Obszar lasów liściastych
Staphyleapinnata - klokoczka południowa
Magnolia
Tulipanowiec amerykański
Obszar lasów iglastych
Pinnssylvestris- sosna pospolita
Seqiioiadendron gigari teiimmamutowiec olbrzymi
Obszar stepów i prerii
Suche i upalne lato Mroźna zima
Opady roczne od 350 do 500 mm. min. latem. maks. wiosną
Zawilec wieńcowy, Iris, Miłek wiosenny, goździk
Obszar pustynny i półpustynny Przystosowania:
Kseromorficzna budowa morfologiczna:
-maksymalna redukcja powierzchni transpiracji
- silnie rozwinięta tkanka wodna
-Powolna transpiracja i asymilacja
-Bardzo głęboki lub rozległy system korzeniowy
Cereus, Echinocactus, Mammillaria sp.
Rodzaje produkcji kwiaciarskiej
•towarowa:
- Nasiennictwo i hodowla
-Produkcja pod osłonami (w szklarniach i tunelach foliowych)
•amatorska
Dwie grupy państw
1. o korzystnych warunkach klimatycznych produkcji,
2: o mniej sprzyjających produkcji warunkach klimatycznych.
Grupa 1.
(Indie, Korea Pohianiowa, Brazylia, Kolumbia, Ekwador, Meksyk, Kostaryka, Kenia)
-większości na niższym poziomie rozwoju gospodarczego:
-dzięki zagranicznemu kapitałowi obserwuje się tam w ostatnich latach gwałtowny rozwój produkcji kwiaciarskiej, głównie na kwiat cięty.
-przeważają uprawy pod osłonami - prostymi konstrukcjami pokrytymi najczęściej folią - chroniącymi rośliny przede wszystkim przed niekorzystnym działaniem wiatru i deszczu
Grupa 2.
(USA, Japonia, Holandia, Włochy, Hiszpania, Wielka Brytania, Niemcy oraz Belgia i Dania)
-kraje gospodarczo wyżej rozwinięte;
-istotne spowolnienie wzrostu areału upraw kwiaciarskich przy równocześnie malejącej roli osłon;
-zmiana struktury uprawianych roślin. Choć nadal w produkcji pod osłonami podstawą są rośliny na kwiat cięty to uwidacznia się coraz większa rola roślin doniczkowych.
Produkcja towarowa w Polsce
-o 1989 roku
-Po 1989 roku
Do 1989 roku
Nie dotowana
Na marginesie produkcji warzyw
Duży popyt na rynku krajowym
wysokie zyski
brak troski o jakość
niewielki eksport (ok. 5 % prod. całkowitej)
Po 1988 roku:
- Zmniejszyła się produkcja goździków
- Drastycznie zmalała produkcja w inspektach
- Nastąpił dynamiczny rozwój komercyjnych laboratoriów in vitro
Wielkość produkcji i jej struktura po 1989 roku;
-Bankructwo państwowych zakładów szklarniowych
-Rezygnacja z uprawy kwiatów w małych gospodarstwach prywatnych
-Wielki eksport kwiatów z Holandii
Efekt; przetrwali najlepsi
Zmiana struktury uprawy
• Róże i gerbera zamiast goździka szklarniowego
• Wzrost produkcji roślin doniczkowych
• Wysoka produkcja roślin rabatowych i balkonowych
• Intensyfikacja pędzenia roślin cebulowych i bulwiastych
• Całoroczna produkcja chryzantem gałązkowych
• Dynamiczny rozwój produkcji szkółkarskiej
Udział najważniejszych kwiatów ciętych polskiej produkcji (według liczby kwiatów na rynku)
LpRodzaj (typ) Udział [%]
1.Róża 26
2. Gerbera 18
3.Frezja 11
4.Tulipan 9
5.Goździk 3
6. Chryzantema wielkokwiatowa 4
7.Chryzantema gałązkowa2
8.Anturium2
9. Lilia 2
Okresowość rozwoju roślin i długość cyklu ich uprawy
Rośliny monokarpiczne
Rośliny polikarpicznc
Rośliny monokarpiczne:
-Jednoroczne; jare , ozime, efemeryty
-dwuletnie
-wieloletnie
Rośliny jednoroczne
-Ozime (fakultatywnie):
nagietek lekarski (Calendula officinalisL),
chaberbławatek(CentaureacyanusL.)>
kosmos podwójnie pierzasty (CosmosbipinnatusCav.),
eszolcja kalifornijska (EschscholtziacalifornicaCham.),
ubiorek gorzki (iberisamaraL.),
mietelnik Żakula(Kochia scopariaSchrad.),
mak polny (PapaverrhoeasL.)
mak lekarski (P. somniferum)
Jare:
szarłat zwisły (AmaranthuscaudatusL.) i wiechowaty
(A paniculalu.iL.), oslróźcczka ogrodowa [Comolidaajacis(L.) Schur],
słonecznik zwyczajny (HeltanthusannusL.),
smagliczka nadmorska (LobulariamaritimaDesv.),
maciejka (MatthiolabicornisOC),
czarnuszka damasceńska (NigelladamascenaL.),
rezedawonna (ResedaodorataL.),
nasturcja większa (TropaeolummajusL.).
Rośliny dwuletnie:
bratek (fiołek) ogrodowy (Viola xwittrockiana Gams),
dzwonek ogrodowy (Campanula medium h.)
gailardia (dzianwa) oścista (Gaillardiaaristata Pursh)
goździk brodaty (Dianthus barbatus h.)
goździk ogrodowy (D. caryophyllus hybr. hort),
lak pospolity (Cheiranthns cheiri L.),
mak nagołodygowy lub syberyjski (Papaver nudicaule L.)
miesiącznica dwuletnia, syn. miesiącznica roczna (Lunaria biennis L., syn. L. annua L.),
naparstnica purpurowa (Digitalis purpurea L.)
niezapominajka leśna (Myosotis syhatica Hottm.),
prawoślaz różowy, malwa (Althaea rosea Cav.)
stokrotka urwała (Beltis perennis L.).
Rośliny wieloletnie:
agawa amerykańska (Agave americanaL.)
kariota miękka (CaryotamitisLour.)
echmea wstęgowata (Aechmeafasciata)
oplątwa (Jillandsiasp.)
Guzmaniasp.
Vriesea sp.
Neoregelia sp.
Rośliny polikarpiczne
Rośliny wieloletnie zielne:
zimujące (byliny) i nie zimujące w gruncie
Rośliny drzewiaste:
megafanerofity - drzewa ponad 30 m wys.
mezoianerofity - drzewa 8-30 m wys.
mikrofanerofity - drzewa i krzewy 2-8 m wys.
nanofanerofiry - krzewy poniżej 2 m wys.
chamefhy (niskopąkowe) - krzewinki i półkrzewy z pąkami wznowienia poniżej 25 cm.
Rośliny nie zimujące w gruncie:
begonia bulwiasta(Begonia xtuberhybridaVoss),
dalia (georgima) zmienna (DahliapinnataCav.), syn. [Dahlia
variabilis(Willd.) Desf.)], galtoniabiaława(GaltoniacandicansDecne.)
irezynaHerbsta(IresineherbsttiHook.)
iresynaLindena(I.lindeniivan Houtte),
krokosmia ogrodowa (CrocosmiaxcrocosmiifloraN.E.Br.),
mieczyk ogrodowy (Gladiolus xhybridushart.),
paciorecznik ogrodowy (CannaxgenerahsBailey)
pelargonia bhiszczolistna(pelar-gomumxhederaefoliumhart.)
pelargonia rabatowa (P. xhortorumBailey),
tritoniaszafranowata(TritoniacrocataKer-Gawi.)
tygrysówka pawia (Tigridiapavo-niaKer-Gawl.).
Byliny:
aster (Aster)
kosaciec (Iris),
lilia (LiHum),
ostróżka (Delphinium),
piwonia (Paeonia)
tulipan (Tulipa)
Wpływ światła na rośliny;
Światłoto promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od około 380 do 750 nm, wykrywane przez ludzkie oko.
Natężenie promieniowania słonecznego docierające do Ziemi wynosi około 1050 W/m2.
Wartość ta obejmuje:
■ promieniowanie widzialne, o długości fali od 380 do 750 nm
■ promieniowanie podczerwone;
■ promieniowanie nadfioletowe,
Światło jest charakteryzowane za pomocą następujących parametrów:
1.Natężenie oświetlenia - mierzone jest w luksach-lx, jest to natężenie oświetlenia wytworzone przez strumień świetlny 1 lm (lumen) na powierzchni 1 m2 .
