PODSTAWY TELEMETRII-Systemy telemetryczne w przemyśle, Nauka i Technika, Automatyka, Telemetria


PODSTAWY TELEMETRII

TEMAT: Systemy telemetryczne w przemyśle, transporcie, badaniach naukowych.

Wykonali:

  1. Katana Marcin

  2. Bilski Michał

  3. Gniadek Tomasz

1 Wstęp

W dzisiejszym świecie systemy telemetryczne odgrywają coraz to ważniejszą rolę w różnych skomplikowanych procesach wymagających nieustannego monitoringu.

Złożoność procesów (nie tylko przemysłowych) związana jest z szybkim rozwojem cywilizacyjnym i wymaga wysoce wyspecjalizowanych systemów oraz najnowszych technologii.

Ogólnie rzecz ujmując system telemetryczny ma za zadanie zbieranie, akwizycję, przetwarzanie oraz przesył informacji o monitorowanym procesie lub obiekcie różnymi dostępnymi mediami transmisyjnymi. Umożliwia również zdalne zarządzanie oraz obróbkę otrzymanych danych procesowych, co umożliwia odpowiednią i szybką reakcję dozoru technicznego.

Wyżej wymienione zadania systemu telemetrycznego prezentuje rys. 1.1

0x01 graphic

Rys. 1.1 budowa systemu telemetrycznego.

Telemetria znajduje zastosowanie przy kontroli prac urządzeń energetycznych, takich jak: sieci elektroenergetyczne, instalacje ropociągowe czy gazociągowe. Może też być zastosowana m.in. do zarządzania flotą pojazdów transportowych, w inteligentnych budynkach, jak również w układach kontrolno-pomiarowych w dużych systemach,

np. sieciach przesyłu gazu.

Techniki telemetryczne dzielą się na przewodowe i bezprzewodowe.

W przypadku pierwszym oczywistym ograniczeniem jest medium transmisyjne. Musimy każdy z elementów systemu połączyć ze sobą przewodem lub światłowodem. Koszty rosną wraz z odległością. Sporym utrudnieniem są wszelkiego rodzaju przeszkody wynikające z zabudowy miejskiej. Prace ziemne wymagają zezwoleń. Sygnał transmitowany przez łącze ulega osłabieniu, co wymaga zastosowania wzmacniaczy.

Tworzenie systemu telemetrii przewodowej jest więc nieefektywne przy dużych odległościach. Lepszym zastosowaniem wydaje się zastosowanie sieci Internet ze względu na jej dobrze rozbudowaną infrastrukturę. Telemetria przewodowa nie nadaje się jednak do zastosowań mobilnych, ponadto nie wszędzie jest dostęp do sieci Internet.

W przypadku telemetrii bezprzewodowej możemy stworzyć własny system radiomodemowy lub wykorzystać sieć telefonii komórkowej. Wadą pierwszego rozwiązania jest konieczność stworzenia i późniejszej konserwacji całej infrastruktury telemetrycznej.

Nadawanie sygnału radiowego wymaga koncesji, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.

Innym rozwiązaniem zastosowania telemetrii bezprzewodowej jest wykorzystanie istniejącej infrastruktury telefonii komórkowej.

Przykładowo w sieci GSM (Global System for Mobile Communications) istnieją następujące techniki przesyłania informacji:

- SMS - Short Message Sernice polega na przesyłaniu wiadomości tekstowych o długości do 160 znaków. Opłata za jedną taką wiadomość jest stała. Konieczność odpowiedniego formatowania ogranicza zastosowanie tej techniki w telemetrii. Dobrym zastosowaniem takiej formy komunikacji jest wysyłanie informacji alarmowych.

- CSD (HSCSD- High Speer Circiut Switched Data) - Circiut Switched Data jest komunikacją za pomocą komutacji łącza. Opłata za tę usługę zależy od czasu trwania połączenia. Nie jest to więc rozwiązanie dobre w telemetrii.

- GPRS - General Packet Radio Services jest oparta na komunikacji pakietów z wykorzystaniem protokołów transportowych TCP/IP oraz UDP/IP.

Cena usługi zależy od ilości przesyłanych danych. Jest to dobre rozwiązanie w telemetrii, zwłaszcza przy przesyłaniu niewielkiej ilości informacji.

    1. Gospodarka wodna

W ostatnich latach obserwuje się bardzo znaczący wzrost automatyzacji i informatyzacji działu gospodarki wodnej, co ma na celu usprawnienie procesu zarządzania zasobami wodnymi.

