Wykład I 5 X 2012

Rodzaj przeprowadzanych badań zależy od:

• statusu badanego stada

• planowanych działań w obrębie danego stada

Rodzaje badań laboratoryjnych możliwych do wykonania w stadzie drobiu:

1. Parazytologiczne

2. Charakterystyka patogenów

3. Badanie próbek paszy

4. Histopatologiczne: skuteczne w początkowym okresie rozpoznania; próbki maksymalnie 1cm³ pobrać od wyselekcjonowanych ptaków do zbuforowanej formaliny

5. Izolacja wirusów

• izolacja na zarodkach kurzych/kaczych

• np. wirus influenzy drobiu(AIV) i wirus choroby Newcastle - namnaża się w jamie omoczniowej

• często nie podejmuje się izolacji czynników powodujących zakażenia ubikwitarne, takich jak wirus choroby Mareka

• PCR

• Obecność przeciwciał

Przydatność testów serologicznych zależy od:

• statusu zdrowotnego badanego stada

• wielkości kosztów w stosunku do uzyskanych informacji

Próbki:

• próbki krwi

• sok z tkanki mięśniowej

• żółtko jaj (IgY) - specjalne testy Elisa do żółtka

Ale:

• w zaszczepionych stadach występują przeciwciała poszczepienne

• może też być naturalne zakażenie z przeszłości, nie mające wpływu na obecny obraz kliniczny

• liczba próbek (10-60) zależy od przyczyny badań i ich rodzaju.

• mniejsza liczba próbek w celu udowodnienia serokonwersji (wyższe miana przeciwciał między dwoma badaniami)

Do potwierdzenia rozpoznania zakażenia:

• wystarczy pobrać 60 próbek, żeby wykluczyć zakażenie u 5% stada, więc jeden przypadek choroby - całe stado uznajemy za zakażone

• w przypadku białaczki, liczba wyników fałszywie dodatnich rośnie z wiekiem, więc pobieramy 90 próbek w zestawieniu z wiekiem zwierząt i potwierdzamy przez izolację wirusa.

Ocena reakcji na szczepienie:

• Bada się 20 - 30 próbek surowicy z grupy ptaków

• Celem badania jest wykazanie, że obserwowane różnice wartości miana przeciwciał, odzwierciedlają różnice w reakcji ptaków na szczepienie.

• Np. Choroba Gumboro - wykonujemy badanie czy potrzebne jest doszczepienie w okresie nieśności (normalnie szczepimy 75% bo i tak wydalą cząsteczki wirusa z kałem i reszta sama się doszczepi)

• Woreczek żółtkowy - przeciwciała na 2-4 tygodnie

• Stada SPF - ptaki laboratoryjne wolne od patogenów

Interpretacja wyników badań serologicznych:

• w diagnostyce najistotniejsze są czułość i powtarzalność

• im bliżej do wyeliminowania choroby, tym ważniejsza jest swoistość badania

• przy ocenie reakcji na szczepienie - ważniejsza powtarzalność

• testy Elisa dla danego gatunku są odpowiednie tylko dla niego

• badania nie robimy przed upływem dwóch tygodni od szczepienia bo wyniki będą fałszywie dodatnie

POMÓR RZEKOMY - Pseudopestis avium - choroba Newcastle

• obowiązek zwalczania (też wysoce zjadliwa grypa ptaków - HPAI)

• rodzina Paramyxoviridae

• rodzaje: 5 rodzajów z czego Avulvavirus - 10 serotypów, serotyp I - choroba Newcastle

• wiriony wielopostaciowe, najczęściej kuliste

• genom, pojedyncza nić RNA, posiadają otoczkę i dwa rodzaje wypustek

• duże różnice w zjadliwości

Dla ptasich Paramyxovirusów przyjęto taki sam sposób nazewnictwa jak dla izolatów wirusa Influenzy typu A. Dany izolat określa się przez:

1. Serotyp

2. Gatunek ptaka

3. Rozmieszczenie geograficzne izolatu

4. Numer referencyjny bądź nazwę izolatu

5. Rok izolacji

Np. APMV/kaczka/ Hongkong/ D3/75

5 patotypów - na podstawie patogenności w stosunku do kurcząt w laboratorium

1. Welogeniczne wiscerotropowe - ostra i 100% śmiertelna dla ptaków w każdym wieku, ze zmianami krwotocznymi w układzie pokarmowym

2. Welogeniczne neurotropowe - ostra, zjadliwa dla każdego wieku, wysoka śmiertelność - układ nerwowy i oddechowy

3. Mezogeniczne - umiarkowanie zjadliwe, śmiertelność wysoka u młodych, układ nerwowy i oddechowy

4. Lentogeniczne - niepatogenne, łagodne objawy ze strony układu oddechowego

5. Asymptomatyczne - łagodne objawy jelitowe

Wykład II 12 X 2012

Przebieg zakażenia

• w warunkach terenowych bywa bardzo zróżnicowany, zależy w dużym stopniu od zjadliwości szczepu wirusa, od drogi zakażenia, gatunku i wieku ptaków oraz ich statusu immunologicznego, zakażeń towarzyszących, stresu środowiskowego

• okres inkubacji 2-15 dni (najczęściej 5-6 dniu), maksymalny okres wynosi 21 dni

• wysoce wirulentne szczepy wywołują nadostre zakażenia u wrażliwych kur, przy których pierwszym objawem choroby jest nagła śmierć

Zmiany patologiczne

• żadna ze zmian makroskopowych nie jest patognomoniczna dla którejś z postaci choroby Newcastle

• w przypadku zakażeń bezobjawowych brak zmian makroskopowych, natomiast wygląd narządów zakażonych innymi patotypami zależy bezpośrednio od widocznych objawów chorobowych

Zmiany sekcyjne

• w przebiegu nadostrym u kur można nie stwierdzić widocznych zmian w narządach

• szczepy welogeniczne wywołują zmiany krwotoczne

• wybroczyny w błonie śluzowej żołądka gruczołowego zlokalizowane w rejonie ujścia gruczołów

• zmiany krwotoczne w obrębie jelit cienkich, ślepych oraz w obrębie jelita prostego

• jeśli choroba trwa dłużej w jelitach rozwijają się zmiany dyfteroidalne zwane butonami

• w migdałkach jelit ślepych występuje obrzęk, przekrwienie i martwica grudek chłonnych

• w ciężkich przypadkach wybroczyny i przekrwienie występują również w mięśniach, błonie śluzowej krtani i tchawicy, nasierdziu, błonach surowiczych

• w jamie dzioba, gardła, przełyku i tchawicy występuje zwiększona ilość śluzu

• u niosek stwierdza się przekrwienie jajnika, kul żółtkowych i jajowodu

• w przypadkach, gdy dominują objawy ze strony układu nerwowego: w badaniu OUN obserwuje się zwyrodnienie neuronów, okołonaczyniowe nacieki limfatyczne i przerost śródbłonka naczyń

Paramyksowiroza gołębi

• gołębie są wrażliwe na zakażenie szczepami wirusa PMV-1 (również szczepami wywołującymi chorobę Newcastle)

• istnieją doniesienia, że gołębi PMV-1 jest mutantem pochodzącym od szczepów welogenicznych paramyksovirusa drobiu

• gołębi PMV-1 różni się od szczepu wirusa choroby Newcastle pod względem biochemicznym i serologicznym, powoduje on wysoką śmiertelność śród młodych gołębi

Objawy kliniczne

• głównie ze strony centralnego układu nerwowego

• wzmożone pragnienie, wielomocz, wodnista zielonkawa biegunka, czasami z domieszką krwi

