BUDOWA KWASÓW NUKLEINOWYCH

ZADANIE 5

W poniższej tabeli przedstawiono stwierdzenia dotyczące replikacji DNA.

stwierdzenia	P lub F
substratami do syntezy nowej nici DNA są trifosfonukletydy
proces replikacji DNA jest egzoergiczny
każdy chromosom w komórce eukariotycznej ma tylko jedno miejsce inicjacji replikacji
polimeraza DNA katalizuje syntezę nowej nici polinukleotydowej
w widełkach replikacyjnych synteza obu nici polinukleotydowych odbywa się w sposób ciągły
DNA replikuje w sposób semikonserwatywny

ZADANIE 6

Kwasy nukleinowe DNA i RNA są kluczowymi związkami w życiu wszystkich komórek. Podaj dwie wspólne cechy w budowie tych kwasów.

1. ………………………………………………………………………….

2. ………………………………………………………………………….

ZADANIE 8

Każda z nici ma dwa końce: 3^{`</sup> i 5<sup>`} .

Podaj kierunek, w którym przesuwa się polimeraza - DNA podczas replikacji.

……………………………………………………………………………………………..

ZADANIE 11

Uporządkuj wymienione poniżej poziomy organizacji materiału genetycznego według wzrastającego upakowania DNA w chromosomie, wpisując w odpowiednie miejsca cyfry od 1 do 6.

domena (pętla nukleofilamentu) ………….

nukleofilament (nić chromatynowa) ……

kwas deoksyrybonukleinowy …….

chromosom …..

solenoid …..

nukleosom …..

ZADANIE 12

Telomeraza jest enzymem zbudowanym z części białkowej i krótkiej cząsteczki RNA. Określ miejsce działania telomerazy oraz podaj jej rolę.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 13

Spośród poniżej podanych cech wskaż dwie, które prawidłowo charakteryzują funkcje polimerazy DNA.

1. jest enzymem odpowiedzialnym za replikację DNA,

2. jest enzymem odpowiedzialnym za transkrypcję DNA,

3. ma właściwości naprawcze - usuwa błędy w nowej nici DNA,

4. bierze udział w składaniu eksonów w cząsteczkę RNA.

ZADANIE 14

Wymień dwie cechy budowy DNA, które umożliwiają wierność procesu replikacji. Określ rolę ligazy w tym procesie.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 16

Na podstawie tekstu podaj trzy różnice między DNA mitochondrialnym i DNA jądrowym.

Pojedyncze mitochondrium zawiera najczęściej od jednej do kilku cząsteczek DNA, który różni się od DNA jądrowego. DNA mitochondrialny (mDNA) jest dwuniciowy, przeważnie kolisty i niezwiązany z histonami. Ma mniejszą zawartość guaniny i cytozyny niż tyminy i adeniny. Replikacja mDNA jest niezależna od cyklu życiowego komórki. Transkrypcja może odbywać się na dwóch niciach.

1. ………………………………………………………………………………………..

2. ………………………………………………………………………………………..

3. ………………………………………………………………………………………..

ZADANIE 17

Podaj dwie różnice między DNA i RNA.

1. …………………………………………………………………………………….

2. …………………………………………………………………………………….

ZADANIE 18

W cząsteczce tRNA, zaczynając od końca 3^`, stwierdzono obecność trzech głównych pętli występujących we wszystkich rodzajach tRNA.

Podaj funkcje, jaką pełni pętla oznaczona cyfrą II.

……………………………………………………

ZADANIE 19

Wyjaśnij, jak rozumiesz polarność (biegunowość) łańcuchów polinukleotydowych helisy DNA.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 20

Podaj różnicę między nukleotydem a nukleozydem.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 23

Chromatyna znajdująca się w jądrze komórkowym składa się z DNA, RNA i białek.

1. podaj nazwę elementu struktury DNA obrysowanego przerywaną linią na poniższym schemacie oraz napisz co oznaczają na nim literki D i P.

2. podaj rodzaje wiązań występujących w cząsteczce DNA pomiędzy T i D oraz D i P. ……………………………………………………………………………………

3. wyjaśnij co to jest nić polinukleotydowa. …………………………………………………………………………………….

ZADANIE 24

Wyjaśnij, na czym polega semikonserwatywność procesu replikacji DNA.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 25

Schemat przedstawia proces replikacji DNA.

Sformułuj wniosek dotyczący wyniku tego procesu.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 27

Podaj, gdzie w komórce syntetyzowane są cząsteczki tRNA? ………………………….

