Załącznik 4

OGÓLNE INFORMACJE O MAPACH TOPOGRAFICZNYCH

Mapa jest jednym z podstawowych dokumentów dowódcy, na podstawie którego analizuje otrzymane zadanie bojowe, prowadzi kalkulacje zamierzeń, ocenia położenie, podejmuje decyzję, stawia zadania podwładnym, organizuje współdziałanie, wskazuje cele do niszczenia, melduje przełożonemu o realizacji otrzymanego zadania, orientuje się w terenie itp.

Jedną z pierwszych czynności dowódcy po otrzymaniu mapy jest przygotowanie jej do pracy. Przygotowanie to obejmuje: sklejenie mapy, zapoznanie się z nią, uaktualnienie i złożenie.

Sklejanie mapy

Przed sklejeniem map należy sprawdzić zgodność i pełność pokrycia mapami terenu, na którym będą realizowane zadania. Ponadto informacje z dolnych marginesów map, które będą zaklejone, a są niezbędne podczas korzystania z mapy, winny być uprzednio opisane na poszczególnych arkuszach, w miejscu nie utrudniającym pracy na mapie.

Dotyczy to w zasadzie dwóch grup informacji:

1. dane geodezyjne do przeliczania współrzędnych z układu 1942 (czarny) na układ WGS-84 (niebieski), np.: z mapy N-33-127-C, D:

minus 132 m (E)

minus 2466 m (N)

2. dane o zależnościach kątowych dotyczące uchylenia magnetycznego (Δ) i zbieżności południków (γ) np.: z mapy N-33-127-C,D:

γ=+1^o31'

Δ=+0^o12' (na 1996 rok)

opisuje się w prawym dolnym narożniku mapy.

Można wybrać miejsca inne, przestrzegając jednak zasady jednolitości opisu na całym komplecie sklejonych map.

Następnie w celu przygotowania arkuszy map do sklejenia należy obciąć odpowiednie marginesy map. Obowiązuje tu zasada obcinania wewnętrznych północnych i wschodnich marginesów, dokładnie wzdłuż ramek arkusza. Aby uniknąć pomyłki wskazane jest uprzednie ułożenie arkuszy na dużej, płaskiej powierzchni i oznaczenie tych marginesów które należy obciąć. Czynność tę ilustruje poniższy rysunek.

Rys. 4.1. Ułożenie arkuszy do obcięcia

Z uwagi na wydłużony format arkuszy, mapy skleja się słupami, poczynając od arkusza północnego i doklejając kolejno arkusze południowe (dolne). Następnie słupy map łączy się ze sobą poczynając od słupa wschodniego i doklejając kolejno zachodnie słupy. Po sklejeniu zestawu map należy jeszcze sprawdzić i wyrównać zewnętrzne marginesy mapy.

Zapoznanie się z mapą

Aby można było właściwie wykorzystać mapę i posługiwać się nią należy zapoznać się :

• z systemem współrzędnych oraz z danymi systemu meldunkowego UTM (tabela na mapie);

• ze sposobem przedstawiania rzeźby terenu;

• ze stanem aktualności treści mapy;

• z wartościami anomalii magnetycznych na rozpatrywanym obszarze.

Uaktualnianie mapy

Różnice pomiędzy treścią mapy a rzeczywistym stanem terenu, w niektórych wypadkach, mogą być bardzo duże, zwłaszcza w rejonie prowadzonych intensywnych walk. Można je określić, przede wszystkim na podstawie danych od przełożonego.

Na przykład: po otrzymaniu informacji, że dany most jest zniszczony, należy przekreślić na mapie znak umowny mostu.

Składanie mapy

Sklejoną mapę należy złożyć tak, aby można się było nią posługiwać w różnych warunkach. Przed złożeniem należy na mapę nanieść i opisać granice rejonu działania, sytuację taktyczną, trasę marszu itp. dane, wynikające z zadania, dla którego realizacji mapę przygotowano. Mapę składa się w tzw. harmonijkę, dostosowując linie załamań do kierunku działania. Wszystkie boki złożonej mapy powinny być równe, dobrze przylegać do siebie, zaś format złożonej mapy dostosowany do przechowywania w mapniku, torbie polowej lub teczce.