• objawy kliniczne występują u 20-80% zakażonych ptaków

• śmiertelność wśród zakażonych ptaków dochodzi do 90%

• ptaki będące w okresie nieśności mogą składać jaja w zdeformowanych skorupach

• spadek zapładnialności

leczenie gołębi

• osłonowo antybiotyki o szerokim spektrum

• nawadniać ptaka

• zwiększyć ilość witamin z grupy B

Objawy nerwowe: ataksja, brak koordynacji ruchów (niemożność pobierania pokarmu), asymetryczny lub symetryczny paraliż nóg i skrzydeł, przewracanie się na grzbiet, kręcenie się w kółko, drżenie głowy i szyi

źródła i drogi zakażenia

• kontakt bezpośredni i pośredni z zakażonymi osobnikami

• wirus wnika do układu oddechowego i przewodu pokarmowego

• cząsteczki wirusa obecne są w kale zakażonych ptaków (2 do 14 dni po zakażeniu) oraz w wydzielinie z dróg oddechowych (2-9 dni po zakażeniu)

• rezerwuarem wirusa są dzikie ptaki

Zmiany anatomopatologiczne u gołębi

• przekrwienie mózgu i narządów miąższowych

• nieżytowy stan zapalny błony zapalnej jelit

• obrzęk nerek

• wybroczyny w trzustce

• mikroskopowo akumulacja limfocytów w nerkach, zapalenie wątroby, nieropne zapalenie mózgu i trzustki

Rozpoznawanie (drób)

W Polsce dla celów rozpoznawania ND i wprowadzenia urzędowych środków zwalczania przyjęto definicję, w której choroba Newcastle określana jest jako zakażenie ptaków wywołane przez paramyksowirus ptaków serotyp 1 (APMV-1), który odpowiada jednemu z następujących kryteriów odnośnie zjadliwości

• posiada indeks domózgowej zjadliwości (ICPI) dla jednodniowych kurcząt (Gallus gallus) równy 0,7 i wyższy lub

• wykazywane są w wirusie (bezpośrednio lub w oparciu o analizę sekwencji) liczne aminokwasy zasadowe w końcu C białka F2 i fenyloalanina w pozycji 117 zlokalizowana w końcu N białka F1. Określenie “liczne aminokwasy zasadowe” odnosi się do co najmniej trzech reszt argininy lub lizyny między pozycjami 113 i 116. W podanej definicji reszty aminokwasowe są oznaczone od końca N sekwencji aminokwasowej białka, określonej na podstawie sekwencji nukleotydowej genu FO, a pozycja 113-116 odpowiada resztom aminokwasowym w pozycji od -4 do -1, poprzedzającym miejsce cięcia.

Izolacja wirusa

• przy pobieraniu próbek od żywych ptaków: powinno się uwzględnić wymazy z kloaki (lub kał) oraz wymazy z tchawicy, bez względu na rodzaj obserwowanych objawów klinicznych

• od martwych: pobiera się wycinki jelit, treść jelit i wycinki z tchawicy, a także fragmenty narządów i tkanek widocznie zmienionych lub związanych z obserwowanymi objawami (np. mózg przy objawach neurologicznych)

• próbki należy umieścić w roztworze PBS zawierającym antybiotyk o pH 7,0-7,4

• wirus ND rozmnaża się na wielu hodowlach tkankowych aczkolwiek wirusom o małej wirulencji trzeba zazwyczaj dodać 5 mikrogramów/ml trypsyn i nie należy stosować surowicy w podłożu, aby ułatwić ich wzrost

• sama izolacja i identyfikacja wirusa nie wystarcza do postawienia rozpoznania, ponieważ wirus ma wiele podtypów, powszechnie stosuje się żywe szczepionki przeciwko chorobie Newcastle oraz objawy kliniczne wywołane przez szczepy lentogeniczne zależą od wpływu mikroorganizmów wikłających lub warunków środowiska

• dlatego konieczne jest dokładne scharakteryzowanie wirusów w laboratorium zwłaszcza pod kątem stopnia ich wirulencji dla kur

• obecnie wykorzystywane są metody sekwencjonowania nukleotydów do oceny czy dany izolat posiada odpowiednie cechy genetyczne niezbędne do działania patogennego u drobiu

• coraz częściej wykorzystuje się transkrypcję polimerazowej reakcji łańcuchowej (RTPCR)

Badanie serologiczne ma przy rzekomym pomorze ograniczoną wartość diagnostyczną, ponieważ stwierdzenie przeciwciał swoistych dla wirusa ND u zarażonych ptaków zależy os statusu poszczepiennej odpowiedzi immunologicznej i od przebiegu choroby, natomiast nie dostarcza informacji o zjadliwości szczepu zakaźnego.

Test seroneutralizacji lub ELISA do potwierdzenia rozpoznania choroby Newcastle

Zwalczanie i zapobieganie

• działania administracyjne: Instrukcja Lek. Wet. 25/2003 z dnia 5.06.2003

• dewastacja zarazka w środowisku

• izolacja ptaków przed zakażeniem

• szczepienia ochronne

• ścisła kwarantanna, szybkie wybicie całego pogłowia w ognisku choroby

• prowadzenie szczepień interwencyjnych

• tworzenie stref w celu oddzielenia obszarów zakażonych od wolnych od choroby

• prowadzenie dochodzenia i przeglądu w celu zlokalizowania źródła i określenia zasięgu infekcji

• ścisła kwarantanna i kontrola przemieszczania drobiu

• skuteczne oczyszczanie i dezynfekcja celem usunięcia (ograniczenia) obecności wirusa

Profilaktyka - wyróżnia się 3 rodzaje szczepionek przeciwko chorobie Newcastle:

• żywe lentogeniczne - powstają na bazie wirusów terenowych o małej patogenności dla drobiu, ale wytwarzających wystarczającą odpowiedź immunologiczną np. szczepy F, V4, La Sota

• żywe mezogeniczne - zawierają takie szczepy jak np. Roalin, są opracowane na bazie całkowicie wirulentnych szczepów, ich zastosowanie ogranicza się do ptaków, u których problem stanowi enzootycznie występujące wirulentne wirusy. Można je stosować wyłącznie po wcześniejszym szczepieniu szczepionkami lentogenicznymi.

• Inaktywowane - przygotowane są z wirusów namnożonych na zarodkach, inaktywowane przy pomocy formaliny, oparte są na bazie olejowej

W Polsce szczepienia przeciwko ND mogą być stosowane w celach interwencyjnych i profilaktycznych. W immunoprofilaktyce stosuje się szczepionki żywe (zawierają szczepy lentogeniczne i asymptomatyczne o ICPI do 0,4) i inaktywowane (zawierają szczepy wirusa ND o ICPI do 0,7).

[tu były omówione rodzaje szczepionek]

Skuteczność szczepień

• znaczenie ma odpowiednia pora szczepienia i rodzaj zastosowanej szczepionki

• należy brać pod uwagę: sytuację zdrowotną na danym terenie, sposób kontrolowania choroby, dostępność szczepionek, liczebność stada, spodziewana długość życia ptaków, odporność matczyna, stosowanie innych szczepionek, obecność innych mikroorganizmów, dostępność siły roboczej, warunki klimatyczne, wartość ekonomiczną szczepionki

Kury kierunku nieśnego (stada reprodukcyjne)

• 1. dzień życia - spray wielkocząsteczkowy

• 35. dzień życia - w wodzie do picia

• 8. tydzień życia - w wodzie do picia

• 18-20. tydzień życia - domięśniowo lub podskórnie

Stada towarowe (kierunek nieśny)

• 1. dzień życia - spray wielkocząsteczkowy

• 5. tydzień życia - w wodzie do picia

• 12. tydzień życia - w wodzie do picia

• 16. tydzień życia - domięśniowo lub podskórnie

Brojlery kurze

• 1 dzień życia - spray wielkocząsteczkowy

• 30 dzień życia - w wodzie do picia

Influenza ptaków o wysokiej zjadliwości

każde zakażenie drobiu wywołane wirusem influenzy A, charakteryzującym się u 6-tygodniowych kurcząt wskaźnikiem dożylnej zjadliwości wirusa powyżej 1,2 lub jakimkolwiek zakażeniem podtypami H5 i H7 wirusów influenzy drobiu A, dla których sekwencjonowanie nukleotydów wykazuje obecność licznych aminokwasów zasadowych w miejscu rozszczepienia hemaglutyniny.

