andragogika[1], Andragogika


1.Geneza i treści pojęcia andragogika

Andragogika- pochodzi od greckiego: aner (andros) i agein (ago).

Obecnie andragogika definiowana jest jako nauka o kształceniu i samokształceniu, wychowaniu i samowychowaniu dorosłych, kształtowanie osobowości, uczenie się, wprowadzenie człowieka dorosłego w życie społeczne.

Geneza:

-Według niemieckiego leksykonu Andragogika powstała poprzez odcięcie się od pedagogiki.(Andragogika jako subdyscyplina pedagogiki).

-Po raz pierwszy o andragogice mówi Alfred Kapp w 1833roku

- J.F. Herbart krytykuje nadmierne rozbudowanie pedagogiki do andragogiki(traktowanie ludzi dorosłych jako dzieci- ogólna niepełnoletność)

-E. Rosenstock (1926) rozumie andragogikę jako „wszelką na sposób szkolny prowadzoną oświatę dorosłych” i odróżnia ją wyraźnie od pedagogiki

-Pojęcia andragogiki: Andrzej Niesiołowski, Helena Radlińska, Ryszard Wroczyński, Tadeusz Kotorbińsk, F. Urbańczyk, Adam Uziemiło, A. Kamiński, Kazimierz Wojciechowski

Andragogika i jej związek z naukami o wychowaniu

NAUKA O WYCHOWANIU( F. Urbańczyk)

1pedagogika

2andragogika

-Helena Radlińska 1947 „Oświata dorosłych”

ZADANIEM ANDRAGOGIKI jest wykrywanie w teraźniejszości tych tendencji i procesów, które będą rzutowały na przyszłość

DO ZAKRESU BADAŃ ANDRAGOGIKI włącza teorię pracy społecznej

WAŻNE ZADANIE ANDRAGOGIKI badanie twórczej działalności społecznej

2.Andragogika a pedagogika ludzi dorosłych

Andragogika podkreśla swoistość i odrębność edukacji dorosłych od edukacji szkolnej dzieci, dlatego odłącza od pedagogiki( odstąpienie od pojęcia pedagogiki dorosłych-pojęcie konserwatywne, wyraz stereotypu językowego, dowód na myślenie przez analogię.)

Andragogika jest nauką o edukacyjnym wspomaganiu rozwoju człowieka dorosłego.

-w tym pojęciu proces kształcenia dorosłych rozumianych rozumiany jest NIE jako oddziaływanie na dorosłych lecz jako PROCES AUTOKREACJI( SAMOKSZTAŁCENIA I SAMOWYCHOWANIA)

MENTOR-NAUCZYCIEL CZŁOWIEKA DOROSŁEGO

3. Przedmiot badań andragogiki

Przedmiotem badań:
- zajmuje się możliwościami rozwoju ludzi dorosłych, ich edukacją,
- procesami, które składają się na edukację. W obrębie tych procesów jeszcze bardziej szczegółowymi procesami,
- odpowiednie instytucie w których ten proces zachodzi, np. szkoła, przychodnia lekarska, biblioteka, czytelnia, zakłady pracy.

a)Przedmiotem badań są cele kształcenia i wychowania ludzi dorosłych

*dobrane tak aby stymulowały rozwój człowieka dorosłego i rozwój zawodowy,

*analiza z punktu widzenia potrzeb instytucji oświaty ,

*bada cele kształcenia i wychowania w połączeniu tradycyjną oświatą polską i europejską

b)treści kształcenia i wychowania dorosłego człowieka:

*bada funkcjonowanie świadomości osób dorosłych w zakresie nauk humanistycznych, przyrodniczych itp.,

* precyzyjne kryteria doboru treści kształcenia dorosłych użyteczność wiedzy stymulacją, związek treści z życiem, pracą, aktualność idei naukowych,

*analizuje wpływ treści kształcenia na przygotowanie dorosłych do nawiązywania różnych problemów osobistych moralnych, społecznych.

c)metody i formy oddziaływania wychowawczego na dorosłych:

*muszą charakteryzować się jednością,

*bada przydatność i skuteczność rozwojowych metod oddziaływania wychowawczego, *wiązanie procesu kształcenia z pracą zawodową i społeczną osób dorosłych

d)zasady kształcenia i wychowania osób dorosłych - normy postępowania dydaktyczno - wychowawczego:

*podmiotowe traktowanie dorosłych uczniów,

*uwzględnienie warunków życia i pracy dorosłych

*zespołowość i współpraca

*odwoływanie się do poczucia godności człowieka dorosłego

*tworzenie możliwości pozytywnej autoprezentacji dorosłego człowieka.

4. Cele i zadania edukacji dorosłych we współczesnym świecie

Cele dotyczące kształcenia dorosłych:
- rozwój harmoniczny pełnej osobowości (człowiek jako całość)
- upowszechnienie wiedzy ogólnej w edukacji dorosłych, co daje człowiekowi elastyczność, rozszerza horyzonty myślenia, łatwiejsze przystosowanie się do zmian
- umożliwianie dorosłym osobom przekwalifikowania się, zdobycia nowych wiadomości, nowych kompetencji zawodowych, rozwój zawodowy.

