Serbia

Republika Serbii położona jest w środkowej części półwyspu Bałkańskiego. Kraj nie posiada dostępu do morza, jednak dzięki Dunajowi możliwa jest żegluga do innych miast Europy Środkowej i Wschodniej oraz do M.Czarnego. Na południu Serbia graniczy z Kosovem, którego jednostronnie ogłoszoną niepodległość uznała część państw świata.

1. INFORMACJE OGÓLNE

Klimat:

zróżnicowany. W północnej części dominuje klimat kontynentalny, z zimnymi zimami i gorącymi latami z częstymi opadami deszczu, w południowej natomiast klimat śródziemnomorski, z gorącymi, suchymi latami i jesieniami, a także dość chłodnymi zimami z opadami śniegu.

Strefa czasowa:
GMT+1; czas letni GMT+2 (od końca marca do końca października)

Obszar:
88 361 km²

Ludność:

7 243 007 mieszkańców

Stolica:
Belgrad

Język urzędowy:

serbski

Waluta:
1 dinar (RSD) = 100 para. W obiegu znajdują się banknoty o nominałach 10, 20, 50, 100, 200, 1000, 2000 i 5000 RSD oraz monety o wartości 1, 2, 5, 10 i 20 RSD.

Dni świąteczne 2015:

01-02.01 - Nowy Rok, 07.01 - Boże Narodzenie wg Prawosławia, 15.02 - Święto Konstytucji, 10.04 - Wielki Piątek wg Prawosławia, 13.04 - Pon.Wielka-nocny wg Prawosławia, 01-02.05 - Święto Pracy, 11.11 - Dzień Pokoju.

(Jeżeli dzień świąteczny wypada w niedzielę to inny dzień jest dniem wolnym od pracy)

Dokumenty podróży wymagane przy pobytach do 90 dni to ważny paszport lub ważny dowód osobisty.

W Serbii istnieje obowiązek meldunkowy dla cudzoziemców.Przy przyjazdach do osób prywatnych należy dopilnować dokonania meldunku przez gospodarza; przy pobytach w hotelach zameldowania dokonuje administracja hotelowa. 

Ubezpieczenie:

• akceptowane jest krajowe ubezpieczenie komunikacyjne OC (od 01.01.2012);

• przy wjeździe do Kosowa nadal wymagane jest wykupienie na granicy specjalnego ubezpieczenia (najtańsze, na ok. 50 dni, kosztuje ok. 50 EUR).

Uwaga: W obrębie Serbii znajduje się nowo powstałe państwo Kosowo, zamieszkałe w przeważającej części przez ludność pochodzenia albańskiego. Z powodu nadal niestabilnej sytuacji w Kosowie zdecydowanie odradza się podróżowanie po tym obszarze. 

Drogowe przejścia graniczne zalecane dla turystów, czynne 24h: 

z Rumunią: Srpska Crnja -Jimbolia               Stamora Moravita - Vatin Najdas - Kaludjerovo Portile de Fier - Djerdap Portile de Fier 2 - Kusjak Moldave Veke - Golubac Foeni 2 - Jasa Tomic Comlosu Mare - Nakova	z Węgrami: Backi Breg - Hercegszanto Bacalmas - Bajmok Kelebija - Tompa Horgos - Roszke Tisasiget - Dala Mohacs - Bezdan Asothalom -Vinogradi
z Bułgarią: Bregovo - Mokranje (Negotin) Kula - Vrska Cuka (Zajecar) Kalotina - Gradina Oltomanci - Ribarci Strezimirovi - Strezimirovci	z Albanią: Cafa Prusit - Zogai Vrbnica  (Vermice)- Morine
z Macedonią: Prohor Pcinjski - Pelince Presevo - Tabanovce Djeneral Jankovic - Dolno Blace Globocica - Jazince	z Czarnogórą: Cemerno - Cemerno Jabuka - Rance Gostun - Konatar Vuva - Vuca  Kula - Rozaje
z Chorwacją: Bajakovo - Batrovci (M1, E70) Backa Polanka - Ilok Nestin - Ilok Bezdan - Batina Bogojevo - Erdut Ljuba - Principovac Sot - Principovac Sid - Tovarnik Berkasovo - Bapska	z Bośnią i Hercegowiną: Jamena - Jemena Badovinci - Popovi Bajina Basta - Skelani Kotroman - Vardiste Trbusnica - Sepak Ljubovija - Bratunac Mali Zvornik - Karakaj Sremska Raca - Bosanska Raca Uvac - Rudo

Zazwyczaj nie ma problemów z bezpiecznym podróżowaniem po Serbii, jednakże odradzamy wycieczki w rejon Kosova i jego okolice. Rząd Serbii nie uznaje wjazdu na swoje terytorium przez przejścia graniczne z Kosovem ani też korzystania z zewnętrznych przejść granicznych między Kosovem a Albanią i Macedonią.
Ze względu na możliwość zamieszek w Serbii południowej odradza się również przejazd przez Presevo, Medvedja i Bujanovac.

