Ustawa - prawo ochrony środowiska określa zasady ochr. środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju.

Emisja - wprowadzenie bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka do powietrza, gleby, wody lub ziemi: a) substancji; b) energii takiej jak: ciepło, hałas(dźwięki o częstotliwościach od 16 - 16000 Hz), wibracje lub pole magnetyczne;

Metodyka referencyjna - rozumie się przez to określoną na podstawie ustawy metodę pomiarów lub badań, która może obejmować w szczególności sposób pobierania próbek, sposób interpretacji uzyskanych danych, a także metodyki modelowania, rozprzestrzeniania substancji i energii w środowisku. Najbardziej efektywny i zaawansowany poziom technologii i metod prowadzenia dalszych działań, wykorzystywanych jako podstawa ustalania granicznych wielkości mających na celu eliminowanie emisji lub jeżeli jest to praktycznie niemożliwe ograniczenia emisji wpływu na środowisko.

Eksploatacja złóż węglowodorów, wód min. wymaga koncesji i takiej koncesji wymaga również magazynowanie substancji w górotworze, złożowych wód min. i termalnych i zatłaczanie odpadów ciekłych.

Schemat opisu zanieczyszczeń, dróg dostawania się ich do wód powierzchniowych i podziemnych:

OS - składowisko odpadów stałych

OC - odpady ciekłe

OL - odpady lotne

OR - odpady rolne: nadmiar nawozów i środków ochrony roślin

OTM - odpady transportu i magazynowania

WP - zanieczyszczenia wód powierzchniowych

Em - emisja

Im - imisja

Najlepsza dostępna technika - najlepszy i najbardziej efektywny oraz zaawansowany sposób technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywanej jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych mających na celu eliminowanie emisji lub gdy jest to niemożliwe ograniczenie emisji i wpływu na środowisko.

Ścieki - rozumie się przez to pojęcie wprowadzane do wód lub do ziemi:

a) wody zużyte na cele bytowe i gospodarcze,

b) ciekłe odchody zwierzęce z wyjątkiem gnojowicy,

c) wody opadowe lub roztopowe, ujęte w systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych, w tym z centrum miast, terenów przemysłowych i składowych, bez transportowych oraz dróg i parkingów o trwałej nawierzchni,

d) wody odciekowe ze składowisk odpadów, wykorzystane solanki, wody lecznicze i termalne,

e) wody pochodzące z odwodnienia zakładów górniczych, z wyjątkiem wód wprowadzonych do górotworów, jeżeli rodzaje i ilość substancji zawartej w wodzie jest tożsama z rodzajami lub ilością zawartych w pobranej wodzie,

f) wody odprowadzane z obiektów gospodarki rybackiej, jeżeli występują w nich nowe substancje lub zwiększone zostaną ilości substancji w stosunku do zawartych w pobranej wodzie.

Organy administracji państwowej wydające decyzje w sprawie ochrony środowiska:

1. minister środ.

2. wojewoda

3. prezydent miasta lub starosta

4. wójt, burmistrz, prezydent miasta

Ustawa o odpadach Ustawa o odpadach z 27.04.2001 Dz.u.62 pozycja 628 określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska.

Odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej kategorii w załączniku nr. 1 do ust. o odpadach, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do pozbycia jest zobowiązany. Załącznik nr.1 zawiera 16 kategorii odpadów(Dz.U.112poz.206,27.09.01)

pozostałości z produkcji lub konsumpcji;
Q2 - produkty nie odpowiadające wymaganiom jakościowym;
Q3 - produkty, których termin przydatności upłynął;
Wyróżniamy odpady: • niebezpieczne; • inne niż niebezpieczne; • obojętne.

Odpady niebezpieczne - są to te odpady, które należą do kategorii lub rodzaju określonej na liście A załącznika nr.2 do ustawy oraz posiadające co najmniej 1 z właściwości wymienionych w załączniku nr.4.

Odpad obojętny - to taki odpad, który nie ulega istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym jest nie rozpuszczalny w wodzie, nie wchodzi w reakcje fizyczne lub chemiczne, nie powoduje zagrożenia środowiska i nie ulega biodegradacji.

Odpady komunalne- są to odpady, które powstają w gospodarstwach domowych oraz odpady pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład sa podobne do odpadów domowych, z tym ze odpady niebezpieczne od innych wytwórców nie są odpadami komunalnymi.

Magazynowanie odpadów- czasowe przetrzymywanie odpadów, przed ich transportem, unieszkodliwieniem lub odzyskiem ( 1rok można składować bez konsekwencji i opłat).

Składowanie- ostateczne składowanie na wysypisku.

Katalog odpadów

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów Dz.u.112 poz.1206. Rozporządzenie to określa katalog odpadów wraz z listą, odpadów niebezpiecznych i sposób klasyfikowania odpadów. Katalog odpadów dzieli odpady w zależności od źródła ich powstawania na 20 grup. Każdy rodzaj odpadu ma 6-cio cyfrowy kod:

- pierwsze dwie cyfry - grupa odpadów (l - 20),

- następne dwie - podgrupa,

- ostatnie dwie - rodzaj,

* zaliczenie odpadów niebezpiecznych.

Grupa 0l - odpady powstające przy produkcji, poszukiwaniu, wydobywaniu oraz chemicznej i fizycznej obróbce rud.

01 01 - odpady z wydobywania kopalin.

01 01 02 - odpady z wydobywania kopalin innych niż rudy metali.

01 05 - płuczki wiertnicze i inne odpady wiertnicze.

01 05 04 - płuczki i odpady wiertnicze z odwiertów wody słodkiej.

01 05 05* - płuczki i odpady wiertnicze zawierające ropę naftową.

Odpady zaznaczone gwiazdką w ustawie ozn. odpady niebezpieczne.

Obowiązek posiadacza odpadów:

1. musi uzyskać pozwolenie na wytwarzanie odpadów jeśli wytwarza odpady niebezpieczne powyżej 1t lub odpadów innych 5000t,

2. musi uzyskać decyzję zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezp. Jeżeli wytwarza do 1t odpadów niebezp.

3. musi przedłożyć inf. O wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania nimi jeżeli wytwarza od 5-5000t odpadów innych(rocznie)

Zawartość wniosku o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów:

1. musi zawierać wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania z uwzględnieniem ich podstawowego składu chem. i fiz.

2. określenie ilości odpadów przewidzianych do wytworzenia w ciągu roku

3. musimy wskazać sposób zapobiegania powstawania odpadów lub ograniczenia ich ilości i negatywnego oddziaływania na środowisko

d) szczegółowy opis sposobu gospodarowania odpadami z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania

e) wskazanie miejsca i sposobu magazynowania odpadów.