Określanie współrzędnych na mapach topograficznych

Według standardów NATO współrzędne prostokątne płaskie w systemie meldunkowym UTM określa się zgodnie z zasadą “W PRAWO I W GÓRĘ”. W tej kolejności w siatce meldunkowej UTM opisuje się:

• pole strefowe, np.: 33U

33 - numer strefy 6 stopniowej

U - oznaczenie 8 stopniowego pasa

Rys. 4.2. Siatka pól strefowych

• kwadrat stukilometrowy, np.: WU:

W - oznaczenie słupa stukilometrowego (w prawo)

U - oznaczenie pasa stukilometrowego  (w górę)

Również w tej kolejności określa się i opisuje współrzędne prostokątne UTM punktu, wyznaczone w oczku siatki kilometrowej, np.: 076101, z dokładnością do 100 metrów według kolejności:

• E (easting) - w prawo, w kierunku wschodnim, od lewego boku kwadratu na linii 07 km w odległości 600 m (076);

• N (northing) - w górę, w kierunku północnym, od dolnego boku kwadratu na linii 10 km w odległości 100 m (101);

Łączny zapis współrzędnych prostokątnych punktu w systemie meldunkowym UTM ma postać literowo-cyfrową.

Dokładność określania współrzędnych prostokątnych zależy od ilości cyfr (i jest ona zawsze parzysta) po literowym oznaczeniu stukilometrowego kwadratu, np.:

cztery cyfry np.       0710 dokładność 1000 metrów

sześć cyfr np.     076101 dokładność  100 metrów

osiem cyfr np.   07641017 dokładność   10 metrów

dziesięć cyfr np. 0764210176 dokładność    1 metr

Norma obronna zgodna ze stanagiem 2029 podaje na szczeblach taktycznych współrzędne prostokątne w systemie meldunkowym UTM z dokładnością do 100 m, np.: WU076101. Jeżeli zachodzi taka potrzeba np. działania „na styku kart”, dopuszcza się , aby oznaczenie pola strefowego poprzedzało współrzędne np. 33UWU076101.

Określanie współrzędnych prostokątnych, płaskich UTM Tabela 4.1.

Tabela taka drukowana jest w kolorze niebieskim, w prawym dolnym narożniku marginesu każdego arkusza wojskowej mapy topograficznej .

Praca na mapie topograficznej z wykorzystaniem danych systemu GPS

System GPS umożliwia określenie pozycji w jednolitym, trójwymiarowym układzie współrzędnych WGS-84, w dowolnym miejscu na kuli ziemskiej, w ciągu całej doby i w każdych warunkach atmosferycznych.

Zasadniczą część systemu GPS tworzą 24 satelity poruszające się na sześciu stacjonarnych orbitach kołowych, na wysokości 20 000 km nad powierzchnią Ziemi.

Określenie pozycji odbywa się przy użyciu specjalnych odbiorników na podstawie emitowanych bez przerwy sygnałów z satelitów systemu GPS.

Z jednej obserwacji minimum czterech satelitów w miejscu położenia możliwe jest wyznaczenie współrzędnych prostokątnych płaskich w układzie WSG-84 i wysokości n.p.m.

Praca na mapie z wykorzystaniem danych GPS będzie się w zasadzie sprowadzała do nanoszenia wg współrzędnych prostokątnych UTM położenia punktów wyznaczonych w miejscu odbioru sygnałów z satelitów GPS.

Global Positioning System - jest to światowy system nawigacyjny zbudowany przez Departament Obrony USA w latach 1982-1994 i zarządzany przez Agencję Kartograficzną oraz Dowództwo Sił Powietrznych USA.

1

531

N - 33 - 127 - C, D

N - 33 - 128 - C, D

N - 33 - 129 - C, D

N - 33 - 141 - A, B

N - 33 - 140 - A, B

N - 33 - 139 - A, B

33UWU076101

E N

---