Techniki kryminalistyczne

Aktywacja neutronowa Jak wiemy z lekcji fizyki pierwiastki radioaktywne emitują trzy rozdaje promieniowania: alfa, beta i gamma. Jeśli pobudzimy próbkę do radioaktywności za pomocą bombardowania neutronami, wyemituje ona m. innymi promieniowanie gamma. Energię takiego promieniowania można zmierzyć. Każdy pierwiastek emituje promieniowanie o określonym, charakterystycznym poziomie energii. Jeśli znamy ten poziom - możemy zidentyfikować skład próbki.

Chromatografia - gr. chrama - barwa Technikę chromatografii wymyślił rosyjski botanik Michaił Cwiet. W oryginalnym opisie doświadczenia datowanym na 23 kwietnia 1905 r. znajdujemy informację, że użyto kolumny szklanej wypełnionej sproszkowanym węglanem wapnia (kredy). Jest to podstawowa metoda wyodrębniania i identyfikacji związków chemicznych w ich mieszankach. Ogólnie opiera się na dwóch "fazach" - ruchomej (roztwór ciekły (chromatografia cieczowa) lub gazowy (chromatografia gazowa)) i nieruchomej (ciekłej lub stałej - bibuła filtracyjna, cienka warstwa adsorbentu naniesiona na płytkę, wypełnienie kolumny). Faza nieruchoma pochłania (absorbuje) dany składnik, faza ruchoma rozdziela mieszankę. W miarę przesuwania się fazy ruchomej przez nieruchomą poszczególne składniki są w różnym tempie pochłaniane i stopniowo rozdzielane. W tym celu wykorzystywana jest:

1. różnica w zdolności adsorpcyjnej fazy stacjonarnej względem różnych składników znajdujących się w fazie ruchomej (chromatografia adsorpcyjna);

2. różnica wielkości współczynnika podziału składników rozdzielanych między cieczą umieszczoną na nośniku (w fazie stacjonarnej) a fazą ruchomą (chromatografia podziałowa);

3. różnica wielkości cząsteczek separowanych składników (chromatografia sitowa);

4. zatrzymywanie jonów na podłożu jonitowym (chromatografia jonowymienna).

Rys: "Chromatografia cienkowarstwowa". Źródło: Ian Graham -"Kryminalistyka"

Cwiet używał szklanej rurki wypełnionej tlenkiem glinu. Gdy roztwór różnych barwników roślinnych spływał w dół, poszczególne barwniki stopniowo rozdzielały się na paski. Dziś używa się kartkę bibuły (chromatografia bibułowa) lub warstwy tlenku glinu lub żelu krzemionkowego naniesionego na cienką płytkę.

W kryminalistyce stosowana dość powszechnie jest :

• chromatografia cienkowarstwowa (Thin Layer Chromatography) - Udoskonaleniem chromatografii bibułowej. Zamiast bibuły stosuje się płytkę szklaną lub folię aluminiową pokrytą warstwą żelu krzemionkowego, tlenku glinu lub celulozy. Do celów analitycznych stosuje się grubości warstw rzędu 0,15 mm;

Rys: "Chromatografia cieczowa" I Graham -"Kryminalistyka"

gazowa (GC - gas chromatography) - Do rozdzielania zarówno cieczy jak i gazów stosuje się chromatografię gazową. Warstwę nieruchomą nanosi się na cienką warstwę glinki lub szkła i umieszcza w stalowej rurze. Mieszaninę gazu przepycha się przez rurę za pomocą obojętnego gazu np. azotu. Detektory mierzą i rejestrują pojawiające się frakcje. Kolumna chromatograficzna ma postać długiej i cienkiej rurki (stalowej, kwarcowej lub szklanej), zwiniętej w zwój. W kolumnie kapilarnej faza stacjonarna tworzy cienką warstwę na wewnętrznej powierzchni ścianek. Kolumna jest umieszczona w termostatowanym piecu, wyposażonym w programator temperatury. W chromatografii gazowej najczęściej wykorzystywane są detektory przewodnictwa cieplnego (TCD, HWD), detektory płomieniowo-jonizacyjne (FID), detektory wychwytu elektronów (ECD) oraz detektory masowe (MSD); cieczowa (HPLC - High Performance Liquid Chromatography) GC/MS - urządzenie łączące chromatografię gazową ze spektometrią masową.