2. Natężenie napromienienia (napromieniowania) - wyrażane jest w W/m2.
Jest to natężenie napromienienia występujące, gdy moc promienienia 1 W przypada na
powierzchnię 1 m2.
3. Napromienienie - wyrażane jest w J/ m2, czyli jest to napromienienie, jakie powstaje
w czasie 1 s przy natężeniu napromienienia 1 W/ m2 - 1 J/ m2 = (1 W/m2) * 1 s.
4. Natężenie napromienienia (napromieniowania) kwantowego - wyrażane jest w
umol -m2 • s-'. Pod pojęciem napromieniowaniakwantowego rozumie się gęstość strumienia fotonów (PFD) w zakresie promieniowania fotosyntetycznie czynnego (PAR)
lub krótko - gęstość strumienia fotosyntetycznych fotonów [PPFD}
5.Ilość światła- wyrażanajest w lumenosekundach - lm • s
6.Strumień świetlny - wyrażany jest w lumenach (lm),
7. Naświetlenie- wyrażane jest wluksosekundach-lx. s,
Natężenie oświetlenia
-światło słoneczne: 1 lx = 4 mW/m2 , tj. 1 W/m2 = 250 lx -sztuczne oświetlenie:
zależnie od typu i mocy lamp, 1 W/m2= 250-500 lx;
wysokoprężne lampy sodowe 400 W - 1 lx = 2,3 W / m2
lampy rtęciowe z odbłyśnikiem 400 W -1 lx = 2,7-2,8 W/m2
lampy jarzeniowe 400 W -1 lx = 2,6-3,9 W/m2
lampy żarowe60-200 W -1 lx = 4,2 W/m1
Wpływ światła na rośliny:
-Fotosynteza -Fotomorfogeneza
Fotosynteza
Dla procesu fotosyntezy ważne jest PAR, czyli promieniowanie fotosyntetycznie czynne.
PAR obejmuje światło z zakresu 400 do 700 nm
Podział roślin ze względu na metabolizm:
•C3
•C4
•CAM
Fotomorfogeneza
To całokształt procesów wzrostu i rozwoju roślin, które są indukowane przez światło, a niezależne od fotosyntezy. Procesy te obejmują dojrzewanie i kiełkowanie nasion, zielenienie
roślin (deetiolację), kwitnienie, wytwarzanie owoców i proces starzenia.
Zakres długości fali światła aktywnego morfogenetycznie wynosi 300 - 800 ran
Regiony spektralne, najistotniejsze dla rozwoju roślin: w zakresie widma niebieskiego (450 nm), czerwieni (660 nm) dalekiej czerwieni (730 nm)
Fotoreceptory roślin(poza fotoignitetycziMczynnym chlorofilem):
Filochrom(czerwień i daleka czerwień) Kryptochrom (ultrafiolet)
Fitochromjest chromoproteiną, istniejącą w dwu, wzajemnie odwracalnych, izomerycznych formach:
• o maksymalnej absorpcji przy 660 nm (forma Pr), czyli w zakresie czerwieni
- o maksymalnej absorpcji przy 730 nm (forma Pfi), tj. w zakresie dalekiej czerwieni
• Ogólnie przyjmuje się, że Pfr jest aktywną, a Pr nieaktywną formą fitochromu.
-Stymulowanej promieniowaniem czerwonym fotokonwersji Pr w Pfr towarzyszy wyzwolenie wielu różnorodnych odpowiedzi morfogenetycznych.
• Najważniejszą jest reakcja fotoperiodyczna
Rośliny dnia krótkiego
Jednoroczne o reakcji jakościowej:
szarłat zwisły (AmarantkuscaudatusL.%
wilec bluszczowy (Ipomea hede-raceaJacq.),
tytoń oskrzydlony (Nicoiiana alata Link et Otto)
Sanders (N. xsanderaeSand.)
słonecznikzwyczajny(Helianthus annusL.).
Reakcję ilościową wykazują:
kosmos podwójnie pierzasty,
szałwia błyszcząca (SalviasplendensSello),
niecierpek balsamina
cynia wytworna.
Rośliny dwuletnie:
prawoślaz różowy (AlthaearoseaCav.l
stokrotkę trwałą (BellisperennisL.)
bratek ogrodowy (Viola xwittrochanaGams).
Rośliny uprawiane pod osłonami na kwiat cięty:
chryzantema wielkokwiatowa (Dendranthemaxgrandiflorum(Ramat.)
Kitam.)
wilczomlecz piękny (EuphorbiapulcherrimaWilld.).
• Rośliny doniczkowe o ozdobnych kwiatach:
begonia zimowa(Begonia xelatiorMaatsch),
azalia doniczkowa (Rhododendron sim-siiPlanch.),
wrzospospolity[Calluna vulgaris (L.) Hull),
kolumneakeweriska(Columneaxkewensishört.),
wrzosiec delikatny (Erica graci/isSalisb.),
kalanchoeBiosfeldaz odmianami (Kalanchoe b/ossfeldianaPoetin.)
kaktus szlumbergera ucięta [Schlumbergera truncata(Haw.) Maran].
Rośliny w dużym stopniu niewrażliwe na długość dnia
Kwitną prawie przy każdym fotopenodzie w przedziale od 5 do 24 godzin,
Są to, min.:
fuksja mieszańcowa (Fuchsia xhybrida Voss),
groszek pachnący (Lathyrus odoratush.),
miesiącznica dwuletnia (Luna-ria biennisL.),
koleus Blumego (Solenostemon scutellarioides (L.) Codd,
bodziszek (Geranium sp.), róża (Rosa sp.)
różanecznik (Rhododendronsp. div.)
Kryptochrom
absorbuje ultrafiolet daleki (280 - 320 nm; UV-B),
a zwłaszcza bliski (320 - 400 run; UV-A)
Odpowiada za: hamowanie podziałów i wzrostu komórek, zmniejszenie
intensywności fotosyntezy, stymulowanie tempa akumulacji flawonoidów i antocyjanów.
Natężenie światła;
Najbardziej wysunięte punkty: -na północy
54*50 szer geogr. N
(Przylądek Rozewie)
- na południu 49*00 szer geogr. N (szczyt Opołonek lub Przełęcz Użocka)
Długość dnia od wschodu do zachodu słońca i kąt padania promieni słonecznych w południe w Warszawie
Dzień Długość dnia Kąt padania promieni
słonecznych
21 marca 12 h 13 min 37° 44'
22 czerwca 16 h 42 min 59° 27'
23 września 12 h 12 min 37° 47'
22 grudnia 7 h 37 min 14° 20
Optymalizacja wykorzystania naturalny warunków świetlnych;
-usytuowanie szkłami
-przezroczystość materiału użytego do budowy szklarni
• czystość powłok-zanieczyszczenie powietrza
• budowa elementów konstrukcyjnych i rur grzewczych
• barwa elementów konstrukcyjnych i wyposażenia
• ściółkowanie materiałami refleksyjnymi
• zagęszczenie roślin
Doświetlanie światłem sztucznym
• doswietlanie fotoperiodyczne 5-10 umol /m2 x s
• doswietlanieasymilcoyjne
Sytuacje, w których doświetlanie asymilacyjne bywa uzasadnione ekonomicznie:
-w rejonach północnych
polepszenie jakości roślin, np. u róż
mateczniki, w celu poprawy jakości sadzonek, np. u goździka
poprawa kwitnienia
produkcja rozsady i młodych roślin
Uwaga, w niektórych przypadkach energia cieplna może ograniczyć koszt ogrzewania
Doświetlanie światłem sztucznym
Rodzaje lamp:
•fluorescencyjne lub jarzeniowe (świetlówki)
•żarowe
•rtęciowe lub rtęciowo-żarowe
•sodowe (niskopreżne)
•wysokoprężne sodowe
■metalohalogenowe
Lampy żarowe:
100 lub 150 W, standardowe lub reflektorowe
Lampy rtęciowe:
•LRF-250i 400W
•LRFR - 250 i 400 W
• HPL-N-400W
•HQL-R-250/NDL
■ HQL-R-125 De LUXE
Lampysodowe
WLS-400 lub 600 W
Lampy metalohalogenowe:
• LRJD-400W - POWER STAR HQJ MASTER SON-T PIA Green Power
MASTER SON-T PIA Green Power 600 W400 V
Cieniowanie
Sposoby cieniowania:
• Preparaty cieniujące do pokrywania powierzchni szklarni lub tunelu
- Cieniówki w formie kurtyn montowanewewnątrz
- Zamgławianie
Preparaty cieniujące:
Parasolex - do szklarni
Parasolex Plastic - do tuneli foliowych
Transolex - uniwersalny
Resolex - o trwałości do 30 dni
Preparaty cieniujące powinny:
• Zapewniać maksimum światła przy zachmurzeniu
• Zatrzymywać promieniowanie UV
• Przeciwdziałać nadmiernej temperaturze
• Wytrzymywać ulewne deszcze
Cieniówki;
Przepuszczalne dla ultrafioletu - typu SLS
Absorbujące ultrafiolet - typu ULS
-cieniująco-termoizolacyjne cieniowanieod45% do 85 %
energooszczędność od52% do 68%
-cieniujące
-cieniowanie od 13-23 % do 75- 80%
-Zamgławianie
Woda rozpylana pod ciśnieniem 3-6 tys. kPa
Średnica kropel 0,005-0,05 mm
Rozpylanie przez 5 sek. co 10 min.
