Rachunek zysków i start
Jest jednym z dokumentów sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Jest zestawieniem przychodów ze sprzedaży i kosztów uzyskania przychodów oraz przedstawia zyski (straty) uzyskiwane z różnych rodzajów działalności przedsiębiorstwa. Rachunek też może być być sporządzony w układzie porównawczym lub kalkulacyjnym. W każdym przypadku są możliwe do ustalenia odpowiednie rodzaje zysku (strat).
Układ porównawczy |
Układ kalkulacyjny |
A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nim… B. Koszty działalności operacyjnej |
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów |
|
C. Obliczamy zysk (stratę) brutto ze sprzedaży [A-B] D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu |
C. Zysk (strata) ze sprzedaży [A-B] D. Pozostałe przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne |
F. Zysk (strata) ze sprzedaży [C-D-E] G. Pozostałe przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne |
F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej [C+D-E] G. Przychody finansowe H. Koszty finansowe I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej [F+G-H] J. Wyniki zdarzeń nadzwyczajnych |
I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej [F+G-H] J. Przychody finansowe K. Koszty finansowe L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej [I+J-K] M. Wyniki zdarzeń nadzwyczajnych |
K. Zysk (strata) brutto [I+J] L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysków bądź zwiększenie straty |
N. Zysk (strata) brutto z wyrażenia [L+M] O. Podatek dochodowy od osób prawnych (fizycznych) P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysków bądź zwiększenie strat |
N. Zysk (strata) netto ! [K-L-M] |
R. Zysk (strata) netto ! [N-O-P] |
W układzie porównawczym zwanym rodzajowym koszty grupuje się zgodnie z ich rodzajem np. amortyzacja, koszty materiałów, koszty transportu, koszty reklamy itp. Nie są one rozliczane na poszczególne rodzaje działalności przedsiębiorstwa.
W układzie kalkulacyjnym zwanym funkcjonalnym koszty klasyfikuje się zgodnie z przyporządkowaniem do rodzaju działalności przedsiębiorstwa jako koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów lub koszty sprzedaży lub koszty ogólnego zarządu. Jako wymóg minimum przedsiębiorstwo ujawnia koszt własny sprzedaży oddzielnie od innych kosztów. Ta metoda dostarcza więcej informacji niż klasyfikacja kosztów w układzie porównawczym. Podział kosztów na poszczególne rodzaje działalności wymaga arbitralnego rozliczania i wiąże się w dużej mierze z oceną subiektywną. W analizie rachunku zysków i strat wyodrębnia się podstawową działalność operacyjną, pozostałą działalność operacyjną, działalność finansową, działalność gospodarczą, zdarzenia nadzwyczajne, podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia w ramach działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Istotą jest rozłączenie działalności operacyjnej i finansowej.
Za pośrednictwem działalność operacyjna przedsiębiorstwo jest powiązane z rynkiem dóbr materialnych i czynników produkcji, jest związane z realnymi procesami gospodarczymi.
W wyniku działalność jest realizowana sprzedaż produktów, towarów i materiałów. Zasadnicza działalność operacyjna realizuje przychody netto ze sprzedaży produktów, a więc wyrobów gotowych oraz półfabrykatów. Podstawowa działalność operacyjna różni się od pozostałej działalności operacyjnej, którą charakteryzują działania okazjonalne, występujące sporadycznie.
Działalność finansowa przedsiębiorstwa wiąże się z rynkiem finansowym, odnosi się do procesu inwestycji i zobowiązań finansowych. Eksponowany jest fakt oddzielenia działalności gospodarczej, która stanowi podstawę funkcjonowania przedsiębiorstwa od sytuacji nadzwyczajnych niezależnych od przedsiębiorstwa.
Zysk i straty nadzwyczajne są losowe, wpływają na zysk (stratę) brutto. Powstają wskutek zdarzeń trudnych do przewidzenia poza działalnością operacyjną przedsiębiorstwa i nie są związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. W rachunku zysków i strat można wyróżnić następujące rodzaje zysków (strat):
zysk (strata) brutto ze sprzedaży (tylko w układzie kalkulacyjnym)
zysk (strata) ze sprzedaży
zysk (strata) z działalności operacyjnej
zysk (strata) z działalności gospodarczej
zysk (strata) brutto
zysk (strata) netto.
Na wynik finansowy netto przedsiębiorstwa składają się:
Wynik z działalności operacyjnej
Wynik operacji finansowych
Wynik operacji nadzwyczajnych
Obowiązkowe obciążenia wyniki finansowego z tytułu podatku dochodowego i płatności z nim zrównanych (np. dywidenda).
Analiza wyniku finansowego przedsiębiorstwa informuje w jakim stopniu wynik finansowy przedsiębiorstwa zależy od działalności operacyjnej a w jakim jest uwarunkowany przez przychody i koszty finansowe, sytuacje nadzwyczajne oraz obciążenie podatkiem dochodowym.
