1. Rodzaje stosunków regulowanych normami prawa prywatnego i normami prawa publicznego:

Rodzaje stosunków:

według przedmiotu regulacji:

- stosunek cywilnoprawny;

- stosunek administracyjnoprawny;

- stosunek karnoprawny;

według trwałości bądź celu:

- stosunek prawny materialny

- stosunek procesowy

według sposobu określenia strony:

- stosunek jednostronnie zindywidualizowany - gdy znana jest jedna strona stosunku,

- stosunek dwustronnie lub wielostronnie zindywidualizowany - gdy znane są dwie lub więcej stron stosunku,

według powiązań między uprawnieniem jednej strony, a obowiązkiem drugiej:

- prosty - tylko jedna strona jest zobowiązana, a druga tylko uprawniona,

- złożony - strony pozostają zarówno zobowiązane jak i uprawnione;

ze względu na podmiotowy zakres obowiązywania:

- abstrakcyjny (generalny - dotyczący wszystkich),

- konkretny (nakreślony przez przepisy prawne);

- stosunek zobowiązaniowy - istnieje gdy normy prawne nakazują wykonać określonemu podmiotowi odpowiednie świadczenie na rzecz innego podmiotu;

- stosunek kompetencyjny - istniejący w przypadku gdy jeden podmiot podlega innemu podmiotowi (np. ze względu na wydaną przez podmiot decyzję).

2. Katalog działów wchodzących w skład polskiego prawa cywilnego:

Część ogólną - reguluje zagadnienia wspólne dla całego prawa cywilnego;

Prawo rzeczowe - odnoszące się do rzeczy;

Prawo zobowiązań - zawierające normy prawa majątkowego o charakterze względnym;

Prawo spadkowe - zawierające normy prawne dotyczące przejścia majątku po zmarłym na inne podmioty prawa;

Prawo rodzinne - reguluje stosunki prawno-rodzinne i majątkowe wewnątrz rodziny;

Prawo autorskie i prawo wynalazcze

3. Zasada autonomii woli stron w prawie cywilnym, (na czym polega, gdzie jest unormowana).

Zasada autonomii woli stron - czyli samodzielność w kształtowaniu stosunków prawnych osób fizycznych bądź prawnych, w sensie praktycznym przejawia się jako zasada swobody umów. Zasada swobody umów wyraża, że strony, które zawierają ze sobą umowę mogą kształtować jej treść według własnego uznania, jednakże należy pamiętać, że treść lub cel umowy nie mogą być sprzeczne z ustawą, bądź zasadami współżycia społecznego Polega ona na:

-Nawiązywanie i kształtowanie stosunków cywilno-prawnych poprzez czynności prawne, zwłaszcza umowy,

-Najczęściej pojawia się w zobowiązaniach,

-Pochodzi z aktów prawa międzynarodowego

(art 3531 k.c., art. 58 k.c.)

4. Zasada zakazu nadużywania praw podmiotowych, (na czym polega, gdzie jest unormowana).

Zasada zakazu nadużywania praw podmiotowych:

• Art.5 k.c.: „Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”.

5. Zasada dobrej wiary, (na czym polega, gdzie jest unormowana):

Zasada dobrej wiary - jest domniemaniem prawnym i zarazem jednym z najważniejszych pojęć prawa cywilnego. Dzieli osoby na te będące w "dobrej" i te będące w "złej" wierze.

Kryterium, według którego dokonuje się podziału na dobrą i złą wiarę - jest stan psychiczny osoby odnoszący się do jej wiedzy o istnieniu jakiegoś stosunku prawnego i/lub wynikającego z niego prawa podmiotowego:

- w przypadku dobrej wiary mamy do czynienia z błędnym, (ale usprawiedliwionym) przekonaniem jakiejś osoby, że przysługuje jej określone prawo podmiotowe.

- ze złą wiarą mamy do czynienia wtedy gdy ktoś wie (albo nie wie, choć powinien wiedzieć), że jakieś prawo mu nie przysługuje. (art.7 Kc)

6. Pojęcie stosunku cywilnoprawnego i jego elementy.

Stosunek cywilnoprawny to stosunek prawny regulowany przepisami prawa cywilnego. Stosunki takie istnieją tylko pomiędzy podmiotami prawa cywilnego (np. sprzedający-kupujący) nie są to relacje podmiot-przedmiot (np. właściciel-rzecz).

Elementy stosunku cywilnoprawnego:

· podmioty są to osoby posiadające zdolność prawną;

· treść skorelowane prawa i obowiązki stron;

· przedmiot stosunku wyznaczone treścią stosunku zachowania jego stron;

· normę prawna wyznaczającą stosunek;

· zdarzenia, z którymi system prawny wiąŜe powstanie, zmianę i wygaśnięcie stosunku cywilnoprawnego

7. Pojęcia podmiotu i przedmiotu stosunku cywilnoprawnego.

Podmiot stosunku prawnego, czyli osoby, które w nim występują jako uprawnione lub zobowiązane do określonego zachowania się względem innych osób, będącymi uczestnikami tego samego stosunku prawnego:

- osoba fizyczna

- osoba prawna

- tzw. ułomna osoba prawna - czyli jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną - art. 331 kodeksu cywilnego

Podmioty stosunku cywilnoprawnego nazywane są także stronami. Jednakże w każdym stosunku mamy do czynienia jedynie z dwiema stronami; tylko wyjątkowo, jak np. w stosunku spółki cywilnej stron może być więcej. Natomiast każdą ze stron może tworzyć większa liczba podmiotów, np. kilku najemców w stosunku najmu, wierzycieli w stosunku odszkodowawczym, spadkobierców w stosunku dziedziczenia.

