I.STRUKTURALNE
Gęstosc objęt
- stosunek masy probki skalnej m do jej objętosci V. p=m/V
Gęstosc własciwa po; stosunek masy czastek stalych probki skalnej mi do ich objetosci Vi. po=m1/V1
Ciężar objętościowy- stosunek ciężru fazy stałej G wraz z zawartymi w niej porami do jej obj.V
N/m3
Ciężar właściwy — stosunek ciezaru fazy stalej w stanie sproszko-wanym i wysuszonym G do jej objetosci V
PorowatoscP— stosunek objetosci porow w probce skały Vp do objętosci calej probki V:
Wskaźnik porowatości e- jest to stosunek objętości porów Vp do obj. materiału skalnego zawartego w próbce Vs :
II.MECHANICZNE
1)Sprężyste Sprężyste własnosci skał
Wlasnosci spręzyste skał ilosciowo okreslone są modulami spręzystosci czyli
wspotczynnikami proporcjonalnosci między okreslonymi napręzeniami i odpowiadającymi im odksztatceniami spręzystymi. Wyrozniamy następujące moduły spręzystosci:.
Modul sprezystosci podluznej (modul Younga) E — jest to wspolczynnik proporcjonalnosci miedzy wielkoscia. naprezen nonnalnych (sciskajacych lub rozciagajacych) a, a odksztalceniem wzglednym e występującym wzdhiz osi probki
:Modul spręzystosci podłuznej jest jednym z podstawowych parametrow spręzystych skat. Nie ma on wartosci statej, bowiem wartoscjego zmienia się w zaleznosci od obciazenia
Liczba Poissona v -jest to współ. Proporcjonalności między względnymi odkształceniami poprzecznymi, oraz względnymo odkształceniami wzdłużnymi:
Modul spręzystosci postaciowej (modul Kirchhoffa), G — jest to wspolczynnik proporcjonalnosci między wielkoscią napręzen stycznych
(scinajacych) i odpowiadajacym im odksztalceniom postaciowym
charakteryzujacym zmianę kształtu ciała:
Modul spręzystosci objętosciowej, K—jest to wspolczynnik proporcjonalnosci miedzy naprezeniami sciskajacymi
i wzgledna. zmiana. objetosci
V/V.
2)Wytrzymałościowe
WIasnosci wytrzymalosciowe okreslane są doraznymi wytrzymalosciami skał występujacymi przy okreslonych napręzeniach.
Wyrozniamy dorazną wytrzymalosc skal na: sciskanie Rc, rozciąganie Rr, ścinanie Rt, zginanie Rg, itd.
Wytrzymalosc dorazna na sciskanie Rc jest to stosunek największej krytycznej sily sciskajacej F, niszczacej probkę do pola powierzchni jej poczatkowego przekroju poprzecznego:
N/m2
Dla okreslenia wartosci Re uzywa si^ probek skalnych o ksztattach kostek szesciennych lub walcow o okreslonej smuklosci hid = 1, d == 40 — 50 mm
Wytrzymalość doraźna na scinanie Rt —Przy czystym scinaniu wytrzymalosc dorazna na scinanie Rt definiowana jest jako stosunek krytycznej sity F do pola powierzchni sciecia S. Rt=F/S. Na ogol wytrzymalosc na scinanie przedstawiona jest za pomoca. dwoch parametrow spojnosci i kąta tarcia wewnetrznego
Wytrzymałość dorażna na rozciąganie Rr -jest to stosunek najw, siły rozciągającej F, przy której próbka ulega zniszczeniu do pola powieerzchni jej poczatkowego przekroju poprzecznego: Rr=F/S N/m2
Wytrzymalosc dorazna na zginanie Rg —jest to krytyczna wartosc naprezenia, przy ktorym probka skalna poddana obciazeniu zgmającemu ulega zniszczeniu. Dia probki w ksztalcie beleczki o przekroju prostokatnym swobodnie podpartej na koncach, a obciazonej jedna. silą skupiona. w srodku długosci probki, dorazna wytrzymalosc na zginanie oblicza sie za pomocą wzoru:
N/m2
Spójność - kohezja jest to opór gruntu stawiany sile zewnętrznej, wywołany zjawiskiem przyciągania cząstek
kąt tarcia
3) Plastyczne
Wskaźnik plastyczności jest to różnica pomiedzy granica płynności Wl, a plastyczności Wp.
