14. widzenie ektotopowe i fotopowe 

człowiek widzi dobrze przy wysokich i niskich natężeniach światła.

Adaptacja- procesy które umożliwiają dostosowanie siatkówki do odbioru bodźców o różnym natężeniu.  

• widzenie skotopowe - czynność oka zaadaptowanego do ciemności; aktywne pręciki.

 

• widzenie fotopowe - czynność oka zaadoptowanego do pełnego światła; aktywne czopki.

 

• widzenie mezotopowe - oświetlenie o pośrednim natężeniu; aktywne oba typy komórek receptorowych siatkówki

 

adaptacja do jasnego światła

wzrost natężenia światłaà rozkład rodopsyny w pręcikachà inaktywacja pręcikówà odbiór bodźców tylko przez czopki/ odruchowe zwężenie źrenicy/ zaciśniecie szpary powiekowej.

proces jest stosunkowo szybki i w 20 sekund wrażliwość siatkówki wybitnie spada

proces adaptacji trwa 2-3 minuty.

adaptacja do ciemności znacznie dłuższy

1) adaptacja czopków w plamce żółtej (5-7 minut)

2) adaptacja pręcików (ok. 30 minut) maksimum adaptacyjne pręcików- 60 minut = absolutny próg widzenia.

Adaptacja do ciemności jest związana z odtworzeniem rodopsyny w komórkach receptorowych i

Czas adaptacji zależy od  *natężenia światła przed rozpoczęciem adaptacji

     *hiperkapnia

     *hipoksja

     *hipoglikemia (↑ próg wrażliwości na światło)

Niedobór witaminy A upośledza adaptacje do ciemności z powodu niedoboru rodopsyny.

Szybsza adaptacja, gdy poprzednio na siatkówkę padało światło czerwone

W ciemności pręcikisą szczególnie czułe na krótkie fale z niebieskiej części widma (znaki drogowe)

Oko zaadaptowane w pełni do ciemności jest nawet 100 000 razy bardziej wrażliwe na bodźce niż przy zwykłym oświetleniu.  

15. Ucho zewnętrzne i środkowe- budowa i funkcje 

Narząd słuch u dzieli się anatomicznie na ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. 

• Ucho zewnętrzne

-małżowina uszna

  * zbieranie i kierowanie fal akustycznych do przewodu słuchowego zewnętrznego

  * lokalizacji źródła dźwięku

  * osłania przewód słuchowy od tyłu 

-przewodu słuchowego zewnętrznego

      * ochrona dla błony bębenkowej (dzięki krętemu przebiegowi, włosom i wydzielinie gruczołów woskowinowych zapobiega urazom i wysychaniu tej struktury)

      * wzmacnia fale dźwiękowe (dzięki swoim właściwościom rezonacyjnym)

Od ucha środkowego oddziela błona bębenkową.  

• Ucho środkowe

-jama bębenkowa

wypełniona powietrzem

ciśnienie wewnątrz = ciśnieniu atmosferycznemu dzięki trąbce słuchowej (przewód chrzęstno- kostnym, łączy jamę bębenkowa ze środowiskiem zewnętrznym przez ujście gardłowe trąbki słuchowej) 

-trzy kosteczki słuchowe: mateczek strzemiączko i kowadełko.

  *układ przenoszący drgania z błony bębenkowej na okienko przedsionka

  (Rękojeść młoteczka łączy się z błoną bębenkową a jego głowa powierzchnią stawowa z trzonem kowadełka.

  Długa odnoga kowadełka łączy się stawem  z głową strzemiączka.

  Podstawa strzemiączka więzadłem pierścieniowatym jest zamocowana w okienku przedsionka

  * ochrona ucha środkowego przed nadmiernym natężeniem dźwięku.

  (odruch bębenkowy -

  -skurcz mięśnia napinacza błony bębenkowej; wciąga błonę do wewnątrz ograniczając amplitudę jej wychyleń.

