PRAWO MIĘDZYNARODOWE PUBLICZNE - ĆWICZENIA

Prawo dyplomatyczne:

• najstarszy dział prawa międzynarodowego,

• jest to ogół norm w tym zwyczajowych określających zasady reprezentacji państw w stosunkach międzynarodowych, status, organizację i działalność organów państwowych a także zespół ludzi powołanych do realizacji stosunków dyplomatycznych państwa.

Kodyfikacja z zakresu prawa dyplomatycznego:

1. 1815 Kongres Wiedeński

• po raz pierwszy spotkanie wielu państw (mocarstw),

• problem precedenci kto przed kim ma pierwszeństwo,

• regulamin o rangach agentur dyplomatycznych 19 marca 1815 r. dotyczył rang i klas dyplomatycznych zostały one po raz pierwszy określone jako jednakowe dla wszystkich państw, zostały ustalone 3 klasy dyplomatyczne, o pozycji w korpusie dyplomatycznym decyduje staż pracy w dyplomacji. Trzy klasy to (są one dalej aktualne):

• ambasadorów,

• posłów i ministrów,

• charge d'affaires,

• 1818.XI.21. Protokół akwizgrański czyli protokół Kongresu Akwizgrańskiego z 21 listopada 1818 r. w sprawie klasy ministrów rezydentów wówczas stali się oni klasą trzecią, a charge d'affaires stał się klasą czwartą,

• kolejne próby za czasów Ligi Narodów, brak konkretnych rezultatów,

• 1928 r. Konwencja Hawańska o agendach dyplomatycznych - ograniczony zakres, dotyczyła państw Ameryki,

• Komisja Kodyfikacyjna ONZ po II wojnie światowej, w wyniku jej prac zostały przyjęte konwencje:

1. Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 18 kwietnia 1961 r. weszła w życie 24 kwietnia 1964 r., stronami konwencji pod koniec marca 2005 było 182 państwa. Polska ratyfikowała ją 26 lutego 1965 r, a weszła w życie w stosunku do Polski 18 maja 1965 r.. Projekt konwencje został opracowany przez Komisję Prawa Miedzynarodowego,

2. Konwencja o misjach specjalnych z 16 grudnia 1969r.,

3. Konwencja o zapobieganiu i karaniu przestępstw przeciwko osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej w tym dyplomatów z 14 grudnia 1973 r.,

4. Konwencja o reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi o charakterze powszechnym z 14 marca 1975 r.

Inne źródła prawa dyplomatycznego:

• umowy dwustronne,

• zasady ogólne,

• prawo zwyczajowe,

• akty prawa wewnętrznego (np.: ustawa o służbie zagranicznej 2001r),

• doktryna prawa międzynarodowego,

• praktyka sądowa dyplomatyczna,

• protokół dyplomatyczny (niewiążące),

• grzeczność międzynarodowa (niewiążące),

Naruszenie przez państwo protokołu dyplomatycznego będzie sygnałem że coś się dzieje złego, ale nie będzie deliktem.

Pojęcia:

Ius legationis - prawo legacji, podstawowy atrybut podmiotowości międzynarodowej, uprawnienie państwa do wysyłania i przyjmowania przedstawicieli dyplomatycznych. Prawo wysyłania nazywane jest prawem legacji czynnym, a przyjmowania - biernym.

Dyplomacja - oficjalna urzędowa działalność państwa w stosunkach międzynarodowych występującego za pośrednictwem swoich stałych i czasowych organów mająca na celu realizację jego polityki zagranicznej w drodze prowadzenia rokowań i zawierania umów międzynarodowych.

Misja dyplomatyczna - stały organ państwa wysyłającego mający swoją siedzibę w państwie przyjmującym.

Korpus dyplomatyczny:

• skrót CD,

• ogół przedstawicieli dyplomatycznych akredytowanych w państwie przyjmującym, pełni obecnie rolę ceremonialną, na czele stoi dziekan korpusu.

• Nie jest organizacją polityczną, ani prawną,

• Nie ma osobowości prawnej,

• Stosunki z korpusem utrzymuje MSZ państwa pobytu poprzez departament protokołu dyplomatycznego, który organizuje dla CD: przyjęcia, wycieczki, pokazy filmowe, wystąpienie szefów placówek w radiu i tv,

• Świadectwem przynależności do CD jest posiadanie legitymacji czy zaświadczenia dyplomatycznego wydanego przez miejscowe MSZ,

• Dwa zakresy pojęcia:

1. węższy - wszyscy szefowie placówek dyplomatycznych akredytowani w danej stolicy,

2. szerszy -wszystkie osoby zaliczane do: personelu dyplomatycznego, osób korzystające z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych, którzy zostali wpisani na specjalną listę prowadzoną przez MSZ (konkretnie protokół dyplomatyczny MSZ).

Dziekan korpusu dyplomatycznego:

1. stoi na czele KD,

2. szef misji najwyższej klasy,

3. posiadający pierwszeństwo przed innymi jako najdłużej pełniący funkcje w danym państwie,

4. jego żona to dziekanka

5. odrębność w państwie chrześcijańskim kiedy dziekanem KD może zostać: nuncjusz apostolski, nuncjusz Stolicy Apostolskiej mimo że nie będzie spełniać warunku z ad.c. w Polsce jest nim nuncjusz apostolski arcybiskup Józef Kowalczyk.

6. Funckcje:

• protokolarne,

• reprezentacyjne - występuje na różnych uroczystościach państwowych, rola czysto ceremonialna,

• jeżeli zaistnieją pewne uwagi w odniesieniu do państwa, wtedy takie uwagi mogą być przekazane na ręce osób z MSZ, przestrzeganie przywilejów i immunitetów,

• służy pomocą nowo przybyłym dyplomatom informuje ich o miejscowych zwyczajach itd.,

• w imieniu korpusu składa życzenia, wygłasza toasty lub przemówienia z okazji świąt państwowych,

Ambasador:

• najwyższy rangą przedstawiciel dyplomatyczny,

• szef misji dyplomatycznej w klasie pierwszej.

Szarge d'affairs

• szef misji w klasie najniższej,

• podział na dwie grupy:

1. stali - charge d'affairs en pied (on pier ), gdy istnieje na stałe placówka dyplomatyczna nie ma poziomu ambasady, tylko klasa najniższa,

2. tymczasowi - charge d'affairs ad interim - szef misji opuszcza placówkę, lub jest niezdolny do pełnienia swojej funkcji.

Nuncjusz:

• najwyższy rangą przedstawiciel Stolicy Apostolskiej,

• odpowiednik ambasadora,

• szef nuncjatury w klasie I.

Nuncjatura - odpowiednik ambasady.

Internuncjusz:

• przedstawiciel dyplomatyczny Stolicy Apostolskiej,

• szef misji dyplomatycznej w klasie II,

• klasa w zaniku.

Attache':

• najniższy topień dyplomatyczny,

• zajmuje ostanie miejsce w precedensji dyplomatycznej.

Precedencja:

• inaczej pierwszeństwo,

• reguły, które określają kolejność przedstawicieli dyplomatycznych w KD.

Agrement - wstępna zgoda państwa przyjmującego na przyjęcie określonej osoby w charakterze szefa misji dyplomatycznej państwa wysyłającego. w przypadku odmowy nie ma obowiązku podania państwu wysyłającemu jej przyczyny.

Akredytacja - oficjalne uznanie przedstawiciela dyplomatycznego państwa wysyłającego za pełniącego swoje funkcję w państwie przyjmującym.

Ekspulsja:

• wiąże się z instytucją personalno prawną,

• przymusowe wydalenie osoby dyplomaty, uznanej za persona non grata (powinna opuścić terytorium w możliwie najkrótszym rozsądnym terminie) wtedy kiedy odmawia ona dobrowolnego opuszczenia terytorium państwa przyjmującego.

Persona non grata - uznanie przedstawiciela dyplomatycznego za „osobę niemile widzianą”, dotyczy tylko przedstawicieli dyplomatycznych.

Osoba niepożądana - osoba nie należąca do personelu dyplomatycznego, a np. do personelu administracyjnego.

Listy uwierzytelniające - po uzyskaniu agrement szef państwa w przypadku ambasadora czy posła i Ministra SZ, w odniesieniu do charge d'affaires wystawiają listy uwierzytelniajże i wprowadzające, które składane są głowie państwa lub MSZ w specjalnej uroczystej oprawie protokołowanej.

Precedecja - pierwszeństwo między szefami placówek.

Przedstawienie organów państwa występujących w stosunkach zewnętrznych:

1. organy wewnętrzne państwa - mają kompetencje do występowania w stosunkach zewnętrznych:

1. PRP:

• zawiera umowy,

• prowadzi rokowania,

• akredytuje przedstawicieli dyplomatycznych,

• wystawia listy uwierzytelniające i przyjmuje od przedstawicieli państw obcych.

2. PRM:

• reprezentant państwa w stosunkach międzynarodowych,

• ogólny nadzór w zakresie polityki zagranicznej państwa.

3. Minister Spraw Zagranicznych i Ministerstwo Spraw Zagranicznych:

• ZARZĄDZENIE Nr 59 PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 11 lipca 2005 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Spraw Zagranicznych (M.P. z dnia 15 lipca 2005 r.),

• Komórki organizacyjne: 1)  Gabinet Polityczny Ministra; 2)  Sekretariat Ministra; 3)  Biuro Dyrektora Generalnego;  4)  Departament Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej; 5)* Departament Unii Europejskiej; 6)*  Departament Polityki Bezpieczeństwa* 7)  Departament Prawno-Traktatowy (przygotowywanie wizyty państw obcych, przyjęcia dyplomacyjne, obsługa itd.); 8)* Departament Systemu Narodów Zjednoczonych i Problemów Globalnych; 9)  Departament Zagranicznej Polityki Ekonomicznej, 10)  Departament Europy; 11)  Departament Ameryki; 12)  Departament Azji i Pacyfiku; 13)  Departament Afryki i Bliskiego Wschodu; 14)  Protokół Dyplomatyczny; 15)  Departament Promocji; 16)  Departament Systemu Informacji; 17)  Departament Konsularny i Polonii; 18)  Departament Współpracy Rozwojowej; 19)  Archiwum; 20)  Biuro Kadr i Szkolenia; 21)  Biuro Administracji i Finansów; 22)  Biuro Informatyki; 23)  Biuro pełnomocnika do spraw ochrony informacji niejawnych; 24)  Biuro Łączności; 25)  Biuro Audytu.

