praca-magisterska-wa-c-7693, Dokumenty(2)

Ministerstwo Gospodarki

Urząd Regulacji Energetyki

Rynek energii elektrycznej w Polsce

Zasady działania rynku energii elektrycznej w Polsce w roku 2000

i latach następnych

Spis treści:

Wstep................................................................................................................................................................3

1. Charakterystyka rynku energii elektrycznej 5

1.1 Główne cele rynku 5

1.2 Specyfika rynku energii elektrycznej 5

1.3 Struktura rynku energii elektrycznej 6

2. Funkcje rynku energii elektrycznej 6

3. Rynek hurtowy energii elektrycznej 7

3.1. Obszar działania rynku hurtowego 7

3.2. Główne funkcje rynku hurtowego 7

3.3. Uczestnicy rynku hurtowego 7

3.4 Ceny i obrót energią elektryczną na konkurencyjnym rynku hurtowym 7

3.4.1. Kontrakty wzajemne (bilateralne) 8

3.4.2. Kontrakty długoterminowe 8

3.4.3. Ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym .9

3.4.4. Mechanizm stanowienia cen na rynku hurtowym .9

3.5 Wymuszona produkcja energii elektrycznej

W s t ę p

Wprowadzenie rynku energii elektrycznej, zapoczątkowane w 1999 r. wdrażaniem nowych zasad kształtowania taryf energii elektrycznej na podstawie ustawy Prawo energetyczne, jest kolejnym krokiem we wdrażaniu gospodarki rynkowej w Polsce. Włączenie sektora elektroenergetyki do gospodarki rynkowej pozwoli na zwiększenie jego efektywności ograniczając całkowite koszty produkcji i dostawy energii elektrycznej.

Naczelną zasadą działania rynku energii elektrycznej, jest oddzielenie energii elektrycznej jako produktu od jej przesyłu i rozdziału jako usług transportowych. Pozwala to na oddzielne wycenienie produktu i usługi oraz wprowadzenie konkurencyjnych zasad do obrotu energią elektryczną.

Podstawy prawne rynku energii elektrycznej w Polsce są określone w ustawie Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997. Przepisy wykonawcze do ustawy Prawo energetyczne są zawarte w rozporządzeniach Ministra Gospodarki:

Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, pokrywania kosztów przyłączenia, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, z dnia 21 października 1998 roku.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczania w obrocie energią elektryczną, z dnia 3 grudnia 1998 roku.

a także

Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła ze źródeł niekonwencjonalnych oraz zakresu tego obowiązku, z dnia 2 lutego 1999 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie harmonogramu uzyskiwania przez poszczególne grupy odbiorców prawa do korzystania z usług przesyłowych, z dnia 6 sierpnia 1998 r.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie określania szczególnych rodzajów i zakresu działalności gospodarczej nie wymagających uzyskiwanie koncesji, z dnia 17 lipca 1998 r.

Przedstawiany dokument „Rynek energii elektrycznej w Polsce” ustala strukturę rynku, mechanizmy jego działania oraz relacje pomiędzy uczestnikami rynku.

Struktura i mechanizmy działania rynku są zdefiniowane w przedstawianym dokumencie w oparciu o Prawo energetyczne i wskazane powyżej rozporządzenia Ministra Gospodarki.

Przedstawiany projekt rynku energii elektrycznej w Polsce składa się z trzech głównych dokumentów:

„Rynek energii elektrycznej w Polsce. Zasady działania rynku energii elektrycznej w Polsce w roku 2000 i latach następnych” przedstawiający główne cele rynku i sposoby ich realizacji.
„Rynek Energii Elektrycznej w Polsce - Zasady działania rynku energii elektrycznej w Polsce” formułujący główne mechanizmy działania rynku.
„Rynek Energii Elektrycznej w Polsce - Działanie rynku hurtowego i rynku detalicznego w roku 2000 i latach następnych” przedstawiający szczegółowe zasady działania rynku w roku 2000 oraz harmonogram rozwoju rynku w latach następnych.

Niniejsze dokumenty zostały zredagowane tak aby każdy z nich przedstawiał poszerzający się zakres szczegółowości. Pozwala to na czytanie tych dokumentów oddzielnie w zależności od zakresu zainteresowań.

Dokument zatytułowany „Rynek energii elektrycznej w Polsce. Zasady działania rynku energii elektrycznej w Polsce w roku 2000 i latach następnych” jest syntezą przedstawiającą strukturę i najważniejsze zasady działania rynku.

