CHOROBY PTAKÓW

OGÓLNE WSKAŹNIKI UŻYTKOWŚCI (Hybro G)

WYCHÓW (0 - 20 TYDZ.)

• Ubytki, kurki (%) 7

• Masa ciała kurek w 20 tyg. (g) 2150

• Masa ciała kogutków w wieku 20 tyg. (g) 2765

• Łączne spożycie paszy w przeliczeniu

na początkową liczbę kurek wraz z kogutkami 9,5

PRODUKCJA (21 - 65 TYDZ.)

• Masa ciała kur w 65 tyg. (g) 715

• Masa ciała kogutków w 65 tyg. (g) 650

• Przeciętne miesięczne ubytki w stadzie (%) ,8

• Ilość jaj / SL niosek 182,8

• Ilość jaj / PL niosek 174,4

• Ilość jaj wylęgowych / PL niosek 64,8

• Średni wskaźnik wylęgu z jaj nałożonych (%) 83,3

• Liczba piskląt / PL niosek 37,2

• Spożycie paszy / PL niosek, łącznie z kogutami (kg) 47,1

• Zużycie paszy na 1 jajo wylęgowe (g) 286

PRODUKCJA (21 - 65 TYDZ.)

• Masa ciała kur w 65 tyg. (g) 3715

• Masa ciała kogutków w 65 tyg. (g) 650

• Przeciętne miesięczne ubytki w stadzie (%) ,8

• Ilość jaj / SL niosek 182,8

• Ilość jaj / PL niosek 174,4

• Ilość jaj wylęgowych / PL niosek 64,8

• Średni wskaźnik wylęgu z jaj nałożonych (%) 83,3

• Liczba piskląt / PL niosek 37,2

• Spożycie paszy / PL niosek, łącznie z kogutami (kg) 47,1

• Zużycie paszy na 1 jajo wylęgowe (g) 286

WYNIKI PRODUKCYJNE STADA RODZICIELSKIEGO ROSS 208

• Wiek w momencie zakończenia produkcji nieśnej (tyg.) 64

• Liczba jaj ogółem 183

• Liczba jaj wylęgowych ogółem 174

• Liczba kurek odchowanych w 23 tyg. 146

• Wylęgowość (%) 84

• Wiek w okresie 5 - 10% nieśności (tyg.) 23 - 24

• Szczytowa produkcja nieśna (%) 84

• Masa ciała w 23 tyg. (g) 2400

• Masa ciała pod koniec produkcji nieśnej (g) 3200 - 3600

• Śmiertelność i wybrakowania w okresie odchowu (%) 4 - 5

• Spożycie paszy / 100 kurcząt (kg) 41,84

• Spożycie paszy / 100 jaj wylęgowych (kg) 35,1

• Śmiertelność w okresie nieśności (%) 7

ŁĄCZENIE KOGUTÓW Z KURAMI

• Dojrzałość płciowa kur i kogutów musi być dobrze zsynchronizowana

• Należy łączyć z kurami 10 - 11% kogutów w czasie przenosin

• W 24 tyg. brakować pozostawiając 9 - 10% kogutów wyrównanych

• Około 30 tyg. powtórzyć brakowanie i usunąć koguty nie kryjące

• Zachowanie stada, agresywność ptaków są najlepszym wskaźnikiem do ustalenia maksymalnego procentu kogutów.

BRAKOWANIE KOGUTÓW

• Jest nieprzydatne i kosztowne zatrzymywanie w okresie nieśności kogutów niezdolnych do krycia i nadliczbowych.

• Zadaniem brakowania jest więc pozostawienie tylko kogutów zdrowych i o optymalnej masie ciała.

BRAKOWANIE KOGUTÓW

• Brakowanie prowadzi się przez cały czas produkcji.

• Koguty z wadami nóg, nadmiernie ciężkie lub zbyt lekkie same nie kryją, a jednocześnie uniemożliwiają dostęp do swego stada kur innym zdrowym osobnikom.

• Jeżeli poziom zapłodnienia wymaga wymiany kogutów należy wprowadzać do stada tylko osobniki o bardzo dobrym stanie zdrowia i wyższej masie ciała - do 3,8 kg.