• Zakres kompetencji Ministra SZ. Wynikające z Ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej:

• Utrzymywanie stosunków Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami oraz organizacjami międzynarodowymi,

• Reprezentowanie i ochrona interesów Rzeczpospolitej Polskiej i jej obywateli oraz polskich osób prawnych za granicą,

• Współpraca z Polakami zamieszkałymi za granicą, w tym wspieranie polskich instytucji kulturalnych i oświatowych za granicą,

• Promocja Rzeczypospolitej Polskiej i języka polskiego za granicą,

• Ustalanie organizacji i kierowanie działalnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych,

• Inicjowanie i opracowywanie polityki Rady Ministrów w dziale spraw zagranicznych, przedkładanie w tym zakresie inicjatyw i projektów aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów,

• Realizacja polityki Rady Ministrów i koordynacja jej wykonywania przez organy, urzędy i jednostki organizacyjne, które jemu podlegają lub są przez niego nadzorowane,

• W celu realizacji zadań, współdziałanie z innymi członkami Rady Ministrów, Rządowym Centrum Studiów Strategicznych, innymi organami administracji rządowej i państwowymi jednostkami organizacyjnymi, organami samorządu terytorialnego, jak również z organami samorządu gospodarczego, zawodowego, związków zawodowych i organizacji pracodawców oraz innych organizacji społecznych i przedstawicielstw środowisk zawodowych i twórczych.

1. organy zewnętrzne (stałe lub czasowe):

1. przedstawicielstwa dyplomatyczne stałe zwane ambasadami, funkcje:

• reprezentowanie RP w państwie przyjmującym,

• chronią obywateli RP,

• promocja RP,

• popieranie przyjaznych stosunków między RP, a państwem przyjmującym.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne przy organizacjach międzynarodowych - to dyplomacja wielostronna.

2. misje specjalne związane z misjami ad hoc, organy czasowe,

3. przedstawicielstwa handlowe, czyli biura radcy handlowego,

4. konsulaty, urzędy konsularne,

5. misje wojskowe,

6. instytuty polskie - odpowiedzialne za rozpowszechnianie informacji o RP, promują działania rozpowszechniania RP,

KW - Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych (Wiedeń) 18 kwietnia 1961 r.

Funkcje misji dyplomatycznych:

Konwencja Wiedeńska art. 3, pokrywają się z funkcjami ambasady ;):

a) funkcja reprezentacyjna - reprezentowanie państwa wysyłającego w państwie przyjmującym;

b) funkcja ochrony interesów swojego państwa   i opieki nad tymi obywatelami, ochronę w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli, w granicach ustalonych przez prawo międzynarodowe;

c) funkcja mediacyjna - prowadzenie rokowań z rządem państwa przyjmującego;

d) funkcja informacyjna „biały wywiad” - zaznajamianie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami panującymi w państwie przyjmującym i z rozwojem zachodzących w nim wydarzeń oraz zdawanie z tego sprawy rządowi państwa wysyłającego. Uzyskiwanie pełnych i rzetelnych danych, ale nie przez szpiegostwo.

e)  popieranie (rozwijanie) przyjaznych stosunków pomiędzy państwem wysyłającym a państwem przyjmującym oraz rozwijanie pomiędzy nimi stosunków gospodarczych, kulturalnych i naukowych, co jest zgodne z celami Narodów Zjednoczonych sformułowanymi w art. 1 Karty.

f) funkcja wykonywania funkcji konsularnych, w większych palcówkach mogą działać wydziały konsularne.

Nawiązywanie stosunków dyplomatycznych:

• może ale nie musi być następstwem uznania państwa,

• podstawowe zasady:

• art. 2 „Ustanowienie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami oraz wysyłanie stałych misji dyplomatycznych następuje za wzajemną zgodą”. Musi być zgoda, żeby nawiązać stosunki dyplomatyczne.

• Państwa musza ustalić warunki funkcjonowania misji dyplomatycznej,

• Procedura ustanawiania szefa misji:

• państwo wysyłające proponuje swojego kandydata w państwie przyjmującym,

• zabiega o jego akceptacje w tzw. instytucja zapytania o agrement,

• uzyskanie zgody na przyjęcie danej osoby jako szefa misji,

• nie zawsze ta zgoda jest wymagana, gdy państwo przyjmujące odmawia (wcześniejsze upewnienie się czy do danej osoby nie ma zastrzeżeń „biały wywiad”. Art. 4 „Państwo wysyłające powinno się upewnić, że osoba, którą zamierza akredytować jako szefa misji w państwie przyjmującym, otrzymała agrément tego państwa”,

• państwo przyjmujące nie musi się tłumaczyć czemu odmawia agrement art. 4.2. „Państwo przyjmujące nie jest zobowiązane do podania państwu wysyłającemu przyczyn odmowy agrément”,

• gdy osoba zostanie zaakceptowana, głowa państwa wystawia listy uwierzytelniające,

• przedstawiciele jedzie do państwa przyjmującego i na specjalnej uroczystości składa na ręce głowy państwa swoje listy uwierzytelniające,

• gdy nie jest możliwe przyjęcie przez głowę państwa, kopię listu u. może złożyć do MSZ art. 13  Uważa się, że szef misji objął swoje funkcje w państwie przyjmującym, gdy złożył swoje listy uwierzytelniające bądź gdy notyfikował o swoim przybyciu, a wierna kopia jego listów uwierzytelniających została złożona w Ministerstwie Spraw Zagranicznych państwa przyjmującego lub w innym ministerstwie uznanym za właściwe, zgodnie z praktyką panującą w państwie przyjmującym, która powinna być stosowana w jednolity sposób. 2. Kolejność składania listów uwierzytelniających lub ich wiernych kopii jest ustalana według daty i godziny przybycia szefa misji”.

• Od momentu złożenia listy u. ma prawo funkcjonować jako szef misji lub od momentu kiedy kopie trafią do MSZ.

• W klasie 1 i 2 listy u. podpisuje PRP i akredytuje się przedstawicieli przy głowie państwa. W klasie 3 listy wprowadzające, wystawia M-erSZ i przy nim są oni akredytowani.

Członkowie przedstawicielstw dyplomatycznych - zasada obywatelstw państwa wysyłającego. Art. 8 „Członkowie personelu dyplomatycznego misji będą mieć w zasadzie obywatelstwo państwa wysyłającego”. modyfikacja zasady za zgodą państwa przyjmującego - mogą być obywatele państwa przyjmującego, lub obywatele państwa trzeciego.

Akredytowanie w więcej niż w jednym państwie osoby przedstawiciela:

1. art. 6 „Dwa lub więcej państw może akredytować tę samą osobę jako szefa misji w innym państwie, chyba że państwo przyjmujące sprzeciwia się temu”. Taka sytuacja po operacji USA na Irak w 1990 r. PL reprezentowała interesy USA.

2. Akredytowanie jednej osoby w kilku państwach art. 5 1. „Państwo wysyłające, po dokonaniu należnej notyfikacji zainteresowanym państwom przyjmującym, może stosownie do okoliczności akredytować szefa misji lub wyznaczyć członka personelu dyplomatycznego w więcej niż jednym państwie, chyba że którekolwiek z państw przyjmujących wyraźnie się temu sprzeciwia. 2. Jeżeli państwo wysyłające akredytuje szefa misji w jednym lub w kilku innych państwach, może ono ustanowić misję dyplomatyczną, kierowaną przez chargé d'affaires ad interim, w każdym z państw, gdzie szef misji nie ma swojej stałej siedziby. 3. Szef misji lub członek personelu dyplomatycznego misji może reprezentować państwo wysyłające wobec każdej organizacji międzynarodowej”.

3. Taki ambasador odwiedza państwa co jakiś czas. Np.: ambasador PL w RPA był jednocześnie akredytowany w Kenii.

Skład misji dyplomatycznych:

1. na czele - szef misji,

2. personel misji - nie cały jest personelem dyplomatycznym, podział:

1. personel dyplomatyczny - szef misji, radcowie, sekretarze (zwykle numerowani od I do III) oraz attaches,

2. personel administracji i techniczny tzw. pomocniczy

3. personel obsługi, czy też personel służby, (prywatni służący dyplomatów nie wchodzą w skład misji).

Art. 1 „Dla celów niniejszej Konwencji następujące wyrażenia mają niżej określone znaczenie:

a) wyrażenie "szef misji" oznacza osobę powołaną przez państwo wysyłające do działania w tym charakterze;

b) wyrażenie "członkowie misji" oznacza szefa misji oraz członków personelu misji;

c) wyrażenie "członkowie personelu misji" oznacza członków personelu dyplomatycznego, personelu administracyjnego i technicznego oraz personelu służby misji;

d) wyrażenie "członkowie personelu dyplomatycznego" oznacza członków personelu misji posiadających stopień dyplomatyczny;

e) wyrażenie "przedstawiciel dyplomatyczny" oznacza szefa misji lub członka personelu dyplomatycznego misji;

f) wyrażenie "członkowie personelu administracyjnego i technicznego" oznacza członków personelu misji zatrudnionych w administracji i technicznej służbie misji (to obsługa: sekretarze, tłumacze, eksperci, lekarze, personel gwarantujący poprawne funkcjonowanie placówki dyplomatycznej; nie posiada on stopni dyplomatycznych; pierwszeństwo zależy od państwa wysyłajacego).

g) wyrażenie "członkowie personelu służby" oznacza członków personelu misji zatrudnionych w służbie domowej misji;

h) wyrażenie "prywatny służący" oznacza osobę zatrudnioną w służbie domowej członka misji, która nie jest pracownikiem państwa wysyłającego;

i) wyrażenie "pomieszczenia misji" oznacza budynki lub części budynków i tereny przyległe do nich, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem, użytkowane dla celów misji, łącznie z rezydencją szefa misji.