We współczesnym świecie woda staje się powoli jednym z najcenniejszych bogactw naturalnych Ziemi. Europa jest kontynentem najbardziej ubogim pod względem zasobów wodnych toteż racjonalne gospodarowanie tym surowcem staje się jak najbardziej oczywiste i priorytetowe.

Znaczny rozwój tej dziedziny gospodarki obserwuje się w krajach południowo - zachodniej Europy jak np Włochy czy Hiszpania.

Aby móc skutecznie zarządzać zasobami wodnymi należy posiadać szczegółowe informacje dotyczące ilości i jakości (parametry techniczne) tego surowca. Tu właśnie decydującą rolę odgrywają urządzenia telemetryczne.

Już uproszczona analiza wymagań wskazuje, że do skutecznego zarządzania zasobami wód gruntowych (opartego na modelu geofizycznym) są potrzebne informacje o poziomie wód gruntowych, jej temperaturze oraz konduktywności. Konduktywność jest szczególnie ważna na terenach nadmorskich, ponieważ dostarcza informacji o ewentualnych intruzjach

wody morskiej.

Uproszczony schemat modułu telemetrycznego przeznaczonego do monitorowania poziomu wód gruntowych został przedstawiony na rys. 2.1.

0x08 graphic

0x08 graphic

Dane z przetworników pomiarowych rozmieszczonych w odwiertach lub studniach na monitorowanym obszarze są zbierane za pomocą modułu telemetrycznego wyposażonego w sterownik przemysłowy PLC, który odczytuje wartości mierzonych parametrów (w tym poziomu, konduktywności i temperatury wody) oraz wprowadza ewentualne poprawki.

W opracowanym module mogą być wykonywane także pomiary spektrofotometryczne, których zadaniem jest zidentyfikowanie cząstek i stężeń pierwiastków występujących w pobranej do badań próbce wody. Następnie zebrane dane są przesyłane do komputera nadrzędnego (stacji SCADA) poprzez sieć telefonii komórkowej (w trybie GSM/GPRS) lub jeśli sieć telefoniczna jest niedostępna - łączem satelitarnym. Całość modułu telemetrycznego jest zasilana z akumulatora lub może być zasilana z baterii słonecznej, co znacznie podnosi niezawodność systemu. Zbieranie danych pomiarowych następuje w stałych przedziałach czasu, jak również istnieje możliwość pomiaru na żądanie w chwili zaistnienia takiej konieczności.

Zaletą takiego systemu jest niezawodność i niskie koszty eksploatacji, ponieważ w systemie najczęściej jest używana tania transmisja przez sieć telefonii komórkowej GSM oraz

przez Internet, zaś transmisja satelitarna jest wykorzystywana jedynie w stosunkowo rzadkich

stanach awaryjnych systemu. Ponadto wszystkie istotne parametry związane z zasobami wody

mogą być obserwowane przez naukowców znajdujących się często w innym rejonie Europy.

Dane pomiarowe mogą być archiwizowane, co stwarza możliwość poddania ich obróbce statystycznej oraz tworzenie rzetelnych raportów. Otwiera to nowe możliwości obiektywnej weryfikacji opracowanych strategii zarządzania zasobami wodnymi.

Monitoring wspomagany komputerowo umożliwia włączenie danych pomiarowych oraz raportów statystycznych do zintegrowanego systemu zarządzania środowiskiem i zasobami naturalnymi. Dzięki temu znaczna część procesu decyzyjnego może zostać zautomatyzowana, co umożliwia powiązanie reakcji systemu z wyrafinowanym procesem decyzyjnym.

Ponieważ, jak wspomniano powyżej, transmisja danych jest jednym z najważniejszych elementów systemu monitoringu, należy uświadomić sobie wady i zalety każdej z dostępnych metod.

3.1 Transport miejski

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Komunikacja radiomodemowa znalazła zastosowanie również w systemach bezpośrednio z przemysłem niezwiązanych, m.in. w systemach komunikacji miejskiej. W dobie narastającego paraliżu komunikacyjnego centrów większych miast, coraz częściej realizowane są inwestycje mające na celu podniesienie atrakcyjności transportu publicznego.

