Tąpnięcie-zjawisko dynamiczne spowodowane gwałtownym wyładowaniem energi sprężystej nagromadzonej w górotworze, powoduje zniszczenie lub uszkodzenie wyrobiska, przez co następuje całkowita lub częściowa utrata jego funkcjonalności.(zniszczenie struktury skał z ich przemieszczeniem do wyrobiska i uszkodzeniem obudowy)

Metody profilaktyki tąpaniowej:
1)met.oceny stanu zagrożenia tąpaniami:
a)Analityczne-prognoza miejsc koncentracji naprężeń,progn.zagrożenia sejsmicznego,klasyfikacja zagr.tąpaniami pokładu.
b)górnicze-geomechaniczne rozeznanie górotworu,rozeznanie budowy geol.i zaszłości ekspl.,obserwacja objawów dynamicznych
c)geofizyczne-sejsmologiczna, sejsmoakustyczna, sejsmiczna, geoelektryczna, radiometryczna
d)geodezyjne-przemieszcz.górotworu,konwergencja wyrobisk
2)met.zwalczania tąpań:
a)długofalowe-udostępn.i rozcięcie pokładu,kolejność i kierunek eksploatacji,system ekspl.,środki obudowy,środki organizac.-prawne
b)aktywne(doraźne)-destrukcja pokładu(MW, wodą, otworami odprężającymi),sterowanie elementami technologii, prowokowanie stąpnięć

przyczyny występowania tąpnięć:
a) naturalne:
-duże pierwotne ciśnienie górotworu
-grubowarstwowa budowa górotworu
-naturalna skłonność do tąpań węgla
b)techniczne:
-lokalna koncentracja naprężeń
-nadmierna koncentracja produkcji
-skrępowana eksploatacja
-nadmierne rozcięcie pokładu
niedoinwestowanie kopalni
c)organizacyjne:
- niedoinwestowanie kopalni
-błędy wykonawstwa profilaktyki
-błędy wykonawstwa robót
-braki w szkoleniu,rozprężenie dyscypliny

Wskaźnik jakości masywu RQD (rock quality designation)

.podzielność rdzenia wiertniczego RQD to procentowy wskaźnik nieciągłości ośrodka, stosowany do oceny stanu spękania na rdzeniach wiertniczych. RQD=Lp/Lt*100[%] (Lp-całkowita długość odcinków wykazujących długość większą niż podwójna średnica [m] Lt-całkowita długość bazy pomiarowej [m]). Budowa górotworu: lita >90, masywna 75-90, blokowa 50-75, płytowa 25-50, kostkowa <25.

RMR (Rock Mass Rating)

Bieniawski system oparty na sześciu parametrach górotworu:

-Wytrzymałość na ściskanie próbek skalnych Rc

-Podzielność rdzenia wiertniczego RQD

-Odstęp spękań

-Charakter spękań

-Zawodnienie i orientacja szczelin w stosunku do kierunku obciążeń, z których każdy może przybierać wartości podzielone na 5 przedziałów.

-Wartość wskaźnika jest podstawą do wyznaczenia wysokości strefy spękań nad wyrobiskiem korytarzowym.

STRUKTURA- to sposób wykrystalizowania poszczególnych składników mineralnych oraz te własności budowy skal, które uwarunkowane sa rozmiarami, kształtem i charakterem powierzchni ziarn mineralnych. Za cechy strukturalnie przyjmuje się te własności które odzwierciedlając - z określonym przybliżeniem - rzeczywista strukture górotworu. Do cech strukturalnych zalicza się: ciągłość, jednorodność i izotropię.

Cechy strukturalnie w zależności od pochodzenia tj. dla skal magmowych osadowych i metamorficznych mogą być następujące: ze względu na stopien krystaliczności , ze względu na wielkość składników struktury, podzial okruchów ze względu na stopien ich obtoczenia, ze względu na kształt ziaren.