Personel dyplomatyczny trzy klasy szefów misji dyplomatycznych, podział zależy od precedenci. Art. 14  „Szefowie misji dzielą się na trzy klasy, a mianowicie:

a) ambasadorów i nuncjuszów, akredytowanych przy głowach państw, oraz innych szefów misji równorzędnego stopnia;

b) posłów, ministrów i inter nuncjuszów, akredytowanych przy głowach państw;

c) chargé d'affaires, akredytowanych przy ministrach spraw zagranicznych.

2. Poza sprawami pierwszeństwa i etykiety nie będzie się czyniło żadnych różnic między szefami misji w zależności od ich klasy”

Druga klasa pojęcie pro nuncjusza używa S.A., w prawie międzynarodowym pojęcie inter nuncjusza, w praktyce w ogóle się nie używa.

Pierwszeństwo starszeństwa wśród szefów misji, co do zasady zgodnie z datą i godziną określa się precedencje. Art. 16 „Szefowie misji korzystają z pierwszeństwa w obrębie swojej klasy w kolejności dat i godzin objęcia swych funkcji zgodnie z artykułem 13. 2. Zmiany w listach uwierzytelniających szefa misji nie powodujące zmiany klasy nie wpływają na jego pierwszeństwo.

3. Niniejszy artykuł nie stoi na przeszkodzie w stosowaniu praktyki, która jest lub mogłaby być przyjęta przez państwo przyjmujące w odniesieniu do pierwszeństwa przedstawiciela Stolicy Apostolskiej.

Ambasador:

• mianuje i odwołuje PRP na wniosek PRM,

• art. 19 „Jeżeli stanowisko szefa misji nie jest obsadzone lub jeżeli szef misji nie może pełnić swoich funkcji, chargé d'affaires ad interim będzie działał przejściowo jako szef misji. Nazwisko chargé d'affaires ad interim będzie podane do wiadomości bądź przez szefa misji, bądź, w przypadku gdy nie może on tego uczynić, przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych państwa wysyłającego Ministerstwu Spraw Zagranicznych państwa przyjmującego lub innemu ministerstwu uznanemu za właściwe. 2. W przypadku gdy żaden członek personelu dyplomatycznego misji nie jest obecny w państwie przyjmującym, wówczas dla załatwiania bieżących spraw administracyjnych misji może być wyznaczony przez państwo wysyłające członek personelu administracyjnego i technicznego - za zgodą państwa przyjmującego”,

• funkcje jego pokrywają się częściowo z funkcjami misji dyplomatycznych, nadzoruje on także działalność wszystkich placówek dyplomatycznych w państwie przyjmującym.

Precedencja/pierwszeństwo decyduje:

1. klasa dyplomatyczna,

2. godzina i data (staż w danym państwie wykonywania funkcji).

Tytuły dyplomatyczne - państwo przyjmujące i wysyłające ustala w jakiej klasie.

Ustawa o służbie zagranicznej z 27 lipca 2001r., ustanawia następujące stopnie dyplomatyczne:

1)ambasador tytularny,

2) radca - minister,

3) I radca,

4) radca,

5) I sekretarz,

6) II sekretarz,

7) III sekretarz,

8) attaché.

2. Najniższym stopniem dyplomatycznym jest stopień attaché.

Attache obrony/specjalny miedzy sekretarzem.

Obowiązek notyfikowania kolejności przez państwo wysyłające art. 17 „Pierwszeństwo członków personelu dyplomatycznego misji będzie notyfikowane przez szefa misji Ministerstwu Spraw Zagranicznych lub innemu ministerstwu uznanemu za właściwe”.

Personel obsługi - to służba sprzątająca, ogrodnik, kucharze, woźni, magazynier, mechanik.

Koniec misji dyplomatycznej:

1. przyczyny leżące po stronie państwa wysyłającego,

2. przyczyny leżące po stronie państwa przyjmującego,

3. przyczyny niezależne od obu państw.

I. Zakończenie indywidualnej działalności dyplomaty lub II. dotyczące zakończenia działalności całego przedstawicielstwa:

• art. 43, „Funkcje przedstawiciela dyplomatycznego kończą się, między innymi:

a)  gdy państwo wysyłające notyfikuje państwu przyjmującemu, że funkcje przedstawiciela dyplomatycznego dobiegły końca;

b)  gdy państwo przyjmujące notyfikuje państwu wysyłającemu, że zgodnie z ustępem 2 artykułu 9 odmawia ono uznawania przedstawiciela dyplomatycznego jako członka misji.

• art. 9.1. Państwo przyjmujące może w każdym czasie i bez obowiązku uzasadnienia swej decyzji zawiadomić państwo wysyłające, że szef misji bądź którykolwiek z członków personelu dyplomatycznego misji jest persona non grata albo że którykolwiek inny z członków personelu misji jest osobą niepożądaną. Państwo wysyłające odpowiednio do okoliczności bądź odwoła daną osobę bądź położy kres jej funkcjom w misji. Dana osoba może być uznana za non grata albo za niepożądaną przed przybyciem na terytorium państwa przyjmującego. 2. Jeżeli państwo wysyłające odmawia wykonania lub nie wykonuje w rozsądnym terminie swych obowiązków wynikających z ustępu 1 niniejszego artykułu, państwo przyjmujące może odmówić uznania danej osoby za członka misji.

Odwołanie dyplomaty przez państwo wysyłające:

1. państwo wysyłające może mieć pewne zastrzeżenia co do wykonywania przez niego funkcji,

2. po upływie około 4 lat może mieć miejsce rotacja na stanowiskach w służbie zagranicznej.

Uznanie przez państwo przyjmujące osobę za persona non grata - wyznacza się odpowiedni termin na opuszczenie państwa, gdy nie ekspulsja in. przymusowe wydalenie/wydalenie przez siłę. Powody uznania osoby za non grata:

• szpiegostwo,

• dyplomata rezygnuje z pełnienia funkcji (np. choroba, sytuacja rodzinna).

Szef placówki może także złożyć dymisję. Znany przypadek posła austriacko-węgierskiego z 1913r., który podał się do dymisji bo zgubił szyfr.

II. zakończenie działalności całego przedstawicielstwa:

1. podstawowa - zerwanie stosunków dyplomatycznych przez państwa wysyłające i przyjmujące, np. w przypadku konfliktu zbrojnego,

2. zawieszenie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami np.: w wyniku pogarszania się stosunków miedzy państwami, lub względy oszczędnościowe,

3. przemianowanie placówki z klasy wyższej na klasę niższą, np.: ambasady na charge, gdy pogarszają się stosunki między państwami (zasada wzajemności w stosunkach dyplomatycznych),

4. wynik utraty podmiotowości, jedno z państw, lub w wyniku rozpadu państwa.

Sytuacja osób, które z placówki musza wyjechać. I sytuacja w jakiej jest mienie placówki.

Ważne art.:

• 44. „Państwo przyjmujące powinno, nawet w wypadku konfliktu zbrojnego, przyznać ułatwienia w celu umożliwienia wyjazdu ze swego terytorium w możliwie najkrótszym terminie osobom korzystającym z przywilejów i immunitetów, oprócz tych, które są obywatelami państwa przyjmującego, jak również członkom rodzin takich osób niezależnie od ich obywatelstwa. Powinno ono w szczególności w razie potrzeby oddać do ich dyspozycji konieczne środki transportu dla nich samych i dla ich mienia”.

• 45. „Jeżeli stosunki dyplomatyczne między dwoma państwami zostały zerwane lub też jeżeli misja została na stałe lub czasowo odwołana:

a)  państwo przyjmujące obowiązane jest, nawet w wypadku konfliktu zbrojnego, szanować i ochraniać pomieszczenia misji wraz z jej mieniem i archiwami;

b)  państwo wysyłające może powierzyć pieczę nad pomieszczeniami misji wraz z jej mieniem i archiwami państwu trzeciemu, które jest do przyjęcia dla państwa przyjmującego;

c)  państwo wysyłające może powierzyć ochronę swych interesów oraz interesów swych obywateli państwu trzeciemu, które jest do przyjęcia dla państwa przyjmującego.

Zasada - państwo przyjmujące ma obowiązek ułatwienia powrotu osób z placówek dyplomatycznych.

Mienie dwie sytuacje:

1. 45 pkt a, ma obowiązek chronić/szanować je, wraz z archiwami,

2. państwo wysyłające może powierzyć ochronę mienia i archiwami państwu trzeciemu, z reguły te państwa przymujace, które nie sprzeciwiają się.

Attache specjalni - o wyższym stopniu dyplomatycznym, zwani wojskowymi, obrony.

Zarządzenie Ministra Spraw Zagranicznych i Obrony Narodowej z 27 maja 2004 r.

§2.1. mówi o attache obrony - to oficer zawodowy Wojska Polskiego wyznaczony do pełnienia służby w przedstawicielstwie dyplomatycznym RP, wykonujący zadania MON oraz reprezentujący siły zbrojne RP w państwie przyjmującym samodzielnie lub przy pomocy attachatu obrony, posiadający stopień dyplomatyczny.

2. Attache wojskowy/lotniczy/morski - reprezentuje on w państwie przyjmującym określony rodzaj/rodzaje sił zbrojnych RP.

4.Attachat obrony - nazwana komórka organizacyjna, dyplomatyczna, znajdująca się w placówce dyplomatycznej, lub też samodzielne stanowisko attache obrony, lub zastępca attache obrony wykonujący zadania MOB w tej placówce.

Attache obrony - podlega MSZ i MON, wykonuje polecenia MON, a na placówce podlega szefowi misji MSZ.