Elektroforeza - technika podobna do chromatografii. Wykorzystuje różną prędkość molekuł poruszających się przez fazę nieruchomą. Ruch ten wywoływany jest przez stały prąd elektryczny o małym natężeniu. Do pochłaniania używa się najczęściej żelu krzemionkowego lub skrobiowego. Technika ta szczególnie sprawdza się przy rozdzielaniu protein. Szybkość wędrowania cząsteczek zależy przede wszystkim od ich wielkości, co zezwala na rozdział układów o różnej wielkości cząsteczek. Do najbardziej popularnych technik elektroforetycznych należy elektroforeza płytowa w żelu poliakryloamidowym w obecności dodecylosiarczanu sodu (SDS). Często używany jest także żel agarowy lub skrobiowy. Odmianą jest też elektroforeza kapilarna (CE - capillary electrophoresis) polegająca na zjawisku migracji cząsteczek roztworu pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego.
Nowszymi jej odmianami są : strefowa elektroforeza kapilarna (CZE) oraz micelarna elektrokinetyczna chromatografia kapilarna (MECC lub MECK). Elektroforeza jest powszechnie stosowana w laboratoriach do rozdzielania aminokwasów, białek, fragmentów DNA i RNA.





Rys: "Aparat do elektroforezy żelowej". Rys: "Mikroskop skaningowy". Źródło: helios.augustana.edu

Mikroskopia skaningowa (SEM) - (powiększenie do 300 000x) - Mikroskopia skaningowa jest cenną metodą badawczą, która pozwala na obserwację powierzchni różnorodnych materiałów przy powiększeniach do 500 000 razy. Obraz przedmiotu powstaje dzięki "omiataniu" (skanowaniu) wiązką elektronów badanej powierzchni. Oddziaływanie elektronów z atomami próbki jest przyczyną wielu zjawisk fizyko-chemicznych. Powstające w trakcie tych zjawisk sygnały są analizowane w mikroskopie. Sygnał elektronów wtórnych jest wykorzystywany do wytworzenia obrazu morfologii próbki. Zdjęcia zapisywane są w pamięci komputera w postaci plików graficznych.

Spektrometria masowa Spektrometria masowa jest metodą badania substancji w której wyniku otzrymuję się widma mas atomów i cząsteczek wchodzących w jej skład. Najprościej rzec biorąc "podejrzaną" próbkę bombarduje się elektronami wytworzonymi przez lampę elektronową. Efektem jest rozbicie molekuł próbki na elektrycznie naładowane cząstki. Cząstki te są kierowane do spektrometru przez pole elektryczne, które nadaje im przyspieszenie. Następnie pole magnetyczne powoduje zmianę ich ruchu z liniowego na okrężny. Promień okręgu po którym cząstki się poruszają zależy od ich masy. Cięższe poruszają się po większym, lżejsze - po mniejszym okręgu ( tzn. okręgu o mniejszym promieniu). Spektrometr posiada po jednej stronie wąską szczelinę, po drugiej - detektor. Jeśli teraz zwiększymy natężenie pola to zwiększymy również promień okręgów po których poruszają się cząsteczki. W miarę wzrostu natężenia cięższe cząsteczki ulegają odchyleniu i przechodzą przez szczelinę, gdzie wyłapuje je detektor. W ten sposób można uzyskać widmo poszczególnych cząstek. Chemik bez problemu zidentyfikuje na jego podstawie składniki próbki. Podstawowym rodzajem spektrometru masowego jest spektrometr statycznych skrzyżowanych pól elektrycznego i magnetycznego (magnetyczne pole).


Rys: "Spektometria masowa". Źródło: Ian Graham -"Kryminalistyka"

Spektroskopia - Jeśli rozszczepimy światło na fale promieniowania elektromagnetycznego otrzymamy widmo. Pamiętamy je pewnie z lekcji fizyki uzyskiwane na szklanym pryzmacie. Oko ludzkie nie zauważy wszystkich jego kolorów, jednak spektrometr wykryje tez ultrafiolet i podczerwień. Każdy materiał który widzimy absorbuje pewien zakres fal -wtedy widzimy konkretny kolor np. materiał jest niebieski, ponieważ wchłania fale czerwone itd. Badania można przeprowadzić w promieniowani widzialnym, ultrafioletowym i podczerwonym. Techniki spektroskopowe dzieli się też ze względu na rodzaj oddziaływania promieniowania z badanym ciałem:

• Spektroskopia inwazyjna - bada widma powstające na skutek niszczenia struktury analizowanej substancji przez przechodzące przez nią promieniowanie. Można tu badać zarówno widma promieniowania powodującego niszczenie po jego przejściu przez substancje jak i widma produktów rozpadu.