Przedmiot (treść) stosunku prawnego jest nim w każdym przypadku określone zachowanie się podmiotów - działania lub zaniechania.

Są to:

- uprawnienie

- obowiązek

W pewnych stosunkach cywilnoprawnych pojęciem przedmiotu obejmujemy również obiekty materialne (np. rzeczy w stosunku własności) lub niematerialne (np. utwór w stosunku z zakresu prawa autorskiego),

których wspomniane zachowanie się dotyczy.

8. Zdolność prawna osoby fizycznej.

Osoby fizyczne - wg. k.c. i Konstytucji RP osoba fizyczna to człowiek, kwalifikowany (poprzez zdolność prawną) jako podmiot praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego,

Początek zdolności prawnej osoby fizycznej:

• Narodziny (akt urodzenia),

• Człowiek na skutek różnych zdarzeń cywilno-prawnych może stać się podmiotem praw i obowiązków (nie odbywa się to automatycznie),

9. Pełna zdolność do czynności prawnych

Pełna zdolność do czynności prawnych;

• Osoby od 18 roku życia niepodlegające ograniczeniu zdolności do czynności prawych,

• Osoby, które nie ukończyły 18 roku życia mogą warunkowo uzyskać pełną zdolność do czynności prawnych poprzez zawarcie małżeństwa),

10. Ograniczona zdolność do czynności prawnych.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych:

- osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat

- osoby ubezwłasnowolnione częściowo (choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, narkomaniom, alkoholizm)

- osoby, w stosunku, do których obowiązuje postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego, wydane przez sąd w trakcie postępowania o ubezwłasnowolnienie.

11. Miejsce zamieszkania osoby fizycznej.

Miejsce zamieszkania osoby fizycznej to miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu (art. 25 KC)

Miejscem zamieszkania może być wyłącznie miejscowość (rozumiana także jako wieś), nie jest miejscem zamieszkania konkretny adres (ulica, numer domu), pod którym mieszka dana osoba. Istotny jest natomiast zarówno fakt fizycznego przebywania w danej miejscowości jak i wola przebywania w niej. Wola przebywania w danym miejscu jest pojęciem subiektywnym. Musi wiązać się z tym, iż miejsce to stało się ośrodkiem życia codziennego osoby fizycznej, w którym skoncentrowane są jej plany życiowe. Dane miejsce nie traci przymiotu miejsca zamieszkania wskutek dłuższego lub krótszego oddalenia się z niego, pod warunkiem, że osoba nie traci rzeczywistego związku z miejscem.

12. Początek i koniec osoby fizycznej. Uznanie za zmarłego.

Początek osoby fizycznej to narodziny (akt urodzenia)

Koniec osoby fizycznej to śmierć (akt zgonu, stwierdzenie zgonu drogą sądową)

13. Pełnoletność.

Pełnoletność- określony przepisami prawa cywilnego status prawny osoby fizycznej, która uzyskuje go po osiągnięciu określonego wieku (osoba pełnoletnia, pełnoletni).

Skutki pełnoletności to:

- uzyskanie pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 11 KC), a wskutek tego możliwość samodzielnego zawierania umów,

- wygaśnięcie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem (art. 92 KRiO).

14. Ubezwłasnowolnienie całkowite i częściowe.

Ubezwłasnowolniona całkowicie może być osoba, która wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego algo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. W imieniu osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie czynności prawne dokonuje jej opiekun. Są jednak czynności, których opiekun nie ma prawa samodzielnie wykonać. We wszystkich sprawach, które dotyczą osoby lub majątku ubezwłasnowolnionego opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie od sądu opiekuńczego.

Ubezwłasnowolniona częściowo może być osoba, która z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustala się kuratelę. Osoba o ograniczonej zdolności dokonuje czynności prawnych sama, ale do ich ważności potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. W wypadku osoby, która nie jest pełnoletnia jest to jedno z rodziców lub opiekun prawny ich zastępujący. W wypadku osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest to kurator.

Ubezwłasnowolniony częściowo może:

- dokonać czynności prawnych, które nie powodują po jego stronie powstania zobowiązania ani rozporządzenia istniejącym prawem majątkowym - należą do nich np. czynności, których zamierzonym skutkiem jest nieodpłatne przysposobienie korzyści majątkowych osobie ubezwłasnowolnionej. Taką czynność prawną jest, np. przyjęcie darowizny.

- zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych sprawach życia codziennego

- nawiązać stosunek pracy oraz dokonywać czynności prawnych, które dotyczą tego stosunku

15. Pojęcie, kategorie i przykłady osób prawnych.

Osoba prawna - jednostka organizacyjna, której przepisy szczególne (np. ustawa) przyznają z mocy prawa osobowość prawną. Osobowość prawną uzyskuje się w momencie utworzenia tej jednostki lub po wykonaniu przez tę jednostkę odpowiednich czynności cywilno-prawnych, najczęściej rejestracji sądowej. Osoba prawna, podobnie jak osoba fizyczna, posiada zdolność prawną.

Rodzaje osób prawnych:

Korporacje - związki osób - zbiorowości osób fizycznych mających kompetencje do dysponowania majątkiem korporacji i rozwijania jej działalności.

Fundacje - masy majątkowe - oparte na majątku, który miał być przeznaczony na dany cel (określony w akcie fundacyjnym).

