l A [Jesteś na s. l A"]

Pytanie 1. Którą odpowiedź (a, b. c, d) wstawisz na miejsce luki w nastę­pującym zdaniu? Wyobraźnia jest procesem poznawczym, w wyniku którego powstają wyobrażenia, czyli..........psychiczne.

a) pojęcia [Zob. s. 4B[; b) obrazy [Zob. s. 6C];

c) abstrakty [Zob. s. 8D]; d) wrażenia |Zob. s. 3E]

1B [ze s. 6C] Jeśli dokonałeś następującego podziału przytoczonych termi­nów, to jest to do przyjęcia. (Uwaga: niektóre przykłady są dyskusyjne, cz.)li jeśli w Twoim podziale jest inaczej, to nie musi to być błąd!)

I. Synonimy terminu wyobraźnia: 2) fantazja; 10) imaginacja; 13) wizu­alizacja; 1) myślenie obrazowe;

II. Przykłady wyobrażeń: 3) przedstawienie; 7) fosfeny; 8) fantomy;

III. Inne pojęcia: 12) konfabulacja; 4) percepcja; 5) powidok; 6) obraz następczy; 9) halucynacje; 11) antycypacja; 14) wrażenie; 15) pojęcie;

[Przejdź na s. 1CJ

1C [ze s. 1B]

Pytanie 3. Wskaż najlepsze określenie istoty wyobraźni:

a) Wyobraźnia to inaczej abstrakcja [Zob. s. 4E]

b) Wyobraźnia to inaczej iluzja, czyli złudzenie [Zob. s. 6E[

c) Wyobraźnia to inaczej halucynacje, czyli omamy [Zob. s. 3Dj

d) Wyobraźnia to przekształcanie i tworzenie nowych obrazów psychicz­nych. [Zob. s. 8E]

ID [ze s. 5D] Jest to błędna odpowiedź [Wróć na s. 5D]

1E [ze s. 9AJ Wybrałeś najlepszą odpowiedź; A wywnioskował, że padał deszcz dzięki temu, że zna zależności (związki) między deszczem i mokrą ulicą, drzewami, dachami itp.

Pytanie 26. Można spotkać twierdzenie, że człowiek zawsze myśli. Tak czy nie?

a) tak [Zob. s. 5A1; b) nie [Zob. s. 7B]

1F [ze s. 12D] Wskazałeś najlepszą odpowiedź. Zwróciłeś uwagę, że w tym przypadku było rozumowanie typu; od szczegółu do szczegółu.

Pytanie 75. (1) Rozwiąż poniższe zadanie i (2) odpowiedz na pytanie: ja­kiego typu rozumowania wymaga rozwiązanie następującego zadania?

369 (594) 963

246 (. . .) 642 [Swoje odpowiedzi sprawdź na s. 4H]

s 1

2A [ze s. 8E]

I. Wyobrażenia odtwórcze: 1) obraz twarzy bliskiej osoby; 6) przyjemna melodia, którą usłyszałem na koncercie; 8) Ruchome Wydmy nad Bałtykiem, gdzie spędziłem urlop; 10) nowy kapelusz Hanki Bielickiej, w którym oglądałem Ją na ostatnim koncercie.

II. Wyobrażenia wytwórcze: 2) postać filmowa, o której tylko słyszałem od przyjaciół; 3) obraz samochodu przyszłości (na podstawie opisu w czaso­piśmie popularnonaukowym); 4) obraz samochodu przyszłości (na podstawie literatury fantastycznej); 5) obrazy historyczne, np. wojowie Bolesława Chro­brego; 7) krajobraz Sahary, mimo że nigdy tam nie byłem;

III. Wyobrażenia twórcze: 9) melodia piosenki, nad którą dopiero pracuje kompozytor; 11) nowy model kapelusza, jaki być może będzie stworzony. [Przejdź na s. 2B]

2B [ze s. 2A]

Pytanie 5. Jak nazywamy kojarzenie ze sobą odległych elementów, a więc obrazów, technik, teorii itp., które dotąd zaliczane były do różnych sfer naszych doświadczeń?

a) asocjacje [Zob. 5E]; b) bisocjacja [Zob. 6B]; c) fantazja [Zob. 7D]

2C [ze s. 11B] Różni autorzy wymieniają np. następujące funkcje wyobraź­ni: poznawcza, korekcyjna, motywacyjna, kreatywna, ludyczna, antycypacyjna i in.

Pytanie 24. Które informacje o wszechświecie są wytworem wyobraźni, a które myślenia?

Przykłady: 1) układ heliocentryczny; 2) kwazary; 3) Zodiak (zwierzyniec niebieski); 4) Wielka Niedźwiedzica; 5) Niebo (w znaczeniu religijnym).

Uzupełnij:

I. Wytwory głównie wyobraźni: ......................

II. Wytwory głównie myślenia pojęciowego: ...............

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 9A]

2D [ze s. 19A] Wskazałeś błędną odpowiedź. Może wprowadziła Ciebie w błąd informacja, że zwierzę B. posługiwało się metodą prób i błędów. Jed­nak nie błądzenie świadczy o myśleniu. [Wróć na s. 19A]

2E [ze s. 9A] Nie jest to odpowiedź trafna; procesem dominującym w tej sytuacji była wyobraźnia. [Wróć na s. 9A]

2F [ze s. 15B1 Wybrałeś błędną odpowiedź. [Wróć na s. 15B]

2G [ze s. 12D] Twój wybór nie jest trafny. Proszę zwrócić uwagę, że w tym przypadku było rozumowanie typu; od szczegółu do szczegółu. [Wróć na s. 12D]

s 2

3A [ze s. 6BJ Wskazałeś najlepszy przykład bisocjacji.

Pytanie 7. Jak nazywamy skłonność do trwania, utrzymywania obrazu w niezmienionej postaci mimo zmiany samego bodźca. Albo tworzenie wa­riantów obrazu z tych samych elementów. Np. zbieraliśmy grzyby, wracamy do domu a obrazy grzybów „stają nam przed oczami".

a) bisocjacja [Zob. s. 4D]; b) superpozycja [Zob. s. 8C];

c) perseweracja [Zob. s. 5C]

3B [ze s. 13D] Wyraziłeś przekonanie, że wyobraźnia tworzy nowe obrazy z niczego. Wprawdzie podobny pogląd bywa głoszony przez niektórych filo­zofów, jednak jest on nie do przyjęcia. [Wróć na s. 13D]

3C [ze s. 13C] Należało podać synonimy terminów: mimowolny i dowolny.

Czyli tak: I. Mimowolny: 1) reaktywny; 2) odruchowy; 5) impulsywny; 6) niezależny od podmiotu; 8) zewnątrzsterowny; II. Dowolny: 3) zamierzony; 4) podmiotowy; 7) wewnątrzsterowny; 9) kognitywny; 10) poznawczy.-

Pytanie 20. Gdy wyobrażamy gołąbka jako symbol pokoju, to jest to ob-

raz

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 7C]

3D [ze s. 1C] Wybrałeś błędną odpowiedź. Wróć na s. 1C i wybieraj je­szcze raz.

3E [ze s. l A] Wybrałeś najgorszą z proponowanych odpowiedzi; nie wiesz co jest istotą wrażeń! Wróć na s. l A i wybieraj jeszcze raz.

3F [ze s. 12A] Każda z przytoczonych odpowiedzi ma związek z pojęciem pojęcia. Ale Twój wybór jest najlepszy; mieć pojęcie pojęcia oznacza znać istotne właściwości pojęciowej reprezentacji wiedzy, czyli umieć odpowiedzieć na pytanie: czym różni się wiedza pojęciowa od wiedzy percepcyjnej czy wyobrażeniowej.

Pytanie 44. Wyróżnia się wiele rodzajów pojęć. Pojęcia mogą być konkretne i abstrakcyjne.

Przytoczymy nazwy różnych pojęć, a Twoim zadaniem jest podzielić je na dwie grupy:

I. Pojęcia konkretne: .............................

II. Pojęcia abstrakcyjne: ...........................

Pojęcia do zakwalifikowania: 1) mebel; 2) miłość; 3) owoc; 4) sprawiedli­wość; 5) zwierzę; 6) pojęcie; 7) myślenie; 8) rozwój; 9) śnieg.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 12C]

3G [ze s. 12D] Nie jest to trafny wybór. Proszę zwrócić uwagę, że w tym przypadku było rozumowanie typu:' od szczegółu do szczegółu. [Wróć na s. 12D]

s 3

4 A ze s 7A w taKi sposoD w. Szewczuk definiuje marzenia.

Pytanie 17. Jak nazywa Jerome L. Singer rodzaj marzeń, które w mowie potocznej określane są jako: „zaduma", myślowe błądzenie, „budowanie za­mków na lodzie", „myślenie o niebieskich migdałach" itp.?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 11 A]

4B [ze s. 1A] Twój wybór nie jest trafny; pojęcia są produktem innego procesu poznawczego. Wróć na s. 1A i wybierz lepiej.

4C [ze s. 5D] Jest to błędna odpowiedź. [Wróć na s. 5D]

4D [ze s. 3A] Nie jest to odpowiedź poprawna. Wskaż lepszą. [Wróć na s. 3A]

4E [ze s. 1C] Twój wybór nie jest trafny; abstrakcja ma związek z wyobraźnią, ale powinieneś wybrać lepszą odpowiedź. [Wróć na s. l C]

4F [ze s. 7F] Mogły to być następujące antonimy: I. Płynność: zastój, za­hamowanie itp. II. Giętkość: sztywność, szablonowość itp. III. Oryginalność: typowość.

Pytanie 69. Trzej uczniowie wypełniają test pt. Szkice, gdzie zadaniem jest: do podanych kwadratów dorysować elementy, aby powstały jakieś szkice, np. budynki, koperty, dyskietki itp. W ograniczonym czasie (2 min.):

Uczeń A wykonał szkice 30 budynków; oryginalny szkic - okno. Uczeń B wykonał 17 szkiców; były to: budynki, koperty, telewizor, książki, płyty chod­nikowe i dyskietki; jako oryginalny szkic uznano budę dla psa. Uczeń C wy­konał 27 szkiców, każdy z nich stanowił odrębną klasę; jego oryginalny szkic - to motyl.

Na podstawie tych informacji, dokonaj oceny:

I. Najwyższy wskaźnik płynności osiągnął uczeń: ............

II. Najwyższy wskaźnik giętkości osiągnął uczeń: ............

III. Najwyższą ocenę oryginalności osiągnął uczeń: ...........

[Sprawdź swoją odpowiedź na. s. 6F]

4G [ze s. 6F] Twój wybór nie jest trafny. [Wróć na s. 6F]

4H [ze s. 1F] (1) Jeśli otrzymałeś wynik 396, to znaczy, że myślisz.

(2) To zadanie wymagało rozumowania przez analogię (aby wpisać odpo­wiednią liczbę w drugim wierszu, trzeba było pojąć skąd się wzięła liczba w nawiasie w pierwszym wierszu).

Pytanie 76. Jak nazywamy taki rodzaj myślenia? „...intencjonalne, skiero­wane na wpływanie poprzez nie samo na zdarzenia w świecie otaczającym (występuje u ludów pierwotnych i małych dzieci)"

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 20B]

s4

5A [ze s. 1E] Jest to błędne stwierdzenie, które uchodzi jedynie prostym osobom, które nie dostrzegają specyfiki myślenia. Tak nie może twierdzić stu­dent psychologii. [Wróć na s. 1E]

5B [ze s. 10A] Jeśli wymieniłeś przynajmniej jedną operację, jak hiperbo-lizacja czy karykaturyzacja, to dobrze.

Pytanie 12. Jak nazywamy operację, polegającą na przypisywaniu pewnym przedmiotom martwym czy roślinom przejawów życia i zdolności odczuwania, właściwych człowiekowi? [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 13D]

5C [ze s. 3A1 Wskazałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 8. Jak nazywamy operację, polegającą na zwielokrotnieniu jakiegoś elementu, w wyniku powstaje nowy obraz - na przykład wielogłowe bóstwo czy smok? [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 9D]

5D [ze s. 8B] Należało sporządzić przykładowo następujące zestawienie:

1. Dotyczące spostrzeżeń: 2) względnie stałe; 4) rzutowane na zewnątrz;

2. Dotyczące wyobrażeń: 3) dynamiczne, zmienne; 5) fragmentaryczne;

3. Wspólne, czyli dotyczące spostrzeżeń i wyobrażeń: 1) są wynikiem pro-_ cesów poznawczych; 6) mogą być wzrokowe, słuchowe itp.

