KURATORIUM OŚWIATY

W KATOWICACH

XXXII

WOJEWÓDZKI

KONKURS PRZEDMIOTOWY

Z GEOGRAFII

FINAŁ

rok szkolny 2008 / 2009

Zad.	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	Suma
Maks. pkt.	5	3	4	3	3	4	5	5	4	7	3	3	6	7	3	5	70
Uzyskano Punktów
Podpis jurora	kontrolującego									sprawdzającego

Gratulujemy dotarcia do finału tegorocznego, już trzydziestego drugiego Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z Geografii. Przed Tobą finał składający się z 16 zadań, które pozwolą na sprawdzenie wiadomości
i umiejętności dotyczących geografii fizycznej i społeczno-gospodarczej naszego regionu, Polski i Europy oraz na wyłonienie laureatów obecnej edycji konkursu. Życzymy jak najlepszego wyniku.

Autorzy

Bielsko-Biała, Częstochowa, Katowice, Rybnik

18 marca 2009 r.

Zad. 1. [5 pkt] Rozwiąż krzyżówkę z hasłem. Skreśl w podanym poniżej opisie nieprawdziwe cechy morza, które jest hasłem krzyżówki

	1.								największe z polskich jezior przybrzeżnych
		2.							najdłuższy dopływ Wisły
3.									szczyt na południowym krańcu Polski
		4.								w nich Przełęcz Liliowe
			5.							dopływ Pregoły
6.									drugie - wg liczby ludności miasto nad Wisłą

.......................................... - to głębokie/płytkie morze przybrzeżne/śródlądowe charakteryzujące się małym/dużym zasoleniem wody i stałą/zmienną temperaturą wody
w strefie przybrzeżnej w ciągu roku.

Zad. 2. [3 pkt] Europa jest częścią świata o silnie rozbudowanej linii brzegowej, której długość wynosi ok. 38 000 km (bez linii brzegowej wysp). Oblicz jej długość na mapie w skali
1: 5 000 000. Zapisz obliczenia.

.............................................................................................

............................................................................................

Odp. ..................................................................................

Zad. 3. [4 pkt] Uzupełnij opis umownej granicy Europy z Azją wpisując w tekst właściwe nazwy geograficzne (wybrane spośród zamieszczonych poniżej tekstu):

„Przyjmowana przez Międzynarodową Unię Geograficzną granica geograficzna przebiega od Cieśniny Kerczeńskiej na północ, wschodnim brzegiem [..................................................], do ujścia rzeki [.....................]; dalej w górę tej rzeki Obniżeniem [.........................................]; następnie do środkowego odcinka rzeki [.......................................]; potem dolnym jej biegiem w kierunku wschodnim aż do ujścia do [...........................................]; dalej północno-zachodnim i północnym brzegiem tego zbiornika wodnego do sezonowego ujścia rzeki [...........................]; następnie w górę tej rzeki w kierunku północno-wschodnim i górnym biegiem rzeki Ural na północ aż do podnóża gór [.........................]; wschodnim podnóżem gór w kierunku północnym aż do Zatoki Bajdarackiej na [.......................................], które jest częścią Oceanu Arktycznego.

Nazwy: Don, e, Morze Azowskie, Morze Karskie, Morze Kaspijskie, Ural.

Zad. 4. [3 pkt] Przyporządkuj sąsiadom Polski długości ich granic z naszym krajem, wpisując w wykropkowane miejsca litery z właściwą długością granicy)

1. Białoruś - ...... 2. Czechy - ...... 3. Litwa - ...... 4. Niemcy - .......

5. Rosja - ...... 6. Słowacja - ...... 7. Ukraina - ......

A. 104 km B. 210 km C. 418 km D. 467 km E. 535 km F. 541 km G. 790 km

Zad. 5. [3 pkt] Diagramy klimatyczne przedstawiają rozkład w roku średniej temperatury powietrza (w ºC) i opadów atmosferycznych (w mm) w wybranych stacjach strefy klimatów podzwrotnikowych.