Przykłady osób prawnych:

- Skarb Państwa,

- spółki kapitałowe,

- przedsiębiorstwa państwowe,

- banki,

- państwowe jednostki organizacyjne,

- spółdzielnie,

- fundacje,

- stowarzyszenia,

- inne jednostki organizacyjne o zróżnicowanym charakterze- banki

Przykłady osób nieprawnych:

- spółka cywilna,

- spółki osobowe:

- spółka jawna,

- spółka partnerska,

- spółka komandytowa,

- wspólnota mieszkaniowa,

16. Zdolność prawna osoby prawnej.

Zdolność prawną osób prawnych ustanawia norma prawna np. przepis ustawy, statut organizacji, umowa międzynarodowa. W normach tych określa się zakres praw i obowiązków, którym podlega ta osoba. Zdolność prawna osoby prawnej ustaje z chwilą wykreślenia jej z rejestru sądowego, po zakończeniu procesu likwidacji tej osoby prawnej.

Zakres zdolności prawnej jest u osób prawnych węższy niż u osób fizycznych. Osoby prawne nie mogą mieć całego szeregu praw i obowiązków o charakterze cywilnym, występujących powszechnie u osób fizycznych. Osoba prawna nie może, więc być na przykład ubezwłasnowolniona ani uznana za zmarłą, nie może sporządzić testamentu, ani w ogóle być spadkodawcą, nie może zawrzeć związku małżeńskiego, sprawować władzy rodzicielskiej, mieć obowiązków alimentacyjnych

17. Pojęcie i podział rzeczy.

Rzeczami według Kc są tylko przedmioty materialne będące we władzy człowieka. Od pojęcia rzeczy odróżnić należy pojęcie mienia:, na który składają się rzeczy, ale także inne postacie majątku, którymi człowiek dysponuje tzw. wartości niematerialne i prawne. Są to różnego rodzaju prawa podmiotowe,

Podział rzeczy na:

- pojedyncze, stanowiące organicznie związaną lub jednorodną całość;

- złożone, składające się z części składowych, połączonych w jedną całość

- zbiorowe, zbiór rzeczy oznaczonych wspólną nazwą

Rzeczy w Kc dzielimy na:

- nieruchomości - w świetle Kc- są to części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności

(grunty), jak również budynki, budowle i inne urządzenia trwale z gruntem związane lub same te obiekty i ich części, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębne od gruntu przedmioty własności.

- ruchomości - tego Kc nie definiuje, tym niemniej można je wydedukować zdefinicji nieruchomości i obejść nim, jako jego desygnaty, wszystkie rzeczy niebędące nieruchomościami.

- Część składowa rzeczy - wszystko to, co może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego

Częściami składowymi nieruchomości są także prawa związane z jej własnością.

- Przynależności - są to rzeczy ruchome, niezbędne do korzystania z innej rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią odpowiadającym faktycznym związku odpowiadającym temu celowi, np. kluczyk stacyjki

samochodowej.

18. Części składowe, pożytki i przynależności rzeczy.

Części składowe (art. 47)

- potrzebne do rozdzielenia rzeczy złożonych (elementy niejednorodne w różny sposób ze sobą sprężone) od rzeczy posiadających części, które nie mogą być przedmiotem odrębnych praw rzeczowych.

- by dany element był uznany za część składowa musi spełniać określone warunki:

a) więź fizykalno-przestrzenna - niemożność odłączenia bez zniszczenia rzeczy (§ 2);

b) więź funkcjonalna - niemożność odłączenia bez zmiany przeznaczenia rzeczy (§ 2);

c) połączenie trwałe (§ 3)

- Części składowe mogą posiadać tak nieruchomości jak ruchomości;

- Częścią składową rzeczy mogą być też prawa związane z jej własnością (art. 50) → rozciągnięcie też na te prawa dyspozycji art. 47 § 1 kc (nie mogą być odrębnym prawem)

- Niezakazane jest dokonywanie podziały rzeczy i przekształcenia jej części składowych w rzeczy samoistne, choć zakazy takie mogą być formułowane w przepisach szczególnych (zakaz podziału gruntów rolnych) lub wynikać z konstrukcji praw związanych z rzeczą (np. służebności).

- Niezakazane też jest podejmowanie zobowiązań dot. części rzeczy, posiadania ich, czy oznaczenia szczególnego sposoby wykonywania praw rzeczowych na określonej rzeczy.

Przynależności:

- samoistna rzecz ruchoma, związana z inna rzeczą (ruchomą lub nieruchomością), tj. rzeczą główną.

- Cechy:

* ta sama osoba właścicielem;

* przynależność jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej zgodnie z jej przeznaczeniem;

* przynależność jest z rzeczą główną w faktycznym i stałym związku, a przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną nie powoduje utraty charakteru przynależności.

- art. 52 - czynności prawna dotycząca rzeczy głównej, dot. też przynależności - o ile przepisy szczególne lub sama umowa nie stanowi inaczej.

- inne konsekwencje prawne tego pojęcia - np. egzekucja skierowana do nieruchomości obejmuje też jej przynależności; a wg KWU hipoteka obejmuje nieruchomość wraz z przynależnościami.

Pożytki:

- naturalne są jej płody lub inne odłączone od niej części składowe o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy (np. jabłka są pożytkami z sadu).

- cywilne są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego np. czynsz jest pożytkiem cywilnym dla właściciela mieszkania z tytułu jego wynajmu. Pożytki w postaci dochodów przynosić może również prawo wykorzystywane zgodnie ze swoim społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

19. Przedsiębiorstwo w prawie cywilnym.

Przedsiębiorstwo - w polskim prawie zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

- oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

- własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

- prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości;

- wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

- koncesje, licencje i zezwolenia;

- patenty i inne prawa własności przemysłowej;

- majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

- tajemnice przedsiębiorstwa;

- księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może również, lecz nie musi, posiadać osobowość prawną. Potocznie przedsiębiorstwo określa się również jako "firmę", jednak słowo to ma inne znaczenie prawne.