Cechy struktury:

Ciągłość - środowisko mineralne będzie srodowiskiem ciągłym jeżeli dla dwoch bliskich jego punktow (czastek) roznica własności fizycznych oraz środowiska będzie dowolnie mala.

Jednorodność - Cialo materialne jest jednorodne gdy w każdym punkcie jego własności będę takie same.

Izotropowość - Cialo mineralnie jest izotropowe gdy we wszystkich kierunkach badania wykazuje jednakowe wartości parametrow własności fizycznych.

Anizotropowość - ciało wykazują różne właściwości w zależności od kierunku, w którym dana właściwość jest rozpatrywana.

Własności strukturalne

-Gęstość rzeczywista q_r

-Gęstość objętościowa q

-Gęstość właściwa q_o

-Ciężar objętościowy γ

-Ciężar właściwy γ _o

-Ciężar objętościowy szkieletu gruntowego γ_d

-Wilgotność W

-Porowatość P

-Wskaźnik porowatości e

-Stopień zagęszczenia J_d

TEKSTURA - to sposób przestrzennego ułożenia ziaren oraz stopien wypenienia przez nie przestrzeni zajmowanej przez skale. W skalach osadowych tekstura okresla sposób ułożenia ziarn i mineralow skaly, a w skalach okruchowych zwięzłych rodzaj i proporcje spoiwa do szkieletu mineralnego. Ze względu na stopien uporządkowania tekstura może być bezladna lub uporzadkowana. Ze względu na stopien wyplenienia przestrzeni skalnej teksturę możemy podzielic na zbita (masywna) oraz porowata. Do cech tekstury zalicza się lupkosc ( cios, kliważ), uwarstwienie, porowatość, szczelinowatość.

Cechy strukturalne:

Łupność - jest zdolnością skał do łatwiejszego pękania wzdłuż określonego układu płaszczyzn, w których występuję osłabiona spójność między ziarnami.

Uwarstwienie - stanowi charakterystyczną cechę większości skał osadowych, powstaje bowiem podczas procesów sedymentacyjnych a uwarunkowane jest ono kolejnością powstawania nakładających się utworów skalnych o różnym składzie chemicznym i mineralnym, różniej ziarnistości i różniej orientacji ziarn. Wyróżniamy uwarstwienie poziome oraz uwarstwienia przekątne(ukośne).

Porowatość - jest wynikiem występowania w skałach pustek i szczelin oraz istnienia między ziarnami mineralnymi drobnych kanalików i wolnych przestrzeni, czyli porów nawet w przypadku występowania materiału cementującego te ziarna. Wyróżniamy porowatości: otwarta międzyziarnowa, otwarta rozgałęziona, zamknięta wewnątrzziarnowa, szczelinowata.

Szczelinowatość - jest wynikiem procesów tektonicznych i fizyczno - chemicznych zachodzących w ośrodku skalnym. Pod pojęciem szczelinowatości skały rozumie się istnienie w jej budowie nieciągłości i powierzchni uwarstwienia o zasięgu przewyższającym wymiaru ziarn minerałów tworzących masyw skalny.

Tąpnięcie-zjawisko dynamiczne spowodowane gwałtownym wyładowaniem energi sprężystej nagromadzonej w górotworze, powoduje zniszczenie lub uszkodzenie wyrobiska, przez co następuje całkowita lub częściowa utrata jego funkcjonalności.(zniszczenie struktury skał z ich przemieszczeniem do wyrobiska i uszkodzeniem obudowy)

Metody profilaktyki tąpaniowej:
1)met.oceny stanu zagrożenia tąpaniami:
a)Analityczne-prognoza miejsc koncentracji naprężeń,progn.zagrożenia sejsmicznego,klasyfikacja zagr.tąpaniami pokładu.
b)górnicze-geomechaniczne rozeznanie górotworu,rozeznanie budowy geol.i zaszłości ekspl.,obserwacja objawów dynamicznych
c)geofizyczne-sejsmologiczna, sejsmoakustyczna, sejsmiczna, geoelektryczna, radiometryczna
d)geodezyjne-przemieszcz.górotworu,konwergencja wyrobisk
2)met.zwalczania tąpań:
a)długofalowe-udostępn.i rozcięcie pokładu,kolejność i kierunek eksploatacji,system ekspl.,środki obudowy,środki organizac.-prawne
b)aktywne(doraźne)-destrukcja pokładu(MW, wodą, otworami odprężającymi),sterowanie elementami technologii, prowokowanie stąpnięć