Zaciemnianie
Włókniny
•ObscuraA/B + B
•ObscuraA/B + B/W
Oznaczenia:
• A/B - warstwa zewnętrzna z aluminiowo-plastikowych pasków
• B - warstwa wewnętrzna z czarnych pasków plastikowych
• B/W - warstwa wewnętrzna pokryta białą farbą refleksyjną
Temperaturaw uprawìe roslìn ozdobnych
Rośliny stanowiące układ izotermiczny nie mają możliwości przekształcania energii cieplnej w pracę.
W tego typu układach promieniowanie cieplne może być wykorzystywane w optymalnym zakresie temperatur jako energia aktywacji. Dlatego aktywność metaboliczna organizmów roślinnych zależy bezpośrednio od temperatury środowiska.
Temperatura optymalna;
Ze względu na wymagania Mimiczne roślin można podzielić na:
• kriolity, o optimum poniżej 20°C
•mezofliy,o optimum od 20 do 40°C
• tormoflty, o optimum powyżej 40°C
Ekstremalne temperatury powietrza na kuli ziemskiej wynoszą:
od - 87 °C na Antarktydzie do + 58 °C na Saharze.
Temperatury ponadoptymalne
Reakcja roślin, m.in.: uszkodzenia błonycytoplazmatycznej, koagulacja białek
dużą odporność m wysokie temperatury wykazują sukulenty mchy i porosły
wrażliwe na wysoką temperaturę; rośliny cieniolubne i wodne
Działanie niskiej temperatur
Niższej od 0°C
-dochodzi do uszkodzeń i śmierci komórek wskutek zamarzania cytoplazmy
- Długotrwałego przechładzania organizmów w temperaturze powyżej 0°C
Adaptacja- naturalne zdolności roślin do przystosowywania się do trwałych zmian zachodzących w środowisku
Aklimatyzacja- nabyta tolerancja na temperatury ponadoptymalne
Ciepłotę jakiegoś okresu określa się w dobostopniach. Jest to wartość liczbowa sumy iloczynów średnich temperatur dobowych i czasu ich trwania (w dobach).
Na przykład, jeśli w dekadzie (10 dni) średnie dobowe temperatury wynosiły: 15°, 12°, 10°, 10°, 12°, 15°, 15°, 13°, 13°, 11 °, to ich suma wyniesie 126 dobostopni wg rachunku:
10x2=20 11x1=11 12x2 = 24 13x2 = 26 15x3=45
to L = 126 dobostopni
Temperatura w uprawie roślin ozdobnych:
fotosynteza - oddychanie = fotosynteza netto
Optymalna temp. fotosyntezy: 16-25 st C
Optymalna temp. oddychania 25-35 st C
Temperaturę w czasie dnia ustala się:
• o 2-4 °C wyższą niż w nocy w okresie pochmurnym i
• o 4-8 °C w okresie słonecznym.
Pozwala to maksymalnie „wykorzystać" fotosyntezę.
Termoindukcja
-wernalizacja (jaryzacja, jarowizacja) indukowanie kwitnienie pod wpływem okresu niskich temperatur
-przerywanie spoczynku
Dokarmianie roślin ozdobnych dwutlenkiem węgla
•Podstawowym źródłem węgla dla roślin jest C02 z powietrza.
• Zawartość C02 w atmosferze jest prawie stała i wynosi 335 cm3 na 1 m3 powietrza (=0,03%). W szkłami może spadać do 0,005-0,01 %.
•Stężenie C02 w szklarniach bez dokarmiania: spadek do 0,01 % (0,005%).
Szczególnie:późną jesienią, zimą i wczesną wiosną (brak wietrzenia) przy uprawach bezglebowych
•Bezruch powietrza w szklarni powoduje spadek stężenia C02 miedzy powietrzem otaczającym liście a chloroplastami;
•wprowadzenie powietrza w ruch z szybkością 1-2 m/s podwyższa to fotosyntezęo 14-18 %,
•Optymalne stężenie CO2 dla przebiegu Fotosyntezy
0,1 -0,2% (1000-2000 ppm).
• założy od:gatunku i odmiany rośliny, fazy rozwojowej,
natężenia napromienienia, temperatury i wilgotności powietrza, lecz ma stosunkowo wąski zakres i wynosi
•wzrost natężenia fotosyntezy netto przy stężeniu 0,1-0,15% C02, przy optymalnych warunkach zewnętrznych, wynosi od 50 do ponad 100% w zależności od rodzaju rośliny.
•Przystężeniach tego gazu przekraczających 0,2% następuje przymknięcie szparek oddechowych, co osłabia fotosyntezę
netto.
•Liście młode są wrażliwe na nadmiernie wysokie stężenia 0O2 i szybciej zamykają szparki niż liście starsze.
•Z ekonomicznego punktu widzenia dokarmianie CO2 zaleca się prowadzićjedynie
przy dobrych warunkach świetlnych w ciągu dnia, przyjmując na przykład w uprawie wiosennej ośmiogodzinnyjego cykl.
• Jeśli gazowanie nie odbywa się w sposób ciągły, to można je przeprowadzić w godzinach 7.00-10.00 i 13.00-15.00. Podwyższone stężenie C02 utrzymuje się jeszcze przez2-4 godziny po zakończeniu gazowania, w zależności od szczelności obiektu.
•Największą efektywność wzbogacania atmosfery szklarni w C02 uzyskuje się przy wysokiej intensywności światła.
•Także zimą, gdy warunki świetlne są gorsze, wzbogacanie powietrza szklarni w C02 w dni słoneczne powoduje przyrost masy i zapobiega wybieganiu" roślin (u niektórych gatunków roślin dokarmianie C02może zrekompensować nawet 30% spadek intensywności światła.
•Dokarmianie C02 wpływa szczególnie korzystnie na wzrost roślin typu C3, czyli większości roślin ozdobnych uprawianych w szklarniach. Rośliny typu C4 mogą pobierać C02 również w nocy i dlatego obniżenie stężenia tego gazu nie hamuj e ich wzrostu tak silnie jak roślin typu C3.
•Dokarmianie C02 wpływa bardzo korzystnie na wzrost roślin doniczkowych o ozdobnych liściach, ponieważ przyspiesza wzrost liści. Sprzyja także wzrostowi roślin doniczkowych o ozdobnych kwiatach- zwiększa liczbę kwiatowi przyspiesza kwitnienie.
•Wpływa na skrócenie okresu produkcji.
•Optymalne stężenie C02 dla roślin ozdobnych wynosi od 600 do 900 ppm (0,06-0,09%).
-dla Euphorbiapulcherrimastężenie 800 ppm (0,08%) może już powodować uszkodzenia.
-dla Codiaeumsp., Philodendron sp. i Syngoniumsp. niebezpieczne jest stężenie 900 ppm (0,09%).
- dla Begonia sp., Chrysanthemumsp. i Gerbera sp. stężenie nie powinno przekraczać 1000 ppm (0,1 %).
-Aspkniumsp. znosi graniczne stężenie 1200 ppm (0,12%),
-Bouvardia sp. i Ficus sp. -1500 ppm (0,15%).