BŁĘDY KTÓRYCH NALEŻY UNIKAĆ

• Używanie małych nie wyrośniętych kogutów na początku nieśności (koguty o małej głowie mogą pobierać paszę mimo ogranicznika z drutu)

• Łączenie kogutów z kurami przed 21 tygodniem

• Gwałtowne obniżanie masy ciała, gdy jest ona przekroczona

• Dopuszczanie do strat masy ciała kogutów w okresie produkcji

• Obcinanie grzebieni (grzebień utrudnia wkładanie głowy przez ograniczniki do karmideł przeznaczonych dla kur)

GNIAZDA NIEŚNE

Kury które są odchowywane systemem jednofazowym (w jednym kurniku odchów i

produkcja jaj) zajmują kwatery z gniazdami. Stada, które nie są odchowywane tym

systemem musimy przenieść najpóźniej w 20 tyg. (140 dni) do kurnika dla niosek.

• Wszystkie gniazda powinny posiadać grzędy, które ułatwiają kurom wejście do gniazda. Jeżeli grzęd nie zainstalujemy to kury nie będą chciały wchodzić do gniazd i wzrośnie liczba jaj znoszonych na ściółce

• Gniazda otwieramy co najmniej na 1 tydzień przed rozpoczęciem nieśności

• Dna gniazd winny być zamontowane na wysokości 60 - 70 cm nad ściółką

• Grzędy (podłogi kratowe) winny być zamontowane 55 - 60 cm nad ściółką - ułatwia to kurom wejście do gniazd

• Ściółka dla niosek powinna mieć grubość 5 - 8 cm, zniechęca to kury do składania jaj na ściółce

• W pierwszych kilku tygodniach nieśności należy systematycznie zbierać jaja z podłogi kratowej i ściółki. Jest to pomocne do ograniczenie ilości jaj zbieranych z podłóg kratowych i ściółki

• Światło w kurniku powinno być tak ustawione aby nie świeciło bezpośrednio na otwory gniazd

• Na noc zamykamy gniazda, aby zapobiegać wchodzeniu do nich kur a wcześnie rano je otwieramy zanim kury zaczną składać jaja na ściółce

CZYNNKI WPŁYWAJĄCE NA PRODUKCYJNOŚĆ STAD ZARODOWYCH VEDETTE ISA

I. Właściwy odchów

• odpowiednie warunki utrzymania (obsada; jakość ściółki; wentylacja)

• odpowiednie jakościowo żywienie

• adekwatny do sytuacji epizootycznej program profilaktyczny

• właściwa stymulacja światłem

• odpowiednie wyrównanie stada (przy 5% nieśności: kury - 2100 g ; koguty - 3450 g)

II. W okresie produkcyjnym

• odpowiednie warunki utrzymania

• właściwa higiena pozyskiwania jaj wylęgowych

• odpowiednie jakościowo żywienie

OCENA JAJ WYLĘGOWYCH

W OCENIE JAJ UWZGLĘDNIA SIĘ:

• indeks kształtu jaja

• jakość skorupy

• konsystencję białka

• barwę żółtka.

PRZY WYBORZE JAJ DO WYLĘGU WYMAGA SIĘ ABY:

• treść jaja była przejrzysta i nie zbełtana,

• słabo widoczna jedna kula żółtkowa,

• skrętki białka - chalazy nie naruszone, utrzymujące żółtko w pozycji centralnej.

DO WYLĘGU NIE NADAJĄ SIĘ JAJA:

• brudne

• pęknięte

• zbyt duże lub za małe

• zniekształcone

• z krwistymi plamami

• nieprawidłowej budowie skorupy

• z komorami powietrznymi ruchomymi lub umiejscowionymi w ostrym końcu jaja

CZYNNIKI RZUTUJĄCE NA ROZWÓJ ZARODKA

JAKOŚĆ JAJA WYLĘGOWEGO (jakość skorupy)

Wykazano, że około 5% dziennej produkcji jaj nie nadaje się do wylęgu

z powodu pęknięcia skorupy lub nierównomiernej jej grubości.