przyczyny występowania tąpnięć:
a) naturalne:
-duże pierwotne ciśnienie górotworu
-grubowarstwowa budowa górotworu
-naturalna skłonność do tąpań węgla
b)techniczne:
-lokalna koncentracja naprężeń
-nadmierna koncentracja produkcji
-skrępowana eksploatacja
-nadmierne rozcięcie pokładu
niedoinwestowanie kopalni
c)organizacyjne:
- niedoinwestowanie kopalni
-błędy wykonawstwa profilaktyki
-błędy wykonawstwa robót
-braki w szkoleniu,rozprężenie dyscypliny

Wskaźnik jakości masywu RQD (rock quality designation)

.podzielność rdzenia wiertniczego RQD to procentowy wskaźnik nieciągłości ośrodka, stosowany do oceny stanu spękania na rdzeniach wiertniczych. RQD=Lp/Lt*100[%] (Lp-całkowita długość odcinków wykazujących długość większą niż podwójna średnica [m] Lt-całkowita długość bazy pomiarowej [m]). Budowa górotworu: lita >90, masywna 75-90, blokowa 50-75, płytowa 25-50, kostkowa <25.

RMR (Rock Mass Rating)

Bieniawski system oparty na sześciu parametrach górotworu:

-Wytrzymałość na ściskanie próbek skalnych Rc

-Podzielność rdzenia wiertniczego RQD

-Odstęp spękań

-Charakter spękań

-Zawodnienie i orientacja szczelin w stosunku do kierunku obciążeń, z których każdy może przybierać wartości podzielone na 5 przedziałów.

-Wartość wskaźnika jest podstawą do wyznaczenia wysokości strefy spękań nad wyrobiskiem korytarzowym.

STRUKTURA- to sposób wykrystalizowania poszczególnych składników mineralnych oraz te własności budowy skal, które uwarunkowane sa rozmiarami, kształtem i charakterem powierzchni ziarn mineralnych. Za cechy strukturalnie przyjmuje się te własności które odzwierciedlając - z określonym przybliżeniem - rzeczywista strukture górotworu. Do cech strukturalnych zalicza się: ciągłość, jednorodność i izotropię.

Cechy strukturalnie w zależności od pochodzenia tj. dla skal magmowych osadowych i metamorficznych mogą być następujące: ze względu na stopien krystaliczności , ze względu na wielkość składników struktury, podzial okruchów ze względu na stopien ich obtoczenia, ze względu na kształt ziaren.

Cechy struktury:

Ciągłość - środowisko mineralne będzie srodowiskiem ciągłym jeżeli dla dwoch bliskich jego punktow (czastek) roznica własności fizycznych oraz środowiska będzie dowolnie mala.

Jednorodność - Cialo materialne jest jednorodne gdy w każdym punkcie jego własności będę takie same.

Izotropowość - Cialo mineralnie jest izotropowe gdy we wszystkich kierunkach badania wykazuje jednakowe wartości parametrow własności fizycznych.

Anizotropowość - ciało wykazują różne właściwości w zależności od kierunku, w którym dana właściwość jest rozpatrywana.