2. PRZEPISY RUCHU DROGOWEGO

Wyposażenie pojazdu:

• pasy bezpieczeństwa obowiązkowe na przednich siedzeniach, na tylnych - o ile są zamocowane;               

• trójkąt ostrzegawczy;               

• apteczka + gumowe rękawice;      

• lina holownicza;      

• minimalna głębokość profilu rzeźby bieżnika opon - 1 mm (autokary - 2 mm);

• kask ochronny dla motocyklisty i rowerzysty; 

• zalecane jest posiadanie gaśnicy (gaśnica stanowi obowiązkowe wyposażenie autokarów i samochodów ciężarowych i zabezpieczenia antywłamaniowego;

• zalecane posiadanie żarówek zapasowych (nie dotyczy pojazdów z zainstalowanymi żarówkami LED, ksenon itp.); 

Uwagi:
► zakaz posiadania zaciemnionych szyb przednich. Dozwolone jest zaciemnienie szyby bocznych przednich do 30%, a szyb bocznych tylnych  do 100%
► zakaz posiadania i używania antyradarów. Korzystanie z antyradaru karane jest mandatem w wysokości od 15000 do 30000 RSD lub karą 15 dni więzienia.

Światła mijania

Obowiązek używania świateł mijania przez cały rok przez 24h przez wszystkie pojazdy w ruchu.

Kamizelki odblaskowe

Obowiązek posiadania kamizelki odblaskowej w pojazdach osobowych i handlowych. Kamizelka musi być używana przez kierowcę, bądź pasażera w przypadku wyjścia z pojazdu (np.awaria pojazdu) w terenie niezabudowanym, na autostradach i drogach ruchu szybkiego. W nocy oraz warunkach złej widoczności również piesi winni mieć kamizelki bądź elementy odblaskowe.

 

Dozwolone wymiary pojazdów:
- wysokość - 4,0 m
- szerokość - 2,55 m
- długość zestawu pojazdów (samochód + przyczepa) - 18,75 m

Prawo jazdy. Do prowadzenia pojazdu uprawnione są tylko osoby, które ukończyły 18 lat.

Przewóz dzieci. Dzieci poniżej 3 roku życia można przewozić na przednim siedzeniu pojazdu pod warunkiem, iż jest ono wyposażone w specjalne urządzenie zabezpieczające dostosowane do wymiarów dziecka. Dzieci w wieku od 3 do 12 lat muszą podróżować na tylnych siedzeniach. Dzieci w wieku poniżej 12 lat nie może jeździć na motorze.

Dozwolone prędkości (km/h):

- teren zabudowany - 50 km/h, o ile znaki nie wskazują inaczej;

- teren niezabudowany:

samochód osobowy z przyczepą, autokar  bez przyczepy, autokar z przyczepą do 750 kg, samochód campingowy, samochód ciężarowy do 7,5 tony	80
autokar do przewozu dzieci	70^1
samochód ciężarowy z przyczepą o łącznej dmc do 7,5 t	70
samochód ciężarowy lub autokar z przyczepą o łącznej dmc powyżej 7,5 t	80^2
autokar z przyczepą przeznaczony do przewozu pasażerów	50

autostrady		drogi  ekspresowe	inne drogi
motocykl z przyczepą lub bez, samochód osobowy bez przyczepy	120	100	80

1) 90 km/h na autostradach
2) 100 km/h na autostradach   

Parkowanie

W dużych miastach wyznaczone są strefy ograniczonego parkowania gdzie zainstalowano parkometry. Parkowanie jest płatne w godzinach 07:00 - 21:00 od poniedziałku do rannych godzin w soboty; w pozostałym czasie parkowanie jest bezpłatne. Centrum Belgradu jest podzielone na 3 strefy z parkowaniem ograniczonym do 1, 2 lub 3 godzin. Na innych parkingach za pozostawienie samochodu opłaca się na miejscu; średnia opłata za parkowanie przez 1 godzinę wynosi 35-50 RSD. Wykazy parkingów w Belgradzie są dostępne na stronie http://www.parking-servis.co.rs/en/

Niepełnosprawni


W Belgradzie jest ok. 500 miejsc parkingowych przeznaczonych dla kierowców niepełnosprawnych gdzie mogą zostawić samochód bezpłatnie na okres 3 godzin.
 