  -skurcz mięśnia strzemiączkowego zmiana kierunku drgań strzemiączka =↓ zakres wychyleń jego podstawy.  

16. Opisz budowę i funkcjonowanie narządu Cortiego  

= narząd spiralny

rozciąga się na całej długości przewodu ślimakowego na ścianie bębenkowej.

     Nabłonek składa się z dwóch rodzajów komórek

1. komórki rzęsate = właściwe komórki słuchowe

na wolnej powierzchni mają włoski słuchowe (stereocylia).

nie sięgają do wolnej powierzchni narządu ślimakowego- są utrzymywane przez komórki podporowe.

Komórki rzęsate wewnętrzne (3500) ułożone są w 1 rzędzie

Komórki rzęsate zewnętrzne (30 000 ) leżą w 3 rzędach; są nachylone do siebie tworząc tunel Cortiego.

-pokryte są licznymi rzęskami wnikającymi w pokrywającą je cienką błonę siatkowatą.

-oplecione są zakończeniami włókien nerwowych czuciowych. Ciała tych komórek nerwowych znajdują się w górnym jądrze oliwkowym tworząc szlak oliwkowo-ślimakowy.

     * hamowanie pobudzeń komórek rzęsatych i ↑ progu pobudliwości 

2) komórki tworzące zrąb narządu i utrzymujące komórki rzęsate w ich położeniu do których zaliczamy:

a) komórki filara zewnętrznego

aa) komórki filara wewnętrznego

b) komórki falangowe wewnętrzne

bb) komórki falangowe zewnętrzne

c) komórki graniczne wewnętrzne

cc) komórki graniczne zewnętrzne

d) komórki podporowe wewnętrzne

dd) komórki podporowe zewnętrzne

.

Pobudzenie narządu spiralnego następuje po przeniesieniu energii akustycznej drogą

błona bębenkowa à (układ kosteczek słuchowych)à okienko przedsionkaà drgania podstawy strzemiączka na przychłonke i śródchłonke à ruchy błony podstawnej narządu Cortiego.

Teoria fali biegnącej Bekesy'ego- drgania powstające przy okienku owalnym biegną aż do osklepka a ich ↑ amplituda w miarę przemieszczania się. Gdy amplituda max- fala załamuje się wywołując prądy wirowe.

Pojawienie się falà odchylenie błony podstawnej i komórek rzęsatych do niej przytwierdzonych w stosunku do błony siatkowatej je pokrywającejà zmiany potencjału komórek rzęsatych  

*hiperpolaryzacja, bo zamykanie kanałów dla K⁺ (odchylenie rzęsek w kierunku rąbka blaszki spiralnej)

*depolaryzacja, bo otwarcie kanałów K⁺ (odchylenie rzęsek w kierunku przeciwnym). Powoduje to napływ jonów Ca²⁺ do komórek rzęsatych i uwalnianie mediatora synaptycznego.  

• OPISZ DROGĘ SŁUCHOWĄ

1. NEURON I rozpoczyna się neuronami dwubiegunowymi zwoju spiralnego ślimaka(Cortiego) których wypustki obwodowe zawierają komórki rzęsate narządu spiralnego a dośrodkowe stanowią nerw ślimakowy(słuchowy). Który ostatecznie razem z nerwem przedsionkowym wchodzi do pnia mózg jako nerw przedsionkowo słuchowy

2. NEURON II rozpoczyna się w jądrach ślimakowych i biegnie w głąb mostu a następnie tworzy synapsy z jądrami brzusznym(wysyła wypustki na drugą ciała czworobocznego) i grzbietowym(wysyła wypustki na obie str ciała czworobocznego) ciała czworobocznego.

3. NEURON III aksony z neuronów ciała czworobocznego biegną po tej samej stronie lub przechodzą na stronę przeciwną łącząc się później we wstęgę boczną. Po przejściu przez śródmózgowie kończą się synapsami na neuronach wzgórka dolnego blaszki czworaczej pokrywki NEORON IV.