Własności strukturalne

-Gęstość rzeczywista q_r

-Gęstość objętościowa q

-Gęstość właściwa q_o

-Ciężar objętościowy γ

-Ciężar właściwy γ _o

-Ciężar objętościowy szkieletu gruntowego γ_d

-Wilgotność W

-Porowatość P

-Wskaźnik porowatości e

-Stopień zagęszczenia J_d

TEKSTURA - to sposób przestrzennego ułożenia ziaren oraz stopien wypenienia przez nie przestrzeni zajmowanej przez skale. W skalach osadowych tekstura okresla sposób ułożenia ziarn i mineralow skaly, a w skalach okruchowych zwięzłych rodzaj i proporcje spoiwa do szkieletu mineralnego. Ze względu na stopien uporządkowania tekstura może być bezladna lub uporzadkowana. Ze względu na stopien wyplenienia przestrzeni skalnej teksturę możemy podzielic na zbita (masywna) oraz porowata. Do cech tekstury zalicza się lupkosc ( cios, kliważ), uwarstwienie, porowatość, szczelinowatość.

Cechy strukturalne:

Łupność - jest zdolnością skał do łatwiejszego pękania wzdłuż określonego układu płaszczyzn, w których występuję osłabiona spójność między ziarnami.

Uwarstwienie - stanowi charakterystyczną cechę większości skał osadowych, powstaje bowiem podczas procesów sedymentacyjnych a uwarunkowane jest ono kolejnością powstawania nakładających się utworów skalnych o różnym składzie chemicznym i mineralnym, różniej ziarnistości i różniej orientacji ziarn. Wyróżniamy uwarstwienie poziome oraz uwarstwienia przekątne(ukośne).

Porowatość - jest wynikiem występowania w skałach pustek i szczelin oraz istnienia między ziarnami mineralnymi drobnych kanalików i wolnych przestrzeni, czyli porów nawet w przypadku występowania materiału cementującego te ziarna. Wyróżniamy porowatości: otwarta międzyziarnowa, otwarta rozgałęziona, zamknięta wewnątrzziarnowa, szczelinowata.

Szczelinowatość - jest wynikiem procesów tektonicznych i fizyczno - chemicznych zachodzących w ośrodku skalnym. Pod pojęciem szczelinowatości skały rozumie się istnienie w jej budowie nieciągłości i powierzchni uwarstwienia o zasięgu przewyższającym wymiaru ziarn minerałów tworzących masyw skalny.

Tąpnięcie-zjawisko dynamiczne spowodowane gwałtownym wyładowaniem energi sprężystej nagromadzonej w górotworze, powoduje zniszczenie lub uszkodzenie wyrobiska, przez co następuje całkowita lub częściowa utrata jego funkcjonalności.(zniszczenie struktury skał z ich przemieszczeniem do wyrobiska i uszkodzeniem obudowy)

Metody profilaktyki tąpaniowej:
1)met.oceny stanu zagrożenia tąpaniami:
a)Analityczne-prognoza miejsc koncentracji naprężeń,progn.zagrożenia sejsmicznego,klasyfikacja zagr.tąpaniami pokładu.
b)górnicze-geomechaniczne rozeznanie górotworu,rozeznanie budowy geol.i zaszłości ekspl.,obserwacja objawów dynamicznych
c)geofizyczne-sejsmologiczna, sejsmoakustyczna, sejsmiczna, geoelektryczna, radiometryczna
d)geodezyjne-przemieszcz.górotworu,konwergencja wyrobisk
2)met.zwalczania tąpań:
a)długofalowe-udostępn.i rozcięcie pokładu,kolejność i kierunek eksploatacji,system ekspl.,środki obudowy,środki organizac.-prawne
b)aktywne(doraźne)-destrukcja pokładu(MW, wodą, otworami odprężającymi),sterowanie elementami technologii, prowokowanie stąpnięć

przyczyny występowania tąpnięć:
a) naturalne:
-duże pierwotne ciśnienie górotworu
-grubowarstwowa budowa górotworu
-naturalna skłonność do tąpań węgla
b)techniczne:
-lokalna koncentracja naprężeń
-nadmierna koncentracja produkcji
-skrępowana eksploatacja
-nadmierne rozcięcie pokładu
niedoinwestowanie kopalni
c)organizacyjne:
- niedoinwestowanie kopalni
-błędy wykonawstwa profilaktyki
-błędy wykonawstwa robót
-braki w szkoleniu,rozprężenie dyscypliny

Wskaźnik jakości masywu RQD (rock quality designation)

.podzielność rdzenia wiertniczego RQD to procentowy wskaźnik nieciągłości ośrodka, stosowany do oceny stanu spękania na rdzeniach wiertniczych. RQD=Lp/Lt*100[%] (Lp-całkowita długość odcinków wykazujących długość większą niż podwójna średnica [m] Lt-całkowita długość bazy pomiarowej [m]). Budowa górotworu: lita >90, masywna 75-90, blokowa 50-75, płytowa 25-50, kostkowa <25.