Źródła dwutlenku węgla
•fermentujący obornik i kro wieniec wykładane w różnych miejscach (to źródło ma już znaczenie historyczne),
•spalanie gazu ziemnego, gazu propan-butan, nafty lub denaturatu,
•sprężony C02 w butlach,
•skroplony C02 w butlach lub cysternach,
•stały C02, tzw. suchy lód, uzyskany z reakcji węglanów z kwasami,
• C02 odzyskany ze spalin kotłowniczych
Źródła C02 powinny być pozbawionezanieczyszczeń:
•związków siarki (szczególnie):
- dwutlenek siarki (SO2) w powietrzu, w stężeniu 1 ppmjest już toksyczny dla wielu
roślin.
•związków azotu:
- Niebezpieczne są także tlenek (NO) i dwutlenek azotu (N02). W bardzo niskich
stężeniach niosą być dodatkowym źródłem azotu dla roślin, lecz w wyższych stężeniach hamują wzrost roślin. ponieważ obniżają wydajność fotosyntezy. Tlenki azotu w wyższych stężeniach mogą zatem całkowicie niwelować dodatni wpływ CO2 na intensywność fotosyntezy.j.
- Tlenki azotu w stężeniu około 0,8 ppm powodują u roślin wrażliwych (np. Rasa spSainipaułkjionantha) uszkodzenia w formie chloroz i nekroz. A łącząc się z wodą zakwa-szająpodłoże i po wodują korozje urządzeń metalowych. Rosimy są bardziej wrażliwe na tlenki azotu w gorszych warunkach świetlnych.
• Przy spalaniu paliw węglowodorowych powstaje także etylen (C2H4). którego stężenie nie powinno przekraczać 0,01 ppm. Szkody powodowane etylenemto chloroza liści, opadanie pąków i kwiatów oraz przyspieszone starzenie się kwiatów Wrażliwość roślin na etylen jest bardzo zróżnicowana.
•Obecnie w Polsce do dokarmiania roślin uprawianych szklarniach jest stosowany płynny C02 w butlach lub w specjalnych pojemnikach.
- Podstawowa instalacja oferowana przez firmę PRAXAIR, składa się ze zbiornika z płynnym C02 o pojemności 6; 14; 22 i 35 ton, parownicy dobranej zależnie od oczekiwanej wydajności źródła C02, systemu redukcji ciśnienia, układu rozprowadzenia gazowego C02 w szklarni oraz komputerowego sterownika nadzorującego dokarmianie roślin.
•Ważny jest system rozprowadzania gazu, gwarantujący największą dostępność dla roślin i minimalne jego straty wskutek wietrzenia.
•Zalecany jest ruchomy układ rozprowadzający, składający się z perforowanego rękawa foliowego lub rurek plastykowych. Układ ten należy umieścić w połowie wysokości roślin, z możliwością regulacji pionowej w miarę ich wzrostu. Zapewnia to równomierne rozprowadzanie C02.
Wodaw uprawie roślin ozdobnych
1 g s.m. - 0,5-0,6 dm3 wody
Wyróżnia się cztery zasadnicze typy roślir różniące się gospodarką wodną:
•hydrofity
•higrofity,
•mezofity
•kseroflty.
Hydrofïty ;
grzybień biały (NymphaeaalbaL.) i północny (N. candida Presi.) grąźelżółty[Nupharluteum(L.) Sm] i drobny ßt. pumilum(Timm) OC]
Higrofity;
Obrazki plamiste Arummaculatum
Obrazki włoskie Arumi talicum
Mezofity
Kserofity;
• sklerofíty
• sukulenty
• kriofíty
• psychrofity
Sukulenty
Łodygowe
Liściowe
Korzeniowe
Sukulenty łodygowe
•kaktusowate (Cactaceae)
•wilczomleczowate (Euphorbiaceai
•trojeściowate (Asclepiadaceae)
•astrowate (Asteraceae)
Sukulenty liściowe
•gruboszowate (Crassulaceae)
• liliowate (Liliaceae)
•amarylkowate (Amaryllidaceae)
•pryszczarnicowate(Aizoaceae)
Sukulety korzeniowe;
Ceropegia Wooda - Ceropegiawoodii
Kriofity;
Fyllodoce błękitne- Phyllodocecoerulea
Śmiałek pogięty - Deschampsiaflexuosa
Rola wody we wzroście i rozwoju roślin
• utrzymywanie protoplazmy, co pozwala na aktywność enzymów i podtrzymuje inne funkcje komórki.
•udział w fotosyntezie
•transport składników mineralnych z podłoża w górę przez korzenie do pędów
•umożliwianie prostej, wzniesionej pozycji -niezdrewniałe komórki nie potrafią bez wody
zachować kształtu.
•wydalanie wody poprzez transpirację chłodzi rośliny
Niedobór wody prowadzi do:
• Okresowego więdnięcia roślin:
-żółknięcie liści
-zrzucanie kwiatów, owoców i niżej rosnących liść
-obniżona fotosyntezą i pobieranie soli mineralnych
-uszkodzenie liści przez słońce,
-zwiększona podatność na choroby.
• Punktu trwałego więdnięcia roślin
Jakość wody
-właściwości organoleptyczne
-właściwości chemiczne
-obecność patogenów
-temperatura
Właściwości organoleptyczne
Wygląd, czyli barwa
- Woda do podlewania, spryskiwania i zamgławiania roślin powinna być przezroczysta i bezbarwna Zmianę barwy mogą powodować związki
humusowe, żelazo, glin, mangan, zawisamy.
Osad glebowy (ziemisty)
- Woda nie powinna zawierać osadu ziemistego.
Zapach
Woda nie powinna mieć zapachu. Woda o zapachu stęchlizny lub innym me nadaje się do użytku (najczęściej zapach wody wywoływany jest chlorowaniem lub obecnością fenolu, ale także siarkowodoru i metanu).
Smak
Czysta i dobrej jakości woda nie ma w zasadzie smaku. Tzw. smak świeży nadaje wodzie dwuwęglan wapnia; itechlizny - wolny dwutlenek węgla: gorzki siarczany; metaliczny - glin.
Właściwości chemiczne
Twardość węglanowa
Zawartość soli
Odczyn wody
Twardość węglanowa
Wywołują ją węglany i wodorowęglany wapnia oraz sodu i magnezu.
do oznaczania twardości wody służy jednostka uniwersalna zwana milivalem, określająca
zawartość dowolnego składnika w dm3 wody [mval/dm3]
W praktyce ogrodniczej przyjęto niemiecką jednostkę twardości l°n.
1 °n równa się koncentracji jonów wyrażonej w mg CaO lub MgO w 1 dm3 wody.
l°n = 10 mg CaO w 1 dm3 wody = 17,8 mg CaC03/dm3 lub 1 °n = 7,19 mg MgO/dm3 wody.
Stopnie niemieckie można przeliczać na milivale: 1
mval = 2,8°n.
Według stopnia twardości wodę podzielono na 6 rodzajów:
Rodzą twardości Bardzo miękka |
ͦ n 0-4 |
Miękka |
4,1-8 |
Srcdmotwarda |
8,1-12 |
Dość twarda |
12,1-18 |
Twarda |
18,1-30 |
Bardzo twarda >30 |
|
Zawartość soli
przewodnictwo elektryczne (EC) w mS/cm (dS/m)
Optymalnie: 0,1-0,5 mS /cm
pH5,0-7,0
Zależność pomiędzy pH gleb mineralnych, aktywnością mikroorganizmów i przyswajalnością składników pokarmowych.
