TECHNOLOGIE OCZYSZCZANIA MIAST

Podstawy prawne dotyczące utrzymania czystości i porządku w gminach

 Podstawowym aktem prawnym, który zawiera przepisy dotyczące utrzymania czystości i porządku w gminach jest ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [Dz. U. Nr 132, poz. 622 z późn. zm.].

 

 Ustawa o odpadach [Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn.zm.].

  

Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych [Dz. U. Nr 14, poz. 60 z późn. zm.]

  

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków, jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach [Dz. U. Nr 230, poz. 1960]

PODSTAWY PRAWNE DOTYCZĄCE UTRZYMANIA CZYSTOŚCI I PORZĄDKU W GMINACH

Według ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gmin. Gminy mają obowiązek w szczególności:

tworzyć warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnić wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych,

 zapewnić budowę, utrzymanie i eksploatację, własnych lub wspólnych z innymi gminami: instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych, stacji zlewnych, w przypadku gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty, instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych lub ich części, szaletów publicznych.

zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez zbieranie i pozbywanie się, błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń, uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu urządzeniach ustawionych na chodniku,

określanie wymagań wobec osób utrzymujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości w miejscach publicznych,

organizowanie ochrony przed bezdomnymi zwierzętami na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

organizowanie selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów komunalnych, w tym niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałają z przedsiębiorcami i osobami podejmującymi działalność w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami,

zapewnianie zbierania, transporu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt lub ich części oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalność w tym zakresie,

znakowanie obszarów dotkniętych lub zagrożonych chorobą zakaźną zwierząt.

Według ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach gminy powinny prowadzi ewidencję:

zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej,

przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu pozbywania się komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej.

 

 

Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, ustala, w drodze uchwały, szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące wymagań w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących (Regulamin utrzymania czystości i porządku) :

prowadzenia we własnym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,

uprzątania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości służących do użytku publicznego.

rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym.

Rada gminy, po zasięgnięciu opinii państwowego terenowego inspektora sanitarnego, ustala, w drodze uchwały, szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:

częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego,

obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku,

wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach,

wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej przeprowadzania.

OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określa obowiązki właścicieli nieruchomości.

Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez:

wyposażenie nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym,

 przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub w przydomową oczyszczalnię ścieków bytowych, spełniające wymagania określone w przepisach odrębnych; przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków, spełniająca wymagania określone w przepisach odrębnych,

 zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w uchwale rady gminy oraz pozbywanie się tych odpadów w sposób zgodny z przepisami,

obowiązek ma odpowiednie zastosowanie także w przypadku gromadzenia nieczystości ciekłych w zbiornikach bezodpływowych,

uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego, położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości (właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych),

właściciele nieruchomości, przy wykonywaniu określonego obowiązku zobowiązani są do udokumentowania korzystania z usług przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych lub w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, przez okazanie umowy i dowodów płacenia za takie usługi.

USTAWA Z DNIA 21 MARCA 1985 R. O DROGACH PUBLICZNYCH [DZ. U. NR 14, POZ. 60 Z PÓŹN. ZM.]

 Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych [Dz. U. Nr 14, poz. 60 z późn. zm.] zawiera podstawowe definicje związane z pojęciem drogi.

 Zdefiniowane jest pojęcie drogi publicznej.

 

Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

- drogi krajowe;

- drogi wojewódzkie;

- drogi powiatowe;

- drogi gminne.

Drogi publiczne ze względu na ich dostępność dzielą się na:

- drogi ogólnodostępne;

- drogi o ograniczonej dostępności, w tym autostrady i drogi ekspresowe.

 

Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy, natomiast drogi krajowe - własność Skarbu Państwa.

Użyte w ustawie o drogach publicznych określenia oznaczają:

- pas drogowy - wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą;

 - droga - budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym;

 - ulica - drogę na terenie zabudowym lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w której ciągu może być zlokalizowane torowisko tramwajowe;

 - torowisko tramwajowe - część ulicy między skrajnymi szynami wraz z zewnętrznymi pasami bezpieczeństwa o szerokości 0,5 m każdy;

 - jezdnia - część drogi przeznaczoną do ruchu pojazdów;

 - chodnik - część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA Z DNIA 27 PAŹDZIERNIKA 2005 ROKU W SPRAWIE RODZAJÓW I WARUNKÓW STOSOWANIA ŚRODKÓW, JAKIE MOGĄ BYĆ UŻYWANE NA DROGACH PUBLICZNYCH ORAZ ULICACH I PLACACH [DZ. U. NR 230, POZ. 1960]

 Zgodnie z analizowanym rozporządzeniem można stosować tylko wymienione tam środki i tylko według ściśle określonych reguł, uzależniających użycie danego środka od panującej temperatury powietrza i stanu nawierzchni.

Na drogach publicznych oraz ulicach i placach używa się następujących rodzajów środków:

- niechemiczne - piasek o średnicy cząstek od 0,1 do 1 mm; kruszywo naturalne lub sztuczne o uziarnieniu do 4 mm;

- chemiczne w postaci stałej - chlorek sodu (NaCl); chlorek magnezu (MgCl₂); chlorek wapnia (CaCl₂);

- chemiczne w postaci zwilżonej - chlorek sodu (NaCl); chlorek magnezu (MgCl₂); chlorek wapnia (CaCl₂);

- mieszanki środków niechemicznych i chemicznych.

Ogólne warunki stosowania w/w środków są następujące:

 - środki chemiczne stosuje się do usunięcia gołoledzi i oblodzenia, a także do zapobiegania powstawaniu oblodzenia i śliskości pośniegowej;

• środki chemiczne stosuje się po mechanicznym usunięciu śniegu;

- rozrzut środków chemicznych powinien następować w pasie jezdni lub chodników;

 - dopuszczalna dawka środka chemicznego wynosi do 30 g/m².

  

Wymienione akty prawne stanowią prawną podstawę wszelkich działań związanych z oczyszczaniem terenów utwardzonych położonych w pasach dróg.

TECHNOLOGIE OCZYSZCZANIA MIAST

Zakres oczyszczania ulic, placów i terenów otwartych:

•  Oczyszczanie letnie ulic, placów i terenów otwartych

• Oczyszczanie zimowe ulic, placów i terenów otwartych

• Właściwe rozstawienie i eksploatacja koszy ulicznych

• Gospodarka nieczystościami ciekłymi

ZIMOWE OCZYSZCZANIE ULIC, PLACÓW I TERENÓW OTWARTYCH

Techniki i technologie w zakresie zimowego oczyszczania

 Zimowe utrzymanie dróg są to prace mające na celu zmniejszenie lub ograniczenie zakłóceń ruchu drogowego wywoływanych takimi czynnikami atmosferycznymi, jak śliskość zimowa oraz opady śniegu.

W celu ujednolicenia standardów realizowanych na terenie kraju prac, w Instytucie Badawczym Dróg i Mostów opracowano Wytyczne Zimowego Oczyszczanie Dróg (ZUD), wcielone w życie dnia 30 czerwca 2006 roku Zarządzeniem nr 18 wydanym przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.

Do zimowego utrzymania dróg zalicza się między innymi [Wytyczne ZUD - Wytyczne Zimowego Utrzymania Dróg - czerwiec 2006 rok]:

 - działania organizacyjno - techniczne realizowane przez służbę drogową lub przedsiębiorstwa wykonawcze,

 - przygotowanie materiałów do usuwania śliskości (przez usuwanie rozumie się również zapobieganie),

 - usuwanie śniegu z dróg (odśnieżanie),

• usuwanie śliskości zimowej poprzez stosowanie topników do odladzania jezdni lub materiałów uszorstniających,

• działania profilaktyczne, w tym osłonę dróg przed zawiewaniem, obsługę meteorologiczną itp.,

 - prace porządkowe po sezonie zimowym (oczyszczanie pozimowe).

ODPŁUŻANIE (ODŚNIEŻANIE)

Odśnieżanie ma na celu usunięcie śniegu z jezdni i poboczy dróg oraz obiektów towarzyszących, jakimi są zatoki autobusowe, parkingi itp.

Zakresy prac prowadzonych przy odśnieżaniu oraz technologia robót wynikają z obowiązujących standardów utrzymania dróg. Wybór systemu odśnieżania zależy od standardu zimowego utrzymania dróg, warunków atmosferycznych oraz aktualnego stanu utrzymania dróg.

 

STANDARDY ZIMOWEGO UTRZYMANIA DRÓG

Poszczególnym standardom zimowego utrzymania dróg przypisane są minimalne poziomy utrzymania nawierzchni jezdni oraz dopuszczalne odstępstwa od standardu w warunkach występowania opadów śniegu lub śliskości zimowej, jak również dopuszczalny maksymalny czas występowania tych odstępstw [tabela].

Zarządzenie Nr 10 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 17 lutego 2011 roku zmieniające zarządzenie w sprawie standardów zimowego utrzymania dróg krajowych dla których zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad.

USUWANIE ŚNIEGU

Śnieg usuwa się z jezdni metodami mechanicznymi, chemicznymi i termicznymi.

Usuwanie metodami mechanicznymi (rozwiązanie stosowane najpowszechniej) obejmuje:

• oczyszczenie nawierzchni ze śniegu,

• formowanie zgarniętego śniegu w pryzmy i

• wywóz śniegu środkami transportu (topienie do kanalizacji).

 

Nawierzchnię jezdni oczyszcza się ze śniegu pługami przez zgarnianie pokrywy śnieżnej na część przykrawężnikową.

Całkowite oczyszczenie nawierzchni ze śniegu samymi pługami w zasadzie nie jest możliwe, dlatego celowe jest dodatkowe jej oczyszczenie z resztek śniegu walcową szczotką z drutów stalowych.

Skutecznym sposobem jest rozsypywanie środków chemicznych wspomagających odpłużanie.

POJĘCIA OGÓLNE

Według wytycznych ZUD

 - śnieg luźny - jest to nieusunięty lub pozostały na nawierzchni po przejściu pługów śnieg, który nie został zagęszczony pod wpływem ruchu kołowego;

- śnieg zajeżdżony - jest to nieusunięty lub pozostały na nawierzchni po przejściu pługów śnieg, który został zagęszczony, ale nie stał się zlodowaciały;

 - nabój śnieżny - jest to nieusunięta zlodowaciała lub ubita warstwa śniegu o znacznej grubości (kilku centymetrów), przymarznięta do nawierzchni jezdni;

 - błoto pośniegowe - jest to topniejący śnieg pozostały na nawierzchni po przejściu pługów i posypaniu jej środkami chemicznymi.