RMR (Rock Mass Rating)

Bieniawski system oparty na sześciu parametrach górotworu:

-Wytrzymałość na ściskanie próbek skalnych Rc

-Podzielność rdzenia wiertniczego RQD

-Odstęp spękań

-Charakter spękań

-Zawodnienie i orientacja szczelin w stosunku do kierunku obciążeń, z których każdy może przybierać wartości podzielone na 5 przedziałów.

-Wartość wskaźnika jest podstawą do wyznaczenia wysokości strefy spękań nad wyrobiskiem korytarzowym.

STRUKTURA- to sposób wykrystalizowania poszczególnych składników mineralnych oraz te własności budowy skal, które uwarunkowane sa rozmiarami, kształtem i charakterem powierzchni ziarn mineralnych. Za cechy strukturalnie przyjmuje się te własności które odzwierciedlając - z określonym przybliżeniem - rzeczywista strukture górotworu. Do cech strukturalnych zalicza się: ciągłość, jednorodność i izotropię.

Cechy strukturalnie w zależności od pochodzenia tj. dla skal magmowych osadowych i metamorficznych mogą być następujące: ze względu na stopien krystaliczności , ze względu na wielkość składników struktury, podzial okruchów ze względu na stopien ich obtoczenia, ze względu na kształt ziaren.

Cechy struktury:

Ciągłość - środowisko mineralne będzie srodowiskiem ciągłym jeżeli dla dwoch bliskich jego punktow (czastek) roznica własności fizycznych oraz środowiska będzie dowolnie mala.

Jednorodność - Cialo materialne jest jednorodne gdy w każdym punkcie jego własności będę takie same.

Izotropowość - Cialo mineralnie jest izotropowe gdy we wszystkich kierunkach badania wykazuje jednakowe wartości parametrow własności fizycznych.

Anizotropowość - ciało wykazują różne właściwości w zależności od kierunku, w którym dana właściwość jest rozpatrywana.

Własności strukturalne

-Gęstość rzeczywista q_r

-Gęstość objętościowa q

-Gęstość właściwa q_o

-Ciężar objętościowy γ

-Ciężar właściwy γ _o

-Ciężar objętościowy szkieletu gruntowego γ_d

-Wilgotność W

-Porowatość P

-Wskaźnik porowatości e

-Stopień zagęszczenia J_d

TEKSTURA - to sposób przestrzennego ułożenia ziaren oraz stopien wypenienia przez nie przestrzeni zajmowanej przez skale. W skalach osadowych tekstura okresla sposób ułożenia ziarn i mineralow skaly, a w skalach okruchowych zwięzłych rodzaj i proporcje spoiwa do szkieletu mineralnego. Ze względu na stopien uporządkowania tekstura może być bezladna lub uporzadkowana. Ze względu na stopien wyplenienia przestrzeni skalnej teksturę możemy podzielic na zbita (masywna) oraz porowata. Do cech tekstury zalicza się lupkosc ( cios, kliważ), uwarstwienie, porowatość, szczelinowatość.

Cechy strukturalne:

Łupność - jest zdolnością skał do łatwiejszego pękania wzdłuż określonego układu płaszczyzn, w których występuję osłabiona spójność między ziarnami.