Pytanie 15. Co jest istotą wyobrażeń ejdetycznych? Wskaż najlepszą odpowiedź.

a) Wyobrażenia ejdetyczne to obrazy autobiograficzne; dotyczą one przeżyć z wczesnego dzieciństwa (np. z pierwszego, drugiego i trzeciego roku życia). [Zob. s. ID]

b) Wyobrażenia ejdetyczne to obrazy chorej wyobraźni, np. obrazy diabłów, śmierci, nieszczęśliwych wypadków itp. Obrazy te są źródłem lęków. [Zob. s. 4CJ

c) Wyobrażenia ejdetyczne to obrazy bardzo dokładne i trwałe, które przez podmiot są mylone ze spostrzeżeniami, czyli: ejdetyk wyobrazi sobie coś i jest przekonany, że on to percypował. [Zob. s. 7A]

5E [ze s. 2B] Wprawdzie kojarzenie to asocjacja, ale trzeba wybrać lepszą odpowiedź. [Wróć na s. 2B]

5F [ze s. 6F] Twój wybór świadczy o zgadywaniu. [Wróć na s. 6F]

5G [ze s. 9F] Jeśli podany przykład oceniłeś jako wnioskowanie dedukcyjne, to dobrze.

Pytanie 72. Rozumowanie typu: od szczegółu do ogółu, to: a) indukcyjne [Zob. s. 11F] b) dedukcyjne [Zob. s. 9G]

5H [ze s. 11F] W psychologicznych badaniach naukowych z reguły stosuje się wnioskowanie indukcyjne; na podstawie szeregu przypadków dąży się do odkrycia prawidłowości ogólnych. Inaczej jest w działalności praktycznej, gdzie poszczególne przypadki rozpatruje się w świetle teorii bardziej ogólnych. [Wróć na s. 11F]

s 5

6A [ze s. 15D] Właściwość istotna (znacząca) zegarka to: 6) odmierza i wska­zuje czas.

Pytanie 41. Wskaż najlepsze określenie cech istotnych (na przykładzie ze­garków).

a) cechy wyróżniające dany obiekt spośród innych obiektów należących do tej samej klasy (np. ten zegarek tym różni się od innych zegarków, że...) [Zob. s. 8A]

b) są to cechy wspólne dla całej klasy obiektów, np. cechy wspólne dla wszystkich bez wyjątku zegarków [Zob. s. 9B]

c) są to cechy, które my najwyżej cenimy, np. mój zegarek jest dla mnie istotny dlatego, że jest to pamiątka znaczącego momentu w moim życiu.

[Zob. s. 11E]

6B [ze s. 2B] Wybrałeś najlepszą odpowiedź - bisocjacja. Pytanie 6. Wskaż najlepszy przykład bisocjacji.

a) kojarzenie ze sobą odległych faktów historycznych [Zob. s. 9CJ;

b) kojarzenie ze sobą różnych działów matematyki [Zob. s. 7EJ;

c) biotechnologia [Zob. s. 3A]

6C [ze s. 1A] Wybrałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 2. Mamy 15 następujących terminów: 1) myślenie obrazowe; 2) fantazja; 3) przedstawienie; 4) percepcja; 5) powidok; 6) obraz następczy; 7) fosfeny; 8) fantomy; 9) halucynacje; 10) imaginacja; 11) antycypacja; 12) kon­fabulacja; 13) wizualizacja; 14) wrażenie; 15) pojęcie;

Terminy te trzeba podzielić na trzy następujące grupy:

I. Synonimy terminu wyobraźnia: .....................

II. Przykłady wyobrażeń: ..........................

III. Inne pojęcia:.....................[Przejdź na s. 1B]

6D [ze s. 21A] Wybrałeś odpowiedź kontrowersyjną; nie jest to najlepszy przykład; abstrahowanie wprawdzie polega na upraszczaniu, ałe służy do le­pszego ukazania właściwości najważniejszych, ogólnych, znaczących. Wróć na s. 21A i wybierz lepszą odpowiedź.

6E [ze s. l C] Twój wybór nie jest trafny. [Wróć na s. l C]

6F [ze s. 4F] Czy tak oceniłeś opisane wyniki testu?

I. Najwyższy wskaźnik płynności osiągnął uczeń: A.

II. Najwyższy wskaźnik giętkości osiągnął uczeń: C.

III. Najwyższą ocenę oryginalności osiągnął uczeń: C.

Pytanie 70. Rozumowanie typu od ogółu do szczegółu, czyli wyciąganie wniosków szczegółowych z ogólnych przesłanek, to rozumowanie: a) indukcyjne [Zob. s. 4GJ b) dedukcyjne [Zob. s. 9F] c) dialektyczne [Zob. s. 5F]

S6

7A [ze s. 5D] Wybrałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 16. O jakim rodzaju wyobrażeń mówi W. Szewczuk w następujący sposób? „aktywność wyobrażeniowo-myślowa, której przedmiotem jest zaspo­kojenie pragnień, dążeń, zamierzeń dotyczących własnego życia ściśle osobi­stego lub życia społecznego w szerszym słowa znaczeniu".

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 4A]

7B [ze s. 1E] Było to banalnie proste pytanie i wybrałeś dobrze; trzeba dostrzegać specyfikę różnych form aktywności ludzkiej. Pytanie 27. Mamy zadanie: D O N A L D

ROBERT

Na miejsce liter trzeba podstawić cyfry w taki sposób, aby dodawanie było poprawne; wiemy jedynie, że: każdej Eterze odpowiada inna cyfra, a D = 5. Jaka cyfra może zastąpić L, A, N itd. Bez myślenia nie rozwiążemy tego zadania. Wyobraź sobie istotę pozbawioną myślenia, ale dysponującą dobrze rozwiniętą wyobraźnią i percepcją (potrafi przeczytać i zrozumieć sens słów). Jaka może być reakcja na to zadanie takiej istoty? [Zob. s. 14A]

7C [ze s. 3C] ...symboliczny.

Pytanie 21. Gdy jakiś przywódca cieszy się charyzmą w danej grupie spo­łecznej, to jest to przykład wyobraźni..........................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 9E]

7D [ze s. 2BJ Wskazałeś najgorszą z możliwych odpowiedzi! [Wróć na s. 2B] 7E [ze s. 6B] Nie jest to odpowiedź poprawna. Wskaż lepszą. [Wróć na s. 6B]

7F [ze s. 16C] Twoim zadaniem było podzielić przytoczone określenia na trzy grupy:

I. Dotyczące płynności: 3) wskaźnikiem tej cechy jest liczba wygenero­wanych pomysłów; 7) „produktywność"; 9) lotność;

II. Dotyczące giętkości: 4) różnorodność pomysłów; 5) plastyczność; 6) ela­styczność;

8) wskaźnikiem tej cechy jest liczba klas, na jakie można podzielić wyge­nerowane pomysły; 10) różnorodność;

III. Dotyczące oryginalności: 1) wynik nieszablonowy; 2) wynik zaskaku­jący, nietypowy; 11) wyjątkowość.

Pytanie 68. Podaj antonimy cech myślenia dywergencyjnego:

I. Płynność: ..................................

II. Giętkość:..................................

III. Oryginalność: . . -......................[Zob. s. 4F]

S 7

8A [ze s. 6A] Wybrałeś błędną odpowiedź. [Wróć na s. 6A]

8B [ze s. 13D] Twój wybór jest słuszny; nawet najbardziej fantastyczne obrazy są tworzone z elementów znanych.

Pytanie 14. Trzeba porównać obrazy wyobrażeniowe z obrazami percepcyj-nymi.

Twoim zadaniem jest dokonanie podziału przytoczonych niżej stwierdzeń na trzy grupy, a mianowicie:

I. Dotyczące spostrzeżeń:..........................

II. Dotyczące wyobrażeń:..........................

III. Wspólne, czyli dotyczące spostrzeżeń i wyobrażeń: .........

Oto lista cech obrazów: 1) są wynikiem procesów poznawczych; 2) względ­nie stałe; 3) dynamiczne, zmienne; 4) rzutowane na zewnątrz; 5) fragmentary­czne; 6) mogą być wzrokowe, słuchowe itp.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 5D]

8C [ze s. 3A] Nie jest to odpowiedź poprawna. Wróć na s. 3A i wskaż lepszą.

8D [ze s. l A] Twój wybór nie jest trafny; wprawdzie abstrakcja ma związek z wyobraźnią, ale powinieneś wybrać lepszą odpowiedź. [Wróć na s. 1A]

8E [ze s. l C] Wybrałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 4. Wyobrażenia dzielimy na odtwórcze, wytwórcze i twórcze. Twoim zadaniem jest dokonanie podziału przytoczonych niżej przykładów na trzy grupy, a mianowicie:

I. Wyobrażenia odtwórcze: .........................

II. Wyobrażenia wytwórcze: ........................

III. Wyobrażenia twórcze: .........................

Przykłady wyobrażeń: 1) obraz twarzy bliskiej osoby; 2) postać filmowa,

o której tylko słyszałem od przyjaciół; 3) obraz samochodu przyszłości (na podstawie opisu w czasopiśmie popularnonaukowym); 4) obraz samochodu przyszłości (na podstawie literatury fantastycznej); 5) obrazy historyczne, np. wojowie Bolesława Chrobrego; 6) przyjemna melodia, którą słyszałem na kon­cercie; 7) krajobraz Sahary, mimo że tam nigdy nie byłem; 8) Ruchome Wy­dmy nad Bałtykiem, gdzie spędziłem urlop; 9) melodia piosenki, nad którą pracuje kompozytor; 10) nowy kapelusz Hanki Bielickiej, w którym oglądałem Ją na ostatnim koncercie; 11) nowy model kapelusza, jaki być może zostanie stworzony.

[Przejdź na s. 2A]

s 8

9A [ze s. 2C] Jeśli tabelkę wypełniłeś tak, to jest do przyjęcia:

I. Wytwory głównie wyobraźni: 3) Zodiak (zwierzyniec niebieski); 4) Wielka Niedźwiedzica; 5) Niebo (w znaczeniu religijnym).

II. Wytwory głównie myślenia pojęciowego: 1) układ heliocentryczny; 2) kwazary;

Pytanie 25. Trzy osoby posługują się słowem „myślenie"; u której z tych osób naprawdę zachodził proces myślenia w danej sytuacji?

A; Wstałem rano i wyjrzałem przez okno; ulica, drzewa, dachy domów były mokre. Padał deszcz - pomyślałem. [Zob. s. 1E]

B; Wyszedłem z domu i poczułem, że deszczyk kapie mi na głowę. Znowu pada - pomyślałem. [Zob. s. 15A]

C; Czytałem książkę, gdzie była opisana wielka ulewa. Mimo woli podnio­słem kołnierz marynarki, gdyż myślałem, że to na mnie pada deszcz. [Zob. s. 2E]

9B [ze s. 6A] Wybór był łatwy; Twoje wskazanie jest trafne. Pytanie 42. Czy kura (która po mistrzowsku znosi i wysiaduje jajka) ma pojęcie jajka?

Swoją odpowiedź sprawdź: na s. 12A.

9C [ze s. 6B] Nie jest to odpowiedź poprawna. Wskaż lepszą. [Wróć na s. 6B]

9D [ze s. 5C] Chodziło o multiplikację.

Pytanie 9. Jak nazywamy operację, polegającą na nakładaniu na siebie róż­nych obrazów w celu utworzenia nowego, oryginalnego obrazu? Na przykład projektant mebli do nowego wzoru krzesła wykorzystuje: kształt tulipana, za­pach róży, mruczenie kota itp.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 12B]

9E [ze s. 7C] ...społecznej.