Zadania attache obrony - informuje kierownika placówki zagranicznej o:

• sytuacji w państwie przyjmującym,

• politycznych aspektach kontaktów własnych i członków personelu ataszatu obrony z przedstawicielami państwa przyjmującego oraz pracownikami placówek zagranicznych innych państw,

• wytycznych otrzymanych od MON dotyczących polityczno-wojskowych aspektów działalności ataszatu obrony,

• sytuacji w polskich kontyngentach wojskowych, znajdujących się na terytorium państwa przyjmującego,

• wszelkich naruszeniach przez państwo przyjmujące przysługujących mu oraz personelowi ataszatu przywilejów i immunitetów,

• udziela w miarę możliwości pomocy kierownikowi placówki dyplomatycznej,

• towarzyszy podczas wizyty PRP, PRM, MSZ.

Kandydatów do służby przygotowują komórki organizacyjne MON, zakres szkolenia uzgadniają z komórkami organizacyjnymi MSZ.

Żołnierze zawodowi pełniący służbę w przedstawicielstwach MON wykonują zadania w zakresie wynikającym z pełnionej funkcji i zajmują się całokształtem doradztwa wojskowego w sferze militarnej aspektów bezpieczeństwa, uczestnicząc w pracach przedstawicielstwa zgodnie z szczegółowym zakresem obowiązków służbowych określonym przez kierownika przedstawicielstwa.

Kierownik placówki zagranicznej notyfikuje.

Przywileje i immunitety dyplomatyczne:

• obu terminów ustawodawca używa jednocześnie,

• Przywileje - charakter pozytywny, prawo korzystania z czegoś co innym nie przysługuje,

• immunitet - charakter negatywny, określa nie zrobienie czegoś, do czego innych się zobowiązuje.

Teorie uzasadniające istnienie przywilejów i immunitetów:

1. teoria reprezentacji - dyplomata jest reprezentantem bezpośrednim głowy państwa (wywodzi się z instytucji głos monarchy, powstała za czasów absolutyzmu), dlatego powinien być traktowany tak samo jak jego monarcha-suweren. Zmodyfikowana współczesna wersja dotyczy reprezentacji przez przedstawiciela dyplomatycznego całego narodu, a skoro wszystkie są sobie równe nie powinny sobie nawzajem podlegać.

2. teoria eksterytorialności - zgodnie z nią misja stanowi przedłużenie (cząstką) terytorium państwa, wysyłane osoby znajdujące się na terytorium misji podlegają tylko państwu wysyłającemu. Przypisano ją Grocjuszowi. Ta teoria jawnie przeczy rzeczywistości skoro istotą misji jest właśnie przebywanie na terytorium innego kraju.

3. teoria funkcjonalna - przywileje i immunitety służą temu, by możliwe było prawidłowe wykonywanie funkcji dyplomatycznych, to jest uzasadnienie istnienia przywilejów i immunitetów. Gdyby dyplomaci podlegali jurysdykcji państwa gospodarza, nie mogliby funkcjonować niezależnie. Skoro kategorie personelu misji są różne, różne są też ich przywileje i immunitety. Na gruncie KW z 1961 r. w preambule przyjęto tą teorię - w celu skutecznego wykonania funkcji przez misje dyplomatyczne, a nie dla zapewnienia korzyści poszczególnym osobom

Podział przywilejów i immunitetów:

1. rzeczowe,

2. osobowe/personalne.

Ad.1) Są to:

a) Przywilej nietykalności pomieszczeń misji, po stronie przyjmującego i wysyłającego państwa. Nietykalność w aspekcie negatywnym - art. 22. „Pomieszczenia misji są nietykalne. Funkcjonariusze państwa przyjmującego nie mogą do nich wkraczać, chyba że uzyskają na to zgodę szefa misji.

Obowiązki państwa przyjmującego:

• obowiązek czynny, aktywny 2. Państwo przyjmujące ma szczególny obowiązek przedsięwzięcia wszelkich stosownych kroków dla ochrony pomieszczeń misji przed jakimkolwiek wtargnięciem lub szkodą oraz zapobieżenia jakiemukolwiek zakłóceniu spokoju misji lub uchybieniu jej godności.

• Obowiązek bierny 3. Pomieszczenia misji, ich urządzenia i inne przedmioty, które się w nich znajdują, oraz środki transportu misji nie podlegają rewizji, rekwizycji, zajęciu lub egzekucji”.

Rezydencja prywatna także korzysta z nietykalności. Pomieszczenia hotelowe też korzystają z nietykalności jeżeli jest tam dyplomata.

Państwo wysyłające art. 41. „Bez uszczerbku dla ich przywilejów i immunitetów obowiązkiem wszystkich osób korzystających z tych przywilejów i immunitetów jest szanowanie ustaw i innych przepisów państwa przyjmującego. Mają one również obowiązek nie mieszać się do spraw wewnętrznych tego państwa.

2. Wszystkie sprawy urzędowe powierzone misji przez państwo wysyłające do załatwienia z państwem przyjmującym będą przez nią załatwiane z Ministerstwem Spraw Zagranicznych państwa przyjmującego lub za jego pośrednictwem bądź innym ministerstwem uznanym za właściwe.

3. Pomieszczeń misji nie wolno użytkować w jakikolwiek sposób niezgodny z funkcjami misji określonymi bądź w niniejszej Konwencji, bądź w innych normach powszechnego prawa międzynarodowego lub w specjalnych umowach obowiązujących między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym”.

b) Nietykalność archiwów i dokumentów misji.

Archiwa - to serce placówki, najbardziej chronione miejsce, aby wejść do archiwów potrzebna jest specjalna zgoda. Chroniono są także w sytuacji konfliktu zbrojnego.

c) Prawo porozumiewania się z urzędami, konsulatami oraz innymi misjami i rządem. Art. 27 nietykalność korespondencji „ Państwo przyjmujące dopuszcza i ochrania swobodne porozumiewanie się misji dla wszelkich celów urzędowych. W porozumiewaniu się z rządem oraz z innymi misjami i konsulatami państwa wysyłającego, bez względu na miejsce ich siedziby, misja może używać wszelkich odpowiednich środków, łącznie z kurierami dyplomatycznymi oraz korespondencją sporządzoną kodem lub szyfrem. Misja może jednak zainstalować i używać nadajnika radiowego tylko za zgodą państwa przyjmującego.

2. Korespondencja urzędowa misji jest nietykalna. Wyrażenie "korespondencja urzędowa" oznacza wszelką korespondencję odnoszącą się do misji i jej funkcji.

3. Poczta dyplomatyczna nie powinna być otwierana ani zatrzymywana.

4. Przesyłki stanowiące pocztę dyplomatyczną powinny posiadać widoczne znaki zewnętrzne określające ich charakter i mogą zawierać jedynie dokumenty dyplomatyczne lub przedmioty przeznaczone do użytku urzędowego.

5. Kurier dyplomatyczny, który powinien być  zaopatrzony w urzędowy dokument określający jego charakter i liczbę przesyłek stanowiących pocztę dyplomatyczną, będzie chroniony przez państwo przyjmujące w czasie pełnienia swych funkcji. Korzysta on z nietykalności osobistej oraz nie podlega aresztowaniu lub zatrzymaniu w żadnej formie.

6. Państwo wysyłające lub misja mogą wyznaczać kurierów dyplomatycznych ad hoc. W takich wypadkach postanowienia ustępu 5 niniejszego artykułu będą miały również zastosowanie, z tym jednak że wymienione tam immunitety przestaną być stosowane z chwilą, gdy kurier taki doręczy odbiorcy powierzoną sobie pocztę dyplomatyczną.

7. Poczta dyplomatyczna może być powierzona kapitanowi powietrznego statku handlowego (tzw. poczta kapitańska), który ma lądować w dozwolonym porcie wejściowym. Powinien on być zaopatrzony w urzędowy dokument określający liczbę przesyłek stanowiących pocztę, lecz nie będzie on jednak uważany za kuriera dyplomatycznego. Misja może wysłać jednego ze swych członków w celu bezpośredniego i swobodnego odbioru poczty dyplomatycznej od kapitana statku powietrznego”.

d) Zwolnienie z opłat i podatków państwowych. Art. 23 „Państwo wysyłające oraz szef misji są zwolnieni od wszelkich opłat i podatków państwowych, regionalnych lub komunalnych dotyczących pomieszczeń misji, zarówno własnych, jak i wynajętych, z wyjątkiem opłat i podatków należnych za konkretnie wyświadczone usługi.

2. Zwolnienie od podatków przewidziane w niniejszym artykule nie stosuje się do tych opłat i podatków, które na podstawie ustawodawstwa państwa przyjmującego ciążą na osobach zawierających umowy z państwem wysyłającym lub szefem misji.

e) nietykalność korespondencji, poczty dyplomatycznej, kurierów. Art. 27 ust. 2,3,4,5,6,7.

f) prawo używania flagi i godła narodowego państwa wysyłającego - art. 20 „Misja i jej szef mają prawo używania flagi i godła państwa wysyłającego na pomieszczeniach misji łącznie z rezydencją szefa misji i na jego środkach transportu.

 Immunitety personalne/osobowe:

1. nietykalność osobista (pojecie i zakres). Art. 29 „Osoba przedstawiciela dyplomatycznego jest nietykalna.” Polega na dwutorowym działaniu:

• nie podlega on aresztowaniu ani zatrzymaniu w żadnej formie, ze strony organów państwa,

• Państwo przyjmujące będzie traktować go z należytym szacunkiem i przedsięweźmie wszelkie odpowiednie kroki, aby zapobiec wszelkiemu zamachowi na jego osobę, wolność lub godność

Obowiązki państwa przyjmującego:

• powstrzymanie się od działania przez swoje organy,

• niedopuszczenie do naruszeń praw osób trzecich,

• ściąganie i surowe karanie osób, które naruszają nietykalność osobistą.