Uwarstwienie - stanowi charakterystyczną cechę większości skał osadowych, powstaje bowiem podczas procesów sedymentacyjnych a uwarunkowane jest ono kolejnością powstawania nakładających się utworów skalnych o różnym składzie chemicznym i mineralnym, różniej ziarnistości i różniej orientacji ziarn. Wyróżniamy uwarstwienie poziome oraz uwarstwienia przekątne(ukośne).

Porowatość - jest wynikiem występowania w skałach pustek i szczelin oraz istnienia między ziarnami mineralnymi drobnych kanalików i wolnych przestrzeni, czyli porów nawet w przypadku występowania materiału cementującego te ziarna. Wyróżniamy porowatości: otwarta międzyziarnowa, otwarta rozgałęziona, zamknięta wewnątrzziarnowa, szczelinowata.

Szczelinowatość - jest wynikiem procesów tektonicznych i fizyczno - chemicznych zachodzących w ośrodku skalnym. Pod pojęciem szczelinowatości skały rozumie się istnienie w jej budowie nieciągłości i powierzchni uwarstwienia o zasięgu przewyższającym wymiaru ziarn minerałów tworzących masyw skalny.

Tąpnięcie-zjawisko dynamiczne spowodowane gwałtownym wyładowaniem energi sprężystej nagromadzonej w górotworze, powoduje zniszczenie lub uszkodzenie wyrobiska, przez co następuje całkowita lub częściowa utrata jego funkcjonalności.(zniszczenie struktury skał z ich przemieszczeniem do wyrobiska i uszkodzeniem obudowy)

Metody profilaktyki tąpaniowej:
1)met.oceny stanu zagrożenia tąpaniami:
a)Analityczne-prognoza miejsc koncentracji naprężeń,progn.zagrożenia sejsmicznego,klasyfikacja zagr.tąpaniami pokładu.
b)górnicze-geomechaniczne rozeznanie górotworu,rozeznanie budowy geol.i zaszłości ekspl.,obserwacja objawów dynamicznych
c)geofizyczne-sejsmologiczna, sejsmoakustyczna, sejsmiczna, geoelektryczna, radiometryczna
d)geodezyjne-przemieszcz.górotworu,konwergencja wyrobisk
2)met.zwalczania tąpań:
a)długofalowe-udostępn.i rozcięcie pokładu,kolejność i kierunek eksploatacji,system ekspl.,środki obudowy,środki organizac.-prawne
b)aktywne(doraźne)-destrukcja pokładu(MW, wodą, otworami odprężającymi),sterowanie elementami technologii, prowokowanie stąpnięć

przyczyny występowania tąpnięć:
a) naturalne:
-duże pierwotne ciśnienie górotworu
-grubowarstwowa budowa górotworu
-naturalna skłonność do tąpań węgla
b)techniczne:
-lokalna koncentracja naprężeń
-nadmierna koncentracja produkcji
-skrępowana eksploatacja
-nadmierne rozcięcie pokładu
niedoinwestowanie kopalni
c)organizacyjne:
- niedoinwestowanie kopalni
-błędy wykonawstwa profilaktyki
-błędy wykonawstwa robót
-braki w szkoleniu,rozprężenie dyscypliny

Wskaźnik jakości masywu RQD (rock quality designation)

.podzielność rdzenia wiertniczego RQD to procentowy wskaźnik nieciągłości ośrodka, stosowany do oceny stanu spękania na rdzeniach wiertniczych. RQD=Lp/Lt*100[%] (Lp-całkowita długość odcinków wykazujących długość większą niż podwójna średnica [m] Lt-całkowita długość bazy pomiarowej [m]). Budowa górotworu: lita >90, masywna 75-90, blokowa 50-75, płytowa 25-50, kostkowa <25.

RMR (Rock Mass Rating)

Bieniawski system oparty na sześciu parametrach górotworu:

-Wytrzymałość na ściskanie próbek skalnych Rc

-Podzielność rdzenia wiertniczego RQD

-Odstęp spękań

-Charakter spękań

-Zawodnienie i orientacja szczelin w stosunku do kierunku obciążeń, z których każdy może przybierać wartości podzielone na 5 przedziałów.