Możliwości zanieczyszczenia odpadami stałymi:

1. zagrożenie wód powierzchniowych

składowisko poniżej zwierciadła wody, lokalne zanieczyszczenia (mała przepuszczalność)

zagrożenia lokalne, niebezpieczne zagrożenie blisko położonych soczewek piasków,

zagrożenie wód powierzchniowych w okresie wysokiego położenia zwierciadła wody

brak zagrożenia w okresach suchych, wskazane izolowanie dna składowisk

bezpośrednie zagrożenia

ZANIECZYSZCZENIA I OGNISKA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD PODZIEMNYCH

Źródła zanieczyszczeń - pochodzą najczęściej spoza warstwy i należy ustalić ich pochodzenie.
Miejsce występowania zanieczyszczeń:
-napowierzchni,
- w powietrzu,
- pod powierzchnią ziemi.

Rodzaje zanieczyszczeń:
-chemiczne,
-biologiczne,

- fizyczne (np.: zawiesiny, zmiana temp., barwy, itp.).

Charakter przestrzenny źródeł zanieczyszczeń:
- punktowy (otwory, otwory chłonne),
- liniowy (rurociągi, rzeki, kanały),
- mało- i średniopowierzchniowy (małe i duże środowiska),
- wielkopowierzchniowy (opad gazów i pyłów).

Rozpoznanie zagrożeń - dla rozpoznania prognozowania przemieszczania się zanieczyszczeń należy:
•zbadać warunki przemieszczania się substancji zanieczyszczających,
•układ kompleksów litologicznych,
•własności i parametry ośrodka hydrogeologicznego (skład mineralny, możliwości wymiany jonowej i własności sorpcyjne, skład ziarnowy, porowatość, wielkość i charakter porów, własności filtracyjne),
•warunki hydrauliczne (spadek hydrauliczny, prędkość przepływu),
• ilość wód przesączających się, związanych i wolnych,
•chemizm wód przesączających się,
• warunki biologiczne.

GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD PODZIEMNYCH

I. W górnictwie przez:
• wiercenia (filtracja płuczki do górotworu - ucieczki, zła likwidacja otworów piezometrycznych i geotechnicznych, przez które zanieczyszczenia dostają się do-gruntu),
•odkrywki,
•zwałowiska,
• podziemne magazyny gazu (może wystąpić skażenie metanem lub bakteriami),
•podziemne magazyny środków pędnych,
•eksploatacja złóż(odwadnianie) - zubożenie zasobów wód podziemnych.

II. W przemyśle przez:
•emisję-substancji,
•zrzut-ścieków,
• składowiska odpadów.

III.W gospodarce komunalnej przez:
•eksploatację-wody,
•zrzutś-cieków,
•składowanie-śmieci,
• cmentarze.

IV. W transporcie przez:
• transport i składowanie produktów naftowych,
• środki przeciwśniegowe.

Rozpoznanie zagrożeń

Dla rozpoznania i prognozowania przemieszczania się zanieczyszczeń należy:

1. zbadać warunki przemieszczania substancji zanieczyszczonych (dokładna charakterystyka substancji zanieczyszczonych)

2. układ kompleksów litologicznych

3. własności i parametry ośrodka hydrogeologicznego (skład mineralny, możliwośc wymiany jonowej, własności sorpcyjne, porowatość, wielkość i charakter porów, własności filtracyjne)

4. warunki hydrauliczne (spadek hydrauliczny, prędkość przepływu)

5. ilość wód przesączających się, związanych

6. chemizm wód przesączających się

7. warunki biologiczne

Ochrona czynna - działania mające na celu eliminację ognisk zanieczyszczeń.

Ochrona bierna - działania mające na celu utrzymanie istniejącego stanu np. ustanowienie strefy ochronnej (strefa ochronna wód podziemnych, wyznaczanie tych stref, kryteria wyznaczania stref ochronnych).

Ustanowienie stref ochronnych reguluje PrawoWodne Dz.U.nr 115, rok2001, część III, rozdz.II.

Strefa ochronna - obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytków gruntów oraz korzystania z wód.

Strefe ochronna dzielimy na:

a) teren-ochrony bezpośredniej - należy tu naprawić odprowadzenie wody opadowej, zagospodarowanie terenów zielenią, ograniczenie do niezbędnych potrzeb ludzi

b) teren ochrony pośredniej - ma chronić wodę w warstwie wodonośnej; wyznacza się w oparciu o układ pola hydrodynamicznego (strefa ta jest tak mała, że to co odpłynie nie będzie wpływało na degradację lub będzie to mały czas żeby można było wyeliminować zagrożenie (25 lat) jeżeli więcej to nie wyznacza się strefy pośredniej.

Na terenie ochrony pośredniej może być zabronione lub ograniczone wykonywanie robót:

-wprowadzanie ścieków

-rolnicze wykorzystanie ścieków

-budowa autostrad

-roboty melioracyjne

-lokalizowanie składowisk

-urządzanie parkingów, mycie samochodów

-urządzanie cmentarzy i grzebanie zwłok zwierząt

Środki ochrony przy wyznaczaniu stref:

-analiza materiałów kartograficznych (mapy struktór, miąższości i spękań)

-analiza zdjęć lotniczych

-analiza map -piezometrycznych

-badania hydrogeologiczne w celu oceny danej warstwy wodonośnej

-badania modelowe

-badania sozologiczne

Geologiczne i hydrogeologiczne warunki migracji zanieczyszczeń:

-czynniki naturalne( przepuszczalność, spadki hydraul.),

-eksploatacja wody,

-depresja wywołana w głębszych poziomach wodonośnych o zwierciadle napiętym.

-odwodnienie górotworu.

-represja wywołana w głębszych poziomach wodonośnych o zwierciadle napiętym

Remediacja - przyspieszanie biologicznych-procesów oczyszczania skażonych-gruntów.

Utylizacja CO₂ - poprzez zatłaczanie do złoża ropy i nafty przez co zwiększyć można szczerpalność złoża do 10% a jednocześnie pozbyć się CO₂.

Wody podziemne są skażone azotanami pochodzącymi z nawozów. Azotany się nie sorbują, są one „transportowane” w dół.

WP- zanieczyszczenia wód powierzchniowych (np. awaria cysterny lub inne skażenie) mogą przedostać się do wód powierzchniowych, a jeśli są dobre warunki filtracyjne to będą się dalej przedostawać, ale można je odpompować ze studni i oczyszczać na powierzchni.

Zanieczyszczenia przemieszczają się zawsze w kierunku przepływu wód podziemnych (dobrze rozpuszczalne w wodzie).

Duża ilość wód z kopalni jest zrzucana do wód powierzchniowych:

Dla pierwszych poziomów wodonośnych elementem zanieczyszczających jest rzeka:

Środowisko szczelinowe, bardo dobra filtracja (ale nie wiadomo w którym kierunku):

Zanieczyszczenia węglowodorami i ropopochodnymi

Bocznica kolejowa-zabezpieczenie podłoża przed wyciekami(system ten funkcjonuje w różnych gałęziach przemysłu)

Pomiar grubości paliwa w piezometrze

Tereny lotniska są jedynymi miejscami gdzie sczerpywanie paliwa jest dochodowe(bo dużo znajduje się w gruncie). Najpierw należy zebrać paliwo a następnie wybrać jakąś metodę do oczyszczania

Układ z pompowaniem wody

W obrębie leja depresyjnego rośnie prędkość dopływu. Jeżeli zbierzemy paliwo możemy przystąpić do remediacji środowiska.