WYMAGANIA ODNOŚNIE SPRZĘTU DO ODŚNIEŻANIA

Podstawowy sprzęt do odśnieżania nosi nazwę zespołu do odśnieżania dróg (nośnik, pług , czołownica).

Nośnikami pługów odśnieżnych mogą być samochody ciężarowe lub inne pojazdy silnikowe. Nośnik powinien być wyposażony w:

- środek łączności,

- sygnał świetlny błyskowy barwy żółtej zgodnie z ustawą „Prawo o ruchu drogowym” z dnia 20.06.1997 r. (jednolity tekst Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późniejszymi zmianami).

 

ZASADY ODŚNIEŻANIA

 Ogólne zasady odśnieżania dróg krajowych, powiatowych, wojewódzkich i gminnych w okresie zimowym, minimalne poziomy utrzymania nawierzchni jezdni oraz dopuszczalne odstępstwa od standardu zimowego utrzymania dróg na terenie kraju podane są w Zarządzeniu Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.

TECHNIKA ODŚNIEŻANIA DRÓG

 Technika odśnieżania dróg zależy od: [Wytyczne ZUD 2006]

• szerokości jezdni i przyjętej na niej organizacji ruchu,

• przyjętego dla danej drogi standardu utrzymania,

- rodzaju użytego sprzętu do odśnieżania.

 Odśnieżanie można prowadzić jednym pługiem lub zespołem pługów.

Śnieg należy usuwać z jezdni na: [Wytyczne ZUD 2006]

- prawe pobocze,

- lewe pobocze - w przypadkach wyjątkowych (np. silny zawiewający wiatr itp.) przy bezwzględnym zachowaniu środków bezpieczeństwa lub

- oba pobocza - w przypadkach wąskich dróg.

Prędkość robocza pługów uzależniona jest od stanu drogi oraz panujących warunków atmosferycznych i wynosi zwykle 15÷40 km/h.

W przypadku zespołu składającego się z dwóch pługów należy zachować między nimi bezpieczną odległość (min. 50 m), a przesunięcie między lemieszami powinno być takie, aby na jezdni nie pozostawał śnieg.

 Na drogach jednojezdniowych odśnieżanie należy rozpocząć od osi jezdni.

 Odśnieżanie można prowadzić jednym pługiem lub zespołem pługów.

Odśnieżanie dróg dwukierunkowych o trzech lub czterech pasach ruchu należy prowadzić zespołem składającym się z większej ilości pługów (np. 2, 3 lub 4).

W trudnych warunkach atmosferycznych dopuszcza się odśnieżanie tylko jednego pasa ruchu, pod warunkiem wykonania, co 200÷300 m, mijanek znajdujących się w zasięgu widoczności kierowców. W takich przypadkach dopuszcza się odkładanie śniegu na pasie dzielącym do wysokości 0,7 m, nie powodując zaśnieżenia przeciwnej jezdni.

SCHEMATY PRACY ZESPOŁU PŁUGÓW
 

Na drogach jednojezdniowych odśnieżanie należy rozpocząć od osi jezdni.

W przypadku zespołu składającego się z dwóch pługów należy zachować między nimi bezpieczną odległość (min. 50 m), a przesunięcie między lemieszami powinno być takie, aby na jezdni nie pozostawał śnieg.

 

Rysunek Schemat pracy zespołu dwóch pługów na drodze jednojezdniowej dwupasowej [Wytyczne ZUD 2006].

 

Rysunek. Schemat pracy zespołu trzech pługów na drodze jednojezdniowej dwupasowej [Wytyczne ZUD 2006].

Na drogach jednojezdniowych odśnieżanie należy rozpocząć od osi jezdni.

Rysunek. Schemat pracy zespołu trzech pługów na drodze jednojezdniowej trzypasowej [Wytyczne ZUD 2006].

Rysunek. Schemat pracy zespołu czterech pługów na drodze jednojezdniowej czteropasowej [Wytyczne ZUD 2006].

WYWOŻENIE ŚNIEGU
Śnieg, w przypadkach kiedy jest to konieczne, powinien być wywożony z dróg przebiegających przez miasta i inne obszary zabudowane.

Wywożenie śniegu odbywa się w przypadku zalegania dużej ilości śniegu na chodnikach uniemożliwiających poruszanie się pieszych. Do załadunku należy używać ładowarek, koparek, śniegoładowarek, a do wywozu - samochodów samowyładowczych.

Śnieg należy wywozić na składowiska wyznaczone przez burmistrza, wójta lub służby im podległe. [Wytyczne ZUD 2006]

ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU I LIKWIDACJA ŚLISKOŚCI

 Śliskość zimowa

Wzrost śliskości nawierzchni spowodowany opadami, zmianami temperatury i wilgotności w okresie zimowym nazywane jest śliskością zimową.

 

W Polsce przyjęto następujące rodzaje śliskości zimowej: gołoledź, lodowica, zlodowacenie lub śliskość śniegowa (pośniegowa). Dodatkowo wyróżnia się także szron oraz szadź.

POJĘCIA OGÓLNE

 Gołoledź - jest to rodzaj śliskości zimowej powstałej w wyniku utworzenia się warstwy lodu grubości do 1,0 mm na skutek opadu mgły, mżawki lub deszczu na nawierzchnię o ujemnej temperaturze. Tak powstała warstwa lodu jest równa na całej powierzchni i ma bardzo mały współczynnik przyczepności. Grubość jej rzadko przekracza 1 mm. Gołoledź występuje przy ujemnej lub nieznacznie wyższej od 0°C temperaturze powietrza.

Gołoledź występuje wtedy, gdy zaistnieją równocześnie trzy następujące warunki: [Wytyczne ZUD 2006]

- temperatura nawierzchni jest ujemna,

- temperatura powietrza jest w granicach -6°C do +1°C,

- względna wilgotność powietrza jest większa od 85%.

Lodowica - jest to rodzaj śliskości zimowej powstałej w wyniku utworzenia się warstwy lodu o grubości do kilku centymetrów z zamarznięcia nieusuniętej z nawierzchni wody pochodzącej ze stopnienia śniegu, lodu lub opadu deszczu.

Lodowica występuje wtedy, gdy po odwilży lub opadzie deszczu, nad powierzchnią jezdni temperatura powietrza obniżyła się poniżej 0°C. Wystąpienie lodowicy jest możliwe, gdy po gwałtownej odwilży lub opadzie deszczu następuje - przy dodatniej temperaturze powietrza - w górnej warstwie nawierzchni obniżenie temperatury poniżej 0°C. Im szybszy jest spadek temperatury, tym zjawisko lodowicy jest intensywniejsze. Tak powstała warstwa lodu ma zwykle różną grubość na całej powierzchni jezdni.

Śliskość pośniegowa (śliskość śniegowa lub zlodowacenie) - występuje wtedy, gdy nieusunięty z nawierzchni śnieg, pod wpływem intensywnego ruchu kołowego i zmiennych warunków atmosferycznych, zostaje ubity, a górna jego warstwa lodowacieje.

Jest to rodzaj śliskości zimowej powstającej w wyniku zalegania na jezdni przymarzniętej do nawierzchni pozostałości nie usuniętego ubitego śniegu, pokrywającego ją całkowicie lub częściowo warstewką o grubości zwykle kilku milimetrów.

 Pod wpływem ruchu kołowego oraz wytworzenia wyższych temperatur śnieg przymarza do nawierzchni. Tworzą się zlodowacenia, tzw. nabój śnieżny. Jest to bardzo trudne do usunięcia metodami mechanicznymi ze względu na duże siły przyczepności. Metodami chemicznymi można natomiast nie dopuścić do wytworzenia zlodowacenia śniegu na jezdni. Ponadto metodami tymi można całkowicie usunąć resztki śniegu, pozostające na nawierzchni po jej odśnieżaniu.

szron - jest to osad lodu, mający na ogół wygląd krystaliczny, przybierający kształt lasek, igiełek itp. Tworzy się w procesie bezpośredniej kondensacji pary wodnej z powietrza przy temperaturze poniżej 0°C.

  

szadź - jest to osad atmosferyczny utworzony z ziarenek lodu rozdzielonych pęcherzykami powietrza, powstający z nagłego zamarzania przechłodzonych kropelek wody (mgły lub chmury), gdy temperatura wyziębionych powierzchni jest niższa lub nieznacznie wyższa od 0°C.

MATERIAŁY DO USUWANIA ŚLISKOŚCI ZIMOWEJ

 Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku [Dz. U. Nr 230, poz. 1960] w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków, jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach można stosować tylko wymienione środki i tylko według ściśle określonych reguł, uzależniających użycie danego środka od panującej temperatury powietrza i stanu nawierzchni.

 Na drogach publicznych oraz ulicach i placach używa się następujących rodzajów środków:

- niechemiczne - piasek o średnicy cząstek od 0,1 do 1 mm; kruszywo naturalne lub sztuczne o uziarnieniu do 4 mm;

- chemiczne w postaci stałej - chlorek sodu (NaCl); chlorek magnezu (MgCl₂); chlorek wapnia (CaCl₂);

- chemiczne w postaci zwilżonej - chlorek sodu (NaCl); chlorek magnezu (MgCl₂); chlorek wapnia (CaCl₂);

- mieszanki środków niechemicznych i chemicznych.

MATERIAŁY DO USUWANIA ŚLISKOŚCI ZIMOWEJ

Spośród środków chemicznych największe w kraju zastosowanie ma chlorek sodu (NaCl), chlorek wapnia (CaCl₂) i chlorek magnezu (MgCl₂).

 

Chlorek sodu (NaCl) jest to produkt naturalny uzyskiwany przez przemysł górniczy, ogólnie dostępny w ilościach dostatecznych do zabezpieczenia potrzeb drogownictwa. Chlorek sodu jest najtańszym, a zarazem najskuteczniejszym środkiem odladzającym w zakresie temperatur, przy których najczęściej występuje gołoledź (do - 6 [°C] ).

