Wiadomości wstępne.

Temat: Geodezja - definicja, zadania, podział

Geodezja jako nauka i dziedzina techniki zajmuje się uzyskiwaniem informacji o elementach środowiska geograficznego, kształcie i wymiarach części lub całości powierzchni Ziemi oraz określeniem na niej położenia wybranych obiektów, zastosowaniem wyników opracowań do rozwiązania różnych zagadnień o charakterze badawczym i projektowym lub gospodarczym w wielu dyscyplinach nauki, planowania inżynierii i gospodarki.

Zadania geodezji:

1. Badania kształtu i rozmiarów Ziemi jako planety oraz stanu i zmian środowiska geograficznego, wynikających z procesów geodynamicznych i działalności człowieka.

2. Dostarczenie danych dla systemów informacji przestrzennej.

3. Wykorzystanie informacji o terenie dostarczonych poprzez pomiary i dokumentację geodezyjną dla potrzeb planowania przestrzennego.

4. Gospodarka nieruchomościami w aspekcie prawnym i finansowym.

5. Przeniesienie planów i projektów w teren, badania budowli i urządzeń technicznych w aspekcie ich funkcjonalności, bezpieczeństwa i zgodności z założeniami projektowymi.

6. Sporządzenie, gromadzenie i udostępnianie dokumentacji geodezyjnej.

Prace geodezyjne:

1. projektowanie i wykonanie pomiarów geodezyjnych.

2. prace obliczeniowe.

3. sporządzenie dokumentacji geodezyjnej.

4. zakładanie i aktualizacja baz danych.

5. sporządzanie zdjęć, pomiarów i opracowań fotogrametrycznych, grawimetrycznych, magnetycznych, astronomicznych związanych z realizacja zadań w dziedzinie geodezji i kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie (SIT).

Podział geodezji:

• Geodezja ogólna zajmuje się pomiarami sytuacyjnymi i wysokościowymi oraz sporządzeniem map wielkoskalowych dla małych obszarów.

• Geodezja wyższa zajmuje się badaniem kształtu i wymiarów Ziemi oraz pomiarami znacznych jej obszarów z uwzględnieniem krzywizny powierzchni mierzonej

• Kartografia zajmuje się techniką wykonania i reprodukcji map oraz podstawami matematycznymi sporządzania map.

• Topografia zajmuje się sporządzeniem map średnioskalowych (1:5 000, 1:10 000 - 1:100 000).

• Fotogrametria zajmuje się wykonaniem i wykorzystaniem zdjęć naziemnych, lotniczych i satelitarnych dla pozyskania geoinformacji.

• Instrumentoznawstwo geodezyjne zajmuje się konstrukcją, badaniem, użytkowaniem i konserwacją przyrządów geodezyjnych.

• Rachunek wyrównawczy zajmuje się metodami obliczeń geodezyjnych, wyrównaniem wyników pomiarów i szukanych wielkości, oceną dokładności pomiarów i wielkości wyrównanych, optymalizacją prac geodezyjnych.

• Geodezja gospodarcza jest geodezją stosowaną w różnych dziedzinach gospodarki (geodezja inżynieryjno-przemysłowa, rolna, leśna, górnicza).

• Astronomia geodezyjna zajmuje się określeniem położenia punktów i orientacją na podstawie obserwacji ciał niebieskich.

• Geodezja dynamiczna (grawimetrja) zajmuje się określeniem kształtu i przebiegu geoidy ziemskiej na podstawie pomiarów grawimetrycznych (badania przyspieszenia i potencjału siły ciężkości)

Temat: Definicja, cechy oraz klasyfikacja map.

1. Pojęcie mapy.

Mapa jest płaskim obrazem powierzchni Ziemi przedstawionym w umownym jednocześnie matematycznie określonym zmniejszeniu na którym za pomocą ustalonych znaków oddaje się wybraną treść.

Matematycznie określony sposób przeniesienia elementów z powierzchni odniesienia (elipsoida) na płaszczyznę rysunku mapy nazywa się odwzorowaniem kartograficznym.

Mapa może być wykonana w formie analogowej (mapa tradycyjna - graficzna) oraz w formie cyfrowej (mapa numeryczna)

2. Cechy mapy.

Według norm PN-87/N-02260:

• szczegółowość mapy - stopień nagromadzenia szczegółów treści mapy (generalizacja)

• dokładność mapy - cecha określająca średni błąd położenia punktu na mapie

• wierność mapy - zespół cech określających zgodność treści mapy ze stanem faktycznym

• kartometryczność mapy - zgodność długości kątów powierzchni z ich wielkościami rzeczywistymi, określona warunkami rodzaju odwzorowania kartograficznego, dokładnością graficzną i skalą mapy

• czytelność mapy - cecha mapy oznaczająca możliwość łatwej i szybkiej percepcji treści zgodnie z przeznaczeniem mapy (poglondowość)

• orientacja mapy - umowny sposób przedstawienia rysunku mapy na arkuszu względem stron świata

1. Klasyfikacja map.

Ze względu na treść:

• ogólnogeograficzne - zawierają wszystkie główne naturalne i sztuczne elementy krajobrazu powierzchni Ziemi: rzeźba terenu, hydrografia, zabudowa, drogi, lasy, użytki rolne itd., przedstawione w jednakowym stopniu szczegółowości

• mapy tematyczne - eksponują jeden lub kilka wybranych elementów treści mapy ogólnogeograficznej, bądź określone zagadnienie , zjawisko przyrodnicze, proces społeczno-gospodarczy itd.