• Spektroskopia absorbcyjna - bada widma powstające po przejściu promieniowania przez warstwę analizowanej substancji.

• Spektroskopia emisyjna - bada widma, które emituje badana substancja po poddaniu jej działaniu określonego oddziaływania fizycznego - czasami bada się też widma emitowane spontanicznie.

• Spektroskopia odbiciowa - bada widma, które powstały w wyniku odbicia się promieniowania od powierzchni analizowanej substancji - jej odmianą jest:

• Spektroskopia rozproszeniowa - która bada widma powstałe w wyniku rozpraszania się promieniowania przechodzacego przez gazowe lub cieczowe zawiesiny analizowanej substancji.

W spektrometrze emisyjnym próbkę umieszcza się w źródle wysokiej temperatury - emituje wówczas światło specyficznej długości fal. Emitowane światło skupiane jest w szklanym pryzmacie lub siatce dyfrakcyjnej w celu otrzymania widma. Widmo to widoczne jest w postaci linii w charakterystycznych kolorach utrwalonych na płycie fotograficznej, a obecnie oczywiście jako obraz komputerowy. Jest to metoda niszcząca - próbka "spala się" podczas emisji widma.
Spektrometr absorpcyjny działa na odwrotnej zasadzie - odparowane pierwiastki pochłaniają fale specyficznej długości powodując powstanie ciemnych linii w widmie. Jedna z nowoczesnych metod analitycznych pozwalających oznaczać zawartości składników występujących w bardzo małych ilościach (tzw. ilościach śladowych), jest ASA - Absorpcyjna Spektrometrie Atomowa - jest to metoda analityczna oparta na zjawisku absorbowania (czyli pochłaniania) przez wolne atomy promieniowania o określonej długości fali.





Rys: "Atomowy spektrometr absorpcyjny" Rys: "Spektometria podczerwieni". Źródło: Ian Graham -"Kryminalistyka"

Spektometria rentgenowska - Promieniowanie o mniejszej energii i większej długości fali od np. promieniowania gamma to promieniowanie rentgenowskie (lub promieniowanie X), które w chemii ma wielorakie zastosowanie, np. prześwietlając kryształy promieniami Roentgena możemy się dużo dowiedzieć o ich budowie, o sposobie ułożenia atomów i cząsteczek w tych kryształach (krystalografia). Możemy też wykorzystać promienie X do badania natury wiązań chemicznych (spektrometria ESCA). szybkimi elektronami bombarduje się próbkę i bada jej widmo.

Spektometria w podczerwieni i ultrafiolecie - Promieniowanie o jeszcze większej długości fali i jeszcze mniejszej energii to ultrafiolet i światło widzialne (UV/VIS). Badając w jaki sposób substancja pochłania promieniowanie ultrafioletowe i widzialne możemy dowiedzieć się o strukturze elektronowej atomów i cząsteczek (np. do badania półprzewodników). Spektrometria daje możliwość zarówno oznaczeń jakościowych i ilościowych. Długość fali spektometria w zakresie podczerwieni (IR) jest rzędu mikrometrów. Ponieważ drgania wewnętrzne cząsteczek chemicznych odpowiedzialne są za pochłanianie promieniowania podczerwonego można wykrywać charakterystyczne wiązania chemiczne i grupy funkcyjne, a nieraz wzajemne ich rozmieszczenie w cząsteczce.
W latach osiemdziesiątych wprowadzono skaningowe spektrometry FTIR współpracujące z komputerem. Metoda ta pozwala uzyskać widmo z próbki o wymiarach 10 mikronów. Wykorzystuje absorpcję lub emisję promieniowania związaną z wzbudzeniami drgań cząsteczek wchodzących w skład próbki.