Wenting(wentylacja)- usuwanie lekkich par węglowodorów mających dużą prężność

Wieża stipingowa-proste urządzenie, sorbuje proste węglowodory.

8-12º C temp.w pierwszym pozomie otw. Technologicznych

Baza paliw-materiał zgromadzony na pryzmie, wprowadza się, wprowadza się rurkami bakterie i wodę, oczyszczanie trwa wiele miesięcy

Bioreaktor-zbiornik, który wypełniamy wodą i zaszczepiamy bakterie, dostarczamy N_2, siarkowodór i tlen. Bakterie namnażają się bardzo szybko. W lab.z badanej próbki gruntu możemy wyizolować bakterie węglowodorowe na pożywce agarowej. Bakterie można kupić w postaci przetrwalników, ale są o 50% mniej skuteczne niż te wyizolowane z gruntu, który chcemy oczyszczać .

Bariery fizyczne-szczelna przesłona w postaci ekrany przeciwfiltracyjnego

Bariera hydrauliczna-wykorzystanie studni depresyjnych lub represyjnych, robi się je bardzo szybko

Stabilizacja, solidyfikacja-metody stosowane do uszczelniania wałów powodziowych

Metoda termiczna- spalanie ropopochodnych

Flotacja- rozdział faz

Elektroreklamacja gruntu- z wykorzystaniem prądu

Bioremediacja

+ landforming- potraktowanie bakteriami zanieczyszczonego gruntu

Iniekcja powietrza- zatłaczanie powietrza, musi być przepuszczane przez wieżę stripingową

Płukanie(sczerpywanie) i ogrzewanie rzadko stosowane

Bioremediacja stymulowana wodą- nadtlenkiem wodoru,5% nadmanganianem potasu

Wymagania dotyczące lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia składowiska odpadów:

Składowiska powinny być:

-bezpieczne dla zdrowia ludzi

-bezpieczne dla środowiska

-w szczególności powinny zapobiegać zanieczyszczeniu wód podziemnych i powierzchniowych, gleby i ziemi oraz powietrza

Składowiska nie powinny być lokalizowane w następujących miejscach:

1. w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych

2. na obszarach otulin parków i rezerwatów przyrody

3. na obszarach lasów ochronnych

4. w dolinach rzek, w pobliżu wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych, podmokłych

5. w obszarach mis jeziornych i ich strefach krawędziowych

6. na obszarach bezpośredniego bądź potencjalnego zagrożenia powodzią w rozumieniu przepisów prawa wodnego:zagrożenie powodziowe-1%-raz na 100 lat: 5%-raz na 20 lat; 1‰-raz na 1000 lat

7. w strefach osuwisk i zapadlisk terenów, w tym powstałych w wyniku zjawisk krasowych oraz zagrożonych lawinami

8. na terenach o nachyleniu powyżej 10º

9. na terenach zagrożonych glacitektonicznie, poprzecinanych uskokami, spękanych lub uszczelinowaconych

10. na terenach wychodni skał zwięzłych porowatych, skresowiałych i skawernowanych

11. na glebach klas bonitacji I-II

12. na terenach, na których mogą występować deformacje ich powierzchni na skutek szkód pogórniczych

13. na obszarach ochrony marowiskowej?

14. na obszarach górniczych utworzonych dla kopalin leczniczych

15. na obszarach określonych w przepisach odrębnych

Minimalna odległość składowiska odpadów niebezpiecznych lub składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne od budynków mieszkalnych, budynków zamieszkania zbiorowego i budynków użyteczności publicznej w rozumieniu przepisów prawa budowlanego mierzona od krawędzi kwatery składowiska odpadów, ustalona jest zgodnie z raportem o oddziaływaniu składowiska odpadów na środowisko.

Składowisko>1ha

Wymagane badania geologiczne, hydrogeologiczne i geotechniczne:

-na obszarze planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia przeprowadza się badania hydrogeologiczne i geologiczne

-wyniki badań hydrogeologicznych oraz geologicznych, wykonywanych zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących projektu prac geologicznych oraz opracowaną dokumentacją geologiczną- inżynierską i hydrogeologiczną, zgodną z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących dokumentacji geol.-inżynierskiej i hydrogeologicznej dołącza się do wniosku o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zapas podarowania terenu dla składowisk odpadów

Wymagany zakres badań hydrogeologicznych:

Powinien zawierać:

1)inwentaryzację wszystkich cieków powierzchniowych: wód penetrujących obszar planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia i naniesienie ich na mapę w skali 1 : 5000. prace te należy wykonać w najmniej korzystnych warunkach hydrogeologicznych , tj. w okresie wysokich stanów wód

2)wykonać bilans hydrogeologicznej ilości wód wchodzących i wychodzących ze składowiska odpadów w trakcie jego eksploatacji, obejmującego następujące elementy:

-średnią roczną wieloletnią wielkość opadów na podstawie danych z najbliżej położonej stacji opadowej

-roczną wielkość najwyższego opadu z okresu ostatnich 30 lat, na podstawie danych z najbliżej położonej stacji opadowej

-przypuszczalną ilość wody zawartej w ……przewidzianych do składowania odpadów

-przypuszczalna ilość wody jaka może być wchłonięta przez deponowane odpady

- parowanie terenowe

Zakres badań geologicznych powinien uwzględniać:

1)rozpoznanie budowy geologicznej terenów planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia na podstawie co najmniej 5 otworów badawczych o głębokości wystarczającej do zbadania w-wy wodonośnej i w-wy izolującej z tym, że min. Ilość otworów badawczych powinna wynosić: 1 otwór na 1 ha badanego terenu

2)pobranie próbek oraz wykonanie analizy uziarnienia oraz laboratoryjnego współczynnika filtracji K z każdej w-wy stanowiącej wydzielenie litologiczne

3)przeprowadzenie obserwacji hydrogeologicznych oraz wykonanie połowy pomiarów współczynnika filtracji K w każdym otworze badawczym

4)zbadanie przestrzennej budowy górotworu w obszarze planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia za pomocą metod geofizycznych w szczególności metodą elektrooporową lub metodą sejsmiczną

5)ustalenie pojemności sorpcyjnej gruntu

Geologiczne warunki lokalizacji składowisk:

1)składowisko odpadów lokalizuje się tak, aby miało naturalną barierę geologiczną uszczelniającą podłoże i ściany boczne

2)minimalna miąższość i wartość współczynnika filtracji K naturalnej bariery geologicznej wynosi:

a)dla składowiska odpadów niebezpiecznych- miąższość nie mniejsza niż 5m, współczynnik filtracji K≤1,0*10^-9 m/s

b) dla składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne - miąższość nie mniejsza niż 1 m, WSP. Filtracji K≤1.0*10^-9 m/s

3)bariera geologiczna powinna mieć rozciągłość poziomą przekraczającą obszar projektowanego składowiska odpadów

4)przewidywany najwyższy piezometryczny poziom wód podziemnych powinien być co najmniej 1m poniżej poziomu projektowanego wykopu dna składowiska