Etiologia

• wirus grypy (w przypadku zakażeń zwierzęcych częściej nazywany wirusem influenzy) należy do stosunkowo małej rodziny Orthomyxowiridae, w której można wyróżnić 4 rodzaje

• Influenzavirus A

• Influenzavirus B

• Influenzavirus C

• Thogavirus

• genom RNA

• 2 rodzaje wypustek: hemaglutynina (HA) i neuraminidaza (NA)

Tylko wirusy z rodzaju Influenzanirus A mają potwierdzoną zdolność zakażania drobiu.

Wirusy grypy A są podzielone na subtypy określające pochodzenie i reaktywność wirusa :

1. typ antygenu

2. gospodarz, od którego pochodzi

3. lokalizacja geograficzna

4. numer referencyjny szczepu

5. rok izolacji

6. dla wirusów typu A także podtyp antygenu H i N

np. A/indyk/Anglia/1999/79(H7N7)

Hemaglutynina - główne białko powierzchniowe wirusa; ma kształt pałeczki om trójkatnym przekroju; posiada zdolność do aglutynacji erytrocytów

• jest odpowiedzialna za wiązanie wirusa z receptorami komórki

• ułatwia fuzję wirionu i błon komórkowych

• oprócz tych funkcji w rozwoju wirusa HA posiada główne determinanty antygenowe oddziaływujące z mechanizmami immunologicznymi gospodarza

H1-H16 - zmienność pozwala na uniknięcie odpowiedzi immunologicznej

Neuraminidaza - białko transbłonowe; jest zakotwiczone N-końcem w błonie lipidowej wirusa; jej aktywność enzymatyczna powoduje zniszczenie receptora komórkowego; przy uwalnianiu cząsteczek wirusowych NA ułatwia ich odczepienie od błony komórkowej

9 sybtypów - unikanie odpowiedzi immunologicznej gospodarza

WYKŁAD III 19 X 2012

Zmienność i patogenność wirusa grypy

1. Bardzo zjadliwe podtypy wirusa powodujące wysoce zjadliwą influenzę ptaków(HPAI) - ostra choroba systemowa ze śmiertelnością do 100% ptaków grzebiących - zwalczana z urzędu i podlegająca rejestracji

2. Niska zjadliwość, wszystkie podtypy w tym H5 i H7, wywołujące łagodną postać (LPAI) z objawami ze strony układu oddechowego, pokarmowego i spadkiem produkcyjności.

Rodzaje zmienności antygenowej:

1. Reasortacja (skok antygenowy) - występuje rzadziej, co 10-30 lat, gdy komórka gospodarza zostanie jednocześnie zakażona przez dwa szczepy wirusa grypy różniące się antygenowo => wymiana między nimi segmentów RNA - najgroźniejsza reasortacja segmentów kodujących HA i NA bo wtedy odpowiedź humoralna jest bardzo niska lub nie ma jej wcale, przeciwko nowej wersji wirusa.

2. Przesunięcie antygenowe (dryft antygenowy) - proces stały i ciągły - stopniowa zmiana własności antygenowych białek. W każdej rundzie replikacji RNA => częste mutacje punktowe => zachowana jest częściowa kompetencja immunologiczna

Występowanie

• wirusy grypy A są znacznie rozprzestrzenione w populacji ptaków na całym świecie: ptaki domowe, dzikie, ozdobne

• transmisja międzygatunkowa wirusów influenzy A odbywa się najprawdopodobniej za pośrednictwem dzikich, wędrownych ptaków wodnych

• u świń są 2 receptory dla szczepów ptasich i ludzkich

• możliwy jest jednak przeskok wirusów ptasich na człowieka (z ominięciem etapu wymieszania w innych zwierzętach - głównie w świniach)

Wysoce zjadliwa grypa ptaków jest zoonozą podlegającą obowiązkowi rejestracji; u ptaków zoonozą jest także: Salmonelloza, kampylobakterioza, toksoplazmoza, chlamydiophiloza …....

Drogi zakażenia:

• okres inkubacji od kilku godzin do 3 dni w zależności od subtypu wirusa, dawki i drogi szerzenia.

• dostaje się przez układ oddechowy, pokarmowy, przez spojówki i stek.

• możliwe zakażenia od innych zwierząt

• wirus wydalany jest z otworów nosowych, dzioba, spojówek, kloaki

• przenoszony bezpośrednio, pośrednio ze środowiska i mechanicznie np. przez człowieka

• brak dowodów na transmisję pionową

• rezerwuarem są dzikie ptaki migrujące => wybuch influenzy jest sezonowy

• import zakażonego bezobjawowo drobiu wodnego to największe ryzyko wprowadzenia wirusa na teren kraju lub regionu wolnego

• monitoring objawowy/kwarantanna są w tym przypadku nieskuteczne

• szczepienie zapobiega ciężkim objawom choroby ale nie chroni przed zakażeniem i siewstwem

Objawy kliniczne (zróżnicowane w zależności od patotypu, gatunku ptaków, wieku ptaków, płci, infekcji towarzyszących, czynników środowiskowych i stanu immunologicznego zakażonego organizmu ):

Cztery grupy

1. Kury, indyki, bażanty, przepiórki, perlice - przebieg nadostry, bez objawów - 100% zachorowalności 75% śmiertelności

2. Gęsi - objawy ze strony OUN, bez padnięć

3. Kaczki -

4. Gołębie

Przy HPAI

• jeśli przeżyły 2 dni - objawy nerwowe - drżenie głowy, szyi, skręty szyi, zarzucanie głowy na grzbiet, zasinienie przydatków, obrzęk zatok podoczodołowych, trudność w staniu, duszność, łzawienie, zatrzymanie produkcji jaj.

Przy LPAI - przede wszystkim objawy ze strony układu oddechowego o umiarkowanym lub dużym nasileniu

• silne łzawienie, depresja, biegunka, spadek pobierania paszy i wody, spadek zapładnialności, wylęgowości, nieśności z depigmentacją skorup

Kaczki - znaczna oporność nawet na wirusy wysoce patogenne, ale mogą być nosicielami;

Strusie - nie są chyba całkiem podatne na HPAI, znaczne różnice w stopniu zaawansowania choroby

Zmiany anatomopatologiczne:

• zależą od wielu czynników

• gdy padł od razu, brak zmian makroskopowych

• obrzęk i sinica, nóg szyi i głowy

• ogniska martwicze w kłębkach Peyera, w trzustce, śledzionie, sercu i nerkach

• obrzęk i przekrwienie płuc

• wybroczyny na błonach śluzowych i surowiczych

• zanik bursy Fabrycjusza

Przy LPAI:

• zapalenie spojówek, zatok podoczodołowych, tchawicy, worków powietrznych i płuc

• przekrwienie/zanik jajnika

• wypadanie kul żółtkowych do jamy ciała - włóknikowe zapalenie otrzewnej

• zapalenie jelit cienkich i ślepych

• trzustka stwardniała, cętkowana

Diagnostyka

• objawy nie są patognomoniczne

• materiałem do badań są tkanki ptaków podejrzanych(tchawica, płuca, mózg, narządy miąższowe) ale przesyłamy całe zwłoki

• badania serologiczne nie są wystarczające

• dla celów zwalczania z urzędu, rozpoznanie opiera się na przyjętych kryteriach patogenności określonych w testach in vivo lub determinantach antygenowych

Według definicji UE

AI oznacza zakażenie drobiu spowodowane przez wirus AI, który ma indeks dożylnej zjadliwości u 6 tygodniowych kurcząt >1,2 lub jakiekolwiek zakażenie podtypami H5 lub H7 dla których oznaczona sekwencja nukleotydów wykazuje obecność licznych aminokwasów zasadowych w miejscu cięcia hemagluteniny.