NA JAKOŚĆ SKORUPY WPŁYWAJĄ:

• wiek - wraz z wiekiem następuje pogorszenie grubości

• czas znoszenia jaj

• mikroklimat pomieszczeń (stres cieplny daje zmniejszenie grubości skorupy w skutek hyperwentylacji i zasadowicy)

• system chowu

• żywienie niosek (korzystne gdy poziom Ca wynosi 3,4 - 3,5%; dodatni wpływ ma Mg; niekorzystnie działa wysoki poziom P oraz niski poziom Mn)

ŻYWIENIE NIOSEK

• Niedobory witamin

A (powiększenie jąder, rozwój drugorzędowych cech płciowych, gorsza spermatogeneza)

D3 (krzywica)

E (wczesne zamieranie zarodków)

B (obniżenie wylęgowości)

• Niedobory składników mineralnych

• Niedobór nienasyconych kwasów tłuszczowych

linolowy (zwiększona śmiertelność w pierwszym okresie wylęgu, wydłużenie okresu lęgu)

OCENA ŚWIEŻOŚCI JAJ

• wielkość komory powietrznej: 7 - 10 dniowe jaja 3,0 - 5,5 mm głębokości

• stan treści jaja:

przejrzysta i niezbełtana

słabo widoczna jedna kula żółtkowa

skrętki (chalazy) nie naruszone, utrzymujące żółtko w położeniu centralnym

W trakcie składowania w jajach następuje rozkład lecytyny pod wpływem lipaz bakteryjnych

WPŁYW NIEDOBORU LECYTYNY

• nagromadzenie toksyn bakteryjnych (lecytyna wiąże toksyny)

• utrudnienie wymiany gazowej (lecytyna przyjmuje i przekazuje O2)

• występowanie procesów rozkładu białka (lecytyna ma wpływ na aktywność enzymów rozkładających białko)

• zahamowanie wzrostu zarodka (lecytyna jest niezbędna do prawidłowego rozwoju zarodka)

PRZYCZYNY OBNIŻENIA WYLĘGOWOŚCI PISKLĄT

(wg badań angielskich - 1978)

• 25% - błędy żywieniowe (w tym 5% z braku podstawowych składników odżywczych)

• 25% złe warunki przechowywania jaj

• 7,5% błędy w inkubacji

• 5% interakcje czynników genetycznych i żywieniowych

• 37,5% - nieustalone przyczyny

WYBÓR JAJ DO WYLĘGU

• świeżość

• dobrej jakości skorupa

• odpowiedni kształt

• odpowiednia masa jaja (pisklę stanowi 60% masy jaja, stąd nie można używać jaj zbyt małych)

POSTĘPOWANIE Z JAJMI WYLĘGOWYMI NA FERMIE

• Należy przestrzegać aby gniazda były czyste (higiena zbioru)

• Dezynfekcja po zbiorze

• Magazynowanie jaj w temp. 10 - 13ºC i wilgotności 70%

• Ułożenie jaj: gęsie i kacze w pozycji poziomej (zmieniać położenie co 2 dni), kurze i indycze ułożenie pionowe (ostry koniec do góry - nie trzeba zmieniać położenia)

TRANSPORT JAJ WYLĘGOWYCH

• W taki sposób aby nie były narażone na wstrząsy:

(zerwanie chalaz,

żółtko wytrącone z pozycji centralnej,

ruchoma komora powietrzna)

• oraz przemarzanie

WADY JAKOŚCIOWE UWARUNKOWANE PASZAMI

JAJA MAŁE

• początek nieśności

• zbyt wczesne wejście ptaków w nieśność (intensywne karmienie, niewłaściwy program świetlny)

• ograniczone żywienie

• niedobory białka, aminokwasów (metioniny, cystyny, lizyny), energii, kwasu linolowego, wody pitnej

• podwyższona temperatura w kurniku

PRZECHOWYWANIE JAJ

• Jaja schładzamy do temp. 18ºC aby zahamować rozwój zarodka, a także zmniejszyć niebezpieczeństwo zakażenia bakteryjnego

• Jaja powinny być przechowywane w temp. 18ºC i wilgotności 75% (jeżeli jaja składujemy dłużej temperatura powinna być niższa)

• Pomieszczenie do magazynowania i sortowania jaj często sprzątamy i odkażamy, gazujemy i zapewniamy stałą wymianę powietrza

• Jeżeli powierzchnia jaj ulegnie zaparowaniu, bakterie chorobotwórcze łatwiej przenikają przez skorupę. Można temu zapobiec utrzymując w magazynie stałą temperaturę i wilgotność.