Jednym z rozwiązań wartych naśladowania jest działający w Helsinkach system telematyczny, który bazuje właśnie na łączności radiowej. Jego zadaniem jest udostępnianie pasażerom informacji o rzeczywistym czasie przyjazdu autobusu za pomocą tablic świetlnych umieszczonych na przystankach - bądź to za pośrednictwem Internetu, bądź też z wykorzystaniem telefonu komórkowego. Ponadto system usprawnia przejazd pojazdów komunikacji miejskiej przez skrzyżowania, skracając czas podróży. Przesyłanie danych pomiędzy pojazdami, sterownikami sygnalizacji świetlnej, tablicami na przystankach i komputerem centralnym odbywa się drogą radiową. Ze względu na konieczność zastosowania odbiornika o dużej czułości, a co za tym idzie, o odpowiednio dużym zasięgu, oraz wymaganie odporności na zakłócenia generowane w warunkach miejskich i przezroczystości dla przesyłanych danych, do realizacji tego projektu wybrane zostały radiomodemy firmy SATEL.

0x08 graphic
0x01 graphic

    1. Transport kolejowy

Innym przykładem o podobnej tematyce jest tzw. szybka kolej.

Nowoczesne składy pasażerskie poruszają się z prędkością przekraczającą 200km/h po specjalnie przystosowanych do takich prędkości linii kolejowych.

Podróżowanie z taką prędkością wymusza zastosowanie najnowszej technologii jak i specjalnej infrastruktury kolejowej.

Trasa takiego składu jest monitorowana online pozwalając na uzyskanie wszelkich niezbędnych informacji dotyczących pokonywanej trasy jak i stanu elektrowozu.

Podstawowe informacje takie jak pokonana odległość, pozostała odległość do końca trasy, aktualna prędkość, obecna lokalizacja i inne pomiary techniczne elektrowozu trafiają do maszynisty.

Wyżej wymienione informacje poszerzone o czasy średnie, szczegółowe dane techniczne maszyny ze szczególnym uwzględnieniem prędkości i położenia trafiają do dyspozytorni.

Wszystkie bieżące pomiary wykonywane są w trybie RTC (Real Time Clock) i przesyłane do pokładowego komputera, oraz poprzez radiomodem do dyspozytorni. Ponadto z maszynistą stale utrzymywany jest kontakt za pomocą radia CB oraz radiotelefonu satelitarnego w przypadku dalekosiężnych połączeń. Trasa składu relacji kontynentalnych dodatkowo śledzona jest poprzez system GPS.

Systemy telemetryczne mają również zastosowanie w prowadzonych badaniach naukowych.

4.1 Badania kosmiczne

Jako jeden z licznych przykładów może posłużyć dział nauki zajmujący się badaniami kosmicznymi tzn. kosmologia.

Zespól problemowy zajmujący się prototypowaniem i testowaniem systemów kosmicznych jak np. sztuczne satelity wykorzystuje tanią platformę testowania jaka stanowią balony stratosferyczne. Testowanie polega na umieszczaniu instrumentów pomiarowych w koszu przymocowanym do balonu meteorologicznego, który potrafi dotrzeć do górnej granicy atmosfery na wysokości 40km.

Podczas takiej podróży panują skrajne warunki takie jak:wahania temperatury (nawet poniżej -70oC), duża wilgotność, ciśnienie 5Pa oraz zwiększenie promieniowania kosmicznego czy mikrograwitacja. W takich warunkach przyrządy pomiarowe muszą działać niezawodnie.

Do realizacji misji balonowych powstał uniwersalny moduł telemetryczny „Świerszcz”.

Moduł składa się z mikrokontrolera ATmega8, cyfrowych termometrów, nadajnika CW w paśmie 70cm, modułów zasilania w postaci ogniwa paliwowego, dekodera kodów DTMF umożliwiającego zdalne uwalnianie balastu, modułu GSM umożliwiającego wysyłanie

sms-ów z telemetrią za pomocą telefonu GSM.

4.2 Badania meteorologiczne

Innym przykładem zastosowania systemów telemetrii w badaniach naukowych może być meteorologia, wykorzystująca system łączności satelitarnej oraz Globalny System Pozycjonowania GPS.

Rok temu wdrożono w Polsce hydrologiczny i meteorologiczny system telemetryczny SMOK. Pełni on różnorodne funkcje, ale podstawowym i najważniejszym zadaniem jest zbieranie pomiarów naziemnych.

