pierwotne strunowce

zadanie I. (2p.) Na rysunku przedstawiono schematy budowy zwierząt bezkręgowych (I)i strunowca (II).

Podaj opis rysunku l i II.

A……………………..B…………………………C…………………………….d……………………………

zadanie 2. (2p.)

Mięśnie łososia na początku wędrówki na tarło odznaczają się piękną barwą pomarańczową. Pokarm łososi stanowią skorupiaki, które z kolei odżywiają się planktonem roślinnym. Wędrówka łososi w rzekach jest długa i wymaga dużego nakładu energii. Stwierdzono, że pod koniec tarła mięso łososi blednie prawie zupełnie i traci swoją pierwotną barwę.

a) Wyjaśnij, skąd pochodzi pomarańczowe zabarwienie mięsni łososia na początku wędrówki na

tarło.

…………………………………………………………………………………………………………………

b) Dlaczego mięso łososia traci swoją pierwotną barwę pod koniec wędrówki?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

zadanie 3. (2p.)

Fale dźwiękowe rozchodzące się w wodzie przechodzą przez ciało ryb bez trudu i docierają do błędnika błoniastego. Ucho kręgowców naziemnych wymaga jednak urządzeń wzmacniających, gdyż fale dźwiękowe rozchodzące się w powietrzu są wytłumiane w zderzeniu się z ciałem zwierząt.

a) Podaj różnicę w budowie ucha ryb i płazów.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

b) Wskaż struktury, które w uchu płazów pełnią rolę wzmacniacza fal dźwiękowych.

…………………………………………………………………………………………………………………..

zadanie 4. Zamieszczone niżej rysunki przedstawiają ryby żyjące w morzach.

a) Podaj strefy morza, w jakich żyją te ryby.

………………………………………………………………………………………………………………………..

b) Która z nich jest najszybszym i najbardziej wytrwałym pływakiem. Wybór uzasadnij.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

zadanie 5. (3p.) Przeobrażenie jest ważnym okresem w życiu płazów. Część narządów ulega wówczas przebudowie, inne powstają jako zupełnie nowe, wreszcie pewna liczba zanika. Zmienia się budowa:

1. układu krążenia,

2. układu pokarmowego,

3. układu wydalniczego.

Podaj, na czym polegają zmiany w budowie wymienionych układów. a………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................................................................................................................................

b……………………………………………………………………………………………………………………………

...............................................................................................................................................................................................

c…………………………………………………………………………………………………………………………

...............................................................................................................................................................................................

Zadanie 6 Mózg wszystkich kręgowców składa się z pięciu części, które u ryb ułożone są liniowo.

Podaj nazwy kolejnych części mózgu.

1…………………2………………..3………………………..4……………………… 5…………………

zadanie 7.

Latimeria (ryba trzonopłetwa) i rekin (ryba spodousta) wydalają mocznik jako końcowy produkt przemiany azotowej. Głównym związkiem azotowym wydalanym przez inne ryby jest amoniak. Wyjaśnij, dlaczego rekin i latimeria - w odróżnieniu od większości ryb morskich -pozostają w równowadze osmotycznej z otoczeniem.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 8. Rysunek przedstawia schemat wentylacji płuc u płazów.

a) Podaj trzy argumenty potwierdzające niską wydajność wymiany gazowej przez płuca płaza. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… b) W jaki sposób płazy uzupełniają mało wydajną płucną wymianę gazową?

……………………………………………………………………………………………………………………

zadanie 9.

Jeśli ryba jest cięższa od wody, to część jej wydatku energetycznego zużywana jest na przeciwdziałanie tonięciu, a tylko część może być wykorzystywana na ruch do przodu. Gdy ryby mają taką samą gęstość jak woda, mają do dyspozycji więcej energii na potrzeby ruchowe.

a) Wyjaśnij, w jaki sposób większość ryb kostnoszkieletowych uzyskuje gęstość ciała taką samą, jak gęstość wody.

…………………………………………………………………………………………………………………

b) Wyjaśnij, dlaczego rekin wydatkuje więcej energii na pływanie niż np. dorsz

…………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 10. Niżej przedstawiono pokrój ciała dwóch przedstawicieli należących do rzędów ryb kopalnych.

a) Która z przedstawionych ryb należy do rzędu ryb trzonopłetwych - przodków pierwotnych płazów?................

b) Wymień przynajmniej dwie cechy ryb trzonopłetwych, które umożliwiły ich potomkom wyjście na ląd.