Moduł deformacji
Obecnosc wody wpływa rowniez na ksztattowanie sie wlasnosci gruntow spoistych, zwłaszcza na tzw. konsystencje. Rozróżnia się następujące konsystencje gruntow spoistych:
- płynną — grunt zachowuje się jak ciecz i nie ma prawie zadnej wytrzymalosci na scinanie
- plastyczną — grunt o tej konsystencji poddany pewnemu naciskowi odksztatca się, nie ulega przy tym spekaniom i zachowuje nadany mu kształt
-zwartą — grunt o tej konsystencji odksztatea sie dopiero przy duzych
naciskach, a odksztalceniom towarzyszą spekania. Poszczególne konsystencje są odgraniczone od siebie e sposób bardzo umowny gr-mi konsystencji
Granica plastyczności Wp - jest to wilgotność w % jaką ma grunt gdy przy kolejnym wałeczkowaniu bryłki gruntu wałeczek pęka po osiągnięciu śr 3mm
Granica skurczalności Ws- jest to wilgotność w % jaką ma grunt gdy przy suszeniu bryłka gruntu przestaje zmniejszać swą objętość.
Plastyczne wlasnosci gruntow charakteryzuje stopien plastycznosci i wska-znik plastycznosci.
Stopien plastycznosci JL. — jest to stosunek roznicy wilgotnosci naturalnej danego gruntu i granicy plastycznosci do roznicy granicy plynnosci i granicy plastycznosci:
gdzie:
Wn — wilgotnosc naturalna, %;
Wp — granica plastycznosci, %;
wl — granica pfynnosci, %.
W zaieznosci od stopnia plastycznosci i wilgotnosci naturalnej wyrozniamy nastepujaące stany gruntow spoistych(grunty:zwarty,połzwarty,twardoplastyczny,plastyczny miękkoplastyczny, płynny)
Wskaznik plastycznosci Jp jest to roznica pomiedzy granicaą plynnosci wl i granica plastycznosci Wp:
Jp= WL-Wp %
4) Reologiczne:
parametry pełzania
czas reakcji
granica długotrwałej wytrzymałości
III TERMICZNE:
1) przewodnictwo
Wsp. przewodz. ciepła - ilość ciepła Q przechodząca w jedn. czasu przez jedn. przekroju poprzecz. F przy gradiencie temp. = jednostce w przypadku stacjonarnego strumienia ciepła λ=
λ równy jest ilości ciepła Q, przechodzącego w jednostce czasu τ przez jednostkę przekroju poprzecznego S, przy gradiencie temperatur równym jednostce w przypadku stacjonarnego strumienia ciepła (dT/dτ = O):
Wsp. przew. temp.- charakt. prędkość rozchodzenia się temp. w skale. wsp. i a charakt .izolacyjne własności skał, a zależą od udziału poszczególnych faz, od cech strukt. i tekst., od stanu wilgotności i temperatury
a=
2) absorpcja
Cieplna poj. właściwa - charakteryzuje pochłanianie ciepła przez skałę, tzn. zwiększenie energii wewn. części siatki krystalicznej, jest równa ilości ciepła Q potrzebnego do podwyższenia temp. jednostki masy o t. C=
3) Oddziaływanie
Wsp. cieplej rozszerz. liniowej - to zmiany przyrostu próbki skalnej z przyrostem temp., ciepło pochłonięte przez skłę zużyte na ogrzanie i pracę wewn. związaną z rozszerzalnością cieplną.
Ciepło spalania
Temperatura fazowych przekształceń
IV.ELEKTRYCZNE
1) przewodnictwo
Elektr opór wł. = R*S/L Wielkość odwrotna do natężenia pradu elektr 1A przechodzącego przez powierzchnię 1m2 próbki przy natężeniu pola elektr. W próbce równym 1 v/m.
2) absorpcja
Przenikalność elektr wzgledna to WSP wskazujący o ile zmieni się natężenie pola elektr po umieszczeniu w nim skały Edr=ed/edo
Tg kata stratności elektr. Okresla stos prądu czynnego do pojemnościowego
3) oddziaływanie
Wytrzym elektr
V.MAGNETYCZNE
1)absorpcja
Pozostałość magnetyczna wzg. WSP wskazujący o ile razy zmieni się indukcja magnetyczna pola po umieszczeniu w nim próbki, w porównaniu do pola magnetycznego w próżni.