Pytanie 22. Wymień jedną funkcję wyobraźni, która nabiera coraz większe­go znaczenia w naszych czasach.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 11B]

9F [ze s. 6F] Wskazałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 71. Jakie to rozumowanie? 1) wszystkie metale są przewodnikami prądu; 2) złoto jest metalem; 3) złoto jest dobrym przewodnikiem prądu ele­ktrycznego.

Swoją odpowiedź sprawdź na s. 5G.

9G [ze s. 5G] Twój wybór nie jest trafny. [Wróć na s. 5G]

s 9

10A [ze s. 12B] Jeśli wymieniłeś metaforyzację, to dobrze.

Pytanie 11. Jak nazywamy operację, polegającą na przesadnym zburzeniu proporcji, wyeksponowaniu jakiegoś elementu obrazu. Operacja ta wykorzy­stywana jest w karykaturze, np. rysunkach z przesadnie dużym nosem?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 5B]

10B [ze s. 13E] Tak, heurystyka nawiązuje do słynnego okrzyku Archime-desa eureka.

Pytanie 37. Myślenie to czynność operowania pojęciami, tworzeniu nowych pojęć, wykorzystywaniu ich w rozumieniu zjawisk.

Twoim zadaniem jest uporządkować poniższe stwierdzenia, czyli podzielić je na dwie grupy, a mianowicie:

I. Stwierdzenia odnoszące się do istoty pojęć: ..............

II. Stwierdzenia, które nie oddają istotnego znaczenia pojęć: ......

Oto lista stwierdzeń:

1) mieć pojęcie o jakimś obiekcie, to odbierać wrażenia od tego obiektu; 2) pojęcie jest myślą, w której odzwierciedlone są cechy wspólne, znaczące dla danej klasy przedmiotów lub zjawisk; 3) pojęcie to dokładne wyobrażenie sobie danego obiektu;

4) ...uogólniony model jakiejś klasy obiektów, cech lub relacji podobnych pod pewnym względem; 5) znać pojęcie to znaczy umieć nazwać daną rzecz;

6) ...reprezentacja umysłowa, która zawiera informacje o istotnych właści­wościach pewnej klasy obiektów; 7) ...to obraz rzeczy czy zjawiska; 8) ...jed­nostka informacji, w której przechowywane są istotne, znaczące cechy i wła­ściwości;

9) to fantazja; 10) znać pojęcie to znaczy umieć wskazać najważniejsze cechy jakiejś klasy obiektów; 11) ...znać definicję obiektu, procesu, zjawiska. [Wykonaj zadanie i przejdź na s. 22A]

10C [ze s. 22A] Twój wybór nie jest trafny; wprawdzie pojęcie ptak doty­czy wszystkich ptaków, ale wszystkie konkretne ptaki są jedynie desygnatami pojęcia ogólnego ptak jako czegoś uogólnionego, wspólnego dla wszystkich ptaków. Wróć na s. 22A i lepiej zapoznaj się z istotą pojęć.

10D [ze s. 12AJ Twój wybór nie jest trafny. Zgadujesz. [Wróć na s. 12A] 10E [ze s. 35A] Twój wybór jest zupełnie błędny. [Wróć na s. 35A]

Trzeba działać jak człowiek myślący, trzeba myśleć jak człowiek czynu

H. Bergson

S 10

HA [ze s. 4A] Są to tzw. marzenia dzienne.

Pytanie 18. Wyodrębniamy wyobrażenia mimowolne i .........?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 13C]

11B [ze s. 9E] Jest to funkcja kreatywna.

Pytanie 23. Wymień inne, znane Ci funkcje wyobraźni.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 2C]

11C [ze s. 24B] Wybrałeś błędną odpowiedź; nie można mylić myślenia z pamięcią. [Wróć na s. 24B]

l ID [ze s. 22A] Twój wybór jest trafny; jeśli wybrałeś tę odpowiedź świa­domie, to bardzo dobrze.

Pytanie 39. Nasza wiedza o różnych obiektach rzeczywistości może być zakodowana w różnej postaci, np. w formie: wrażeń, spostrzeżeń, wyobrażeń, pojęć. Skoncentrujmy się na takim przedmiocie jak klucz (przyrząd do otwie­rania zamków). Poznawcza reprezentacja tego obiektu może odzwierciedlać różne formy i treści. Mogą to być:

1) istotne cechy i właściwości, cechy wspólne dla wszystkich kluczy;

2) pojedyncze cechy danego obiektu, np. coś twardego, coś zimnego, coś podłużnego itp.

3) obraz konkretnego klucza, w obrazie tym dominują cechy charakterysty­czne dla danego obiektu (np. jest pogięty, mosiężny, płaski itp.);

4) obraz dynamiczny (zmieniający się), fragmentaryczny itp., w którym mo­gą dominować cechy znanego klucza, albo nawet jakiegoś fantastycznego, czyli nigdy niespostrzeganego;

5) reprezentacja nie w formie obrazu, zawierającego dane sensoryczne, a jedynie znaczenie, symbol, jak słowo: KLUCZ.

Twoim zadaniem jest przyporządkować powyższe pięć stwierdzeń do trzech (I, II, III) form kodowania informacji:

I. Kodowanie percepcyjne:..........................

II. Kodowanie wyobrażeniowe: .......................

III. Kodowanie pojęciowe:..........................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 15D]

11E [ze s. 6A] Wybrałeś błędną odpowiedź. [Wróć na s. 6A]

11F [ze s. 5G] Wskazałeś poprawną odpowiedź.

Pytanie 73. W naukowych badaniach psychologicznych preferuje się rozu­mowanie:

1. indukcyjne [Zob. s. 12D] b) dedukcyjne [Zob. s. 5H1

s 11

12A [ze s. 9BJ Jeśli sądzisz, że kura ma pojęcie jajka, to jesteś w błędzie; zapewne zmyliło Ciebie stwierdzenie iż po mistrzowsku znosi i wysiaduje. Czyni to jednak w sposób odruchowy (instynktowny). Jeśli uparcie twierdzisz, że ma pojęcie jajka, to znaczy, że nie rozumiesz istoty myślenia i nie masz pojęcia. Trzeba zagłębić się w literaturę przedmiotu!

Pytanie 43. Kto ma pojęcie pojęcia? Wskaż najlepszą odpowiedź:

a) pojęcie pojęcia ma ten student, który potrafi dokładnie określić co jest istotą wszystkich pojęć [Zob. s. 3F]

b) pojęcie pojęcia ma ten student, który dobrze pamięta definicję pojęcia [Zob. s. 16B]

c) pojęcie pojęcia ma student, który posługuje się słowem „pojęcie" [Zob. s. 10D]

12B [ze s. 9D] Jeśli wymieniłeś superpozycję, to bardzo dobrze! Do przy­jęcia jest również bisocjacja.

Pytanie łO. Jak nazywamy operację, polegającą na wyrażaniu jednych ob­razów za pomocą innych. Na przykład nieszczęśliwą miłość przedstawiamy za pomocą rysunku z przebitym sercem; pokój za pomocą gołąbka itp.?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 10A]

12C [ze s. l OD] Zadanie jest łatwe, jeśli pamiętamy, że pojęcia konkretne tym różnią się od abstrakcyjnych, że łatwo można wskazać ich desygnaty. Natomiast abstrakcyjne to takie, których można wskazać jedynie przykłady.

I. Pojęcia konkretne: 1) mebel; 3) owoc; 5) zwierzę; 9) śnieg;

II. Pojęcia abstrakcyjne: 2) miłość; 4) sprawiedliwość; 6) pojęcie; 7) my­ślenie; 8) rozwój;

Pytanie 45. Myślenie sensoryczno-motoryczne, to inaczej:

a) myślenie sensowne, przydatne do sprawnego działania [Zob. s. 13A]

b) myślenie zmysłowo-ruchowe [Zob. s. 21B]

12D [ze s. łlF] W psychologicznych badaniach naukowych z reguły sto­suje się wnioskowanie indukcyjne; na podstawie szeregu przypadków dąży się do odkrycia prawidłowości ogólnych. Inaczej jest w działalności praktycznej, gdzie poszczególne przypadki rozpatruje się w świetle teorii bardziej ogólnych.

Pytanie 74. Jaki to typ rozumowania?

1) Osoba O, o cechach psychicznych Cl, zachowała się w sytuacji S l w spo­sób Bl.

2) Osoba O będzie się znajdowała w sytuacji S, która jest bardzo podobna do sytuacji Sl.

Wniosek: Osoba O będzie w sytuacji S zachowywała w sposób B, podobny do zachowania się tej osoby w sytuacji Sl. Jest to rozumowanie: a) indukcyjne [Zob. s. 2G] b) przez analogię [Zob. s. 1F]

2. dedukcyjne (Zob. s. 3GJ

s 12

13A [ze s. 12C] Twój wybór źle świadczy o myśleniu. Trzeba myśleć i wy­bierać trafniej. [Wróć na s. 12C]

13B [ze s. 28C] Twój wybór nie jest trafny. [Wróć na s. 28C]

13C [ze s. HA] ...dowolne.

Pytanie 19. Podać synonimy terminów:

I. Mimowolny: ................................

II. Dowolny: .................................

Wybierz z poniższego zestawu: 1) reaktywny; 2) odruchowy; 3) zamierzo­ny; 4) podmiotowy; 5) impulsywny; 6) niezależny od podmiotu; 7) wewnątrz-sterowny; 8) zewnątrzsterowny; 9) kognitywny; 10) poznawczy.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 3C]

13D [ze s. 5B] Najlepsza odpowiedź, to animacja.

Pytanie 13. Wyobraźnia zdolna jest tworzyć nowe obrazy z niczego. Tak czy nie?

a) tak [Zob. s. 3B] b) nie [Zob. s. 8B]

13E [ze s. 15B] Twój wybór jest trafny.

Pytanie 36, Z nazwiskiem którego uczonego starożytnej Grecji związany jest termin heurystyka?

a) Arystotelesa [Zob. s. 15C] b) Archimedesa [Zob. s. 10B]

13F [ze s. 27A] Twoim zadaniem było podzielić zadania na dwie grupy, a mianowicie:

L Wymagające myślenia głównie konwergencyjnego:

1) Na egzaminie student miał przed sobą test wyboru, gdzie trzeba było wskazać poprawną odpowiedź spośród czterech podanych.

2) W rowerze urwał się łańcuch i trzeba było założyć nowy.

4) Uczeń miał obliczyć sumę: 8 + 8 + 8 =......

II. Wymagające myślenia dywergencyjnego:

3) Trzeba było napisać opowiadanie o treści fantastycznej.

5) Wynalazca pracuje nad projektem nowego typu silnika samochodowego.

6) Trzeba liczbę 24 przedstawić za pomocą jednej cyfry użytej trzykrotnie i różnych działań matematycznych. Np. 24 = 8 + 8 + 8; 24 = 22 + 2 itp. Trzeba było znaleźć możliwie dużo takich rozwiązań.

7) Trzeba było znaleźć słowa rozpoczynające się na „s", a kończące na „o", czyli s... o, (np. słowo, skoro, smutno itp.)

Pytanie 66. Wymień trzy główne cechy myślenia dywergencyjnego. [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 16C]

S 13

14A [ze s. 7B] Wyobraźnia wytwarza jedynie obrazy psychiczne. Jeśli taki człowiek byłby w stanie zrozumieć treść zadania, to być może pojawiłyby się u niego takie obrazy, jak na przykład:

1) dwóch chudych panów na wadze jest równoważone przez jednego gru­basa;

2) jest przeciąganie liny - po jednej stronie jest dwóch, po drugiej jeden i zachowana równowaga.

Pytanie 28. Myślenie jest różnie definiowane. Przytoczone niżej różne stwierdzenia podziel na dwie grupy:

I. Odnoszące się do myślenia, czyli możliwe do przyjęcia elementy defini­cji myślenia: ...................................