5)w miejscach, gdzie naturalna bariera geologiczna nie spełnia warunków określonych w pkt. 2 a i b, stosuje się sztucznie wykonaną barierę geologiczną o minimalnej miąższości 0,5m, zapewniającą przepuszczalność nie większą niż określona w ust. 2, którą wykonuje się w taki sposób, by procesy osiadania na składowisku odpadów nie mogły spowodować jej zniszczenia

6)pomiary współczynnika filtracji K naturalnej lub sztucznej bariery geologicznej wykonuje się co najmniej dwiema metodami, w tym min. jedną połową, zależnie od warunków

Odprowadzanie odpadów ze składowiska:

1)składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne wyposaża się w system drenażu wód ociekowych, zaprojektowanych w sposób zapewniający jego niezawodne funkcjonowanie , w trakcie eksploatacji składowiska odpadów co najmniej 30 lat po jego zamknięciu

2)system drenażu odcieków ze składowiska odpadów umożliwiający konserwację i kontrolę jego stanu wykonuje się powyżej izolacji syntetycznej. System ten składa się z w-wy drenażowej wykonanej z materiału iłowo-piaszczystego lub innych materiałów o podanych właściwości i wartości współczynnika K> niż 1*10^-4 m/s i miąższości rzeczywistej nie mniejszej niż 0,5m; w w-wie drenażowej umieszcza się system drenażu głównego odprowadzający odcieki do głównego kolektora

3)zbocza składowiska odpadów wyposaża się w system drenażu umożliwiający spływ odcieków do głównego systemu drenażu.

4)w przypadku wydzielenia na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych części przeznaczonej do składowania odpadów niebezpiecznych, część tę wyposaża się w odrębny system drenów

Gaz wysypiskowy:

1)składowisko odpadów, na którym przewiduje się skład odpadów ulegających biodegradacji wyposaża się w instalację do odprowadzania gazu składowiskowego

2)gaz składowiskowy oczyszcza się i wykorzystuje do procesów energetycznych, a jeżeli jest to uciążliwe- spala w pochodni

Otoczenie składowiska:

- składowisko odpadów otacza się pasem zieleni złożonym z drzew i krzewów, w celu ograniczenia niedogodności i zagrożeń powstających na składowisku

-minimalna szerokość pasa zieleni wynosi 10m

-dla składowiska odpadów, a którym składowane są wyłącznie odpady inne niż normalne konieczność wykonania pasa zieleni, jego szerokości i usytuowanie uzależnia się od możliwości izolacji składowiska

Warunki eksploatacji składowiska (powinna zapewniać):

-ograniczenie powierzchni składowiska odpadów eksponowanych na oddziaływanie warunków atmosferycznych

-przeciwdziałanie transportowi odpadów w powietrzu

-gromadzenie odcieków i poddawanie ich oczyszczaniu w stopniu umożliwiającym ich przyjęcie na oczyszczalni ścieków lub odpadów do wód lub do ziemi

-stateczność geotechniczną składowiska odpadów

Rodzaje uszczelnień składowisk:

Uszczelnienia dzielimy na:

-uszczelnienie podstawy

-uszczelnienie pośrednie

-uszczelnienie powietrzne

-uszczelnienie boczne

Niezależnie od przyjętej metody, uszczelnienia powinny zapewniać:

-stworzenie nieprzepuszczalnej i stabilnej w czasie w-wy uszczelniającej tak, aby nie dopuścić do przenikania do podłoża odcieków z wysypiska oraz aby wody podziemne z terenów przyległych nie infiltrowały w głąb wysypiska

-gromadzenie i odprowadzenie wody infiltrującej przez wysypisko (odcieków) oraz powstających gazów

-adsorpcja szkodliwych związków chemicznych

-utworzenie pod wysypiskiem wyrównanego i stabilnego podłoża o dobrej nośności i niewielkim osiadaniu

W każdym wysypisku odpadów komunalnych warstwy przesłony filtracyjnej muszą być zbudowane z materiału mineralnego lub syntetycznego (geomembrany, geomaty, itp.) albo stanowić ich połączenie.

Jako materiały do przesłon mineralnych najczęściej stosuje się:

- masy mineralne o odpowiednich własnościach

- masy mineralne z dodatkiem substancji ulepszających

- masy antropogeniczne

Naturalna przesłona izolacyjna powinna charakteryzować się:

- szczelnością

- statecznością

- łatwością formowania

- zdolnością do samouszczelniania (pod geomembraną kładziemy geowłókninę)

- odpornością na deformacje filtracyjne

Jeżeli materiał ilasty jest zbyt przesuszony nie da się ułożyć jednorodnej, jeżeli jest zbyt wilgotny to także się nie ułoży warstwy ponieważ powstanie błoto.

Dla uszczelnień mineralnych:

- współczynnik filtracji k warstw izolowanych powinien być niższy od 1·10^-9 (wartość ta ze względu na trudność obiektywnego oznaczenia powinna być oznaczona co najmniej dwoma metodami: laboratoryjną i polową.

- minimalna grubość uszczelnienia-1m, składane i zagęszczona warstwami o miąższości 0,25m

Dla uszczelnień sztucznych:

- dobra szczelność i odporność na ewentualne pękania i rozerwania

- wysoka odporność na działanie związków chemicznych w odpowiednio długim czasie

- odporność na wysokie i niskie temperatury oraz wynikające z nich odkształcenia

- niewrażliwość na nierównomierne osiadanie i duże elastyczności

- dobre i równomierne przyleganie do sąsiednich warstw oraz duża przyczepność do podłoża szczególnie na skarpach

- łatwość układania i ścisłego łączenia się ze sobą sąsiadujących pasm uszczelniających

Metody poboru próbek powietrza gruntowego przez instytucje badawcze:

1)met. ZSE AGH

-punkty pomiarowe rozmieszczone w regularnej siatce o kroku pomiarowym 20m;

-pobór prób z wbijanych sond na głęb. 1,2 - 1,5m;

-wykonanie analizy chromatograficznej.

2)met. IGNiG w Krakowie

-punkty pomiarowe rozmieszczone w regularnej siatce o kroku pomiarowym 60m.

-ręczne wiercenie otworów badawczych do głębok. 2,5m w których umieszcza się sondy z perforacją w dolnych odcinkach;

-pobór prób powietrza gruntowego po 24h;

-wykonanie analizy chromatograficznej.

piezometr

3)met. Petrogeo-Jasło Sp. z o.o.

-ręczne wiercenie otworów do głębokości 1,2m w regularnej siatce o kroku pom. 10m;

-wbijanie sondy do wykonanego otworu;

-zassanie powietrza gruntowego przy użyciu naczynia z wodą;

-pobór prób powietrza gruntowego ze szklanych espiratorów;

-wykonanie analizy chromatograficznej;

4)met. Drager-Stitz

-wbijanie sondy do gruntu (rura osłonowa z końcówką umożliwiającą zassanie powietrza);

-zassanie powietrza do komory z rurką indykatorową;

-bezpośredni odczyt umożliwiający określenie obszaru skażenia.