Poza tym nie ulega zniszczeniu podczas magazynowania, daje się łatwo rozsypywać. W kraju stosuje się go przede wszystkim w postaci sypkiej.

 Ponieważ chlorek sodu ze względu na małą higroskopijność zbryla się i zamarza w czasie magazynowania, należy go w celu uniknięcia tych zjawisk przed składowaniem, wymieszać z chlorkiem wapnia w stosunku wagowym 19 : 1 ( 5 [%] wagowo).

Chlorek wapnia (CaCl₂) jest produktem otrzymywanym przy wytwarzaniu węglanu sodu metodą amoniakalną. Najlepszą skuteczność działania osiąga w zakresie temperatur do - 20 [°C]. Chlorek wapnia odznacza się bardzo wysoką higroskopijnością. Rozsypany na drodze, pochłaniając wilgoć z powietrza, szybko tworzy roztwór.

Mimo lepszej skuteczności działania w porównaniu z chlorkiem sodu, nie jest powszechnie stosowany jako środek działający samodzielnie, ze względu na stosunkowo wysoką cenę, wyższą prawie czterokrotnie od chlorku sodu, trudności w uzyskaniu dostatecznej ilości oraz konieczność przechowywania w szczelnie zamkniętych opakowaniach.

 Chlorek wapnia stosuje się przeważnie jako dodatek do chlorku sodu oraz w przypadkach konieczności zwalczania oblodzenia w niskich temperaturach.

Chlorek magnezu (MgCl₂) używany jest jedynie lokalnie - na obszarach, gdzie jest dostępny. Działa on skutecznie w temperaturach do - 15 [°C]. Środek ten niekorzystnie wpływa na środowisko. Z tego względu oraz z powodu trudności z magazynowaniem jest stosowany w ograniczonym zakresie.

 

Mieszaniny chlorku sodu z chlorkiem wapnia (NaCl + CaCl₂) są najbardziej skutecznym środkiem do zwalczania śliskości zimowej, szczególnie w temperaturze poniżej - 6 [°C]. Mieszanina chlorku sodu z chlorkiem wapnia będąc prawie tak skuteczną jak sam chlorek wapnia, jest jednocześnie znacznie tańsza. Mieszanina chlorku sodu z chlorkiem wapnia w stosunku wagowym np. 2:1 jest skuteczna w granicach temperatury do - 15 [°C]. Wadą stosowania takiej mieszaniny jest to, że należy ją przygotować bezpośrednio przed załadunkiem na środki rozsypujące. Duża higroskopijność chlorku wapnia znajdującego się w mieszaninie powoduje w krótkim czasie znaczne jej zawilgocenie.

• Chlorek sodu (NaCI) jest podstawowym, powszechnie stosowanym w kraju i za granicą środkiem do likwidacji śliskości zimowej - w zakresie temperatur do -6^oC.

• Mieszanina chlorku sodu z chlorkiem wapnia jest natomiast skuteczna w niższych temperaturach.

• Korzyści ze stosowania soli dla bezpieczeństwa ruchu są bezsporne, mimo nasilenia korozji pojazdów; niszczenia obuwia pieszych, tynków na budynkach przydrożnych, nawierzchni drogowych i zanieczyszczenia oraz degradacji środowiska, w tym szczególnie niszczenia drzew.

 Godząc się na używanie chlorków należy wdrażać doskonalsze metody stosowania go w drogownictwie m.in. poprzez rozwój systemów ostrzegania przed gołoledzią.

WADY I ZALETY ŚRODKÓW CHEMICZNYCH I MATERIAŁÓW USZORSTNIAJĄCYCH

Zalety środków chemicznych:

• Możliwość stosowania jako środki profilaktyczne - w celu zapobiegania powstawaniu śliskości zimowej.

• Skuteczność działania.

• Możliwość stosowania mniejszych dawek.

• Mniejsza liczba samochodów do posypywania - korzyśc ekonomiczna i środowiskowa.

• Nie pozostają na nawierzchni ulic (spływają do kanalizacji).

Wady środków chemicznych:

• Powodują korozje metali i betonu.

• Niszczą obuwie.

• Zanieczyszczają środowisko - powodują zasolenie gleb, zasolenie wód, negatywnie oddziałujących na roślinność.

• Po spłynięciu do kanalizacji negatywnie oddziaływują na pracę oczyszczalni ścieków

Zalety materiałów uszorstniająch:

• Nie powodują korozji.

• Nie niszczą obuwia.

• Nie powodują zasolenia gleb i wód.

• Nie działają niekorzystnie na rośliny.

• Mogą być stosowane na terenach przyrody chronionej.

Wady materiałów uszorstniających:

• Nie mogą być stosowane w celach profilaktycznych.

• Są mniej skuteczne niż środki chemiczne.

• Powodują zamulenie kanalizacji (spływając wraz z topniejącym śniegiem i lodem).

• Wymagają większych dawek.

• Potrzebna jest większa liczba samochodów - posypywarek.

• Wymagają usuwania za pomocą zamiatarek po zakończeniu akcji zimowej - oczyszczanie pozimowe - jednorazowe zamiatanie jezdni na całej szerokości.

ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIU I LIKWIDACJA ŚLISKOŚCI

 W zwalczaniu śliskości zimowej stosuje się trzy metody:

• zapobiegawczą,

•  likwidacyjną,

•  zwiększania szorstkości.

Metoda zapobiegawcza 

Środki chemiczne mają m.in. tę zaletę, że można je stosować profilaktycznie, tj. w celu zapobiegania powstawaniu śliskości, a nie tylko jej usuwania.

  Rozpoczęcie akcji zapobiegawczej następuje po stwierdzeniu - na podstawie wskazań punktu meteorologicznego, że zaistniały okoliczności wskazujące prawdopodobieństwo występowania gołoledzi lub lodowicy albo opadu śniegu. Śledzenie szybkości zbliżania się warunków, w których może występować śliskość zimowa, ułatwia podjęcie decyzji o czasie i intensywności rozpoczęcia i prowadzenia akcji zapobiegawczej (profilaktycznej).

METODA ZAPOBIEGAWCZA 
Zapobieganie powstawaniu gołoledzi

Działalność należy rozpocząć po stwierdzeniu, że temperatura nawierzchni jest ujemna, temperatura powietrza wynosi od -6°C do +1°C, a względna wilgotność powietrza osiągnęła 85% i nadal wzrasta.

Należy wówczas rozsypać środki chemiczne, obniżające temperaturę zamarzania wody, w ilości podanej Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku [Dz. U. Nr 230, poz. 1960] w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach.

Zapobieganie powstawaniu lodowicy

Działalność należy rozpocząć po stwierdzeniu, że temperatura powietrza obniżając się spadła do +1 °C, a na nawierzchni zalega warstewka wody lub mokrego śniegu, albo nawierzchnia jest wilgotna. Należy wówczas wykonać: [Wytyczne ZUD 2006]

• mechaniczne oczyszczenie nawierzchni z topniejącego śniegu lub wody przed obniżeniem się temp. powietrza poniżej 0°C,

• rozsypanie odladzających środków chemicznych w ilości podanej wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku [Dz. U. Nr 230, poz. 1960] w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach.

Zapobieganie przymarzaniu śniegu do nawierzchni

Przed rozpoczęciem opadu śniegu należy rozsypać środki chemiczne w ilości podanej wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku [Dz. U. Nr 230, poz. 1960] w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach.

 

Zapobieganie przymarzaniu śniegu do nawierzchni - c.d.

Po posypaniu środkami chemicznymi (co powinno być zrealizowane przed rozpoczęciem opadu), wykonać należy następujące czynności:

• jeżeli opad śnieżny będzie się przedłużać i warstwa śniegu osiągnie taką grubość, że mogą przystąpić do pracy pługi (ok. 4 cm), należy jezdnię oczyścić pługiem odśnieżnym, a następnie ponownie posypywać środkami chemicznymi,

• wydatek rozrzutu nie może przekroczyć 30 g/m² jezdni.

• w trakcie opadu jezdnię należy oczyszczać ze śniegu jedynie przy użyciu pługów odśnieżnych; dopiero po ustaniu opadu śnieżnego, po ostatnim przejściu pługów, należy jezdnię posypać środkami chemicznymi, aby usunąć z niej resztki śniegu pozostałe po przejściu pługów.

 

Nie należy natomiast stosować topnienia śniegu środkami chemicznymi jako wyłącznego sposobu usuwania śniegu z jezdni.

Posypywanie jezdni środkami chemicznymi, jako samodzielne/wyłączne działanie przed lub na początku opadu śnieżnego, powoduje tworzenie się roztworu chlorków (w połączeniu z niewielką ilością śniegu).

Pod działaniem kół przejeżdżających pojazdów roztwór ten równomiernie rozkłada się na nawierzchni, następuje zmniejszenie współczynnika tarcia i zwiększa się zagrożenia poślizgiem.

 

Metoda likwidacyjna polega na usuwaniu za pomocą środków chemicznych gołoledzi, lodowicy i zlodowacenia (śliskości zimowej).

METODA LIKWIDACYJNA

Likwidowanie gołoledzi i cienkich warstw zlodowaciałego lub ubitego śniegu.

Aby usunąć z nawierzchni warstwę gołoledzi lub cienką warstwę zlodowaciałego lub ubitego śniegu (do 4 mm), należy rozsypać na jej powierzchni środki chemiczne w ilości podanej wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku [Dz. U. Nr 230, poz. 1960] w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach.

Grubych warstw lodu, zlodowaciałego i ubitego śniegu nie należy usuwać za pomocą środków chemicznych z uwagi na ochronę środowiska i wysokie koszty.

Likwidowanie opadu śniegu.

Świeży opad śniegu należy usuwać mechanicznie. pozostałości po przejściach pługów można likwidować za pomocą materiałów chemicznych, rozsypując je na nawierzchni w ilości podanej wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 października 2005 roku [Dz. U. Nr 230, poz. 1960] w sprawie rodzajów i warunków stosowania środków jakie mogą być używane na drogach publicznych oraz ulicach i placach.

W przypadku opadu o dużej intensywności, kiedy grubość warstwy spadłego śniegu przekroczy 3 - 5 cm, odśnieżanie należy powtórzyć.

 

Likwidowanie opadu śniegu - c.d.