II. Określenia, które nie oddają istoty myślenia: .............

Oto stwierdzenia:

1) myślenie jest wówczas, gdy człowiek się wysila;

2) myślenie jest wówczas, gdy człowiek myśli;

3) myślenie jest wówczas, gdy człowiek rozwiązuje problem;

4) myślenie jest wówczas, gdy człowiek marzy na jawie;

5) ...proces poznawczy, w którym odzwierciedlane są strukturalne i fun­kcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości;

6) ...proces poznawczy, polegający na uogólnianiu;

7) ...proces poznawczy, polegający na abstrahowani;

8) ...proces poznawczy, polegający na operowaniu pojęciami;

9) ...proces poznawczy, polegający na poznawaniu pojedynczych cech przedmiotów i zjawisk, które aktualnie działają na zmysły;

10) ...proces poznawczy, polegający na przechowaniu obrazów rzeczy i zja­wisk, które kiedyś spostrzegaliśmy;

11) ...jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarza­my informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach;

12) ...wychodzenie poza dostarczone informacje;

13) ...czynności zinterioryzowane, czyli uwewnętrznione;

14) ...istota myślenia polega na dostrzeganiu problemów;

15) ...złożona aktywność wysokiego rzędu, która wypełnia luki w posiada­nych danych;

16) człowiek zawsze myśli, stąd wynika, że wszystkie procesy poznawcze to myślenie;

17) ...mniej lub bardziej uporządkowana sekwencja operacji poznawczych dokonywanych na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio spo­strzeganych lub na ich reprezentacjach wyobrażeniowo-pojęciowych;

18) ...w sposób pośredni i uogólniony;

19) ...inaczej ejdetyzm.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 16A]

s 14

15A [ze s. 9A] Twój wybór nie jest trafny; w tym przypadku dominującym procesem poznawczym była percepcja, a element myślenia odgrywa tu rolę sądu klasyfikującego. [Wróć na s. 9A]

15B [ze s. 21A] Wskazałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 35. Jak nazywamy dokładne i niezawodne instrukcje postępowania przy rozwiązywaniu zadań?

a) heurystyki [Zob. s. 2F]; b) algorytmy [Zob. s. 13E]

15C [ze s. 13E] Wprawdzie często można przeczytać, że wszystko pochodzi od Arystotelesa, ale Twoja odpowiedź jest błędna. [Wróć na s. 13E]

15D [ze s. l ID] Twoim zadaniem było zakwalifikować podane stwierdze­nia do trzech (I, II, III) form kodowania informacji. Oczekiwałem takiego po­działu:

I. Kodowanie percepcyjne: 2) pojedyncze cechy danego obiektu, np. coś twardego, coś zimnego, coś podłużnego itp.

3) obraz konkretnego klucza, w obrazie tym dominują cechy charakterysty­czne dla danego obiektu (np. jest pogięty, mosiężny, płaski itp.);

II. Kodowanie wyobrażeniowe: 4) obraz dynamiczny (zmieniający się), fragmentaryczny itp., w którym mogą dominować cechy znanego klucza, albo nawet jakiegoś fantastycznego, czyli nigdy niespostrzeganego;

III. Kodowanie pojęciowe: 1) istotne cechy i właściwości, cechy wspólne dla wszystkich kluczy;

5) reprezentacja nie w formie obrazu, zawierającego dane sensoryczne, a jedynie znaczenie, symbol, jak słowo: KLUCZ.

Pytanie 40. Mieć precyzyjne pojęcia, to m.in. umieć odróżnić cechy istotne danego obiektu, od cech drugorzędnych. Zegarek może mieć takie cechy, jak: 1) złoty; 2) okrągły; 3) drogi; 4) wiszący; 5) ma cyfry i wskazówki świecące; 6) odmierza i wskazuje czas; 7) może nas budzić rano; 8) z kukułką.

W powyższym przykładzie cecha istotna to: ................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 6A]

Wiele wymyślono po to, żeby nie trzeba by to myśleć

K. Ćapek

Brak wyobraźni predysponuje do zbrodni

A. Christie

Nigdy nie wiesz, czyje myśli przeżuwasz

J. Joyce

S 15

16A [ze s. 14A] Jeśli Twój podział przedstawia się następująco, to dobrze.

I. Stwierdzenia odnoszące się do myślenia, czyli możliwe do przyjęcia elementy definicji myślenia:

3) myślenie jest wówczas, gdy człowiek rozwiązuje problem;

5) ...proces poznawczy, w którym odzwierciedlane są strukturalne i fun­kcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości;

6) ...proces poznawczy, polegający na uogólnianiu;

7) ...proces poznawczy, polegający na abstrahowani;

8) ...proces poznawczy, polegający na operowaniu pojęciami;

11) ...jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach;

12) ...wychodzenie poza dostarczone informacje;

13) ...czynności zinterioryzowane, czyli uwewnętrznione;

14) ...istota myślenia polega na dostrzeganiu problemów;

15) ...złożona aktywność wysokiego rzędu, która wypełnia luki w posiada­nych danych;

17) ...mniej lub bardziej uporządkowana sekwencja operacji poznawczych dokonywanych na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio spo­strzeganych lub na ich reprezentacjach wyobrażeniowo-pojęciowych;

18) ...w sposób pośredni i uogólniony;

II. określenia, które nie oddają istoty myślenia:

1) myślenie jest wówczas, gdy człowiek się wysila;

2) myślenie jest wówczas, gdy człowiek myśli;

4) myślenie jest wówczas, gdy człowiek marzy na jawie;

9) ...proces poznawczy, polegający na poznawaniu pojedynczych cech przedmiotów i zjawisk, które aktualnie działają na zmysły;

10) ...proces poznawczy, polegający na przechowaniu obrazów rzeczy i zja­wisk, które kiedyś spostrzegaliśmy;

16) człowiek zawsze myśli, stąd wynika, że wszystkie procesy poznawcze to myślenie;

19) ...inaczej ejdetyzm. [Przejdź na s. 17A]

16B [ze s. 12A] Wybrana odpowiedź nie jest najlepsza, gdyż można pa­miętać definicję nie mając pojęcia. Wybierz lepszą odpowiedź. [Wróć na s. 12A]

16C [ze s. 13F] Cechy myślenia dywergencyjnego, to: płynność, giętkość, oryginalność.

Pytanie 67. Oto synonimy względnie cechy wymienionych wyżej terminów: 1) wynik nieszablonowy; 2) wynik zaskakujący, nietypowy; 3) wskaźnikiem

tej cechy jest liczba wygenerowanych pomysłów; 4) różnorodność pomysłów;

5) plastyczność; 6) elastyczność; 7) „produktywność"; 8) wskaźnikiem tej cechy

jest liczba klas, na jakie można podzielić wygenerowane pomysły; 9) lotność;

10) różnorodność; 11) wyjątkowość

Twoim zadaniem jest podzielić powyższe określenia na trzy grupy:

I. Dotyczące płynności: ...........................

II. Dotyczące giętkości:...........................

III. Dotyczące oryginalności: ..................[Zob. s. 7F]

S 16

17A [ze s. 16A]

Pytanie 29. Myślenie jest różnie definiowane. Różni autorzy, definiując my­ślenie starają się odpowiedzieć na jedno z następujących pytań (względnie akcentują jedną z właściwości istotnych dla myślenia): I. Co nowego pozna­jemy? II. Jak poznajemy? III. Na czym polega czynność myślenia? IV. Jaka jest geneza myślenia? V. Jaka jest główna funkcja myślenia?

Niżej przytaczamy fragmenty różnych definicji myślenia. Twoim zadaniem jest wpisać numery tych stwierdzeń do odpowiednich rubryk. Oto stwierdzenia:

1) ...proces poznawczy, w którym odzwierciedlane są strukturalne i fun­kcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości. (W. Szewczuk)

2) ...jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i poję­ciach (J. Kozielecki).

3) ...wychodzenie poza dostarczone informacje (J. Bruner).

4) ...czynności zinterioryzowane, czyli uwewnętrznione (np. Piaget).

5) ...istota myślenia polega na rozwiązywaniu problemów.

6) ...złożona aktywność wysokiego rzędu, która wypełnia luki w posiada­nych danych (Bartlett).

7) ...mniej lub bardziej uporządkowana sekwencja operacji poznawczych dokonywanych na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio spostrze­ganych lub na ich reprezentacjach wyobrażeniowo-pojęciowych (W. Szewczuk).

8) ...w sposób pośredni i uogólniony.

Twoim zadaniem jest zakwalifikowanie powyższych elementów definicji do pięciu następujących grup:

L Co nowego poznajemy? ..........................

II. Jak poznajemy? ..............................

III. Na czym polega czynność myślenia?..................

IV. Jaka jest geneza myślenia?........................

V. Jaka jest główna funkcja myślenia?...................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 19A]

17B [ze s. 20A] Poprawna odpowiedź, to analiza. Pytanie 33. Co jest istotą syntezy?

a) rozłożone w wyniku analizy części ułożyć tak, jak one były przed po­działem [Zob s. 19B]

b) łączenie w myśli różnych elementów w nowe całości [Zob. s. 21 A]

17C [ze s. 28C] Wybrałeś odpowiedź, która jest prawie dobra, ale nie jest najlepsza. [Wróć na s. 28C]

s 17

18A [ze s. 19A] Twój wybór jest trafny. W tym przypadku zwierzę reaguje nie na konkretne naczynie, ale na całą strukturę, co jest istotą myślenia.

Pytanie 31. Myślenie jako proces złożony ma swoją strukturę. Wyróżnimy trzy części składowe, a mianowicie:

I. Materiał, czyli informacje, które są przetwarzane w procesie myślenia;

II. Operacje, reguły i metody stosowane w procesie myślenia;

III. Wynik (produkt) myślenia.

Twoim zadaniem jest wpisanie numerów poniższych stwierdzeń (terminów) do odpowiedniej rubryki. Oto stwierdzenia (terminy):

1. analiza;

2. synteza;

3. nowa wiedza powstała w wyniku rozumowania;

4. nowe pojęcia;

5. nowe teorie;

6. systematyzowanie;

7. klasyfikowanie;

8. nowe zasady;

9. nowe reguły;

10. rozwiązanie problemu;

11. dostrzeżenie problemu;

12. porównywanie;

13. uogólnianie;

14. spostrzeżenia;

15. wyobrażenia;

16. dotychczasowe pojęcia;

17. abstrahowanie;

18. wnioskowanie;

19. rozumowanie;

20. reguły algorytmiczne;

21. reguły heurystyczne;

22. rozumienie;

23. sądy

24. inteligencja

Powyższe stwierdzenia trzeba podzielić' na trzy grupy:

I. Materiał myślenia:........................

II. Operacje i reguły umysłowe: .....................

III. Wynik procesu myślenia:.......................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 20A]

18B [ze s. 21A] Wybrałeś najgorszą odpowiedź; wprawdzie w mowie po­tocznej utożsamia się abstrahowanie z fantazjowaniem, ale studiując psycho­logię, trzeba dostrzegać istotne różnice między tymi pojęciami.

[Wróć na s. 20A]

s 18

19A [ze s. 17A] Twoim zadaniem było zakwalifikowanie elementów defi­nicji do pięciu następujących grup:

I. Co nowego poznajemy? 1) ...proces poznawczy, w którym odzwiercied­lane są strukturalne i funkcjonalne stosunki różnych elementów rzeczywistości. (W. Szewczuk)

II. Jak poznajemy? 2) ...jest łańcuchem operacji umysłowych, za pomocą których przetwarzamy informacje, czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach, wyobrażeniach i pojęciach. (J. Kozielecki)

3) ...wychodzenie poza dostarczone informacje. (J. Bruner) 9) ...w sposób pośredni i uogólniony

III. Na czym polega czynność myślenia?

6) ...złożona aktywność wysokiego rzędu, która wypełnia luki w posiada­nych danych. (Bartlett)

7) ...mniej lub bardziej uporządkowana sekwencja operacji poznawczych dokonywanych na przedmiotach, zdarzeniach, procesach bezpośrednio spostrze­ganych lub na ich reprezentacjach wyobrażeniowo-pojęciowych (W. Szewczuk) -

IV. Jaka jest geneza myślenia? 4) ...czynności zinterioryzowane, czyli uwewnętrznione (np. Piaget)

V. Jaka jest główna funkcja myślenia?

5) ...istota myślenia polega na rozwiązywaniu problemów.