Sonda wbijana młotkiem- za jej pomocą możemy w terenie oznaczyć stężenie węglowodorów albo wodę. Jest to wstępne oznaczanie zaw. Węglowodorów w gruncie.

Oddziaływanie prac wiertniczych na środowisko

Wiertnię wraz ze znajdującymi się urządzeniami wiertniczymi, silnikami, pompami, zbiornikami, pomieszczeniami magazynowymi oraz administracyjnymi traktujemy jako zamknięty obiekt przemysłowy i w związku z tym ocena jej oddziaływania na środowisko jest prowadzona jak dla obiektów budowlanych.

Zależy od:
- lokalizacji wiertni (tereny rolnicze, leśne, wymagające szczególnej ochrony, strefy ochronne ujęć wód podziemnych);
- wielkość zajętej i zdegradowanej czynnej powierzchni gleby;
- rodzaju i wielkości emisji i imisji zanieczyszczeń powietrza;
- szkodliwych oddziaływań fizycznych (hałas, wibracje);
- rodzaju i ilości odprowadzanych ścieków i wielkości zawartych w nich ładunków zanieczyszczeń;
- stężeń zanieczyszczeń w odbiornikach ścieków;
- rodzaju i ilości składowanych odpadów oraz sposobu składowania (szczelność składowiska, ewentualna niezorganizowana emisja gazów);
- rozwiązań prawnych aktualnie stosowanych w kraju, zawierających szczegółowe wymagania regulujące zasady postępowania w zależności od warunków terenowych, typowych cech klimatu, stopnia szkodliwości odpadów;
- czasu przywrócenia terenu wiertni do stanu pierwotnego;
- narzuceniu rozwiązań dotyczących likwidacji szczególnie szkodliwych odpadów np. wysokozasolonych odpadów.

Zanieczyszczenia spotykane w ściekach i odpadach wiertniczych:
- jony metali ciężkich (Cr, Pb, Cd, As, Zn) pochodzące z minerałów lub dodatków chemicznych stosowanych do sporządzania płuczki z materiałów stosowanych do cementowania otworów, z orurowania lub zwiercanych materiałów skalnych;
- sole pochodzące z przewiercanych interwałów oraz dodawane do płuczki dla zapobiegania kawernowania ścian otworów wierconych, np. w formacjach solnych;
- tłuszcze, oleje i smary, które muszą być stosowane w procesie wiercenia dla zapewnienia prawidłowej pracy urządzeń;
- węglowodory pochodzące z opróbowanych złóż;
- fenole, formaldehydy, czyli środki zapobiegające procesom fermentacyjnym, którym łatwo podlegają w wysokiej temp. niektóre składniki płuczek;
- silne alkalia;
- związki organiczne o dużym potencjale redukcyjnym;
- środki powierzchniowo czynne;
- trudne do zidentyfikowania produkty rozkładu licznych środków chemicznych płuczek.

Optymalizacja składu płuczki w aspekcie ograniczenia zużycia materiałów płuczkowych:
- projektowanie właściwej gęstości płuczki z uwzględnieniem:
• wielkości ciśnienia porowego;
• wielkości ciśnienia złożowego;
• wielkości anormalnie wysokich ciśnień porowych i złożowych;
• wielkości ciśnienia bocznego przewiercanych skał plastycznych (iły plastyczne, sole, itp.).
- stosowanie materiałów o wysokim stopniu rozdrobnienia do sporządzania i obciążania płuczki (zastosowania dyspergatora hydraulicznego - „miksera") co zapobiega sedymentacji.

Sposoby regulacji fazy stałej w płuczce wiertniczej:
- rozcieńczanie wodą (ale produkcja względnej ilości ścieków),

- częściowa wymiana na wodę i świeżą płuczkę;
- wprowadzenie środków chemicznych zmniejszających lepkość płuczki (polifenole);
- stosowanie koagulantów i flokulantów, zwiercin;
- stosowanie polimerów zapobiegających dyspersji zwiercin;
- stosowanie wysokowydajnych mechanicznych urządzeń do oczyszczania;
- stosowanie pełnego zestawu urządzeń oczyszczających, tj:
• sit wibracyjnych z odpowiednio dobranymi sitkami;
• hydrocyklonów odpiaszczających;
• hydrocyklonów odmulających;
• wirówek.

Zasadnicze sposoby postępowania ze ściekami i odpadami wiertniczymi:
- gromadzenie ścieków i odpadów w dole urobkowym zlokalizowanym na terenie wiertni;
- wiercenie bez dołu urobkowego i okresowe wywożenie ścieków i odpadów z wiertni na wyznaczone składowiska i wylewiska lub na teren innej wiertni do tzw. zbiorczych dołów urobkowych.

Wytyczne gromadzenia ścieków i odpadów w dole urobkowym:
1. Stosować się do aktualnych regulacji prawnych dotyczących magazynowania odpadów.
2. Dbać o właściwą lokalizację dołu uniemożliwiającą spływ wód powierzchniowych, a zarazem zapewniającą spływ wszystkich ścieków z terenu wiertni (np. z mycia urządzeń, wypływów z nieszczelnych instalacji).
3. Stosować odpowiednią izolację odpadów od otoczenia, aby uniemożliwić migrację składników do wód gruntowych.
4. Stosować odpowiednią konstrukcję dołów urobkowych, aby w przypadku obszarów zalewowych zawartość dołu nie wpływała negatywnie na jakość wód powierzchniowych i gruntowych.
5. Stosowanie uszczelnienia dołu adekwatne do istniejącego ukształtowania terenu oraz warunków geologicznych i hydrogeologicznych.
6. Zwracać szczególną uwagę na utrzymanie maksymalnego poziomu cieczy w dole w odniesieniu do wysokości obwałowania.
7. Gromadzenie odpadów i ścieków ściśle związanych z procesem wiercenia.
8. Wywozić ścieki i odpady na składowiska, szczególnie w tych przypadkach kiedy ze względu na swoją szkodliwość stanowiłyby: - znaczne zagrożenie wód i gleby; - warunki hydrogeologiczne nie dają gwarancji prawidłowej ich izolacji od otoczenia (np. w stykach ochronnych ujęć wody, obszarach zalewowych).
9. Zlikwidować dół urobkowy po zakończeniu wiercenia.