Spektroskopia Ramana RS Substancje w próbce identyfikuje się za pomocą analizy niesprężystego rozpraszania fotonu (po zderzeniu cząsteczka w zasadzie nie zmienia swojego stanu energetycznego). Jeśli daną próbkę naświetlimy wiązką światła wywołamy trzy podstawowe zjawiska: absorpcję, emisję i rozproszenie fotonów. Różnica energii fotonu przed i po rozproszeniu jest ściśle związana z energią drgań cząsteczki. Widmo Ramana prezentuje zależność intensywności rozproszonego promieniowania od różnicy energii kwantów promieniowania padającego i rozproszonego, czyli niesie informacje o charakterystycznych drganiach cząstek. Na tej podstawie można ustalić skład badanej próbki.

CLK

W laboratoriach kryminalistycznych pracuje 786 ekspertów kryminalistyki, którzy badają zabezpieczone ślady i dowody rzeczowe, wydając opinie kryminalistyczne - w ciągu roku wykonuje się około 150 tys. ekspertyz z różnych dziedzin kryminalistyki, co umożliwia udowodnienie winy osobom podejrzewanym oraz wyjaśnienie przyczyn lub przebiegu zdarzeń przestępczych. W komórkach techniki kryminalistycznej zatrudnionych jest 1768 techników kryminalistyki, którzy uczestniczą w oględzinach miejsc przestępstw i ujawniają oraz zabezpieczają na nich różnego rodzaju ślady kryminalistyczne (rocznie przeprowadza się w Polsce około 300 tys. oględzin). W Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym wykonywane są również ekspertyzy kryminalistyczne, ale tylko te, które cechują się najwyższym stopniem skomplikowania oraz tzw. ekspertyzy odwoławcze - wykonane wcześniej przez ekspertów z laboratoriów kryminalistycznych k.w.p. jeżeli są uzasadnione przypuszczenia co do nieprawidłowości wynikających z nich ustaleń bądź są podważane na etapie procesu przygotowawczego i sądowego.

W wyposażeniu laboratorium znajduje się unikatowa i bardzo droga aparatura badawcza umożliwiająca przeprowadzanie analiz na najwyższym światowym poziomie.

Centralne Laboratorium Kryminalistyczne KGP prowadzi różnego rodzaju prace badawczo-rozwojowe z dziedziny kryminalistyki, których efektem końcowym jest opracowywanie i wdrażanie do praktyki nowych metod badawczych.

Najnowszymi osiągnięciami laboratorium w tej dziedzinie są między innymi:

• Opracowanie metodyki kryminalistycznych badań szkieł mającej za zadanie doskonalenie porównawczych metod badawczych szkieł oraz utworzenie komputerowej bazy danych;

• Opracowanie modelowej procedury nieniszczących badań dokumentów dla potrzeb procesu karnego;

• Opracowanie metody fonoskopijnej analizy śladów zapisu magnetycznego;

• Profilowanie MDMA - wspólnie z Instytutem Ekspertyz Sądowych w Krakowie i wydziałem Chemii Uniwersytetu Jagielońskiego;

• Ślady kontaktowe materiałów wybuchowych - wspólnie z Wydziałem Chemicznym Politechniki Warszawskiej;

• Wykonanie rekonstrukcji prawdopodobnego-przyżyciowego wyglądu twarzy Mikołaja Kopernika na podstawie czaszki odkrytej we Fromborku - wspólnie z Wyższą Szkołą Humanistyczną w Pułtusku.