Dokument zatytułowany „ Rynek energii elektrycznej w Polsce. Zasady Działanie rynku energii elektrycznej w Polsce” formułuje główne zasady działania rynku energii elektrycznej. Przedstawia on strukturę i główne zasady działania rynku. Dokument ten ma szczególne zastosowanie przy ustalaniu rozporządzeń określających działanie rynku hurtowego i detalicznego, ustalaniu sposobów prowadzenie ruchu i eksploatacji systemu przesyłowego oraz systemów rozdzielczych.

Dokument zatytułowany „Rynek Energii Elektrycznej w Polsce. Działanie rynku hurtowego i rynku detalicznego w roku 2000 i latach następnych” jest szczegółowym zbiorem zasad działania rynku. Dokument ten pozwala każdemu uczestnikowi poznać szczegółowe zasady działania rynku oraz określić własną pozycje na rynku w roku 2000 oraz w latach następnych.

Przedstawiane zasady działania rynku biorą pod uwagę istniejącą sytuację w sektorze elektroenergetyki oraz stosowane dotychczas rozwiązania. Proponuje się stopniowe wdrażanie rynku tak aby zminimalizować koszty transformacji, a przedsiębiorstwom sektora pozwolić na przystosowanie się do nowych reguł.

Proponowany dokument pozwala na rozwiązanie najważniejszych problemów sektora a w szczególności problemu kontraktów długoterminowych poprzez strukturalno systemowe finansowanie kosztów pozostałych po monopolistycznej strukturze sektora.

Naczelną zasadą przy tworzeniu przedstawianego projektu było bezpieczeństwo energetyczne kraju. Struktura i zasady działanie rynku zostały zaprojektowane tak aby przy niezawodności dostaw energii mógł działać konkurencyjny rynek energii elektrycznej zapewniający równoprawność wszystkich jego uczestników.

1. Charakterystyka rynku energii elektrycznej

1.1 Główne cele rynku

Głównym celem działania rynku energii elektrycznej jest optymalizacja całkowitych kosztów produkcji i dostawy energii elektrycznej dla gospodarki i społeczeństwa poprzez wprowadzenie mechanizmów konkurencji do wytwarzania i obrotu energią elektryczną.

Główny cel jest realizowany w specyficznych warunkach fizycznych wytwarzania i dostawy energii przy uwzględnieniu następujących priorytetów:

stabilności systemu elektroenergetycznego,
integralności sieci zasilającej,
niezawodności i jakości dostawy energii elektrycznej.

Przepisy regulujące działanie rynku zapewniają:

równoprawność wszystkich podmiotów działających na rynku,
możliwość realizacji strategicznych celów polityki energetycznej państwa,
minimalizację kosztów transakcyjnych,
redukcję negatywnego oddziaływania na środowisko.

1.2 Specyfika rynku energii elektrycznej

Struktura i przepisy regulujące rynek powinny uwzględnić specyfikę rynku energii elektrycznej wynikającą z fizycznych cech działania systemu elektroenergetycznego. Specyfika ta przejawia się w postaci różnic pomiędzy rynkiem energii elektrycznej, a innymi rynkami towarowymi.

Do różnic tych należy zaliczyć w szczególności:

Konieczność zapewnienia ciągłego, dokładnego równoważenia zapotrzebowania i produkcji energii elektrycznej.
Małą elastyczność cenową popytu.
Niemożliwość nawet krótkoterminowego magazynowania produktu (energii elektrycznej).
Ograniczona elastyczność produkcji.
Strategiczne znaczenie bezawaryjnego działania systemu elektroenergetycznego.
Łatwość monopolizacji rynku poprzez wykorzystanie specyficznych cech fizycznych działania systemu elektroenergetycznego.

Powyższe cechy determinują strukturę oraz zasady działania rynków energii elektrycznej.

1.3 Struktura rynku energii elektrycznej

Rynek energii elektrycznej działa w dwóch głównych poziomach jako:

Rynek hurtowy.
Rynek detaliczny.

Każdy z tych rynków składa się z dwóch segmentów, których istnienie jest podyktowane właściwościami technicznymi systemu elektroenergetycznego oraz koniecznością stopniowego wdrażania rynku.