1. Jaką nazwę nosi odmiana klimatu podzwrotnikowego w Europie? .............................

2. Wskaż stację, której klimat sprzyja rozwojowi turystyki. Uzasadnij swój wybór dwoma argumentami.

stacja - .............................

argument 1. .............................................................................................................................

argument 2. .............................................................................................................................

Zad. 6. [4 pkt] Podaj nazwy opisanych poniżej mas powietrza kształtujących pogodę
w Europie, w tym w Polsce.

1. Docierają do Polski z południowego wschodu, najczęściej jesienią. Przynoszą ocieplenie oraz suchą, słoneczną pogodę.

Powietrze ................................................................................................................

2. Napływają nad Polskę z zachodu i przynoszą w ciągu całego roku wzrost zachmurzenia oraz opady atmosferyczne. Latem powodują ochłodzenie, zimą wzrost temperatury i odwilże.

Powietrze ................................................................................................................

3. Napływają z północy, wiosną powodują krótkotrwałe ochłodzenia oraz przymrozki.

Powietrze .................................................................................................................

4. Napływają nad Polskę ze wschodu i przynoszą w ciągu całego roku pogodę słoneczną
z małą ilością opadów atmosferycznych. Latem przynoszą upały, zimą spadek temperatury.

Powietrze .................................................................................................................

Zad. 7. [5 pkt] Wpisz poniżej nazwy wskazanych na mapie obiektów. Skala mapy 1 :

miasto wojewódzkie - ..............................................,

rzeka nr 1 -...............................................,

rzeka nr 2 - ..............................................,

jezioro nr 3 - ..............................................,

kanał nr 4 - ...............................................

Zad. 8. [5 pkt] Uzupełnij tabelę, dobierając do opisu miasta wojewódzkiego jego nazwę wybraną spośród podanych poniżej. Liczbę mieszkańców podano za 2008r.

Miasta: Kielce, Lublin, Łódź, Olsztyn, Toruń, Zielona Góra.

Miasta:

Lp.	Opis miasta	Miasto wojewódzkie
1.	Miasto nad Wieprzem, 353 tys. mieszkańców, duży ośrodek przemysłowy, naukowy i kulturalny. Turystów przyciąga Stare Miasto i Zalew Zemborzycki.
2.	Miasto nad Wisłą, port rzeczny; obok Krakowa najcenniejszy zespół architektury średniowiecznej w 1997r. wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
3.	Miasto liczące 206 tys. mieszkańców stanowi gospodarcze i turystyczne centrum regionu. Jest również zagłębiem materiałów budowlanych. Charakterystyczną budowlą jest dworzec autobusowy w kształcie spodka.
4.	W granicach tego175 tysięcznego miasta płyną 3 rzeki i położonych jest 15 jezior. Ważny ośrodek produkcji opon; posiada drugie co do wielkości planetarium w Polsce.
5.	Pod koniec XX wieku drugie pod względem liczby ludności miasto w Polsce, obecnie spadło na trzecią pozycję z 750 tysiącami mieszkańców. Międzynarodowy Port Lotniczy im. Władysława Reymonta znajduje się ok.5 km od centrum ok. 10 km od przyszłego skrzyżowania dwóch najważniejszych transeuropejskich autostrad A1 i A2.

Zad. 9. [4 pkt] Poniżej przedstawiono krótkie charakterystyki 4 województw. Wpisz
w tabelę nazwy województw i miast wojewódzkich.

Opis województwa	Nazwa województwa	Miasto wojewódzkie
1. Dodatnie saldo migracji wewnętrznych wynikające z dynamicznego rozwoju największej w kraju aglomeracji monocentrycznej koncentrującej usługi; duży napływ kapitału zagranicznego.
2. Duże rozdrobnienie gospodarstw i przeludnienie wsi uwarunkowane historycznie, słaby rozwój przemysłu, wysoki przyrost naturalny na tle kraju.
3. Województwo najbardziej zróżnicowane w Polsce pod względem etnicznym i kulturowym, duży udział terenów chronionych, 4 parki narodowe.
4. Zajmuje drugie miejsce w kraju pod względem powierzchni i trzecie pod względem liczby ludności. W regionie jest dobrze rozwinięte rolnictwo; jest bezkonkurencyjnym liderem w produkcji żywności.