ZW - zgromadzenie wspólników
ZWA - walne zgromadzenie członków
Podstawowe mierniki efektywności
Wskażnikiem techniczno-ekonomicznym jest każda cecha mierzalna którą można wyrazić przy pomocy liczb. Można je różnie podzielić, np. techniczne, górnicze, geologiczne.
Klasyczne wskaźniki TE:
1. Kapitałochłonność K = I/P
I - wartość udziałów inwestycyjno-kapitałowych
P - wartość produkcji rocznej
2. Materiałochłonność M = Km/P
Km - koszty materiałów, surowców, paliw, energii
3. Czasochłonność T = t/x
t - czas realizacji procesu produkcyjnego
x - wielkość produkcji
4. Pracochłonność W = M/x
M - nakład pracy ludzkiej w roboczogodzinach
Ciąg notowań wskaźników techniczno - ekonomicznych można badać statycznie bądź dynamicznie.
Statyczne badanie wskaźników techniczno - ekonomicznych polega na badaniu wzajemnej proporcji między poszczególnymi wskaźnikami.
Istnieją lub nie, dysproporcje między wskaźnikami, np. wynagrodzenia są zgodne ze wzrostem wydajności, udział poszczególnych rodzajów kosztów jest właściwy.
Dynamiczne badanie trendów
Trendem nazywamy zależność wskaźnika techniczno - ekonomicznego od czasu. Badanie trendów polega na analizie ciągu (szeregu) chronologicznego wyników i ma na celu stwierdzenie jak będzie się kształtować w przyszłości.
Rodzaje trendów:
- liniowy
yi = f(t)
yi = a+ b ti
a - stała trendu
b - współczynnik kierunku trendu
- paraboliczny
yi = a + b ti + c ti2
- dwuekstremalny
yi = a + b ti + c ti + dt3
- wykładniczy
yi = abti
- logistyczny
yi = a/1+b-eti
- trygonometryczny
y = A cos (ωt+Φ)
w = 2Π / T
T - okres
ωt - częstotliwość zakłóceń sezonowych
Φ - przesunięcie fazowe
A - amplituda
Istotność trendu weryfikujemy poprzez testowanie współczynnika korelacji. Jeżeli jest bliski jedności - jest zależność funkcyjna
Sprawność produkcji
η =
x =
xmax = x + k v
k - współczynnik statyczny k = 2,2
v - odchylenie statyczne v =
-wariancja
η =
=
/
=
- arytmia
η =
Wytężenie produkcji:
Ɛ =
Natężenie produkcji
Akceleracja produkcji
>0
<0 dezakceleracja
Wskaźniki finansowe - 4 grupy:
1. Wskaźniki bieżącej płynności finansowej
BPF = aktywa bieżące/ pasywa bieżące
Określa możliwość pokrycia zobowiązań przez bieżące aktywa. Jego wartość ma być korzystna zawarta 1,2 - 2,0
Wskaźnik szybkiej płynności finansowej
SZ ps = aktywa bieżące - zapasy / pasywa bieżące
Określa stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami o dużej płynności
1 - 1,2 - wartość korzystna
2. Wskaźniki rentowności aktywów
ROA = zysk netto/aktywa ogółem
Określa efektywność zarządzania majątkiem przedsiębiorstwa tj. zdolność aktywów do tworzenia zysków.
Wskaźniki rentowności kapitałów
ROE = zysk netto/ kapitał własny
Określa efektywność finansową przedsiębiorstwa tzn. dokonują oceny bieżącej kondycji finansowej przedsiębiorstwa oraz możliwość potencjalnego rozwoju.
Wskaźniki rentowności sprzedaży
ROS = zysk netto/sprzedaż netto
Określa marże zysków osiąganych ze sprzedaży, im wyższe tym lepiej. jeżeli jest strata netto to obliczamy wskaźnik deficytowości.
3. Wskaźniki zadłużenia
- Wskaźnik pokrycia obsługi długu
POD = zysk netto/raty + odsetki
Określa zdolność przedsiębiorstwa do tworzenia zysku w celu spłaty zobowiązań długoterminowych. Wartość korzysta > 1
- Wskaźnik długu WD = całkowite zadłużenie / kapitał własny
Informuje o wykorzystaniu kredytu, określa zdolność do jego spłaty
Wartość korzysta > 0,5
- Wskaźnik poziomu zadłużenia aktywów PZA = zobowiązania ogółem/aktywa ogółem
Określa poziom zadłużenia aktywów
Wartość korzystna jak najmniejsza
4. Wskaźnik sprawności działania:
-Wskaźnik operacyjności WO = koszt własny sprzedaży / sprzedaż netto
określa aktywność P w wykorzystaniu posiadanych zasobów (wk 0,5 - 0,9)
- Wskaźnik rotacji należności WRN = sprzedaż netto / należności
Określa ilość cykli obrotu należnościami w danym okresie
- Wskaźnik rotacji aktywów WRA = sprzedaż netto / aktywa ogółem
Określa udział majątku P w osiągniętej sprzedaży netto, im wyższa tym lepsza
- wskaźnik rotacji zapsów WRZ - sprzedaż netto / zapasy
Określa ilość cykli obrotu zapasami ( więcej cykli - lepiej)