W skórze każdego człowieka znajdują się drobnoustroje (w szczelina, mieszkach włosa, w zachyłkach gruczołów potowych).

Bakterie, które znajdują się na powierzchni skóry, nazywają się drobno­ustrojami przejściowymi, zaś bytujące stale w głębi skóry są florą osiadłą.

Drobnoustroje stałe to bakterie:

• gronkowce koagulazo-ujemne,

• maczugowce skórne,

• niekiedy grzyby drożdżopodobne.

Drobnoustroje stałe mają zdolność rozmnażania się i wytwarzania mikrokolonii w skórze. W procesie pocenia się i złuszczania naskórka rąk wydostają się na zewnątrz.

Florę przejściową stanowią drobnoustroje przeżywające na skórze określony czas; są one nabyte podczas kontaktu z chorym, nosicielem lub przedmiotami znajdującymi się w środowisku szpitalnym.

Drobnoustroje występujące w skórze są trudniej usuwalne, a podczas pocenia się rąk przedostają się na zewnątrz i wraz z potem na wewnętrzną stronę np. rękawic chirurgicznych. Mikroperforacje rękawic nie zapewniają bariery ochronnej i bakterie mogą przedostawać się do ran operacyjnych, na narzędzia i na materiał operacyjny.

Bakterie chorobotwórcze pochodzące od zakażonych chorych są przenoszone na dłoniach personelu na innych chorych.

Najwięcej zakażeń jest przenoszonych przez ręce. Mycie rąk jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania przenoszeniu drobnoustrojów.

RODZEJE MYCIA RĄK:

1. Codzienne, zwykłe mycie rąk za pomocą mydła i wody. Tego rodzaju mycie usuwa drobnoustroje z lekko zabrudzonych rąk.

2. Higieniczne mycie i dezynfekcja rąk. Polega na myciu rąk z zastosowaniem roztworu antyseptycznego albo dezynfekowaniu rąk alkoholem w celu usunięcia lub całkowitej eliminacji drobnoustrojów przejściowych.

Przez dokładne umycie rąk usuwa się 90-99% mikroorganizmów.

3. Chirurgiczne mycie rąk w celu usunięcia i zniszczenia drobnoustrojów chorobotwórczych przejściowych i stałych. Pozwala na zapobieganie zanieczyszczeniu ran.

METODY DEKONTAMINACJI RĄK:

1. Zwykłe mycie rąk - stosujemy zawsze:

• przed jedzeniem i przed kontaktem z żywnością, karmieniem chorego,

• po zabrudzeniu rąk (po czynnościach np. gospodarczych, biurowych),

• po wyjściu z toalety,

• po kaszlu,

• po kichaniu do rąk,

• po każdym użyciu chusteczki do nosa.

2. Higieniczne mycie i dezynfekcja rąk:

• przed zakończeniem i po zakończeniu pracy pielęgniarki,

• po pracy z pacjentami,

• w czasie przejścia od jednego do drugiego chorego,

• po opuszczeniu boksów izolujących pacjentów z chorobą zakaźną,

• przed wykonywaniem zabiegów inwazyjnych, takich jak pobranie krwi do badania, nakłucia, cewnikowanie, wykonanie opatrunków,

• przed wykonaniem i po wykonaniu zabiegów higienicznych przy pacjen­tach (zmiana bielizny, przesłanie łóżka),

• przed karmieniem i po karmieniu pacjenta,

• przed zgłębnikowaniem i po zgłębnikowaniu żołądka i dwunast­nicy,

• przed pielęgnacją i po pielęgnacji pacjenta podatnego na zakażenia (obniżona odporność),

• przed manipulacją i po manipulacji cewników moczowych i naczynio­wych, drenów, drenaży z jam ciała,

• przed zmianą i po zmianie opatrunku i pielęgnacji ran,

• po kontakcie z krwią, wydalinami i wydzielinami (krew, kał, mocz, plwocina, ropa),

• przed nałożeniem i po zdjęciu rękawic,

• w każdym przypadku podejrzenia zanieczyszczenia rąk,

• przed asystowaniem i po asystowaniu do zabiegów diagnostycznych endoskopowych (np. gastroskopia),

• przed asystowaniem i po asystowaniu do zabiegów biopsyjnych (nakłucia jam ciała, punkcja jamy opłucnej, brzusznej, szpiko­wej).

3. Chirurgiczne mycie rąk

• przed wszystkimi zabiegami chirurgicznymi.

SPOSÓB WYKONANIA. ALGORYTM - HIGIENICZNE MYCIE RĄK WG. AYLIFFE

Etap przygotowania:

1. Obetnij krótko paznokcie.

2. Zmyj lakier z paznokci.

3. Zdejmij biżuterię i zegarek.

4. Zmocz ręce bieżącą, letnią wodą.

Etap mycia:

Ryć. 4.2. Mycie higieniczne rąk metodą Ayliffe.

5. Pobierz mydło z dozownika

• podstaw lewą dłoń pod dozownik,

• naciśnij ramię dozownika prawym łokciem. Myj ręce wg techniki Ayliffe,

• powtarzając każ­dą czynność 5 razy. Powtórz czynności, zmieniając ręce.

6. Pocieraj dłonią o dłoń (ryć. 4.2 2).

7. Pocieraj częścią dłoniową prawej ręki o powierzchnię grzbietową lewej ręki

(ryć. 4.2 3).

8. Spleć palce i przesuwaj nimi aż do zagłębień międzypalcowych (ryć. 4.2 4).

9. Pocieraj grzbietową powierzchnią zgiętych palców jednej dłoni pod zgiętymi

palcami drugiej dłoni (ryć. 4.2 5).

10. Chwyć kciuk prawej dłoni w lewą dłoń i wykonuj ruchy obrotowe wokół

kciuka (ryć. 4.2 6).

11. Pocieraj okrężnie opuszkami palców prawej ręki zagłębienie dłoniowe lewej

ręki (ryć. 4.2 7).

12. Umyj nadgarstki.

13. Spłucz ręce pod strumieniem bieżącej wody.

Etap odkażania:

1. Nanieś 3-5 ml środka odkażającego (podstaw lewą dłoń pod dozownik, naciśnij ramię dozownika z preparatem antyseptycznym prawym łokciem).

2. Wcieraj preparat dokładnie w skórę rąk, aż do wyschnięcia przez 30-60 sek. metoda Ayliffe.

OBOWIĄZUJACE ZASADY:

• Przed myciem i dezynfekcja rąk (zdejmuje się biżuterię i zegarek, obcina się paznokcie, zmywa lakier z paznokci, używa się mydła z dozownika).

• Mycie rąk 30-60 sek. Krótszy czas nie daje takiego efektu.

• Zawsze dokładne spłukanie mydła z rąk pod bieżącą wodą.

• Ręce wycieramy dokładnie papierem jednorazowym, nie ręcznikiem.

• Do mycia rąk używa się letniej wody.

• Przed dezynfekcja dokładne osuszenie rąk.

• Przed odkażeniem rąk myje się je mydłem.

---