20. Prawa podmiotowe - pojęcie, nabycie i klasyfikacja.

Prawo podmiotowe zakreśla granice strefy możności działania uprawnionego. W tych granicach uprawniony może podejmować wszelkie działania. Źródłem prawa podmiotowego są normy prawne, które ustanawiają strefę możności postępowania i zakreślają jej granice. Nie ma praw podmiotowych poza tymi, które wynikają z norm prawnych. Inaczej mówiąc, każde prawo podmiotowe ma oparcie w przepisach prawa cywilnego.

Rodzaje praw podmiotowych:

- bezwzględne - prawo skuteczne wobec wszystkich osób, którym ono nie przysługuje

- względne - prawo przysługujące podmiotowi uprawnionemu tylko wobec określonej osoby

- akcesoryjne - prawa o charakterze niesamoistnym uzależniające swe istnienie od innych praw samoistnych i służące ich umocnieniu

- związane - prawo, którego podmiotem może być wyłącznie podmiot innego prawa; prawo to nie może

- majątkowe - prawo to chroni interes ekonomiczny uprawnionego (np. wierzytelność)

- niemajątkowe - prawo to chroni inny niż ekonomiczny interes uprawnionego (np. dobra osobiste)

- zbywalne - prawo, które uprawniony może przenieść na inne podmioty lub je odziedziczyć; przenoszalności prawa nie można wyłączyć w wyniku czynności prawnej

- niezbywalne - prawo, które uprawniony nie może przenieść na inne podmioty lub je odziedziczyć

Nabycie prawa podmiotowego w prawie cywilnym oznacza przysporzenie danej osobie albo innej jednostce w wyniku zaistnienia faktu prawnego prawa własności lub innych praw podmiotowych, a także zobowiązań. Oznacza zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów danej osoby. Przykłady praw podmiotowych: własność, ograniczone prawa rzeczowe, wierzytelność.

Rodzaje nabycia:

- nabycie pierwotne prawa podmiotowego następuje, gdy własność lub inne prawa rzeczowe sa nabyte niezależnie od praw poprzednika i innych uprawnień jakichkolwiek podmiotów. Przeistoczenie, pomieszanie, połączenie, wywłaszczenie, zasiedzenie, znalezienie, zawłaszczenie rzeczy niczyjej to przykłady, gdy nowemu właścicielowi przysługuje własność bez żadnych obciążeń czy ograniczeń.

- nabycie pochodne prawa podmiotowego następuje, gdy prawo to istnieje w chwili przejścia i osoba uprawniona przenosi to prawo na dana osobę. Przykłady: umowa sprzedaży, zamiany, darowizny.

21 Pojęcia uprawnień, roszczeń i zarzutów.

Uprawnienie - to przyznanie przez normę prawną danej osobie prawa do określonego zachowania, bez nakładania na nią obowiązku, jednocześnie u innej osoby powstaje obowiązek (np. wierzyciel ma uprawnienie żądania zwrotu długu, a dłużnik ma obowiązek jego zwrócenia).

Roszczenie - to uprawnienie żądania od oznaczonej osoby konkretnego świadczenia, (np. jeżeli ktoś naruszy prawo własności, powstają z tą chwilą określone roszczenie właściciela w stosunku do danej osoby). Możliwość dochodzenia roszczenia jest ograniczona czasowo.

Zarzut - to się uprawnienie polegające na odmowie spełnienia roszczenia. Uprawnienie to przysługuje tylko w przypadkach przewidzianych prawem. Ponadto zarzut musi być podniesiony przez uprawnionego

22. Ochrona dóbr osobistych.

Dobra osobiste są atrybutem każdej osoby fizycznej. Ze względu na ich charakter, dobra osobiste są nieodłącznie związane z człowiekiem bez względu na stan jego zdrowia czy psychiki. Dlatego też są one niezbywalne i niedziedziczne - czyli prawa do dóbr osobistych gasną ze śmiercią osoby, która była do nich uprawniona. Dobra osobiste to rodzaj dóbr niemajątkowych, nie wyrażają się w pieniądzach, ale pośrednio mogą mieć wpływ na sytuację ekonomiczną danej osoby.

Środki ochrony dóbr osobistych:

- Zaniechanie - przed sądem można żądać zaniechania działań, które zagrażają dobrom osobistym, bądź je naruszają

- Usunięcie skutków naruszenia - może to polegać na przykład na złożeniu oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie powtórzonego kilkakrotnie we wskazanych odstępach czasu we wskazanej gazecie

- Zadośćuczynienie pieniężne lub zapłata na cel społeczny - krzywdy, którą doznaje osoba, czyjej dobra osobiste zostały naruszone, nie można zrekompensować pieniędzmi, jednak mogą one złagodzić cierpienie, dostarczając pokrzywdzonemu środków materialnych

- Jako dobra osobiste ochronie podlegają również prawo autorskie i prawa pokrewne i wynalazki.

- Ochronie dóbr osobistych służą również pojęcia zniesławienia i zniewagi, które to działania są przestępstwami, i popełnienie ich pociąga odpowiedzialność karną

23. Dozwolona samopomoc i samoobrona.

Dozwolona samopomoc jest jednym z dwóch (obok obrony koniecznej) form środków ochrony własnej posiadacza.

Ma za zadanie przywrócić posiadaczowi utracone posiadanie rzeczy, do którego doszło na skutek wyzucia z posiadania.

