Kod ucznia (klasa, nr z dziennika)

...................... Grupa A

I. Określ czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Jeśli jest prawdziwe, zakreśl [p], jeśli jest fałszywe, zakreśl [f]. (5 punktów)

1. Każda ustawa wchodzi w życie po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. [p] [f]

2. Prawo cywilne reguluje tylko sprawy finansowe. . [p] [f]

3. Prawo naturalne jest dziś powszechnie uważane za prawo stojące wyżej niż prawo stanowione. [p] [f]

4. Ustawy o zmianie Konstytucji RP uchwalane są przez Sejm kwalifikowaną większością głosów. [p] [f]

5. Konstytucja RP została uchwalona w 1989 r. [p] [f]

II. Wskaż prawidłową odpowiedź: (5x1 punkt)

1. Prawo administracyjne mówi o:

a. podstawowych zasadach ustrojowych państwa, b. uprawnieniach policji i innych służb mundurowych, c. zadaniach i funkcjonowaniu administracji rządowej i samorządowej, d. wyłącznie o kompetencjach najważniejszych organów państwa

2. Zasada prawa do obrony oznacza, że:

a. oskarżonemu trzeba udowodnić winę, b. oskarżony ma prawo bronić się przed sądem, c. oskarżony musi korzystać z usług adwokata, d. oskarżony ma prawo do ostatniego słowa.

3. Gałęzią prawa krajowego (wewnętrznego) spośród niżej wymienionych jest:

a. prawo europejskie, b. prawo międzynarodowe prywatne c. prawo międzynarodowe publiczne, d. prawo kościelne (kanoniczne)

4. Weto prezydenta do ustawy Sejm może odrzucić:

a. zwykłą większością głosów, b. bezwzględną większością głosów, c. większością kwalifikowaną 3/5 głosów, d. większością kwalifikowaną 2/3 głosów

5. Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego należą:

a. uchwały Sejmu, b. uchwały Rady Ministrów, c. uchwały Senatu, d. rozporządzenia Prezydenta RP

III. Wyjaśnij pojęcia: (7x1 punkt)

1. Prawo (w ujęciu przedmiotowym)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Przepis prawny

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Osoba fizyczna

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Przestępstwo (i podziel przestępstwa ze względu na wysokość kary)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Środek zapobiegawczy (wymień dwa środki zapobiegawcze stosowane w postępowaniu karnym w Polsce)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

IV. Uzupełnij schemat, wpisując wybrane spośród poniższych terminy prawnicze w taki sposób, aby poprawnie ukazywał ich wzajemne zależności. (2 punkty)

Terminy: źródło prawa, kodeks, przepis prawny, system prawa

V. Przyporządkuj do opisanej sprawy dziedzinę prawa, która zawiera przepisy mające zastosowanie w danej sprawie. (3 punkty)

A. Zenon K. wszedł do sklepu komputerowego i ukradkiem wyniósł z niego laptopa. Po odkryciu kradzieży na podglądzie monitoringu, właściciel zgłosił przestępstwo organom ścigania. B. Pani Jadwiga pracowała w dużej firmie jako główna księgowa. Przez trzy lata szef nie przyznał jej urlopu, twierdząc, że jej obecność jest firmie niezbędna. Postanowiła zwrócić się w tej sprawie do sądu. C. Właściciele działki rolnej zwrócili się do urzędu gminy o zmianę jej przeznaczenia na działkę budowlaną. D. Niedoszły student Akademii Sztuk Pięknych, który odmówił złożenia ślubowanie studenckiego, niezgodnego z jego poglądami, zwrócił się do sądu o wydanie decyzji nakazującej uczelni przyjęcie go w poczet studentów. E. Mały Jaś grając w piłkę z kolegami, wybił okno sąsiadowi. Sąsiad zwrócił się o zasądzenie od rodziców Jasia odszkodowania.

