Multitronic 01J

Audi jako jeden z pierwszych producentów samochodowych zaoferował przekładnię CVT "Continously Variable Transmission" co oznacza bezstopniowe zmienne przełożenie. W tym przypadku mamy do dyspozycji 6 biegów, gdzie 6 jest tzw. nadbiegiem (overdrive)

foto: dźwignia zmiany biegów skrzyni multitronic 01j

Celem konstruktorów audi było stworzenie skrzyni przeznaczonej dla samochodów wyższej klasy z silnikami dużych mocy. Dla porównania samochód z ręczna skrzynią biegów przy prędkości 130 km/h pracuje na 3200 obr/min a Multitronic potrzebuje 2450 obr/min co oznacza mniejsze zużycie paliwa, hałasu itd. Choć rzeczywistość pokazuje że są to dość awaryjne skrzynie w zakresie przebiegów 140 000 - 200 000 km.

Kilka danych odnośnie skrzyni 01J, Multitronic:

Oznaczenie fabryczne skrzyni	VL 30 o oznaczeniu DZN
Maksymalny moment obrotowy	310 Nm
Rozpiętość przełożeń :	6
przełożenie przekładni wstępnej	51/46 = 1,109
przełożenie przekładni głównej	43/9 = 4,778
Ciśnienie robocze pompy oleju	maksymalnie 60 bar
olej stosowany w skrzyni Multitronic ATF	G 052 180 A2, G 052 190 A2
Ilość oleju w skrzyni: Napełnienie nowej skrzyni (chłodnica + filtr) Wymiana oleju Olej w przekładni głównej	7,5 litra 4,5 litra 1,3 litra
Masa skrzyni multitronic	88 kg

Jak praktycznie działa skrzynia CVT ilustruje poniższa animacja:

Sygnalizacja usterek w automatycznej skrzyni biegów Multitronic:

Większość usterek skrzyni 01J jest rozpoznawana samoistnie przez program tzw. samodiagnozę. Zależnie od ich wpływu na skrzynie biegów bądź bezpieczeństwo firma Audi przygotowała 3 tryby rozpoznawania i sygnalizacji usterki.

• Kiedy zagrożenie jest niewielkie i powinno się udać na najbliższego warsztatu asb w celu sprawdzenia - wszystkie tryby jazdy się świecą na wyświetlaczu P-R-N-D

• Dodatkowo do punktu 1 pod kontrolkami pojawia się czerwony prostokąt podświetlenia sygnalizujący usterkę - jeszcze nie krytyczna ale poważną - należy bezzwłocznie się udać do najbliższego warsztatu asb w celu naprawy,

• Symbole migają na wyświetlaczu. Usterka krytyczna - jak jedziesz to jedź bo już możesz nie ruszyć jak się zatrzymasz (!!). Choć czasami jest to możliwe po wyłączeniu i włączeniu silnika. Natychmiastowa wizyta w warsztacie asb chyba jest oczywista.

Pamiętaj!!

Niewiele warsztatów w Polsce potrafi naprawić skrzynie Multitronic 01J - tylko garstka i nie łódź się że "fachowcy" z ASO są właśnie nimi. Oni dużo o tych skrzyniach powiedzą, a naprawią je te małe warsztaty specjalistyczne. Oddając samochód do ASO pewnie do nich trafia i Ty nawet o tym nie będzie wiedział.

Regulacja sprzęgła w skrzyni multitronic

Najwaznejsza jest prędkość obrotowa silnika, sterowanik skrzyni automatycznej na jego podstawie ustala prędkośc obr potrzebną do regulacji sprzęgła. Podczas normalnej jazdy kierowca delikatnie operuje pedałem gazu dzięki temu prędkość obrotowa spada i silnik potrzebuje mniej paliwa. Mamy wówczas krótki czas poślizgu sprzęgła.

Regulacja elektroniczna sprzegła:

Co bierzemy pod uwagę w trakcie ustawienia sprzęgła:

• prędkość obr. silnika,

• prędkość obr. na wejściu do skrzyni automatycznej,

• położenie pedału gazu,

• moment obr. silnika,

• pozycja hamulca (wciśnięty/nie),

• temperatura oleju w skrzyni

Wszystko analizuje sterownik skrzyni biegów. Wylicza zadane ciśnienie sprzęgła i wyznacza prąd dla zaworu regulacji ciśnienia N215 proporcjonalnie do niego zawór zmienia ciśnienie sprzegła i moment przenoszony przez sprzęgło. Czujnik ciśnienia hydraulicznego G193 mierzy rzeczywiste ciśnienie sprzęgła. Porównuje je z zadanym ciśnieniem wyliczonym przez sterownik skrzyni biegów. Na podstawie tego porównania określa się ciśnienie rzeczywiste. Gdy odchyłka jest zbyt duża sterownik podejmuje działania zapobiegawcze.

foto: prnd

Gdzie:

1. Czujnik G193 ciśnienia hydraulicznego

foto: prnd

Gdzie:

1. Czujnik ciśnienia N215

Temperatura sprzęgła jest nadzorowana przez sterownik skrzyni biegów. Sprzęgło jest chłodzone, przez co unika sie jego przegrzania.