System ten składa się z około 1000 posterunków rozmieszczonych w całej Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów o wysokim zagrożeniu powodziami i innymi niebezpiecznymi zjawiskami pogodowymi (takimi jak silne wiatry czy nagłe opady śniegu). Lokalne posterunki dostarczają wyniki pomiarów hydrometeorologicznych, a więc pomiarów stanów i przepływów wód w rzekach, temperatury, kierunku i siły wiatru, wilgotności, ciśnienia, itp. W wyniku dokonanych analiz okazało się, że zastosowanie radiomodemów jest optymalne wszędzie tam, gdzie wymagany jest krótki czasy reakcji, bieżące przesyłanie informacji oraz maksymalna niezawodność. Optymalizacja kosztów budowy, a także kosztów utrzymania tak zaprojektowanego systemu spowodowały, że 450 posterunków jest obecnie obsługiwanych drogą radiową.

Przykładowy posterunek pomiarowy prezentuje rys. 4.2

0x08 graphic

0x08 graphic

Zwiększenie efektywności działania przedsiębiorstw działających w sektorze wodnokanalizacyjnym jest procesem wymuszonym przez zmiany zachodzące w naszej gospodarce w ciągu ostatnich 16 lat. Osoby odpowiedzialne za efektywne zarządzanie poprzez analizy funkcjonowania przedsiębiorstwa poszukują sposobów na ograniczenie kosztów ich działania. Niewątpliwie istotną przeszkodą w uzyskaniu pełnej wiedzy o rozkładzie kosztów jest brak wystarczającej informacji o sposobie eksploatacji urządzeń i obiektów tworzących typową infrastrukturę przedsiębiorstwa z branży wodno-kanalizacyjnej. Cechą wyróżniająca opisywany segment przedsiębiorstw jest duża liczba posiadanych przez nie obiektów rozproszonych rozmieszczonych często na znacznym obszarze. Codzienna eksploatacja tych obiektów, polegająca na tzw. "objeżdżaniu" pochłania znaczne zasoby finansowe chociażby z tytułu konieczności zaangażowania zasobów ludzkich, jak i sprzętu. Co więcej trudna do przewidzenia awaryjność tych obiektów istotnie utrudnia planowanie wydatków na eksploatację. W tej sytuacji logicznym rozwiązaniem, umożliwiającym obniżenie kosztów eksploatacji obiektów rozproszonych, jest stworzenie zintegrowanego, centralnego systemu monitorowania, pozwalającego na nadzorowanie ich pracy w trybie on-line przy jednoczesnym zachowaniu niskich kosztów eksploatacji stworzonego systemu - monitorowania. Wraz z rozwojem technik komunikacji bezprzewodowej trwała ewolucja systemów monitorowania. Bardzo popularne przez lata były systemy oparte o dzierżawione łącza radiowe. Istotnym, często trudnym do pokonania elementem było ukształtowanie terenu i obszary tzw. ciszy elektromagnetycznej utrudniające rozbudowę sieci o kolejne obiekty. Dynamiczny rozwój sieci telefonii komórkowej, a szczególnie wprowadzenie przez operatorów usługi transferu danych w technologii GPRS pozwoliło na wykorzystanie tej platformy do tworzenia systemów monitorowania charakteryzujących się dużą funkcjonalnością przy zachowaniu niskich kosztów eksploatacji. Co więcej użytkownik systemu opartego o technologię GPRS nie musi ubiegać się o przydział pasma. Nie inwestuje również w sposób bezpośredni w utrzymanie infrastruktury sieci GSM. Z uwagi na praktycznie 100% pokrycie zasięgiem terenu Polski problem stref ciszy elektromagnetycznej praktycznie nie istnieje. Do systemu można włączyć zatem praktycznie dowolny obiekt rozproszony należący do przedsiębiorstwa. Wykorzystanie technologii GPRS do monitorowania i zdalnego, z poziomu systemu zainstalowanego na stacji dyspozytorskiej, sterowania pracą urządzeń zainstalowanych na obiektach pozwala na pełną kontrolę w trybie rzeczywistym (on-line) realizowanych na nich procesów technologicznych. Użytkownik takiego systemu może więc odpowiednio wcześnie zareagować na nieprawidłowy przebieg procesu na obiekcie i podjąć odpowiednie działania w celu przywrócenia jego prawidłowego przebiegu. Co więcej odpowiednio szybka reakcja ze strony służb serwisowych w przypadku wykrycia nieprawidłowej pracy urządzeń na monitorowanym obiekcie pozwala na zredukowanie kosztów usunięcia awarii oraz istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych uszkodzeń w zainstalowanym sprzęcie.