Dozwolona samoobrona to tzw. Obrona konieczna - okoliczność wyłączająca bezprawność czynu zabronionego. Dokonanie czynu w sytuacji obrony koniecznej oznacza, że sprawca nie będzie zań ścigany - czyn nie był bowiem bezprawny.

Warunki użycia obrony koniecznej:

- odparcie zamachu kosztem napastnika usprawiedliwione jest wtedy, gdy nie było innego racjonalnego sposobu uniknięcia zamachu.

- odparcie zamachu kosztem napastnika jest usprawiedliwione samym bezprawnym i bezpośrednim zamachem na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Nie jest tutaj warunkiem brak możliwości uniknięcia zagrożenia zaatakowanego dobra w inny sposób niż przez poświęcenie dobra napastnika.

- wolno korzystać z niej tylko wtedy, gdy jest to konieczne

24. Pojęcie czynności prawnej i jej składniki,.

Czynność prawna to czynność osoby fizycznej lub prawnej, której głównym składnikiem jest oświadczenie woli i która zmierza do ustanowienia, zmiany lub zniesienie stosunku cywilnoprawnego.

Rodzaje czynności prawnych:

- jednostronne: do ich dokonania wystarcza tylko oświadczenie jednej strony, tak jak w sytuacji przyjęcia spadku,

- dwustronne: do ich dokonania niezbędne są zgodne oświadczenia woli, np. stron umowy, oraz uchwały będące czynnościami organów działających kolegialnie;

- konsensualne:, gdy wystarczy, że strona złoży oświadczenie woli, oraz realne: gdy należy jeszcze dodać jakieś inne elementy realne, np. wydanie rzeczy;

- rozporządzające - ich celem i bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie, zniesienie lub obciążenie prawa majątkowego, oraz zobowiązujące - tzn. że dana osoba zobowiązuje się względem innej do świadczenia;

- przysparzające: ich zamierzonym skutkiem jest przysporzenie korzyści majątkowej innej osobie, co oznacza zwiększenie jej aktywów lub zmniejszenie pasywów, np. zwolnienie z długu.

- odpłatne, w których strona dokonująca przysporzenia otrzymuje lub dopiero ma otrzymać w zamian za nie korzyść majątkową, stanowiącą ekwiwalent tego przysporzenia, oraz czynności nieodpłatne, przy których takiego ekwiwalentu brak.

25. Oświadczenie woli - pojęcie, moment złożenia, odwołanie.

Oświadczenie woli to zachowanie człowieka, które wyraża w sposób dostateczny jego zamiar wywołania określonych skutków prawnych. Dopóki zamiar ten jest tylko zamysłem człowieka i nie zostanie uzewnętrzniony- nie ma znaczenia prawnego.

Oświadczenie woli jest niezbędnym elementem czynności prawnej- zawiera w sobie treść tej czynności. Aby określone zachowanie mogło być oświadczeniem woli, muszą być spełnione następujące warunki:

- musi być zrozumiałe, aby można było ustalić jego sens,

- musi dotyczyć spraw, które są regulowane przez prawo,

- nie może być wynikiem przymusu fizycznego,

- musi być złożona na serio, z pełną świadomością działania.

Odwołanie oświadczenie woli:

-, jeżeli odwołanie dojdzie przed złożonym oświadczeniem lub równocześnie z nim.

- osoba, która składa oświadczenie woli, utraci zdolność do czynności prawnych lub umrze zanim to oświadczenie dojdzie do drugiej osoby

26. Wady oświadczenia woli - pojęcie, rodzaje, skutki.

Wada oświadczenia woli- szczególne stany faktyczne, wskazane przez ustawodawcę, które uzasadniają pozbawienie aktu prawnego, jakim jest oświadczenie woli skuteczności prawnej.

Skutki wad oświadczenia woli:

- bezwzględną nieważność, co oznacza, że czynność prawna zawierająca wadliwe oświadczenie woli, od momentu jej dokonania nie wywołuje żadnych skutków prawnych i nie ma możliwości jej konwalidacji - przywrócenia ważności;

- wzruszalność czynności prawnej (nieważność względną), co oznacza, że czynność jest ważna i wywołuje skutki, jednakże może zostać wzruszona prze osobę wskazaną przez ustawodawcę i w czasie przez niego wskazanym. W razie jeśli nie zostanie wzruszona w odpowiednim czasie następuje jej konwalidacja, czynność staje się ważna w sposób niewzruszalny.

Wadami oświadczeń woli w prawie polskim są:

• brak świadomości i swobody, (co oznacza, że osoba oświadczająca swoją wolę nie znajduje się w normalnym stanie psychicznym i fizycznym) (art.82 Kodeksu cywilnego)

• pozorność (złożenie oświadczenia woli pozornego, które nie ma wywołać skutków prawnych lub zrobione jest dla żartu) (art.83 Kodeksu cywilnego)

• błąd (mylne wyobrażenie lub brak tego wyobrażenia u osoby oświadczającej swoją wolę o rzeczywistym stanie rzeczy) (art.84-86 Kodeksu cywilnego)

• groźba (wymuszenie oświadczenia woli i stanowi jego wadę, jeśli jest poważne i bezprawne) (art.87 i 88 Kodeksu cywilnego).

• podstęp osoby trzeciej (celowe, świadome działanie osoby, która ten błąd wywołuje)

27. Ważność i nieważność czynności prawnej.

Ważność czynność prawnej - wywołanie zamierzonych przez strony skutki, musi zawierać następujące elementy:

- Osoba, która dokonuje czynność prawną musi posiadać zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej.