Pod wpływem ruchu kołowego oraz wytworzenia wyższych temperatur śnieg przymarza do nawierzchni. Tworzą się zlodowacenia, tzw. nabój śnieżny. Jest on bardzo trudny do usunięcia metodami mechanicznymi ze względu na duże siły przyczepności.

Metodami chemicznymi można natomiast nie dopuścić do wytworzenia zlodowacenia śniegu na jezdni. Ponadto metodami tymi można całkowicie usunąć resztki śniegu, pozostające na nawierzchni po jej odśnieżaniu. W związku z tym przed lub na początku opadów śniegu należy jezdnie posypać dawką ok. 20 - 30 g/m² środków chemicznych, a następnie przystąpić do odśnieżania, gdy warstwa śniegu osiągnie grubość ok. 4cm.

 Przy długotrwałych opadach śniegu kontynuuje się jego usuwanie w czasie trwania opadów, a po ich ustaniu i zakończeniu odśnieżania posypuje się środkami chemicznymi w wymienionej dawce 20 - 30 g/m².

NABÓJ ŚNIEŻNY

Pozostawienie na jezdni nawet niewielkich ilości śniegu lub zbyt późne przystąpienie do jego likwidacji, z reguły prowadzi do wytworzenia naboju śnieżnego. Z tego względu graniczny czas odpłużania jezdni nie powinien być dłuższy niż 2 do 6 [godz.].

  

Usuwanie naboju śnieżnego dokonuje się przez posypywanie dawką 60 g/m² środków chemicznych (zgodnie z Wytycznymi ZUD), a po 4 do 6 godz., gdy nastąpi roztopienie lodu, powstałą kaszę lodową zgarnia się pługami (błoto pośniegowe - jest to topniejący śnieg pozostały na nawierzchni po przejściu pługów i posypaniu jej środkami chemicznymi).

Czynności te powtarza się do czasu całkowitego oczyszczenia nawierzchni.

Są to zalecenia niezgodne z wymogami prawa.

Maksymalna dopuszczalna dawka środków chemicznych wynosi 30 g/m²

Likwidowanie grubych warstw lodu i zlodowaciałego śniegu (ponad 4 mm).

Warstwy takie powinny być usuwane z nawierzchni mechanicznie lub mechanicznie i chemicznie, tzn. po usunięciu mechanicznym warstw lodu lub śniegu można zastosować środki chemiczne do likwidacji cienkich pozostałości. Warstwy tego typu mogą być również uszorstniane przez jednorazowe posypywanie kruszywem z wydatkiem jednostkowym 60÷100 g/m². Posypywanie należy powtarzać w miarę usuwania kruszywa przez wiatr i ruch pojazdów (aktualnie z uwagi na intensywny ruch samochodowy samo kruszywo zwykle nie jest stosowane). 

 Metoda zwiększania szorstkości 

Metoda zwiększenia szorstkości jest tradycyjną metodą zwalczania śliskości zimowej na drogach przez rozsypywanie na oblodzone nawierzchnie środków zwiększających szorstkość, takich jak piasek, żwir, żużel, itp. Metoda ta nie zdaje egzaminu przy obecnej szybkości i natężeniu ruchu drogowego. Środki te rozsypywane na oblodzonej nawierzchni nieznacznie zwiększają współczynnik przyczepności, a ich działanie jest krótkotrwałe. Intensywny ruch kołowy i wiatr szybko znoszą kruszywo z jezdni, a zabieg należy powtarzać wielokrotnie.

W praktyce zatem do kruszywa dodaje się około 5 - 10 [%] NaCl. Dodatek chlorku sodu zapobiega zamarzaniu kruszywa podczas magazynowania oraz umożliwia wtapianie ziarenek piasku w warstwę lodu.

WYMAGANIA ODNOŚNIE URZĄDZEŃ DO USUWANIA ŚLISKOŚCI ORAZ ZAŁADUNKU ŚRODKÓW CHEMICZNYCH I USZORSTNIAJĄCYCH

Do rozsypywania środków chemicznych należy używać rozsypywarek dających gwarancję rozsypywania w/w środków z wydatkiem jednostkowym od 5 do 30 g/m², a materiałów uszorstniających lub ich mieszanin ze środkami chemicznymi z wydatkiem jednostkowym od 50  do 150 g/m². [Wytyczne ZUD 2006]

 

Rozsypywarki środków chemicznych i materiałów uszorstniających powinny przede wszystkim:

• być łatwe w montażu i demontażu na środkach transportowych,

• zapewniać płynną regulację ilości rozsypywanych środków bez względu na prędkości rozsypywarki - zapewniać możliwość miejscowego zwiększenia lub zmniejszenia uprzednio nastawionego wydatku jednostkowego,

•  mieć możliwość zmiany szerokości rozsypywania podczas jazdy.

 

ZASADY POSYPYWANIA

Na drogach jednojezdniowych rozsypywane środki muszą pokrywać 0,9 szerokości jezdni. Jazda odbywa się środkiem prawej połowy jezdni.

 

Na drogach dwujezdniowych śliskość zimową należy usuwać na obydwu pasach ruchu jednocześnie przez jedną lub dwie rozsypywarki. Szerokość rozsypywania powinna pokrywać 0,9 szerokości jezdni [Wytyczne ZUD 2006].

USUWANIE ŚLISKOŚCI NA MOSTACH, WIADUKTACH, ESTAKADACH, W TUNELACH

Przy usuwanie śliskości na mostach, wiaduktach i estakadach, w przypadku konieczności szczególnej ochrony konstrukcji obiektu przed negatywnym oddziaływaniem chlorków, należy przerwać posypywanie ciągu drogowego środkiem chemicznym w odległości około 500 m przed i za obiektem, a od tego miejsca zacząć posypywanie środkiem przeznaczonym wyłącznie do usuwania śliskości na obiekcie.

Do usuwania śliskości na szczególnie ważnych obiektach inżynierskich (np. wjazdy i wyjazdy z tuneli) możliwe jest zastosowanie automatycznych instalacji skrapiających nawierzchnie płynnymi środkami chemicznymi [Wytyczne ZUD 2006].

INSTALACJE SPRYSKUJĄCE NAWIERZCHNIE

Przykłady umieszczenia instalacji spryskującej nawierzchnie.

 

Rys. Instalacja spryskująca z tarczami spryskiwaczy wmontowanymi w nawierzchnię [Wytyczne ZUD 2006].

 

 INSTALACJE SPRYSKUJĄCE NAWIERZCHNIE

Instalacja spryskująca z dyszami spryskiwaczy umieszczonymi

powyżej poziomu nawierzchni [Wytyczne ZUD 2006].

OBSŁUGA METEOROLOGICZNA

• Dla prawidłowego prowadzenia prac zimowego utrzymania dróg niezbędne jest dobre rozeznanie sytuacji na drogach, w czym pomocna jest informacja o stanie pogody i kierunkach jej zmian uzyskiwana w oparciu o prognozy krajowe, regionalne i lokalne.

• Informacje lokalne uzyskiwane są z pomiarów i obserwacji własnych służb drogowych oraz drogowych automatycznych stacji pogodowych. Dotyczą najczęściej obszarów lub odcinków drogi charakteryzujących się mikroklimatem odmiennym od przeważającego w danym regionie geograficznym i stanowią podstawę przy podejmowaniu decyzji o dyspozycji sprzętu.

• Drogowe automatyczne stacje pogodowe pełnią przede wszystkim rolę drogowych stacji ostrzegania przed gołoledzią umożliwiając pomiar temperatury i wilgotności powietrza oraz temperatury nawierzchni drogowej.

DROGOWE AUTOMATYCZNE STACJE POGODOWE

• Zalecane jest również wyposażenie drogowych automatycznych stacji pogodowych w czujniki do pomiaru siły i kierunku wiatru oraz zasolenia nawierzchni [Wytyczne ZUD, 2006]. Czujniki dotyczące parametrów nawierzchni umieszczone są w jednym elemencie zespolonym i zatopione w pasie jezdnym drogi. Stacja centralna to komputer typu IBM wyposażony w modem, drukarkę oraz odpowiednie oprogramowanie. Może również współpracować z tablicą świetlną.

• Systemy automatycznych stacji ostrzegania przed gołoledzią, które jeszcze kilka lat temu były nowością na skalę krajową, stają się aktualnie integralną częścią systemów zimowego utrzymania dróg w większości dużych miast oraz wzdłuż głównych szlaków transportowych.

POGOTOWIE ZIMOWE

Konieczność błyskawicznego przystąpienia do działania narzuca potrzebę utrzymywania pogotowia zimowego, jako niezbędnego środka do prowadzenia akcji zimowej. Polega ono na utrzymywaniu środków transportu, sprzętu oraz osób zatrudnionych w akcji zimowej w stanie pełnej gotowości, bez względu na aktualną potrzebę wprowadzenia ich do eksploatacji przez okres całej doby .

LETNIE OCZYSZCZANIE ULIC, PLACÓW I TERENÓW OTWARTYCH

Celem oczyszczania letniego ulic, placów i terenów otwartych jest przede wszystkim ochrona przed zagrożeniami sanitarno-epidemiologicznymi.

Skuteczne oczyszczanie nawierzchni ulic i placów w okresie letnim wymaga zastosowania właściwej technologii i właściwego sprzętu celem uzyskania przy najmniejszych nakładach finansowych, optymalnych warunków oczyszczania.

 

Letnie oczyszczanie ulic i placów polega przede wszystkim na:

• zmniejszeniu stopnia zanieczyszczenia ulic poprzez mycie strumieniem wody - zmywanie  (zmniejszeniu stopnia zanieczyszczenia nawierzchni może być również realizowane przez jednoczesne mycie i doczyszczanie szczotkami - zmywanie z doczyszczaniem),

•  zmniejszeniu stopnia zanieczyszczenia nawierzchni jezdni i placów przez podmiatanie z jednoczesnym podejmowaniem zmiotek i ich załadunkiem metodą pneumatyczną lub mechaniczną do zbiorników znajdujących się na maszynie oczyszczającej - zamiatanie,

• zmniejszenie stopnia zapylenia ulic i warstwy powietrza na wysokość ok. 1 m przez polewanie - polewanie.

MECHANICZNE ZMYWANIE ULIC
 

 Zmywanie nawierzchni ulicznych ma na celu usunięcie z nich stałych zanieczyszczeń przy zastosowaniu wody pod ciśnieniem.