Rozpoznanie różnicowe:

• ND i inne paramyksowirusy

• Pneumowirusy ptaków

• Zakaźne zapalenie krtani i tchawicy(ILT)

• Zakaźne zapalenie oskrzeli(IB)

• Krwotoczne zapalenie jelit indyków

• Chlamydofiloza

• Mykoplazmoza

• Pasterelloza

Zapobieganie i zwalczanie:

• immunoprofilaktyka tylko w niektórych krajach

• w UE dyr. z 20 Grudnia 2005 - Szczepienie zezwolone wtedy gdy jest strategia odróżniania ptaków szczepionych od zakażonych(strategia DIVA) czyli w praktyce, częste badania, drogie i trudne logistycznie

• w PL - zakaz szczepień (poza interwencyjnymi przy epidemii)

BIAŁACZKI PTASIE - AL

Retrowirusy ptasie - zarówno bezobjawowe jak i rozrost nowotworowy narządów wewnętrznych, bardzo duża zmienność.

Ujawnia się dopiero u ptaków powyżej 16 tygodnia życia.

Retroviridae:

1. Wirusy białaczki ptaków, grupa wirusów mięsaka(ALSV)

• egzogenne, występują głównie u kur i powodują wiele zaburzeń białaczkowych, powstawanie mięsaków

• endogenne ze znikomą patogennością

2. Wirusy reticulo-endoteliozy(REV)

• egzogenne u kilku gatunków drobiu i łownych = > Chłoniak, zespół choroby karłowatej

3. Wirusy choroby limfoproliferacyjnej(LPDV)

• egzogenny wirus indyków wywołujący chorobę limfoproliferacyjną

WYKŁAD IV 26 X 2012

Wśród chorób powodowanych przez te wirusy u drobiu wyróżnia się:

• b. limfoidalną (limfomatoza, b. narządowa, lymphoid leucosis - LL)

• b. mieloidalną (mielocytomatoza, białaczka J, myeloid leucosis - ML)

• b. mieloblastyczną

• erytroblastyczną

• osteopetrozę

• mięsaki

• śródbłoniaki

• nowotwory nerek

Podkliniczne zakażenia wirusem białaczki ptaków

• nie wywołują choroby nowotworowej

• powodują zmniejszenie produkcji jaj, zmniejszenie jaj

• spowolnienie wzrostu i zmniejszenie innych parametrów istotnych z punktu widzenia produkcji zarówno w stadach nieśnych, jak i mięsnych

Istotną cechą retrowirusów ptaków jest fakt, że są zdolne do rozprzestrzeniania się zarówno drogą poziomą i pionową.

Występowanie

• na całym świecie w intensywnym chowie drobiu, w Polsce od wielu lat

• od czasu opracowania metod diagnostyki choroby Mareka obie choroby były rozpoznawane w jednej grupie chorób nowotworowych, dlatego częstość występowania jest trudna do oszacowania (w chorobie Mareka występują porażenia, przy białaczkach nie)

Wirusy białaczek ptaków podzielono na podgrupy oparte na różnicach w składzie białek izolowanych z otoczki wirusowej co również ma związek z adaptacją wirusów do gospodarzy

podgrupa wirusa	gatunek	rodzaj indukowanych zmian
A, B, C, D	kury	białaczka limfoidalna, mięsak
E	kury	wirus endogenny
F	bażanty obroźne	-//-
G	bażanty złociste	-//-
H	kuropatwy	-//-
I	przepiórki	-//-
J	kury -linie mięsne	mielocytoza

Rodzina: Retroviridae

Rodzaj: Alpharetrowirus

• genom RNA

• najbardziej istotną z punktu widzenia diagnostyki cechą w budowie retrowirusów jest białkowa otoczka zawirająca antygen swosty dla poszczególnych podtypów wirusa; w diagnostyce wykorzystuje się typowo swoistą glikoproteinę oznaczaną jako gp85

Wirusy należące do tej grupy mogą być ułomne - endogenne wirusy.

Egzogenne wirusy białaczek (pochodzące z zewnątrz)

• rozprzestrzeniają się jako zakaźne

• droga pionowa

• w ten sposób rozprzestrzeniają się wirysy A, B, C, D, J

Endogenne wirusy (z wewnątrz)

• w tym wirus podgrupy E

• są zintegrowane w formie sekwencji prowirusowego DNA ......

Epizootiologia

• wirusy białaczek ptasich w warunkach naturalnych wystepują przede wszystkim u kur

• rzadziej u bażantów, przepiórek i perlic

• liczba ptaków zakażonych w stadzie jest zazwyczaj wysoka i może sięgać 75% i powyżej

• pomimo zakażenia tylko część ptaków w stadzie wykazuje zmiany nowotworowe i pada

• okres inkubacji dla chorób białaczkowych zależna jest od szczepu i dawki wirusa, drogi zakażenia, wieku ptaków, ekspozycji a także genetycznej oporności

Drogi zakażenia

1. wirusy egzogenne w warunkach naturalnych rozprzestrzeniają się w dwojaki sposób

• drogą pionową (kongenitalnie) - z pokolenia na pokolenie

• drogą poziomą (horyzontalnie) - z ptaka na ptaki

2. wirusy replikują się intensywnie w części głównej jajowodu (magnum) ską przedostają się do biłka jaja i następnie wnikają do zarodka podczas inkubacji

3. kury są znacznie bardziej wrażliwe na zakażenie niż koguty

4. zakazone koguty nie przenoszą zakażenia na potomstwo nawet jeśli ich nasienie zawiera wirus, natomiast mogą one zakażać kury drogą płciową ( u zakażonych kogutów wirus AL namnaża się w całym układzie rozrodczym z wyjątkiem plemników i jest obecny w nasieniu)

5. do zakażenia poziomego dochodzi przez kontakt bezpośredni ptaków wrażliwych z osobnikami zakażonymi kongenitalnie (najczęściej w wylęgarni, podcza seksowania oraz na fermie w pirwszych dniach życia i w czasie sztucznej inseminacjii, zabiegów iniekcyjnych - szczepień)

U wyklutych z zakażonych jaj piskląt wytwarza się stan tolerancji immunologicznej, zazwyczaj nie wytwarzają one swoistych przeciwciał neutralizujących i przez całe życie pozostają nosicielami i siewcami wirusa. Ptaki te wydzielają wirusa ze śłiną, wydzieliną z przewodów nosowych oraz z kałem. Po osiągnięciu dojrzałości płciowej przekazują go również przez jajo na potomstwo.

U ptaków immunologicznie kompetentnych po zakażeniu poziomym dochodzi po przejściowej wiremii do wytwarzania swoistych przeciwciał i wówczas białaczki występują rzadko.

