Pasożyty w ludzkim ciele

Ponad 85 proc. osób jest nosicielem przynajmniej jednego pasożyta. Stworzenia te rezydują na naszej skórze, włosach, rzęsach, a także wewnątrz ciała. Wiele z nich nie stanowi zagrożenia dla naszego zdrowia. Bardzo często nie odczuwamy nawet ich obecności. Niektóre jednak mogą być przyczyną poważnych schorzeń, a nawet śmierci.

Wesz ludzka

Ten 2-4-milimetrowy pasożyt to owad z rodziny Pediculidae. Osobniki, które zasiedlają poszczególne części ciała człowieka (wesz głowowa i wesz odzieżowa) różnią się nieco przystosowaniem ewolucyjnym, ale posiadają ten sam genom - są więc przedstawicielami tego samego gatunku.

Najczęściej nasze ciało atakuje wesz głowowa, która przyczepia się do nasady włosa. Samica składa jaja (zwane gnidami), z których po upływie 6-9 dni wykluwają się kolejne owady. Wszy mogą przenosić wiele groźnych chorób zakaźnych.

Wesz łonowa

Wesz łonowa, zwana również mendą (Pthirus pubis), zasiedla przede wszystkim okolice intymne, ale również podbrzusze, pachy, a niekiedy również brwi czy rzęsy.

Pasożyt ten wywołuje wszawicę łonową, która następnie może być przekazywana drogą płciową.

Pluskwa domowa

Pluskwa to bywalec łóżek, sof, foteli, zasłon i firan. Pasożyty te szczególnie uciążliwe stają się nocą, kiedy wyruszają na łowy. Żywią się krwią ssaków, w tym i człowieka. Ich ukąszenia są jednak niemalże niewyczuwalne dla ludzi. Gdy się już najedzą z powrotem chowają się w różnych tkaninach.

Pluskwy, gdy są zaniepokojone, wytwarzają wydzielinę o woni kolendry siewnej - zapach ten przypomina także odór gnijących malin. Niekiedy pomaga to we wstępnym rozpoznaniu, czy w danym mieszkaniu mieszkają te pasożyty.

Świerzbowiec ludzki

Świerzb to choroba wywoływana przez świerzbowca. Pierwszym jej objawem są pojawiające się na skórze grudki. W przypadku osób o obniżonej odporności (jak w przypadku AIDS) zarażenie świerzbowcem prowadzi do hiperkeratozy (nadmiernego rogowacenia naskórka).

Świerzbowiec może dostać się do naszego organizmu poprzez bezpośredni kontakt fizyczny z inną osobą, która jest jego nosicielem, rzadziej przez ubrania i pościel. Pasożyt ten jest roztoczem drążącym kanały przebiegające przez naskórek.

Roztocze

Ten pajęczak, znany również pod wymowną nazwą skórożarłoczka skrytego, jest najczęstszym bywalcem naszych domostw. Mierzy sobie od 0,3 mm do 1 mm długości. Znajduje się w kurzu, pościeli, dywanach oraz na skórze każdego domownika.

Skórożarłoczek odżywia się naskórkiem człowieka (najczęściej łupieżem), bakteriami oraz grzybami. Nie gryzie ani nie żądli, dlatego jego obecność jest niewyczuwalna.

Roztocze może powodować nawracający nieżyt nosa oraz zapalenie spojówek. Wzmaga astmę oskrzelową i wywołuje niekiedy bardzo silne alergie. Dane mówią, że dla około 6-12 proc. populacji czynnikiem wywołującym uczulenie są enzymy skórożarłoczka, które wydziela podczas jedzenia.

7 / 9

Nużeniec ludzki

Nużeniec widoczny jest tylko pod mikroskopem - mierzy maksymalnie 0,4mm. Jest to pasożyt, który zamieszkuję mieszki włosowe. Samica, która jest krótsza od samca, składa w nich około 20-24 jaj. Po 3-4 dniach wykluwają się z nich larwy, które w ciągu kilku dni stają się osobnikami dorosłymi.