- Czynność prawna nie może być sprzeczna z ustawą i zasadami współżycia społecznego.

- Przedstawianie jej w przewidzianej formie, (jeżeli określonej formy wymagają przepisy pod rygorem nieważności).

- Czynność prawna powinna być wolna od wad.

Nieważność to wada czynności prawnej, która polega na nie wywołaniu przez czynność zamierzonych skutków prawnych związanych z jej dokonaniem. Przyczyną nieważności może być:

- brak zdolności do czynności prawnych osoby dokonującej czynności;

- dokonanie czynności z pominięciem wymogu formy zastrzeżonej przez ustawę lub strony pod rygorem nieważności;

- treść czynności sprzeczna z ustawą albo mająca na celu jej obejście lub sprzeczna zasadami współżycia społecznego;

- wada oświadczenia woli.

28. Pojęcie i rodzaje przedstawicielstwa.

Przedstawicielstwo - polega na tym, ze jedna osoba dokonuje w imieniu drugiej osoby czynności prawnej, a czynność ta, o ile mieści się w granicach upoważnienia przedstawiciela do działania w cudzym imieniu (umocowanie) pociąga za sobą skutek bezpośrednio dla reprezentowanego ( Art. 95 §2 ).

Rodzaje przedstawicielstwa:

- Czynne - przedstawiciel składa oświadczenie woli w imieniu reprezentowanego

- Bierne - przedstawiciel odbiera w imieniu reprezentowanego oświadczenie woli złożone przez osobę trzecią ( np. A składa osobie B, która jest przedstawicielem C, ofertę dla C ).

29. Pojęcie i udzielenie pełnomocnictwa.

Pełnomocnictwo to taki stosunek prawny, gdy jedna osoba występuje w charakterze i na rzecz drugiej osoby na podstawie zawartego między nimi stosunku prawnego, tzn. Nie na podstawie ustawy, ale na mocy oświadczenia woli.

Udzielenie: W stosunku do pełnomocnictwa źródłem umocowania jest, więc jednostronne oświadczenie woli reprezentowanego zwanego mocodawcą. Natomiast przedstawiciela określa się w tym stosunku prawnym mianem pełnomocnika. Oznacza to, że do tego, aby powstał prawny stosunek pełnomocnictwa, wystarczy, że mocodawca złoży oświadczenie woli osobie, która będzie go reprezentować. Dla wielu czynności prawnych wystarczy, że mocodawca udzieli pełnomocnictwa ustnie, natomiast są też sytuacje, kiedy do tego, aby pełnomocnictwo było ważne wymagana jest specjalna forma- np. Pisemna, czy też w formie aktu notarialnego.

30. Odwołanie i wygaśnięcie pełnomocnictwa.

Odwołanie - Pełnomocnictwo można odwołać w każdym czasie, chyba, że mocodawca zrzekł się odwołania z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.

Wygaśnięcie - Pełnomocnictwo wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba, że w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej, a po wygaśnięciu pełnomocnictwa pełnomocnik obowiązany jest zwrócić pełnomocnictwo mocodawcy.

31. Prokura - pojęcie, funkcje i rodzaje.

Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura stanowi, zatem szczególny rodzaj pełnomocnictwa. Innymi słowy, jest postacią umocowania do działania w cudzym imieniu opartą na oświadczeniu reprezentowanego (art. 96 K.c.).

Funkcje:

- upoważnia do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem jakiegokolwiek przedsiębiorstwa zarobkowego. Prokurent ma, więc umocowanie nie tylko do zwykłych czynności, lecz także przekraczających zwykły zakres, jeżeli one tylko mogą mieć związek z przedsiębiorstwem.

- upoważnia do zbycia przedsiębiorstwa, wydzierżawienia i ustanowienia na nim prawa użytkowania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości potrzeba wyraźnego upoważnienia. W przypadku zbywania nieruchomości potrzebne jest za każdym razem pełnomocnictwo notarialne.

Rodzaje:

- prokura samodzielna (samoistna) - prokurent działa samodzielnie;

- prokura łączna - dla dokonania czynności prawnej konieczne jest współdziałanie wszystkich prokurentów. W praktyce funkcjonuje także, zaakceptowana przez Sąd Najwyższy, prokura łączna nieprawidłowa, która polega na tym, że dla dokonania czynności konieczne jest współdziałanie prokurenta z inną osobą, która prokurentem nie jest (np. z członkiem zarządu, wspólnikiem);

- prokura oddziałowa - zakres umocowania prokurenta ograniczony jest do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa.

32. Pojęcie umowy i moment jej zawarcia.

Umowa - to zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron, ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Według bardziej szczegółowej definicji umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli. Umowy są zawsze, co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi.

Moment zawarcia umowy:

- Otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia i jej przyjęciu.

- Przystąpienie przez drugą stronę do wykonania umowy.

33. Oferta tradycyjna i elektroniczna - pojęcia, przyjęcie i odwołanie oferty.

Oferta tradycyjna - jeden ze sposobów zawarcia umowy, polegający na złożeniu przez oferenta oświadczenia woli drugiej stronie zwanej tradycyjnie oblatem (interesant).

Przyjęcie oferty tradycyjnej:

Przyjęcie lub odrzucenie oferty są oświadczeniem woli oblata (interesanta). Należy wskazać, że w obrocie oświadczenie to często składane będzie poprzez przystąpienie.

Odwołanie oferty:

- przed zawarciem umowy, tak, więc oświadczenie o odwołaniu musi zostać złożone oblatowi przed wysłaniem przez niego oświadczenia o przyjęciu oferty. Oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści (oferta nieodwołalna) lub określono w niej termin przyjęcia.