Rynek hurtowy energii elektrycznej działa w dwóch głównych segmentach:

Konkurencyjnym. W segmencie tym następuje obrót energią elektryczną w warunkach konkurencyjnych.
Regulowanym. W którym producenci dostarczają energię i świadczą systemowe usługi regulacyjne zgodnie z taryfami zatwierdzonymi przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Rynek detaliczny energii elektrycznej dzieli się na dwa zasadnicze segmenty.

Konkurencyjny, w którym przedsiębiorstwa obrotu energią oraz spółki dystrybucyjne poprzez wydzielone oddziały prowadzą sprzedaż energii odbiorcom, którzy uzyskali prawo do usług przesyłowych i chcą korzystać z rynku konkurencyjnego.
Regulowany, w którym spółki dystrybucyjne sprzedają energię odbiorcom, którzy nie nabyli jeszcze prawa do usług przesyłowych lub odbiorcom, którzy nabyli takie prawa jednak nie chcą z nich skorzystać. Sprzedaż energii w segmencie regulowanym odbywa się według taryf zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

2. Funkcje rynku energii elektrycznej

Zasadniczą funkcją rynku energii elektrycznej jest wykorzystanie mechanizmu konkurencji do kształtowania i ustalania cen energii w produkcji i obrocie przy zachowaniu mechanizmu równoważenia popytu i podaży energii elektrycznej.

Całkowity proces rynkowy można podzielić na trzy główne fazy:

Przygotowanie, w czasie którego następuje zawieranie kontraktów, składanie i bilansowanie ofert kupna i sprzedaży;
Główny proces rynkowy, w czasie którego następuje rozdział obciążeń oraz zbilansowanie różnic pomiędzy kontraktami i transakcjami giełdowymi, a rzeczywistą produkcją i popytem;
Zakończenie, kiedy następuje rozliczenie kontraktów oraz transakcji na rynku giełdowym i bilansującym.

3. Rynek hurtowy energii elektrycznej

3.1. Obszar działania rynku hurtowego

Jako podstawowe kryterium zdefiniowania obszaru działania rynku hurtowego jako głównego obszaru handlowego przyjmuje się przejście z sieci zamkniętej na sieć promieniową.

Za główny obszar handlowy przyjmuje się przede wszystkim sieć przesyłową o napięciu 220kV i powyżej. Jest to główne miejsce działania Giełdy Energii oraz rynku bilansującego.

Główny obszar handlowy może zostać z czasem rozszerzony na kraje sąsiednie oraz kraje Unii Europejskiej lub włączony do tych obszarów jako jeden z obszarów regionalnych.

3.2. Główne funkcje rynku hurtowego

Rynek hurtowy realizuje trzy główne funkcje:

Obrotu energią elektryczną.
Bilansowanie zapotrzebowania.
Zapewnienie niezawodnego działania systemu przesyłowego.

3.3. Uczestnicy rynku hurtowego

Na rynku hurtowym energii elektrycznej działają następujące podmioty:

Wytwórcy energii elektrycznej jako sprzedawcy energii i systemowych usług regulacyjnych.
Spółki dystrybucyjne jako nabywcy energii elektrycznej i uczestnicy rynku bilansującego.
Wielcy odbiorcy energii jako nabywcy energii elektrycznej i uczestnicy rynku bilansującego.
Przedsiębiorstwa obrotu energią elektryczną jako pośrednicy w handlu energią.
Operatorzy Handlowo-Techniczni tworzący zbilansowane grafiki obciążeń na podstawie zgłoszonych do nich kontraktów.
Giełda Energii na której są prowadzane transakcje bieżące oraz działa rynek terminowy.
Operator Systemu Przesyłowego, którego zadaniem jest zbilansowanie rynku energii oraz zapewnienie niezawodnego działania sieci przesyłowej.

3.4 Ceny i obrót energią elektryczną na konkurencyjnym rynku hurtowym

Obrót energią na rynku hurtowym odbywa się w trzech zasadniczych segmentach:

Kontraktowym w którym obrót energią elektryczną jest prowadzony w formie kontraktów zawieranych bezpośrednio pomiędzy uczestnikami rynku.
Giełdowym w którym obrót energią elektryczną jest prowadzony w formie kontraktów zawieranych na Giełdzie Energii lub z pośrednictwem Giełdy Energii oraz Operatorów Handlowo-Technicznych;
Bilansującym w którym Operator Systemu Przesyłowego bilansuje różnice pomiędzy podażą wynikającą z segmentu kontraktowego i giełdowego, a bieżącym zapotrzebowaniem na energię elektryczną.