Podczas XIX Konferencji Generalnej UNESCO w Nairobi w 1976 roku zdefiniowano szereg celów i zadań stawianych edukacji dorosłych, będących nadal aktualnymi i ściśle korespondującymi z postulatami szeroko pojmowanej oświaty ustawicznej, a także bliskich problemom globalizacji, integracji europejskiej i rodzącego się dziś społeczeństwa informacyjnego. Główne zadania i cele edukacji dorosłych to:

5. Poglądy Malcolma S. Knowlesa na edukację dorosłych

Malcolm S. Knowles(nołles)-amerykański andragog

-edukowanie człowieka dorosłego to jedna z najistotniejszych spraw we współczesnym świecie, ponieważ rozwój edukacji tej umożliwia możliwie pełne przystosowanie się ludzi dorosłych, a wręcz nadążanie człowieka za postępem, zmianami technicznymi, kulturowymi, politycznymi, społeczno-obyczajowymi,

-uważał, że w latach 60 XX. wieku refleksja andragogiczna nie nadąża za przemianami współczesnego świata

- stwierdził, że należy opracować odrębną metodykę kształcenia dorosłych gdyż to pozwoli uszanować samodzielność i niezależność człowieka dorosłego. Człowieka dorosłego cechuje także świadomość własnego „ja”- czego nie posiada dziecko. Chodzi tu nie tylko o wole, ale i zdolność do refleksji nad własnym życiem

Uwzględnienie tych poglądów umożliwia eliminację z kształcenia, edukacji ludzi dorosłych:

Tresurę

Komendę

Nadmierną kontrolę

Schematyzm

Anonimowość

10. Dorosłość jako stan społeczny

C.O. Houle(hul)

- ludzie od 18-60 r.ż. mieszkający samodzielnie, uczący się w instytucjach w niepełnym wymiarze godzin-uczeń dorosły

Kryteria dorosłości Werner

-niezależność ekonomiczna

-odpowiedzialność

-adekwatne uczestnictwo w życiu kraju

-troszczy się o rodzinę

J.W.Johnstone, R.J. Rivera:

  1. Wszystkich którzy posiadają własne mieszkanie I przekroczyli 21 lat

  2. Ludzi poniżej 21 r.ż. ale pozostające w związku małżeńskim

  3. ludzi nie mających 21 lat , ale będących głową rodziny

  4. wszystkie osoby mające 21 lat lub wiecej pozostające w siłach zbrojnych, których łącza silne więzi z domem rodzinnym

  5. każdego powyżej 21 r.ż., który mieszka w internacie lub akademiku i jest mocno związany z członkami rodziny

Dorosłość jako stan społeczny człowieka (kryteria dorosłości)-dorosły to pewien zamknięty, skończony, obiektywny stan jednostki, określany na podstawie pewnych kryteriów, które obowiązują w danym społeczeństwie i są powszechnie akceptowane kryteria dorosłości
- prawne (wiek)
- biologiczne (dojrzałość płciowa)
- ekonomiczne (niezależność finansowa)
- produktywne (np. doświadczenie)

11. Dorosłość jako proces rozwoju psychiczny człowieka:

dorosłość w ujęciu C.C. Cogginsa- dorosłość to proces rozwoju psychicznego, który jest usytuowany w postawach; Coggins wyróżnił 4 grupy postaw:
- postawy wobec siebie -duża samoświadomość,adekwatna samoocena, gdyż zaniżona i zawyżona jest barierą, koncentracja na rozwoju
- postawy wobec innych- rozumienie innych, poczucie solidarności z innymi, koncentracja na innych,szacunek wobec innych
- postawy wobec świata, życia KLUCZOWA- zaangażowanie w sprawy codzienności, orientacja perspektywna, (zajmując się sprawami codziennymi musimy mieć na uwadze, czy przyniesie to pożytek w przyszłości, w bliższej lub dalszej perspektywie) przygotowanie na ryzyko niepowodzeń
- postawy wobec wiedzy i procesu jej zdobywania-wiedza o problemach i sposobach ich rozwiązywania, inna wiedza zdobywana podczas życia, umiejętność oceny rozwiązywania problemu, czy dane rozwiązanie było trafne? Czy był inny sposób?

Dojrzewanie i dorosłość w koncepcji M. Knowlsa.