4. Impulsy słuchowe biegną dalej do ciał kolankowatych przyśrodkowych zawierających NEURON V których neurony wysyłają wypustki przez tylna odnogę wewnętrzną i promienistość słuchowa do pierwszorzędowego pola słuchowego w korze mózgu w obrębie zakrętów skroniowych poprzecznych(Heschla)w zakręcie skroniowym górnym płata skroniowego. W wyniku licznych krzyżowań włókien słuchowych w obrębie drogi reprezentacja korowa słuchu jest obustronna.

5. pierwotne pole słuchowe(pole41) otoczone przez wtórne pola na bocznej powierzchni pola skroniowego( pola 22i 42)

18. BUDOWA I ZNACZENIE PROPIORECEPTORÓW UCHA WEWNĘTRZNEGO

• Zmysł równowagi dostarcza i informacji o kierunku działania siły ciężkości, przyspieszeniach kątowych i liniowych oraz ruchach głowy w przestrzeni.

• Receptory zmysłu równowagi (proprioceptory) znajdują się w poza słuchowej części błędnika błoniastego obejmując pozasłuchową część błędnika z 2 narządami otolitowymi (woreczek i łagiewka) i trzy kanały półkoliste.

• Woreczek pozostaje w łączności ze ślimakiem i łagiewką pomiędzy którymi leży w płaszczyźnie pionowej. Układ przedsionkowy pozostaje również w łączności z innymi zmysłami zwłaszcza wzrokiem i proprioceptorami mięśni, stawów i receptorami dotyku i ucisku.

• Łagiewka stanowi narząd odbiorczy dla przyspieszeń liniowych i zmian położenia głowy

*Woreczek odbiera ruchy o niskiej częstotliwości np. takie wywołujące chorobę lokomocyjną. Woreczek posiada na swojej powierzchni zagłębienia zwane plamką woreczka (w płaszczyźnie prawie pionowej) a łagiewka plamką łagiewki (w płaszczyźnie prawie poziomej).Plamki są utworzone są przez komórki podporowe i rzęsate=zmysłowe(zaopatrzone w rzęski pokryte masą galaretowatą zawierającą kryształy soli wapniowych =kamyczki błędnikowe lub otolitowe .Funkcja: podczas ruchów głowy na wskutek siły bezwładności kamyczki błędnikowe lezące na plamkach łagiewki i woreczka, co powoduje napięcie włosków i pobudzenie komórek rzęsatych , przekazywane dalej jako impulsacja w I neuronie czuciowym z ciałem komórkowym w zwoju przedsionkowym

• Kanały półkoliste odpowiadają za odbiór przyspieszeń kątowych. Kanały ułożone są względem siebie pod katem prostym, kanał górny i tylny leżą w płaszczyźnie pionowej a boczny w poziomej. Na końcach kanałów półkolistych znajdują się rozszerzenia zwane bańkami w których znajdują się komórki podporowe i właściwe komórki receptorowe zwane rzęsatymi typu I i II. Rzęski komórek zmysłowych z których jedna jest grubsza i dłuższa (kinetocylium) tworzą w bańce przesłonę i są zlepione masą galaretowatą (osklepek). Osklepek zamyka kanał prawie szczelnie, jego podatność jest duża i zależy od gęstości bliskiej masie śródchłonki.

*ruch włosków statycznych osklepka w kierunku przedsionka to powstaje depolaryzacja kom rzęsatych i wzrost impulsów w neuronie I czuciowym zwoju przedsionkowego, a odchylenie w kierunku kanału to otrzymujemy hiperpolaryzację i spadek częstotliwości impulsów

Droga przewodzenia impulsów z proprioceptorów ucha wewnętrznego

1. Depolaryzacja komórek receptorowych warunkuje lokalny przepływ prądów i generowanie potencjałów czynnościowych w I neuronie neuronie zwoju przedsionkowego.