Na rynku hurtowym producenci energii sprzedają energię spółkom dystrybucyjnym oraz przedsiębiorstwom obrotu energią. Producenci energii elektrycznej mogą również uczestniczyć w Giełdzie Energii. Również wielcy odbiorcy energii, którzy spełniają warunki uczestnictwa w rynku hurtowym, mogą dokonywać zakupów na tym rynku. Na rynku hurtowym działają Operatorzy Handlowo-Techniczni układający zbilansowane grafiki obciążeń na podstawie zgłoszonych do nich kontraktów.

3.4.1. Kontrakty wzajemne (bilateralne)

Uczestnicy rynku mogą zawierać kontrakty bilateralne w różnych formach. Kontrakty te mogą być zgłaszane do realizacji Operatorowi Systemu Przesyłowego lub Operatorom Handlowo-Technicznym w celu włączenie ich do zbilansowanych grafików obciążeń.

Kontrakty są realizowane o ile pozwalają na to techniczne możliwości systemu elektroenergetycznego. Kontrakty nierealizowalne ze względów technicznych mogą stać się za zgodą stron kontraktami finansowymi.

3.4.2. Kontrakty długoterminowe

Kontrakty długoterminowe nie są przeszkodą dla wprowadzania rynku energii elektrycznej.

Wprowadzenie rynku energii elektrycznej nie zmienia zawartych kontraktów długoterminowych.

Ceny energii ustalone w kontraktach długoterminowych nie mają wpływu na cenę hurtową energii. Producenci posiadający kontrakty długoterminowe otrzymują należność za energię wyprodukowaną w ramach kontraktu zgodnie ze zweryfikowaną ceną kontraktu.

Różnice pomiędzy należnościami za energię obliczane zgodnie z ceną rynkową, a należnościami obliczanymi zgodnie z cenami kontraktów długoterminowych są kompensowane za pomocą opłat kompensacyjnych kontraktów długoterminowych. Opłatę tę stosuje się w przypadku gdy należność za energię obliczana zgodnie z ceną rynkową jest mniejsza od należności wynikającej z ceny kontraktu.

Jeżeli należności obliczane zgodnie z ceną rynkową są większe od należności wynikającej z ceny kontraktu, Operator Systemu Przesyłowego redukuje wypłatę dla producentów posiadających kontrakty długoterminowe o tę wielkość. Różnica ta jest używana do zmniejszenia wielkości opłat kompensacyjnych kontraktów długoterminowych.

Opłata kompensacyjna kontraktów długoterminowych jest wyznaczana w okresach miesięcznych.

Opłatę kompensacyjną kontraktów długoterminowych płacą wszyscy nabywcy energii w proporcji do zapotrzebowania ich odbiorców finalnych. Jest ona formą pokrywania kosztów okresu przejściowego.

3.4.3. Ceny energii elektrycznej na rynku hurtowym

Na rynku hurtowym występują następujące ceny energii elektrycznej:

Ceny kontraktowe wynikające z porozumienia stron zawierających kontrakty.
Ceny giełdowe wyznaczane jako cena równowagi pomiędzy zgłoszonymi ofertami sprzedaży i nabycia energii. Ceny giełdowe są wyznaczana w systemie ex ante jako ceny krańcowe.
Ceny rynku bilansującego wynikające ze złożonych ofert przyrostowych i redukcyjnych. Uczestnicy rynku, którzy zgłosili ofertę na rynku bilansowym i ich oferta została zaakceptowana otrzymują za energię cenę oferty (system „pay-as-you-bid”). Cena energii elektrycznej na rynku bilansującym dla odbiorców energii jest wyznaczana jako średnia ważona zaakceptowanych ofert po realizacji dostaw energii i odczycie urządzeń pomiarowych (system „ex post”).

Ceny giełdowe oraz ceny na rynku bilansującym jednolite na całym obszarze działania rynku hurtowego.

Ceny na giełdzie oraz rynku bilansowym są cenami bieżącymi wyznaczanymi dla każdej godziny.

Wszystkie inne koszty wynikające z działań rynku energii elektrycznej, a w szczególności wynikające z kosztów dostawy energii, działania systemu elektroenergetycznego i rynku energii elektrycznej są przenoszone na uczestników rynku w postaci opłat.