Zakład Techniki. Kryminalistycznej

Podstawą działalności zakładu stanowi prowadzenie zajęć dydaktycznych przez  dwa zespoły zadaniowe: techniki kryminalistycznej i wypadków drogowych. Opis zakładu Zespół Techniki Kryminalistycznej prowadzi zajęcia na kursach: Szkolenie zawodowe podstawowe policjantów, Doskonalenia zawodowego w zakresie śledztwa powybuchowego, Doskonalenia zawodowego dla techników kryminalistyki, Doskonalenia zawodowego policjantów kierujących zespołami oględzinowymi, Doskonalenia zawodowego dla policjantów służby kryminalnej i minerów pirotechników w zakresie podnoszenia umiejętności prowadzenia śledztwa po wybuchu Doskonalenia zawodowego dla policjantów służby prewencyjnej w specjalności do spraw nieletnich Celem szkoleń  jest kształcenie w zakresie ujawniania i zabezpieczania śladów kryminalistycznych, fotografii kryminalistycznej oraz prowadzenia oględzin różnych rodzajowo miejsc zdarzeń i sporządzenia dokumentacji oględzinowej. Zespół Wypadków Drogowych prowadzi zajęcia na kursach: Doskonalenia zawodowego ruchu drogowego dla potrzeb pogotowia wypadkowego. Doskonalenia zaowodowego dla policjantów służby prewencyjnej ruchu drogowego Celem szkoleń jest wykształcenie umiejętności usuwania skutków zdarzeń drogowych, ze szczególnym uwzględnieniem zabezpieczenia miejsca, ujawnienie i zabezpieczenie śladów kryminalistycznych, prowadzenia oględzin, kwalifikacji prawnej zdarzenia i sporządzenia dokumentacji. Pracownicy zakładu uczestniczą w szkoleniach, sympozjach, seminariach,  konferencjach i warsztatach szkoleniowych organizowanych przez podmioty policyjne i poza policyjne: Sympozja organizowane przez Instytut Ekspertyz Sądowych w Krakowie, Seminaria organizowane przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego, Szkolenie z zakresu Bazy danych GENOM, Szkolenie z zakresu zabezpieczeń praw jazdy i dowodów rejestracyjnych, Regionalne Warsztaty Kryminalistyczne, Sympozjum „Kryminalistyka - ciągle nowe wyzwania” organizowane przez PTK, Konferencja naukowa „Przestępczość z wykorzystaniem elektronicznych instrumentów płatniczych”, Szkolenia prokuratorów z zakresu oględzin miejsc wypadków drogowych, Sympozjum Ekspertów Daktyloskopii, Zakład Techniki Kryminalistycznej zatrudnia m.in.: biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, eksperta daktyloskopii, eksperta kryminalistyki z dziedziny badań biologicznych, i współpracuje z: Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym  Komendy Głównej Policji  w Warszawie, Laboratorium Kryminalistycznym  Komendy Stołecznej Policji  w Warszawie, szkołą policji w Bautzen - Saksonia, Zakładem Medycyny Sadowej  Akademii Medycznej  w Warszawie, Polskim Towarzystwem  Kryminalistycznym, Przemysłowym Instytutem  Motoryzacji, Zrzeszeniem Rzeczoznawców Transportu Samochodowego i Ruchu Drogowego  w Warszawie, Komenda Powiatową  Policji  w Legionowie,