Pytanie 30. Oto opis prostego eksperymentu ze zwierzętami. Ustawiano w rzędzie kilka jednakowych misek, gdzie umieszczano pokarm tylko w środ­kowym naczyniu. Najpierw były 3 miski, później 5, 7, 9 itd. Zwierzę A za każdym razem podążało do środkowego naczynia. Natomiast zwierzę B. tra­fiało do różnych misek, można powiedzieć, iż stosowało metodę prób i błędów, ale najczęściej wybierało drugą miskę od brzegu. Pytanie: U którego z tych zwierząt w większym stopniu występowało myślenie?

Jeśli wskazałeś A - patrz s. 18A;

Jeśli wskazałeś B - patrz s. 2D

19B [ze s. 17B] Wybrałeś nietrafną odpowiedź; musisz pamiętać, że w wy­niku myślenia powstaje coś nowego, więc nie chodzi o zwykłą rekonstrukcję. [Wróć na s. 17B]

19C [ze s. 22B] Ten rodzaj myślenia nazwaliśmy myśleniem teoretyczno-abstrakcyjnym.

Nie są to jedyne nazwy stosowane w odniesieniu do tego poziomu myśle­nia, stąd - nie popełniając błędu - mogłeś udzielić innej odpowiedzi. Wymień­my różne nazwy.

Pytanie 50. Wymień różne, znane Ci, nazwy najwyższego poziomu myślenia. Uzupełnij:

Myślenie abstrakcyjno-teoretyczne, inaczej:.................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 21 C]

s 19

20A [ze s. 18A] Trzeba było podzielić podane stwierdzenia na trzy grupy:

I. Materiał myślenia:

- spostrzeżenia;

- wyobrażenia;

- dotychczasowe pojęcia;

II. Operacje i reguły umysłowe:

- analiza;

- synteza;

- systematyzowanie;

- klasyfikowanie;

- porównywanie;

- uogólnianie;

- abstrahowanie;

- wnioskowanie;

- rozumowanie;

- reguły algorytmiczne;

- reguły heurystyczne; III. Wynik procesu myślenia:

- nowa wiedza powstała w wyniku rozumowania;

- nowe pojęcia;

- nowe teorie;

- nowe zasady;

- nowe reguły;

- rozwiązanie problemu;

- dostrzeżenie problemu;

- rozumienie;

- sądy;

- inteligencja;

Pytanie 32. Jak nazywamy operację umysłową polegającą na rozkładaniu całości na części lub wyodrębnianiu cech przedmiotów i zjawisk, w celu le­pszego poznanie istoty badanego obiektu (np. struktury, funkcji poszczegól­nych części itp.)?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 17B]

20B [ze s. 4H] Tak W. Szewczuk definiuje myślenie magiczne.

Pytanie 77. Jak nazywamy taki rodzaj myślenia? „...nie oparte na świado­mym rozumowaniu czy reprodukowaniu treści myślowych ujmowanie poczu-ciowe stanów rzeczy, związków, zależności, wtórnie odbudowywane w rozwi­niętym myśleniu".

[Swoją odpowiedź sprawdź na s. 28B]

20C [ze s. 29B] Zgadujesz! Nie jest to dobra taktyka, o czym świadczy Twoja błędna odpowiedź; przy zgadywaniu nie stosuje się żadnej zasady. [Wróć na s. 29B]

s 20

21A [ze s. 17B] Wskazałeś trafną odpowiedź. Pytanie 34. Wskaż najlepszy przykład abstrahowania.

a) Abstrahowanie to inaczej fantazjowanie; bardzo często występuje u ma­łych dzieci. [Zob. s. 18B]

b) Przykładem abstrahowania może być proces poznawczy polegający na pomijaniu jednych cech badanego obiektu, a koncentrowanie się na wybranych - istotnych cechach. [Zob. s. 15B]

c) Przykładem abstrahowania może być dzieło malarskie, gdy nie wiadomo co jest namalowane - każdy może widzieć w tym dziele wszystko, co tylko chce. [Zob. s. 6D]

21B [ze s. 12C] Było to bardzo proste pytanie (wystarczyło rozumieć termin sensoryczny). Twój wybór jest dobry.

Pytanie 46. Jak nazywamy taki rodzaj myślenia? „...zachodzi w toku spo­strzegania przedmiotów i manipulowania nimi bez udziału operacji myślowych opartych na mowie (występuje u zwierząt wyższych i dzieci w pierwszych 10-15 -miesięcy życia)" (W. Szewczuk)

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 23A]

21C [ze s. 19C] Inne nazwy (względnie tylko zbliżone), to: abstrakcyjne, teoretyczne, pojęciowe, logiczne, sformalizowane.

Pytanie 51. Prognozowanie pogody wymaga myślenia; inaczej myśli spe­cjalista, a Jhaczej przeciętny człowiek. Myślenie specjalisty z reguły nosi cha­rakter .....(1), a przeciętnego człowieka (bez przygotowania, który kieruje

się np. takim przekonaniem, że „jak Barbara po wodzie, to Boże Narodzenie

po lodzie") jest to myślenie........(2)

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 24A]

2ID [ze s. 25A] Twój wybór świadczy, że nie rozumiesz. Trzeba zajrzeć do podręcznika. [Wróć na s. 25A]

21E [ze s. 26A] Myślenie nieukierunkowane na cel, np. asocjacyjne. Pytanie 57. Myślenie produktywne, to inaczej:

a) myślenie typu „S" [Zob. s. 26B] b) myślenie typu „R" [Zob. s. 25C] c) myślenie S-s>R [Zob. s. 23C]

21F [ze s. 29B] Twoja odpowiedź nie jest trafna. [Wróć na s. 29B]

Nie ma takiego wielkiego czynu, który by nie powstał z jakiegoś wielkiego marzenia

G. Duhamel

S 21

22A [ze s. 10B] Prawdopodobnie dokonałeś takiego podziału:

I. Stwierdzenia odnoszące się do istoty pojęć:

- pojęcie jest myślą, w której odzwierciedlone są cechy wspólne, znaczące dla danej klasy przedmiotów lub zjawisk;

- ...uogólniony model jakiejś klasy obiektów, cech lub relacji podobnych pod pewnym względem;

- ...reprezentacja umysłowa, która zawiera informacje o istotnych właści­wościach pewnej klasy obiektów;

- ...jednostka informacji, w której przechowywane są istotne, znaczące ce­chy i właściwości;

- znać pojęcie to znaczy umieć wskazać najważniejsze cechy jakiejś klasy obiektów.

- ...znać definicję obiektu, procesu, zjawiska;

II. Stwierdzenia, które nie oddają istotnego znaczenia pojęć:

- mieć pojęcie o jakimś obiekcie, to odbierać wrażenia od tego obiektu;

- pojęcie to dokładne wyobrażenie sobie danego obiektu;

- znać pojęcie to znaczy umieć nazwać daną rzecz;

- ...to obraz rzeczy czy zjawiska;

- to fantazja;

Pytanie 38. Które z tych dwóch słów oznacza pojęcie:

a) Ptaki (wszystkie znane) [Zob. s. 10C] b) Ptak (jako taki; niekonkretny) [Zob. s. l ID]

22B [ze s. 25B] Myśleniem empirycznym nazwaliśmy myślenie bazujące na doświadczeniach życiowych ludzi, na które składają się proste uogólnienia, tzw. pojęcia życiowe (praktyczne), proste operacje umysłowe (np. arytmetyczne).

Pytanie 49. Najwyższy poziom myślenia, zgodnie z tym, co ustaliliśmy na wykładzie, jest myślenie................ [Zob. s. 19C]

22C [ze s. 24A] Myślenie A: sensoryczno-motoryczne, czyli zmysłowo-ru-chowe.

Myślenie B: obrazowe, bazujące głównie na wyobrażeniach. Myślenie C: myślenie teoretyczne, sformalizowane. Pytanie 53. Trzeba odpowiedzieć na pytanie: czy liczba 123 dzieli się przez 3? Na pytanie to odpowiadały trzy osoby, które różniły się poziomem rozwoju umysłowego i przygotowania matematycznego.

A. odpowiedział na to pytanie bardzo szybko, bez żadnych obliczeń;

B. dokonał najpierw dzielenia pisemnego;

C. musiał posłużyć się klockami, które układał na trzy kupki, co zajęło mu dużo czasu.

Jaki rodzaj myślenia prawdopodobnie wystąpił u A, B i C? [Zob. s. 25A]

22D [ze s. 25A] Bardzo źle, że nie dostrzegasz różnicy w myśleniu prze­ciętnego przedszkolaka i przeciętnego studenta. Trzeba zajrzeć do podręcznika. [Wróć na s. 25A]

22E [ze s. 25CJ Zgadujesz, ale nietrafnie. [Wróć na s. 25CJ

s 22

23A [ze s. 21B] W taki sposób W. Szewczuk definiuje myślenie sensory­czno-motoryczne.

Pytanie 47. Wyższy (od sensoryczno-motorycznego) poziom myślenia, zgodnie z tym, co ustaliliśmy na wykładzie, jest myślenie obrazowe, które

bazuje na.............................................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 25B]

23B [ze s. 25A] Wskazałeś dobrą odpowiedź.

Pytanie 55. Wskaż synonimy (albo terminy zbliżone) tych dwóch rodzajów myślenia:

1) Myślenie konkretne:............................

2) Myślenie abstrakcyjne:...........................

Oto terminy do wyboru:

1) konkretno-praktyczne; 2) obrazowe; 3) pojęciowe; 4) praktyczne; 5) teo­retyczne; 6) przedoperacyjne; 7) sformalizowane; 8) operacyjne; 9) logiczne; 10) czynnościowe;

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 26A]

23C [ze s. 21E] Wskazałeś błędną odpowiedź. [Wróć na s. 21E]

23D [ze s. 25C] Mamy do czynienia z błędną odpowiedzią. [Wróć na s. 25C]

23E [ze s. 26D] Jeśli zdecydowanie odpowiedziałeś, że przytoczone zadanie wymaga myślenia konwergencyjnego, to dobrze.

Pytanie 64. Mamy słowo ON. Jeśli do tego słowa dopiszemy z lewej strony litery albo sylaby, to możemy utworzyć nowe sensowne słowa. (1) Postaraj się znaleźć przynajmniej 10 takich słów i (2) odpowiedz na pytanie: jaki rodzaj myślenia -konwergencyjne czy dywergencyjne - był tu zaangażowany?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 27A]

23F [ze s. 27B] Myślenie intuicyjne jest pomocne przynajmniej w nastę­pujących sytuacjach:

- w sytuacjach deficytu niezbędnych informacji do rozwiązania trudnego pro­blemu;

- w sytuacjach nadmiaru sprzecznych informacji;

- w sytuacjach deficytu czasu niezbędnego do pełnej analizy wszystkich „za i przeciw".

Pytanie 80. Różni autorzy, charakteryzując proces myślenia intuicyjnego,' z reguły wyróżniają wiele cech, odróżniających to myślenie od konwencjonal­nego, czyli analitycznego, dyskursywnego itp. Wymień znane ci cechy procesu myślenia intuicyjnego:....................................

[Swoją odpowiedź sprawdź na s. 29A]

s 23

24A [ze s. 21C] (1) Myślenie specjalisty w zakresie przewidywania pogo­dy, to z reguły myślenie teoretyczne i sformalizowane. (2) Natomiast niespe-cjalista z reguły posługuje się myśleniem potocznym, zdroworozsądkowym, empirycznym.

Pytanie 52. Trzeba było odpowiedzieć na pytanie: ile powstanie małych sześcianików w wyniku przecięcia na wylot dwoma cięciami każdej płaszczy­zny dużego sześciana. Zadanie to rozwiązywały trzy osoby i każda z nich po­stąpiła inaczej:

Osoba A pocięła sześcian i przeliczyła po kolei wszystkie powstałe sześcianiki.

Osoba B tylko oglądała narysowany sześcian i w oparciu o wyobrażenia dokonała liczenia.

Osoba C posłużyła się wzorem: (n + 1) (do potęgi trzeciej, • • gdzie n = liczba cięć, czyli w naszym przykładzie 2).

Wszystkie trzy osoby uzyskały jednakowy wynik (27), ale posłużyły się różnymi rodzajami myślenia. Nazwij te rodzaje myślenia:

Osoba A to myślenie:....................

Osoba B to myślenie: ....................