Poprawa jakości wody
Chemiczne zmiękczanie wody:
- kwas szczawiowy (COOH)2
- kwas siarkowy
- kwas ortofosforowy kwasy: azotowy kwas cytrynowy
• Odwrócona osmoza
Zmiękczanie wody za pomocą jonitów
• Odstojniki wody
Metody kontroli patogenów w wodzie
• Światło ultrafioletowe
• Ozon
• Ultrafiltracja
• Chlorowanie
• Wysoka temperatura
Wymagania niektórych roślin ozdobnych do jakości wody
Wrażliwość na jakość wody |
Roślina lub grupa roślin |
Bardzo wrażliwe |
niektóre paprocie, ananasowate; większość storczyków |
Wrażliwe |
azalie, kamelie, gardenia, wrzośce, Cymbidium, niektóre paprocie, hortensja ogrodowa, pierwiosnki, ukorzeniane sadzonki pędowe |
Średni wrażliwe |
cyklameny, begonie, gerbera, róże, drzewa i krzewy ozdobne uprawiane w pojemnikach |
Mało wrażliwe |
Asparagus densiflorus, chryzantemy, goździki |
Zapotrzebowanie na wodę
gatunek i odmiana faza wzrostu/rozwoju
pora roku; promieniowanie słoneczne, temperatura podłoża i powietrza
stężenie soli w pożywce lub podłożu
wilgotność podłoża i powietrza
Strategie nawadniania;
nawadnianie standardowe (według potrzeb)
nawadnianie cykliczne
Nawadnianie standardowe
Rośliny nawadniane są zanim widoczne są objawy stresu wodnego
-trudności w ustaleniu właściwego terminu nawadniania (na podstawie: ciężaru doniczek, subiektywnej wilgotności podłoża, czasu od ostatniego nawadniania, temperatury, pogody, barwy liści
lub wskazań tensjometru)
Nawadnianie cykliczne
Zalety:
intensywniejszy wzrost roślin
mniejsze dawki nawozów
Wady;
zbyt wybujały wzrost słabe i łamliwe pędy
(można wzmocnić rośliny 3-4 tyg. przed sprzedażą)
Sposoby nawadniania
deszczownia rozpryskowa,
nawadnianie kroplowe,
nawadnianie podsiąkowe.
Nawadnianie kroplowe; dostarcza indywidualnie każdej roślinie wody za pomocą kapilar o średnicy wewnętrznej od 0,3-0,5 do1 mm.Nawadnianie kroplowe stosowane jest w produkcji roślin doniczkowych oraz w systemach bezglebowych, np. w wełnie mineralnej.
Linie kroplujące
odbywa się za pomocą węża polietylenowego, perforowanego, o średnicy 3-5 cm.
Otwory o średnicy 0,5-0,8 mm co 15-30 cm (w zależności od rozstawy i gatunku rośliny)
•Nawadnianie podsiąkowe:
podpowierzchniowe i wgłębne.
Rozmieszczenie w podłoża (głębokość) :
•5-10 cm przynawadnianiu podpowierzchniowvm
•30-40 cm przy nawadnianiuwgłębnym.
Metody oznaczania potrzeb wodnych roślin;
pomiar potencjału wodnego gleby lub podłoża, tj. siły z jaką zatrzymywana jest woda w glebie. Pomiaru tego dokonuje się za pomocą tensjometru.
na podstawie pomiaru energii słonecznej:
ET = a x RS,
Gdzie:
ET - podstawowe zużycie wody, czyli ewapotranspiracja,
a - współczynnik zależny od rośliny,
RS - suma energii słonecznej przeliczona na transpirację rośliny w mm na 1 dzień (z ang. RS = Solar Radiation).
Oszczędna gospodarka wodą
• uprawa roślin ozdobnych na stołach zalewowych
• stosowanie mat podsiakowych
• supersorbenty
Uprawa na stołach zalewowych
polega na ustawieniu doniczek z roślinami na wodoszczelnych stołach i okresowym, w miarę potrzeby zalewaniu pożywką, której cześć nie pobrana przez rośliny wraca z powrotem do
zbiornika.
Stężenie soli powinno być niższe od zalecanego do nawożenia roślin doniczkowych uprawianych w sposób tradycyjny (pożywkę sporządza się z nawozów dobrze rozpuszczalnych).
W wyniku kapilarnego podsiąkania pożywki, składniki pokarmowerne są wypłukiwanei ich nadmiar kumuluje się w górnej warstwie podłoża.
Doniczki zanurzone są w pożywce tylko 15-20 minut, dlatego powinny one mieć otwory w dnie i na dolnej krawędzi, aby umożliwić szybkie podsiąkanie oraz
odpływ nadmiaru pożywki.
W trakcie podlewania doniczki muszą być zanurzone w pożywce do wysokości 2-3 cm (eto nawodnienia roślin na 500 m2 potrzeba jednorazowo około 10m3 pożywki).
Podłoża używane do uprawy roślin na stolach zalewowych powinny zawierać co najmniej 70% objętościowych torfu wysokiego.
Komponentami poprawiającymi właściwości fizyczne podłoża są: perlit, kora sosnowa, granule wełny mineralnej czy styropianu. Podsiąkanie polepsza dodatek piasku, gliny, drobnego keramzytu lub hydrofilnych granuli wełny mineralnej.
Zalety
•W podłożach strukturalnych i o wysokiej pojemności wodnej pożywkę podsiąkając zwilża całą bryłę korzeniową i nie powoduje zalania podłoża
•szybki i wyrównany jej wzrost (pożywka dociera równomiernie do każdejdoniczki)
•obieg zamknięty - oszczędność wody i nawozów może sięgać 30-40% i względy ekologiczne
•Na liściach nie tworzą się białe osady, a porażenie roślin przez niektórechoroby jest mniejsze (rośliny nie są zraszano).
•Temperatura pożywki w zbiornikach zbliżona jest do temperatury szklarni.
•Automatycznie steruje się częstotliwością i czasem nawadniania oraz
kontroluje stężenie (EC) i pH pożywki,
•Modułowa budowa stołów (stoły łączy się w sekcje, która stopniowo sąnawadniane. Jedna sekcja to 10-14 stołów (około 150-250 m2) umożliwia ich transport wraz z roślinami i ułatwia wykonanie zabiegów agrotechnicznych i ekspedycję towaru - zmniejszone nakłady na praca.
Uprawa roślindoniczkowych na matach podsiąkowych
Opiera sie na podsiąkaniu wody z mat do podłoża w doniczce.
Doniczki powinny mieć płaskie dno z dużymi otworami
Do podłoża w doniczkach dodaje się torfu co najmniej 75% objętościowych, gdyż zapewnia on dobre podsiąkanie wody.
Mary muszą być stale wilgotne. Przy słonecznej pogodzie trzeba je podlewać kilkakrotnie w ciągu dnia Nawadnianie mat można zautomatyzować Mary mogą być nawadniane za pomocą węża lub linii kroplujących, tj. taśm z wtopionymi kroplownikami lub węży dwukomorowych.
Można także stosować fertygację. Pożywki powinny mieć niskie stężenie (około 200 ppm azotu i potasu oraz 100 ppm fosforu, wraz z mikroelementami).
Przy tym sposobie nawożenia wzrasta stężenie soli w doniczce, zwłaszcza w górnej części podłoża. Mat polipropylenowych można używać wielokrotnie.
Supersorbenty; (sorbenty, hydrożele, akrygele lub akryżele)
-to polimery, które w stanie suchym mają formę proszku lub granulek, a po na pęcznieniu tworzą żel lub galaretkę.
- tj. wielkocząsteczkowe, częściowo usieciowane kopolimery, zbudowane z alkoholu poliwinylowego. politlenku etylenu lub poliakrylanów, rzadziej.skrobiowe lub dekstrynowe.
-Ponad 80% sorbentów to pochodne kwasu akrylowego.
Supersorbenty mają zdolność wchłaniania , niektóre olbrzymich jej ilości; np 1 g niektórych supersorbcntów może wchłonąć aż700 g wody!Oprócz wchłaniania dużych ilości wody są one nietoksyczne dla roślin i trwałe.
Dostępne w handlu preparaty;
(często mają nazwy odzwierciedlające niekiedy ich właściwości bądź naturę chemiczną):
•Waler Lock
•Liqua-Gel
•Aqua-Lox
•Vitterra
•Terrasorb
•Ekożel
•Agrosoke
• Alco-sorb
•Supresorb
•Akrygel
Zdolność wchłaniania wody lub roztworów zależy od odczynu (pH), stężenia elektrolitów i środowiska, w jakim zdyspergowanyjest sorbent.
Największą zdolność wchłaniania wody mają sorbenty przy wysokim pH. Zakwaszenie środowiska znacznie zmniejsza zdolności sorpcyjne i może powodować przejście sorbentu z fazy żelowej w fazę płynną lub "wypuszczenie" nadmiaru
wody do otoczenia.
Identycznie wpływa wzrost zasolenia (dodanie nawozów do podłoża powoduje konieczność zwiększenia ilości sorbentów dla skompensowania spadku sorpcji).
Największe znaczenie mają kationy dwuwartościowe, np.
wapń. Niektóre kationy jednowartościowe, np. potas, znoszą częściowo niekorzystny wpływ dwuwartościowych.