Wyjątkowe sytuacje ograniczenia nietykalności:

• indywidualnie,

• wyjątkowo,

Na pewno obrona konieczna i samoobrona. Także wtedy gdy dyplomata „wywija numery”.

Wymagają bardzo ważne względy bezpieczeństwa publicznego - „szaleniec za kierownicą”

2. immunitet jurysdykcyjny art. 31 , czyli wyłączony jest spod:

• jurysdykcji karna,

• jurysdykcji cywilna,

• jurysdykcji administracyjna,

Immunitet jurysdykcyjny jest immunitetem pełnym, dotyczy wszystkich stadiów postępowania. Nie można dyplomaty przesłuchiwać i przeszukiwać i badać dyplomaty bez jego zgody.

Art. 31 „Przedstawiciel dyplomatyczny korzysta z immunitetu od jurysdykcji karnej państwa przyjmującego. Korzysta on również z immunitetu od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej tegoż państwa, z wyjątkiem:

1. powództw z zakresu prawa rzeczowego dotyczącego prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium państwa przyjmującego, chyba że posiada on je w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji;

2. powództw dotyczących spadkobrania, w których przedstawiciel dyplomatyczny występuje jako wykonawca testamentu, administrator, spadkobierca lub zapisobierca w charakterze osoby prywatnej, a nie w imieniu państwa wysyłającego;

3. powództw dotyczących wszelkiego rodzaju zawodowej lub handlowej działalności wykonywanej przez przedstawiciela dyplomatycznego w państwie przyjmującym poza jego funkcjami urzędowymi.

2. Przedstawiciel dyplomatyczny nie jest obowiązany do składania zeznań w charakterze świadka.

3. W stosunku do przedstawiciela dyplomatycznego nie mogą być przedsięwzięte żadne środki egzekucyjne, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w punktach (a), (b), (c) ustępu 1 niniejszego artykułu, z zastrzeżeniem jednak, ze odnośne środki mogą być przedsięwzięte bez naruszenia nietykalności jego osoby lub rezydencji.

4. Immunitet przedstawiciela dyplomatycznego od jurysdykcji państwa przyjmującego nie uchyla w stosunku do niego jurysdykcji państwa wysyłającego”.

Jurysdykcja cywila i administracyjna (art. 31):

• wyjątek powództw z zakresu prawa rzeczowego, nieruchomości należącej do dyplomaty,

• powództwa z prawa spadkowego - kiedy dyplomata występuje jako osoba prywatna (jako wykonawca, administrator, spadkobierca, zapisobierca), nie w interesie państwa wysyłającego

• powództwa (roszczenia) zarobkowej, handlowej działalności dyplomaty,

Zakaz działalności zawodowej lub handlowej.

Mandaty mogą sobie wystawiać, ale i tak nikt nie opłaci, dobra wola stron.

Czy istniej możliwość zrzeczenia immunitetu i przywilejów - z samej konstrukcji/funkcji art. 32 związany z funkcją/teorią funkcjonalną dyplomata tylko narzędziem w rękach państwa przyjmującego to państwo nimi dysponuje i ono może zrzec się immunitetu, zamiast dyplomaty. Dyplomata może zrzec się jedynie funkcji dyplomaty.

Immunitet sądowy w państwie przyjmującym nie oznacza, ze dyplomata nie podlega sądom swego państwa. W przypadku popełnienia przestępstwa, po odwołaniu, może on być sądzony i skazany przez sąd państwa wysyłającego.

Zrzeczenie immunitetu w postępowaniu cywilnym nie jest równe zrzeczeniu w postępowaniu egzekucyjnym. Art. 32 ust. 4 - dyplomata może odpowiadać w państwie wysyłającym - zrzeczenie się immunitetu dyplomatycznego.

c) 31 ust. 2 zwolnienie z obowiązku składania zeznań w charakterze świadka, może jeśli chce składać zeznania - choć nie jest wzywany, co powinno odbywać się w sytuacji komfortowej dla niego np.: na terenie placówki dyplomatycznej w obecności członka MSW.

Art. 32 „Państwo wysyłające może zrzec się immunitetu jurysdykcyjnego swoich przedstawicieli dyplomatycznych oraz

korzystających z immunitetu na podstawie art. 37.

2. Zrzeczenie się powinno być zawsze wyraźne.

3. Jeżeli przedstawiciel dyplomatyczny lub osoba korzystająca z immunitetu jurysdykcyjnego na podstawie art. 37 wszczyna postępowanie, nie będzie już dopuszczalne powołanie się na immunitet jurysdykcyjny w stosunku do powództw wzajemnych bezpośrednio związanych z powództwem głównym.

4. Zrzeczenie się immunitetu jurysdykcyjnego w postępowaniu cywilnym lub administracyjnym nie jest uważane za domniemanie zrzeczenia się immunitetu w stosunku do wykonania wyroku, co wymaga oddzielnego zrzeczenia się.

d) immunitet podatkowy - art. 34, zwolnienie od opłat i podatków państwowych, wszelkie podatki państwowe, regionalne jak i komunalne.

Art. 34. Przedstawiciel dyplomatyczny jest zwolniony od wszelkich opłat i podatków, osobistych i rzeczowych zarówno państwowych, regionalnych, jak komunalnych, z wyjątkiem:

1. podatków pośrednich tego rodzaju, które zazwyczaj wliczane są w cenę towarów lub usług,

2. opłat i podatków dotyczących prywatnego mienia nieruchomego położonego na terytorium państwa przyjmującego, chyba że posiada on je w imieniu państwa wysyłającego dla celów misji,

3. należności spadkowych pobieranych przez państwo przyjmujące, z zastrzeżeniem postanowień ustępu 4 art. 39,

4. opłat i podatków dotyczących prywatnego dochodu mającego swe źródło w państwie przyjmującym oraz podatków dotyczących kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwach handlowych znajdujących się w państwie przyjmującym,

5. opłat i podatków należnych z tytułu wyświadczonych usług,

6. należności rejestracyjnych, sądowych, hipotecznych oraz stemplowych dotyczących mienia nieruchomego, z zastrzeżeniem postanowień art. 32.

e) zwolnienie z opłat celnych - art. 36 ust. 2, zwolnienie bagażu osobistego od rewizji, wyłączony z pod kontroli celnej, chyba że istnieje poważne domniemanie, że znajduje się tam przedmioty objęte zakazami celnymi, np.:

• działa sztuki,

• narkotyki,

• kości słoniowe,

art. 36 Państwo przyjmujące, zgodnie z ustawami i innymi przepisami, jak może wydać, zezwoli na wwóz oraz udzieli zwolnienia wszelkich opłat celnych, podatków i innych pokrewnych należności, z wyjątkiem opłat za składowanie, przewóz i podobne usługi, w odniesieniu do:

1. przedmiotów przeznaczonych do użytku urzędowego misji,

2. przedmiotów przeznaczonych do osobistego użytku przedstawiciela dyplomatycznego lub członków jego rodziny pozostających z nim we wspólnocie domowej łącznie z przedmiotami związanymi z jego urządzenia się.

2. Osobisty bagaż przedstawiciela dyplomatycznego jest zwolniony od rewizji, chyba że istnieją poważne podstawy do przypuszczenia, że zawiera on bądź przedmioty nie podlegające zwolnieniom określonym w ustępie 1 niniejszego art., bądź przedmioty, których wwóz jest zabroniony przez ustawodawstwo państwa przyjmującego lub podlega przepisom tego państwa dotyczącym kwarantanny. W takich wypadkach rewizja powinna być przeprowadzona jedynie w obecności przedstawiciela dyplomatycznego lub osoby przez niego upoważnionej.

f) zwolnienie z osobistego świadczenia, służby publicznej i obciążeń wojskowych,

g) swoboda poruszania się i podróżowania po terytorium państwa przyjmującego, art. 26. nie można wejść wszędzie, np. obiekty wojskowe.

Zakres przywilejów i immunitetów:

1. *zakres osobowy - art. 37, 38.

W zależności od przynależności osoby do danej grupy i jej obywatelstwa i miejsca zamieszkania będzie różny zakres przywilejów i immunitetów:

1. grupy przedstawicieli dyplomatycznych korzystających z pełnych przywilejów i immunitetów,

2. członkowie rodzin także korzystają z pełnego zakresu, gdy nie są obywatelami państwa przyjmującego i nie mają stałego miejsca zamieszkania w tym państwie. A także warunek - że zamieszkują wspólnie w gospodarstwie domowym. (Dziecko przysposobione - także korzysta z ochrony, małżonek w separacji - decyduje realne przebywanie jako rodzina pod jednym dachem).

3. Członkowie personelu administracyjnego, technicznego oraz ich członkowie rodzin, również decyduje miejsce zamieszkania i obywatelstwo. Występują dwa ograniczenia:

• immunitet od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej państwa przyjmującego wymieniony w art. 31 ust. 1 nie stosuje się do czynności dokonanych poza pełnieniem ich obowiązków służbowych,

• zwolnieni z opłat celnych, tylko w przypadku pierwszego osiedlenia się,

• członkowie personelu obsługi, bez miejsca zamieszkania w państwie przyjmującym i obywatelstwa - przywileje w zakresie wykonywania swoich funkcji i tylko w czasie ich wykonywania.

Art. 37. ZAKRES OSOBOWY. Członkowie rodziny przedstawiciela dyplomatycznego pozostający z nim we wspólnocie domowej, o ile nie są obywatelami państwa przyjmującego, korzystają z przywilejów i immunitetów wymienionych w art. 29-36.

2. członkowie personelu administracyjnego i technicznego misji łącznie z członkami ich rodzin pozostającymi z nimi we wspólnocie domowej, o ile nie są obywatelami państwa przyjmującego lub nie mają tam stałego miejsca zamieszkania, korzystają z przywilejów i immunitetów wymienionych w art. 29-35, z tym że immunitet od jurysdykcji cywilnej i administracyjnej państwa przyjmującego wymieniony w ust. 1 art. 31, nie stosuje się do czynności dokonywanych poza pełnieniem ich obowiązków służbowych, korzystają oni również z przywilejów i immunitetów wymienionych w ust. 1 art. 36 w odniesieniu do przedmiotów wwiezionych w okresie pierwszego urządzania się.