Zanieczyszczenia z ulic przeniesione zostają w ten sposób w część przykrzawężnikową, skąd powinny zostać usunięte - ręcznie (ręczne zamiatanie) lub mechanicznie (zamiatarki samozbierne).

Zmywanie ulic jest możliwe i słuszne tylko wówczas, gdy nawierzchnia jezdni jest wodoszczelna, a zatem dotyczy ulic o nawierzchniach przede wszystkim asfaltowych i betonowych.

 

Proces zmywania nawierzchni jezdni sprowadza się do następujących czynności elementarnych:

• oderwanie od podłoża przywartych odpadów i pyłu przy pomocy strumienia wody,

• przemieszczenie przy pomocy płynącej wody usuniętych odpadów do krawężnika jezdni,

• spłynięcie części zanieczyszczeń z wodą do kanalizacji.

Zmywanie powinno odbywać się od razu na całej szerokości jezdni, aby uniknąć pozostawiania zmytych zanieczyszczeń i następnie rozwlekania ich przez pojazdy.

Szerokość zmywania jest określona w instrukcji zmywarek (parametr techniczny), z reguły jednak nie przekracza 7 [m] (2÷7 m).

Jezdnię o szerokości większej zmywa się jedną zmywarką, przy czym zmywa się najpierw jedną stronę jezdni, a następnie drugą. Dotyczy to dróg o szerokości do 12 m.

Ulice z jezdnią o szerokości większej niż 12 [m] powinno się oczyszczać kolumną zmywarek (praca zespołowa). Zmywarki w kolumnie powinny znajdować się podczas pracy jedna za drugą, w odległości 10 do 20 [m], przy czym pierwsza zmywarka oczyszcza pasmo przy osi jezdni, a następne kolejne pasma w kierunku krawężnika.

Optymalny wydatek wody wynosi 0,8÷1,8 l/m².

Najlepsze efekty oczyszczania uzyskuje się zmywając jezdnie po opadach deszczu, kiedy rozmoczone odpady słabo do niej przylegają (deszcz ułatwia odspajanie zanieczyszczeń od nawierzchni dróg).

Także ze względu na wzrost zanieczyszczenia jezdni odpadami spłukiwanymi przez deszcz z chodników, samochodów.

 

Częstość zmywania zależy od wymaganego dla poszczególnych ulic standardu czystości. Powinna być ona ustalona w zależności od warunków lokalnych.

 W warunkach krajowych częstość zmywania nie jest znormalizowana.

Zmywanie ulic składa się z następujących czynności roboczych:

• dojazd zmywarki z garażu do miejsca poboru wody,

•  pobór wody,

• dojazd z miejsca poboru wody do trasy zmywania nawierzchni ulicznej,

•  jazda robocza po oczyszczanym odcinku ulicy,

•  dojazd z trasy zmywania do miejsca poboru wody,

•  powrót z trasy zmywania do miejsca garażowania zmywarek.

MECHANICZNE ZAMIATANIE ULIC
 System mechanicznego zmywania powierzchni ulic doprowadza w efekcie do częściowego spłukania odpadów do kanałów ściekowych oraz gromadzenia się pozostałości w rejonie krawężnika jezdni.

Dalszym etapem powinno być ich usunięcie.

Zamiatanie ma na celu usunięcie odpadów gromadzących się w przykrawężnikowej części jezdni (pochodzą one ze zmywania ulic oraz z uprzątnięcia zanieczyszczeń z chodników).

Nowoczesna technologia zamiatania jest połączona z procesem zbierania zmiotek do zbiornika umieszczonego na zamiatarce.

Dawniej zamiatania dokonywano zamiatarkami z walcowymi, obrotowymi szczotkami zgarniającymi zmiotki do części przykrawężnikowej jezdni, skąd usuwano je ręcznie. Tego sposobu zamiatania obecnie już nie stosuje się.

 

Powszechnie stosowane jest zamiatanie połączone z samoczynnym zbieraniem zmiotek przez zamiatarkę. Stąd zamiatarki służące do tego celu noszą nazwę zamiatarek samozbiernych.

W związku z tym, że drobne odpady znajdujące się na jezdni są odrzucane przez ruch pojazdów i gromadzą się w pobliżu krawężnika lub pobocza, zamiata się przede wszystkim boczne pasma jezdni i miejsca przy samych krawężnikach.

 

Mechaniczne zamiatanie należy również traktować jako czynność uzupełniającą i wykańczającą oczyszczanie po zmywaniu jezdni.

Samoczynne zbieranie zmiotek może odbywać się:

• mechanicznie,

• pneumatycznie.

 

 Czynność zamiatania może być prowadzona:

• na mokro,

• na sucho.

W zamiatarkach z mechanicznym załadunkiem zmiotek, włosie szczotki zgina się przy zetknięciu z oczyszczaną powierzchnią, a następnie prostuje wrzucając zagarnięte zmiotki na przenośnik taśmowy kierując je do zasobnika.

W zamiatarkach zasysających zmiotki wentylator wysysa powietrze z zasobnika zmiotek, dzięki czemu są one zasysane ssawą i prowadzone przewodem ssawnym.

W strefie zamiatania zostaje wytworzone podciśnienie przez ssawę kierującą powietrze zanieczyszczone pyłem do filtrów zamiatarki. Zapobiega to częściowo rozprzestrzenianiu się pyłu.

 

Przy zamiataniu na mokro nawierzchnia i powietrze w strefie zamiatania są zraszane wodą czerpaną ze zbiornika wodnego zamiatarki. Zamiatanie połączone jest z intensywnym wydzielaniem pyłu. Zraszanie ogranicza pylenie. Wydatek wody na zraszanie przy zamiataniu wynosi 0,01 do 0,05 [dm³/m²].

Zamiatanie na mokro może być wykonane tylko przy dodatnich temperaturach powietrza i nawierzchni.

 

Przy suchym zamiataniu w strefie zamiatania zostaje wytworzone podciśnienie przez ssawę kierującą powietrze zanieczyszczone pyłem do filtrów zamiatarki. Zapobiega to częściowo rozprzestrzenianiu się pyłu.

Suche zamiatanie może być prowadzone na suchych nawierzchniach także w dni o ujemnych temperaturach.

Zbieranie zmiotek odbywa się w tym przypadku najczęściej w sposób pneumatyczny.

Proces zmechanizowanego zamiatania ulic składa się z następujących elementów:

• podmiatania pyłu i innych odpadów (zanieczyszczeń) z powierzchni drogi oraz skierowanie odpadów pod elementy transportujące (ssawa lub przenośnik),

• załadunku zmiotek do zbiornika na zasadzie transportu mechanicznego lub pneumatycznego,

• wywiezienia zebranych zmiotek.

 

Zmiotki uliczne po napełnieniu zbiornika zamiatarki muszą być wywiezione na teren bazy firmy, a unieszkodliwione na składowisku odpadów.

Zwykle zamiata się jedynie przykrawężnikową część jezdni, gdyż tam przeważnie gromadzą się odpady (zanieczyszczenia).

 

Szerokość zamiatania wynosi 1÷3 m - zależnie od rodzaju sprzętu (parametry techniczne).

 

Zamiatanie nawierzchni jezdni zamiatarką powinno odbywać się z prędkością 5 do 12 [km/godz.].

ZAMIATANIE PRZEJŚĆ DLA PIESZYCH, PRZYSTANKÓW KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ ORAZ CHODNIKÓW - W OKRESIE LETNIM
Zamiatanie przejść dla pieszych, przystanków komunikacji miejskiej oraz chodników dokonuje się w większości przy użyciu pracy ręcznej lub drobnego sprzętu mechanicznego.

 

Obecnie na polskim rynku istnieje wiele firm produkujących zamiatarki tego typu.

SPRZĘT WYKORZYSTYWANY PRZY MECHANICZNYM ZAMIATANIU ULIC
Do zamiatania ulic i placów w sezonie letnim wykorzystywane są zamiatarki samozbierne uliczne i chodnikowe.

W przypadku małych pojazdów (zamiatarek) przeszkodą jest konieczność częstego rozładowywania zasobnika na zmiotki i w związku z tym przerywanie pracy.

Przy dużych zamiatarkach - mała zwrotność, duży ciężar i wysokie koszty.

 

Natomiast w oczyszczaniu pozimowym dodatkowo mogą być wykorzystywane zamiatarki z naczepą tzw. broddsony.

 

  Zamiatarki wyposażone są w szczotki:

główne - oczyszczające szeroki pas nawierzchni i zbierające zanieczyszczenia do zbiornika zamiatarki,

pomocnicze (przykrawężnikowe), które wymiatają odpady spod krawężnika i podają pod szczotkę główną.

  

MECHANICZNE POLEWANIE ULIC
Czynności związane z letnim oczyszczaniem ulic to zmywanie i zamiatanie.

Uzupełnieniem letniego oczyszczania ulic, które nie powoduje jednak usuwania zanieczyszczeń, tylko poprawę mikroklimatu, jest polewanie (skrapianie).

 

Ulice polewa się przy użyciu tego samego sprzętu, który stosuje się do zmywania nawierzchni. Są to polewarki i polewarko - zmywarki.

Proces polewania (skrapiania) powierzchni ulic ma na celu przede wszystkim:

zmniejszenie stopnia zapylenia ulic oraz warstwy powietrza na wysokości do 1m od podłoża,

obniżenie temperatury warstwy powietrza bliskiej podłożu w dni o wysokiej temperaturze

wszystko to wiąże się z poprawą mikroklimatu.

Polewanie powinno być prowadzone w suche i upalne dni, gdy temperatura powietrza jest większa od 25ºC.

 Polewanie powinno być prowadzone na ulicach o dużym zapyleniu i natężeniu ruchu, o gładkich nawierzchniach, po ich wcześniejszym oczyszczeniu przez zmywanie.

 

Wydatek wody przy polewaniu wynosi 0,1 ÷ 0,5 l/m².

 

Szerokość polewania może dochodzić do 18 m (na podstawie parametrów technicznych pojazdów).

 

Prędkość robocza przy polewaniu wynosi podobnie, jak przy zmywaniu 10 ÷ 20 km/h.

Częstotliwość oczyszczania letniego

 Częstotliwość oczyszczania letniego ulic w kraju nie jest ściśle określona i zależy od władz samorządowych (regulamin utrzymania czystości i porządku).