- dopuszczalne jest również odwołanie oferty niekierowanej do indywidualnego podmiotu, ale do bliżej nieokreślonej zbiorowości. W takiej sytuacji oferta może zostać cofnięta, co jednak nie ma wpływu na umowy zawarte wskutek oświadczeń oblatów, złożonych przed odwołaniem oferty.

Oferta elektroniczna- to oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.

Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej zobowiązany jest w sposób:

a) jednoznaczny,

b) zrozumiały

A także musi poinformować o:

- czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy,

- skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty,

- zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy,

- metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępniać drugiej stronie,

- językach, w których umowa może być zawarta,

- kodeksach etycznych, które stosuje oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej.

Nie stosuje się do umów zawieranych za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewanie się na odległość, ( czyli umowa, a nie oferta)

34. Aukcja i przetarg. Negocjacje.

Aukcja - zorganizowana forma sprzedaży, będąca formą przetargu prowadzonego na żywo. Zazwyczaj aukcje przeprowadza się wtedy, gdy istnieje wielu potencjalnych nabywców na jeden towar. Mogą się one odbywać na targach bądź w wyspecjalizowanych domach aukcyjnych. Istnieją także aukcje internetowe. W polskim prawie cywilnym aukcja stanowi odrębną od przetargu formę zawarcia umowy.

Przetarg - jeden ze zwyczajowych sposobów wyboru oferty w celu zawarcia umowy. Do szczególnych form przetargów należą m.in. przetargi na zbycie nieruchomości przez podmioty publiczne (regulowane przepisami o gospodarce nieruchomościami) oraz przetargi na nabycie robót budowlanych, dostaw lub usług finansowanych ze środków publicznych lub zamawianych przez podmioty publiczne (tzw. zamówienia publiczne).

Negocjacje - to dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy przynajmniej jedna strona nie zgadza się z daną opinią lub z danym rozwiązaniem sytuacji. Negocjacje to sposób porozumienia się w celu rozwiązania konfliktu oraz dojścia do porozumienia obydwu stron, proces wzajemnego poszukiwania takiego rozwiązania, które satysfakcjonowałoby zaangażowane w konflikt strony.

35. Zaproszenie do zawarcia umowy.

Zaproszenie do zawarcia u mowy - na zasadzie wypromowania swojej marki, produktu poprzez ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, które nie są ofertą.

36. Wadium.

Wadium - kaucja, zastaw. Jest to określona suma pieniędzy składana w poczet zabezpieczenia dotrzymania warunków danej umowy. Wadium wpłacane jest zazwyczaj przy przetargach (licytacjach) na rzecz organu organizującego przetarg, gdzie oferent składa swoją propozycję cenową. Inaczej wadium jest dodatkowym zastrzeżeniem pieniężnym, które może być zawarte w warunkach aukcji lub przetargu na polecenie organizatora. Nie jest obowiązkowe.

37. Zasada swobody umów i jej ograniczenia.

Swoboda umów to zasada prawa zobowiązań polegająca na przyznaniu podmiotom prawnym dowolnej możliwości zawierania i kształtowania treści umów w granicach zakreślonych przez prawo. Na swobodę umów składają się cztery elementy:

- swoboda w zawieraniu umowy

- swoboda w wyborze kontrahenta

- swoboda w kształtowaniu treści umowy

- swoboda w wyborze formy zawarcia umowy

Zakres swobody umów wyznacza treść lub cel stosunku zobowiązaniowego, które nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Ograniczenia swobody umów:

- swobody umów wyznacza treść lub cel stosunku zobowiązaniowego, które nie mogą sprzeciwiać się właściwości (naturze) tego stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

38. Forma umów - przykłady.

Formy umów:

- w drodze czynności konkludentnych - takich, które nie mogą być uznane za formę ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy. Przykładem może być zamówienie dwóch piw przez podniesienie dwóch palców,

- ustnie,

- w formie pisemnej,

- w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem podpisu,

- w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem daty,

- w formie aktu notarialnego,

- w formie przewidzianej ustawą szczególną,

- inne, niewystępujące w prawie polskim.

39. Przykłady umów nienazwanych i nazwanych.

Umowa nienazwana - w polskim prawie za umowę nienazwaną uważa się wszystkie umowy, niebędące umowami nazwanymi. Ze względu na zasadę swobody umów, stosunki prawne regulowane umową nienazwaną kreowane są przez strony w sposób dowolny i odpowiadający stronom.

Przykłady:

-Franczyza - system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami - franczyzodawcą i jego indywidualnymi franczyzobiorcami

- Faktoring uważany jest za umowę łączącą elementy różnych umów, np. cesji wierzytelności i umowy zlecenia, jednakże bez całkowitego utożsamienia jej z którąkolwiek z tych umów. Faktor w ramach umowy zobowiązuje się do wykonania czynności dodatkowych, niezwiązanych już bezpośrednio z samą cesją.

- Timeshare- system posiadania nieruchomości, w którym osoba kupuje w pełni umeblowany i wyposażony apartament lub dom wakacyjny za ułamek kosztu posiadania tradycyjnego apartamentu czy domku letniskowego na zawsze lub na określoną liczbę lat, lecz w tym czasie może korzystać z apartamentu tylko jakiś okres w ciągu roku, zwykle 1, 2 lub 3 tygodnie oraz możliwość korzystania z sieci wymiany wakacyjnej.

Umowa nazwana to umowa posiadająca szczególną regulację kodeksową - do umowy takiej odnosi się grupa przepisów prawa, gdzie określone są wzajemne uprawnienia i obowiązki stron właściwe dla stosunku prawnego danego rodzaju. Regulacji umowy nazwanej poświęcony jest zwykle osobny rozdział kodeksu.