3. członkowie personelu służby misji, którzy nie są obywatelami państwa przyjmującego lub nie mają tam stałego miejsca zamieszkania, korzystają z immunitetu w odniesieniu do aktów dokonanych w toku pełnienia ich funkcji oraz ze zwolnienia od opłat i podatków od wynagrodzeń, jakie otrzymują z tytułu zatrudnienia, jak również ze zwolnienia przewidzianego w art. 33.

4. prywatni służący członków misji, o ile nie są obywatelami państwa przyjmującego lub nie mają tam stałego miejsca zamieszkania, są zwolnieni z opłat i podatków od wynagrodzeń, jakie otrzymują z tytułu zatrudnienia. Pod wszelkimi innymi względami mogą oni korzystać z przywilejów i immunitetów jedynie w zakresie przyznanym przez państwo przyjmujące. Państwo przyjmujące powinno jednak wykonywać jurysdykcję nad tymi osobami w taki sposób, aby zbytnio nie zakłócać wypełniania funkcji przez misję.

Różny zakres, art. 38:

1. osoby będące obywatelami państwa przyjmującego mają tam miejsce zamieszkania; wówczas korzystają z immunitetu jurysdykcyjnego i nietykalności w odniesieniu do aktów urzędowych dokonywanych w toku pełnienia swej funkcji,

2. inni członkowie personelu misji oraz prywatni służący, będący obywatelami i mający miejsce zamieszkania tam; wówczas korzystają z przywilejów i immunitetów w takim zakresie jaki przyznało państwo przyjmujące.

Art. 38. poza wypadkami, w których dodatkowe przywileje i immunitety zostały przyznane przez państwo przyjmujące, przedstawiciel dyplomatyczny będący obywatelem tego państwa lub mający tam stałe miejsce zamieszkania korzysta jedynie z immunitetu jurysdykcyjnego i z nietykalności w odniesieniu do aktów urzędowych dokonywanych w toku pełnienia swych funkcji.

1. inni członkowie personelu misji oraz prywatni służący będący obywatelami państwa przyjmującego lub mający w nim stałe miejsce zamieszkania korzystają z przywilejów i immunitetów jedynie w zakresie przyznanym przez państwo przyjmujące. Państwo przyjmujące powinno jednak wykonywać jurysdykcję nad tymi osobami w taki sposób, aby zbytnio nie zakłócać wypełniania funkcji przez misję.

2) * zakres terytorialny immunitetów i przywilejów, art. 40:

1. przysługują na terytorium państwa przyjmującego,

2. sytuacje wyjątkowe - dotyczące czasu, także immunitety i przywileje na terytorium państw trzecich (tranzytowe), np.: jadą w celu odbycia misji, powrót do kraju, konsultacje w kraju). Tranzyt dyplomatyczny i rodzinny - nietykalność osobista i inne przywileje konieczne do poprawnego dokonania tranzytu. Nie podlegają osoby z grupy drugiej im należy jedynie nie utrudniać przejazdu ->kurtuazja także gdy dyplomata przebywa na wczasach, urlopie, także ten sam zakres ochrony.

Art. 40. Jeżeli przedstawiciel dyplomatyczny przejeżdża przez terytorium lub znajduje się na terytorium państwa trzeciego będąc w podróży celem objęcia swego stanowiska lub powrotu na nie albo też wracając do swego własnego kraju, państwo trzecie, które udzieliło mu wizy w wypadku, gdy wiza taka była wymagana, przyzna mu nietykalność oraz wszelkie inne immunitety, niezbędne dla zapewnienia mu przejazdu lub powrotu. To samo stosuje się również do wszystkich członków jego rodziny korzystających z przywilejów i immunitetów, którzy bądź towarzyszą przedstawicielowi dyplomatycznemu, bądź podróżują oddzielnie w celu połączenia się z nim lub powrotu do swego kraju.

2. w okolicznościach podobnych do określonych w ust. 1 niniejszego art. państwa trzecie nie powinny utrudniać przejazdu przez ich terytorium członkom personelu administracyjnego i technicznego lub personelu służby misji oraz członkom ich rodzin.

3. państwa trzecie przyznają korespondencji urzędowej i innym formom urzędowego porozumiewania się łącznie z przesyłkami zredagowanymi kodem lub szyfrem, znajdującym się w tranzycie na ich terytorium, tą samą swobodę i ochronę, jaka jest przyznawana przez państwo przyjmujące. Przyznają one kurierom dyplomatycznym, którym udzielono wizy w wypadku gdy taka wiza była wymagana, a także poczcie dyplomatycznej w tranzycie taką samą nietykalność i ochron, jaką obowiązane jest przyznać państwo przyjmujące.

4. Obowiązki państw trzecich przewidziane w ust. 1, 2, 3 niniejszego art. stosują się również do osób wymienionych odpowiednio w tych ustępach, jak również do korespondencji urzędowej i poczty dyplomatycznej, które znalazły się na terytorium państwa trzeciego na skutek działania siły wyższej.

3) * zakres czasowy - od kiedy chronią daną osobę, art. 39:

1. od chwili wjazdu na terytorium państwa przyjmującego, aż do chwili jego opuszczenia,

2. gdy dyplomata już przebywa - od chwili notyfikacji jego funkcji w MSZ-cie właściwym miejscowo,

3. wyjątek persona non grata - mimo, ze nie opuszcza kraju nie jest chroniony.

4. Ogólnie można powiedzieć, ze trwają przez cały czas pobytu, pełnienia funkcji.

5. Czynności urzędowe - immunitety mają charakter trwały, zgodnie z art. 39 ust. 2.

6. Trwają w sytuacjach nietypowych - konflikt dyplomatyczny, także do wyjazdu.

Art. 39 Każda osoba uprawniona do przywilejów i immunitetów korzysta z nich od chwili wjazdu na terytorium państwa przyjmującego w celu objęcia stanowiska lub, jeżeli już się znajduje na tym terytorium, od chwili notyfikowania jej nominacji Ministerstwu Spraw Zagranicznych lub innemu ministerstwu uznanemu za właściwe.

2. gdy funkcje osoby korzystającej z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych dobiegły końca przywileje i immunitety te wygasają w normalnym trybie z chwilą opuszczenia przez nią kraju lub z upływem rozsądnego terminu, w którym mogłaby ona to zrobić, z tym ze do tego czasy trwać będą nawet w razie konfliktu zbrojnego. Immunitet trwa jednak nadal w odniesieniu do aktów dokonywanych przez taką osobę w toku pełnienia jej funkcji jako członka misji.

3. w razie śmierci członka misji, członkowie jego rodziny korzystają nadal z przywilejów i immunitetów, do których są uprawnieni, aż do upływu rozsądnego terminu pozwalającego im na opuszczenie terytorium państwa przyjmującego.

4. w razie śmierci członka misji nie będącego obywatelem państwa przyjmującego ani nie mającego tam stałego miejsca zamieszkania lub członka jego rodziny pozostającego z nim we wspólnocie domowej, państwo przyjmujące zezwoli na wywóz ruchomego mienia osoby zmarłej, z wyjątkiem mienia nabytego w kraju, którego wywóz był zabroniony w chwili śmierci tej osoby. Należności spadkowe będą pobierane w odniesieniu do mienia ruchomego, które znalazło się w państwie jedynie wskutek przebywania w tym państwie osoby zmarłej w charakterze członka misji lub członka rodziny członka misji.

Odpowiedzialność za naruszenie przywilejów i immunitetów:

• naruszenie to delikt międzynarodowy,

• dwa rodzaje naruszeń:

1. odpowiedzialność bezpośrednia - organy państwowe,

2. odpowiedzialność pośrednia - państwa odpowiadają za osoby trzecie, za niepokonanie należytej staranności.

• odszkodowanie w ramach odpowiedzialności,

• zadośćuczynienie naruszeniu nietykalności osobistej:

• uroczyste wyjaśnienie,

• formalne przeprosiny,

• wysłanie poselstwa w celu przeprosin,

• oddanie honorów, godłu i fladze państwu poszkodowanemu,

• ukaranie sprawców naruszeń,

• zabezpieczenie na przyszłość w celu uniknięcia naruszeń nietykalności,

• zapłacenie sumy pieniężnej - dotyczy szkód materialnych.

• szkody moralno-polityczne:

• ustne wyrażenie ubolewania,

• pisemna nota dyplomatyczna (telegram, list).

KNZ art. 33, mówi o wszelkich środkach pokojowych.

Obowiązki przedstawicieli dyplomatycznych wobec państwa przyjmującego:

1. art. 41 obowiązek poszanowania i przestrzegania prawa państwa przyjmującego, w tym przepisów porządkowych, ograniczony jedynie zakresem immunitetów i przywilejów; jest to elementarny obowiązek. Dyplomata powinien szanować ustrój, władzę, religię, miejscową tradycję państwa przyjmującego. Dyplomata nie przestrzegający przepisów porządkowych, naruszający ustawy celne, czy skarbowe, naraża się na notę protestacyjną państwa pobytu, na uznanie za persona non grata, a nawet na wydalenie.

2. obowiązek nie mieszania się w sprawy wewnętrzne państwa przyjmującego - inaczej stanie się personą non grata (źle widzianą). Nie może krytykować polityki państwa pobytu, prowadzić agitacji i działalności wymierzonej przeciwko władzom.

3. art. 42 zakaz działalności zawodowej lub handlowej mającej na celu zysk osobisty

4. zakaz wykorzystania pomieszczeń misji w sposób niezgodny z jego funkcjami (Symonides).