Pojazdy handlowe

W Serbii nie obowiązują zakazy ruchu dla pojazdów handlowych. Dozwolony czas tranzytu - 72 godziny.

Uwaga: dokumentem kontrolnym dla pojazdów handlowych użytkowanych na podstawie umowy użyczenia lub leasingu jest kopia umowy lub wyciąg z umowy użyczenia lub leasingu przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na jeden z języków (angielski, francuski, niemiecki lub rosyjski) i poświadczone notarialnie. Kierowca zaś musi posiadać dokument, w którym pracodawca potwierdza, że kierowca jest zatrudniony w jego przedsiębiorstwie.

3. KARY ZA WYKROCZENIA DROGOWE

Dozwolona zawartość alkoholu we krwi - 0,03%, dla kierowców zawodowych - 0%
Kary dla kierowców prowadzących pojazd pod wpływem alkoholu będą następujące:

alkohol	ogólne	dla kierowców specjalnych*)
do 0,03%	-	5000 RSD
od 0,031 do 0,05%	5000 RSD	5000 RSD
od 0,05 do 0,12%	od 6000 do 20000 RSD+6 pkt. karnych, zatrzymanie prawa jazdy na min.3 mies.	od 6000 do 20000 RSD+6 pkt.karnych, zatrzymanie prawa jazdy na min.3 mies.
od 0,12 do 0,16%	od 15000 do 30000 + 10 pkt.karnych, zatrzymanie prawa jazdy na okres min.6 mies.
od 0,16 do 0,2%	od 15000 do 30000 + 12 pkt.karnych, zatrzymanie prawa jazdy na okres min.8 mies.
powyżej 0,2%	min.15 dni więzienia lub grzywna w wysokości od 100.000 d0 120.000 RSD + 14 pkt. karnych i zatrzymanie prawa jazdy na okres min.8 mies.

*) kierowcy-uczniowie, "nowi" kierowcy, kierowcy zawodowi.

Prowadzenie pojazdu pod wpływem substancji psychoaktywnych:
a) bez spowodowania wypadku: grzywna w wysokości od 15000 do 30000 RSD lub kara więzienia do 30 dni +8 pkt.karnych i zatrzymanie prawa jazdy na okres 6 miesięcy.
b) przy spowodowaniu wypadku grzywna w wysokości od 30000 do 50000 RSD +8 pkt.karnych i zatrzymanie prawa jazdy na okres 8 miesięcy.

Przykładowa wysokość mandatów pobieranych na miejscu za:

• nierespektowanie zakazu wyprzedzania:

• 6.000 - 20.000 RSD + 2 punkty karne lub 30 dni aresztu (bez spowodowania wypadku);

• 10.000 - 40.000 RSD + 3 punkty karne lub 45 dni aresztu i zatrzymanie prawa jazdy na 3 miesiące (przy spowodowaniu wypadku);

• nierespektowanie zakazu zawracania:

• 6.000 - 20.000 RSD + 2 punkty karne (bez spowodowania wypadku);

• 10.000 - 40.000 RSD + 3 punkty karne lub 45 dni aresztu (przy spowodowaniu wypadku);

• nierespektowanie pierwszeństwa przejazdu na skrzyżowaniu:

• 6.000 - 20.000 RSD + 3 punkty karne (bez spowodowania wypadku);

• 10.000 - 40.000 RSD + 4 punkty karne lub 45 dni aresztu (przy spowodowaniu wypadku);

• nierespektowanie czerwonego/żółtego światła:

• 15.000 - 30.000 RSD + 6 punktów karnych lub 30 dni aresztu i zatrzymanie prawa jazdy na okres 3 miesięcy (bez spowodowania wypadku);

• 30.000 - 50.000 RSD + 9 punktów karnych lub 60 dni aresztu i zatrzymanie prawa jazdy na 5 miesięcy (przy spowodowaniu wypadku);

• nieprawidłowe parkowanie, nieprawidłowy przewóz dzieci na przednim siedzeniu  - 5000 RSD;