Przeciwciała matczyne ograniczają rozwój wiremii i zmian nowotworowych oraz siewstwo wirusa u piskląt?????

W zależności od systemu immunologicznego w zakażonym wirusem białaczki stadzie można wyróżnić grupy ptaków:

1. brak wiremii, przeciwciał i siewstwa

2. brak wiremii, są przeciwciała, zwykle brak siewstwa lub siewstwo sporadyczne

3. wiremia, przeciwciała, siewstwo mozliwe

4. wiremia, bez przeciwciał, siewstwo wirusa - tolerancja immunologiczna

Stan immunosupresji wywołanej przez wirusy zakaźne np. bursy Fabrycjusza zwiększa stopień siewstwa wirusami AL.

Drogi zakażenia i okres inkubacji

• poprzez układ oddechowy, pokarmowy a także przez uszkodzoną skórę

• okres inkubacji zależy od: szczepu wirusa, dawki, drogi zakażenia, wieku ptaka, ekspozycji, genetycznej odporności

Wirusy wywołujące białaczki limfoidalną (LL) i mieloidalną (ML) należą do grupy wirusów AL „wolno transformujących”)

• rozwijanie zmian nowotworowych trwa tygodnie lub miesiące

• u kurcząt zakażonych embrionalnie lub w wieku 1-14 dni życia różnymi szczepami, do występ[owania białaczki limfoidalnej dochodziło między 14-30 tygodniem życia

• bardzo rzadkie przypadki LL występują u kur przed 14 tygodniem życia.

• wirusy podgrupy J indukują nieco szybciej ML

Objawy kliniczne

Białaczka limfoidalna - trzewiowa

• utrata apetytu, biegunka, odwodnienie

• postępujące wychudzenie

• blady, zmarszczony lub zasiniały grzebień

• powłoki brzuszne napięte i powiększone (rozrost wątroby)

• postać pingwina

• w przebiegu leukemicznym krew wodnista, blada słabo krzepnąca

• w rozmazach krwi - zmniejszona liczba krwinek czerwonych i obecność limfoblastów (niedojrzałe postacie limfocytów)

• ptaki padają wskutek pęknięcia powiększonych narządów w skrwawienia do jamy ciała

• śmiertelność wskutek zmian nowotworowych jest niska 1-4%

• u niosek wiremicznych śmiertelność wyższa - powikłania

• Białaczka erytroblastyczna

• pojawia się nagle i ma ostry przebieg

• występują dwie postacie: naciekowa lub anemiczna

• bladość lub zażółcenie grzebienia

• bladość skoków i błony śluzowej dzioba

• niedokrwistość i postępujące wychudzenie

• Białaczka mieloidalna - powodowana przez wirus AL-J

• dotyczy kur dorosłych typu mięsnego, sporadycznie u brojlerów

• poza wymienionymi wcześniej objawami:

• zniekształcenia na głowie, piersi i nogach spowodowane rozrostem nowotworowym

• często następuje leukemia mielocytarna i erytrocytarna

• w obrazie hematologicznym widoczne obniżenie erytroblastów i znaczny wzrost liczby mieloblastów i erytroblastów

• śmiertelność 6-8 %

• spadek nieśności, zapładnialności i wylęowości

Zmiany anatomo- i histopatologiczne

1. białaczka limfoidalna - białaczka trzewiowa

• zmiany nowotworowe narządów wewnętrznych o charakterze rozlanych nacieków i/lub guzowatych ognisk wstępujące w: wątrobie (znacznie powiększona - może wypełniać całą jamę ciała), śledzionie (powiększona), bursie Fabrycjusza (zmiana patognomoniczna), nerkach, płucach, sercu, gonadach, szpiku kostnym (przybiera zabarwienie szaro-czerwone o miękkiej konsystencji), krezce

• barwa zmienionych narządów jest jaśniejsza niż u ptaków zdrowych

• w badaniu histopatologicznym można obserwować: guzki w wątrobie (widoczny wzrost komórek podobnych do fibroblastów) oraz guzy nowotworowe składające się z dużej ilości niedojrzałych komórek limfoidalnych (limfoblastów), które mają słabo widoczną błonę cytoplazmatyczną, silniej zasadochłonną cytoplazmę a w jądrach widoczne kwasochłonne jąderka; w bursie Fabrycjusza powiększenie folikułów spowodowane rozplemem komórek limfoblastycznych

2. białaczka mieloidalna

• nowotworowe powiększenie wątroby, śledziony, nerek, gonad, grasicy

• obecność galaretowatych ognisk związanych z układem kostnym

• guzowate zmiany na wewnętrznej stronie mostka, żeber i kręgosłupa

• infiltracja mielocytarna w mięśniach szkieletowych i tchawicy

• szpik kostny ma zabarwienie szaro-czerwone

	Białaczka limfoidalna	Białaczka erytroblastyczna	Białaczka mieloblastyczna	Białaczka mieloidalna
Wątroba	znacznie powiększona; liczne, drobne, miękkie guzy; średnio twarda	średnio powiększona; obrzęk naciekowy; wiśniowo-czerwona; machoniowa; miękka	znaczne powiększona; obrzęk; nacieki; cętkowana powierzchnia; twarda	zażółcona lub biała; guzy
Śledziona	wielokrotnie powiększona; liczne drobne lub miękkie guzy; konsystencja miękka.	często powiększona; wiśniowa; miękka;	Powiększona; obrzęk naciekowy; cętkowana; miękka;	powiększona; często guzy
Torba Fabrycjusza	najczęściej powiększona; guzy	bez zmian	czaem guzy	bez zmian
Szpik	białawy; bardzo zbita konsystencja	półpłynny; wiśniowo-czerwony; rozlane, szare nacieki	rozlane, żółte nacieki	nacieki nowotworowe
Krew	białaczka limfoblastyczna	białaczka erytroblastyczna; niedojrzałe erytrocyty; anemia	mieloblasty	brak leukemii
Cytologia	limfoblasty, głównie nacieki poza naczyniowe	erytroblasty, nacieki wewnątrz naczyniowe	mieloblasty, nacieki wewzewnątrz naczyniowe	mielocyty, nacieki poza naczyniowe
Inne	nerki, jajnik	-	nerki, jajnik	podtyp J : zmiany w kościach, żebra, kręgi, żuchwa, miednica, nerki, jajnik, mięśnie, płuca.

Diagnostyka

• badanie histopatologiczne pozwala określić typ zmian nowotworowych

• badanie cytologiczne: preparaty odciskowe zabarwione met May-Grunwalda-Giemsy ze świeżej tkanki nowotworowej

• do badania należy dostarczyć żywe chore ptaki lub wycinki chorobowo zmienionych narządów wewnętrznych (wątroba, śledziona, bursa Fabrycjusza, grasica, szpik kostny, nerwy obwodowe) utrwalone w 10% formalinie

• interpretacja zmian wymaga dużego doświadczenia

• metody wirusologiczne - izolacja wirusów AL nie znajduje zastosowania z uwagi na ich powszechność występowania, pracochłonność i złożoność metod

• z metod serologicznych do wykrywania przeciwciał w plazmie krwi, surowicy lub żółtka jaj stosowane mogą być testy:

• wirusowej neutralizacji (VN)

• test ELISA dla wirusów podgrupy A, B i J

wynik ujemny (brak przeciwciał) - może być u pojedynczych osobników w stadzie, które są wiremicznymi siewcami