ORGANIZOWANIE I PROWADZENIE OGLĘDZIN 

Organizowanie pracy na miejscu przestępstwa  -  to zespół czynności kierującego zespołem oględzinowym polegających na podziale zadań i jednoznacznym określeniu indywidualnej odpowiedzialności za jakość ich wykonania, określeniu zasad koordynacji czynności i wymiany informacji oraz zasad analizowania i określania na jej podstawie nowych przedsięwzięć. W zależności od właściwości miejsca przestępstwa oraz od rodzaju przestępstwa, rozległości miejsca oględzin, rodzaju śladów kryminalistycznych i dowodów rzeczowych mogących wystąpić na miejscu przestępstwa itp., w jednostkach Policji mogą funkcjonować następujące modele organizacyjne oględzin miejsca ujawnionego przestępstwa: oględziny dokonywane samodzielnie przez policjanta komórki dochodzeniowo-śledczej lub techniki kryminalistycznej służby kryminalnej, oględziny dokonywane przez policjanta komórki dochodzeniowo-śledczej i policjanta komórki techniki kryminalistycznej służby kryminalnej, oględziny dokonywane przez stały lub doraźnie powoływany zespół oględzinowy złożony z policjantów komórek dochodzeniowo - śledczej i laboratorium kryminalistycznego lub techniki kryminalistycznej służby kryminalnej Zespół oględzinowy może być skierowany na miejsce każdego przestępstwa. Policjant komórki dochodzeniowo-śledczej lub techniki kryminalistycznej wyznaczony do samodzielnego przeprowadzenia oględzin miejsca przestępstwa albo do kierowania zespołem oględzinowym powinien zapoznać się z uzyskanymi informacjami o przestępstwie, wstępnie określić cele i zadania własne lub zespołu oraz niezbędne dla ich wykonania siły l środki. Policjant komórki dochodzeniowo-śledczej może samodzielnie przeprowadzić oględziny miejsca przestępstwa, jeżeli niezbędne podczas ich dokonywania czynności techniczno-kryminalistyczne mają polegać tylko na: wykonaniu zdjęć fotograficznych, z wyłączeniem zdjęć makroskopowych, wykonaniu szkicu ogólnego, nie wymagającego ścisłego zachowania skali, ujawnianiu wzrokowym śladów kryminalistycznych i dowodów rzeczowych oraz ich zabezpieczaniu, jeżeli wymaga ono zastosowania jedynie podstawowych środków i materiałów kryminalistycznych, ujawnianiu i zabezpieczaniu śladów za pomocą klasycznych proszków i typowej folii daktyloskopijnej. Jeżeli podczas oględzin konieczne jest wykonanie czynności techniczno-kryminalistycznych wymagających wiedzy i umiejętności przekraczających kompetencje policjanta komórki dochodzeniowo-śledczej, może on wezwać do pomocy w ich przeprowadzeniu policjanta komórki techniki kryminalistycznej lub laboratorium kryminalistycznego. Decyzję o wezwaniu policjanta laboratorium kryminalistycznego lub komórki techniki kryminalistycznej podejmuje skierowany na miejsce przestępstwa z poleceniem przeprowadzenia oględzin policjant komórki dochodzeniowo-śledczej, po dokonaniu oceny jego stanu l określeniu zakresu koniecznych do wykonania w ramach oględzin miejsca przestępstwa czynności techniczno-kryminalistycznych. Do oględzin miejsc poważnych przestępstw kieruje się zespół oględzinowy, złożony z policjantów komórek: dochodzeniowo-śledczej, laboratorium kryminalistycznego i techniki kryminalistycznej, zadaniem, którego jest: dokonanie czynności procesowej-oględzin, wykonanie wszystkich niezbędnych czynności techniczno-kryminalistycznych skutkujących ujawnieniem, zabezpieczeniem i wstępną oceną wszelkich śladów kryminalistycznych związanych z danym przestępstwem l jego uczestnikami, niezwłoczne wykonanie wszystkich koniecznych czynności techniczno-kryminalistycznych  nie wymagających  wydania  postanowienia  o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego lub instytucji specjalistycznej. Jeżeli w oględzinach uczestniczy policjant laboratorium kryminalistycznego lub komórki techniki kryminalistycznej, za zgodą policjanta przeprowadzającego oględziny lub kierującego zespołem oględzinowym jest on uprawniony do: zabrania śladów kryminalistycznych i dowodów rzeczowych do jednostki Policji celem ich zabezpieczenia technicznego i przygotowania do dalszych badań kryminalistycznych, zabrania ujawnionych dowodów rzeczowych do jednostki Policji celem podjęcia w warunkach laboratoryjnych prób ujawnienia na nich śladów kryminalistycznych działania sprawcy, przekazania ujawnionych śladów lub dowodów rzeczowych do laboratorium kryminalistycznego lub komórki techniki kryminalistycznej prowadzących zbiory śladów kryminalistycznych lub dowodów rzeczowych celem ich sprawdzenia, a następnie wnioskowania o ich