2. Następnie impulsy przekazywane są na neuron II znajdujący się w jądrach przedsionkowych(górnym, dolnym, bocznym i przyśrodkowym) Kolejno impulsacja przekazywana jest przez:

3. Konary dolne móżdżku (droga przedsionkowo-móżdżkowa) do kory móżdżku.

4. Pęczki podłużne przyśrodkowe do jąder ruchowych mięśni gałek ocznych (jądra nerwów czaszkowych III, IV, VI).

5. Drogę przedsionkowo-rdzeniową do rdzenia kręgowego

6. Do zakrętu pozaśrodkowego mózgu i płata ciemieniowego gdzie dochodzi do uświadomienia położenia ciała

19 . WRZECIONKO NERWOWO-MIĘŚNIOWE BUDOWA I ZNACZENIE

1. Wrzeciona nerwowo-mięśniowezasadniczy receptor czucia proprioceptywnego, spotykane wyłącznie w mięśniach.

2. składa się ze zmodyfikowanych włókien mięśniowych unerwionych czuciowo i nerwowo i otoczone torebką łącznotkankową, która na końcach przyczepia się do sródmięsnej miocytów roboczych

3. włókna zawarte w wrzecioniewłókna intrafuzjalne(śródwrzecionowe),2typy

• włókna typu woreczka jądrowego(bo w środkowej części zbiorowisko jąder komórkowych, włókna są luźno połączone z tk łączną otaczającej wrzeciono na jednym końcu a ściśle przyczepione do tk łącznej lub ścięgna na drugim końcu)

• włókna typu łańcucha jądrowego(posiadają pojedynczy rząd jąder)

włókna zawarte we zwykłych włóknach nerwowych mięśni roboczychekstrafuzjalne(zewnątrzwrzecionowe)

włókno intrafuzjalne unerwione czuciowo przez 2 rodzaje włókien tj włókna typu A, grupy Ia(zmielinozowane występujące w obwodowych, pojedyncze włókno zaopatruje1wrzeciono i dzieli się na gałęzie -1gałąź dochodzi do1 włókna intrafujalnego , zakończenia włókien gr Ia noszą nazwę zakończeń pierwotnych lub pierścieniowo-spiralnych i stanowią główne proprioreceptory-receptory A wrażliwe na rozciąganie) i gr II(wykazuje duże zróżnicowanie od wrzeciona do wrzeciona, kończą się w części środkowej części włókien intrafuzjalnych obu typów[są umiejscowiono obwodowo wzg zakończeń pierwotnych] i noszą nazwę zakończeń pierwotnych lub wiązanki kwiatów

Obwodowe części miocytów intrafuzalnych są poprzecznie prążkowane i zdolne do skurczu w przeciwieństwie do ich części środkowej.

Włókno intrafuzjalne sa unerwione przez γ- motoneurony rogów przednich rdzenia, które na końcu dzielą się zaopatrując oba końce tych włókien (zespolenie miedzy mięśniami intrafuzjalnymi przypominają zespolenia neuromotoryczne zwykłych zakończenia neuromotoryczne we włóknach ekstarfuzjalnych)

Wyróżnia się 2 rodzaje włókien γ:

• γ-dynamiczne[fazowe]-unerwiają włókna woreczka jądrowego i silnie zwiększają reakcje wrzeciona, pozostając bez wpływu na odpowiedź statyczną

• γ-statyczne[toniczne]-unerwiają włókna łańcucha nerwowego, wzmagają odp statyczną pozostają bez wpływu na odp dynamiczną wrzeciona

Rozciąganie wrzeciona wywołuje potencjał generujący który narasta podczas początkowej fazy wydłużania mięśnia do osiągnięcia wartości maksymalnej, następnie potencjał opada na niższy poziom ale utrzymuje się do końca jego rozciągania, wyróżniamy 2 fazy w potencjale:

• faza dynamiczna- w czasie początkowego czynnego wydłużania, impulsacja w nerwie aferentnym jest większa i opada we fazie statycznej