Dojrzewanie proces rozwoju psychicznego o charakterze całożyciowym, wielopłaszczyznowym usytuowany w strukturach osobowościowych. Dorosłość -stan finalny, do którego prowadzi proces dojrzewania.
Wymiary dojrzałości :
I. rozwój przebiega od zależności do autonomii-uniezależnienie
II. rozwój od bierności do aktywności- dziecko zaczyna poszerzać zakres swojej aktywności
III. od subiektywności do obiektywności-dziecko jest egocentryczne; im bardziej jesteśmy dorośli, tym obiektywniej, racjonalniej postrzegamy świat
IV. od ignorancji do erudycji- rodzimy się ignorantami, ale z czasem człowiek nabiera wiedzy i doświadczeń

ERUDYCJA-OZNACZA INDYWIDUALNĄ OKREŚLONĄ RELACJĘ MIĘDZY WIEDZĄ SPECJALISTYCZNĄ A OGÓLNĄ-OBEJMUJE CAŁY OKRES ŻYCIOWEGO DOJRZEWANIA
V. od niskiej sprawności do wysokiej sprawności
VI. . od wąskich zainteresowań do szerokich zainteresowań

VII od wąskiego zakresu odpowiedzialności do szerokiego zakresu odpowiedzialności -zakres naszej odpowiedzialności poszerza się wraz z obowiązkami, których pula zwiększa się z wiekiem
VIII. od egoizmu do altruizmu-dziecko jest egocentryczne; jeżeli będziemy kierować jego działania na innych to wykształcimy w nim altruizm
IX. od braku samoakceptacji do akceptacji- brak akceptacji może być efektem tego, że rodzice eliminują naturalne zachowania dziecka i narzucają ogólnie przyjęte
X. od amorficznej tożsamości do zintegrowanej tożsamości

AMORFICZNA- BEZKSZTAŁTNA

TEORIA 8 STADIÓW PSYCHOSPOŁECZNYCH ROZWOJU CZŁOWIEKA- E. ERIKSON

PODSTAWĄ KAŻDEGO STADIUM JEST ZARYSOWANIE SIĘ KONFLIKTU KTÓREGO ROZWIĄZANIE PROWADZI DO WYKSZTAŁCENIA SIĘ OKREŚLONYCH CECH OSOBOWOŚCI.

1 NIEMOWLĘCTWO-konflikt: zaufanie-nieufność

2 WCZESNE DZIECIŃSTWO autonomia-wstyd

3 WIEK PRZEDSZKOLNY inicjatywa - poczucie winy

4 OKRES SZKOLNY sprawność - poczucie niższości

5 OKRES DOJRZEWANIA tożsamość- konfuzja ról

6 WCZESNA DOROSŁOŚĆ intymność-izolacja

7 WIEK ŚREDNI ekspansja-stagnacja

8 WIEK STARSZY integralność-rozpacz

ROZWÓJ POLEGA NA TYM, ŻE WYCHODZIMY Z TYCH KONFLIKTÓW
ŻADNE STADIUM NIE KOŃCZY SIĘ NAGLE I OSTATECZNIE.

GDY CZŁOWIEK CZUJE, ŻE SPEŁNIŁ SIĘ ŻYCIOWO TO MÓWIMY O ZINTEGROWANEJ OSOBOWOŚCI. . Erikson - w swojej teorii kryzysów, jako trzy ostatnie fazy życia człowieka wymienia: wczesną dorosłość, dorosłość i pełnię dojrzałości. Sukces przezwyciężenia kryzysów związanych z tymi etapami polega na szukaniu przez jednostkę wewnętrznej harmonii, wynikającej z takich postaw wobec życia i norm społecznych jak:→ dojrzałość emocjonalna→ ufność→ solidarność→ produktywność→ wewnętrzna integracja (która pozwala na poradzenie sobie z problemem śmierci)

XI. od koncentracji na szczegółach do koncentracji na zasadach -dziecko widzi poszczególne elementy, ale nie widzi całości; dorosły dostrzega świat jako całość razem z prawami, nim rządzącymi
XII. od powierzchownych związków do związków głębokich -dziecko widzi tylko w kategoriach: co mi sprawia przyjemność a co przykrość, a dorosły patrzy też od czego to zależy
XIII. od odtwórczości do oryginalności -od naśladowania innych po działanie twórcze, oryginalne, własne
XIV od potrzeby pewności do tolerancji nieokreśloności- Jeżeli dziecko ma zapewnioną potrzebę pewności, to jako dorosły łatwiej jest mu poradzić sobie z nieokreślonym, chaotycznym światem
XV. od afektywności do racjonalności - dziecko reaguje afektywnie, np. rzuca się z krzykiem na podłogę jak coś nie dostanie; dorosły reaguje racjonalniej

12 Teoretyczna propozycja rozumienia dorosłości przez C.C. Cogginsa

PROCES DOROSŁOŚCI NA SKALI WZROST->REGRES

dorosłość w ujęciu C.C. Cogginsa
dorosłość to proces rozwoju psychicznego, który jest usytuowany w postawach;

Coggins wyróżnił 4 grupy postaw:
- postawy wobec siebie -duża samoświadomość,adekwatna samoocena, gdyż zaniżona i zawyżona jest barierą, koncentracja na rozwoju
- postawy wobec innych- rozumienie innych, poczucie solidarności z innymi, koncentracja na innych,szacunek wobec innych
- postawy wobec świata, życia KLUCZOWA- zaangażowanie w sprawy codzienności, orientacja perspektywna, (zajmując się sprawami codziennymi musimy mieć na uwadze, czy przyniesie to pożytek w przyszłości, w bliższej lub dalszej perspektywie) przygotowanie na ryzyko niepowodzeń
- postawy wobec wiedzy i procesu jej zdobywania-wiedza o problemach i sposobach ich rozwiązywania, inna wiedza zdobywana podczas życia, umiejętność oceny rozwiązywania problemu, czy dane rozwiązanie było trafne? Czy był inny sposób?