Zad. 10. [7 pkt] Schemat przedstawia piramidę wieku i płci ludności Polski w 1970, 2000 i prognozę na rok 2030.

a. Wpisz odpowiednio w oznaczone pola przy środkowej piramidzie określenia:
K-kobiety, M-mężczyźni,

b. Co było główną przyczynę uformowania się wyżu demograficznego, do którego należy grupa ludności w wieku od 15 do 23 lat przedstawiona środkową piramidą (2000r.)

...................................................................................................................................

...................................................................................................................................

c. Przedstaw dwa społeczne lub gospodarcze następstwa występowania wyżów demograficznych w Polsce.

- ................................................................................................................................

- ................................................................................................................................

d. Podaj przyczynę, która spowodowała zwężenie podstawy piramidy wieku ludności

Polski.

- ...............................................................................................................................

e. Podaj dwie prognozowane zmiany w okresie do 2030r.

- ...............................................................................................................................

- ...............................................................................................................................

Zad. 11. [3 pkt] Kraje sąsiadujące z Polską różnią się warunkami i poziomem rozwoju gospodarczego. Poniższa tabela przedstawia zatrudnienie wg sektorów gospodarki narodowej w % pracujących ogółem w Czechach, Niemczech i na Ukrainie. Rozpoznaj te kraje i wpisz ich nazwy do tabeli (wg Świat w liczbach, 2005)

Lp.	I sektor	II sektor	III sektor	Państwo
	19,1	30,5	50,4	Polska
	4,7	40,0	55,3
	27,5	24,5	48,0
	2,6	32,4	65

Zad. 12. [3 pkt] Na mapie Polski przedstawiono obszary występowania czterech nieodnawialnych surowców energetycznych. Oznaczono je cyframi od 1. do 4.

a. Podaj nazwy surowców energetycznych występujących na poszczególnych obszarach oznaczonych na mapie cyframi od 1 do 4.

1. ....................................................... 2. .............................................

3. ...................................................... 4. .............................................

b. Zaznacz na mapie znakiem „X” rejon aktualnego wydobycia soli kamiennej.

Zad. 13 [6 pkt] Województwo śląskie jest najsilniej uprzemysłowionym województwem
w Polsce. Dopisz do poniżej przedstawionych dużych firm nazwy miast w województwie śląskim, w których znajdują się ich siedziby (Uwaga: miasto może się powtórzyć dwa razy).

1. Kopalnia Węgla Kamiennego „BUDRYK” - ...................................

2. Fiat Auto Poland SA - ...................................

3. Fabryka Samochodów Osobowych „OPEL” - ...................................

4. Zakłady Przemysłu Cukierniczego „MIESZKO” - ...................................

5. Rafineria ropy naftowej - ...................................

6. Zakłady Mechaniczne „BUMAR ŁABĘDY” SA - ...................................

7. Zakłady „LENTEX” SA - - ...................................

Podaj nazwy czterech okręgów przemysłowych leżących w granicach województwa śląskiego:

1. ........................................................................................................................................

2. ........................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................

4. .......................................................................................................................................

Zad. 14. [7 pkt] W wyniku procesów rozwojowych oraz restrukturyzacji przestrzeni,
w niedalekiej przyszłości województwo śląskie ma szanse stać się regionem znaczącym
w Europie. Przedstawiony na schemacie Skonsolidowany Śląski Obszar Metropolitalny, będący częścią Europolu Śląsko-Krakowskiego tworzą cztery centra (miasta) oznaczone literami A, B, C, D. Podaj ich nazwy.

A- .........................................................., B-..............................................................

C-..........................................................., D-.............................................................