• Dawki supersorbentów wynoszą 2-10 g/dm3 podłoża.
Sorbenty moga być wykorzystywane jako nośniki:
• nawozów,
• pestycydów
• regulatorów wzrostu,
Zastosowanie:
w rolnictwie - do poprawy stosunków wodnych na glebach przepuszczalnych i suchych
• do poprawiania terenu pod trawniki,
• zaprawiania dołków przed sadzeniem drzewek,
• w uprawie pojemnikowej roślin,
• tworzenia jałowych podłoży dla rozmnażania in vitro
• jako nośniki nawozów, pestycydów i regulatorówwzrostu,
Przeprowadzone w Polsce doświadczenia dotyczyły stosowania supersorbentów:
a) jako komponentów podłoży, np. dla:
• aksamitki wyniosłej (Tagetes erecta'Alaska1)
• żeniszka meksykańskiego odmiany 'Lazur' (Ageratumhoustonianum'Lazur')
• begonii stale kwitnącej odm. 'Agata' (Begonia semperflorens'Agata']
• lobelii przylądkowej odm. "Cambridge Blue'
• petuni ogrodowej odm. 'Winnetou' (Petunia xhybrida'Winnetou')
• szałwi błyszczącej odm. 'Scarlet Piccolo' (Salvia splendent'Scarlet Piccolo')
•aksamitki rozpierzchłej niskiej odm. 'Mikrus' (Tagetes patula nana'Mikrus');
c) jako substancji poprawiającej korzenienie sięi wzrost sadzonki
-gerbery odmiany 'Ferrari' ; 'Melody*
-goździków
-chryzantem
- pelargonii wielkokwiatowej
- santoliny cyprysikowatej (Santolina chamatcypartosutL. )
W doświadczeniach z wymienionymi roślinami supersorbenty dały wyniki korzystne.
Przeprowadzone zostaną doświadczenia określające warunki ich zastosowania w:
zabezpieczeniach przeciwerozyjnych skarp drogowych, składowisk odpadów, wałów przeciwpowodziowych oraz naturalnych stoków,
uprawach sadowniczych, kwiaciarskich, szkółkarskich i założeniach urbanistycznych
uprawie roślin fitoremediacyjnych i energetycznych,konstrukcjach na tzw. „zielonych dachach"
Regulatory wzrostuw uprawie roślin ozdobnych
Ważniejsze regulatory roślinne
Auksyny Gibereliny Cytokininy Inhibitory wzrostu:
-etylen
-kwas abscysynowy
-kwasjasmonowy
-inne
Auksyny
Wytwarzane głównie w młodych częściach pędu i transportowane są dopodstawowo, czyli do nasadowej części pędu lub liścia.
Pobudzają wzrost wydłuźeniowy łodyg,
biorą udział w hamowaniu rozwoju pąków bocznych nałodydze,
pobudzają działanie kambium (=miazgi) i współdziałają z innymi regulatorami w tworzeniu systemu przewodzącegoroślin.
pobudzają powstawanie korzeni przybyszowych nasadzonkach,
W pewnym stopniu przeciwdziałają starzeniu się organów, zrzucaniu liści i innych części rośliny.
Ważniejsze naturalne (endogenne) auksyny:
•Kwas indolilo-3-octowy, w skrócie IAA
•Kwas indolilo-3-masłowy, w skrócie IBA
Ważniejsze auksyny syntetyczne (egzogenne):
•Kwas naftylo-1-octowy, w skrócie NAA
•Kwas 2-naftoksyoctowy, w skrócie NOA
•Kwas 2.4-dichlorofenoksyoctowy, w skrócie
Kofaktory ukorzeniania
• polifenole, np. kwas kawowy, kwas salicylowy, rutyna, pirogalol i katechol,
• indol i naftol,
• witaminy (BI, B2, B3, B6, C, D),
• poliaminy
Gibereliny
• W roślinach powstają one głównie w częściach wierzchołkowych korzeni i najmłodszych
liściach.
•Stymulują zawiązywanie się paków kwiatowych i przyspieszają kwitnienie niektórych gatunków roślin ozdobnych.
•Warunkują kwitnienie roślin dnia długiego.
•Przyspieszają wychodzenie nasion i paków ze stanu spoczynku bezwzględnego.
Cytokininy
•Wytwarzane są głównie w systemie korzeniowym i stamtąd transportowane są do części nadziemnej.
•Pobudzają podziały komórkowe w merystemach,
•przeciwdziałają starzeniu się organów roślinnych,
•przeciwdziałają auksynom w zjawisku dominacji
wierzchołkowej, stymulując rozwój paków i pędów bocznych.
•W kulturach in vitro powodują tworzenie się
pąków i pędów przybyszowych.
Cytokininy naturalne:
•zeatyna,
• pochodne adeniny:
-kinetyna,
-benzyloadenina - w skrócie BA (lub BAP),
- 6-izopenryloadenina, w skrócie 2iP lub IPA
Cytokininy syntetyczne
•benzyloadenina(6-benzyloaminopuryna, >skrócie BA lub SAP),
• kinetyna (6-furfuryloaminopuryna),
• pochodne mocznika:
- tidiazuron
- forchlorfenuron (CPPU).
Etylen
•stymulacja starzenia się i zrzucania organów,
•pobudza kiełkowanie nasia i rozwój zarodków,
•działa hamująco na podziały komórkowe i wzrost wydłużeniowy komórek.
Kwas abscysynowy (aba)
• syntetyzowany jest przez wszystkie organy roślinne: liście, nasiona, korzenie, kwiaty i owoce (także podczas ich przechowywania).
• indukcja spoczynku nasion i hamowaniekiełkowania,
• hamowanie lub skracanie poszczególnych fazrozwoju wegetatywnego
• przyśpieszanie dojrzewania, tworzenia nasion oraz starzenia się.
• bierze udział w sterowaniu kwitnieniem
• zwiększanie odporności na chłód i stres wodny oraz przyspieszenie adaptacji do zmienionych poziomów zasolenia.
Kwas jasmonowy (JA)i jego związki pokrewne, np. ester metylowy (JA-Me)
• silnie przyspieszają starzenie się liści,
• działają antagonistycznie do cytokinin - głównie hamowanie stymulowanych przez nie podziałówkomórkowych.
• powodują lepsze wybarwienie owoców, np.jabłek.
• stymulują wydzielanie etylenu przez rośliny,
• stymulują lub indukują tworzenie się bulw i cebul.
• indukują reakcje obronne roślin przeciwkoowadom.
Inne związki działające hamująco na wzrost roślin
• Retardanty: ancymidol, chloromekwat, daminozyd, paklobutrazol i flurprimidol
Zastosowanie regulatorów wzrostu w uprawie roślin ozdobnych
-Stymulowanie ukorzeniania sadzonek
- Formowanie roślin doniczkowych i rabatowych
-Wpływ na zawiązywanie i rozwój kwiatów Przerywanie spoczynku roślin Zastosowanie w nasiennictwie
-Stosowanie w kulturach in vitro
-Przeciwdziałanie stresom
-Defoliacja
Formowanie roślin doniczkowych i rabatowych
Skarlanie (hamowanie wzrostu)
-Pobudzanie rozkrzewiania
-Produkcja form piennych
-Ograniczenie epinastii
Skarlanie:
-ancymidol do opryskiwania w stężeniu 5-150 mg/dm3 lub do podlewania w dawce 0,05-2 mg w doniczkach średnicy 10 cm
-chloromekwat do opryskiwania w stężeniu 50-10000 mg/dm3 lub 100-800mg do podlewania
-damizyd do opryskiwania w stężeniu 1000-10000 mg/dm3
-paklobutrazol do opryskiwania w stężeniu 10-100 mg/dm3 lb podlewania 0,05-250mg
-fluprimidol do opryskiwania w stężeniu 15-500mg/dm3
Ancymidol w stężeniu 0,025% jest substancją czy preparatu handlowego Reducymol
Stosowany jest do hamowania wzrostu np. :
begonii (Begonia tp.%
-bugenwilli
-cissusa (Cissus sp.),
-chryzantemy (Dendranthematp.X
wilczomleczupięknego (EuphorbiapulchemmaWilld. H figowca (Ficus sp.).
fuksji (Fuchsia xhybrida '
różychińskiej (Hibiscus rosa-sinensis L)
hortensjiogrodowej (Hydrangea macrophylla
kolenchoe
pelargonii (Pelargonium sp.),
azalii doniczkowej, czyli indyjskiej (RhododendronsimsiiPlanch.),
roży (Rosa sp.)