Osoba otwarta na świat, aktywna i zorientowana na przyszłość wykazuje lepszą możliwość rozumienia swoich ograniczeń i szans

13 Co to znaczy stawać się człowiekiem dorosłym

C.O. Houle(hul)- ludzie od 18-60 r.ż. mieszkający samodzielnie, uczący się w instytucjach w niepełnym wymiarze godzin-uczeń dorosły

Kryteria dorosłości Werner

-niezależność ekonomiczna

-odpowiedzialność

-adekwatne uczestnictwo w życiu kraju

-troszczy się o rodzinę

J.W. Johnstone, R.J. Rivera:

  1. Wszystkich którzy posiadają własne mieszkanie I przekroczyli 21 lat

  2. Ludzi poniżej 21 r.ż. ale pozostające w związku małżeńskim

  3. ludzi nie mających 21 lat , ale będących głową rodziny

  4. wszystkie osoby mające 21 lat lub wiecej pozostające w siłach zbrojnych, których łącza silne więzi z domem rodzinnym

  5. każdego powyżej 21 r.ż., który mieszka w internacie lub akademiku i jest mocno związany z członkami rodziny

Człowiek dorosły:

14 Wpływ edukacji na dorosłość

Zdobyta wiedza pomaga w rozwiązywaniu problemów osobistych, zawodowych lub społecznych oraz daje zadowolenie.
Zdobycia nowych wiadomości i umiejętności oraz ich doskonalenie, przygotowanie się do nowej pracy, racjonalne wykorzystanie czasu wolnego, chęć zawarcia nowych interesujących znajomości, uczenie się bez przerywania pracy, uzyskanie większej sprawności w wykonywaniu obowiązków domowych i nie tylko, pragnienie ucieczki od rutyny, chęć poprawy statusu materialnego, przewidywany awans zawodowy lub społeczny, rozwijanie swojej osobowości oraz doskonalenie kontaktów z ludźmi, rozwijanie sprawności fizycznej, chęć wyrównania swojego wykształcenia do wykształcenia osób bliskich -współmałżonka, dzieci rodziców, chęć podniesienia swojej wartości we własnych oczach, zdobycie władzy.

15 Dorosłość jako proces społeczno-kulturowy

Havighurst - ujmowanie rozwoju w związku z zadaniami rozwojowymi (jakie jednostka winna wypełnić w kolejnych okresach życia PODEKŚCIE ROZWOJOWE

Nurt-poszerzenie badań naukowych

Badacze- E.H Erikson-badania nad cyklami fazami życia

J. Loevingr-struktura”ja”(ego)

W.G. Perry, L. Lohlberg- zajmowali się rozwojem intelektualnym i moralnym

Rozwój człowiek trwa cały czas, ma charakter continum. Standardy rozwojowe dla każdego wieku, każdy wiek ma inny standard.

koncepcja P. Cross
- dorosłym nie jest się, ale się staje
- proces dynamiczny, całożyciowy; proces rozwoju społecznego, psychicznego i biologicznego
- nasze życie składa się z pewnych sekwencji
biologiczna-niemowlęctwo dzieciństwo wiek młodzieńczy
proces ten jest sprzężony z pozostałymi
społeczna
uczeń - zadania, jeżeli jednostka realizuje zadania zgodnie z tym, co chce społeczeństwo, to ono zapewnia mu trwanie; dorosłość jest narzucana na życie jednostki poprzez zadania będące rolami społecznymi
psychiczna- cykl życia jest określany kulturowo czas, następstwo ról; jest to wynik pewnej społecznej konwencji, umowy; dorosłość to efekt zmagania się z rolami(Dodatkowe wyjaśnienie)

Podobieństwa i różnice pomiędzy w/w podejściami:

podobieństwa
w podejściu Cogginsa stawanie się dorosłym dzieje się w strukturach psychicznych, a u Crossa w psychicznych, ale i biologicznych i społecznych tworzących całość
różnice
w podejściu dorosłość jako stanu społecznego człowieka - jest to stan zamknięty, obiektywny, a w dwóch pozostałych stawanie się dorosłym jest przedstawione jako proces całożyciowy

16. Wpływ modernizmu na edukacje dorosłych i andragogikę

17. Główne problemy postmodernistycznego świata

Człowiek doprowadził do stanu zagrożenia życia ludzkiego na ziemi.