• faza statyczna -podczas utrzymującego się wydłużania, , impulsacja w nerwie aferentnym mniejsza i mniej regularna i dociera do CNS w postaci pojedynczych impulsów

Czynnikiem wywołującym wyładowania impulsów jest depolaryzacja zakończeń pierwotnych lub wtórnych czyli potencjał generujący(u podstawy mechanizmu depolaryzacji leży zwiększona przepuszczalność błony receptorowej zakończenia, głownie w odniesieniu do jonów Na⁺ , rozciąganie prowadzi do otwierania bramkowanych mechanicznie kanałów Na⁺ i dyfuzji tych jonów do wnętrza zakończeń , depolaryzując je)

Wrzeciona te należą podobnie jak narządy ścięgniste do proprioceptorów ciała i zbierają informacje o położeniu ciała i jego części względem siebie.

20. STARCZOWZROCZNOŚĆ

Jest to utrata akomodacji oka wynikająca z utraty sprężystości przez torebkę soczewki i samą soczewkę. Oko jest sztywnie nastawione na prawie stałą odległość. Występuje proces zmiany punktu bliży wzrokowej wraz z wiekiem (jest coraz dalej- w wieku 20 lat - ok. 10,4 cm, w wieku 65 lat - 85 cm). Patrzenie na bliskie przedmioty wymaga korekcji - soczewek skupiających. Oko nie może akomodować ani dali, ani bliży wzrokowej.

21. W JAKI SPOSÓB BADAMY PARAMETRY TAKIE JAK OSTROŚĆ WZROKU I POLE WIDZENIA?

Badanie ostrości wzroku polega na ocenie znaków różnej wielkości, umieszczonych przed badanym w różnych odległościach i dobrym oświetleniu. Najczęściej używana jest do tego tablica Snellena (literki/liczby ;), na której całość znaków jest widoczna pod kątem 5 min, a każdy szczegół lub kreska pod kątem 1 min (=> wielkość znaków odpowiada 5 min wartości kątowej percepcji wzrokowej i 1 min ostrości wzroku). Badanie = odczytywanie znaków z odległ. 5 m. Osoba o normalnym wzroku odczyta z tej odległości ten szereg znaków, których kąt widzenia wyn. 5 min - ma ostrość wzroku V=5/5.

Badanie pola widzenia wykonywane jest za pomocą polomierza.

Badanie wymaga bardzo dużej uwagi i ścisłej współpracy ze strony pacjenta, gdyż na podstawie jego wypowiedzi wykreśla się pole widzenia.

Badany siedzi przed półkolistą oświetloną czaszą perymetru, mając unieruchomioną głowę poprzez oparcie podbródka i czoła na specjalnych podpórkach. Zasłonięte jest jedno oko. Pacjent musi wpatrywać się przez cały czas badania w punkt ustawiony w centrum czaszy na wprost badanego oka. Jest to zasadniczy warunek poprawności wykonania badania. W innym miejscu na czaszy perymetru pojawia się znaczek świetlny o określonej średnicy i natężeniu światła. Znaczek ten porusza się najczęściej wzdłuż południków, od obwodu do centrum. Zadaniem pacjenta jest zgłoszenie (patrząc cały czas w centralny punkt !), czy znaczek jest już widoczny, czy przygasa lub całkowicie znika. Badający zaznacza te dane na schemacie, a w razie potrzeby powtarza badanie, zmieniając średnicę, natężenie światła oraz barwę poruszającego się znaczka. Łącząc zaznaczone punkty o tych samych parametrach, otrzymuje się izoptery określające zakres pola widzenia.

Przy prawidłowo wykonanym badaniu pola widzenia w odległości 14-18 st. skroniowo od punktu, na którym zatrzymuje się wzrok (punktu fiksacji), znajduje się fizjologiczny mroczek, tzw. ślepa plama Mariotte'a (szerokości 7,5 st., wysokości 6 st.), która jest odzwierciedleniem tarczy nerwu wzrokowego. Jak wiadomo, na tarczy nerwu nie ma komórek światłoczułych odbierających bodźce wzrokowe.