Zalecany tok postępowania z odpadami wiertniczymi:
1. Ustalenie terminu likwidacji deponowanych odpadów i rekultywacji terenu.
2. W przypadku odpadów niebezpiecznych, stanowiących realne zagrożenie dla wód i gleby (np. odpadów wysokozasolonych) wymagane jest ich głębokie odwadnianie przed zdeponowaniem w ziemi.
3. Odpady wiertnicze winny ,być poddane badaniom zmierzającym do oceny ich szkodliwości według ściśle sprecyzowanego schematu lub według obowiązujących zasad w PIOŚ. (dziś już troche nieaktualne - rozporządzenie dotyczące wymywalności, rozporządzenie Ministra gospodarki przy przenoszeniu odpadów do składowisk)
4. Wyłączone z obowiązku badań fizyko-chemicznych mogą być odpady z wierceń płytkich, prowadzonych przy pomocy płuczki wiertniczej opartej o nietoksyczne składniki użyte w limitowanych ilościach (stężeniach) (nie dopuszczone przez Ministra Gospodarki).
5. Dopuszczalne wartości parametrów kryterialnych winny być zróżnicowane w zależności od metody likwidacji lub zagospodarowania odpadu.
6. Przed przystąpieniem do zestalania odpadów każdorazowo powinny być wykonane laboratoryjne próby skuteczności ich zastosowania.
7. Po zdeponowaniu odpadów w ziemi należy każdorazowo wykonać badanie geotechniczne i fizykochemiczne dla określenia prawidłowości przyjętej metody i technologii.
8. Odpady powinny być deponowane w miejscach ich powstawania, co wymusza minimalizację ich ilości i toksyczności.
9. Tworzenie dużych, nawet prawidłowo wykonanych składowisk, może w przypadku uszkodzenia uszczelnienia spowodować lokalną katastrofę ekologiczną.
10. Teren deponowania odpadów wiertniczych powinien być trwale oznaczony.

Metody likwidacji dołów urobkowych:
- wykorzystanie odpadów dla celów rolniczych: mieszanie z glebą odpadów o małym ładunku chemicznym, gdzie w naturalnych procesach rozcieńczania, adsorpcji i biodegradacji następuje redukcja zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych;
- deponowanie odpadów w ziemi bez izolacji od otoczenia, co jest możliwe tylko w przypadku odpadów praktycznie całkowicie nieszkodliwych dla gleby i wód podziemnych;
- deponowanie odpadów w ziemi z pełną izolacją od otoczenia (odpady posiadające znaczny ładunek chemiczny);
- zestalanie odpadów i ich deponowanie w ziemi odpowiednie (odpady o znacznym ładunku chemicznym lub o dużym stopniu uwodnienia);
- składowanie odpadów o znacznym ładunku szkodliwych substancji na specjalnie wyznaczonym i przygotowanym terenie;
- zatłaczanie cieczy z odwodnienia odpadów do ściśle określonego typu otworów w chłonne horyzonty nieprodukcyjne;
- w wielu krajach Europy obowiązują (np. w Holandii) przepisy, gdzie ze względu na specyfikę warunków hydrologicznych wszystkie odpady są zaliczone do szkodliwych i muszą być kierowane do wyspecjalizowanych zakładów likwidacji i utylizacji płuczki wiertniczej;
- utylizacja ścieków i odpadów wiertniczych w specjalistycznych zakładach skutecznie przeciwdziała popełnieniu błędów w trakcie likwidacji odpadów, co może przejawić się w: • obniżeniu plonowania przy mieszaniu odpadów z glebą; • zapadaniu się gleby i powstawaniu grzęzawisk; • skażeniu nawet po dłuższym czasie wód gruntowych i gleb;
- w rejonach, gdzie panują korzystniejsze warunki hydrogeologiczne i nie ma potrzeby wprowadzania tak restrykcyjnych przepisów.

Likwidacja i unieszkodliwianie odpadów wiertniczych:
● Sposób zestalania wysokouwodnionych odpadów wiertniczych stosowany w PGNiG S.A. w Warszawie Oddział Poszukiwania Nafty i Gazu w Jaśle polega na:
-spiętrzeniu zawartego w dole urobkowym odpadu (osadu) przez zmniejszenie rozmiarów dołu urobkowego;
- podaniu do zestalonego odpadu aktywatorów (cementu i / lub gipsu);
- wymieszanie osadu z aktywatorem,
- podaniu czynnika solidyfikującego (roztwór krzemianu sodu - szkło wodne) i ponownym wymieszanie odpadu;
- pozostawienie odpadu do zestalenia na okres co najmniej 24 godziny;
- pokrycie zestalonego osadu warstwą gleby,
- rozprowadzenie humusu i wyrównanie terenu;
- stosowanie dla małych dołów (do 600 m³), większe trzeba rozdzielić (przy pomocy rowów rozprowadzających).

● Sposób zestalenia odpadów według IGNiG Kraków. Zestalenie szlamów poneutralizacyjnych, zużytych płuczek i zwiercin polega na solidyfikacji odpadów w oparciu o reakcję rozpuszczalnych krzemianów metali alkalicznych z nieorganicznymi reagentami zawierającymi dwuwartościowe kationy. Do zestalenia stosuje się:
- szkło wodne sodowe o module 145,<10 - 40 % wag.>;
- roztwór CaCI2 o gęstości ok. 1,4 g/cm³, <5 - 15 % wag.>;
- cement budowlany 5 - l 0% wag. (wprowadzony dla przyspieszenia procesu soldyfikacji).

Uwaga: W wyniku reakcji pomiędzy krzemianem a środkiem wiążącym stopniowo powstaje w utwardzonym materiale trójwymiarowa, pseudomineralna siatka, w której metale ciężkie są chemicznie związane w postaci nierozpuszczalnych lub zostają zaadsorbowane w siatkę kwasu krzemowego (silikaźelu).
● Solidyfikacja odpadów o niskiej mineralizacji i wysokiej zawartości fazy stałej (z zastosowaniem solakrylu ASM-10):
-Solakryl ASM-10 (materiał konsolidujący) 30-60%obj. w stosunku do obj. odpadu;
- TEA (trójetanoloamina 25 % roztwór) - aktywator 2-8%obj., w stosunku do solakrylu;
- NA (nadsiarczan amonu 5 % roztwór) - inicjator l—10%obj. w stosunku do solakrylu.

Proces solidyfikacji polega na:
1. Odprowadzenie z dołu możliwie dużej ilości wody.
2. Spiętrzeniu osadu i przemieszaniu go z środkiem konsolidującym a następnie środkiem przyspieszającym i inicjującym.
3. Zasypaniu zestalonego osadu ziemią;

Hydraty-utwory wodne-gazowe tworzące się w odpow. warunkach temp. i ciśnienia

Zagrożenie środowiska związane z eksploatacją złóż ropy naftowej i gazy ziemnego

Zagrożenia atmosfery

I źródła, z których emitowane są do atmosfery lotne składniki ropy lub gazu ziemnego

II źródła z których odprowadzane są spaliny z kotłowni oraz z silników spalinowych wytwarzających energię niezbędną dla zasilania urządzeń wydobywczych

Ze źródeł zaliczanych do I rodzaju występuje emisja do atmosfery głównie

- metanu

- wyższych od metanu węglowodorów alifatycznych

- niewielkich ilości siarkowodoru i węglowodorów aromatycznych

- niewielkich ilości radioaktywnego radonu (²²²_­­Rn)