5.1 Struktura systemu monitorowania i jego główne składniki

Na ekranie poniżej przedstawiono przykładową strukturę systemu monitorowania i sterowania rozproszonych systemów telemetrycznych.

0x01 graphic

Usługa "GPRS" stwarza przesłanki do znaczącej redukcji kosztów przesyłania dużych ilości danych i jest podstawą prezentowanego, kompleksowego rozwiązania, dedykowanego nie tylko monitorowaniu, ale także sterowaniu, z możliwością wykorzystania Internetu włącznie. Na przedstawionym powyżej schemacie przedstawiono sposób dystrybucji zarejestrowanych danych zarówno w sieci wewnętrznej przedsiębiorstwa, czyli Intranecie, jak i możliwość dostępu do danych z zewnątrz za pośrednictwem Internetu. Dostęp do danych jest ograniczony do grona uprawnionych użytkowników. Każdorazowo dostęp do systemu "z zewnątrz" wymaga przejścia przez procedurę autoryzacji. Oczywiście system musi funkcjonować w oparciu o sprzęt umożliwiający zarówno wykorzystanie technologii GPRS do transmisji danych, jak i pozwalający na realizację algorytmu sterowania procesem na obiekcie. W opisywanym w artykule jako sprzętową podstawę rozwoju oprogramowania wybrano nowoczesną rodzinę telemetrycznych urządzeń "GSM/GPRS" opracowanych i oferowanych przez polską firmę "ABMICRO" Sp. z o.o. Najbardziej popularny na rynku model to telemetryczny moduł o nazwie handlowej MT-101, pełniący funkcję sterownika PLC, rejestratora, konwertera protokołów komunikacyjnych i modemu GSM/GPRS. Urządzenie to, uzupełnione o nowoczesne oprogramowanie pełni funkcję terenowego sterownika obiektowego. W opisywanym systemie zapisane w pamięci modułu MT-101 oprogramowanie umożliwia nie tylko lokalne sterowanie procesem na obiekcie, lecz pozwala również na zdalne oddziaływanie na przebieg procesu z poziomu systemu zainstalowanego na stacji dyspozytorskiej. Dzięki tej funkcji możemy np. zdalnie:

Wymienione atuty funkcjonalne przekładają się na znaczne oszczędności ekonomiczne. Użytkownicy opisywanego systemu zgodnie potwierdzają i podkreślają, że oferowany system spełnia ich oczekiwania.

5.2 Użytkownik docelowy, obiekt docelowy, analiza potrzeb

Opisywany system dedykowany jest jak już wspomniano na początku artykułu przedsiębiorstwom z branży wodno-ściekowej. Praktycznie każda miejscowość o liczbie mieszkańców > 10.000 posiada ujęcie + stację uzdatniania wody i/lub oczyszczalnię ścieków. W ostatnich 5 latach obserwujemy istotny wzrost wielkości środków finansowych przeznaczanych na szeroko pojętą ekologię, a w następstwie wzrost ilości inwestycji w tym sektorze. Przystąpienie Polski do UE znacznie wzmocniło ten trend. Zgodnie z zaleceniami UE do roku 2010 każda miejscowość powyżej 2000 mieszkańców powinna posiadać własną oczyszczalnię. Wybudowanie oczyszczalni wiąże się z utworzeniem sieci kanalizacyjnej, której nieodłącznym elementem są przepompownie ścieków, a te trzeba regularnie nadzorować. Nadzorowi podlegają również inne obiekty, takie jak:

Podsumowując system monitorowania i sterowania zrealizowany w oparciu o technologię GPRS i oferowany potencjalnemu użytkownikowi, wyróżnia się następującymi cechami:

0x01 graphic

Na zrzucie ekranu powyżej przykład ekranu obrazującego pracę stacji wodociągowej.

0x01 graphic

Na zrzucie ekranu powyżej przykład analizy czasu pracy pomp na stacji uzdatniania wody.