Jeane Dorst

Przyczyny obecnych relacji człowiek przyroda.

1) Zawrotny wzrost liczby ludności( eksplozja ludnościowa)

2) Udoskonalenie środków technicznych i gwałtowny wzrost energii, jaką mamy do dyspozycji

3)Zwiększenie się potrzeb każdego z nas( zwiększenie zużycia surowców)

Zagrożenia:

- kult gadżetów-kupowanie rzeczy „niepotrzebnych”

-urbanizacja-proces przenoszenia się stylu życia miejskiego na coraz większe obszary

-wirusowe choroby zakaźne

-hałas

-pestycydy-środki ochrony roślin, które ingerują w strukturę gleby

-niebezpieczeństwa współczesnej komunikacji

-lekomania

-zanieczyszczenie gleby metalami ciężkimi

-promieniowanie (komórki, źródła energii)

-kurczenie się zasobów wód

-zanieczyszczenie atmosfery gazami i pyłami

Brakuje systemowych rozwiązań wstrzymujących proces degradacji środowiska

18.Jakie konsekwencje dla edukacji dorosłych ma postmodernizm(wg. poglądów H. Kupffera)

1. Zanika logika przyczynowości, andragog nie wychowa obszaru wychowania i nie może liczy na to, że określone działania doprowadzą do pożądanych celów.

2. Pomimo tego wszystko jest improwizowane. Choćby na krótko, w żadnym momencie andragog nie staje na pewnym gruncie, bo nie wie co jest „prawdziwe” gdyż zarówno emocjonalne jak i rzeczowe stosunki są mu nie znane. Więź daje się wytworzyć poprzez media jak i nowe techniki komunikacyjne.

3. Z tego też powodu nie istnieje niezawodna rzeczywistość, wszystko co dziś robimy jutro może być przestarzałe. Nie ma żadnego historycznego prawa przyszłości, nie wiemy co będzie jutro.

Z tych 3 konsekwencji wynika by miały tendencje do nie zadawania pytań. Wg. Postmodernistów powinniśmy pytać jaką społeczną funkcję spełnia wychowanie. Uczenie się nie przedstawia problemów jakie powinny być rozwiązane. W kulturze masowej ważne jest to czego nauczyliśmy się nieplanowo. Częste korzystanie z rożnych źródeł powoduje zanik poczucia tożsamości. Andragogika powinna badać jak asymilowane są treści kształcenia, które z mechanizmów i motywów uczenia się są najskuteczniejsze.

Porównując modernizm do postmodernizmu stwierdza, że pedagogika modernizmu ma charakter obywatelski, mieszczański i reformatorski. Pedagogika ta nadaje tendencję stosunkom międzypokoleniowym, nowego znaczenia i jakości. Budowanie przyjaźni między dorosłymi a dziećmi. Rezygnacja z autorytetu jako coś bezwzględnego. Innowacyjne działania. Jak można lepiej wychowywać? Te dążenia odnajdujemy w aktualnej pedagogice reform. Reformy muszą zmieniać programy, sposoby docierania, treści. Kształcenie polityczne. To dorośli decydują jak ma wyglądać szkoła.

Kupffer zakłada, że konflikty tego rodzaju są wynikiem sprzeczności interesów starszej i młodszej generacji, zrodzonych pod wpływem intencjonalnych oddziaływań wychowawczych generowanych przez społeczeństwo za sprawą pedagogiki. Dlatego też zdaniem Kupffera, receptą na przezwyciężenie konfliktów dorośli - dzieci byłoby zupełne odpedagogizowanie (...) relacji między nimi, co wiązałoby się z odrzuceniem przez dorosłych wszystkich zamiarów i wzorów wychowania dzieci i młodzieży, także tych alternatywnych. Kupffer proponuje by zrezygnować z intencjonalnego wychowania i dążenia do wpojenia przez siebie akceptowanych wartości. Takie "odpedagogizowanie" byłoby niewątpliwie skuteczne i prowadziło do zgody pomiędzy pokoleniami.

Heinrich Kupffer wypowiada ciekawą teorię na temat wychowania. Jedno z narzędzi w rękach polityków, decydujące o tym jakie wartości, normy, zwyczaje, tradycje zostaną przekazane przyszłemu społeczeństwu. Szkoła, wychowanie ma zmierzać nie do zmiany zastałej sytuacji, samego siebie, nie do oporu, ale do akceptacji panujących warunków. Nie jest to zarzut skierowany w stronę nauczycieli, wychowawców, gdyż oni przecież nie wpajają własnych wartości, te jedynie, które są pożądane przez społeczeństwo, państwo, które są zapisane w podstawie programowej.