włączenie do zbiorów. Zabranie albo przekazanie dowodu rzeczowego lub śladu kryminalistycznego do laboratorium kryminalistycznego albo komórki techniki kryminalistycznej należy odpowiednio udokumentować w protokole oględzin. Kierujący zespołem oględzinowym po przybyciu na miejsce przestępstwa dokonuje, wspólnie z prokuratorem, jeżeli w tym czasie jest on obecny na miejscu przestępstwa i policjantem laboratorium kryminalistycznego lub komórki techniki kryminalistycznej, sprawdzenia prawidłowości wykonanych przed Jego przybyciem czynności, koryguje sposób ich wykonania l obejmuje nadzór nad dokonywaniem dalszych czynności, a w szczególności: sprawdza prawidłowość wyznaczenia i zabezpieczenia obszaru miejsca przestępstwa, sprawdza prawidłowość zabezpieczenia obszaru oględzin przed zanieczyszczeniem lub utratą materiału dowodowego i w razie potrzeby podejmuje dodatkowe działania, określa stopień i rodzaj zagrożeń dla życia lub zdrowia albo mienia, mogących wystąpić na wyznaczonym obszarze oględzin, ustala poza zabezpieczonym obszarem położenie stanowiska kierowania oględzinami i informuje o jego położeniu wszystkich uczestników oględzin, a także wyznacza miejsce dla stanowiska wsparcia logistycznego i koordynacji działań. Po wyznaczeniu obszaru oględzin prokurator i kierujący zespołem oględzinowym wspólnie z ekspertem laboratorium kryminalistyki albo policjantem komórki techniki kryminalistycznej wchodzą na wyznaczony obszar oględzin i dokonują wstępnej oceny jego stanu i zakresu koniecznych działań, a także podejmują dodatkowe czynności zmierzające do jak najlepszego zabezpieczenia śladów kryminalistycznych i dowodów rzeczowych, dbając by wszelkie podejmowane przez nich działania w zakresie zachowania i zabezpieczenia dowodów były dokładnie dokumentowane; w szczególności ekspert kryminalistyki albo technik kryminalistyki mogą skorygować wcześniej wyznaczoną przez policjanta służby prewencyjnej albo innego policjanta drogę poruszania się po miejscu przestępstwa ("ścieżkę dostępu") albo także wyznaczyć alternatywne drogi poruszania się. Podczas wstępnej oceny stanu miejsca przestępstwa należy: dokładnie rozpoznać miejsce przestępstwa, jego strukturę i właściwości, uściślić położenie miejsca i jego granice, ujawnić i wstępnie zbadać szczególnie wyraziste, nadające się do natychmiastowego ujawnienia ślady kryminalistyczne i dowody rzeczowe, w szczególności te, które mogą ograniczać swobodne poruszanie się po miejscu przestępstwa, dokonać wstępnej rekonstrukcji przebiegu przestępstwa i ocenić ślady kryminalistyczne oraz dowody rzeczowe pod kątem możliwości ich natychmiastowego wykorzystania w procesie wykrywczym, ustalić, które zmiany spowodował sprawca lub sprawcy przestępstwa, a które Inne osoby, ustalić plan i program oględzin oraz dokonać podziału zadań, przyjąć odpowiednią metodę badań szczegółowych, utrwalić zastaną sytuację bez dokonywania jakichkolwiek zmian w zastanym układzie (wykonanie zdjęć fotograficznych ogólnie ilustrujących wygląd miejsca przestępstwa lub nagrania wideo, sporządzenie odręcznego szkicu miejsca oględzin, oznaczenie wyrazistych dowodów rzeczowych i śladów kryminalistycznych kolejnymi numerami, dobranie stałych punktów odniesienia, wykonanie zdjęć sytuacyjnych obrazujących wzajemne położenie względem siebie i usytuowanie już oznaczonych numerami zwłok, dowodów rzeczowych, śladów kryminalistycznych i przedmiotów występujących na miejscu przestępstwa albo względem stałych punktów odniesienia, wykonanie zdjęć szczegółowych zwłok, poszczególnych dowodów rzeczowych, śladów kryminalistycznych i innych przedmiotów itp.). Prokurator i kierujący zespołem, oględzinowym przeprowadzają odprawę z całym zespołem, podczas której ustalają metodę prowadzenia oględzin szczegółowych, kolejność działań, określają czynności niezbędne do wykonania na miejscu ujawnionego przestępstwa, dokonują podziału zadań między poszczególnych członków zespołu ustalają zasady gromadzenia oraz obiegu śladów kryminalistycznych i dowodów rzeczowych, ustalają zasady zapewnienia bezpieczeństwa pracy członków zespołu. Oględziny szczegółowe  -  to zespół czynności taktycznych i techniczno-kryminalistycznych przeprowadzanych w sposób planowy, uwzględniających właściwości badanego miejsca (przestrzeń zamknięta, teren otwarty), przy wykorzystaniu sprzętu technicznego i środków technicznych służących do ujawniania, badania i zabezpieczania śladów kryminalistycznych i dowodów rzeczowych, które mogą dostarczyć danych umożliwiających