6 Podsumowanie

Opisywany system w różnych dedykowanych wariantach jest sukcesywnie wdrażany na rynku od ponad 3 lat. Do chwili obecnej w jego strukturze monitorowanych jest ponad 650 punktów rozproszonych należących do ponad 50 przedsiębiorstw. Zwiększająca się sukcesywnie funkcjonalność systemu oraz uwzględnianie w przyjętych rozwiązaniach uwag użytkowników sprawia, że jest on coraz bardziej dopasowany do oczekiwań użytkowników. Bardzo istotnym argumentem przemawiającym za wdrożeniem systemu jest drastyczne obniżenie kosztów usuwania skutków awarii. Możliwość przystąpienia do naprawy natychmiast po stwierdzeniu nieprawidłowości w działaniu urządzeń na obiekcie, to praktyczna realizacja tezy "zapobiegajmy awarii przed jej wystąpieniem". Z uzyskanych od użytkowników naszego systemu informacji wynika, że po wdrożeniu systemu uzyskano oszczędności od 500,- zł do 3.000,- zł netto/miesiąc na jeden obiekt. Tak szybki zwrot wydatków poniesionych na wdrożenie systemu sprawia, że zaledwie już po kilku miesiącach eksploatacji system zaczyna przynosić użytkownikowi wymierne korzyści finansowe. Zatem eksploatacja systemu pozwala odzyskać pieniądze dotychczas przeznaczane na nieefektywne "objeżdżanie" nadzorowanych przepompowni. Posiadanie efektywnego systemu pracującego w trybie "ON-LINE" w technologii GPRS zmienia styl pracy służb serwisowych. Zamiast nieefektywnego sprawdzania stanu obiektów służby serwisowe zajmują się ich planowymi przeglądami i konserwacją, a zatem mogą być wykorzystane do innych zadań w ramach struktury firmy.  

    1. http://www.w3.org/1999/xhtml

[ASTOR - Biuletyn Automatyki - nr 50 (4/2006)]

    1. System automatycznego monitorowania poziomu wód gruntowych w skali paneuropejskiej

[Pomiary Automatyka Robotyka 9/2006] .PDF

    1. Analiza możliwości sterowania rozproszonego z wykorzystaniem technologii GPRS

[Automatyka 2006 tom 10 zeszyt 2] .PDF

    1. Balony stratosferyczne tania platforma testowania systemów kosmicznych .PDF

    2. Gama produktów telemetrii i systemów SCADA SOFREL

[ Sofrel LACROIX] .PDF

15

0x01 graphic

0x01 graphic

W Polsce przykładem takiej inwestycji z wykorzystaniem urządzeń SATEL jest szybki tramwaj na Śląsku (rys. 3.1).

Dzięki zastosowaniu bezprzewodowego sterowania rozjazdami i priorytetem na skrzyżowaniach zysk na czasie przejazdu przez rozjazd wyniósł średnio 10 sekund, a przez skrzyżowanie - aż około 30 sekund.

Rys. 3.1 Szybki tramwaj.

Rys. 4.2 Stacja pogodowa SMOK.

0x01 graphic

Rys. 2.1. Moduł telemetryczny zastosowany w monitoringu zasobów wód gruntowych



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Skrypt - Obsługa przyrządów pomiarowych z wykorzystaniem standardu SCPI, Nauka i Technika, Automatyk
Obsługa aparatury pomiarowej z wykorzystaniem SCPI oraz środowiska VEE PRO, Nauka i Technika, Automa
ZASTOSOWANIE PROGRAMU HMI-SCADA, Nauka i Technika, Automatyka, Systemy SCADA
Budowa oscyloskopu, Nauka i Technika, Automatyka, Pomiary w Automatyce, Metrologia
AKCELEROMETRYCZNY SENSOR POCHYLENIA, Nauka i Technika, Automatyka, Pomiary w Automatyce, Czujniki, C
Rozwiazywanie rownan rozniczkowych Przeksztalcenia Laplacea, Nauka i Technika, Automatyka, Teoria st
Metody numeryczne Zadanie row rozniczkowe, Nauka i Technika, Automatyka, Teoria sterowania
EEUW, Nauka i Technika, Automatyka, Elementy Automatyki
WŁASNY SERWER FTP WINDOWS XP, ۞ Nauka i Technika, Informatyka, Systemy operacyjne, OS MS Windows, Si
Zestaw 12 - Nauka i technika, Matura ustna podstawowa
Podstawowe wejście dwójką, NAUKA, Techniki operacyjne
Analiza gospodarki rynkowej w Polsce na podstawie mierników gospodarczych, Nauka i Technika, Ekonomi
Rys historyczny i podstawowe pojęcia systemu operacyjnego, technik informatyk, soisk utk
Podstawowe wejście drzwi zamknięte, NAUKA, Techniki operacyjne
PODSTAWY TELEMETRII Analiza możliwości sterowania rozproszonego z wykorzystaniem technologii GPRS
5 Podstawy Metrologii systemy pomiarowe

więcej podobnych podstron