 

Według zaleceń specjalistów powinno kształtować się w przedziale od raz na dobę do raz na 3 doby.

KOSZE ULICZNE

Kosze uliczne powinny być ustawione na wszystkich ciągach ulicznych, objętych oczyszczaniem. Średni rozstaw koszy ulicznych powinien wynosić:

• dla ciągów ulic głównych o intensywnym ruchu pieszym około 50 - 70 [m],

• dla pozostałych ulic około 80 - 150 [m].

 

Kosze uliczne powinny być opróżniane codziennie (co najmniej raz dziennie) na głównych ciągach ulic, na pozostałych co najmniej trzy razy w tygodniu.

Odpady z koszy ulicznych mogą być przesypywane ręcznie do skrzyń małych pojazdów bądź usuwane za pomocą pojazdów wyposażonych w specjalne rękawy ssawne.

Szorowarka mechaniczna do czyszczenia na mokro - przejść, ścieżek dla pieszych i ścieżek rowerowych, podziemnych parkingów, placów handlowych itp. Po zastosowaniu dozownika chemikaliów można dodać środki czyszczące dodatkowo zwiększające jakość czyszczenia. Regulacja nacisku szczotek na podłoże, nastawianego z kabiny, pozwala na zastosowanie zwiększonego nacisku szczotek odpowiednio do rodzaju podłoża i stopnia zanieczyszczenia nawierzchni.

KATALOG ODPADÓW Dz.U.2001.112.1206

ODPADY W SYSTEMIE UTRZYMANIA CZYSTOŚCI I PORZĄDKU

20 02 Odpady z ogrodów i parków:

20 02 01 - Odpady ulegające biodegradacji - jest to przede wszystkim trawa, liście, gałęzie, kwiaty (zwykle odpady takie nadają się do kompostowania).

20 02 02 - Gleba i ziemia, w tym kamienie - są to odpady pochodzące z prac ziemnych. Zwykle należą do nich:

• warstwa gleby urodzajnej - powinna być zebrana, oddzielona i skierowana do dalszego wykorzystania jako wartościowy materiał (do rekultywacji),

• grunt o różnych właściwościach (w zależności od budowy geologicznej).

ODPADY W SYSTEMIE UTRZYMANIA CZYSTOŚCI I PORZĄDKU

20 03 Inne odpady komunalne

20 03 03 - Odpady z czyszczenia ulic i placów - są to przede wszystkim:

• zmiotki uliczne (z oczyszczania ręcznego i mechanicznego) - głównie odpady mineralne zanieczyszczone metalami ciężkimi,

• zawartość koszy ulicznych - skład tych odpadów zbliżony jest do odpadów z gospodarstw domowych (papier, tworzywa sztuczne, odpady spożywcze - nieco więcej odpadów spożywczych i opakowań),

• śnieg i lód usuwany z powierzchni ulic (w wyniku odpłużania).

Poza podstawowymi rodzajami odpadów (pierwsze 3) w wyniku eksploatacji systemu utrzymania czystości i porządku generowane mogą być również inne:

• zmiotki - pyły ze ścierania nawierzchni ulic, kurz uliczny, pyły ze ścierania ogumienia i innych części pojazdów mechanicznych, piasek i sól stosowane zimą do posypywania nawierzchni

• śnieg i lód - błoto nanoszone przez pojazdy, śnieg i lód pozostawione na nawierzchni,

• zawartość koszy ulicznych,

• części trawników i kwietników,

• liście drzew i krzewów,

• połamane i obcinane gałęzie,

• rozsypane materiały i przedmioty przewożone pojazdami,

• osady wydobyte podczas oczyszczania studzienek kanalizacyjnych,

• zabite i padłe zwierzęta,

• uszkodzone urządzenia (barierki, znaki itp.),

• resztki reklam, plakatów, ogłoszeń, ulotek

• fekalia zwierząt (głównie psów i ptaków),

• odpady pochodzące z handlu przydrożnego.

Ukształtowanie przekroju poprzecznego jezdni ze spadkiem ku krawężnikowi w naturalny sposób sprzyja gromadzeniu się tam odpadów. Dodatkowo zmywanie wspomaga przemieszczanie odpadów do strefy przykrawężnikowej.

Około 80% odpadów ulicznych zalega w pasie o szerokości 15 cm przy krawężniku, a ponad 95% - w pasie do 1 m od krawężnika.

Dobowe nagromadzenie odpadów w strefie przykrawężnikowej zależne jest od sposobu zagospodarowania terenu.

Nagromadzenie odpadów w strefie przykrawężnikowej zależnie od sposobu zagospodarowania terenu:

• Przemysł - 127 g/Mxd,

• Handel - 69 g/Mxd,

• Mieszkalnictwo wielorodzinne - 66 g/Mxd,

• Mieszkalnictwo jednorodzinne - 48 g/Mxd,

• Średnio dla mieszkalnictwa - 54 g/Mxd.

Ilość odpadów znajdujących się w strefie przykrawężnikowej zależy od wielu czynników:

• Sposobu zagospodarowania terenu - zagospodarowaniem technicznym terenu miasta (teren przemysłowy, handlowy, mieszkalnictwo).

• Wysokości krawężnika - wzrost wysokości krawężnika powoduje powiększenie się niszy magazynowej; zmniejszenie wysokości krawężnika powoduje natomiast ograniczenie możliwości odkładania się odpadów w tej strefie. Jest to tzw. efekt przykrawężnikowy. Określa on wpływ wysokości krawężnika (lub innej bariery kumulującej zanieczyszczenia). Następuje to głównie na skutek redukcji prędkości wiatru na poziomie bariery (krawężnika).

• Siły i kierunku wiatru, który nanosi odpady oraz przenosi je do innych przestrzeni ulicznych.

• Opadu deszczu, który w zależności od nasilenia i czasu trwania spłukuje powierzchnie i transportuje drobne odpady do wpustów kanalizacyjnych.

• Ruchu pojazdów, który wywołuje zawirowania powietrza. W związku z tym następuje unoszenie cząstek pyłów, głównie o uziarnieniu poniżej 3-5 mm (jest to frakcja najczęściej odkładana w niszy przykrawężnikowej). Następuje również transport odpadów na oponach pojazdów.

• Ruchu pieszych, który podobnie jak ruch pojazdów, powoduje łamanie większych cząstek odpadów (rozdrabnianie) i przekształcanie ich we frakcję poniżej 3-5 mm.

• Występowania pasów roślinnych w środowisku ulicy (zwłaszcza drzew i krzewów), co zwiększa ilość odpadów ulegających biodegradacji.

• Sposobu oczyszczania chodników - zamiatanie na przyległą jezdnię lub zbieranie zmiotek.

• Technologii oczyszczania jezdni - zmywaniu poddają się skutecznie cząstki pyłowe o granulacji poniżej 3-5 mm, które w dużej mierze najczęściej spływają do kanalizacji. Większe odpady wymagają natomiast usuwania mechanicznego poprzez zamiatanie.

STAN AKTUALNY OCZYSZCZANIA ZIMOWEGO W WARSZAWIE

  Ze względu na rozległość terenu podlegającemu zimowemu utrzymaniu i zakres prac, Warszawa podzielona została na 19 rejonów, które obsługiwane są przez następujące firmy:

• Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. (3 dzielnice: Śródmieście cz. płd, Wola, Praga Południe),

• Sita Polska Sp. z o.o. (6 dzielnic: Białołęka, Ursus, Włochy, Ochota, Wilanów, Mokotów, Ursynów),

• Remondis Sp. z o.o. (2 dzielnice: Praga Północ, Targówek),

• BYŚ (4 dzielnice: Żoliborz, Bielany, Bemowo, Śródmieście cz. płn.),

• Przedsiębiorstwo Usług Wielobranżowych "Lotar" Paweł Sobótka (1 dzielnica Wawer cz. płd.),

• Konsorcjum: Remondis Sp. z o.o. / Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe Łapińscy Sp. J. (3 dzielnice: Rembertów, Wawer cz. płn., Wesoła).

NIEBEZPIECZNE ODCINKI ULIC

STAN AKTUALNY OCZYSZCZANIA ZIMOWEGO W WARSZAWIE

Zarząd Oczyszczania Miasta, aby prowadzić działania zapobiegawcze, korzysta z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMiGW). ZOM posiada także 13 drogowych stacji wczesnego ostrzegania przed gołoledzią (DSWO), rozmieszczone na terenie m. st. Warszawy.

DROGOWE STACJE WCZESNEGO OSTRZEGANIA PRZED GOŁOLEDZIĄ

STACJE WCZESNEGO OSTRZEGANIA PRZED GOŁOLEDZIĄ

Stacja jest wyposażona w następujące czujniki [ZOM 2007]:

• zespolony czujnik drogowy montowany w nawierzchni drogowej na środku pasa ruchu, jego powierzchnia pokrywa się z powierzchnią drogi; zespolony czujnik drogowy służy do pomiarów:

• temperatury na powierzchni pasa ruchu,

• temperatury nawierzchni na głębokości minimum 5cm.

• fizycznego parametru do określenia stanu nawierzchni (sucha, wilgotna, mokra, zasolona).

(zakres pomiarowy temperatur od -40 ^oC do + 80 ^oC; dokładność pomiarów: + - 0,2 ^OC),

• czujnik temperatury powietrza na wysokości 20cm (zakres pomiarowy temperatur od -35^oC do + 60^oC; dokładność pomiarów :+- 0,2 ^oC; czujnik jest zamontowany na słupie stacji w osłonie zabezpieczającej przed promieniowaniem słonecznym),

• czujnik temperatury powietrza na wysokości 4m (zakres pomiarowy temperatur od -35^oC do + 60^oC; dokładność pomiarów : +- 0,2 ^oC), 

• czujnik wilgotności względnej powietrza na wysokości 4m (zakres pomiarowy od 10% do 100 %; dokładność pomiarów +- 2% w zakresie od 10% do 90%; dokładność pomiarów +-3% w zakresie od 90% do 100%).

Stacje wczesnego ostrzegania przed gołoledzią to nie jedyne elektroniczne urządzenia wspomagające działania mające na celu zapobieganie i zwalczanie śliskości zimowej w Warszawie.

 

Na wjeździe i wyjeździe tunelu „Wisłostrada” od sierpnia 2003 roku funkcjonuje nowoczesny, prewencyjny, automatyczny system zwalczania śliskości zimowej.