22. CO TO JEST OCZOPLĄS FIZJOLOGICZNY?

Polega on na rytmicznych, bezwolnych ruchach drgających jednej lub obu gałek ocznych poziomo lub elipsoidalnie.

Oczopląs optokinetyczny powstaje w wyniku bodźców wzrokowych - kiedy człowiek nie porusza się, tylko patrzy na szybko przesuwające się przed jego oczyma obiekty (np jadąc pociągiem). Jest następstwem dążenia do zatrzymania na siatkówce oka „ruchomych” obrazów. Ulega upośledzeniu po uszkodzeniu zakrętów kątowego i nadbrzeżnego oraz drogi wzrokowej. Nie ma żadnego związku ze zmysłem równowagi.

Stosując zmienne przyspieszenie kątowe (np na krześle obrotowym) udaje się wywołać w czasie obrotu ciała tzw.oczopląs podczasobrotowy, skierowany w stronę działającego przyspieszenia. Po zatrzymaniu badanego występuje oczopląs poobrotowy, z kierunkiem odwrotnym do kierunku dokonywanych obrotów.

Oczopląs cieplny (kaloryczny) można wywołać przez wprowadzenie do przewodu słuchowego zewnętrznego wody o temperaturze innej niż temperatura ciała badanego. W przypadku wody zimniej (30˚C) wystąpi oczopląs skierowany w stronę przeciwną do oziębianego ucha, natomiast w przypadku stosowania wody ciepłej (44˚C) - oczopląs będzie skierowany w stronę badanego ucha.

Oczopląs fizjologiczny stanowi odruchową reakcję obejmującą jądra n. czaszkowych III, IV, VI i VIII i wywołaną ruchem śródchłonki. Towarzyszą mu zawroty głowy, wskazywanie „mimo”, padanie, wirowanie otaczających przedmiotów, nudności.

23. Osmoreceptory- struktura, rozmieszczenie, mechanizm pobudzenia i ich rola w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu

Osmoreceptory to osmowrażliwe neurony reagujące swoiście na wzrost osmolarności otoczenia wzrostem liczby potencjałów czynnościowych. Zlokalizowane w podwzgórzu ( w jądrach nadwzrokowym i przykomorowym) w okolicy przedwzrokowej, w narządach okołokomorowych (narząd podsklepieniowy, naczyniówkowy blaszki krańcowej i polu najdalszym). Większość osmowrazliwych neuronów to interneurony pobudzane transsynaptycznie a tylko nieliczne są rzeczywistymi osmoreceptorami. Neurony te pełnią role w aktywacji pragnienia i wydzielania wazopresyny. Zwiększenie osmolarności środowiska prowadzi do odwodnienia osmowrazliwych neuronów co objawia się ich obkurczeniem i pofałdowaniem błony komórkowej co prowadzi do otwarcia kanałów jonowych mechanowrażliwych i zależnych od napięcia błony komórkowej ( otwierają się przy spadku napięcia błony). Aktywność wielu osmowrazliwych neuronów hamuje transsynaptycznie pobudzenie baroreceptorów i receptorów sercowo płucnych. Pobudza zaś odbarczenie tych receptorów.

Układ wydalniczy

1. Podaj definicję i wzór efektywnego ciśnienia filtracji. Wskaż czynniki warunkujące ten parametr

Efektywne ciśnienie filtracji (EFP) - różnica pomiędzy ciśnieniem hydrostatycznym w kapilarach kłębuszka, a suma ciśnienia hydrostatycznego w torebce kłębuszka i ciśnienia onkotycznego białek osocza. EFP jest równe około 20 mmHg.