• Jeżeli przenosimy jaja schłodzone do ciepłego pomieszczenia to może się na nich skroplić para wodna, aby temu zapobiec należy przestrzegać zasad kompensacji temperatury przez wilgotność

Parametry kondensacji przy temperaturze jaj 18ºC
Temp. pomieszczenia (ºC)	% wilgotności względnej
21	83
24	71
27	60
29	51
32	43
35	38
38	32

Masa jaj wylęgowych (g)

KURY 53 - 65

INDYKI 75 - 95

PERLICE 40 - 45

BAŻANTY 30 - 35

PRZEPIÓRKI 10 - 15

KACZKI 80 - 95

GĘSI 140 - 190

FAZY ROZWOJU ZARODKA KURZEGO

ROZWÓJ W JAJOWODZIE

Charakteryzuje się odżywianiem i częściowo oddychaniem wewnątrzkomórkowym

DWIE PIERWSZE DOBY INKUBACJI

Zarodek pobiera O2 za pośrednictwem pola naczyniowego z żółtka

3 - 6 DOBA INKUBACJI

Zarodek czerpie O2 i składniki odżywcze z pęcherzyka żółtkowego za pośrednictwem układu krążenia

7 - 12 DOBA INKUBACJI

Zarodek czerpie składniki odżywcze z pęcherzyka żółtkowego, zaś tlen dostarczany jest przez naczynia krwionośne omoczni

13 - 18 DOBA INKUBACJI

Zarodek poza żółtkiem wykorzystuje masy białkowe i oddycha za pośrednictwem omoczni

19 - 21 DOBA INKUBACJI

Zarodek odżywia się resztkami tłuszczu pozostałego w pęcherzyku żółtkowym i oddycha płucami, czerpiąc powietrze z otoczenia przez otwór nakłuty w skorupie

WARUNKI MIKROKLIMATU W WAŻNIEJSZYCH POMIESZCZENIACH WYLĘGARNI

Pomieszczenie	Temperatura	Wilgotność	Poziom CO2 (maks.)
Pomieszczenie przyjęcia jaj	18 - 26	50 - 75	0,1
Magazyn jaj	12 - 18	60 -80	0,1
Hala lęgowa*	22 - 24	55 - 65	0,1
Hala klujnikowa*	22 - 26	55 - 60	0,1
Magazyn piskląt	24 - 28	65 - 70	0,1

* w zależności od typu inkubatora możliwość utrzymywania innych temperatur

WARUNKI LĘGU JAJ W APARATACH HALOWYCH

Temperatura ºC			Wilgotność %
Gatunek	Aparat lęgowy	Aparat klujnikowy	Aparat lęgowy	Aparat klujnikowy - okres
								Początek	Zaawansowany
Jaja kurze	37,8 - 37,2	37,2 - 37,0	50	50	80
Jaja indycze	37,6 - 37,2	37,2 - 37,0	60 - 62	60 - 62	80 - 85 - 70*
Jaja kacze	37,8 - 37,6	37,6 - 37,5	60 - 62	65 - 67	75 - 80
Jaja gęsie	37,7 - 37,6	37,6	60 - 62	65 - 67	75 - 78

* od 27 - 28 doby

OPÓŹNIENIE WYLĘGU (W GODZ.) W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU NIOSEK I CZASU PRZECHOWYWANIA JAJ

Wiek stada (tyg.)	Czas magazynowania jaj
		7 dni	14 dni
35	4	10
40	4	10
45	4	11
50	6	13
55	8	15
60	11	19
65	15	25

Określanie wieku zarodka wg Otryganiewa

Podstawa rozpoznania	Dni lęgu
		Kura	Kaczka	Gęś	Indyk
Widoczne zaczątki naczyń krwionośnych	2	2	2	2
Zaczątek owodni otacza głowę wyodrębniona z tarczki zarodkowej	2	2	2	2
Początek pigmentacji oczu	3	4	5	5
Zaczątki kończyn	3	4	5	5
Omocznia widoczna gołym okiem	4	5	5	5
Zaczątek dzioba	7	7	8	7
Pojawienie się puchu na skrzydłach	9	9	10
Uformowany dziób	10	11	12	10
Pierwsze brodawki piór na skrzydłach	11	13	14	10
Omocznia otacza całą zawartość jaja	10-11	13	14	13

Podstawa rozpoznania	Dni lęgu
		Kura	Kaczka	Gęś	Indyk
Pojawienie się puchu na głowie	13	14	15	14
Powieki dochodzą do źrenicy	13	15	15	14
Cały zarodek pokryty puchem	14	15	18	17
Poprzeczne prążki na nogach	14	17	17	16
Oczy zakryte powiekami	15	18	23	18
Zupełne zużycie białka	16	21	22	20
Początek wchłaniania żółtka	19	23	24	23
Zarodek otwiera oczy	19	23	26
Oczy otwarte	20	26	28
Pęcherzyk żółtkowy wciągnięty	20	26-27	28	24
Klucie	20	26-29	28-29	25