System ten uruchamia się automatycznie (na podstawie parametrów meteorologiczno-technicznych) przed spodziewanym wystąpieniem śliskości zimowej. Następuje samoczynne spryskanie nawierzchni środkiem chemicznym (roztwór chlorku wapnia). System ten przekazuje również na stanowisko Dyżurnego ZOM aktualne dane pogodowe. Możliwie jest także manualne uruchomienie spryskiwania ze stanowiska Dyżurnego ZOM.

ORGANIZACJA DZIAŁAŃ OCZYSZCZANIA ZIMOWEGO W WARSZAWIE

Dla łatwej identyfikacji rodzaju akcji stosuje się różne kryptonimy dla poszczególnych działań:

- Akcja "GAMMA" - posypanie określonych przez Zamawiającego niebezpiecznych odcinków dróg w danym rejonie (np. mosty, zjazdy i podjazdy).

- Akcja "GAMMA - O" - załadunek wszystkich biorących udział w danej akcji posypywania jednostek sprzętowych i skierowanie ich na trasy, do wyznaczonych miejsc rozpoczęcia posypywania (dotyczy niebezpiecznych odcinków ulic).

- Akcja "ALFA" - posypywanie wszystkich tras w rejonie.

ORGANIZACJA DZIAŁAŃ OCZYSZCZANIA ZIMOWEGO W WARSZAWIE

• Akcja "ALFA - O" - załadunek wszystkich biorących udział w danej akcji posypywania jednostek sprzętowych i skierowanie ich na trasy, do wyznaczonych miejsc rozpoczęcia posypywania (dotyczy wszystkich ulic).

• Akcja "BETA" - mechaniczne zgarnianie śniegu (płużenie), z całej szerokości jezdni przy użyciu pługów na wszystkich trasach w rejonie.

• Akcja "BETA-sypanie" - mechaniczne zgarnianie (płużenie) śniegu z całej szerokości jezdni na wszystkich trasach w rejonie, z jednoczesnym posypaniem jezdni przez posypywarkę (lub dwie posypywarki w zależności od potrzeb) będącą na końcu zespołu pługów, chlorkiem sodu lub mieszanką chlorku sodu z chlorkiem wapnia o dawce posypywania 30 g/m².

• Akcja "BETA-krawężnik" - zgarnięcie (płużenie) jednym pługiem śniegu z prawego pasa jezdni w strefie przykrawężnikowej (o roboczej szerokości minimum 2,5 m) ze wszystkich tras w rejonie; ma to na celu również odsłonięcie studzienek odpływowych.

• Akcja "INTERWENCJA" - posypanie lub płużenie wskazanych przez Zamawiającego odcinków ulic.

• Akcja "DELTA" - odwołanie ogłoszonej uprzednio akcji.

Poszczególne rodzaje prac charakteryzuje inna gotowość do podjęcia i czas trwania akcji:

• w zakresie akcji "ALFA„ (posypywanie wszystkich tras w rejonie) wymagany jest wyjazd posypywarek w czasie nie dłuższym niż 30 min od ogłoszonej akcji, a zakończenie akcji w czasie nie dłuższym niż 3 godz. od ogłoszonej akcji;

• w zakresie akcji „GAMMA” (posypanie tzw. niebezpiecznych odcinków dróg), wymagany jest natychmiastowy wyjazd posypywarek i zakończenia akcji w czasie nie dłuższym niż 1,5 godz. od ogłoszonej akcji;

• w zakresie akcji "BETA„ (mechaniczne odpłużanie wszystkich tras w rejonie) i „BETA- sypanie” wymagany jest wyjazd jednostek sprzętowych w czasie nie dłuższym niż 1 godz. od ogłoszonej akcji, a zakończenie akcji w czasie nie dłuższym niż 4 godz. od ogłoszonej akcji;

• w zakresie akcji "BETA-krawężnik„ (odpłużanie prawego pasa) wymagany jest wyjazd posypywarek w czasie nie dłuższym niż 30 min od ogłoszonej akcji, a zakończenie akcji w czasie nie dłuższym niż 3 godz. od ogłoszonej akcji.

• w ramach akcji "INTERWENCJA„ (posypanie lub płużenie wskazanych odcinków ulic), wymagany jest natychmiastowy wyjazd posypywarek i zakończenie akcji w czasie nie dłuższym niż 1 godzina od otrzymania dyspozycji.

Przed każdym sezonem zimowym, tj. do 10 października, Wykonawca zobowiązany jest do zgromadzenia odpowiedniego zapasu środków chemicznych (chlorku sodu i chlorku wapnia), wystarczających na minimum
10 posypań tras obsługiwanych w danym sezonie zimowym i utrzymywania stałego zapasu tych materiałów (min. na 5 posypań), zapewniającego ciągłość działań w całym okresie zimowym.

Do zapobiegania i zwalczania śliskości zimowej na drogach na terenie Warszawy stosowane są następujące materiały:

• w zakresie temperatur do -5^oC w przypadku chlorku sodu (NaCl) w dawce 10, 20 lub 30 g/m², w zależności od występujących zjawisk atmosferycznych,

• w zakresie temperatur poniżej - 5^oC w przypadku mieszanki chlorku sodu z chlorkiem wapnia (NaCl + CaCl₂), w proporcji 75% do 25% w ujęciu wagowym, w dawce 20 lub 30 g/m² w zależności od zjawisk atmosferycznych.

Sezon zimowy obowiązuje służby oczyszczania miasta od 15 października do 14 kwietnia.

Jednak działania podejmowane są w zależności od warunków atmosferycznych. Zarząd Oczyszczania Miasta może uruchamiać akcje już 14 października, jak również np. 4 maja, co się zdarzało.

Zimowemu mechanicznemu oczyszczaniu w Warszawie poddawanych jest ok. 40% warszawskich dróg.

Realizowane na zlecenie ZOM działania mają udrożnić ulice, utrzymać przejezdność, a w dalszej perspektywie - po ustaniu opadów śniegu - doprowadzić do osiągnięcia standardu czarnej jezdni.

W akcjach zlecanych przez ZOM uczestniczy 170 pługoposypywarek i 320 pługów.

Pługosolarki jeżdżą przy akcji posypywania z maksymalną prędkością 30 km/h.

Na czas zimy na terenie Warszawy rozstawionych jest 1 890 szt. skrzyń wypełnionych mieszanką piaskowo-solną, która służy pracownikom firm wykonawczych do zabezpieczania przejść dla pieszych, chodników i innych miejsc.

STAN AKTUALNY OCZYSZCZANIA LETNIEGO W m. st. WARSZAWA

• Za oczyszczanie letnie odpowiada, podobnie jak za oczyszczanie zimowe, ZOM. Prowadzone jest w czasie od około 15 kwietnia do 30 października.

• Termin uzależniony jest od warunków meteorologicznych. Podstawowym kryterium decydującym o przerwaniu prac oczyszczania letniego jest ujemna temperatura powietrza zewnętrznego, powodująca zamarzanie wody podczas zamiatania na mokro oraz zmywania.

• Z kolei zakończenie prac zimowego oczyszczania i rozpoczęcie sezonu letniego (po uprzednim oczyszczaniu pozimowym) wyznacza dodatnia temperatura powietrza zewnętrznego.

• Ze względu na sposób wykonywania prac letnie oczyszczanie ulic w Warszawie dzieli się na:

• ręczne

• mechaniczne.

• Drugim kryterium podziału oczyszczania letniego w Warszawie jest:

• jednorazowe oczyszczanie pozimowe,

• cykliczne oczyszczanie letnie.

LETNIE OCZYSZCZANIE MECHANICZNE W WARSZAWIE - OCZYSZCZANIE CYKLICZNE

Letnie oczyszczanie mechaniczne polega na cyklicznym mechanicznym zamiataniu i zmywaniu jezdni ulic.

Ze względu na wysokie koszty ponoszone w wyniku prac oczyszczania zimowego (związane z bezpieczeństwem ruch), środki przeznaczone na oczyszczanie letnie są bardzo ograniczone.

W związku z tym częstotliwość realizacji prac oczyszczania letniego mechanicznego sprowadza się do:

• zmywania jezdni - minimum raz na dwa tygodnie,

• zamiatania jezdni - raz w tygodniu.

Zmywanie prowadzone jest zawsze po uprzednim zamiataniu.

Cykliczne zamiatanie jezdni ulic w Warszawie w około 80% realizowane jest z częstotliwością 1 raz na tydzień. W około 20% odbywa się 1 raz na dwa tygodnie.

Cykliczne zmywanie prowadzone jest z częstotliwością 2 razy mniejszą niż zamiatanie.

Czynności te powinny być prowadzone w godzinach od 20:00 do 7:00.

LETNIE OCZYSZCZANIE MECHANICZNE W WARSZAWIE

• Letnie mechaniczne oczyszczanie jezdni w m.st. Warszawa dotyczy ponad 1172 km ulic o kategorii drogi krajowej, wojewódzkiej i powiatowej w granicach administracyjnych stolicy.

• Zgodnie z przyjętą technologią oraz standardami wykonania prac zamiatanie mechaniczne musi gwarantować uzyskanie efektu dokładnie oczyszczonej jezdni.

• Działaniem porządkowym objęte są także utwardzone opaski, zatoki przystankowe i parkingowe, tzw. martwe pola jezdni oraz utwardzone pasy rozdzielające jezdnie.

• Zmywanie mechaniczne polega na zmyciu z całej szerokości jezdni drobnych zanieczyszczeń i pyłu pozostałego po zamiataniu mechanicznym.

• Założone zamiatanie ulic raz na tydzień, a zmywanie raz na dwa tygodnie, daje łącznie 24 cykli zamiatania i 12 cykli zmywania dla każdej ulicy.

• Natomiast na terenie Dzielnicy Śródmieście - z uwagi na jej reprezentacyjny charakter - zamiatanie realizowane jest dwa razy w tygodniu, a zmywanie raz na dwa tygodnie, daje to łącznie 47 cykli zamiatania i 12 cykli zmywania.

• Prace zamiatania i zmywania mechanicznego realizowane są w godzinach nocnych i powinny zostać zakończone do godziny 7.00 rano.