Emisje ze źródeł l rodzaju związane są najczęściej z:
- wprowadzeniu do atmosfery gazu towarzyszącego wydobywanej ropie;
- stosowaniu termicznych metod intensyfikacji wydobywania ropy co pociąga za sobą wydzielanie się z gorących płynów złożowych węglowodorów, H₂S, lotnych organicznych związków siarki i CO₂;
- zrzutami gazu związanymi z syfonowaniem lub testowaniem odwiertów;
- działaniem urządzeń instalowanych w celu zapewnienia bezpieczeństwa magazynowania i transportu węglowodorów (układy wentylacyjne oraz pochodzenie);
- ucieczkami gazu przy występowaniu nieszczelności orurowania odwiertów, ścian zbiorników, obudowy urządzeń armatury, zwłaszcza przez zawory, złącza i uszczelki;
- utlenianie się gazu i par z zamkniętych zbiorników magazynowych ropy na skutek intensywnego parowania w wyniku zmian temp. i ciśnienia, zmian poziomu cieczy w zbiornikach oraz zmniejszenia rozpuszczalności gazów w cieczach w wyniku obniżenia ciśnienia;
- parowaniu lotnych składników ropy podczas operacji jej przelewania przy opróżnianiu i napełnianiu zbiornika oraz urządzeń służących do transportu;
- przedostawaniem się do atmosfery par z regeneratorów glikolu etylowego, zawierających węglowodory aromatyczne i siarkowodór;
- nieszczelnościami w instalacjach odsiarczania gazu oraz odprowadzania do atmosfery kwaśnych gazów resztkowych z tych instalacji;
- ulatnianiem się gazów i par z otwartych zbiorników, studzienek oraz rowów zbierających ścieki technologiczne i zanieczyszczenia wody opadowe z terenu kopalni.
Nadzwyczajne zagrożenie powietrza atmosferycznego występuje w przypadku awarii instalacji i wiąże się z wprowadzeniem do atmosfery dużych ilości węglowodorów, a czasem także i H₂S.

Nadzwyczajne zagrożenie powietrza atmosferycznego występują w przypadku awarii instalacji i wiążą się z wprowadzeniem do atmosfery dużych ilości węglowodorów a czasem także siarkowodoru.

Zanieczyszczenia ze źródeł II rodzaju:

Zanieczyszczenia atmosfery związane z wprowadzaniem do niej gazów spalinowych z pochodni, silników spalinowych, kotłowni wytwarzania pary i lokalnych grzejników wiąże się z obecnością w tych gazach:
• tlenków azotu (N0x) głównie NO i NO₂ i tlenków siarki (S0x), a przede wszystkim SO₂;

• węglowodorów (głównie benzenu) i związków organicznych (zwłaszcza formaldehydu) powstałych w wyniku niecałkowitego spalenia paliw;
• metanu i węglowodorów aromatycznych tzw. BETX (benzen, etylobenzen, toluen, ksylen) - składniki niespalone paliw;
• CO utworzone w wyniku niecałkowitego spalenia zawartego w paliwie w różnych formach pierwiastka C.

N0x i S0x - są podobnie jak BETX subst. wywierającymi szkodliwy wpływ na funkcjonowanie i rozwój organizmów żywych, a ponadto N0x i S0x odpow. są za powst. tzw. kwaśnych deszczy i nadmierne niekorzystne dla plonowania, zakwaszenie gleby i środ. wodnego.

Zagrożenia wód i gleb:
• zagrożenia gleb oraz wód występują podczas wydobywania ropy i gazu, związane głównie z odprowadzaniem do tych elementów środowiska zanieczyszczonych ścieków i odpadów wytwarzanych podczas funkcjonowania kopalni,
• istotnym problemem są również wody złożowe, które w okresie funkcjonowania kopalni zrzucane są do środ. Ich ilość może znacznie przekraczać ilość wydobywanej ropy lub gazu ziemnego i zwiększa się często w miarę postępu ekspl. złoża oraz stosowania metod intensyfikacji wydobycia (zaył. wody do złoża);
• zawierają one oprócz substancji zawartych w płynach złożowych również szereg składników wprowadzonych dla nich w trakcie operacji technologicznych mających na celu intensyfikację wydobycia, ułatwienie rozdziału płynów złożowych, zwiększenie drożności rur wydobywczych, przygotowanie ropy i gazu do transportu (odsiarczenie, osuszenie gazu i ropy);
• uzdatnienie wód złożowych w celu ich wykorzystania w procesach technologicznych lub w innych gałęziach gospodarki jest z reguły niemożliwe lub zbyt kosztowne;
• najczęstszym spos. utylizacji wód złożowych jest ich zatłoczenie w nieproduktywne horyzonty chłonne. W bardzo rzadkich przyp., przy braku innych możliwości zagosp. odprowadza się je bezpośr. do wód pow. lub gruntu.

Stopień zagrożenia środowiska związany z odprowadzeniem wód złożowych.

Zależy od rodzaju i ilości zawartych w nich zanieczyszczeń oraz od spos. ich utylizacji.
- subst ropopochodne;
- metale ciężkie;
- sole nieorganiczne;
- wzrost zapotrzebowania tlenu.

Substancje obecne w wodach złożowych:
Obecne w wodach subst. ropopochodne to gł. nierozp. w nich wyższe węglow. zdyspergowane w formie emulsji. Oprócz nierozp. zw. org. wody zł. zaw. rozp. zw. org.
• węglowodory alifatyczne (o stężeniu od kilkuset do ok. 2700 ug/dm³),

• kwasy tłuszczowe (głównie w przypadku wydobycia ropy parafinowej),

• kwasy naftenowe (przy produkcji ropy asfaltenowej);
• fenole;
• niskocząsteczkowe węglowodory aromatyczne (benzen, toluen, etylobenzen). Zawartość sumaryczna dochodzi do 1000 ppm i więcej. Nad od kilku do kilkuset mg/dm³.

Związki chemiczne wprowadzane do wód złożowych w wyniku operacji technologicznych.
• w charakterze subsy. powodujących niszczenie emulsji stosuje się związki powierzchniowo czynne a wśród nich wyższe alkohole i kw. tłuszczowe;
• do inhibitorów korozji wywołanej przez tlen, H2S i Co2 zaliczyć można, sole nieorganiczne a wśród nich chromiany, fosforany, molibdeniany sodu i sole organiczne;

- zmniejszanie drożności urządzeń w wym. tworzeniu się osadów soli przeciwdziała się stosując inhibitory organiczne a wśród nich estry kw.fosforoaganienych i aminoalkoholi oraz polimery kw. akrylowego

- jako inhibitory wydzielania parafiny stosuje się związki organiczne a wśród nich w charakterze biocydów aldehydy, czwartorzędowe sole aminowe i sole kw. aminooctowego

- jako koagulantów i flokulantów używa się często różnego rodzaju związków poliamidowych

-rolę środków przeciwdziałających

Zagrożenia wód oraz gleby związane ze składowaniem odpadów zanieczyszczonych węglowodorami

Zagrożenia związane są ze składowaniem:
• szlamów;
• pozostałości ropy;
• silnie skażonej ropą gleby;
• zanieczyszczenie terenu ropopochodnymi;
• awariami (np. erupcja ropy z otworu);
• awariami rurociągów kopalnianych;
• przedostaniem się do środowiska agresywnych substancji stosowanych w zabiegach technologicznych np. kwasy (solny, octowy lub fluorowodorowy) używane do sporządzania cieczy kwasujących. Zagrożenie gleby w miejscu wykonywania tych czynności.