Dopuszczalne normy (%) odpadów kurzych jaj wylęgowych

Jaja wybrakowane przed nałożeniem	3,0
Jaja niezapłodnione	2,0 - 2,5
Zarodki zamarłe 1 - 6 dnia inkubacji	4,0 - 6,5
Zarodki zamarłe 7 - 17 dnia inkubacji	0,6 -1,7
Zarodki zamarłe 18 - 20 dnia inkubacji	4,7 - 7,0
Piklęta wybrakowane	1,2-2,5
Razem	12,5 - 20,0
Wylęg z jaj nałożonych	88,0 - 80,0

ANALIZA BIOLOGICZNA LĘGÓW

• Prześwietlanie jaj

• Ważenie pewnej liczby jaj w ustalonych okresach rozwoju

• Szczegółowe obliczanie i zapisywanie % odpadów

• Otwieranie i obserwacja jaj z zamarłymi zarodkami po I. i II prześwietlaniu oraz jaj z niewyklutymi pisklętami

• Obserwacja klucia

• Ocena jakości wylężonych piskląt

NASILENIE ZAMIERALNOŚCI ZARODKÓW

W PIERWSZYM I DRUGIM DNIU INKUBACJI

• niewłaściwe przechowywanie i transport jaj wylęgowych

OKOŁO 6 - 7 DNIA LĘGU

• zbyt niska temperatura

• niesystematyczne obracanie

• wstrząsy lub wibracje aparatów - nie w pełni rozwinięta omocznia

OKOŁO 19 DNIA

• niedostateczna wilgotność

• nieprawidłowe ułożenie

W CZASIE KLUCIA

• nieprawidłowe ułożenie

• recesywne geny letalne

• niewciągnięcie pęcherzyka żółtkowego - wysoka temp.

• niedobory składników odżywczych

• czynniki toksyczne i zakażenia

OCENA STANU ZDROWOTNEGO PISKLĄT

• Żywotne

• Puch dobrze rozwinięty

• Żerujące bez chęci zasypiania w pozycji stojącej

• Z czystym puchem w okolicy steku

• Brzuch napięty

• Wzięte do ręki wykazują aktywność nóg (bronią się), a przykryte dłonią zapierają się nogami

• Zrzucane z wysokości 10 - 15 cm spadają na nogi

• Niezbyt głośno popiskują

PISKLĘTA PRZETRZYMANE W KOMORZE KLUJNIKOWEJ

• Wykazują wzmożone pragnienie lub niechęć do pobierania wody i paszy

• Opóźniona resorpcja woreczka żółtkowego

• Nie pełne wytwarzanie odporności poszczepiennej

PISKLĘTA ODWODNIONE I PRZEGRZANE (Z LĘGÓW OBARCZONYCH BŁĘDAMI TECHNOLOGICZNYMI)

• Skorupy powylęgowe ze śladami krwi, zachowaną omocznią, i siatką naczyń krwionośnych

• Pisklęta drobne o krótkim puchu

• Hałaśliwe z cienkimi skokami, o cechach odwodnienia

• Zwiększone pragnienie (piją łapczywie i w nadmiarze, co prowadzi do zatrucia wodnego)

• U piskląt padłych suche połyskujące mięśnie, treść woreczka żółtkowego skoagulowana i krucha

LĘGI PRZEWODNIONE - WYSOKA WILGOTNOŚĆ ŚRODOWISKA

Zarodki

• Nagromadzenie płynów w przewodzie pokarmowym

• Galaretowate obrzęki w podskórzu (szyja, mostek)

• Powiększenie woreczka żółtkowego - brak wciągnięcia - „zielony, ziejący pępek”

Pisklęta wyklute

• Ciężkie, duże, miękkie w dotyku (uginają się pod ręką)