Paclobutrazol (PP333) jest substancją czynną preparaBonzi, w którym występuje w formie zawiesiny w dawce 4 g/dm3.
W formie opryskiwania używany jest w produkcji m.in.: azalii, begonii, chryzantem w doniczkach, fuksji, hortensji ogrodowej, pelargonii, wilczomleczu pięknego.
Do podlewania może być używany w uprawie, np.
chryzantem w doniczkach, starca popielnika, fuksji, róży chińskiej,
pelargonii, pierwiosnka ślimakowatego (PrimulamalacoidesFranch.), tulipanów (Tulipa sp.) pędzonych w doniczkach itd.
Flurprimidol jest substancją preparatów użytkowych Cutless WP (500 g/kg) i Topflor 015 SL(15%).
Stosowany może być do skarlania m.in.:
begonii,
bugenwilli,
chryzantem,
koleusa,
wilczomleczu pięknego,
fuksji,
kalanchoe,
pelargonii,
petunii,
róży,
tulipana itd.
W Polsce do uprawy roślin ozdobnych zarejestrowane są dwa preparaty, tj.:
-B-Nine 85 SP (daminozyd) (dawn. Alar-85)
- Topflor 015 SL (chryzantemy wielkokwiatowe, kalanchoe, liliie i gożdziki karłowe)
Związku pobudzające rozkrzewianie
-cytokiny, które pobudzają rozwój pąków bocznych
-dikegulak, który poza stymulacją rozkrzewienia hamuje także wydłużanie pędów
-niektóre retardanty pobudzają rozkrzewienia
Związki pobudzające rozkrzewienianie stosuje się zwykle w formie opryskiwania.
Produkcja form pienny
-Pelargonia: 5-krotne opryskiwanie roślin GA3 w stężeniu 250 mg/L
-Srebrzeń krzewiasty 3-krotnie (co 10 dni) opryskiwanie roślin GA3 w stężeniu 500 mg/L
-Wilczomlecz piękny: - 3-krotne opryskiwanie GA3
Ograniczenie epinastii
*inhibitory syntezy lub działanie etylenu, jak:
-jony srebra - tiosiarczan srebra (STS)
-AVG (aminoetoksywinyloglicyna)
Wpływ na zawiązywanie i rozwój kwiatów:
-pobudzanie zawiązywania i rozwoju kwiatów
-wpływ na wydłużanie szypułki kwiatowej
-zapobieganie zamieraniu oraz zrzuceniu pąków i kwiatów
-hamowanie starzenia się kwiatów i poprawa ich jakości
Pobudzanie zawiązywania i rozwoju kwiatów
-Gibereliny (u wielu roślin długiego dnia oraz u roślin wymagających do inicjacji kwitnienia przejścia okresu chłodu)
-Retardanty
- Etefon
-Cytokininy (w fazie doświadczeń)
W PRAKTYCE OGRODICZEJ GA3 jest stosowany:
-u roślin dnia długiego :
Chrysanthemum x superbum, Gypsophilapaniculata, Limoniumsinuatum.
-niektórych roślin dnia krótkiego, np. cynii wytwornej (ZinniaelegansJacq.) i niecierpka balsaminy (Impatiens balsamina L.)
-oraz roślin obojętnych fotoperiodycznie z rodziny obrazkowatych (Araceae), np. aglaonemy (AglaonemacommutatumSChott), skrzydłokwiatu (Spathiphllum)i diffenbachii pstrej [D. maculata
Pod wpływem GA3 szybciej zakwitają cyklameny (Cyclamenpersicum)
Jednorazowe opryskiwanie 15 mg/dm3 w dawce 8 ml na roślinę, 150 dni po wysiewie przyspiesza kwitnienie i zapewnia jednoczesny rozwój pąków kwiatowych, nie powodując nadmiernego wydłużenia szypułek kwiatowych.
Etefon (preparat Etrel 4%):
-inicjacja kwitnienia roślin z rodziny ananasowatych (Bromeliaceae), np. echmea wstęgowata (Aechmeafasciata Baker.) - 1000 mg/dm3. Kwitnienie następuje po 8-11 tygodniach od
zabiegu.
- stymulowanie kwitnienia kosaćców cebulowych,
np. żyłkowanego (Irisreticulata M.B.) i holenderskiego (I. x hollandica. Hoog). Rośliny opryskiwane są roztworem etefonu (2 g/dm3) na polu przed zbiorem cebul.
Wydłużanie szypułki kwiatowej
-GA3 u:
-cyklamenów doniczkowych
-kwiatowe groszku pachnącego
-stokrotek
Zapobieganie zamieraniu oraz zrzucaniu pąków i kwiatów
-tiosiarczanem srebra (STS), który hamuje syntezę etylenu w stężeniu 0,1 do 1,0 mmol/dm3, 1-3 tygodni przed sprzedażą roślin.
-Preparat podnosi jakość m.in. begonii, pantofelnika, cyklamenów, wilczomleczu pięknego, fuksji, róży chińskiej, pelargonii,
pierwiosnka, azalii indyjskiej i sępoli (Samtpaidiaionantha).
Hamowanie starzenia się kwiatów i poprawa ich jakości
-tiosiarczan srebra (STS) u roślin wrażliwych na etylen,
-retardanty wzrostu, np. cloromekwat (CCC) i daminozyd (Alar 85),
-auksyny, cytokininy i gibereliny.
Przerywanie spoczynku roślin
Gibereliny GA3 lub GA4+7
-u azalii doniczkowej: pięciokrotnie w stężeniu 1000mg/dm3 lub trzykrotnie w stężeniu 2000-3000 mg/dm3., w zależności od odmiany
-konwalii majowej: moczenie pąków w 0,05-0,1%, roztworze gibereliny wciągu 12-24 godzin
-do preparowania tulipanów
Zastosowanie w nasiennictwie
-Stymulowanie kiełkowania nasion
GA3 w stężeniu 400-800 mg/dm3 (min. wyżlinu większego, begonii, dzwonka (Campanulasp.), naparstnicy (Digitalis sp.), syningii ogrodowej, kalanchoe, stroiczki (Lobelia sp.), petunii (petunia sp.), rozchodnika (Sedum sp.), dziewanny (Verbascum sp.) i przetacznika e fonica sp.).
-Stymulowanie rozwoju nasion na roślinie matecznej auksyny, gibereliny, cytokininy, kwas abscysynowy, retardanty
Auksyny:
-stymulują podział komórek eksplantatów prowadzący do tworzenia tkanki kalusowej
-indukują powstawanie korzeni przybyszowych na pędach, gdy znajdują się w stężeniu optymalnym
-stymulują biosyntezę etylenu w tkankach, który jest jedną z przyczyn starzenia się kultur
Cytokininy
-pobudzają podział komórek,
-stymulują wyrastanie pędów bocznych,
-hamują tworzenie korzeni,
-zmniejszają długość pędów,
-opóźniają starzenie się kultur.
Szczególne znaczenie mają w namnażaniu pędów z pąków pachwinowych (kątowych).
Gibereliny:
-pobudzają wydłużanie międzywęźli
-hamują ukorzenianie pędów
Przeciwdziałanie stresom
-w czasie transportu-środki hamujące syntezę etylenu
-ancymidol lub CCC zwiększa odporność poinsecji i chryzantem na zanieczyczenia powietrza
-etefon ogranicza porażenie bulw mieczyków przez Fusarium
-daminozyd hamuje rozwój mączlika szklarniowego u petuni, podobnie jak ancymidol lub CCC u poisencji
Defoliacja
-Opryskiwanie hortensji etefonem w stężeniu 1000-5000 mg/L powoduje całkowitą defoliację w ciągu 8-9 dni,
Zbiór kwiatów ciętych dalsze postępowanie
Czynniki wpływające na trwałość kwiatów ciętych:
- warunki uprawy
-pora zbioru kwiatów
- faza rozwojowa cięcia kwiatów
- sposób cięcia i postępowanie bezpośrednio po ścięciu
Główne problemy
-równowaga wodna
-równowaga regulatorów wzrostu
- równowaga węglowodanowa.