3.4.4. Mechanizm stanowienia cen na rynku hurtowym

Bieżące ceny energii elektrycznej są tworzone na dwóch podstawowych rynkach:

Giełdzie Energii.
Rynku Bilansującym.

Mechanizm tworzenia bieżących cen rynkowych energii elektrycznej jest następujący:

Dostawcy energii składają oferty dostawy, a nabywcy oferty zakupu, na każdą godzinę doby handlowej, na Giełdzie Energii lub innych giełdach energii.
W wyniku równoważenia ofert zakupu i ofert sprzedaży następuje zawarcie transakcji i wyznaczana jest cena giełdowa.
Informacja o zawartych transakcjach oraz cenie giełdowej jest przekazywana Operatorowi Systemu Przesyłowego (OSP).
Producenci energii elektrycznej mogą składać oferty bilansujące do OSP przed przekazaniem ofert na giełdę. Mogą oni również składać na rynku bilansowym oferty, które nie zostały zaakceptowane na giełdzie. Odbiorcy energii mogą również składać OSP oferty, o ile mają możliwości techniczne redukcji lub wzrostu zapotrzebowania.
Operator Systemu Przesyłowego przyjmuje kontrakty bilateralne, transakcje giełdowe oraz oferty złożone bezpośrednio na rynku bilansującym i realizuje je w miarę możliwości technicznych systemu elektroenergetycznego. OSP wyznacza cenę na rynku bilansującym jako średnią ważoną z cen ofert zaakceptowanych.

Sprzedawcy i nabywcy, którzy zawarli transakcje giełdowe, a transakcje te nie zostały zrealizowane ze względu na techniczne właściwości systemu elektroenergetycznego nie mają prawa do roszczeń finansowych.

3.5 Wymuszona produkcja energii elektrycznej

Właściwości produkcji energii elektrycznej w elektrociepłowniach i elektrowniach wodnych przepływowych oraz techniczne cechy działania systemu elektroenergetycznego powodują że część produkcji energii elektrycznej odbywa się w warunkach pracy wymuszonej. Powoduje to ograniczenie konkurencyjności obrotu taką energią, a zatem konieczność szczegółowego uregulowania zasad przy wymuszonej produkcji energii elektrycznej.

3.5.1 Produkcja wymuszona względami technicznymi

Jednostki produkujące energię elektryczną w trybie wymuszonym względami technicznymi działają w segmencie regulowanym rynku hurtowego jeżeli Prezes Urzedu Regulacji Energetyki nie zwolni tych jednostek z obowiązku sprzedaży energii po cenach ustalonych taryfami.

Produkcja wymuszona względami technicznymi dotyczy generacji energii elektrycznej w:

Elektrociepłowniach w których generacja energii elektrycznej jest wymuszona produkcją ciepła.
Elektrowniach wodnych w których generacja energii elektrycznej jest wymuszona przepływem wody.

3.5.2. Produkcja wymuszona względami regulacyjnymi

Operator Systemu Przesyłowego, odpowiedzialny za bezpieczeństwo systemu elektroenergetycznego, jest zobowiązany zawrzeć umowy gwarantujące usługi systemowe oraz zapewnienie rezerwy mocy w systemie elektroenergetycznym. Świadczenie usług systemowych i rezerwy mocy są określane jako regulacyjne usługi systemowe.

Produkcja energii wymuszona względami regulacyjnymi dotyczy elektrowni systemowych w których generacja jest wymuszona technicznymi ograniczeniami działaniami systemu elektroenergetycznego lub koniecznością zapewniania odpowiedniej jego niezawodności.

Umowy na świadczenie regulacyjnych usług systemowych są zawierane w trybie przetargu mających na celu minimalizację całkowitych kosztów.

W przypadku braku możliwości zawarcia umów na świadczenie regulacyjnych usług systemowych Operator Systemu Przesyłowego wyznacza jednostki niezbędne do świadczenia regulacyjnych usług systemowych. Jednostki wyznaczone w taki sposób otrzymują należność za energię obliczaną zgodnie z taryfami zatwierdzonymi przez Prezesa Urzedu Regulacji Energetyki.

3.6 Opłaty rynkowe

Opłaty na rynku energii elektrycznej są wprowadzane w celu pokrycia kosztów działania rynku, kosztów związanych z utrzymaniem systemu elektroenergetycznego oraz kosztów przesyłu energii.