W jaki sposób chłodzone jest sprzęgło w skrzyni multitronic

W układzie hydraulicznym jest osobny obieg chłodzenia sprzegieł. Przepływ oleju w układzie chłodzenia regulowany jest przez układ sterujący w skrzynce rozrządczej skrzyni (zmniejsza pobór prądu). Strumieniowa pompa oleju oferuje wysoka wydajność bez konieczności zwiększenia mocy przez pompę główną oleju.

W miejsu gdzie olej wypływa z wałka wejściowego, znajduje sie rozdzielacz oleju kierujący olej chłodzący do sprzęgła do jazdy do przodu/do tyłu.

Regulacja pełzania

Gdy silnik pracuje na biegu jałowym, a dźwignia zmiany biegów jest ustawiona w pozycji "D" funcja regulacji pełzania utrzymuje samochód w miejscu, bądź powoduje delikatne ruchy do przodu. Do dokladnej regulacji momentu przenoszonego przez sprzęgło wykorzystywana jest wartość docisku tarcz stożkowych mierzona przez G194. Siła docisku tarcz stożkowych jest proporcjonalna do momentu obrotowego silnika, działającego na zestaw tarcz

Funkcja ta działa na wiele sposobów. Jednym z nich jest zmniejszenie obciążenia sprzęgła w trakcie postoju z wciśniętym pedałem hamulca. Sysytem słabiej dociska sprzęgło dzięki temu silnik jest mniej obciążony. Jednak gdy stoimy na wzniesieniu, podjeździe i samochód zacznie się toczyć do tyłu sterownik zwiększy ciśnienie sprzegła, by utrzymac samochód w miejscu. Aby mogło dojśc do takiej interwencji układu odpowiedzialnego za utrzymanie pojazdu potrzebne są dwa czujniki wyjściowe prędkości obrotowej G195, G196 dzięki którym "system" potrafi odróżnić jazdę do przodu, do tyłu.

Sterowanie przełożeniem

Regulacja elektroniczna przełozenia. Sterownik ma dynamiczny program regulacji (DRp) służacy do obliczania zadanej wejściowej prędkości obrotowej. Tak naprawdę update systemu DSP. DRP ocenia intencje kierowcy i stan pojazdu by dobrać odpowiednie przełożenie. Te warunki pozwalają systemowi obliczyć zadaną wejściową prędkość obrotową. Czujnik G182 mierzy rzeczywista prędkość wejściową. Na podstawie porownania prędkości zadanej i rzeczywistej DRP wylicza prąd sterujący zaworem regulacji ciśnienia N216. prawie proporcjonalnie do prądu sterującego zawór N216 zmienia cisnienie sterujące hydraulicznym zaworem wzmacniającym.

Sterowanie przełożeniem jest nadzorowane poprzez analize wiarygodności sygnałów czujników G182 (wejściowa prędkośc obrotowa) i G195 (wyjściowa prędkośc obrotowa) oraz prędkości obrotowej silnika.

Gdzie :

1. czujnik G195

2. czujnik G182

Gdzie:

1. Czujnik N216 - zawór regulacji ciśnieni

 

Smarowanie olejem w skrzyni multitronic 01J

Moc pobierana przez pompe hydrauliczną jest głównym czynnikiem określającym pobór energii przez skrzynię. Dlatego cała konstrukcja skrzyni multitronic ® była jak najbardziej zwarta by zmniejszyć zapotrzebowanie na olej. Pompa oleju jest zamocowana bezpośrednio do sterownika hydraulicznego, dzięki czemu zmniejszono liczbę koniecznych połaczeń. Taka konstrukcja jest bardzo zwarta, wyeliminowano straty ciśnienie i jest to tańsze w produkcji (przynajmniej w teorii i tak bardzo drogie).