Wzór:

-ciśnienie hydrostatyczne w kapilarach kłębuszka

-ciśnienie hydrostatyczne w torebce kłębuszka

-ciśnienie onkotyczne osocza

EFP zależy od:

• Przepływu krwi przez kłębuszki nerkowe - stopniowe odsączanie osocza do przesączu kłębuszkowego zagęszcza krew i podnosi
  , zwalnia się filtracja i jednocześnie spada EFP. Dzięki napływowi krwi EFP rośnie i pozostaje na stałym poziomie

• Stan skurczu tętniczek doprowadzających i odprowadzających kłębuszków - zmienia się
  i prędkość przepływu krwi.

Skurcz tętniczek doprowadzających powoduje spadek EFP

Rozkurcz tętniczek doprowadzających-wzrost EFP

Skurcz tętniczek odprowadzających-wzrost EFP (ale do pewnego stopnia, bo rośnie też ciśnienie onkotyczne)

• Aktywność układu współczulnego-skurcz tętniczek doprowadzających i odprowadzających wywołany jest prze układ współczulny

• Ciśnienie tętnicze krwi-zaznacza się wyraźnie przy

~spadku poniżej 80 mmHg

~wzroście powyżej 200 mmHg

• Stężenie białek

• Ciśnienie w drogach moczowych- wzrost ciśnienia wewnątrz torebki kłębuszka powoduje spadek EFP

2. Narysuj i opisz mechanizm działania wzmacniacza przeciwprądowego.

(rysunku nie zrobię :p)

Mechanizm wzmacniaczy przeciwprądowych oraz hiperosmolarność istoty rdzennej i działanie ADH warunkuje zdolność nerek do zagęszczania moczu.

Mechanizm wzmacniaczy zależy od układu długich pętli nefronów trzyrdzeniowych i naczyń prostych (są to gł. elementy istoty rdzennej) i oparty jest na przepływie płynu w przeciwnych kierunkach w dwu równoległych kanalikach tworzących pętle i oddzielonych błoną półprzepuszczalną.

Pętla Henlego:

Ramię zstępujące - przepuszczalne dla H₂O i NaCl

Ramię wstępujące - nieprzepuszczalne dla H₂O

- aktywny proces wypompowania Na i Cl do płynu śródmiąższowego

(transport aktywny jest siłą napędową mechanizmu zagęszczania moczu, prowadzi do

powstania różnicy w ciśnieniu osmotycznym między moczem kanalikowym a płynem śródmiąższowym)

W dowolnym punkcie kanalika różnica składników między płynem kanalikowym i śródmiąższowym jest niewielka. Ulega zwielokrotnieniu wzdłuż osi długiej kanalika z powodu nakładania się różnicy stężeń - to zwielokrotnienie = WZMOCNIENIE PRZECIWPRĄDOWE

3. Na czym polega działanie wymiennika przeciwprądowego?

Wymiennik przeciwprądowy to określenie dotyczące działania naczyń prostych w mechanizmie zagęszczania i rozcieńczania moczu. Naczynia proste biegną równolegle do pętli Henlego (ich przebieg odpowiada przebiegowi kanalików) i wykazują bardzo niewielki przepływ krwi. W miarę zagłębiania się naczynia prostego w kierunku rdzenia płynąca w nim krew staje się coraz bardziej hiperosmotyczna ponieważ do naczynia napływa NaCl a w kierunku przeciwnym woda. Wzrost ciśnienia osmotycznego w naczyniach prostych osiąga max. w obrębie ich zagięcia, tj. na szczycie piramid. W czasie odpływu krwi z rdzenia w kierunku kory nerek osmolarność krwi w naczyniu wstępującym stopniowo wraca do wartości prawidłowej, gdyż substancje w niej rozpuszczone dyfundują z powrotem do płynu śródmiąższowego. W ten sposób naczynia proste istoty rdzennej działają jako wymienniki przeciwprądowe ułatwiając recyrkulację substancji nagromadzonych w obrąbie rdzenia i zapobiegają hiperosmolarności płynu okołokanalikowego istoty rdzennej nerek

Naczynia w tym procesie zachowują się zupełnie biernie.