Osoba C to myślenie: ....................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 22C]

24B [ze s. 25C] Jest to poprawna odpowiedź („S" - dotyczy znanych sy­tuacji).

Pytanie 59. Wskaż najlepszy przykład myślenia reproduktywnego:

a) uczeń opanował metodę rozwiązywania zadań matematycznych z zasto­sowaniem określonej formuły (np. twierdzenia Pitagorasa) i stosuje ten sche­mat do nowych sytuacji [Zob. s. 26C]

b) uczeń samodzielnie dochodzi do odkrycia twierdzenia Pitagorasa [Zob. s. 25D]

c) gdy uczeń wcześniej rozwiązywał to zadanie i pamięta, że należy zasto­sować twierdzenie Pitagorasa [Zob. s. 11 C]

24C [ze s. 28A] Każde myślenie reproduktywne, jak to wynika z nazwy, nie jest twórcze. Natomiast myślenie produktywne może być twórcze, gdy pod­miot odkrywa coś nowego, znaczącego w znaczeniu obiektywnym.

Pytanie 62. Myślenie dzielimy na konwergencyjne i dywergencyjne. Uzupełnij:

I. Myślenie konwergencyjne: ........................

II. Myślenie dywergencyjne: ........................

Oto lista synonimów, które trzeba wpisać do odpowiednich rubryk I wzgl. II: 1) zbieżne; 2) rozbieżne; 3) jednowynikowe; 4) o strukturze liniowej;

5) o strukturze rozgałęzionej; 6) wielowynikowe. [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 26D]

s 24

25A [ze s. 22C] Myślenie A, to najprawdopodobniej myślenie teoretyczne i sformalizowane, wykorzystujące zasadę, że: liczba jest podzielna przez 3, jeśli suma cyfr jest podzielna przez 3. Myślenie B, nosi znamiona myślenia potocznego, praktycznego, gdzie wykorzystana zostało proste obliczenie (np. dzielenie pisemne). Myślenie C, nosi znamiona myślenia zmysłowo-ruchowego.

Pytanie 54. Większość autorów wyróżnia dwa poziomy (i rodzaje) myślenia, a mianowicie: abstrakcyjne i konkretne. Kto myśli bardziej abstrakcyjnie: przedszkolak czy student?

a) przedszkolak [Zob. s. 2ID] b) student [Zob. s. 23B]

c) nie ma różnicy [Zob. s. 22D]

25B [ze s. 23A] Myślenie obrazowe bazuje na spostrzeżeniach i wyobra­żeniach.

Pytanie 48. Wyższy (od sensoryczno-motorycznego i obrazowego) poziom myślenia, zgodnie z tym, co ustaliliśmy na wykładzie, jest myślenie potoczne, czyli empiryczne, które bazuje na.............................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 22B]

25C [ze s. 21E] Wskazałeś najlepszą odpowiedź; symbol „R" oznacza, że w wyniku tego myślenia powstaje nowy sposób reagowania. Pytanie 58. Jaki rodzaj myślenia oznacza się symbolem „S"? a) samodzielne [Zob. s. 22E] b) sensowne [Zob. s. 23D] c) reproduktywne [Zob. s. 24B]

25D [ze s. 24B] Twój wybór świadczy o tym, że nie odróżniasz myślenia reproduktywnego od produktywnego. [Wróć na s. 24B]

"25E [ze s. 28C] Wybrałeś najlepszą odpowiedź; heurystyka dostępności po­lega na ocenie prawdopodobieństwa zdarzeń.

Pytanie 85. Jakie pojęcie zaproponował L. Festinger na oznaczenie sytuacji, gdy podmiot uświadamia sobie rozbieżność albo nawet sprzeczność między posiadanymi informacjami (przekonaniami, postawami), a odbieranymi infor­macjami dotyczącymi tej samej sprawy?

[Swoją odpowiedź sprawdź na s. 28D]

25F [ze s. 29D]

Pytanie 91. Wymień etapy rozwiązywania problemów (uzgodnione na wy­kładzie).

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 32A]

25G [ze s. 35A] Nie można mylić dwóch podobnych terminów, a miano­wicie; brainstorming i brainwashing. To poważny błąd. [Wróć na s. 35A]

s 25

26A [ze s. 23B]

I. Myślenie konkretne: 1) konkretno-praktyczne; 2) obrazowe; 4) praktyczne; 6) przedoperacyjne;

II. Myślenie abstrakcyjne: 3) pojęciowe; 5) teoretyczne; 7) sformalizowane; 8) operacyjne; 9) logiczne; 10) czynnościowe;

Pytanie 56. Jak nazywamy myślenie, które trudno odróżnić od swobodnych wyobrażeń?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 21E]

26B [ze s. 21E] Wskazałeś błędną odpowiedź. [Wróć na s. 21E]

26C [ze s. 24B] Wskazałeś najlepszą odpowiedź.

Pytanie 60. Przykładem myślenia produktywnego może być:

a) uczeń opanował metodę rozwiązywania zadań matematycznych z zastoso­waniem określonej formuły (np. twierdzenia Pitagorasa) i stosuje ten schemat do nowych sytuacji

b) uczeń samodzielnie dochodzi do odkrycia twierdzenia Pitagorasa; [Swoją odpowiedź sprawdź na s. 28A]

26D [ze s. 24C]

I. Myślenie konwergencyjne: 1) zbieżne; 3) jednowynikowe; 4) o strukturze liniowej;

II. Myślenie dywergencyjne: 2) rozbieżne; 5) o strukturze rozgałęzionej; 6) wielowynikowe.

Pytanie 63. Jaka kolejna liczba uzupełnia następujący szereg: l, 5, 9, 13, . . . ? Jest to zadanie wymagające myślenia konwergencyjnego czy dywergencyj-nego?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 23E]

26E [ze s. 28D] Każde z przytoczonych stwierdzeń jest do przyjęcia, ale:

(1) Najlepsze, to: c) stan umysłu, gdy podmiot uświadamia trudności natury teoretycznej lub praktycznej i dąży do przezwyciężenia owych trudności, gdy stawia pytania typu: dlaczego? jak? co by było, gdyby...? a jeśli tak, to co itp.

(2) Najgorsze, to: a) problem to inaczej zadanie do wykonania. (Wprawdzie każdy problem jest zadaniem, ale nie każde zadanie to problem).

Pytanie^S^ Który z następujących problemów może być zaliczony do grupy problemów statycznych?

a) stwierdzono u danego pacjenta początek raka;

b) stwierdzono u danego pacjenta niepłodność;

c) stwierdzono u danego pacjenta początek galopującej anginy. [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 29C]

26F [ze s. 32A] Twój wybór nie jest trafny. Zgadujesz. [Wróć na s. 32AJ

s 26

27A [ze s. 23E] 1) Można utworzyć bardzo dużo nowych słów, np.: bon, tron, klon, ozon, tron, pion, glon itp. 2) Zadanie to wymagało myślenia dy-wergencyjnego.

Pytanie 65, Przeczytaj różne zadania do wykonania, a następnie podziel je na dwie grupy:

I. Wymagające myślenia głównie konwergencyjnego:...........

II. Wymagające myślenia dywergencyjnego:................

Oto różne zadania do wykonania:

1) Na egzaminie student miał przed sobą test wyboru, gdzie trzeba było wskazać poprawną odpowiedź spośród czterech podanych.

2) W rowerze urwał się łańcuch i trzeba było założyć nowy.

3) Trzeba było napisać opowiadanie o treści fantastycznej.

4) Uczeń miał obliczyć sumę: 8 + 8 + 8 = . . . .

5) Wynalazca pracuje nad projektem nowego typu silnika samochodowego.

6) Trzeba liczbę 24 przedstawić za pomocą jednej cyfry użytej trzykrotnie •i różnych działań matematycznych. Np. 24 = 8 + 8 + 8; 24 = 22 + 2 itp. Trzeba

było znaleźć możliwie dużo takich rozwiązań.

7) Trzeba znaleźć słowa rozpoczynające się na „s", a kończące na „o", czyli s ... o,

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 13F]

27B [ze s. 28B] „Produktem" myślenia intuicyjnego jest jedynie: domysł, hipoteza, przedwiedza. Jest to wynik nieostateczny, a jedynie prowizoryczny, przejściowy, etapowy, wymagający weryfikacji.

Pytanie 79. W jakich sytuacjach myślenie intuicyjne może odegrać pozy­tywną rolę?

[Swoją odpowiedź sprawdź na s. 23F]

27C [ze s. 29C] Spośród podanych przykładów problemem najbardziej dy­namicznych jest zepsucie się lodówki; jeśli szybko nie usuniemy defektu, to trudności będą narastać.

Pytanie 89. Podane są cztery różne sytuacje - we wszystkich przypadkach trzeba wykryć zabójcę; a) morderstwo popełniono na statku w czasie rejsu na pełnym morzu; b) morderstwo popełniono na statku, który cumował w porcie; c) morderstwo popełniono w celi więziennej; d)morderstwo popełniono w lesie i nie ma świadków. Wskazać:

(1) poblemy otwarte:......... (2) problemy zamknięte:.........

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 31 A]

27D [ze s. 32A] Wybrałeś najlepszą odpowiedź. Pytanie 93. WJSM, to po polsku:

a) w jakości siła i moc; b) w jaki sposób można; c) wyobraźnia-język-spo-strzeganie-myślenie [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 34A]

s 27

28A [ze s. 26C] Jeśli bez wahania wskazałeś odpowiedź „b", to dobrze. Pytanie 61. Czy to twierdzenie jest prawdziwe? Myślenie produktywne to inaczej myślenie twórcze, a myślenie reproduktywne - nietwórcze. a) Tak, to twierdzenie jest prawdziwe; b) Nie, nie jest prawdziwe [Swoja odpowiedź sprawdź na s. 24C]

28B [ze s. 20B] W taki sposób W. Szewczuk definiuje myślenie intuicyjne.

Pytanie 78. O ile wynikiem (produktem) myślenia analitycznego jest z re­guły wniosek, jednoznaczne rozwiązanie danego problemu, nowa wiedza itp. to produktem myślenia intuicyjnego jest jedynie:...................

Swoją odpowiedź sprawdź na s. 27B]

28C [ze s. 29B] Wybrałeś najlepszą odpowiedź Można powiedzieć, że w podanym przykładzie heurystyka reprezentatywności polega na tym, iż zna­ną prawidłowość dotyczącą wielkich liczb rzutujemy na liczby małe.

Pytanie 84. Jakie zdarzenie częściej prowadzi do śmierci - rozedma płuc czy wypadki samochodowe?

Na to pytanie większość osób wskaże na wypadki samochodowe, chociaż w rzeczywistości tak nie jest. Dzieje się tak pod wpływem informacji praso­wych, gdzie częściej pisze się o wypadkach samochodowych niż o zejściu z powodu rozedmy płuc.

Przykład ten ilustruje kierowanie się:

a) heurystyka zakotwiczenia-dostosowania [Zob. s. 13B]

b) heurystyka reprezentatywności [Zob. s. 17C]

c) heurystyka dostępności [Zob. s. 25E]

28D [ze s. 25E] Tym pojęciem jest dysonans poznawczy. Pytanie 86. Wskazać: (1) najlepsze określenie problemu; (2) najgorsze określenie problemu;

a) problem to inaczej zadanie do wykonania;

b) problem to: kłopot, zmartwienie, zgryzota, utrapienie, ambaras;

c) stan umysłu, gdy podmiot uświadamia trudności natury teoretycznej lub praktycznej i dąży do przezwyciężenia owych trudności, gdy stawia pytania typu: Dlaczego? Jak? Co by było, gdyby...? a jeśli tak, to co? itp.

d) problem to rodzaj zadania, którego podmiot nie jest w stanie rozwiązać za pomocą posiadanych wiadomości, umiejętności, nawyków.

[Swoją odpowiedź sprawdź na s. 26E

s 28

29A [ze s. 23F] Najczęściej stwierdza się, że proces myślenia intuicyjnego ma charakter:

- nieświadomy (a. podświadomy, przedświadomy);

- pozalogiczny (a. alogiczny, przedlogiczny);

- niewerbalny (a. pozawerbalny, przedwerbalny, obrazowy);

- dynamiczny (a. skokowy, natychmiastowy);

- emocjonalny i in. [Przejdź na s. 30A]

29B [ze s. 33] Wgląd to inaczej insight; w najszerszym znaczeniu to, akt zrozumienia lub intuicyjnego wyczucia wewnętrznej natury czegoś. Wgląd na­leży odróżniać od oglądu.