Art. 41 Bez uszczerbku dla przywilejów i immunitetów obowiązkiem wszystkich osób korzystających z tym przywilejów i immunitetów jest szanowanie ustaw i innych przepisów państwa przyjmującego. Mają one również obowiązek nie mieszać się do spraw wewnętrznych tego państwa.

2. wszystkie sprawy urzędowe powierzone misji przez państwo wysyłające do załatwienia z państwem przyjmującym będą nią załatwione z MSZ państwa przyjmującego lub za jego pośrednictwem bądź w innych normach powszechnego prawa międzynarodowego lub w specjalnych umowach obowiązujących miedzy państwem wysyłającym, a państwem przyjmującym.

Art. 42. przedstawiciel dyplomatyczny nie będzie wykonywał w państwie przyjmującym żadnej działalności zawodowej lub handlowej mającej na celu zysk osobisty.

Sposoby reakcji państwa przyjmującego:

1. zwrócenie uwagi na niestosowne zachowanie dyplomaty,

2. oficjalna nota protestacyjna do MSZ państwa wysyłającego z prośbą odwołania osoby z placówki,

3. uznanie osoby za persona non grata,

4. ekspulsja - gdy nie opuści terytorium w określonym terminie.

Immunitety i przywileje sytuacje nietypowe:

1. wybuch konfliktu zbrojnego art. 44 i 45,

2. konflikt dyplomatyczny.

Art. 44. państwo przyjmujące powinno, nawet w wypadku konfliktu zbrojnego, przyznać ułatwienia w celu umożliwiania wyjazdu ze swego terytorium w możliwie najkrótszym terminie osobom korzystającym z przywilejów i immunitetów, oprócz tych, które są obywatelami państwa przyjmującego, jak również członkom rodzin takich osób niezależnie od ich obywatelstwa. Powinno ono w szczególności w razie potrzeby oddać do ich dyspozycji konieczne środki transportu dla nich samych i ich mienia.

Art. 45. jeżeli stosunki dyplomatyczne miedzy dwoma państwami zostały zerwane lub też jeżeli misja została na stałe lub czasowo odwołania:

1. państwo przyjmujące obowiązane jest, nawet w wypadku konfliktu zbrojnego, szanować i ochraniać pomieszczenia misji wraz z jej mieniem i archiwami,

2. państwo wysyłające może powierzyć pieczę nad pomieszczeniami misji wraz z jej mieniem i archiwami państwu trzeciemu, które jest do przyjęcia dla państwa przyjmującego,

3. państwo wysyłające może powierzyć ochronę swych interesów oraz interesów swych obywateli państwu trzeciemu, które jest do przyjęcia dla państwa przyjmującego.

Konwencja o misjach specjalnych z 16 grudnia 1969 r. NY.

Misje specjalne:

• początkowo jedyna forma dyplomacji,

• inaczej są to misje ad hoc,

• definicja misji specjalnej (art. 1 pkt a), jest to misja czasowa reprezentująca państwo, która wysłana jest przez jedno państwo do drugiego państwa za jego zgodą w celu wspólnego rozpatrzenia z nim określonych spraw albo wypełniania wobec niego określonego zadania.

• obecnie wzrasta liczba misji specjalnych, bo często są one bezpośrednio reprezentowane przez głowy państw,

• cele misji - różnorodne, stąd też nazwa „misje specjalne”,

• art. 3 „Funkcje misji specjalnej określa się w drodze wzajemnego porozumienia państwa wysyłającego i państwa przyjmującego” (niemożliwe określenie precyzyjne).

Rodzaje misji specjalnych:

1. wysokiej rangi - na czele stoją szefowie państw,

2. misje dyplomatyczne - przedstawiciele rządu i ministrowie,

3. misje para dyplomatyczne - realizacja określonego zadania, składają się z ekspertów danej dziedziny nauki,

Cel pełnienia:

1. misje obserwacyjne - państwo choć nie jest członkiem organizacji międzynarodowej, ale nie ma prawa głosu,

2. misje konferencyjne - wysłane na konferencje,

3. misje wojskowe,

4. misje polityczne - w celu prowadzenia rokowań, negocjacji,

5. misje o charakterze negocjacyjnym - w celu podpisania umowy,

6. misje specjalne o charakterze ceremonialnym - np. pogrzeby, koronacje, zaprzysiężenie prezydenta,

7. misje tzw. doręczycielskie - przesyłki zaproszenia nie wypada wysłać, ze względu jej wagi drogą dyplomatyczną, wówczas ta misja przesyła przesyłkę

8. misja techniczna - złożona z ekspertów, dotyczy specjalistycznych zagadnień np.: umowy gospodarcze.

Misje niejawne - o ich wysłaniu informacje nie są podawane do mediów, dopiero po jej powrocie podawane są do publicznej wiadomości. Np. Donal w Iraku.

Dyplomacja tajna - żadna informacja nie przedostaje się do informacji publicznej, nigdy.

Ambasador wędrujący - jedna osoba wysyłana jest do wielu państw w celu załatwienia sprawy, np. danego regionu, dotyczy różnych sytuacji i osób tzw. osobistości zaznaczonych na arenie międzynarodowej.

Skład misji art. 9, podobny do składu misji stałej. Skład misji specjalnej liczbowo osoby nie jest jednorazowo określona, będzie zawsze:

1. szef misji,

2. personel dyplomatyczny,

3. personel administracyjno-techniczny,

4. personel obsługi.

Art. 8 Minowanie członków misji specjalnej.

„ z zastrzeżeniem art. 10, 11 i 12 państwo wysyłające może według własnego uznania, mianować członków misji specjalnej po przekazaniu państwu przyjmującemu wszelkich niezbędnych informacji o liczebności i składzie misji specjalnej, a w szczególności nazwisk i funkcji osób, które zamierza mianować. Państwo przyjmujące może odmówić przyjęcia misji specjalnej, której liczebność nie uważa za rozsądną, z uwzględnieniem okoliczności i warunków panujących w tym państwie oraz potrzeb danej misji. Może ono również, bez podania powodów, odmówić przyjęcia każdej osoby w charakterze członka misji specjalnej.

Funkcje misji specjalnej - może wspierać misję stałą.

Precedecja misji specjalnej art. 16, zasad pierwszeństwa:

• państwo samo określa precedencję członków misji specjalnej i komunikuje ją państwu przyjmującemu,

• art. 16 ust. 1 i 2:

• spotkanie się dwu lub więcej misji specjalnych na terytorium państwa - określa się w drodze porozumienia miedzy zainteresowanymi lub kolejności alfabetycznej,

• na tej samej uroczystości dwa lub więcej państwa, decyduje protokół dyplomatyczny obowiązujący na terytorium danego państwa przyjmującego.

Art. 16. gdy na terytorium państwa przyjmującego bądź państwa trzeciego znajdują się jednocześnie dwie lub więcej misji specjalnych, pierwszeństwo pomiędzy tymi misjami określa się, w braku specjalnego porozumienia, według porządku alfabetycznego nazw państw, używanych przez protokół państwa, na którego terytorium te misje się znajdują.

2. o pierwszeństwie pomiędzy dwoma lub więcej misjami specjalnymi, które spotykają się przy okazji ceremonii albo uroczystości, decyduje protokół obowiązujący w państwie przyjmującym.

3. pomiędzy członkami tej samej misji specjalnej stosuje się takie pierwszeństwo, jakie zostanie zakomunikowane państwu przyjmującemu lub państwu trzeciemu, na którego terytorium spotykają się dwie lub więcej misji specjalnych.

Początek/rozpoczęcie misji:

• wysłanie misji specjalnej jest uwarunkowane zgodą między zainteresowanymi stronami, ale cel misji musi być znany państwu przyjmującemu, ponieważ państwo może się nie zgodzić na misje specjalną - art. 2 „Państwo może wysłać misję specjalną do innego państwa z niego zgodą uzyskaną uprzednio w drodze dyplomatycznej lub w każdej innej drodze uzgodnionej bądź obopólnie możliwej do przyjecia,

• Moment ustanowienia właściwych kontaktów między misją specjalną, a państwem przyjmującym art. 13.

Art. 13. funkcje misji specjalnej rozpoczynają się z chwilą wejścia misji urzędowy kontakt z ministerstwem SZ albo z innym, stosownie do uzgodnienia, organem państwa przyjmującego.

2. Początek funkcji misji specjalnej nie jest uzależniony od przedstawienia jej przez stałą misję dyplomatyczną państwa wysyłającego ani od złożenia listów uwierzytelniających lub pełnomocnictw.

Zakończenie misji:

• wykonanie zadania, misja opuszcza państwo przyjmujące,

• art. 20 lista sytuacji:

1. porozumienie państw zainteresowanych,

2. wypełnienie zadania misji specjalnej,

3. upływ czasu wyznaczonego misji specjalnej, jeśli nie został on wyraźnie przedłużony,

4. powiadomienie przez państwo wysyłające, ze kładzie ono kres misji specjalnej albo ja odwołuje,

5. powiadomienie przez państwo przyjmujące, ze uważa ono misję specjalna za zakończoną.

20.2. „samo zerwanie stosunków dyplomatycznych lub konsularnych pomiędzy państwem wysyłającym, a państwem przyjmującym nie powoduje zakończenia misji specjalnych istniejących w momencie tego zerwania.

Koszty wysłania i pobytu misji ponosi państwo wysyłające.

Mianowanie członków misji art. 8 - nie ma instytucji agrement, czy dana osoba pasuje, ale państwo zawsze może odmówić. W misji stałej były listy uwierzytelniające lub kopie ich - różnica .

Osoba nieporządna, lub persona non grata (art. 12) co do zasady instytucja polega na tym samym.

Art.12 „ państwo przyjmujące może w każdym czasie i bez potrzeby uzasadniania swojej decyzji powiadomić państwo wysyłające, ze którykolwiek z przedstawicieli państwa wysyłającego w misji specjalnej albo członek jej personelu dyplomatycznego jest persona non grata lub że którykolwiek z innych członków personelu misji jest osobą niepożądaną. W takim wypadku państwo wysyłające powinno, stosownie do okoliczności, bądź odwołać daną osobę, bądź położyć kres jej funkcjom w misji specjalnej. Za persona non grata albo osobę niepożądaną może być uznana osoba, która nie przybyła jeszcze na terytorium państwa przyjmującego.