4. Opisz cykl izohydryczny i jego fizjologiczne znaczenie?

Cykl izohydryczny- czyli cykl bez utraty/zysku jonów H⁺ jest to cykliczny proces regeneracji wodorowęglanów (sekrecji jonów wodorowych).

Przesączone do światła kanalika zasady (HCO₃ ^-) wiążą się z wydzielanym do światła H⁺ (pompa Na/H pompuje do wewnątrz jony H^+.) W obecności anhydrazy węglanowej (obecnej tylko w świetle kanalików bliższych) powstaje H₂CO₃ z kwasu węglowego powstaje CO₂ i H₂O, które dyfundują do komórki. Tam anhydraza węglanowa (obecna w komórkach wszystkich odcinków kanalika ) katalizuje ich „rekombinację”; znowu powstaje H₂CO₃ i dysocjuje na HCO₃ ^- reabsorbowany do krwi i H⁺ który ulega powrotnej sekrecji do światła zamykając cykl. Nie dochodzi więc do usunięcia H⁺ z ustroju. Cykl izohydryczny umożliwia wchłanianie HCO₃ ^- a także przechodzenie jonów Na z moczu kanalikowego do komórek nabłonka i dalej do krwi.

5. By zbadać klirens nerkowy musimy wybrać odpowiednią do tego celu substancję. Jakie kryteria musi spełniać taka substancja by na podstawie klirens można było badać efektywny przepływ osocza przez nerki?

Cechy substancji klirensowych:

• Łatwość filtracji przez błonę kłębuszkową i niewiązanie się z białkami osocza;

• Łatwe przechodzenie z torebki kłębuszka do moczu ostatecznego bez ulegania zwrotnej resorpcji czy osadzania się w kanalikach nerkowych;

• Utrzymywanie się w organizmie na poziomie niezmienionym od chwili wstrzyknięcia do ustroju do wydalania wraz z moczem

• Brak działania toksycznego czy farmakologicznego

Klirens nerkowy jakiejś substancji jest to minimalna objętość osocza, którą nerki całkowicie oczyszczają z tej substancji w jednostce czasu. Klirens nerkowy substancji stanowi miarę filtracji kłębuszkowej. Najczęściej stosuje się klirens insuliny lub endogennej kreatyniny.

6.Wskaż sposoby zakwaszania moczu w nefronie.

W procesie zakwaszania gł. rolę odgrywają kanaliki dalsze.

Zachodzi zamiana soli obojętnych lub buforowanych odpowiednio do soli kwaśnych lub wolnych kwasów

(np. H₃PO₄; NaH₂PO₄; kwas moczowy - związki te mogą być wydalane z moczem z zaoszczędzeniem Na)

Na₂PO₄ + H⁺ NaH₂PO₄ (wydalany) + Na⁺ (resorbowany)

Proces zakwaszenia moczu ogranicza pH. Przy pH < 4,5 kanaliki nerkowe przestają wydalać substancje kwaśne do płynu kanalikowego. Ilość wydzielanego H⁺ zależy od:

• stopnia kwasicy

• ilości wydalonego buforowanego kwasu

• siły buforu (jak silnie opiera się wymiana Na za H).

7. Podaj fizjologiczny skład moczu ostatecznego wraz z fizjologicznie występującymi elementami upostaciowionymi

Składniki fizjologiczne moczu:

• H₂0 1,1 mL/min

• Mocznik 25 - 35 g/24h

• Kreatynina 0,8 - 2,0 g/24h lub 14 - 26 mg/kg/24h

• Kwas moczowy > 480 mg/24h

• Amoniak 600 mg/24h

• Barwniki moczu: urochromy, urobilinogen, urobilina

• Kwas szczawiowy 10 - 25 mg/24h

• Fenole, hormony steroidowe, leki wydalane w postaci glukuronów. Fizjologicznie całkowita ich ilość wynosi 50mg/24h

Jony:

• Na⁺ 0,07 mmol/min

• Cl^- 0,065 mmol/min

• HCO3^- 0,001 mmol/min

K⁺ 0,037 mmol/min

---