……………………………………………………………………………………………………………………….

zadanie 11. Poniżej przedstawiono porównanie niektórych cech lancetnika i minoga

Cechy	A	B
Narząd oddechowy	Skrzela umieszczone w worku skrzelowym.
Układ krwionośny		Zamknięty. Brak serca, jego funkcję pełnią pulsujące odcinki tętnic skrzelowych.
Obecność endostylu (rynienki pokarmowej)	Brak u form dorosłych, obecny tylko u larw.	Obecny w dnie gardzieli.

a) Na podstawie porównania cech wskaż, którymi symbolami literowymi oznaczono lancetnika i minoga.

…………………………………………………………………………………………………………………….

b) Podaj w tabeli opis cech, których nie zamieszczono.

Zadanie 12. Na rysunku przedstawiono formy rozwojowe osłonic.

a) Która z przedstawionych form jest larwą?....................................

b) Uzasadnij, dlaczego osłonice - mimo pierwotnych cech budowy - zaliczono je do strunowców.

………………………………………………………………………………………………………………

ZadaniE 13. (2p.)

Receptory te stanowią swoistą grupą wśród mechanoreceptorów; utworzone są przecz rzędy komórek włosowych znajdujących siew ścianach kanałów. Kanały te ciągną się nie tylko wzdłuż ciała, ale oplatają także głowę. Stopień rozwoju tych receptorów jest wprost proporcjonalny do aktywności zwierzęcia. Ich funkcje są /wiązane przede wszystkim z wrażliwością na ruch wody i jego kierunek, a także / rejestracją rozmiarów, szybkości i kierunku ruchu obiektów poruszających się w wodzie.

a) Podaj nazwę receptorów, których opis przedstawiono wyżej………………………………………………………

b)Wymień dwa przykłady zwierząt pochodzących z różnych grup systematycznych, u których występują receptory tego rodzaju………………………………………………………………………………………………

Zadanie 14. Na rysunku przedstawiono schematyczną budowę narządów wydalniczych lancetnika, ryby i kijanki.

a) Zestaw prawidłowo rodzaj narządu wydalniczego z podanymi zwierzętami. Podaj nazwy przedstawionych narządów. (2p.)

……………………………………………………………………………………………………………………

b) Wyjaśnij, na czym polega bardziej pierwotny charakter narządu wydalniczego oznaczonego literą C w odniesieniu do narządu oznaczonego literą A. (1p.)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 15.-----------------------

Zadanie 16. (3p.)

Wykresy ilustrują wyniki badań przedstawionych na rybach dwudysznych trzymanych w wodzie z dostępem do powietrza i przedstawiają względną rolę ich skrzeli i płuc w wymianie gazowej.

Na podstawie analizy powyższych danych napisz, który z rodzajów badanych ryb dwudysznych jest najlepiej przystosowany do życia w środowisku lądowym. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem .

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 17. (2p.)

Na podstawie analizy schematu określ, w jakich wodach żyją ryby A i B. Odpowiedź uzasadnij

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 18.(2p.)

Dokonaj podziału płetw występujących u ryb. Uwzględnij wszystkie rodzaje płetw.

Zadanie 19. (4p.)

Określ stężenie płynów ciała w stosunku do otaczającego środowiska ryb.

1. słodkowodnych…………………………………………………………………………

2. spodoustych……………………………………………………………………………

3. morskich kostnych……………………………………………………………………..

Zadanie 20. (3p.)

Wyjaśnij znaczenie terminów:

1. tarło………………………………………………………………………………………………………….

2. tarlisko………………………………………………………………………………………………………..

3. ikra……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 22. (3 pkt)

W ikrze składanej przez jedną samicę karpia znajduje się kilkaset tysięcy jaj. Jedna samica

żółwia błotnego składa na lądzie kilkanaście jaj. Samica bociana składa w gnieździe kilka jaj.

Sformułuj trzy wnioski dotyczące zależności między:

a) sposobem zapłodnienia (zewnętrzne, wewnętrzne) a liczbą jaj składanych przez kręgowce

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

b) sposobem ochrony zarodków kręgowców a liczbą składanych przez nie jaj ...........................................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................................

7

---