• Duże brzuchy, ociężałe, senne, słabo piją, mało ruchliwe

• Zrzucane z wysokości 10 cm nie utrzymują się na nogach

• Woreczek żółtkowy resorbuje się do 9 dnia

• Galaretowate obrzęki pod skórą w obrębie brzucha i szyi

LĘGI PRZESUSZONE LUB NIEDOTLENIONE - WYSUSZENIE BŁON PODSKORUPOWYC

Zarodki

• Nieprawidłowe naklucie jaja

• Brak całkowitego wciągnięcia woreczka żółtkowego

• Przekrwienie płuc

• Nieprawidłowe ułożenie zarodka

• Źle zrośnięte pępki







FIZJOLOGICZNE NAKLUCIE

15 - 25% WYS. JAJA

NAKLUCIE PATOLOGICZNE

50% WYS. JAJA




Uwaga! - źle zrośnięte pępki rzutują na utylizację woreczka żółtkowego

WPŁYW NIEKORZYSTNYCH CZYNNIKÓW PATOLOGICZNYCH PRE- I POSTNATALNYCH NA JAKOŚĆ PISKLĄT

ŹLE ZSYNCHRONIZOWANY WYLĄG, ROZCIĄGNIĘTY W CZASIE

• niedoskonały materiał genetyczny, niewyrównana budowa porów skorupy → wyparowywanie wody → niedotlenienie→ przedwczesny wylęg (skorupy z resztkami omoczni i siatki naczyń krwionośnych)

PRZEGRZANIE ZARODKÓW, SZCZEGÓLNIE W KOMORZE KLUJNIKOWEJ

• zianie, hiperwentylacja płuc sprzyja zakażeniom florą bakteryjną czy grzybiczą

ODWODNIENIE PISKLĄT W KOMORZE KLUJNIKOWEJ

• proces dehydratacji rozpoczyna się ok. 8 godzin po opuszczeniu skorupy; skraca się „czas krytyczny” z 72 godz. do 50 - 60 godz. (tj. czas w którym pisklę może zostać bez wody i paszy od momentu opuszczenia skorupy); woreczek żółtkowy nie jest trawiony; ustają ruchy antyperystaltyczne jelit i wchłanianie przeciwciał biernych, wstrzymane zasiedlanie przewodu pokarmowego fizjologiczną florą jelitową → śmierć z zagłodzenia

ŚMIERĆ GŁODOWA PISKLĄT

• zachowany woreczek żółtkowy

• olbrzymi woreczek żółtkowy wypełniony gęstą treścią

• błona rogowa mielca pokryta krwawymi podłużnymi ubytkami (nadmiar soków trawiennych)

ZAKAŻENIA

• bakteryjne (salmoneloza, mykoplazmoza)

• pionowe zakażenia wirusowe

• ukryta aspergiloza układu oddechowego ujawniana po podaniu antybiotyków

CHOROBY METABOLICZNE

• skaza moczanowa

Zakażenia wirusowe

Celo - adenowirus - zamarcia w 10 - 16 dniu inkubacji

• Skarłowacenie i skręcenie zarodków

• Zmniejszenie ilości płynu owodniowego

• Zmniejszenie ilości płynu omoczniowego

• Zmiany martwicze w wątrobie (wtrętowe ciałka wewnątrzjądrowe w hepatocytach)

• Przekrwienie zarodka

IB - coronawirus - zamarcia w 10 - 16 dniu inkubacji

• Skarłowacenie i skręcenie zarodków

• Brak płynu owodniowego

• Gruba, silnie przylegająca do zarodka błona owodniowa

• Ślady moczanów w pranerczu (pow. nerek)

AE, CAV - brak zmian w zarodkach

• Objawy kliniczne ujawniają się u wyklutych piskląt do 10 dnia życia

REO - zarodki zamierają między 11 a 18 dniem inkubacji

• Silne przekrwienie

• Pomniejszenie masy ciała zarodków

• Powiększenie wątroby i śledziony - w miąższu ogniska martwicze

Białaczka limfatyczna - zamarcia w 3 - 6 - 20 dniu inkubacji

• Rozrost nowotworowy wątroby, śledziony i torby Fabrycjusza (3 - 4 krotne powiększenie narządów)

EDS'76 - zamarcia pod koniec okresu inkubacji - 20 dzień

• Obniżenie masy ciała zarodków

• Nieprawidłowe ułożenie

• Anomalie rozwojowe głowy - np. brak oka

NIEPRAWIDŁOWE UŁOŻENIE ZARODKA

• Główka miedzy udami (podwyższona temperatura lęgu)

• Główka w ostrym końcu jaja (niska temperatura lęgu, niedowentylowanie)

• Główka pod lewym skrzydłem (podwyższona temperatura lęgu)

• Dziób zbyt daleko od komory powietrznej (niewłaściwe obracanie jaj)

WPŁYW NIEDOBORU SKŁADNIKÓW MINERALNYCH NA ROZWÓJ ZARODKÓW

(WG PROF. WILSONA Z UNIV. OF FLORIDA)

Mangan

• Chondrodystrofia, deformacje kostne, skrócenie kości długich, papuzi dziób, micromelia, obrzęki, zaburzenia w opierzeniu.