2. jeżeli państwo wysyłające odmawia wykonania lub w odpowiednim czasie nie wykonuje obowiązków wynikających dla niego z ustępu 1 niniejszego art., państwo przyjmujące może odmówić uznania danej osoby za członka misji specjalnej.

Brak ustanowionych stosunków dyplomatycznych - nie przeszkadza wysłaniu misji specjalnej, bo może ona być także w celu nawiązania stałych kontaktów.

Zerwanie stosunków dyplomatycznych art. 20 ust. 2, nie powoduje zakończenia misji specjalnej.

Wybuch konfliktu zbrojnego - wpływ na misję specjalną - nie powoduje zerwania/zaprzestania działalności misji specjalnej, zwłaszcza takiej w celi pokoju.

Sytuacje nietypowe - pomieszczenia, mienie; nawet wtedy państwo przyjmujące ma obowiązek zapewnienia ochrony:

• pomieszczeniom,

• archiwom,

• osobom,

Przywileje i immunitety dyplomatyczne:

• generalnie mają je wszyscy członkowie misji specjalnej,

• te same jak przy misjach stałych,

• wyjątek:

• art. 27 zakres szerszy, status głowy państwa, osobistości rangi wyższej.

Art. 27 „Z zastrzeżeniem swoich ustaw i przepisów dotyczących stref, do których ze względu na bezpieczeństwo państwa wstęp jest zakazany albo ograniczony, państwo przyjmujące powinno zapewnić wszystkim członkom misji specjalnej swobodę poruszania się i podróżowania na jego terytorium w zakresie niezbędnym dla wypełniania funkcji misji specjalnej.

Różnice w przywilejach i immunitetach:

1. art. 25 nietykalność pomieszczeń:

• misje specjalne - możliwość domniemanej zgody,

• misje stałe - zgoda,

• misja specjalna wysokiej rangi - szef państwa, głowa państwa, szef rządu, do tych osób szersza ochrona międzynarodowa, niż w KD, art. 21.

• Głowie państwa został przyznany specjalny status sutor, art. 21 konwencja o misjach specjalnych, osobistości te mają status:

• ułatwień, przywilejów i immunitetów szerszy niż w KD, i KW,

• również szerszy niż w prawie międzynarodowym,

• szczególne względy kurtuazyjne,

• nietykalność osób, mienia, pomieszczeń,

• pełne wyłączenie spod jurysdykcji państwa pryzmującego,

d) inne misje wysokiej rangi, w których uczestniczą przedstawiciele rządu:

• zakres dyplomatyczny przywilejów i immunitetów,

• podobnie członkowie rodziny i towarzyszący personel,

• personel pomocniczy i służby - kurtuazja międzynarodowa.

Art. 25. pomieszczenia, w których zgodnie z niniejszą konwencją misja specjalna ma siedzibę, są nietykalne. Funkcjonariuszom państwa pryzmującego nie wolno wkraczać do nich, chyba że wyrazi na to zgodę szef misji specjalnej albo, stosownie do okoliczności, szef stałej misji dyplomatycznej państwa wysyłającego akredytowanej w państwie przyjmującym. Zgody tej można domniemywać w razie pożaru albo innej klęski żywiołowej poważnie zagrażające bezpieczeństwu publicznemu i tylko w wypadkach, gdy nie jest możliwe uzyskanie zgody szefa misji specjalnej albo, stosownie do okoliczności, szefa misji stałej.

2. państwo przyjmujące ma szczególny obowiązek podejmowania wszelkich odpowiednich kroków dla ochrony pomieszczeń misji specjalnej przed jakimkolwiek wtargnięciem lub szkodą oraz zapobieżenia jakiemukolwiek zakłóceniu spokoju misji albo uchybienie jej godności.

3 pomieszczenia misji specjalnej, ich umeblowanie, inne przedmioty służące do funkcjonowania misji specjalnej oraz jej środki transportu nie mogą być przedmiotem jakiejkolwiek rewizji, rekwizycji, zajęcia albo egzekucji.

Zakres terytorialny przywilejów i immunitetów misji specjalnych:

• generalnie na terytorium państwa przyjmującego, ale także państwa trzeciego (tranzytowego), podobnie jak w stałej misji dyplomatycznej,

• wyjątek misje wysokiej rangi - pełne przywileje i immunitety niezależnie czy państwa docelowe, czy tylko tranzytowe,

Zakres czasowy przywilejów i immunitetów:

• początek/moment opuszczenia swojego kraju w pewnym zakresie, natomiast pełny sposób od momentu znalezienia się na terytorium państwa gospodarza,

• z chwila podjęcia funkcji - analogia do misji stałych.

Koniec przywilejów i immunitetów:

• moment zakończenia działalności misji,

• moment opuszczenia państwa przyjmującego,

• persona non grata.

Art. 43 Podobnie czas trwania przywilejów i immunitetów.

Art. 43. Każdy członek misji specjalnej korzysta z przywilejów i immunitetów, do których jest uprawniony, od chwili wjazdu na terytorium państwa przyjmującego w celu wypełnienia swoich funkcji w misji specjalnej bądź też, jeśli znajduje się on już na tym terytorium, od chwili powiadomienia o jego mianowaniu MSZ albo innego, stosownie do uzgodnienia organu państwa przyjmującego.

2. gdy dobiega końca funkcja członka misji specjalnej, jego przywileje i immunitety ustają zasadniczo z chwilą opuszczenia przez niego terytorium państwa przyjmującego albo upływu odpowiedniego terminu wyznaczonego mu w tym celu, ale do tego czasu trwają nawet w razie zbrojnego konfliktu. Jednakże w odniesieniu do czynności dokonanych przez tego członka przy wypełnianiu jego funkcji immunitet trwa nadal.

3. w razie śmierci członka misji specjalnej, członkom jego rodziny nadal przysługują przywileje i immunitety, z których korzystali, aż do upływu odpowiedniego terminu pozwalającego im na opuszczenie terytorium państwa przyjmującego.

Ważny art. 28. swoboda porozumiewania się

„ Państwo przyjmujące powinno dopuszczać i ochraniać swobodne porozumiewanie się misji specjalnych we wszystkich celach urzędowych. W porozumiewaniu się z rządem państwa wysyłającego, jak również z jego misjami dyplomatycznymi, jego placówkami konsularnymi i innymi jego misjami specjalnymi bądź częściami tej samej misji, niezależnie od tego, gdzie się one znajdują, misja specjalna może używać wszystkich właściwych sposobów porozumiewania się, włączając w to kurierów oraz pisma zakodowane i zaszyfrowane. Janakże radiową stację nadawczą misja specjalna może zainstalować i używać jej jedynie za zgodą państwa przyjmującego.

2. Korespondencja urzędowa misji specjalnej jest nietykalna. Wyrażenie korespondencja urzędowa oznacza wszelką korespondencję dotyczącą misji specjalnej i jej funkcji.

3. gdy to jest praktycznie możliwe misja specjalna powinna posługiwać się środkami porozumiewania się, łącznie z pocztą i kurierem, stałej misji dyplomatycznej państwa wysyłającego.

4. poczta misji specjalnej nie powinna być otwierana ani zatrzymywana.

5. przesyłki stanowiące pocztę misji specjalnej powinny mieć widoczne znaki zewnętrzne, określające ich charakter i mogą zawierać dokumenty albo przedmioty przeznaczone do urzędowego użytku misji specjalnej.

6. kurier misji specjalnej, który powinien być zaopatrzony w urzędowy dokument potwierdzający jego stanowisko i określający liczbę przesyłek stanowiących pocztę, powinien być przy wykonywaniu swoich funkcji chroniony przez państwo przyjmujące. Korzysta on z nietykalności osobistej i nie podlega aresztowaniu lub zatrzymaniu w jakiejkolwiek formie.

7. państwo wysyłające lub misja specjalna mogą wyznaczyć kurierów ad hoc misji specjalnej. W takich wypadkach stosowane będą także postanowienia ust. 6 niniejszego art., z zastrzeżeniem, ze wymienione w nim immunitety przestają mieć zastosowanie z chwilą, gdy kurier ad hoc doręczył adresatowi powierzoną sobie pocztę misji specjalnej.

8. poczta misji specjalnej może być powierzona dowódcy statku lub samolotu cywilnego udającego się do portu morskiego lub lotniczego, do którego przybycie jest dozwolone. Dowódca ten powinien być zaopatrzony w urzędowy dokument wskazujący liczbę przesyłek stanowiących pocztę, ale nie jest on uważany za kuriera misji specjalnej. Po uzgodnieniu z właściwymi władzami misja specjalna może wysłać jednego ze swoich członków dla bezpośredniego i swobodnego odbioru poczty od dowódcy statku lub samolotu.

Państwa trzecie - sytuacja gdy jest gospodarzem spotkania, art. 18 misja specjalna na terytorium państwa trzeciego:

• wyraźna zgoda,

• państwo przyjmujące ma prawo postawić własne warunki spotkania,

• państwo gospodarz przestrzegania obowiązków praw misji specjalnej tylko w zakresie w jakim im przyznano, w momencie wyrażenia zgody na odbycie spotkania,

• często jest nim Szwajcaria.

Najnowsza forma przedstawicielstwa dyplomatycznego - przedstawicielstwa państw przy organizacjach międzynarodowych, istnieją przy:

• ONZ,

• Niektóre organizacje wyspecjalizowane ONZ,

• UE.

Obecnie PL ma stałe przedstawicielstwa akredytowane przy międzynarodowych organizacjach:

• przy Narodach Zjednoczonych w NY,

• Biurze NZ w Genewie,

• Przy UE w Brukseli,

• Radzie Europy w Paryżu.

10