 

W tych skrzyniach zastosowano pompe zębata o uzebieniu wewnętrznym. Duże ciśnienie robocze jest uzyskiwane przy małej wydajności. Dodatkowa pompa strumieniowa zasila przewód chłodzenia sprzegieł. Pompa jest umieszczona w starowniku hydraulicznym i napedzana z wałka wejściowego skrzyni poprzez przekaldnię zębata i wałek pompy.

foto: prnd

Gdzie :

1. Sterownik hydrauliczny - zawory

2. pompa oleju

 

Pamiętaj (!!)

W skrzyni automatycznej multitronic ® filtr oleju wymienia się podczas remontu skrzyni, a nie w trakcie wymiany oleju. Dlatego że jest on zabudowany w skrzyni.

Pompa strumieniowa

Chłodzenie sprzęgieł zwłaszcza w trakcie ruszania (praca z poślizgiem) wymaga wydajnego chłodzenia, a to może zapewnić pompa strumieniowa w przeciwieństwie do zębatej. Wykonana jest z tworzywa sztucznego i zanurzona głęboko w misce olejowej. działa w oparciu o zjawisko Venturiego. Olej tłoczony przez pompę zębata wykorzystywany jest do napędu pompy strumieniowej. Olej przepływając przez pompę wytwarza podciśnienie, które zasysa olej z miski olejowej. Zwieksza to prawie dwukrotnie wydajność bez potrzeby zuzywania dodatkowej energii. Zawór zwrotny zapobiega opróżnieniu pompy.

foto: prnd - pompa strumieniowa

 

Sterownik hydrauliczny skrzyni automatycznej Multitronic:

• steruje sprzegłem do jazdy do przodu/tyłu,

• reguluje cisnienie sprzegieł,

• chłodzi sprzęgła,

• zasila olejem cylindry dociskowe,

• steruje zmianą przełożenia,

• zasila komory kompesacyjne

foto : sterownik skrzyni automatycznej multitronic ®

Gdzie:

1. zespół elektrozaworów (sterownik hydrauliczny),

2. wejście wybieraka biegów,

3. pompa oleju,

4. komputer sterujacy pracą skrzyni (sterownik skrzyni biegów)

 

Widok bez zamontowanego komputera:

foto: prnd

Najnowszy sterownik stosowany w skrzyni Multitronic ® 8 - biegowej

foto:prnd

W sterowniku hydraulicznym znajdują się :

• suwak ręczny,

• 9 zaworów hydraulicznych,

• 3 elektromagnetyczne zawory sterujące ciśnieniem

 

Gdzie:

1. zawór bezpieczeństwa ZB1,

2. złącze do G193,

3. złącze do G194,

4. złącze zaworu N215,

5. złącze zaworu N216,

6. złącze zaworu N88

 

Przekrój płyty zaworów skrzyni automatycznej multitronic:

Gdzie:

1. zawór chłodzenia sprzęgieł ZCS,

2. zawór bezpieczeństwa ZB1,

3. zawór sterujący sprzęgłem ZSS,

4. N215,

5. zawór regulacji wstępnego cisnienia sterującego ZRWCS,

6. N216,

7. N88,

8. zawór ciśnienia minimalnego ZCM

Zawór bezpieczeństwa ZB1 ogranicza cisnienie do 82 Bar, by chronić podzespoły skrzyni przed uszkodzeniem. ZRWCS - zawór regulacji ciśnienia sterujacego. Zawór cisnienia minimalnego ZCM nie pozwala pompie oleju zassać powietrza podczas rozruchu.

 

Typowe usterki skrzyni automatycznej multitronic.

Tak jak wcześniej pisaliśmy skrzynia 01J w zakresie przebiegu 150 000 - 220 000 km ulega uszkodzeniu uniemożliwiającego dalszą jazdę. Wymaga naprawy. Jednymi z pierwszych oznak zbliżającej się naprawy jest:

• Szarpanie na niskich obrotach, biegach i prędkościach (często przy skręcaniu, przejazdach przez progi zwalniające).

• Wyjące łożysko na wstecznym, bądź w momencie hamowania silnikiem na D.

• O podświetlonych elementach skrzyni na wyświetlaczu już pisaliśmy wcześniej.

• Niektórzy mają problem, że po wrzuceniu na pozycje N samochód jedzie do przodu

• Oznaką niefachowej naprawy jest gaśnięcie silnika po wrzuceniu na D.

Zobacz co się może stać z Twoją skrzynią jak za późno pomyślisz o wymianie oleju, bądź jak Ci wycieknie:

       

Chcesz naprawić Multitronica fachowo w warsztacie który wie co robi- sprawdź nasz dział polecane warsztaty asb

---