19. Idea kształcenia ustawicznego-geneza i przedstawiciele

Demokratyzacja i urynkowienie gospodarki

Udział całych grup w życiu społecznym

Postęp technologiczny

Wiedza ojców przestaje być wiedzą synów

Dezaktualizacja wiedzy

E. Foure-„Uczyć się aby żyć” Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury - UNESCO została utworzona w 1946 roku jako wyspecjalizowana agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), powołana w celu zacieśniania współpracy międzynarodowej w dziedzinie oświaty, nauki i kultury. Międzynarodowa Komisja do spraw Rozwoju Edukacji dla zbadania aktualnego stanu oświaty i wychowania na świecie oraz w celu opracowania założeń ich przyszłego rozwoju, przygotowała pod kierunkiem Edgara Faure'a raport zatytułowany Uczyć się, aby być2

CZ. Kurpisiewicz- Permanentna-ustawiczna- założenia:

Potrzeba ciągłego dalszego uczenia się i ściśle z nią związana aktywność samokształcenia która może sprostać konieczności nieustannego nadążania za rozwojem

Pierwsza koncepcja kształcenia ustawicznego w połowie lat 80 ubiegłego wieku P. Legrand, F. Jessup, G. Parkany, R Dave

Lengrand uważa, że kształcenie ustawiczne jest to zespół działań zmierzający do stworzenia nowego systemu edukacyjnego. Dawny podział życia ludzkiego na okres nauki oraz okres działalności zawodowej, aktywności społecznej przemija i nadchodzi era stałego i możliwie wszechstronnego uczenia się. Pierwszy etap życia - kształcenie w szkołach podstawowych, średnich i wyższych - staje się przygotowaniem do pracy i dalszej edukacji.

Potrzebę zmodyfikowania obecnego systemu oświatowego. Okres nauki szkolnej przede wszystkim powinien wyposażyć uczniów w umiejętność ustawicznego uczenia się oraz rozwinąć zainteresowania i motywować do uczenia się.
Podstawową zasadą kształcenia ustawicznego - jest zachowanie ciągłości i systematyczności procesu uczenia się, co zapewnia, z jednej strony, stały rozwój, a z drugiej - uchroni przed zdezaktualizowaniem zdobytej wiedzy.
Edukacja i rozwój każdego człowieka powinny przebiegać wielopłaszczyznowo nie tylko w systemie kształcenia szkolnego i uniwersyteckiego, ale także w systemie pozaszkolnej oświaty dorosłych i samokształcenia.

Istotę kształcenia ustawicznego najpełniej wyraża obecnie pogląd mówiący, iż obejmuje ono całe życie człowieka i służy jego rozwojowi. Stanowi to także naczelną zasadę określającą kierunek współczesnych reform oświatowych dotyczących szkolnictwa powszechnego, zawodowego i wyższego, a także doskonalenia zawodowego pracujących i oświaty dorosłych, kształcenia równoległego oraz wychowania w rodzinie i środowisku.

Głównym zadaniem edukacji ustawicznej jest w tym ujęciu wychowanie nowego typu człowieka, charakteryzującego się twórczym i dynamicznym stosunkiem do życia i kultury - człowieka, który potrafi doskonalić sam siebie, zmieniać warunki życia i ulepszać je dla dobra społeczeństwa.

20. Kiedy dorośli sami staną się źródłem i środkiem emancypacji

Bardzo trudno znaleźć taki sposób by wyemancypować, wyedukować i oddziaływać na wszystkich. Dlatego ukierunkowanie na inteligentnych dorosłych. Świat w którym żyjemy, jest kierowany przez dorosłych. To od nich zależy jak będzie wyglądał. Konieczność komunikowania się miedzy ludźmi.

-podmiotowy charakter międzyludzki-

-społeczeństwo nie jest jednolite

-nie ma optymalnego wychowania

-dominującą kategorią jest dobrowolność

23. Podstawowe założenia ideii kształcenia ustawicznego w poglądach P. Legranda

- kształcenie ustawiczne jest zespołem działań i towarzyszących im zadań prowadzących do skonstruowania nowego systemu edukacyjnego

- podział życia na okres nauki i na okres wykonywania zawodu nie ma racji bytu

- o tym, że człowiek musi uczy się przez całe życie mówią następujące czynniki: przygotowanie do pracy, do dalszego kształcenia ( podstawówka, liceum)

-potrzeba zmodyfikowania obecnego systemu

- pogłębiać zainteresowania i motywację do uczenia się

-okres obowiązkowej nauki szkolnej powinien przygotować ucznia do dalszej nauki

- zachowanie ciągłości i systematyczności procesu uczenia się, co zapewnia stały rozwój i zapobiega dezaktualizacji zdobytej już wiedzy

- proces kształcenia ustawicznego powinien wykorzystywać media masowe

-ścisłe powiązanie celów kształcenia dorosłych z różnymi formami aktywności dorosłych

- działania społeczeństwa ( aby móc w pełni realizować kształcenie ustawiczne)

1. Rozwijać różne formy kształcenia dorosłych, tak by czyniły one zadość potrzebom odnawiania wiedzy i stawały się poligonem nowoczesnych metod kształcenia.