Diagnostyka różnicowa - różnicowanie z chorobą Mareka

Kryterium	MD	Białaczka limfoidalna
Wiek	5-6 tygodni kurczęta, 12-24 tygodnie kury	powyżej 16 tygodnia życia.
Objawy kliniczne	często objawy porażenia	objawy nieswoiste
Śmiertelność	> 5%	< 5%
Zmiany makroskopowe: przerost nerwów nowotwory oka nowotwory skóry nowotwory narządów rozrodczych n. wątroby, śledziony, nerek n. bursy Fabrycjusza atrofia bursy Fabrycjusza	często możliwe możliwe często często rzadko często	brak brak brak rzadko często często brak
Zmiany mikroskopowe: nerwy - nacieki limfocytarne CUN nacieki limfocytarne wątroba inne narządy: nacieki limfocytarne bursa Fabrycjusza	często możliwe nowotwory zlokalizowane wokół naczyń możliwe atrofia grudek chłonnych, rzadziej nacieki limfocytarne	brak brak nowotwory dobrze umiejscowione - możliwe nacieki limfocytarne
Cytologia zmian nowotworowych	komórki wielopostaciowe: limfoblasty, limfocyty małe, średnie i duże; kom. plazmatyczne, kom. bazofilne, kom. siateczki	limfoblasty
Rodzaj komórek nowotworowych	komórka T	komórka B

Zwalczanie i zapobieganie

• nie ma możliwości leczenia i prowadzenia szczepień, dlatego kontrolowanie choroby musi opierać się pozyskiwaniu ptaków pochodzących ze stad wolnych od ALV lub stad opornych genetycznie oraz utrzymanie najwyższych standardów higienicznych

• brak szczepień skutecznych w zwalczaniu białaczek ptasich (ze względu na istnienie pionowej drogi rozprzestrzeniania)

Zagrożenie dla zdrowia publicznego

• nie istnieją pewne dowody na zagrożenie dla zdrowia ludzi ze strony ALVs

• określone szczepy wirusa mają zdolność zakażania i transformacji komórek ludzi i innych saków w hodowlach komórkowych i powodują powstanie mięsaków i innych guzów

Ptaki jako źródło zoonoz - zagadnienia wybrane

Salmonellozy ptaków

G-, zdolność do ruchu (większość)

Zasadniczą rolę w wywoływaniu i rozprzestrzenianiu się tych chorób odgrywają pozyskiwane od drobiu produkty spożywcze, a szczególnie jaja.

Etiologia

• S. Typhimurium

• S. Enteritidis

• S. Anatum

• S. Dublin

• S. Barelly

• S. Thompson

Wytwarzają endotoksyny wytrzymujące temp. 100⁰C przez 6-10 minut, chorobotwórcze dla ludzi.

• G- pałeczki

• niewytwarzające zarodników i niezawierające otoczki

• mają zdolność poruszania się (zazwyczaj)

• wytwarzają długie wici

• rosną szybko na standardowych podłożach

• wszystkie mają zdolność fermentacji glukozy, ale nie rozkładają laktozy

• wiele serowarów

Dla ptaków patogenne są:

1. serowary specyficzne dla drobiu, inwazyjne

S. Pullorum, S. Gallinarum (urzęsione)

2. serowary niespecyficzne dla drobiu lecz inwazyjne

S. Enteritidis, S. Typhimurium, S. Infantis, S. Montevideo, S. Hadar

U drobiu wyodrębnia się kilka jednostek chorobowych wywoływanych przez pałeczki Salmonella

• puloroza (biała biegunka piskląt) - serowary nieorzęsione

• tyfus kur - serowary nieorzęsione

• paratyfus (salmonelloza) - serowary orzęsione

• arizonoza - serowary orzęsione

WYKŁAD V 9 XI 2012

Puloroza (biała biegunka piskląt) Tyfus (u starszych)	S. Gallinarum - Pullorum	małe zagrożenie dla człowieka
Paratyfus	S. Enteritidis S. Typhimurium	Duże zagrożenie dla człowieka
Arizonoza	S. Arizonae	Duże zagrożenie dla człowieka

• Zakażenie jajnika = > zakażenie kuli żółtkowej

• Jedną z głównych dróg przekazywania zakażenia, jest przenikanie Salmonelli z powierzchni zakażonej skorupy do wnętrza jaja dzięki porowatości skorupy

• Istotne są też niewłaściwe warunki przechowywania jaj

• Żółtko jaja jest doskonałym podłożem dla namnażania

• W białku wysoka ilość lizozymu, konalbuminy, awidyny oraz inne pH niż w żółtku = > lepsze właściwości antybakteryjne

• S. Typhimurium, S. Heidelberg, S. Gallinarum-Pullorum najczęściej przenoszone z nioski na jajo

Zarazki znajdują się w wydzielinach i wydalinach, odchodach ptaków chorych, nosicieli (szczury, ludzie), zakażonej paszy, jajach, mule zbiorników wodnych, aparatach wylęgowych.

Wrażliwość na zakażenie:

Młode bardziej wrażliwe niż starsze, dorosłe chorują bezobjawowo, upadki rzadko

Czynniki usposabiające:

• niedobór witaminy A i C

• niedobór soli mineralnych

• zepsuta pasza - nieżyt jelit

• brak higieny

• duże zagęszczenie

• wzrost temperatury otoczenia

• pasożyty

PULOROZA(PD) - biała biegunka piskląt

• S. Gallinarum-Pullorum - grupa serologiczna D

• Najczęściej chorują:

• Kury i indyki

• Objawy do 3 tygodnia życia

• Dorosłe bezobjawowe nosicielstwo

• Okres inkubacji 4-5 dni

• Pisklęta zakażone przez jajo - gwałtowny wzrost liczby zamarłych zarodków lub bezpośrednio po wykluciu do 5 dnia życia

• Pisklęta zakażone po wylęgu - padają po 10 dniu życia, po 21dniu upadki maleją, a ptaki zostają nosicielami - siewcami

• śmiertelność 40-60 a nawet 100%, szczyt w drugim tygodniu życia

• nioski nosicielki składają ok 33% zakażonych jaj

• drogi wnikania: aerogenna, per os, drogą wstępującą oraz przez uszkodzenia skóry

Objawy kliniczne:

1. Pisklęta (p.nadostra, ostra)

• objawy ogólne - osłabienie, zbijają się w grupki, puch nastroszony, wilgotny, opuszczone skrzydła, duszność

• nagłe upadki

• nienaturalne piszczenie

• biegunka - początkowo zielonkawa, potem biała - bogata w moczany, zbite masy wokół kloaki (pseudoobstrukcja bo może ją całkiem zalepiać)

• spadek masy ciała

• wzrost pragnienia

2. Starsze

• biegunki

• duszność

• rzadziej kulawizna czy ślepota

3. Dorosłe

• bezobjawowe nosicielstwo

• spadek nieśności, zapładnialności, wylęgowości

• rzadko przebieg ostry

Zmiany sekcyjne:

1. U piskląt do 10dnia

• wzdęcia brzucha i zwykle zatrzymanie resorpcji woreczka żółtkowego (80%piskląt)

• treść woreczka może być konsystencji serowatej

• wątroba krucha, powiększona, plamista,

• pęcherzyk żółciowy i śledziona - silnie powiększone

• nerki powiększone

• moczowody rozszerzone

• często zapalenie otrzewnej

• u piskląt zakażonych w klujniku - przez układ oddechowy - przekrwienie płuc u kilkudniowych, guzki martwicze u starszych - objawy patognomoniczne

• guzki 1-5sztuk wielkości soczewicy w sercu - „sękate serce” oraz w ścianie żołądka mięśniowego - na przekroju lite, słoninowate

• j.ślepe wypełnione serowatą masą z domieszką krwi

2. Dorosłe nioski

• torbiele w jajniki, zniekształcenie kul żółtkowych - uszypułowane, odkształcone, ciemnobrązowe, zielone lub czarne o zawartości oleistej lub serowatej

• niektóre kule odpadają => zapalenie otrzewnej

• często zapalenie worka osierdziowego

• czasem wodobrzusze

• gdy przebieg ostry, zmiany jak przy tyfusie

Diagnostyka różnicowa

1. Pisklęta:

• zapalenie pępka i woreczka żółtkowego(zakażenie przez niezagojony pępek)

• salmonellozy

• aspergilloza

• zatrucie

• nieswoiste biegunki

• skaza moczanowa piskląt

• posta stawowa M.synoviae

• przeziębieni, przegrzanie

2. Dorosłe:

• salmonellozy

• tyfus

• kolibakterioza

• stafylokokoza

„Stado poddaje się kontroli podczas każdego okresu składania jaj w okresie najbardziej odpowiednim do wykrycia choroby”. (np. okres przepierzania, stres itp.