• prowadzenie rozmów telefonicznych, podczas jazdy, bez urządzenia głośnomówiącego:

• 3000 RSD (bez spowodowania wypadku);

• 6000 - 18000 (przy spowodowaniu wypadku);

• przekroczenie prędkości:

teren zabudowany, w RSD , km/h		teren niezabudowany, w RSD, km/h
do 10	3000	do 20	3000
od 10 do 21	5000	od 21 do 40	5000
od 21 do 50	od 6000 do 20000 + 4 pkt. karne, zatrzymanie prawa jazdy na min.30 dni	od 41 do 60	od 6000 do 20000 + 3 pkt. karne, zatrzymanie prawa jazdy na min.30 dni
od 51 do 70	od 15000 do 30000  + 7 pkt. karnych, zatrzymanie prawa jazdy na min.4 mies.	od 61 do 80	od 15000 do 30000 + 6 pkt. karnych, zatrzymanie prawa jazdy na min.30 dni
powyżej 70	min. 15 dni aresztu lub grzywna w wysokości od 100.000 do 120.000 RSD +14 pkt.karnych, zatrzymanie prawa jazdy na min.8 mies.	powyżej  80	min. 15 dni aresztu lub grzywna w wysokości od 100.000 do 120.000 RSD +14 pkt.karnych, zatrzymanie prawa jazdy na min.8 mies.

Jeżeli kierowca stanowi zagrożenie dla innych użytkowników drogi lub spowoduje wypadek, wysokość mandatu zostaje podwyższona, może być zastosowana kara aresztu i zatrzymanie prawa jazdy na okres od 30 dni do 6 miesięcy. Nałożony przez policjanta mandat należy uregulować w ciągu maks.8 dni w banku lub na poczcie.
 

4. OPŁATY DROGOWE

Sieć drogowa Serbii liczy 498 km autostrad płatnych i 136 km dróg ekspresowych również płatnych.

- autostrady:
E75: Belgrad - Nis - Pecenjevce
E70: Belgrad - Nis

- drogi ekspresowe
E75: Subotica  - Feketic - Novi Sad - Belgrad
E75: Subotica - Horgos

Opłaty pobierane w RSD lub EUR zależą od kategorii pojazdu: 

	kat.1. motocykl, samochód osobowy, pojazd o wysokości maks. do 1,30 m*), samochody typu combi i furgonetki 2-osiowe o wys. do 1,9 m*) i o dmc do 3,5 tony
	kat.2. samochód osobowy z przyczepą campingową, pojazdy 2-osiowe z przyczepą lub bez o wys. do 1,30 m; furgonetki 2-osiowe z przyczepą lub bez o wys. do 1,90*) i dmc do 3,5 tony
	kat.3. pojazdy 2-3-osiowe o wys. powyżej 1,30 m, autokary, samochody ciężarowe 2-3-osiowe; samochody typu combi 2-osiowe o wys. 1,90 m z przyczepa o dmc do 3,5 tony
	kat.4. pojazdy 3- i więcej osiowe i wys. od 1,30 m i dmc powyżej 3,5 tony

*)wysokość mierzona przy przedniej osi pojazdu

Odcinek autostrady	km	kat.1		kat.2		kat.3		kat.4
		RSD	EUR	RSD	EUR	RSD	EUR	RSD	EUR
E75 Subotica (gran. z Węgrami)  - Feketic - Novi Sad	99,5	330	3,00	500	4,50	990	9,00	1980	18,00
E75 Novi Sad - Belgrad	84	240	2,50	350	3,50	710	6,50	1420	13,00
E75 Belgrad - Nis	232,4	730	6,50	1100	10,00	2190	19,50	4390	39,50
E75 Nis - Leskovac (Doljevac)	28,5	190	2,00	280	2,50	570	5,50	1130	10,50
E70 Belgrad - Sid (granica z Chorwacją)	107,1	340	3,50	520	5,00	1030	9,50	2050	18,50

Opłaty za przejazd autostradami reguluje się gotówką (w dinarach (RSD) lub w Euro) lub kartami kredytowymi: Mastercard, Maestro, Visa i American Express.  

Wprowadzany jest system elektronicznego pobierania opłat stosowany obecnie na drodze E70 a następnie na E75 (Belgrad-Nis). Jedynym dystrybutorem urządzenia jest Automobilklub Serbii. Można je nabyć w siedzibie klubu w Belgradzie, na przejściach granicznych Batrovci (HR) i Tovarnik (HR) oraz przy wjeździe na autostradę w Simanovci. Koszt urządzenia to 3500 RSD lub 45 Euro.