Przenikalność magnetyczna
Podatność magnetyczna
2) oddziaływanie
Temp Curie
Siła koreacji
VI.FALOWE
1)Akustyczne
Prędkość propagacji fali podł:
Poprzecznej
Powierzchniowej
wsp tłumieniaα —jest to współczynnik charakteryzujący stopień zmniejszenia amplitudy drgań sprężystych na jednostkę długości drogi:
WSP odbicia Ko to stosunek energii fali odbitej Wo do energii fali padającej Wp. Przy prostopadłym padaniu fali na powierzchnię graniczną, współczynnik odbicia=
z1 — oporność falowa ośrodka od którego fala się odbija; z2 — oporność falowa ośrodka w którym rozchodzi się fala padająca i fala odbita od powierzchni granicznej.
WSP załamania
Akustyczna opornośc falowa z — charakteryzuje opór skały przy rozchodzeniu się fali sprężystej. Liczbowo równa jest iloczynowi gęstości skały p i prędkości fali podłużnej
2) elektromagnetyczne
Prędkość propagacji fali w oś próżni
wsp mienia
WSP odbicia
WSP załamania n — jest to współczynnik charakteryzujący zmianę kierunku fali sprężystej przy przejściu z jednego ośrodka do drugiego, ilościowo równy stosunkowi sinusa kąta padania do sinusa kąta załamania:
VII. PROMIENIOTWÓRCZE
1)turalne
Aktywność źródła
2)absorpcja
WSP tłumienia
Elekty przekroje rozproszenia
-//- spowalniania
3)przewodnictwo
Droga spowalniania neutronów
Efektywne przekroje spowalniania
VIII. HYDROGAZOMECHANICZNE
1)Absorpcja
Wilgotność sy wody Mw porach skały do masy suchej probki M.d (masy szkieletu skafy):W=(Mw/Md)*100% wilgotnosc naturalna probki.W zaieznosci od wartosci stopnia wilgotnosci wyrozniamy nastepujace stany zawilgocenia gruntow sypkich:Sr=0-gr suchy
0,0<Sr<0,4-gr małowilgotny
0,4 < Sr < 0,8 — grunt wilgotny;
0,8 < Sr<1,0— grunt mokry
WSP nasiąkliwości
WSP odsączalności
2) przewodnictwo
WSP przepuszczalności kp okreslony jest objetoscią cieczy lub gazu Q o lepkosci
; przez jednostke przekroju poprzecznego skaly Sw jenostce czasu
przy gradiencie cisnienia gradp rownym jednostce:
m2
Q — ilosc cieczy lub gazu przechodzacego przez probke, m ;S — powierzchnia przekroju poprzecznego probki, m2;t—czas przeptywu, s;
— lepkosc dynamiczna w temperaturze doswiadczenia, Pa-s; grad p — spadek cisnienia Wp - jest to wilgotność w % jaką ma grunt gdy przy kolejnym wałeczkowaniu bryłki gruntu wałeczek pęka po osiągnięciu śr 3m
WSP filtracji kf— przy danej temperaturze okreslany jest stosunkiem objetosci przeplywającej cieczy Q do pola przekroju probki prostopadlego do kierunku przeplywu S oraz czasu przeplywu
i spadku hydraulicznego:
m/sW zależnosci od wartosci wspołczynnika filtracji, skaly dzielimy na:
-dobrze przepuszczalne—kf> 1000 m/dobe
srednio przepuszczalne 10 m/dobe <kf<tys.dob
slabo.rzepuszczalne:0,1m/dobe<kf<10m/dobe;
-nieprzepuszczalne—kf< 0,1 m/dobe.
3)oddziaływanie
Rozpuszczalność
WSP pęcznienia okreslony jest stosunkiem przyrostu objetosci specznialej skaly do jej objetosci pierwotnej lub stosunkiem przyrostu wysokosci specznialej skaly do jej wysokosci pierwotnej
WSP rozmakalności to zdolność skały do utraty spójności i przeobrażenia się w pulchna masę z częściowym lub pełnym zanikiem nośności pod wpływem wody stojącej. Określamy na podst: czasu rozmakania, zmiany masy próbki, charakteru rozmakania.