odtworzenie przebiegu i przyczyn badanego przestępstwa, a także szczegółowe badanie terenu przyległego, miejsca zaistnienia skutku przestępstwa, drogi dojścia i odejścia sprawcy, a przede wszystkim miejsca, gdzie nastąpiły zmiany w wyniku przestępstwa oraz szczegółowe badanie różnych grup śladów kryminalistycznych i przedmiotów, ich położenia, właściwości, stanu, cech indywidualnych, następnie utrwalonych na zdjęciach fotograficznych, techniką wideo, na szkicach i planach oraz w formie niezbędnego opisu słownego w protokole oględzin. W fazie oględzin szczegółowych wszystkie przedmioty, na których zostały odnalezione jakiekolwiek ślady kryminalistyczne (np. mikroślady, ślady linii papilarnych, ślady biologiczne, ślady organiczne) lub, gdy istnieje przypuszczenie, że mogą się one znajdować na dalszych częściach tych przedmiotów a także przedmioty pozostawione przez sprawcę lub sprawców poddaje się szczegółowym oględzinom w celu: dokładnego zbadania całego przedmiotu, na którym mogą się znajdować jeszcze inne ślady, dokładnego opisu właściwości przedmiotów pozostawionych na miejscu przestępstwa i wykrycia na nich pewnych cech, oznaczeń, inicjałów itp., zabezpieczenia śladów kryminalistycznych i przedmiotów, które po dokładnym zbadaniu, opisie, zaznaczeniu na szkicu i sfotografowaniu włącza się do sprawy jako rzeczowe źródła albo środki dowodowe. Wstępnej oceny ujawnionych śladów kryminalistycznych może dokonywać policjant laboratorium kryminalistycznego lub komórki techniki kryminalistycznej w celu: eliminacji śladów kryminalistycznych, które nie nadają się do identyfikacji, eliminacji śladów pozostawionych przez osoby postronne (ślady przypadkowe, ślady domowników lub osób mających legalny dostęp do danego miejsca). Kierujący zespołem oględzinowym, po zakończeniu oględzin miejsca przestępstwa składa szczegółową relację z ich przebiegu i o Ich wynikach kierownikowi grupy operacyjno-procesowej, a następnie przekazuje miejsca, na których prowadzono oględziny do jego dyspozycji. Kierownik grupy operacyjno - procesowej w porozumieniu z prokuratorem podejmuje decyzję, co do dalszego sposobu dysponowania miejscem poddanym oględzinom (pozostawienie w dyspozycji prokuratury lub Policji, oddanie pod dozór dysponenta miejsca, przekazanie do użytkowania dysponentowi miejsca itp.). W przypadku prowadzenia oględzin miejsca przestępstwa na obszarze otwartym w nocy, we mgle, podczas opadów deszczu albo śniegu, w celu zapewnienia możliwości powtórnego przeprowadzenia oględzin miejsca popełnienia przestępstwa, należy to miejsce zabezpieczyć przed dostępem osób postronnych oraz przed niekorzystnym wpływem warunków atmosferycznych i ponowić oględziny w innych, lepszych warunkach atmosferycznych lub warunkach widoczności. Kierownik grupy operacyjno - procesowej   wspólnie   z  prokuratorem, kierującym zespołem oględzinowym, koordynatorem czynności techniczno-kryminalistycznym, policjantem   odpowiedzialnym   za dowody   rzeczowe   (o   ile   został   wyznaczony)   i ekspertem techniki kryminalistycznej, bezpośrednio po wykonaniu wszystkich czynności wchodzących w zakres oględzin, przed podjęciem decyzji o opuszczeniu tego miejsca, dokonują kontrolnego przeglądu obszaru oględzin celem sprawdzenia, czy podczas: - gromadzenia materiału dowodowego nie pominięto czegokolwiek, w przypadku stwierdzenia, że pominięto ślady lub dowody należy dokonać oględzin uzupełniających, - dokonywania czynności Jej uczestnicy nie pozostawili własnych zanieczyszczeń w postaci zużytego sprzętu o jednorazowym użyciu, niedopałków papierosów, itp. i w razie potrzeby ich usunięcie. Kierownik grupy operacyjno - procesowej wspólnie z prokuratorem, kierującym zespołem oględzinowym, koordynatorem czynności techniczno-kryminalistycznych, policjantem odpowiedzialnym za dowody rzeczowe i ewentualnie ekspertem techniki kryminalistycznej ustalają dalszą taktykę wykorzystania zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności kolejność prowadzenia dalszych specjalistycznych badań kryminalistycznych, w tym określają rodzaje specjalności biegłych, instytucje naukowe albo specjalistyczne, którzy lub, w których należy przeprowadzić badania materiału dowodowego, uwzględniając w planowanych działaniach wyniki pracy pozostałych zespołów grupy operacyjno-procesowej, w szczególności zespołu operacyjnego i procesowego. Dokonane ustalenia dokumentuje się w pooględzinowej notatce urzędowej, którą po sporządzeniu podpisuje kierownik grupy operacyjno-procesowej.

8

---