1. prawo cywilne 2. prawo karne 3. prawo pracy 4. prawo administracyjne 5. prawo rodzinne, 6. prawo konstytucyjne

A - …………, B - …………, C - …………,

D - …………, E - …………

VI. Dokończ zdania, wpisując właściwe terminy z zakresu prawa cywilnego. (3 punkty)

A. Pismo procesowe skierowane do sądu zawierające wniosek o wszczęcie procesu cywilnego i rozpoznanie sprawy to: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

B. Osoba wszczynająca proces cywilny to: ………………………………………………………………………………………………

C. Przeciwnik procesowy osoby wnoszącej sprawę do sądu to …………………………………………………………………………

VII. Przeanalizuj zamieszczony poniżej fragment Kodeksu Cywilnego i rozwiąż przedstawione zagadnienie prawne.

Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

Art. 932. § 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek, rodzice i rodzeństwo.

§ 2. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu bądź z rodzicami, bądź z rodzeństwem, bądź z rodzicami i rodzeństwem spadkodawcy, wynosi połowę spadku.

Art. 933. § 1. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z rodzeństwem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą część tego, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa. Pozostałą część dziedziczy rodzeństwo w częściach równych.

§ 2. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada po połowie drugiemu z rodziców i rodzeństwu spadkodawcy.

§ 3. Jeżeli do spadku powołani są obok małżonka tylko rodzice albo tylko rodzeństwo, dziedziczą oni w częściach równych to, co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa.

1. Pan Marek był jedynakiem. Dzięki rozsądnym inwestycjom zgromadził majątek wartości 1 miliona złotych. Niestety nie poszczęściło mu się w życiu osobistym - jedyny potomek - ukochany syn zmarł w wieku 3 lat. Załamany pan Marek powiesił się nie sporządzając testamentu i zostawiając żonę oraz rodziców. Rodzice pana Marka rozwiedli się i prowadzą osobne gospodarstwa domowe. Biorąc pod uwagę, powyższe założenia, określ kwotę spadku, jaka przypada na każdego ze spadkobierców i przedstaw swój tok rozumowania. (4 punkty)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

VIII. Podaj nazwy rodzajów poniższych aktów prawnych i uporządkuj je według hierarchii ważności. (3 punkty)

A - nazwa: ………………………………………………………………………………………………………………………………

Art. 10.

Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.

B - nazwa: ………………………………………………………………………………………………………………………………

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 1.

1. Rozporządzenie określa warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w publicznych szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych i dotychczasowych szkołach ponadpodstawowych dla dzieci i młodzieży, w tym szkołach specjalnych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, oraz w szkołach dla dorosłych.

C - nazwa: ………………………………………………………………………………………………………………………………

Artykuł 2

Od dnia przystąpienia nowe Państwa Członkowskie są związane postanowieniami Traktatów założycielskich i aktów przyjętych przez instytucje Wspólnot i Europejski Bank Centralny przed dniem przystąpienia; postanowienia te są stosowane w nowych Państwach Członkowskich zgodnie z warunkami określonymi w tych Traktatach i w niniejszym Akcie.

D - nazwa: ………………………………………………………………………………………………………………………………

Art. 3. 1. Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.

Hierarchia ważności: 1. - ………, 2. - ………, 3. - ………, 4. - ………

IX. Przeanalizuj fragment kodeksu karnego i wykonaj polecenia.

Art. 25. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.

§ 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej, w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.

§ 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.

Art. 26. § 1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.

§ 2. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.

§ 3. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.(…)

1. Nazwij sytuacje wyłączające odpowiedzialność karną, opisane w cytowanym fragmencie Kodeksu Karnego. (2 punkty)

Art. 25. - …………………………………………………………………………………………………………………………………

Art. 26 - …………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Opisz sytuację, w której, zdaniem sądu doszłoby do przekroczenia granic obrony koniecznej. (1 punkt)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