Pytanie 83. Zadanie dotyczy heurystyk w podejmowaniu decyzji.

Osoby badane miały wybierać najbardziej prawdopodobny wynik sześcio­krotnego rzutu monetą. Z trzech wariantów (A-B-C) większość badanych wskazywała C.

A) OOOOOO

B) OOORRR

C) ROOROR

Zachowanie takie może świadczyć o kierowaniu się:

a) heurystyka reprezentatywności [Zob. s. 28C]

b) zwykłym zgadywaniu [Zob. s. 20C]

c) heurystyka zakotwiczenia-dostosowania [Zob. s. 21F]

29C [ze s. 26E] Problem statyczny to taki, który nie zmienia się samorzut­nie wraz z upływem czasu. Spośród podanych, takim problemem jest „b" (nie­płodność).

Pytanie 88. Który z następujących problemów może być zaliczony do grupy problemów dynamicznych?

a) zepsuł się samochód (mamy tylko jeden); b) zepsuła się lodówka (mamy tylko jedną); c) zepsuła się parasolka (mamy tylko jedną). [Zob. s. 27C]

29D [ze s. 31 A] Te dwa problemy trzeba było zakwalifikować do kilku różnych grup, jak:

I. Przedmiotowe: 1) Jak obliczyć pole trójkąta?

II. Podmiotowe: 2) Jak osiągnąć szczęście w życiu?

III. Statyczne: 1) Jak obliczyć pole trójkąta?

IV. Dynamiczne: 2) Jak osiągnąć szczęście w życiu?

V. Dobrze ustrukturalizowane: 1) Jak obliczyć pole trójkąta?

VI. Źle ustrukturalizowane: 2) Jak osiągnąć szczęście w życiu?

VII. Konwergencyjne: 1) Jak obliczyć pole trójkąta?

8. Dywergencyjne: 2) Jak osiągnąć szczęście w życiu? [Przejdź na s. 25F]

S 29

30 [ze s. 29A]

Pytanie 81. Porównamy myślenie konwencjonalne z myśleniem intuicyj­nym. Twoim zadaniem jest wpisanie niżej podanych określeń do odpowiednich rubryk:

4) Alogiczne, pozalogiczne, przedlogiczne; 8) Pozawerbalne, przedwerbal-ne, obrazowe, symboliczne, metaforyczne; 10) W dużej mierze myślenie emo­cjonalne; 12) Dynamiczne, skokowe; 13) Prawdopodobieństwo głównie subie­ktywne; 16) Sytuacje trudne; 19) Wynik jedynie etapowy; 20) Pomocnicza

Kryteria	Cechy wyróżniające myślenie	Cechy wyróżniające
porównawcze	konwencjonalne	myślenie intuicyjne
Udział świadomości:	1) Świadome.	2) Przedświadome (wynik i proces jest uświadamiany przez podmiot z pewnym opóźnieniem). 3) Występują tu fazy inkubacji i olśnienia.
Udział logiki:	5) Logiczne (zgodne z zasadami logiki).
Udział mowy:	6) Werbalne albo łatwo poddające się werbalizacji. 7) Ideałem jest tu posługiwanie się ścisłą terminologią.
Emocje:	9) Emocje są tu niedoceniane.
Dynamika procesów intelektualnych:	11) Dokonuje się stopniowo, kolejnymi ogniwami, czyli „krok po kroku".
Prawdopodobień­stwo wyniku:	14) Obiektywne (oparte na rachunku prawdopodobieństwa).
Sytuacje, w jakich najczęściej występu­je i sprzyjające:	15) Sytuacje normalne (gdy są niezbędne elementy skutecznego działania: niezbędne wiadomości, informacje, narzędzia, czas itp.).
Wynik aktywności:	17) Jednoznaczne rozwiązanie problemu czy wykonania zadania. 18) Rozstrzygnięcie typu: tak/nie; jest/nie jest; prawda/fałsz; dobre/złe itp. 21) Wniosek; reguła; zasada, teoria itp.

Rola:

22) Zasadnicza, rozstrzygająca

[Przejdź na s. 33A]

s 30

31A [ze s. 27C] Należało wskazać problemy otwarte i zamknięte:

1) poblemy otwarte: d) morderstwo popełniono w lesie i nie ma świadków; b) morderstwo popełniono na statku, który cumował w porcie;

2) problemy zamknięte: c) morderstwo popełniono w celi więziennej; a) morderstwo popełniono na statku w czasie rejsu na pełnym morzu;

Pytanie 90. Oto mamy dwa różne problemy:

1) Jak obliczyć pole trójkąta?

2) Jak osiągnąć szczęście w życiu?

Te dwa problemy można zakwalifikować do wielu różnych grup, jak:

I. Przedmiotowe: ......................

II. Podmiotowe:.......................

III. Statyczne: ........................

IV. Dynamiczne: ......................

V. Dobrze ustrukturalizowane: ..............

VI. Źle ustrukturalizowane: ................

VII. Konwergencyjne: ...................

VIII. Dywergencyjne: ...................

Twoim zadaniem jest zakwalifikować podane dwa problemy do różnych grup.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 29D]

31B [ze s. 34A]

I. Zasady działań twórczych, to ogólne rady, jak np.: 4) myśleć na boki;

6) „pójść" w przeciwnym kierunku; 9) maksymalizacji pomysłów; 10) zespo­łowego rozwiązywania problemów; 13) odroczonego wartościowania itp.

II. Metody twórczego rozwiązywania problemów zawierają propozycje sy­stemu czynności.

Przykładami metod są: 3) brainstorming; 5) synektyka; 8) superpozycja; 12) ARZW;

III. Techniki, w odróżnieniu od metod, to czynności pomocnicze, przydatne na różnych etapach rozwiązywania problemów, jak: 1) SWOT; 2) WJSM;

7) MML; 11) PMI (ZWI).

Pytanie 95. Co oznaczają skróty: a) MML; b) PMI? [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 34B]

31C [ze s. 35B] Wskazałeś błędną odpowiedź; słabo orientujesz się w me­todach rozwiązywania problemów. [Wróć na s. 35B]

s 31

32A [ze s. 25F] Etapami tymi są:

1. Dostrzeżenie problemu;

2. Sformułowanie problemu;

3. Generowanie pomysłów;

4. Wybór najlepszego pomysłu;

5. Realizacja pomysłu.

Pytanie 92. W dostrzeganiu i formułowaniu problemu przydatna jest analiza SWOT.

SWOT, to po polsku:

a) siły, słabości oraz okazji i zagrożenia; [Zob. s. 27D]

b) spostrzegaj problemy otwarte i twórcze; [Zob. s. 35D]

c) spostrzegaj-wyobrażaj-otwieraj-twórz; [Zob. s. 26F]

32B [ze s. 34B] Głównymi zasadami są tu:

- zespołowego rozwiązywania problemów;

- maksymalizacji pomysłów;

- odroczonego wartościowania pomysłów; Pytanie 97. Jakie zasady są stosowane w synektyce? [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 35A]

32C [ze s. 35A] Wskazałeś najlepszą odpowiedź; opisane były elementy brainstormingu, czyli burzy mózgów.

Pytanie 99. Rozwiązując złożony problem techniczny członkowie zespołu starali się wczuwać w mechanizmy funkcjonowania tego urządzenia, czyli wy­obrażali siebie na miejscu złożonych wewnętrznych mechanizmów.

Z powyższego wynika, że był to zespół..................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 35B]

32D [ze s. 35B] Wskazałeś błędną odpowiedź; słabo orientujesz się w me­todach rozwiązywania problemów. [Wróć na s. 35B]

32E [ze s. 37A] Superpozycja - to nazwa metody (niektórzy nazywają ją techniką) jaką stosuje wynalazca B.

Pytanie 102. W rozwiązywaniu problemów intergrupowych najlepszym spo­sobem są.....................................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 36A]

s 32

33A [ze s. 30]

33

Kryteria porównawcze	Cechy wyróżniające myślenie konwencjonalne	Cechy wyróżniające myślenie intuicyjne
Udział świadomo­ści:	1) Świadome.	2) Przedświadome (wynik i proces jest uświadamiany przez podmiot z pewnym opóźnieniem). 3) Występują tu fazy
Udział logiki:	5) Logiczne (zgodne z zasadami logiki).	4) Alogiczne
Udział mowy:	6) Werbalne albo łatwo poddające się werbalizacji. 7) Ideałem jest tu posługiwa­nie się ścisłą terminologią.	8) Pozawerbalne
Emocje:	9) Emocje są tu niedoceniane.	10) W dużej mierze
Dynamika proce­sów intelektual­nych:	11) Dokonuje się stopniowo, kolejnymi ogniwami, czyli „krok po kroku".	12) Dynamiczne, skokowe;
Prawdopodobień­stwo wyniku:	14) Obiektywne (oparte na rachunku prawdopodobieństwa).	13) Prawdopodobieństwo głównie subiektywne;
Sytuacje, w jakich najczęściej wystę­puje i sprzyjające:	15) Sytuacje normalne (gdy są niezbędne elementy skutecznego działania: niezbędne wiadomości, informacje, narzędzia, czas itp.).	16) Sytuacje trudne;
Wynik aktywności:	17) Jednoznaczne rozwiąza­nie problemu czy wykonania zadania; 18) Rozstrzygnięcie typu: tak/nie; jest/nie jest; prawda/fałsz; dobre/złe itp. 21) Wniosek; reguła; zasada, teoria itp.	19) Wynik jedynie etapowy;
Rola:	22) Zasadnicza, rozstrzygająca.	20) Pomocnicza.

[Przejdź do s. 33B]

33B [ze s. 33A]

Pytanie 82. Wgląd inaczej to: .....

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 29B]

s 33

34A [ze s. 27D]

WJSM to bardzo prosty skrót od słów polskich: W jaki sposób można... np. WJSM motywować do lepszej nauki? WJSM zainteresować danym proble­mem?

Pytanie 94. Specjaliści wypracowali szereg zasad, metod i technik rozwią­zywania złożonych problemów. Niżej przytaczamy przykłady, które trzeba po­dzielić na trzy grupy:

I. Zasady działań twórczych: ........................

II. Metody twórczego rozwiązywania problemów: ............

III. Techniki:.................................

Oto przykłady zasad, metod i technik:

1) SWOT; 2) WJSM; 3) brainstorming; 4) myśleć na boki; 5) synektyka; 6) „pójść" w przeciwnym kierunku; 7) MML; 8) superpozycja; 9) maksymali­zacji pomysłów; 10) zespołowego rozwiązywania problemów; 11) PMI (ZWI); 12) ARZW; 13) odroczonego wartościowania.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 31B]

34B [ze s. 31B]

a) MML - to „metoda małych ludzików"; gdy nie jesteśmy w stanie roz­wiązać trudnego problemu, wówczas może być pomocne wyobrażenie sobie, iż problem ten rozwiązują demony, skrzaty itp. Przykładem zastosowania tej techniki (metody) w psychologii może być „Pandemonium".

b) PMI to „plus, minus, interesujące", albo inny skrót oznaczający tą samą technikę: ZWI, to „zalety, wady, interesujące". W obu przypadkach chodzi o to, aby każdy pomysł nie rozpatrywać jednostronnie.

Pytanie 96. Jakie zasady są stosowane w metodzie brainstorming? [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 32B]

34C [ze s. 37C] Twój wybór świadczy o tym, że nie rozumiesz czym jest fiksacja funkcjonalna. [Wróć na s. 37C]

35D [ze s. 32A] Twoja odpowiedź jest błędna. [Wróć na s. 32A]

Kiedy już nie będzie nic, ze szczątków połamanego nocnika i rdzenia bzowego wyobraźnia odbuduje światy

G. Flaubert

Może z czasem zobaczymy rzeczy, których jak dotąd, nie możemy sobie wyobrazić

Galileusz

S 34

35A [ze s. 32B] W synektyce stosowane są zasady analogiczne do tych, jakie występują w burzy mózgów oraz dodatkowo:

- dostrzeganie dziwności i oswajanie dziwności;

- poszukiwania analogii;

- „dopuszczanie do głosu" emocji i in.