Opłaty na rynku energii elektrycznej, o ile to możliwe, są bezpośrednio związane z kosztami, które je powodują i obciążają uczestników rynku powodujących określone koszty.

Opłaty przyłączeniowe i przesyłowe powinny odzwierciedlać rzeczywiste koszty związane transportem energii elektrycznej oraz funkcjonowaniem systemu elektroenergetycznego w warunkach rynkowych.

Opłaty przesyłowe powinny uwzględniać w szczególności koszty związane z:

transportem energii elektrycznej w systemie przesyłowym i systemach rozdzielczych,
rozdziałem obciążeń i zapewnieniem niezawodnej pracy systemu elektroenergetycznego,
zapewnienia regulacyjnych usług systemowych,
działaniem i rozwojem rynku energii elektrycznej,
przystosowaniem systemu elektroenergetycznego do wymagań Unii Europejskiej.

Giełda Energii oraz Operatorzy Handlowo-Techniczni mogą wprowadzać opłaty związane z kosztami ich działania. Opłaty te nie są obowiązkowe i dotyczą tylko uczestników rynku korzystających z usług Operatorów Handlowo-Technicznych i Giełdy Energii. Opłaty te są negocjowane pomiędzy Operatorem Systemu Przesyłowego, Operatorami Handlowo-Technicznymi i Giełdą Energii a uczestnikami rynku korzystającymi z ich usług.

Operator Systemu Przesyłowego, Operatorzy Handlowo-Techniczni i Giełda Energii będą prowadzić ewidencję księgową dla każdego rodzaju opłat w sposób pozwalający na przejrzystą weryfikację gospodarowania środkami.

3.7 Wadia rynkowe

W celu zapewnienia płynnej realizacji płatności na rynku bilansującym oraz na Giełdzie Energii, Operator Systemu Przesyłowego oraz Giełda Energii mają prawo żądać od uczestników rynku dokonujących zakupów energii zabezpieczeń finansowych w formie depozytu bankowego lub gwarancji bankowych.

Wielkość depozytu nie powinna przekraczać przewidywanej wartości czterotygodniowych zakupów na Giełdzie Energii lub rynku bilansującym.

4. Rynek Detaliczny

Rynek detaliczny energii elektrycznej zapewnia dostawy energii dla odbiorców końcowych. Głównym podmiotem rynku detalicznego jest odbiorca energii elektrycznej.

Rynek energii elektrycznej wprowadza prawo do usługi przesyłowej dla odbiorców końcowych ( zasada TPA). Prawo to pozwala odbiorcy na bezpośredni zakup energii u wytwórców, branie udziału w rynku giełdowym lub bilansującym oraz daje możliwość skorzystania z usług przedsiębiorstw obrotu energią lub Operatorów Handlowo-Technicznych. Mechanizm ten zapewnia konkurencyjność w dostawach energii elektrycznej dla odbiorców końcowych.

4.1 Uczestnicy rynku detalicznego

Na rynku detalicznym działają spółki dystrybucyjne, które są właścicielami sieci rozdzielczych prowadząc następujące rodzaje działalności:

Zapewnienie działania sieci rozdzielczej.
Obrót energią dla odbiorców, którzy nie uzyskali jeszcze prawa do usług przesyłowych lub uzyskali takie prawo ale nie chcą z niego skorzystać. Dostawa energii elektrycznej dla tych odbiorców odbywa się zgodnie z cenami zatwierdzonych przez Prezesa URE.
Obrót energią w segmencie konkurencyjnym rynku detalicznego poprzez wydzielone oddziały lub przedsiębiorstwa.

Na rynku detalicznym działają również przedsiębiorstwa obrotu energią które na zlecenie i w imieniu odbiorców z którymi mają umowy korzystają z prawa przesyłu energii w sieciach przesyłowych i rozdzielczych wnosząc opłaty zatwierdzone przez Prezesa URE.

Odbiorcy energii elektrycznej, którzy uzyskali prawo do usług przesyłowych, mogą dokonywać zakupów energii bezpośrednio na rynku hurtowym, w spółkach dystrybucyjnych lub w przedsiębiorstwach obrotu energią.

4.2 Wprowadzanie rynku detalicznego

Specyfika działania rynku energii elektrycznej wymaga stopniowego wprowadzania mechanizmu konkurencji.