ZADANIE 29

Wskaż fazę cyklu komórkowego, podczas której zachodzi replikacja.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 32

Jak na przebieg replikacji wpływają różnice w strukturze chromosomu prokariotycznego i eukariotycznego.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 33

Wyjaśnij, dlaczego - mimo że szybkość replikacji replikonach eukariontów jest niższa - szybkość replikacji całego genomu eukariotycznego wielokrotnie przewyższa szybkość replikacji genomu bakteryjnego.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 35

Kiedy replikację można nazwać procesem nieciągłym.

……………………….……………………………………………………………………...

ZADANIE 36

Określ kierunek syntezy nici opóźnionej w stosunku do kierunku przesuwania się widełek replikacyjnych. …………………………………………………………...

BUDOWA CHROMOSOMÓW

ZADANIE 1

Schemat przedstawia budowę chromosomu.

1. podaj, z czego powstają chromosomy. …………………………………………..

2. podaj, kiedy powstają chromosomy. …………………………………………….

3. wymień dwie cechy chromosomu.

1. …………………………………………………………………………...

2. …………………………………………………………………………...

ZADANIE 2

Podaj różnicę między euchromatyną i heterochromatyną.

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

ZADANIE 4

Czy chromosomy X i Y obecne w kariotypie człowieka można nazwać chromosomami homologicznymi.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 5

Jak nazywa się chromosomy, które mają takie same sekwencje nukleotydów w DNA.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 7

Podaj definicję kariotypu i kariogramu.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

KOD GENETYCZNY

ZADANIE 1

Podaj dwie cechy kodu genetycznego, do których odwołuje się poniższe zdanie:

Dana trójka nukleotydów koduje tylko jeden rodzaj aminokwasu, ale ten sam aminokwas może być kodowany przez kilka trójek nukleotydów.

1. ……………………………………. 2. ……………………………………..

ZADANIE 3

U ssaków w DNA mitochondrialnym kodony AGA i AGG oznaczają znak „stop”, a nie argininę - jak w kodzie wzorcowym.

Podaj nazwę właściwości kodu genetycznego, od której podany powyżej przypadek jest wyjątkiem.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 4

Podaj skład kodonów stop. Wyjaśnij, dlaczego nazywane są kodonami terminacyjnymi lub nonsensownymi.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 7

Podaj definicję tripletu (kodonu).

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 8

Jeśli wiadomo, że DNA jest nośnikiem informacji genetycznej, wyjaśnij, dlaczego kod genetyczny podaje się w odniesieniu do sekwencji w mRNA.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 9

Synteza łańcucha polipeptydowego rozpoczyna się od metioniny. Wskaż kodon inicjacyjny. ……………………………………………

ZADANIE 12

Nazwij i wyjaśnij właściwość kodu genetycznego, która dowodzi istnienia procesu ewolucji.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 14

Na podstawie poniższego zapisu wyjaśnij, jak rozumiesz kolinearność kodu genetycznego.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 17

Fragment pewnego łańcucha białkowego składa się z następujących aminokwasów: … leucyna, cysteina, seryna, lizyna, tyrozyna, walina, kwas glutaminowy…..

Korzystając z tabeli kodu genetycznego, napisz sekwencję fragmentu mRNA i DNA, na matrycy którego powstał ten łańcuch białkowy.

TRANSKRYPCJA I TRANSLACJA

ZADANIE 7

Uzasadnij stwierdzenie:

U organizmów eukariotycznych końcowy produkt transkrypcji, czyli mRNA, jest prawie zawsze krótszy od przepisywanego odcinka DNA.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 15

Na rybosomach występują trzy miejsca aktywne: miejsce P, miejsce A oraz miejsce wiązania mRNA.

Określ, jaką rolę w procesie syntezy łańcucha polipeptydowego spełnia:

1. miejsce P: ………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

2. miejsce A: ………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………….

ZADANIE 16

Synteza białek odbywa się na strukturach, których schemat przedstawiono poniżej:

Podaj nazwę przedstawionej na schemacie struktury i określ jej rolę w procesie translacji. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 20

Wyjaśnij pojęcie - inicjatorowy tRNA oraz podaj skład jego antykodonu.

………………………………………………………………………………………………

ZADANIE 27

Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki t - RNA - literami X i Y zaznaczono jej dwie funkcjonalne sekwencje nukleotydowe.

Podaj, na czym polega rola sekwencji X i Y w syntezie białek.

X - ……………………………………………

…………………………………………...

Y - …………………………………………….

…………………………………………….

ZADANIE 28

Przeanalizuj poniższy schemat.

1. wpisz nazwy procesów oznaczonych cyframi 1 - 4.

1. ………………………………..,

2. ………………………………..,

3. ………………………………..,

4. ………………………………..,

2. wpisz nazwę struktury oznaczonej cyfrą 5 ………………………………

3. wymień organellum, w które zachodzą procesy oznaczone cyframi 1 i 2.

---