X. Przeanalizuj tekst źródłowy i wykonaj polecenia.

Jan Cywiński: Szosą E-7 z pieniędzmi i pomocą

(…) Ktoś z opozycji znalazł się przejazdem w Radomiu. Widział rewizje przeprowadzane blok po bloku przez milicję, która szukała rzeczy ze sklepów rozbitych w czasie zajść 25 czerwca. Dowiedział się o biciu przez milicję dzień po dniu aresztowanych wtedy ludzi, o "ścieżkach zdrowia", torturach ("Od 25 czerwca przez trzy dni butów nie zdejmowałem!" - pochwali się później któremuś z zatrzymanych korowców funkcjonariusz radomskiego SB Pająk, znany z katowania aresztowanych). (…)

Od ludzi, do których trafialiśmy, trzeba było się dowiedzieć, jak wyglądały strajki, starcia pod radomskim Komitetem Wojewódzkim PZPR i akcja ZOMO; jak zachowywała się milicja na komendach wobec zatrzymanych (okazało się, że w Radomiu było ich ponad 600); kogo wyrzucono z pracy (w Radomiu prawie tysiąc osób). I zorientować się, jaka jest sytuacja materialna odwiedzanych - czy to niepracująca matka z czwórką dzieci, z mężem w więzieniu, czy młody człowiek na utrzymaniu rodziców; ile zostawić pieniędzy, ile przywieźć następnym razem.

Z opowieści radomian - i z nieufności, z jaką się do nas początkowo odnosili (najłatwiej było ją przełamać, kiedy jeden prowadził współpracowników KOR-u do następnego) - wyłaniał się obraz zbitego, okupowanego miasta. Dodatkowo jego mieszkańcy byli od miesięcy - w gazetach, w telewizji - bombardowani przez partyjną propagandę jako "wandale" i "warchoły".

Spisywałem słowa radomskiego robotnika Ferdynanda Ufniarza: "Na komendzie miejskiej MO wprowadzili mnie do pokoju i tam zaczęli bić, tak że straciłem przytomność. Ocknąłem się w innym pokoju. Miałem złamany nos. (...) Na świetlicy jakiś kapral zaczął mnie bić i kopać. Najpierw przewróciłem się, a potem znowu straciłem przytomność. Obudziłem się bez zębów".(…)

To była konspiracyjna część działalności, bezpieczniejsza. Groźniejsza była część jawna - jeżdżenie do radomskich sądów na procesy robotników. Chodziło o demonstrację: jesteśmy, widzimy, co się wyprawia, opowiemy. Bo procesy odbywały się z pełną pogardą dla praworządności i prawdy materialnej. Na korzyść prokuratorów zeznawali zwykle milicjanci. Potem okazywało się, że 25 czerwca byli świadkami wydarzeń dziejących się jednocześnie w dwóch różnych miejscach - ale sądy i tak skazywały oskarżonych "warchołów" na wieloletnie więzienie. Ci, bywało, przedstawiali zaświadczenia lekarskie, że w czasie, kiedy rzekomo atakowali funkcjonariuszy MO, mieli rękę czy nogę w gipsie. Tym sądy też się nie przejmowały.

Przyjazdami obserwatorów przejmowali się za to esbecy. Zatrzymywali ich i zamykali na wiele godzin (Mirosława Chojeckiego, Jana Tomasza Lipskiego czy Antoniego Macierewicza wiele razy). Kilku pobili, np. w połowie września 1976 r. Ludwika Dorna; lżyli go antysemickimi wyzwiskami. Pobili go też przy kolejnym zatrzymaniu gumową pałką w pięty, co jest wyjątkowo niebezpieczne dla zdrowia. Esbecy czy nieznani sprawcy (co na jedno wychodzi) bili też w Radomiu innych zatrzymanych obserwatorów - Marka Tomczyka, kilkakrotnie Chojeckiego.

1. Wymień dwa prawa człowieka łamane przez komunistyczne władze wobec robotników z Radomia. Odpowiedź uzasadnij odpowiednimi fragmentami tekstu. (4 punkty)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Podaj nazwę organizacji, która wówczas powstała. Krótko scharakteryzuj jej znaczenie w historii Polski. (2 punkty)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………

XI. Podaj nazwy i zadania organizacji, których symbole przedstawiono poniżej. (4 punkty)

Organizacja 1 Organizacja 2.

---