TYFUS

• typ chemiczny S. Gallinarum

• dorosłe kury i indyki

• śmiertelność do 50%, upadki piskląt z zakażonych stad rodzicielskich do 90%

• przebieg ostry lub przewlekły

• drogi zakażenia jak w PD, odsetek zakażonych jaj do kilkunastu procent

Objawy:

• Pisklęta jak w PD

• Starsze, dorosłe

• Utrata apetytu

• Uporczywa biegunka - zielona z dużą ilością śluzu

• Bladość lub zasinienie dzwonków

• Pióra nastroszone

• Chore odstają od reszty stada

• Nioski

• Spadek nieśności

• Zmiana kształtu i zabarwienia skorup lub bez skorup

• Chód chwiejny i pół przysiad

Zmiany sekcyjne:

• Pisklęta - brak zmian lub zmiany jak w PD

• Dorosłe

• Wątroba oliwkowa, w czasie sekcji zielenieje - objaw patognomoniczny, krucha z ogniskami martwiczymi

• Pęcherzyk żółciowy - powiększony wypełniony gęstą żółcią

• Kule żółtkowe - jak w PD

• Koguty - zmniejszone jedno jądro, obecność guzków martwiczych

• Płuca - zabarwione żółto-brązowo

• Śledziona - wielokrotnie powiększona

Diagnostyka różnicowa:

• Jak w PD

• U dorosłych + uszkodzenie mechaniczne układu rozrodczego, pasterelloza

SALMONELLOZA - PARATYFUS (PT)

• orzęsione serowary - np. S. Enteritidis, S. Typhimurium, S. Infantis, S. Virchow, S. Hadar

• patogenne dla innych ptaków, ssaków i człowieka, kilkuminutowe gotowanie/mrożenie/smażenie nie zabija ich

• okres inkubacji 4-5 dni

• wszystkie gatunki w każdym wieku

• objawy kliniczne najczęściej u młodych ptaków do 3-5 tygodnia, nioski nosicielki. Drób zakażony po 4 tygodniu ma skolonizowany układ pokarmowy i uwalnia się od zakażenia po 60 dniach albo i nie i może siać w stresie

• u piskląt do 3 tygodnia życia - przebieg ostry, ze śmiertelnością około 20%(masowe namnażanie w przewodzie pokarmowym bo nie mają jeszcze rozwiniętej flory jelitowej)

• szczyt upadków w 2 tygodniu życia

Objawy:

• jw.

• biegunka ciągła

• przy S. Typhimurium - zapalenie spojówek = > ślepota jednostronna - a u gołębi obrzęk stawów

Zmiany sekcyjne:

• jw.

• wątroba też cętkowana ale jasnożółta

• zapalenie nieżytowe jelit, serowate czopy w jelitach ślepych, przekrwienie żołądka gruczołowego

• wstrzymana resorpcja żółtka

• przy ślepocie - ropne zapalenie gałki ocznej

• obrzęk, stan zapalny w stawach

• u dorosłych nosicieli brak zmian, tylko u niosek na jajnikach jw.

ARIZONOZA (AA)

• S. Arizonae

• najczęściej indyki do 10 tygodnia

• przy zaatakowanym OUN upadki nawet po kilku godzinach

• źródła zakażenia jw., + rezerwuar, dzikie ptaki, ssaki, płazy i gady

Objawy:

• z OUN - skręty szyi, ślepota, porażenia nóg, niezborność, drżenie całego ciała

• reszta jw.

• u ludzi wywołuje ostre zapalenie przewodu pokarmowego, rzadziej narządowe infekcje

Zmiany sekcyjne: przy ślepocie rogówka mleczno-opalizująca, zmętniała, na siatkówce żółtobiały wysięk ropny

Diagnostyka różnicowa: ND, AE, Chlamydioza, nadmierne stężenie amoniaku

DIAGNOSTYKA

• badanie bakteriologiczne - w zależności od wieku i profilu stada - jaja, ściółka, wymazy z pojemników transportowych, klujników, kloaki, wymazy podeszwowe, kał, padłe pisklęta i narządy wewnętrzne zwierząt padłych

• badanie 3 dni na wykluczenie, 7 na potwierdzenie wyników dodatnich

• przy badaniu produktów spożywczych czy innego materiału nieklinicznego, stosujemy preinkubację

WYKŁAD VI 16 XI 2012

Rodzaje antygenów komórkowych u pałeczek jelitowych

• pałeczki z rodzaju Enterobacteriaceae mają zróżnicowane struktury antygenowe

• somatyczne O (ciepłostałe)

• rzęskowe H (ciepłochwiejne)

• somatyczno-powierzchniowe (K), różnego typu (L, A, B, Vi, M) - zlokalizowane na powierzchni komórki bakteryjnej

• antygeny fimbrii

• znajomość struktury antygenowej jest podstawą schematów klasyfikacyjnych, znajdujących zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej

Biochemiczna identyfikacja pałeczek Salmonella

• po uzyskaniu czystej kultury bakterii i jej posianiu na agar odżywczy niezbędne jest rozpoznanie właściwości biochemicznych za pomocą tradycyjnych testów różnicujących lub systemu API

Diagnostyka serologiczna

• badamy poziom stężenia przeciwciał anty-Salmonella w danym stadzie

• ELISA - można wykrywać przeciwciała przy dużyxh rozcieńczeniach badanego materiału (surowicy lub żółtka jaj)

• zaletą jest możliwość badania dużej ilości próbek w stosunkowo krótkim czasie, przy niewielkim nakładzie kosztu

• wiązanie przeciwciał zachodzi przy wykorzystaniu różnych antygenów: antygeny rzęskowe, fimbrialne, białka błony zewnętrznej i lipopolisacharydy

• obecność przeciwciał w surowicy lub żółtkach nie zawsze oznacza zakażenie (szczepienia , przeciwciała matczyne), dla określenia dynamiki sytuacji epidemiologicznej istnieje konieczność powtórzenia badań tych samych zwierząt przynajmniej jeden raz

• w przypadku wystąpienia u ptaków w testach wykazujących zakażenie np. S. Pullorum dla potwierdzenia rozpoznania należy posłużyć się diagnostyką bakteriologiczną

• alternatywą w tego rodzaju sytuacjach może być stosowanie do uodporniani ptaków szczepionek podjednostkowych ….