Nużeniec zamieszkuje wnętrze mieszka włosowego, żywi się łojem oraz obumarłym naskórkiem. Żeruje aktywnie w ciągu nocy, bowiem unika światła. Za dnia wbija się głębiej w skórę. Porusza się wzdłuż torebki włosowej, z prędkością 8-16 cm na godzinę.

Jest raczej niegroźny dla człowieka, choć czasami może powodować stan zapalny mieszka włosowego i powstanie ropnia na skórze głowy.

Tasiemiec

Długość ciała tasiemców, zaliczanych do płazińców, waha się od kilkuset mikrometrów do nawet kilkunastu metrów! Szczególnie powszechne w naszej szerokości geograficznej jest zarażenie bruzdogłowcem szerokim, który osiąga do 20 metrów długości.

Tasiemce zasiedlają układ pokarmowy kręgowców, którzy są ich żywicielami ostatecznymi. Tzw. żywicielem pośrednim może być np. świnia domowa - spożywając nieprzebadanie, zarażone mięso tego zwierzęcia narażamy swój organizm na wtargnięcie nieproszonego gościa.

Obecnie chorobę wywołaną tasiemcem - tasiemczycę, z powodzeniem leczy się farmakologicznie. Pasożyt osłabiony przez leki, wydalany jest wraz z kałem.

Znacznie bardziej niebezpieczna jest obecność tego pasożyta w mózgu człowieka. Larwy tasiemca uzbrojonego lokalizujące się w mózgowiu lub oku wywołują wągrzycę - chorobę zagrażającą życiu.

Jak się okazuje, to nie gabaryty pasożyta świadczą o zagrożeniu - znacznie mniej groźny jest kilkunastometrowy osobnik, zasiedlający ludzkie jelita niż kilkucentymetrowe jaja obecne w delikatnej tkance nerwowej głowy.

Pasożytem zwie się organizm, który by przeżyć wykorzystuje inny organizm. Ustrój gospodarza staje się wówczas środowiskiem życia i rozwoju pasożyta, miejscem pełnym pożywienia i dogodnych warunków. W Polsce najczęściej spotyka się pasożyty występujące zewnętrznie, takie jak wszy, czy świerzb oraz wewnętrznie: owsik, lamblia, włosogłówka, czy pierwotniaki odpowiedzialne za toksoplazmozę.

Wielu z nas na pewno pamięta ze swojego dzieciństwa wizyty u pielęgniarki szkolnej w celu rutynowego badania skóry głowy. Niestety zdarzali się nieszczęśnicy, u których wykryto nieprzyjemnego pasożyta, jakim są wszy. Należą one do stawonogów kosmopolitycznych, żywiących się krwią i są ściśle związane z człowiekiem. Występują we wszystkich strefach klimatycznych. Ich bytowanie na naszych głowach wiąże się z higieną osobistą, a także ze stanem sanitarnym otoczenia. Pasożytem tym w naszym kraju najczęściej zarażają się dzieci, głównie za pośrednictwem przedmiotów używanych do pielęgnacji i ozdabiania włosów (szczotki, grzebienie, spinki, gumki) oraz przez bezpośredni kontakt z zarażonymi rówieśnikami. Głównym objawem żerowania wszy na głowie jest stały i dokuczliwy świąd. Ponadto w miejscach ukłucia pasożyta pojawiają się bąble pokrzywkowe, z których może sączyć się surowiczy płyn. Rozpoznanie choroby nie przysparza problemu, wystarczy dostrzec pomiędzy włosami dorosłe osobniki wszy lub jaja (gnidy) przytwierdzone do włosów. Leczeniem wszawicy może zajmować się lekarz rodzinny. Konsultacja specjalisty wskazana jest natomiast w przypadku powikłań.

---