1. Główne ciągi komunikacyjne są szlakami wiodącymi do stolic krajów europejskich. Wpisz cyfry ze schematu wskazujące szlaki wiodące bezpośrednio do:

Bratysławy - ............ Berlina - ........... Wilna - .......... `

Kijowa - ............ Pragi - ...........`

2. Podpisz na schemacie województwa graniczące z województwem śląskim.

3. Podpisz na schemacie państwa graniczące z województwem śląskim

Zad. 15. [3 pkt] W województwie śląskim wiele kościołów i klasztorów to miejsca kultu religijnego i rozwijającej się turystyki pielgrzymkowej. Rozpoznaj opisy sanktuariów i dobierz do nich nazwy miejscowości, w których są zlokalizowane, wybierając z podanych poniżej (jedna nazwa nie spełnia kryterium).

1. Przedmiotem kultu jest gotycka drewniana figurka Maryi, a pielgrzymów do zespołu klasztornego franciszkanów przyciąga grota Matki Bożej i jedna z najpiękniejszych
   w Polsce szopek. ...............................

2. To sanktuarium jest pierwszym w Polsce ośrodkiem kultu Matki Boskiej Fatimskiej. .........

3. Charakterystyczne dla tego sanktuarium są majowe pielgrzymki mężczyzn
   i sierpniowe pielgrzymki kobiet. W pobliżu jest neogotycka kalwaria składająca się
   z 39 kaplic. ...................................

4. Do tego sanktuarium z cudownym obrazem Matki Bożej przybywa corocznie około
   5 milionów pielgrzymów z kilkudziesięciu krajów świata. .........................

5. Główne miejsce pątnicze na ziemi żywieckiej. ............................

Miejscowości: Częstochowa, Katowice-Panewniki, Licheń, Piekary Śląskie, Rychwałd,
Turza Śląska.

Zad.16. [5 pkt] Na podstawie tabeli przedstawiającej ważniejsze dane o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju latach 1950 - 2000 wykonaj polecenia (oprzyj się wyłącznie na danych z tabeli).

Wyszczególnienie	1950	1960	1970	1980	1990	2000
węgiel kamienny (w min t)	78,0	104,0	140,0	193,0	148,0	103,0
przerób ropy naftowej (w min t)	0,3	0,9	7,5	16,1	12,9	13,2
nawozy azotowe (w tys. t)	77,8	270,0	1030,0	1290,0	1303,0	1576,0
cement (w mln t)	2,5	6,6	12,2	18,4	12,5	15,0
stal surowa (w mln t)	2,5	6,7	11,8	19,5	13,6	10,5
miedź elektrolityczna (w tys. t)	10,5	21,7	72,2	357,0	346,0	518,0
aparaty telefoniczne (w tys. szt.)	28,8	116,0	635,0	1520,0	1589,0	357,0
odbiorniki radiowe (w tys.szt.)	-	627,0	987,0	2695,0	1433,0	109,0
odbiorniki TV (w tys. sztuk)	116,0	171,0	616,0	900,0	748,0	6287,0
samochody osobowe (w tys. szt.)	-	12,2	64,2	351,0	266,0	532,0
samochody ciężar. (w tys. szt.)	0,8	19,8	41,0	53,7	39,0	59,0
statki morskie (w tys. DWT)	7,6	256,0	518,0	392,0	134,0	725,0
energia elektryczna (w TWh)	9.4	29,3	64,5	122,0	136,0	145,0

a) Wymień wyroby, których produkcja w latach 1980-2000 miała tendencję rosnącą.

...............................................................................................................................................

b) Wymień wyroby, których produkcja w latach 1980-2000 miała tendencję malejącą.

...............................................................................................................................................

c) Wymień wyroby, których produkcja w latach 1990 - 2000 lat odnotowała największą
dy­namikę zmian.

największy spadek - ................................................................................................................

największy wzrost - .................................................................................................................

d) wymień wyroby, których produkcja w roku 1970 była większa niż w roku 2000.

...................................................................................................................................................

Dziękuję

1

NUMER KODOWY

UCZESTNIKA

2

D

C

B

A

5

4

3

2

1

Nr

1

3

4

---