Przykłady:

- umowa sprzedaży,

- umowa zlecenia,

- umowa o dzieło,

- umowa przewozu

40. Umowa przedwstępna.

Umowa przedwstępna jest umową, w której jedna lub obie strony zobowiązują się, że zawrą inną, oznaczoną umowę. Termin ten może zostać ustalony w samej umowie przedwstępnej. Jeżeli jednak nie zostanie w ten sposób oznaczony, wówczas umowa przyrzeczona powinna zostać zawarta w terminie wskazanym przez stronę uprawnioną do żądania jej zawarcia

41. Zabezpieczenia wykonania umów - pojęcie i rodzaje.

Zabezpieczenie wykonywania umów - zmniejszenie indywidualnego ryzyka w przypadku, gdzie umowa zostanie zerwana, niepoprawnie wykonana lub niezrealizowana w terminie. Zależy od rodzaju umowy.

Przykłady zabezpieczeń:

Osobiste

- Poręczenie według prawa cywilnego,

- Gwarancję bankową,

- Weksel własny in blanco,

- Poręczenie wekslowe,

- Przelew wierzytelności na zabezpieczenie,

- Przystąpienie do długu,

- Nieodwołalne pełnomocnictwo.

Rzeczowe:

- Przewłaszczenie na zabezpieczenie

- Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej,

- Zastaw,

- Zastaw rejestrowy,

- Hipotekę,

- Kaucję (odmiana zastawu stosowana w bankowych stosunkach kredytowych),

42. Pojęcie szkody i jej postacie.

Szkoda - pojęcie szkody nie zostało ustawowo zdefiniowane. Szkoda uznawana jest za podstawową przesłankę odpowiedzialności. Dlatego też, posługując się poglądami nauki prawa cywilnego stwierdzić można, iż określenie to odnosi się do wszelkich uszczerbków w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany doznał wbrew swej woli.

Rodzaje szkód:

- Na osobie:

a) szkoda niemajątkowa, określana przez cześć przedstawicieli doktryny prawa cywilnego jako krzywda. Takie rozróżnienie ma na celu wyeksponowanie faktu, iż taka postać szkody dotyka dóbr niemajątkowych;

b) na mieniu; szkoda majątkowa.

- Na mieniu:

a) rzeczywista strata

b) utracone korzyści

W przypadku szkody majątkowej poszkodowany może domagać się odszkodowania, zaś w przypadku szkody niemajątkowej (krzywdy) może mu przysługiwać zadośćuczynienie.

43. Przesłanki i podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej.

Odpowiedzialność odszkodowawcza to jeden z dwóch tradycyjnie reżimów odpowiedzialności cywilnej. Wyróżnia się ją ze względu na źródło zobowiązania, którym jest dopuszczenie się czynu niedozwolonego. Zdarzenie to powoduje powstanie między sprawcą a poszkodowanym cywilnoprawnego stosunku zobowiązaniowego.

,„KC, art. 415: Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.”

Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej:

- wina

- ryzyko

- zasady słuszności - jeżeli wymagają tego zasady współżycia społecznego

- gwarancyjno-repartycyjna

Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej:

- powstanie szkody,

- popełnienie przez sprawcę czynu niedozwolonego,

- związek przyczynowy między szkodą a czynem zabronionym,

- wina sprawcy.

Brak którejkolwiek z tych przesłanek wyłącza odpowiedzialność sprawcy czynu.

44. Sposoby naprawienia szkody.

Naprawienie szkody - jedna z podstawowych sankcji prawa cywilnego, polegająca na naprawieniu szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym albo niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania. Celem naprawienia szkody jest wyrównanie uszczerbku poniesionego przez poszkodowanego.

Sposób naprawienia szkody jest narzucony przez art. 363 par. 1 KC:

- przez przywrócenie stanu poprzedniego

- przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej, zwanej odszkodowaniem.

45. Rodzaje umów stosowanych w administracji - przykłady.

Cechy charakterystyczne umów administracyjnych:

- umowy te muszą legitymować się wyraźną podstawą prawną

- muszą mieścić się w ramach kompetencji organu upoważnionego do ich zawarcia

- podmioty zawierające umowę działają w granicach szerokiej samodzielności prawnej

Rodzaje umów stosowanych w administracji:

- Umowy cywilnoprawne - umowy regulowane przepisami prawa cywilnego:

- najczęściej stosowane są do wykonywania kompetencji związanych z dysponowaniem majątkiem (Skarbu Państwa / samorządowym)

- z reguły związane są z dokonywaniem świadczeń na rzecz społeczności, w szczególności zaspokajanie określonych potrzeb

- wykorzystywane są również w celu zaspokajania potrzeb organów administracji np. zakup artykułów biurowych

- głównie są to umowy: sprzedaży, najmu, dostawy, dzierżawy

- Umowy administracyjne - umowy regulowane przepisami prawa administracyjnego:

- związane są ze wspólnym wykonywaniem zadań lub przekazaniem (powierzeniem) wykonywania zadań z administracji (np. porozumienia administracyjne)

- dochowanie postanowień zagwarantowane jest z reguły środkami administracyjnymi

-, co najmniej jedną ze stron jest organ administracji publicznej, który zawierając umowę rezygnuje z władztwa (równorzędność stron)

- warunkiem koniecznym jest istnienie wyraźnej ustawowej kompetencji do zawarcia umowy (made 808I)

808I 808I 808I 808I 808I 808I 808I 808I 808I 808I 808I

11

---