Harmonogram uzyskiwania przez odbiorców praw przesyłowych ustala rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 6 sierpnia 1998 r. w sprawie harmonogramu uzyskiwania przez poszczególne grupy odbiorców prawa do korzystania z usług przesyłowych (Dz. U. Nr 107 poz. 671, z dnia 20. 08. 1998 r.):

odbiorcy dokonujący rocznych zakupów energii elektrycznej w wielkości nie mniejszej niż 500 GWh - uzyskali prawo do korzystania z usług przesyłowych z dniem wejścia w życie rozporządzenia;
odbiorcy dokonujący rocznych zakupów energii elektrycznej w wielkości nie mniejszej niż 100 GWh - uzyskali prawo do korzystania z usług przesyłowych z dniem 1 stycznia 1999 r.;
odbiorcy dokonujący rocznych zakupów energii elektrycznej w wielkości nie mniejszej niż 40 GWh - uzyskują prawo do korzystania z usług przesyłowych z dniem 1 stycznia 2000 r.;
odbiorcy dokonujący rocznych zakupów energii elektrycznej w wielkości nie mniejszej niż 10 GWh - uzyskują prawo do korzystania z usług przesyłowych z dniem 1 stycznia 2002 r.;
odbiorcy dokonujący rocznych zakupów energii elektrycznej w wielkości nie mniejszej niż 1 GWh - uzyskują prawo do korzystania z usług przesyłowych z dniem 1 stycznia 2004 r.;
odbiorcy dokonujący rocznych zakupów energii elektrycznej w wielkości mniejszej niż 1 GWh - uzyskują prawo do korzystania z usług przesyłowych z dniem 5 grudnia 2005r.

Harmonogram ten otwiera rynek energii elektrycznej na działanie mechanizmu konkurencji w 51% w roku 2002, w którym przewidywane jest przystąpienie Polski do Unii Europejskiej.

5. Etapy wdrażania rynku

Ze względu na specyfikę działania rynku energii elektrycznej oraz konieczność zapewnienia priorytetu bezpieczeństwu energetycznemu kraju konieczne jest stopniowe wdrażanie rynku energii elektrycznej.

Harmonogram wdrażania rynku jest przedstawiony w Tabeli 1. Chociaż podstawowe mechanizmy konkurencji zostaną wprowadzone już w roku 2000 to całkowite wdrażanie rynku musi być rozłożone na kilka lat. Wynika to z konieczności unowocześnienia układów pomiarowych jak również rozwoju urządzeń telekomunikacyjnych i komputerowych układów kierowania systemem elektroenergetycznym.

Prace na rozwojem nowoczesnej struktury pomiarowo telekomunikacyjnej wynikają z opóźnień technicznych. Prace te musiałby zostać podjęte niezależnie od wprowadzania rozwiązań rynkowych.

Tabela 1. Harmonogram wdrażania rynku energii elektrycznej

Etap	Zadanie	Termin
	Opracowanie „Projekt rynku energii elektrycznej”	do 15.10.99
Wprowadzający	Zatwierdzenie założeń przez KERM	do 30.10.99
	Przygotowanie projektów regulacji wprowadzających rynek	do 15.12.99
	Okres przygotowawczy do wprowadzenie rynku oraz podjęcie działania przez Giełdę Energii	od 1.01.2000 do 31.03.2000
	Okres próbny działania rynku	od 1.04.2000 do 30.06.2000
Wstępny	Etap wstępny rozwoju rynku	od 1.07.2000 do 31.12.2000
Przejściowy	Etap przejściowy rozwoju rynku	od 1.01.2001 do 31.12.2002
Zaawansowany	Etap końcowy rozwoju rynku	od 1.01.2003 do 31.12.2004

6. Mechanizmy i regulacje rynku energii elektrycznej

Rynek energii elektrycznej pozwala na grę konkurencyjną przedsiębiorstw wytwórczych i obrotu energią elektryczną. Jednakże ze względu na specyficzne cechy energii elektrycznej i jej znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego państwa, rynek energii elektrycznej musi być poddany szeregu regulacjom określającym standardy postępowania i definiującym wzajemne zależności pomiędzy uczestnikami rynku a organami państwa, które są odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie sektora energetycznego.

Do podmiotów regulujących działanie rynku należą:

Minister Gospodarki - koordynujący politykę energetyczną i ustalający przepisy wykonawcze do ustawy Prawo energetyczne.
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki - w zakresie regulacji działalności przedsiębiorstw.
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - w zakresie nadzoru nad działaniem rynków konkurencyjnych.