• w każdym innym przypadku poza tym wywiad serologiczny powinien zostać potwierdzony wyizolowaniem drobnoustrojów z badanego materiału

• PCR i modyfikacje

Profilaktyka zakażeń pałeczkami Salmonella

• z uwagi na długowieczne nosicielstwo i siewstwo zarazka zwalczanie salmonella jest utrudnione

• każde stado powinno być objęte ścisłym nadzorem sanitarno-weterynaryjnym

• głównym celem programów profilaktycznych jest eliminacja zakażonych stad

Wykluczenie kompetycyjne (WK)

• zjawisko polegające na blokowaniu przez rozwijający mikroflorę np. piskląt kolonizacji świtała jelit przez niektóre patogeny przewodu pokarmowego, w tym bakteria Salmonella

• obecnie wykorzystuje się gotowe preparaty zawierające okrślone lub nieokreślone bakterie pomocnicze w aktywnej kolonizacji jelit u młodych piskląt, można je także podawać starszym ptakom po antybiotykoterapii

• podawać jak najwcześniej w wylęgarni lub na fermie, zanim będą miały kontakt z patogennymi serowarami Salmonella

Postępowanie

• produkcja 1-dniowych piskląt wolnych od zakażenia

• przestrzeganie zasady all in -all out

• unikanie zakażeń paszy (badania mikrobiologiczne)

• szczepienia ochronne

• nadzór weterynaryjny nad stosowaniem antybiotyków oraz innych leków przeciwbakteryjnych

• eliminacja pałeczek Salmonella ze środowiska hodowlanego (dezynfekcja)

• stosowanie preparatów zasiedlających przewód pokarmowy oraz zakwaszających

• monitoring serologiczny, monitoring mikrobiologiczny

Immunoprofilaktyka

• dopuszcza się możliwość stosowania szczepień ochronnych

• mogą być użyte szczepionki zarejestrowane i dopuszczone do obrotu w kraju

• w stadach rodzicielskich (produkcyjnych materiał dla stad towarowych) mogą być użyte wyłącznie szczepionki przeznaczone do kontroli zakażeń pałeczkami S. Enteritidis i S. Typhimurium Są to szczepionki inaktywowane w zawiesinie wodnej lub olejowej do podawania w iniekcji

• nie szczepić stad reprodukcyjnych w okresie przeciwko zakażeniom Salmonella Gallinarum-Pyllorum

• szczepionki podaje się w okresie odchowu, co najmniej dwukrotnie ptakom zdrowym

• nie podawać w okresie nieśności

W kraju zarejestrowana jest szczepionka inaktywowana zawierająca 8 serowarów Salmonella, w tym Gallinarum związanych ze swoistymi przeciwciałami króliczymi, przeznaczona do podawania z wodą do picia.

Gołąbie - szczepionka zawierająca S.Typhimurium

Chlamydofiloza (chlamydioza, ornitoza, choroba ptasia) (chlamydiosis, ornithosis)

prawie wszystkie gatunki ptaków

rodzaj: Chlamydophila gatunek: Chlamydophila psitaci

Przebieg kliniczny u ptaków nie zawsze jest jawny klinicznie, często (24-90%) spotyka się bezobjawowe nosicielstwo.

Etologia

drobnoustroje z rodzaju Chlamydia są bezwzględnymi pasożytami wewnątrzkomórkowymi, w ich cyklu rozwojowym występują 2 formy

1. pozakomórkowe ciałko elementarne - jest to forma zaraźliwa, przenosząca się z jednego osobnika na drugiego, która po inwazji komórki ulega wewnątrzkomórkowemu przekształceniu w

2. ciałko siatkowate mające zdolność namnożenia się w komórce; powstają tzw ciałka wtrętowe

Gołębie są w wysokim odsetku nosicielami zarazka. Pisklęta mogą zostać zakażone bezpośrednio lub za pomocą wektora, jakim są na przykład kleszcze.

U wielu zwierząt np. kur, indyków przebieg zakażenia jest bezobjawowy. Czasami dochodzi do ujawnienia się infekcji w wyniku stresu (transport, oziębienie, przegrzani, niedożywienie) i obniżenia odporności organizmu.

Zachorowanie lub epidemie oraz obraz kliniczny u ludzi w dużej mierze zależą od źródła zakażenia.

Zakażenia u ludzi

• w Polsce 1-6 przypadków ornitozy u ludzi

• szczególnie ryzyko stanowi kontakt z gołębiami miejskimi (do zakażenia dochodzi podczas odfruwania gołębi)

• zarazki przenoszone są wraz z kurzem oraz cząsteczkami wysuszonego kału. Człowiek zaraża się najczęściej drogą oddechową, rzadziej przez spojówki, przewód pokarmowy lub uszkodzoną skórę.

• na zakażenie narażone są osoby pracujące przy ptakach

• zakażenia laboratoryjne, szpitalne, ektopasożyty także stanowią drogę wnikania

Obraz choroby u ludzi przypomina grypę lub atypowe zapalenie płuc połączone z podwyższeniem ciepłoty. Czasami objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu. Przebieg ciężki u ludzi, nierzadko kończący się śmiercią, występuje wtedy, gdy źródłem zarazka są papugowate.

Objawy zakażenia u ludzi

• objawy grypopodobne (drżenie, gorączka, ból gardła, głowy, mięśni i stawów)

• drgawki i porażenia

• zapalenie spojówek

• zapalenie stawów

• biegunka

• zapalenie jelit

• zapalenie płuc

• chorobę charakteryzuje duża zmienność objawów klinicznych i różny stopień nasilenia objawów narządowych

|Drogi wnikania do organizmu ptaka ( te same co u ludzi)

1. aerogenna

2. alimentarna

3. przez uszkodzoną skórę

4. …

5. ….

Objawy

• duszność

• wyciek z oczu i nosa

• obrzęk powiek, powieki sklejone

• gałko oczne wysadzone

• osowiałość

• nastroszenie piór, utrata upierzenia na grzbiecie i mostku

• opuszczenie skrzydeł

• biegunka z domieszką krwi i śluzu

• drgawki i porażenia mięśni

Diagnostyka

• u ludzi w celu izolacji do badań pobrać: plwocinę, płyn opłucnej, popłuczyny lub wymazy z górnych dróg oddechowych oraz krew podczas ostrej fazy choroby

• od ptaków: krew, próbki kału, popłuczyny gardła i wymazy z nosogardzieli oraz z płuc, wątroby i śledziony pobrane podczas sekcji

1. Hodowla na odpowiednich podłożach (linie komórkowe i woreczek żółtkowy zarodków kurzych) - bardzo trudna, w warunkach in vitro trwa kilka tygodni

2. Metoda mikroimmunofluorescencji (MIF) - wykrycie swoistych przeciwciał obecnych w surowicy pacjenta przy zastosowaniu antygenu, którym jest ciałko elementarne Chlamydia

3. OWD - antygenem jest ekstrakt z zarodków kurzych zakażonych Chlamydia sp.; odczyn jest czuły, ale nie jest swoisty gatunkowo

4. ELISA

5. PCR - pozwala na identyfikację bakterii z materiału nie nadającego się do hodowli

Profilaktyka

• bezwzględne przestrzegani dezynfekcji wstępnej

• okresowe oczyszczanie i odkażanie pomieszczeń, sprzętu

• zamykanie zakażonych ferm

• wybijanie stad, w których występuje epizootii

• obsługa ferm wyposażona w maski, odzież ochronną

• unikanie kontaktów z przybłąkanymi ptakami

• kwarantanna ptaków przywożonych z zagranicy

• profilaktyczne podawanie antybiotyków w stadach zarażonych

• okresowe badania serologiczne i radiologiczne osób narażonych na zakażenie

Terapia

• leczenie: z wyboru tetracykliny, makrolidy

• hamują one syntezę białek drobnoustrojów; trudności w leczeniu są związane głównie ze złożonym dwufazowym cyklem rozwoju

• ciałko elementarne jest niewrażliwe na działanie antybiotyków, może pozostawać wewnątrz komórek gospodarza bez namnożenia

---