Urządzenie umieszcza się za przednią szybą, wewnątrz pojazdu i można je zdejmować gdy nie korzysta się z niego. Kierowca kupuje kredyt na opłaty drogowe, który się zmniejsza przy przejeździe przez kolejne bramki.

Wysokość minimalnego kredytu zależy od kategorii pojazdu:

kat.1 - pojazd 2-osiowy o wysokości do 1,30 m                kwota min. 630 RSD

kat.2 - pojazd powyżej 2 osi o wysokości do 1,30 m          kwota min. 810 RSD

kat.3 - pojazd 2-3-osiowy o wysokości powyżej 1,30 m      kwota min. 1566 RSD

kat.3 - pojazd powyżej 3 osi i wysokości powyżej 1,30 m   kwota min. 3306 RSD

Obwodnica Belgradu

Został już oddany do ruchu zachodni odcinek obwodnicy Belgradu (z Batajnicy do Dobanovci) co pozwoli poruszającym się po E75 ominąć centrum Belgradu. A na południowej części obwodnicy został oddany do ruchu tunel Strazevica.

5. PALIWO

W Serbii benzyna bezołowiowa i diesel są dostępne bez problemów. Stacje benzynowe akceptują płatności gotówkę w RSD lub walucie wolnowymienialnej oraz kartami kredytowymi. Stacje usytuowane przy przejściach granicznych, wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych oraz w wielkich miastach czynne są 24h; pozostałe przeważnie od 08:00 do 20:00.

Wykaz stacji  z gazem płynnym do samochodów (LPG) sieci Euro-Gas jest dostępny na stronie: http://www.euro-gas.com/p/autogaspumpe 

Wykaz stacji usytuowanych przy autostradach (zatoki wypoczynkowe) sprzedających LPG:
1. Barje - A1-E70 obwodnica Ljubljany
2. Lom - A1-E61/70 Ljubljana - Koper
3. Lukovica - A1-E57 Maribor - Ljubljana
4. Hrusica - A2-E61 Karavanke - Ljubljana
5. Podsmreka - A2-E70 Ljubljana - Novo mesto
6. Voklo - kierunek Ljubljana (A2-E61 Karavanke - Ljubljana)
7. Povir - A3 - E70/61 Gabrk - Fernetici
8. Kozina - A1-E61/70 Ljubljana - Koper
9. Grabonos - A5 Maribor - Lendava
10. Murska Sobota - pn.A5 Maribor - Pince
11. Pince - pd. A5 Maribor - Pince
12. Slivnica - A1/E57 Maribor Ljubljana
13. Tepanje - wsch.-zach. A1/E57 Maribir - Ljubljana
14. Starine - pn. i pd. A2/E70 Novo mesto - Obrezje
15. Zaloke - pn. i pd. A2/E70 Novo mesto - Obrezje

Bez opłat celnych można wwieźć tylko paliwo znajdujące się w baku pojazdu. Wwóz paliwa w zapasowych kanistrach dozwolony jest w ilościach rozsądnych, pod warunkiem uiszczenia opłat  celnych.

Aktualne ceny paliwa

6. TELEFONY ALARMOWE

Usługi pomocy drogowej świadczy automobilklub Serbii (AMSS), centrala czynna 24h, telefon [phone]. Ośrodki pomocy drogowej czynne są zwykle w godz. 7-20; w sezonie turystycznym, w dużych miastach oraz wzdłuż autostrad i dróg ruchu szybkiego - 24h.

Aby uzyskać pomoc bezpłatnie zapoznaj się z www.sospzmot.pl

- policja - 192

- pogotowie ratunkowe - 194

- straż pożarna - 193

Od 2013 sukcesywnie wprowadzany jest międzynarodowy numer alarmowy 112.

7. POLSKIE PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE

Ambasada RP w Belgradzie

Kneza Miloša 38, 11 000 Beograd

tel.: [phone];
tel. dyżurny: [phone];
fax: [phone] oraz [phone]

e-mail: [e-mail]
www.belgrad.msz.gov.pl

VOIP 5548 322 Sekretariat

                      lub patrz: www.msz.gov.pl

PRZYDATNE ADRESY

Narodowa Organizacja Turystyczna Serbii (NTOS)

http://www.serbia.travel/

PZM Info 2015

8 ©Copyright PZM-Travel. Lato 2015

---