Letnie mechaniczne oczyszczanie jezdni wykonywane jest na zlecenie ZOM przez firmy wyłonione w przetargu nieograniczonym i realizują je następujący Wykonawcy:

• Remondis Sp. z o.o.,

• Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o.,

• Sita - Polska Sp. z o.o.,

• Byś - Wojciech Byśkiniewicz.

LETNIE OCZYSZCZANIE RĘCZNE W WARSZAWIE

Ręczne prace letniego oczyszczania obejmują miejsca niedostępne dla pojazdów mechanicznych, jak np.:

• schody,

• kładki,

• pochylnie,

• dojścia do stacji metra,

• ciągi piesze na wiaduktach i mostach,

• główne miejsca reprezentacyjne, związane z przyjmowaniem delegacji państwowych, np. płyta granitowa Grobu Nieznanego Żołnierza,

• parkingi miejskie zlokalizowane na poziomie jezdni,

• chodniki wokół parkingów miejskich.

Tak zwane ręczne oczyszczanie letnie dotyczy oczyszczania ciągów pieszo-jezdnych oraz miejsc niedostępnych dla pojazdów mechanicznych.

Polega na oczyszczaniu ręcznym, ale częściowo również mechanicznym (przez zastosowanie lekkiego sprzętu mechanicznego), załadunku zgromadzonych odpadów, ich transporcie oraz doczyszczeniu miejsc ich zalegania.

Ciągi piesze oczyszczane są głównie ręcznie - spowodowane jest to przede wszystkim stanem nawierzchni chodników, urządzeniami technicznymi tam występującymi (obiekty handlowe ograniczają stosowanie sprzętu mechanicznego) oraz ograniczoną powierzchnią.

Lekki sprzęt mechaniczny stosowany jest przede wszystkim do zamiatania oraz do mycia posadzek kamiennych o dużej powierzchni.

Letnie oczyszczanie ręczne w Warszawie dzieli się na:

• cykliczne,

• doraźne,

• interwencyjne.

RĘCZNE OCZYSZCZANIE CYKLICZNE

Oczyszczanie cykliczne realizowane jest z podziałem na dwie grupy terenów (tras):

• powierzchnie płaskie typu chodniki, place, parkingi ogólnomiejskie - oczyszczanie ręczne i przy zastosowaniu lekkiego sprzętu.

• schody, kładki i inne powierzchnie trudnodostępne - tu stosowane jest praktycznie wyłącznie oczyszczanie ręczne.

Cykliczne oczyszczanie ciągów pieszo-jeznych realizowane jest wg planowanych trasówek, z podziałem na 2 rejony, różniące się intensywnością ruchu pieszego.

Rejon główny to centrum Warszawy i szlaki turystyczne.

Prace porządkowe ręczne w okresie letnim realizowane są z częstotliwością od jednego do siedmiu razy w tygodniu.

Podczas realizacji letniego ręcznego oczyszczania dopuszcza się stosowanie lekkiego sprzętu mechanicznego do zamiatania chodników (zamiatarki, z wyjątkiem dmuchaw i urządzeń pochodnych) oraz specjalistycznego sprzętu do mycia posadzek kamiennych, konstrukcyjnie przystosowanych do tego rodzaju prac.

RĘCZNE OCZYSZCZANIE DORAŹNE

Oczyszczanie doraźne - oczyszczanie, które nie jest realizowane regularnie (cyklicznie).

Przykładem jest ręczne mycie płyty granitowej przy Grobie Nieznanego Żołnierza (powierzchnia - ponad 4500 m²).

Polega na usunięciu przywartych odpadów, nalotów, plam. Zmywanie wykonuje się ręcznie lub mechanicznie (przy zastosowaniu specjalistycznego sprzętu do mycia posadzek kamiennych), z zastosowaniem odpowiednich środków chemicznych.

Szorowarka mechaniczna do czyszczenia na mokro. Po zastosowaniu dozownika chemikaliów można dodać środki czyszczące dodatkowo zwiększające jakość czyszczenia. Regulacja nacisku szczotek na podłoże, nastawianego z kabiny, pozwala na zastosowanie zwiększonego nacisku szczotek odpowiednio do rodzaju podłoża i stopnia zanieczyszczenia nawierzchni.

RĘCZNE OCZYSZCZANIE INTERWENCYJNE

Oczyszczanie interwencyjne - jednorazowa usługa wykonywana na zlecenie Zarządu Oczyszczania Miasta. Przeznaczone jest do natychmiastowej likwidacji skutków kolizji drogowych, usuwania z jezdni zagubionych, rozsypanych ładunków, uprzątania  plam  z  rozlanych  paliw
i olejów przy zastosowaniu specjalistycznego sprzętu, sprzątania powalonych drzew i zwisających gałęzi w pasie drogowym, zbierania padłych zwierząt itp.

Głównym zadaniem interwencyjnego oczyszczania jest natychmiastowe uprzątnięcie z ulic zanieczyszczeń powstałych nagle i zwykle stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego i pieszego.

Prace interwencyjnego oczyszczania powinny być zrealizowane w czasie nie dłuższym niż 6 godzin od wydania zlecenia.

Pogotowie oczyszczania interwencyjnego działa w systemie całodobowym i jest odpowiedzialne za następujące prace:

• uprzątanie z pasów jezdni rozsypanych ładunków,

• likwidacja odpadów powstałych w wyniku wypadków drogowych (szkło, olej, paliwo itp.),

• uprzątanie naniesionych na jezdnię odpadów powstałych w wyniku awarii urządzeń inżynierii miejskiej (osady, błoto, gruz, zanieczyszczone wody itp.),

• sprzątanie powalonych drzew i gałęzi,

• interwencyjne doczyszczanie placów i ulic przed i po uroczystościach i imprezach masowych,

• usuwanie napisów i rysunków z obiektów,

• uprzątanie padłych zwierząt.

Pogotowie interwencyjnego oczyszczania działa na ulicach krajowych, wojewódzkich i powiatowych m. st. Warszawy.

Traktowane jest priorytetowo i realizowane w trybie natychmiastowym, aby wyeliminować do minimum powstałe zagrożenia w ruchu drogowym. Pogotowie porządkowe  działa  całą  dobę,  przez  cały  rok  łącznie z niedzielami i świętami.

RĘCZNE OCZYSZCZANIE ZIMOWE W WARSZAWIE

Tereny dla pieszych oczyszczane są w okresie zimowym przez:

1. Zarząd Oczyszczania Miasta
- przejścia na skrzyżowaniach głównych ulic;
- dojścia do stacji metra;
- schody, kładki, pochylnie, mosty;
- chodniki wokół sześciu parków administrowanych przez ZOM: Parku Ujazdowskiego, Skaryszewskiego, Praskiego, Fosa i Stoki Cytadeli, Ogrodu Saskiego oraz Pola Mokotowskiego;
- reprezentacyjne place związane z przyjmowaniem delegacji państwowych;
- miejsca parkingowe w Strefie Płatnego Parkowania Niestrzeżonego SPPN.
Tereny te stanowią ok.1,1 mln m² powierzchni miasta, w tym zawiera się ok. 50% miejsc parkingowych w SPPN.

2. Zarząd Transportu Miejskiego organizuje oczyszczanie przystanków komunikacji miejskiej.

Tereny dla pieszych oczyszczane są w okresie zimowym przez - c.d.:

3. Urzędy 18 Dzielnic odpowiadające za:
- chodniki nieprzylegające do posesji wzdłuż dróg gminnych;
- 50% miejsc parkingowych w SPPN.

W tym Zarząd Terenów Publicznych zajmuje się terenem Starego Miasta i pozostałymi zarządzanymi przez Urząd Dzielnicy Śródmieście.

4. Zarządców nieruchomości i administracje osiedli, właścicieli posesji - w zakresie dbałości o porządek na chodnikach przyległych do nieruchomości, wzdłuż budynków, posesji i na terenie osiedli mieszkaniowych.

OCZYSZCZANIE POZIMOWE W WARSZAWIE

Do oczyszczania letniego w systemie warszawskim zalicza się również oczyszczanie pozimowe (działanie traktowane jako jednorazowe).

Pomiędzy sezonem zimowym i letnim prowadzone są prace oczyszczania pozimowego. Obejmują one zarówno oczyszczanie mechaniczne, jak i ręczne.

Celem oczyszczania pozimowego jest przede wszystkim usunięcie zalegających warstw śniegu i błota oraz kruszywa, w celu przygotowania jezdni do oczyszczania letniego, które rozpoczyna się bezpośrednio po oczyszczaniu pozimowym.

OCZYSZCZANIE POZIMOWE

Dodatkowe prace oczyszczania pozimowego obejmują:

• dokładne (jednorazowe) zamiecenie jezdni na całej szerokości,

• przycięcie brzegów trawników,

• wycięcie przerostów trawy i chwastów,

• transport zebranych odpadów do unieszkodliwienia w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od momentu wykonania zadania.

Celem podstawowym oczyszczania pozimowego jest przede wszystkim usunięcie zalegających warstw śniegu i błota oraz kruszywa, w celu przygotowania jezdni do oczyszczania letniego.

Oczyszczanie pozimowe jest prowadzone jednorazowo po okresie oczyszczania zimowego w celu usunięcia w jak najkrótszym czasie dużej ilości odpadów - głównie zmiotek (kruszywa), śniegu i błota, a także odpadów ulegających biodegradacji (z przycinania traw i chwastów oraz wyrównywania trawników).

W oczyszczaniu pozimowym stosowane są zamiatarki z przyczepą, tzw. Broddsony.

Natężenie intensywności oczyszczania i duża ilość odpadów wymaga dobrej organizacji oczyszczania pozimowego i dużego nakładu pracy w krótkim i ściśle określonym czasie.

Zamiatarka typu Broddson (z podajnikiem taśmowym)

KOSZE ULICZNE W WARSZAWIE

5,6 tys. koszy ulicznych w stolicy eksploatowanych jest na zlecenie Zarządu Oczyszczania Miasta.

ZOM rozstawia kosze wzdłuż dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych, przy przejściach dla pieszych, przy wejściach do stacji metra.

Żeliwno-stalowe i betonowe kosze o pojemności od 40 do 70 l opróżniane są z odpadów od 1 do 7 razy w ciągu dnia. Częstotliwość ta uzależniona jest od rejonu i natężenia ruchu pieszego.

W całej stolicy jest ok. 21 tys. koszy ulicznych.

---