Najszersze zastosowanie mają mapy:

• topograficzne - klasa map ogólnogeograficznych,

• zasadnicze - klasa map tematycznych,

• mapa do celów projektowych - specyficzny rodzaj map tematycznych.

Ze względy na skalę mapy:

• mapy wielkoskalowe (1:250, 1:500, 1:1000, 1: 2 000, 1:5 000)

• mapy średnioskalowe (1:10 000, 1:25 000, 1:50 000)

• mapy małoskalowe (1:100 000, 1:250 000, 1:500 000)

2. Skala mapy.

1. Analityczne przedstawienie skali mapy

Skala mapy 1:M - jest to liczba wyrażająca stosunek określonego odcinka na mapie do jego długości terenowej zredukowanej na płaszczyznę.

1:M = d/D gdzie: M - mianownik skali mapy

d - długość odcinka na mapie

D - zredukowana do poziomu

długość tego samego odcinka

w terenie

Przeliczenie skali:

D =d x M, d= D/M, M=D/d P = p x M²

Dokładność graficzna jest to najmniejszy odcinek który wyraża zdolność rozdzielczą oka ludzkiego (0,1 mm)

Dokładność mapy jest to iloczyn dokładności graficznej i mianownika skali mapy

δ = 0,1mm x M

2. Graficzne przedstawienie skali mapy

Przymiar służący do mierzenia odległości na mapie lub ich nanoszenie na mapę nazywa się podziałką.

Stosowane są podziałki:

• liniowe

• poprzeczne

3. Wielkości które można określić na mapie.

1. współrzędne punktu (X,Y,H)

2. odległość

3. kierunek

4. powierzchnia

3. Mapa numeryczna.

1 Mapy numeryczne:

• są obrazem na monitorze uzyskiwanym przy zastosowaniu odpowiedniego programu komputerowego

• są zbiorem liczb odpowiednio usystematyzowanych i stanowiących matematyczny zapis treści mapy

• są numerycznym modelem rzeczywistości geograficznej przedstawionym w postaci graficznej lub numerycznej

2 Zalety mapy numerycznej:

• opracowanie mapy jest zautomatyzowane

• większa możliwość zachowania wymaganych dokładności pozbawionych błędów pomiaru graficznego

• możliwość szybkiego przeskalowania mapy, sporządzenia mapy o określonej treści (rozwarstwienie)

• możliwość odtwarzania historii sporządzenia mapy

• łatwość zmiany opisów, cech graficznych, rysunku mapy, aktualizacji i generalizacji treści

• brak wpływu deformacji podkładu mapowego

• możliwość edycji mapy w dowolnym układzie odniesień przestrzennych, łatwość powielania mapy

• uproszczenie tworzenia map pochodnych

Temat: Mapa zasadnicza

1. Definicja i znaczenie mapy zasadniczej

Mapa zasadnicza służy do celów administracyjnych, prawnych, ewidencyjnych i projektowych, stanowi część składowa państwowego systemu informacji o terenie (SIT)

Mapa zasadnicza - jest to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych.

Mapa zasadnicza stanowi:

• podstawowy element państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego

• podstawowy materiał kartograficzny, wykorzystywany do zaspokojenia różnych potrzeb gospodarki narodowej

• źródłowe opracowanie kartograficzne do sporządzenia map pochodnych, innych wielkoskalowych map tematycznych, aktualizacji map topograficznych w skalach 1:10 000,1:5 000.

1. Skala mapy i zasady ich doboru.

Skale bazowe mapy zasadniczej:

1: 500, 1:1 000, 1:2 000, 1:5 000

Skale bazowe ustala się na podstawie stopnia zagęszczenia na mapie elementów stanowiących jej treść oraz przewidywanych zamierzeń inwestycyjnych.

Wytyczne ustalenia skal:

• skala 1:500 - o znacznym zainwestowaniu (obecnym i przewidywanym)

• skala 1:1000 - dla terenów małych miast, aglomeracji miejskich, przemysłowych, oraz dla wsi będących siedzibami gmin

• skala 1:2000 - dla pozostałych zwartych terenów osiedlowych, dla terenów rolnych o drobnej szachownicy stanu władania, dla większych zwartych obszarów rolnych i leśnych na terenie miast

• skala 1:5000 - dla terenów o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz dla gruntów rolnych i leśnych na obszarach pozamiejskich.

2. Treść mapy

Treść obligatoryjna:

• punkty osnowy geodezyjnej

• elementy ewidencji gruntów i budynków

• elementy sieci uzbrojenia terenu w szczególności urządzenia

Treść fakultatywną stanowią obiekty nie należące do treści obligatoryjnej i stanowią zbiór otwarty.

Treść mapy może być „rozdzielona” i prowadzona w postaci nakładek tematycznych na osobnych arkuszach folii (mapa klasyczna), lub w zbiorach warstw, obiektów (mapa numeryczna)

Nakładki oznaczone:

O- osnowa geodezyjna

E- ewidencja gruntów i budynków

U- sieci uzbrojenia terenu

S- sytuacja powierzchniowa (inne obiekty trwale związane z terenem)

W- rzeźba terenu

R- realizacyjne uzgodnienia projektowe.

2. Godło mapy

Układ odwzorowawczy „1965” z podziałem Polski na 5 stref .

Każda strefa ma swój układ współrzędnych prostokątnych.

Mapa zasadnicza jest prowadzona w kroju sekcyjnym prostokątnym.

Wymiary ramki sekcyjnej 80 x 50

Tworzenie godła:

---