Równowaga wodna
-Kwiaty magazynują niewiele wody w łodygach, liściach i pąkach. Należy więc im pomóc w pobraniu odpowiedniej ilości wody.
-w wazonie może nastąpić zakażenie bakteriami, spowodowane zainfekowanymi łodygami lub brudną wodą i zablokowanie systemu naczyniowego oraz przedwczesne więdnięcie kwiatów.
-stosowanie samej wody nie jest wystarczające.. Zawsze do wody powinny być dodane środki zapobiegające rozwojowi mikroorganizmów i stymulujące pobór wody.
ŚRODKI HAMUJĄCE ROZWÓJ MIKROORGANIZMÓW
Obowiązkowe:
Aster novibelgii
Bouvardia
Cotinus
Campanula
Carthamus
Ceiosia
ChrysantemumGentianaMathiola Rosa
pozostałe kwiaty letnie
Achillea
Astilbe
Anthirrhinum
Zalecane:
Gerbera
Solidaster
Syringa
Równowaga regulatorów wzrostu
Wpływ etylenu na kwiaty cięte:
-kurczenie się, zniekształcanie i zasychanie pąków
-żółknięcie liści,
Kwiaty wrażliwe na etylen powinny być traktowane środkiem zapobiegającym wydzielaniu etylenu, tj. takimi, które zawiera STS (tiosiarczan srebra) lub AOA (kwas aminooksyoctowy).
Czynnikiem zapobiegającym żółknięciu liści są giberyliny.
ŚRODKI HAMUJĄCE POWSTAWANIE ETYLENU
Obowiązkowe Zalecane
• Aconitum • Alstroemeria
• Aquilegia • Antininum
• Asclepias • Bouvardia
• Delphinium • Campanula
¦ Dianthus • Freesia
• Dicentra • Scabiosa
Euphorbia fulgens
Gypsophila
Lathyrus
Lavatera
Lilium
Physostegia
Veronica
ŚRODKI HAMUJĄCE ŻÓŁKNIĘCIE LIŚCI: Alstroemeria, Euphorbiafulgens
ŚRODKI WYMUSZAJĄCE KWITNIENIE: Gypsophila
Zabezpieczanie kwiatów przed działaniem etylenu polega na:
-przetrzymywaniu ich z dala od źródeł wydzielania tego gazu, np. z dala od kotłowni, silników spalinowych i przechowalni owoców; nieprzewozeniu razem z owocami;
-niełączeniu kwiatów rozwiniętych z pozostającymi w fazie pąka;
-usuwaniu kwiatów uszkodzonych mechanicznie i przez szkodniki oraz pora-źonych przez choroby, gdyż są one źródłem intensywnej produkcji etylenu;
-przechowywaniu w chłodniach;
-składowaniu bezpośrednio po zbiorze i przed transportem:
-przepuszczaniu powietrza otaczającego kwiaty cięta przez filtry pochłaniające etylen;
-dobrej wentylacji pomieszczeń:
-stosowaniu substancji blokujących syntezę lub działanie, np. azotanu srebra, tiosiarczanu sodu. estrów 8-hydroksychinoliny;
-hodowaniu odmian pełnokwiatowych bez pręcików lub wyposażonych w mechanizmy uniemożliwiające kiełkowanie pyłku na znamionach słupków. -
Równowaga węglowodanowa
-Większość kwiatów, ścinanych w odpowiednim stadium rozwoju ma wystarczającą ilość węglowodanów dla zapewnienia pełnego rozwoju pąka i zapobieżeniu utraty barwy - na ok.3-4 dni (w zależności od warunków handlu).
-Różnice mogą występować między kwiatami uprawianymi w okresie letnim i zimowym.
Najważniejsze zadania preparatów do przedłużania trwałości kwiatów
-Zapobieganie blokowaniu naczyń przewodzących (Chrysal-FVB. Chrysal-RVB, Chrysal-OVB i Chrysal-CVB, Siarczan 8-hydroksychinoliny (8HQS)),
-Zapobieganie żółknięciu liści u alstremerii, wilczomleczu błyszczącego (Euphorbiafulgens) i lilii (Chrysal-SVB, gibereliny),
-Blokowanie etylenu (Chrysal-EVB, Chrysal-AVB, tiosiarczan srebra, AOA)
-Poprawianie rozwoju pąków (Chrysal-AKC i Chrysal-GVB),
-Blokowanie wydzielania śluzu u narcyzów (ChrysalCVBn, ChrysalAnti-
Slime. ChrysalNarcissus)
-zapobieganie wydłużaniu się łodyg tupilanów (Chrysal BVB plus)
-środkiuniwersalneChrysal-Universal, Chrysal Professional, Chrysal Clear
Postępowanie z kwiatami po ścięciu
-usuwanie dolnych liści i krótkie przycięcie nasadypędu,- umieszczenie (bezzwłocznie) w naczyniu z wodą lub z roztworem preparatu przedłużającego ich trwałość
-schładzanie (0-4 lub 8-13 st.C)
-kondycjonowanie
Kondycjonowanie
wstępne traktowanie kwiatów bezpośrednio po zbiorze
głównym celem kondycjonowania jest zabezpieczenie kwiatów przed działaniem etylenu oraz uodpornienie ich na warunki przechowywania transportu
Zabieg ten powoduje również:
- szybsze i lepsze otwieranie się pąków,
- lepsze ich wy barwienie i zwiększa trwałość
- zapobiega nadmiernej utracie wody z tkanek,
- poprawia jej pobieranie przez odcięty pęd,
- hamuje rozwój bakterii w naczyniach przewodzących
Zabieg kondycjonowania można prowadzić w niskiej i wysokiej temperaturze, od kilku do kil-kudziesięciu godzin
Pożywka amatorska
- pół łyżeczki kwasku cytrynowego w proszku,
- pół łyżeczki roztworu zawierającego podchloryn sodu, np. Bielnaru
-jedna łyżka stołowa cukru
Przechowywanie kwiatów ciętych
Na mokro, czyli w wodzie lub roztworze odpowiedniej odżywki
- goździki z rozwiniętymi pąkami
- gerbery,
- mieczyka,
- wyżlinu większego, - lilii,
- gipsówki wiechowatej,
- frezji i inne.
Temperatura komory powinna wynosić 1-5°C. Kwiaty i nie mogą być przechowywane dłużej niż kilka tygodni (rozwijają się )
Przechowywanie kwiatów ciętych
Przechowywanie na sucho
Goździki: kwiaty zebrane w fazie zamkniętego, całkowicie
wypełnionego pąka lub w tzw fazie krzyżyka, można przechowywać nawet do 3-5 miesięcy:
- po ścięciu kwiaty przenosi się do pomieszczenia sąsiadującego z chłodnią i przygotowuje do przechowania (sortowanie, związanie w pęczki i przycięcie pędów na jednakową długość).
-pedyzanurza się na chwilę w roztworze fungicydu, a potem kondycjonuje przez 20-24 godziny. W tym czasie kwiaty sie schładzają (temperatura kwiatów przeznaczonych do zapakowania musi być taka sama, jaka będzie panować w chłodni),
• osuszone pędy zawija się w papier chłonący wodę i pakuje do toreb foliowych zgrzewanych na gorąco, które umieszcza się na półkach pionowo. Temperaturę w komorze chłodniczej utrzymuje się na poziomie 0 st.C. Wyjmuje się je w miarę potrzeby.
-po wyjęciu z komory pozostawia sie na kilka godzin w pomieszczeniu o temperaturze około 10°C, kwiaty wyjmuje się z toreb, przycina końce pędów, umieszcza w odżywce przyspieszającej rozwój paków.
-Przechowywanie w kontrolowanej atmosferze polega na obniżeniu w komorze chłodniczej stężenia tlenu, a podwyższeniu koncentracji dwutlenku węgla W takich warunkach zahamowane jest oddychanie i synteza etylenu. Kwiaty jednak rzadko przechowuje się w tego typu chłodni.
-Przechowywanie kwiatów ciętych możliwe jest także w warunkach podciśnienia (101.3 hPa), lecz w praktyce bywa stosowane bardzo rzadko.
Transport
- 0-1 °C wymagają róże, tulipany i frezja,
- 2°C - gerbera i goździki,
- 4 °C - gipsówka wiechowata, mieczyki i glorioza,
- 7 °C - strelicja,
- 7-10° C-storczyki,
- 120 C - helikonia,
- 13 ° C - anturium.