• Szczyt śmiertelności po 18 dniu inkubacji.

• U piskląt zaburzenia równowagi.

Cynk

• Zmiany w układzie kostnym, skrócenie szczególnie odcinka lędźwiowo - krzyżowego kręgosłupa, małe oczy przepuklina brzuszna, zmiany na głowie i dziobie, obrzęki.

• Może wystąpić wysoka zamieralność zarodków.

• Pisklęta są słabe, mają trudności z poruszaniem się, nie pobierają wody i paszy.

Wapń

• Wpływ pośredni z uwagi na pogorszenie jakości skorup, obniżenie masy jaj, zahamowanie wzrostu i rozwoju kości, wzrost śmiertelności zarodków pod koniec lęgu.

• Wysoki poziom wapnia może również wpływać na zaburzenia rozwojowe zarodków.

Magnez

• Zaburzenia nerwowe, trudności w oddychaniu i konwulsje u wylężonych piskląt.

Fosfor

• Zaburzenia w rozwoju kości, zahamowanie wzrostu, wysoka zamieralność zarodków w 14 - 16 dniu inkubacji.

Miedź

• Zaburzenia erytropoezy i układu krążenia. Zwiększona zamieralność zarodków w pierwszych trzech dniach inkubacji.

Jod

• Wpływ na funkcje tarczycy. Zarówno niedobór jak i nadmiar przedłużają okres inkubacji. Obniżenie masy zarodków i wzrost zamieralności zarodków. Może wystąpić powiększenie tarczycy.

Selen

• Skaza wysiękowa.

• Wysoki poziom selenu jest toksyczny: obrzęki głowy i szyi, skręcenie kończyn, zmiany zwyrodnieniowe w mózgu i rdzeniu kręgowym, skrócenie górnej części dzioba, niedorozwój oczu, wytrzeszcz gałek ocznych, nieprawidłowe ułożenie zarodków.

Molibden

• Przy poziomie 17 ppm w jajach 100% zamieralności zarodków do 12 dnia inkubacji

Lit

• Nadmiar wywołuje wysoką zamieralność zarodków i zahamowanie ich rozwoju.

• Zaburzenia w rozwoju gałek ocznych , rozszerzenie aorty, nieprawidłowo wykształcony rdzeń kręgowy.

Bor

• Wysoki poziom w jajach (44 ppm) wywołuje wzrost zamieralności zarodków we wczesnym stadium i 13 dniu inkubacji.

• Zaburzenia rozwojowe jak przy niedoborze wit. B2 (zaburzenia rozwoju głowy i dzioba).

WPŁYW NIEDOBORÓW WITAMINOWYCH NA ROZWÓJ ZARODKÓW

(WG PROF. WILSONA Z UNIV. OF FLORIDA)

Wit. A

• Zaburzenia w układzie krążenia.

• Zaburzenia w rozwoju szkieletu, a zwłaszcza czaszki i kręgosłupa.

• Zmiany zwyrodnieniowe w mózgu, rdzeniu kręgowym i nerwach obwodowych.

• Wczesne zamieranie zarodków (2 - 3 dzień inkubacji)

• Wysięk surowiczy z worków spojówkowych i zlepianie powiek.

• Uwaga! Również zbyt wysoki poziom wit. A w skarmianej paszy może powodować zmiany w układzie kostnym.

Wit. D3

• Zamieranie zarodków pod koniec lęgu (po 17 dniu).

• Zahamowanie wzrostu, słaby rozwój szkieletu, krzywica.

Wit E

• Zaburzenia w układzie krążenia, skaza wysiękowa, wybroczynowość, zahamowanie wzrostu, encephalomalacia, obrzęk szyi i palców.

• Zamieranie zarodków (szczyt między 2 - 5 dniem lęgu).

• Po wylęgu słabość mięśni.

Wit. K

• Wybroczynowość u zarodków i na błonach płodowych, szczególnie przed i w okresie lęgu.

Wit. B1

• Polyneuritis, wczesne i późne zamieranie zarodków (po 19 dniu); dużo padłych piskląt na szufladzie w klujniku.