Pytanie 98. Jaka to metoda? W firmie X był trudny problem do rozwiązania. Powołano zespół, w skład którego zasadniczy trzon stanowili specjaliści w za­kresie metod rozwiązywania twórczych problemów i część specjalistów z da­nej branży, której dotyczył problem.

Przewodniczący zespołu przestawił problem i zaproponował następujące re­guły postępowania:

- zespół stara się wygenerować jak najwięcej pomysłów;

- każdy pomysł jest zapisywany na tablicy bez podawania jego autora;

- na tym etapie, obowiązuje zasada odroczonego wartościowania, tj. pomy­sły nie są oceniane;

- natomiast zgłoszone pomysły można uzupełniać, modyfikować, zmieniać itp. Z powyższego wynika, że stosowana metoda, to:

a) braiwashing [Zob. s. 25G] b) brainstorming [Zob. s. 32C] c) analiza morfologiczna [Zob. s. 10E]

35B [ze s. 32] ...zespół synektorów, czyli specjalistów w posługiwaniu się synektyka.

Pytanie 100. Wynalazca A pracując nad ulepszeniem samochodu postępo­wał następująco:

- najpierw wyobraził sobie idealny samochód;

- następnie identyfikował sprzeczności technicznych, które utrudniają osiągnięcie stanu idealnego;

- następnie szukał sposobów przezwyciężenia owych sprzeczności. Z powyższego wynika, że A jest zwolennikiem metody:

a) brainstormingu [Zob. s. 32D] b) synektyki [Zob. s. 31C] c) ARZW-u [Zob. s. 37A]

35C [ze s. 37B] Zadanie było łatwe. Zapewne wypełniłeś tak:

I: 1) entuzjastyczny stosunek do techniki; 3) technofilia;

II: 5) ustosunkowanie umiarkowanie pozytywne;

III: 4) ustosunkowanie obojętne;

IV: 6) ustosunkowanie raczej negatywne;

V: 2) technofobia; 7) jednoznacznie wrogi stosunek do techniki.

Pytanie 105. Jak nazywamy takie zjawisko: rodzaj nastawienia, w którym obiekty wykorzystywane tylko do jednej funkcji są spostrzegane wyłącznie jako służące tylko tej jednej funkcji, podczas gdy istnieje możliwość wyko­rzystania ich do innej funkcji?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 37C]

s 35

36A [ze s. 32E] ...są negocjacje. Jednak nie każde negocjacje. Pytanie 103. Negocjacje mogą być: twarde, miękkie i .... [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 37B]

36B [ze s. 37C] Twój wybór jest trafny.

Pytanie 107. Co w psychologii oznacza termin inhibitor?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 38A]

36C [ze s. 40A] Nie może być wątpliwości, że fiksacja funkcjonalna to bariera psychiczna.

Pytanie 110. Wiele osiągnięć kultury, w tym techniki pełni rolę ekstensji, czyli „wzmocnienia zmysłów" i „wyniesienia na zewnątrz" czynności psychi­cznych. W tym znaczeniu, na przykład wzrok człowieka jest wzmacniany przez takie wynalazki, jak okulary, teleskopy, mikroskopy itp., a pamięć przez wy­nalezienie druku, elektroniczne nośniki informacji.

Podaj przykład ekstensji w odniesieniu do myślenia.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 39A]

36D [ze s. 39A] Jeśli wskazałeś AI, to dobrze.

Pytanie 112. Wiadomo, że możliwości poznawcze człowieka znacząco przewyższają możliwości zwierząt, nawet tych najbardziej rozwiniętych. Wię­kszość uczonych jest zdania, że różnice te wynikają głównie z tego, że ludzie posługują się..........................................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 39B]

36E [ze s. 39C] Twoja odpowiedź kognitywistyka jest bliska prawdy, ale nieścisła. Kognitywistyka to ogólna nauka poznawcza, gdzie psychologia sta­nowi tylko jedną część składową. Trzeba wskazać lepszą odpowiedź.

[Wróć na s. 39C]

Cogito, ergo sum - myślę, więc jestem

Karte/jusz

Największym hamulcem w myśleniu jest instynkt samoobrony

S. Napierski

Wszystkie marzenia mają w sobie ziarno prawdy, a geniusz polega na poznawaniu marzeń, z których można wydobyć te ziarna

H. Selye

S 36

37A [ze s. 35B] Wskazałeś poprawną odpowiedź.

Pytanie 101. Wynalazca B pracował nad projektem zupełnie nowego krzes­ła. Postępował następująco:

- w sposób losowy wybrał ze słownika następujące wyrazy: kot, róża, radio, piwo itp.;

- następnie zastanawiał się - co można przenieść z każdej rzeczy do krzesła;

- w taki sposób powstały pomysły: krzesła-kota; krzesła-róży itp. Jaką metodą (techniką) posłużył się wynalazca B?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 32E]

37B [ze s. 36A] ...wokół problemu.

Pytanie 104. Ludzie różnie ustosunkowują się do rozwiązywania proble­mów. Jeśli ograniczymy się do postępu technicznego, techniki, wynalazców itp., to postawy w tym zakresie można uszeregować na kontinuum, na jednym biegunie którego znajdą się postawy skrajnie pozytywne, a na drugim - nega­tywne.

+ (plus) O (zero) - (minus)

< !....................!.....---------------! >

(I) (II) (III) (IV) (V)

Niżej podajemy szereg określeń, trzeba je przypisać do numerów I-V, ob­razujących postawę wobec problemów technicznych. Oto określenia:

1) entuzjastyczny stosunek do techniki; 2) technofobia; 3) technofilia; 4) ustosunkowanie obojętne; 5) ustosunkowanie umiarkowanie pozytywne; 6) ustosunkowanie raczej negatywne; 7) jednoznacznie wrogi stosunek do tech­niki.

I: 1) entuzjastyczny stosunek do techniki;..................

II: .......................................

III: .......................................

IV: .......................................

V: .......................................

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 35C]

37C [ze s. 35C] Zjawisko to nazywamy fiksacja funkcjonalną. Pytanie 106. Który z podanych przykładów ilustruje zjawisko fiksacji fun­kcjonalnej?

a) młotek, jak wiadomo, służy do wbijania gwoździ; są osoby, którym trud­no dostrzec możliwość użycia młotka jako wahadła czy przycisku do papieru [Zob. s. 36B]

b) gwoździe, jak wiadomo, są wbijane młotkiem; są osoby, którym nie sprawia trudności wbicia gwoździa np. siekierą [Zob. s. 34C]

s 37

38A [ze s. 36B] Inhibitor, to inaczej bariera psychiczna. Pytanie 108. Który z poniższych przykładów świadczy o barierze psychicz­nej; w obu przypadkach osoby te maja trudności w rozwiązywaniu problemów.

A. Jest upośledzony umysłowo;

B. Lęka się niepowodzenia i ośmieszenia. Sprawdź na s. 40A.

38B. [ze s. 39B] Najczęściej wymienia się: 1) funkcje komunikacyjną i 2) funkcje poznawczą. Pytanie U4. Funkcja poznawcza języka, to .... [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 40B]

za-

38C [ze s. 40B] i konotacyjne.

Pytanie 116. Niżej podajemy kilka określeń, a Twoim zadaniem jest kwalifikować je do jednej z dwu grup, mianowicie:

I. Znaczenie denotacyjne: .........................

II. Znaczenie konotacyjne:.........................

Zwroty do zakwalifikowania:

1) to jest stół; 2) coś miłego; 3) coś lekkiego; 4) to jest róża; 5) coś deli­katnego.

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 39C]

38D [ze s. 39C] Twoja odpowiedź koncepcja poznawcza nie jest ścisła. Koncepcja poznawcza psychologii dotyczy nie tylko procesów poznawczych. Wróć na s. 39C i wskaż lepszą odpowiedź.

Na wojnie ten wygrywa, kto najmniej błędów popełnia

Napoleon Bonaparte

Wszystkie nasze problemy zostały stworzone przez ludzi i mogą zasrać przez ludzi rozwiązane J. F. Kennedy

Człowiek nigdy nie ogląda się na to, co zrobione, ale na to patrzy, co ma przed sobą do zrobienia

Maria Skłodowska-Curie

Żeby coś zrobić, trzeba mieć nadzieją, że się to zrobi

Lew Tołstoj

Nigdy nie rozcinaj tego, co można rozwiązać

H. Jackson Brown

S 38

39A [ze s. 36C] Przykładami ekstensji myślenia mogą być wszelkie urzą­dzenia, które ułatwiają człowiekowi wykonywanie czynności umysłowych, al­bo wręcz zastępują człowieka w wykonywaniu operacji umysłowych. Zaliczy­my tu kalkulatory, komputery itp., a najbardziej spektakularne osiągnięcie, to sztuczna inteligencja.

Pytanie 111. Jaki jest międzynarodowy skrót na oznaczenie sztucznej inte­ligencji?

Czy jest to: SI czy AI?

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 36D]

39B [ze s. 36D) Jeśli odpowiedziałeś, że chodzi tu o myślenie abstrakcyjne albo mowę, to masz rację.

Pytanie 113. Wymień dwie główne funkcje mowy. [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 38B]

39C [ze s. 38C]

I. Znaczenie denotacyjne: 1) to jest stół; 4) to jest róża;

II. Znaczenie konotacyjne: 2) coś miłego; 3) coś lekkiego; 5) coś delikat­nego.

Pytanie 117. Wskaż inną najlepszą nazwę psychologia procesów poznaw­czych.

a) kognitywistyka [Zob. s. 36E] b)psychologia kognitywna [Zob. s. 40C] c) koncepcja poznawcza [Zob. s. 38D]

Kiedy trzeba wspiąć się na górę, nie myśl, że jak będziesz stal i czekał, góra zrobi się mniejsza

H. Jackson Brown

Nie mów: »inni też tak robią«, lecz pomyśl, czy przystoi, by tak robili

Demostenes

Różnica między tym, co robimy, a tym, co moglibyśmy zrobić, wystarczyłaby dla rozwiązania większości problemów tego świata

Mahatma Gandhi

Własna niemoc jest tak niebezpieczna, jak obca przemoc

Stanisław Jerzy Lec

Łatwo jest znaleźć logiczny i chwalebny powód, żeby nie robić tego, na co się nie ma ochoty

John Steinbeck

S 39

40A [ze s. 38A]

Oczywiście, że lepszym przykładem bariery psychicznej jest zachowanie osoby B.

Pytanie 109. Czy fiksacja funkcjonalna to również bariera psychiczna? [Sprawdź swoją odpowiedź na s. 36C]

40B [ze s. 38B] Funkcja poznawcza to język jako narzędzie innych procesów psychologicznych, w tym głównie myślenia.

Pytanie 115. Wyróżnia się dwa znaczenia słów, a mianowicie znaczenie iotacvine i .

denotacyjne i

[Sprawdź swoją odpowiedź na s. 38C]

40C [ze s. 39C] Wskazałeś najlepszą odpowiedź

KONIEC PYTAŃ

Notatki

Glową muru nie przebijesz. Ale jeżeli czym, to właśnie głową

Hugo Steinhaus

Nikt nie wie, do czego jest zdolnym, póki nie spróbuje

Publiusz Syrus

Nie wystarczy mieć sprawny umyśl: trzeba go jeszcze dobrze używać Kartezjusz

Kiedy zaczynasz interes, nie martw się, że masz za mato pieniędzy.

Ograniczone fundusze to nie wada, lecz zaleta. Nic bardziej nie

rozwija pomysłowości

H. Jackson Brown

Nigdy nic pytaj prawnika ani księgowego o radę w interesach. Ich zawód to wyszukiwanie problemów, nie rozwiązań

H. Jackson Brown

Geniusz to mieszanina jednego procenta natchnienia z dziewięćdziesięcioma dziewięcioma procentami potu

Thomas Edison

To umvsł czyni człowieka zdrowym lub chorym, zdesperowanym lub szczęśliwy/n, bogatym lub biednym

E. Spenser

---