2.Dokonywanie modyfikacji w nauczaniu podstawowym, aby wyrabiać w uczniach nawyk uczenia się ( jako sprawa najważniejsza) tylko tą drogą można rozwinąć zadania oświaty dorosłych, która z formuły służącej uzupełnianiu zaniedbań nauczania podstawowych i zawodowych stanie się autonomicznym systemem kształcenia człowieka ( oświata dorosłych)

3. Przygotować zmiany systemu kształcenia nauczycieli, tak by człowiek uczący drugiego człowieka odszedł od roli dawcy i stał się osobą kierującą ( sterującą procesem uczenia się, osoba służąca radą dorosłemu samokształtującemu się).

24. Koncepcje kształcenia ustawicznego w doglądach Edgara Faurea ( FOR)

Praca opublikowana w raporcie UNESCO: uczyć się, aby żyć

- edukacja stanowi ten rodzaj aktywności ludzkiej, która jest podejmowana w celu zdobywania wiedzy i kształcenia umiejętności a przede wszystkim, aby doskonalić i rozwijać człowieka możliwie wszechstronnie w ciągu całego życia

- edukacja celem i środkiem rozwoju

- edukacja permanentna powinna by zasadą, na której opiera się cały system oświaty

- permanentność powinna objąć: strukturę, treści, metody systemu nauczania, nie może dotyczyć tylko jednego elementu

- nauczanie szkolne stanowi cześć procesu edukacji ustawicznej

- usunąć bariery w ruchliwości poziomej( kształcenie się np. w innym mieście) i pionowej ( możliwość dalszego kształcenia po zakończeniu pierwszego etapu uczenia się)

- stworzenie takiego systemu kształcenia, aby każdy miał możliwość wyboru, jak najlepszego dla siebie sposobu kształcenia

-odchodzi się od przekazu wiedzy encyklopedycznej na rzecz aktywności poznawczej wobec otaczającego świata

25. Edukacja dorosłych wobec narastającego zagrożenia ekologicznego

Rene Dubas ( dibą)

- człowiekowi niezbędny jest bezpośredni kontakt z naturą, gdyż zawdzięcza jej „ świadomość własnej egzystencji, a nawet sens własnego istnienia- człowiek z tym się nie pogodził” walczył z przyrodą ( chciał ją ujarzmić )

-człowiek doprowadził do stanu zagrożenia ludzkiego życia na ziemi

Jeane Dorst Przyczyny obecnych relacji człowiek- przyroda

  1. Zawrotny wzrost liczby ludności ( eksplozja ludnościowa)

  2. udoskonalanie środków technicznych i gwałtowny wzrost energii, jaką mamy do dyspozycji

  3. Zwiększenie się potrzeb każdego z nas ( zwiększenie zużycia surowców)

„Siła życia” Jeane Dorst

- kult gadżetów- kupowanie rzeczy niepotrzebnych

- urbanizacja- proces przenoszenia stylu życia miejskiego na coraz większe obszary

- wzrost zachorowań na choroby zakaźne

- hałas, pestycydy

- niebezpieczeństwa współczesnej komunikacji

- lekomania, promieniowanie,

- kurczenie się zasobów wód

- zanieczyszczenie atmosfery gazami i pyłami

26. Cele kształcenia ludzi dorosłych w ujęciu historycznym.

Cele kształcenia dorosłych były zawsze zdeterminowane historycznie.

Polska wiek 18- 19 - nauka czytania, pisania i liczenia

Anglia wiek 18-19- umiejętność czytania umożliwiającą czytanie Biblii

Początek XX w.

-wykształcenie ogólne na poziomie średnim ( nieraz pokrywały się z celami społecznymi, np. emancypacja chłopów)

- wyrównanie dysproporcjo kulturowych

- umożliwienie indywidualnej kariery życiowej.

UNESCO 1979r.:

  1. Szerzenie idei pokoju oraz działań prowadzacych do rozwoju współpracy i rozumienia międzynarodowego.

  2. Rozbudzanie krytycznego rozumienia ważnych problemów współczesności i zachodzących zmian społecznych. Zadania:

  3. Doskonalenie ludzi dorosłych w obranym zawodzie, przekwalifikowanie, zdobywanie nowych specjalności.

  4. Kształcenie ogólne- zdobywanie wiedzy kształtującej poglądy i postawy.

Cele współczesne UNESCO:

  1. stałe dążenie do rozwijania, doskonalenia i wzbogacenia osobowości człowieka w kierunku uznanych powszechnie wartości ( uczucia i postawy patriotyczne, uczucie dumy narodowej, znajomość roli i miejsca swojego narodu i kraju w historii)

  2. Należyte przygotowanie do wykonywania zawodu, pracy ( systematyczne nadążanie za rozwojem techniki i nauki). Istotne jest kształtowanie właściwej postawy wobec wykonywanego zawodu, poznanie jego specyfiki i nowych zadań wynikających z postępu techniczno- naukowego.