Wit. B2

• Zahamowanie wzrostu, skrócenie kończyn (mikromelia), zaburzenia w układzie krążenia, obrzęki, zagięcie palców, brązowe lub ciemno - zielone zabarwienie wątroby , nasilone upadki w 3 - 5, 10 - 15, 21 - 22 dniu inkubacji. Przy przedłużającym się niedoborze tej witaminy u niosek zamieralność zarodków przesuwa się z okresu późniejszego na wcześniejszy.

Niacyna

• Niedorozwój mięśni szkieletowych, obrzęki, skrócenie górnej części dzioba, zaburzenia w układzie nerwowym i krążenia. Szczyt śmiertelności 8 - 14 dzień inkubacji.

Wit B6

• Zahamowanie wzrostu we wczesnym okresie inkubacji. Szczyt zamieralności zarodków w 8 - 14 dniu inkubacji.

Kwas pantotenowy

• Wybroczyny podskórne, obrzęki, wodogłowie, słabe opierzanie, skrócenie nóg, stłuszczenie wątroby, zmętnienie rogówki, blade, rozszerzone serce.

• Zamieralność podwyższona w 2 - 4 i 11 - 15 dniu inkubacji

Biotyna

• Chondrodystrofia i micromelia (deformacje kostne, skrócenie kości długich, papuzi dziób), zrośnięcie palców (zgrubienia między palcami), wybroczyny na zarodku i błonach płodowych

• Zamieralność podwyższona w 3 - 4 i po 17 dniu lęgu. Wczesna zamieralność zarodków ma miejsce przy dużych niedoborach, a późniejsza przy średnich stanach niedoborowych.

Kwas foliowy

• Skrzywienie kości piszczelowych, zrośnięcie palców i ich zgrubienie, spłaszczenie głowy, małe oczy, przepuklina brzuszna, papuzi dziób i inne anomalie; zahamowanie wzrostu.

• Szczyt śmiertelności w 8 - 14 i 16 - 18 dniu inkubacji.

ZAPALENIE PĘPKA I WORECZKA ŻÓŁTKOWEGO (OMPHALITIS)

WYSTĘPOWANIE

• Pisklęta wszystkich gatunków lężone w aparatach, w okresie 1 - 10 dnia życia

DROGA ZAKAŻENIA

• Pępowina

• Jama otrzewnowa przy braku zarośnięcia powłok brzusznych

PRZYCZYNY

• Błędy w technice lęgu (nieodpowiednie warunki mikroklimatyczne w inkubatorze, brak synchronizacji czasu klucia, zbyt wczesny przekład zarodków do komór klujnikowych, przeziębienie, zbyt długie przytrzymanie piskląt w klujniku), brak higieny podczas lęgu, zakażenia podczas klucia: E. coli, Staphylococcus sp., Proteus sp., Pseudomonas aeruginosa, Bacillus sp. i inne

OBJAWY KLINICZNE

• Pisklęta są słabe o obniżonej żywotności i zaburzeniach statycznych, padają bezpośrednio po wylęgu, w koszach transportowych wychowalni - do 5 (przy zakażeniu E. coli)10 - 14 dni(zakażenie innymi drobnoustrojami)

ZMIANY SEKCYJNE

• W miejscu pępka wilgotny strup, wielkości grochu, szary lub brązowo-czerwony, wychudzenie, zatrzymanie resorpcji, powiększenie lub zapalenie woreczka żółtkowego, zwyrodnienie i powiększenie narządów miąższowych oraz mięśnia sercowego, często zapalenie otrzewnej, wynaczynienia w mięśniach oraz przekrwienie płuc

LECZENIE

• Antybiotyki

• Preparaty z grupy chinolonów

INKUBACJA JAJ STRUSICH (41 - 44 DNI)

• Wybór jaj do wylęgu: masa poniżej 1800 g i grubość skorupy do 2,1 mm

• Najlepsze wylęgowości uzyskuje się z jaj przechowywanych do 7 dni w temperaturze 12 - 18 ºC (Dopuszcza się przechowywanie jaj do 12 dni w temp. 15ºC)

• Inkubacja jaj w temp. 36,4ºC przy wilgotności względnej 30%, ułożeniu pionowym i odwracaniu co godzinę

STWIERDZANE U ZARODKÓW ANOMALIE:

• nieprawidłowe ułożenie 64,9%

• niewciągnięty woreczek żółtkowy 29,3%

• obrzęk nóg i szyi 34,3%

UWAGA!

Krzywa śmiertelności zarodków wykazuje 2 szczyty: pierwszy do 6 dnia, a drugi po 35

dniu inkubacji

10

---