7. Przejście od stanu obecnego do rynku energii elektrycznej

7.1. Mechanizm wdrażania rynku energii elektrycznej

Wdrażanie rynku energii elektrycznej będzie następować zgodnie z niniejszym dokumentem i przepisami przejściowymi.

Działanie rynku będzie wymagało uregulowania dwóch głównych grup problemów:

Warunków obrotu energią elektryczną.
Określenie technicznych warunków działania systemu przesyłowego i systemów rozdzielczych.

Rynek energii elektrycznej będzie rozwijany poprzez nowelizację stosownych rozporządzeń Ministra Gospodarki, a zwłaszcza:

Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, pokrywania kosztów przyłączenia, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, z dnia 21 października 1998 roku.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczania w obrocie energią elektryczną, z dnia 3 grudnia 1998 roku.

7.2. Dokumenty określające działanie rynku energii elektrycznej

7.2.1 Regulacje rynkowe w okresie przejściowym w roku 2000

W okresie przejściowym w roku 2000 rynek energii elektrycznej będzie działał zgodnie ze zmodyfikowanymi regułami określającymi działanie rynku w roku 1999.

Zmodyfikowane zostaną oraz powstaną następujące dokumenty:

Instrukcja działania rynku hurtowego energii elektrycznej w roku 2000, która zastąpi „Koordynacyjne, ramowe zasady obrotu energią elektryczną w 1999 roku” i część „Regulaminu Rynku Bilansowego”.
Instrukcja ruchu i eksploatacji systemu przesyłowego w roku 2000.
Regulamin kontraktacji systemowych usług regulacyjnych w roku 2000 (nowy dokument).
Instrukcja ruchu i eksploatacji systemów rozdzielczych w roku 2000 (nowy dokument).
Regulamin działania Giełdy Energii w roku 2000 (nowy dokument).

Tymczasowe instrukcje i regulaminy regulujące rynek w roku 2000 muszą być zgodne z zasadami działania rynku określonym w niniejszym dokumencie.

7.2.2. Regulacje rynkowe w roku 2001 i latach następnych

Działanie rynku energii elektrycznej w roku 2001 i latach następnych będzie regulować dokument „Zasady Działania Rynku Konkurencyjnego w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym”, który jest dokumentem wiodącym oraz cztery stowarzyszone dokumenty regulujące szczegółowe aspekty rynku:

Zasady działania hurtowego rynku energii elektrycznej;
Zasady działania detalicznego rynku energii elektrycznej;
Zasady ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej;
Zasady ruchu i eksploatacji sieci rozdzielczych;
Zasady pomiarów i rozliczeń ilościowych w obrocie hurtowym;
Zasady pomiarów i rozliczeń ilościowych w obrocie detalicznym.

Ze względu na złożoność koniecznych uregulowań powyższe dokumenty powstaną w roku 2000 w procesie konsultacji z uczestnikami rynku, oraz zostaną wdrożone od początku roku 2001.

Dokumenty określające działanie rynku powstaną w trakcie nowelizacji rozporządzenia Ministra Gospodarki Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, pokrywania kosztów przyłączenia, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, z dnia 21 października 1998 roku.

7.3. Zasady stabilizacji rynku hurtowego w warunkach przejściowych

W celu stabilizacji rynku hurtowego energii elektrycznej zostaną wprowadzone następujące zasady.

Zostaje wprowadzony trzymiesięczny okres próbny (od 1.04.2000 do 1.07.2000). W tym okresie cena rynkowa będzie wyznaczana na podstawie ofert, podczas gdy płatności będą się odbywać na istniejących zasadach.
W przypadku dużych niestabilności cenowych w okresie przejściowym Prezes URE po ocenie że przedsiębiorstwa na rynku hurtowym nie działają na rynku konkurencyjnym może przedłużyć okres obowiązywania taryf na energie dla jej producentów.
Jeżeli w okresie przejściowym Prezes URE uzna że przedsiębiorstwa na rynku hurtowym nie działają na rynku konkurencyjnym może przywrócić obowiązek zatwierdzania taryf dla wszystkich lub wybranych wytwórców.
Rynek energii elektrycznej według wyżej zaprojektowanych zasad rozpoczyna działanie od 1 lipca 2000 w okresie niskiego zapotrzebowania na energię.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.