  3. Aktywny udział każdego człowieka w kulturze narodowej, której dziedzictwo i osiągnięcia trzeba najpierw pozna, aby móc twórczo włączyć się w jej budowanie.

  4. Rozwijanie aktywności edukacyjnej tak, aby dorosły mógł oceni własne potrzeby poznawcze.

27. Treści kształcenia ludzi dorosłych

Transformacja ustrojowa narzuca zmiany w kształceniu dorosłych

- proces demokratyzacji stosunków międzyludzkich

- uruchomienie procedur demokratycznych ( świadome wybory swoich reprezentantów)

- wprowadzenie wolnego rynku ( gospodarką kierują nie odgórne zarządzenia władz a uzależniona jest ona od potrzeb społecznych). Wolny rynek oparty jest na podmiotach prywatnych, odejście od ręcznego sterowania prowadzącego do gospodarki niedoboru)

- skutki wolnego rynku- różnice w zarobkach

- zmiany kształcenia ludzi dorosłych- podnoszenie swiadomości ludzi, co do istoty charakteru zmian ustrojowych, oferta edukacyjna powinna odbywa się przez mass media

- Czesław Kulisiewicz- 3 systemy dydaktyczne:

1. Tradycyjny- J.F Herbart

2. Nowego wychowania- J. Deweya

3. Współczesny- bazuje na teorii wielostronnego kształcenia

28. Potrzeby ludzi dorosłych wg. J. Lorgea( Lodż)- Kryteria.

1. Co dorośli pragną zyskać?

- zdrowie, czas, pieniądze,

- popularność, lepszy wygląd, bezpieczeństwo na stare lata,

- pochwałę innych ludzi, wygody, czas wolny

- awans społeczny, więcej przyjemności

2. Czym/ kim chcą być ?

- dobrymi rodzicami, towarzyskimi, gościnnymi

- nowoczesnymi, twórczymi, pierwszymi

- dumni z tego co posiadają,

- ludźmi wpływowymi, wydajnymi w pracy

3. Co chcą robić?

- przejawiać swoją osobowość

- przeciwstawia się dominacji innych

- zaspokajać swą ciekawość

- znać się na pięknie

- nabywać lub kolekcjonować przedmioty

- zyskać uczucie( życzliwości, miłości drugich)

4. Co chcieli by sobie oszczędzić?

- czas, pieniądze, praca

- przykrości, kłopotów, wątpliwości

- wahania, ryzyka

29. Motywy kształcenia, uczenia się dorosłych.

  1. Motyw natury praktycznej- są to wszelkie motywy stymulowane przez pracę zarobkową, np. nowe urządzenie.

  1. Maslow- odpowiadają potrzeby-fizjologiczne, potrzeba bezpieczeństwa i swobody ( zachwiana, gdy jesteśmy czegoś niepewni)

  1. Motyw natury społecznej- powstają z chęci przystosowania się do środowiska społecznego, np. do nowego miasta, ludzi. Dążą do skutecznego działania, my chcemy być skuteczniejsi, a do tego potrzebne jest lepsze wykształcenie)

  1. Maslow- odpowiadają potrzeby- miłości, przyjaźni, wzajemności, przynależności, uznania innych ludzi, poczucia godności własnej i zaufania we własne siły.

  1. Motywy natury intelektualnej- związane z naszą wiedzą, rozumem

  1. Maslow- odpowiadają potrzeby- afirmacja siebie poprzez twórcze wyrażanie własnej osoby.

Potrzeby fizjologiczne mają charakter podstawowy ( ludzie ubodzy zaspokajają także potrzeby wyższe)

Ludzie, którym brakuje życzliwości, wzajemności i akceptacji mają duże problemy ze sobą nawzajem.

30. Zainteresowania ludzi dorosłych.

Sprawy cieszące się zainteresowaniem:

- prawa i obowiązki obywatela

- polityka

- zagadnienia demokracji

- odpowiedzialnośc za dom rodzinny

Dziedziny zainteresowań:

- geografia ( w związku z wyjazdami za granicę)

- budownictwo, samochody, sztuka i przyroda

- j. obce, medycyna, pedagogika

- prawo, literatura, kultura

A. Krajnc- lata 90 - dorośli interesują się:

-zmianami, jakie zachodzą

- sposobami rozwiązywania problemów

- zagadnieniami futurologicznymi

- tematyka współczesną

- zagadnienia związane z życiem

- przemiany życia

- nie interesują się pracą

Nowe rodzaje zainteresowań:

- umiejętnośc zapewniania jednostce niezależności

- możliwośc bycia człowiekiem twórczym

Poszerzył się zakres zainteresowań ludzi dorosłych. Dominowanie tych form kształcenia dorosłych, które umożliwiają poszerzenie wiedzy ( a nie kończenie szkół średnich)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Problemy edukacyjne, studia, andragogika
Andragogika pojecie, (1), Studia Pedagogika
Andra-and, andragogika

więcej podobnych podstron