Zwykle narażone na takie skażenie są grunty w bezpośrednim sąsiedztwie otworów eksploatacyjnych ropy naftowej oraz miejsca gdzie rutynowo dokonuje się operacji technologicznych pompowania, przetłaczania, przelewania ropy

Zasady i cele monitoringu środowiska gruntowo-wodnego

Rodzaje:
• krajowy;
• regionalny; (województwo, np. stan mas powietrza napływającego z innego środowiska
• lokalny.(tworzony przez właściciela obiektu)

Częstotliwość poboru próbek.
Powinna być określona w oparciu o nast. dane::
- ocenę warunków hydrogeologicznych decydujących o podatności zb. wód podziemnych na zanieczyszczenia;
- czas migracji zanieczyszczeń w poziomie i w pionie;
- aktualna jakość wody;
- stopień degradacji jakościowej obszaru;
- potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych;
- koszty poboru próbek wody i badań składu chemicznego.
Optymalnie 4 - 6-krotne opróbowanie w ciągu roku. Względy organizacyjne i ekonomiczne: maks. 4min. 2/ rok.

Metodyka poboru próbek:
- generalną zasadą, którą należy zachować przy poborze próbki wody jest to, by reprezentowała ona rzeczywisty skład chem. wód podziemnych w miejscu poboru;

- ważną rzeczą jest konstrukcja piezometru, musi ona zapewniać by materiały użyte w konstrukcji nie powodowały zanieczyszczenia próbki oraz by nie dochodziło do niekontrolowanego dopływu zanieczyszczeń z pow. terenu lub sąsiednich warstw wodonośnych;
- zmiany jakości wody wywołane naruszeniem pierwotnych warunków przez wykonanie piezometru, eliminuje się w dużej mierze przez właściwą wymianę wody stagnującej w otw. obserwacyjnym;
- sprzęt pomiarowy należy skalibrować przed przyst. do pomiarów, w miarę możliwości także po zakończeniu jeśli zachodzi potrzeba kalibruje się go dodatkowo w trakcie pomiaru.

Przygotowanie trasy gazociągu wiąże się z: wytyczenie pasa roboczego pod wykop; przygotowaniem do prac ziemnych; przygotowaniem miejsca do skł. humusu i gruntów z wykopu. Przygotowanie pasa roboczego wiąże się często również z:
• koniecznością wycięcia drzew i krzewów splantowaniem terenu; szerokość pas montażowego, w zależności od wielk. rurociągu wynosi 10 - 40 m;
• bud. drogi dojazdowej, która musi umożliwiać dostawę elementów przeznaczonych do montażu gazociągu i dojazdu sprzętu bud.;
• bud. drogi komunik. wzdłuż pasa montażowego dla ruch ciężkiego sprzętu; okresowo powoduje hałas, emisję spalin i pyłów;
• zmianami hydrogeol. i hydrologicznymi związanymi z odwadnianiem wykopów, przekraczaniem cieków wodnych i zniszcz. sieci drenacyjnej.

Zagrożenia środ. wyst. przy bud. gazociągów i tłoczni:
• okresowe wył. z użytkowania terenu rolniczego przezn. do celów rekreacyjnych;
• naruszenie struktury gleby i zmiana jej cech;
• częściowa erozja terenu który staje się bardziej podatny z powodu wykonanych niwelacji i wykopów;
• zanieczyszczenie gruntu subst. ropopochodnymi w wyniku wycieków z pojazdów oraz maszyn i środ. transp.;
• przepłoszenie bytujących na terenie prowadzonych prac gatunków zwierząt;
• zniszcz. szaty rośl. w obrębie pasa budowlano-montażowego;
• znaczne emisje hałasu związane z pracą ciężkiego sprzętu transp. używanego przy pracach bud. i montażowych;
• emisję spalin z silników pojazdów i maszyn;
• emisję pyłów podczas prow. prac ziemnych;
• okresowe zaburzenie stos. wodnych na terenie prow. prac w wyniku zniszcz. lokalnego sys. melioracji oraz utw. głębokich wykopów dział jak ukł. odwadniający;
• naruszenie równow. wodnej w następstwie prow. prac na obsz. podmokłych;
• zanieczyszczenie wód pow. wyciekami paliw i smarów;
• zanieczyszczenie rzek w wyniku naruszenia osadów dennych;
• zamulenie rzek w wyniku prow. w obrębie ich koryt;
• zanieczyszczenie wód pow. w trakcie prac wiertn. związanych z prow. gazociągów w przewiercie wykonanym pod przeszkodą terenowa;
• zaburzenie stos. wodnych w wyniku nadmiernych poborów wody do próby wytrzymałościowej;
• zanieczyszczenie wód związane ze zrzutem wody użytej do przeprow. próby wytrzymałościowej;
• spowodow. niekorzystnych zmian krajobrazu na terenie prow. prac;
• spowodow. trwałych zmian w kompleksach leśnych oraz na obsz gdzie konieczne było wycięcie drzew;
• zniszczenie dóbr kulturowych.

Ograniczenia wpływu prac bud. na środ.

• na odc. o znacznych spadkach terenu wykonać zabezp. gleby przed erozją;
• w obr. dolin rzecznych prow. szybką rekultywacje terenu;
• przestrzegać wytycznych zawartych w proj., dot. przekraczania rzek i przeszkód wodnych;

• przestrzegać wymogów zawartych w pozwoleniach wodno-prawnych na pobór wody do prób hydraulicznych;
• odtworzyć zniszcz. sys. drenacyjny;
• zasypać wykop i zagęścić grunt;
• przeprow. rekultywację terenu w kier. jego rolnego lub leśnego wykorzystania;

• skontrolować po zakończ. prac sys. drenażowy i melioracyjny.

Emisja metanu z sieci gazowych i wywoływane zagrożenia.

Emisję metanu do atm. mają miejsce zarówno podczas rozruch i normalnej ekspl. sys., jak i prac konserw. i remont. niezb. dla utrzymania ruchu. Metan może być emitowany z sys. gazowniczych gł. poprzez: ekshalacje, zamierzone i kontrolowane wydmuchy technologiczne, ucieczki gazu, wypływy awaryjne. Podczas rozruchu sieci gazowej mamy gł. do czynienia z wydmuchami gazu z odpowietrzania oraz turbin rozruchowych, sprężarek gazu w tłoczniach. Natomiast w trakcie normalnej ekspl. emisje metanu związane są z:
• ucieczkami gazu przez nieszcz. gazociągów oraz armatury;
• ucieczkami gazu z różnych aparatów i maszyn;
• wydmuchani gazu z odwadniaczy;
• wydmuchani gazu z polowych aparatów analitycznych oraz odprężania filtrów przed ich wymianą;
• wydmuchani podczas pracy urz. pneumatycznych;
• emisję niecałkowicie spalonego metanu oraz NOx i COx z urządzeń.
W czasie wykonywania remontów i konserwacji sieci wyst. najczęściej upusty gazu z elementów sieci np. śluz, stacji filtrów.

---