-Wartość wskaźnika jest podstawą do wyznaczenia wysokości strefy spękań nad wyrobiskiem korytarzowym.

STRUKTURA- to sposób wykrystalizowania poszczególnych składników mineralnych oraz te własności budowy skal, które uwarunkowane sa rozmiarami, kształtem i charakterem powierzchni ziarn mineralnych. Za cechy strukturalnie przyjmuje się te własności które odzwierciedlając - z określonym przybliżeniem - rzeczywista strukture górotworu. Do cech strukturalnych zalicza się: ciągłość, jednorodność i izotropię.

Cechy strukturalnie w zależności od pochodzenia tj. dla skal magmowych osadowych i metamorficznych mogą być następujące: ze względu na stopien krystaliczności , ze względu na wielkość składników struktury, podzial okruchów ze względu na stopien ich obtoczenia, ze względu na kształt ziaren.

Cechy struktury:

Ciągłość - środowisko mineralne będzie srodowiskiem ciągłym jeżeli dla dwoch bliskich jego punktow (czastek) roznica własności fizycznych oraz środowiska będzie dowolnie mala.

Jednorodność - Cialo materialne jest jednorodne gdy w każdym punkcie jego własności będę takie same.

Izotropowość - Cialo mineralnie jest izotropowe gdy we wszystkich kierunkach badania wykazuje jednakowe wartości parametrow własności fizycznych.

Anizotropowość - ciało wykazują różne właściwości w zależności od kierunku, w którym dana właściwość jest rozpatrywana.

Własności strukturalne

-Gęstość rzeczywista q_r

-Gęstość objętościowa q

-Gęstość właściwa q_o

-Ciężar objętościowy γ

-Ciężar właściwy γ _o

-Ciężar objętościowy szkieletu gruntowego γ_d

-Wilgotność W

-Porowatość P

-Wskaźnik porowatości e

-Stopień zagęszczenia J_d

TEKSTURA - to sposób przestrzennego ułożenia ziaren oraz stopien wypenienia przez nie przestrzeni zajmowanej przez skale. W skalach osadowych tekstura okresla sposób ułożenia ziarn i mineralow skaly, a w skalach okruchowych zwięzłych rodzaj i proporcje spoiwa do szkieletu mineralnego. Ze względu na stopien uporządkowania tekstura może być bezladna lub uporzadkowana. Ze względu na stopien wyplenienia przestrzeni skalnej teksturę możemy podzielic na zbita (masywna) oraz porowata. Do cech tekstury zalicza się lupkosc ( cios, kliważ), uwarstwienie, porowatość, szczelinowatość.

Cechy strukturalne:

Łupność - jest zdolnością skał do łatwiejszego pękania wzdłuż określonego układu płaszczyzn, w których występuję osłabiona spójność między ziarnami.

Uwarstwienie - stanowi charakterystyczną cechę większości skał osadowych, powstaje bowiem podczas procesów sedymentacyjnych a uwarunkowane jest ono kolejnością powstawania nakładających się utworów skalnych o różnym składzie chemicznym i mineralnym, różniej ziarnistości i różniej orientacji ziarn. Wyróżniamy uwarstwienie poziome oraz uwarstwienia przekątne(ukośne).

Porowatość - jest wynikiem występowania w skałach pustek i szczelin oraz istnienia między ziarnami mineralnymi drobnych kanalików i wolnych przestrzeni, czyli porów nawet w przypadku występowania materiału cementującego te ziarna. Wyróżniamy porowatości: otwarta międzyziarnowa, otwarta rozgałęziona, zamknięta wewnątrzziarnowa, szczelinowata.

Szczelinowatość - jest wynikiem procesów tektonicznych i fizyczno - chemicznych zachodzących w ośrodku skalnym. Pod pojęciem szczelinowatości skały rozumie się istnienie w jej budowie nieciągłości i powierzchni uwarstwienia o zasięgu przewyższającym wymiaru ziarn minerałów tworzących masyw skalny.

---