HISTORIA WYCHOWANIA

Powiazania z innymi dziedzinami: z historia filozofii, polityki, teologii

-kultura ksztaltuje postawy wychowawcze

-ideologie polityczne

-religia ksztaltuje wzorce osobowe i postawy

-sytuacja gospodarczo-spoleczna(poziom zycia ekonomicznego warunkuje także kierunek nauki, wychowania, itp. Bez srodkow finansowych niemozliwy jest rozwoj nauki) wszystkie te od pauzy maja wplyw na ksztaltowanie się procesow wychowawczych.

H.W zajmuje się praktyka edukacyjna oraz dziejami teorii pedagogicznej, obejmuje utopie czyli teorie które nie zostaly nigdy zrealizowane (warto się nimi zajmowac gdyz sa drogowskazami i mowia w która strone wychowanie powinno podazac) HW ma charakter opisowy pokazuje jak pewne zjawiska ksztaltowaly się z dlugim okresie czasu. Pozwala spojrzec na wszytskie problemu pedagogiczne. HW wyjasnia pewna koniecznosc zniam edukacyjnych (analizuje jak dokonywaly się zmiany pod wplywem okreslonych czynnosci) HW sprzyja tworzeniu się kultury pedagogicznej (jest to poszanowanie pewnych wartosci wytwarza się przez znajomosc teorii wychowawczych, przez obcowanie z ideami wychowawczymi i teoriami) HW uczy pewnego dystantu do wszelkich instytucji teorii którymi jestesmy obecnie zalewani należy dazyc do nowych rozwiazan ale do niektórych należy podejsc z dystansem. JAK ROZWIJALA SIĘ HISTORIA WYCHOWANIA przeszlosc historii edukacji siega renesansu zaczeto wtedy opisywac, jak funkcjonowaly w przeszlosci glowne uczelnie. Uwazano ze czeba pisac zywoty zwyklych ludzi a nie tylko swietych. Opisywali historie uczelni, akademi , chwalili się kto slawny w nich studiowal. XVIIw- matrialy gromadzone do dziejow akademii krakowskiej, chwalono, ze korepnik tam studiowal

XVIIIw-wlasciwe narodziny i rozwoj historii wychowania, uwazano ze do tej pory ludzie zyli w ciemnosci, dopiero od tej epoki ludzie zaczeli kroczyc dobra droga. Wtedy bardzo wazna stala się edukacja i nauka a nie same postacie.

XIXw-(pierwsza polowa) - wprowadzenie histroii nauczania do systemu ksztalcenia nauczycieli, seminaria nauczycielskie. Obowiazkiem panstwa jest ksztalcenie ludzi na poziomie elementarnym. XIXw(druga polowa)-rozkwit historii wychowania, powstawaly biblioteki - pedagogiki katlockiej i prawoslawnej, powstawaly najwazniejsze dziela, statusy szkoly i traktaty. XIXw-(KONIEC)-dziesiecio tomowa historia wychowania SMITH'a. Powstawaly towarzystwa pedagogiczne, poczatkowo zajmowano się teoria pedagogiczna, pod koniec HW objela historie szkolnictwa. XXw-ciagly rozwoj historii wychowania. We Francji praca od antyku do wspolczesnosci, wielkie wydawnictwo materialow i zrodel do historii wychowania.

POLSKA : Oswiecenie-poczatek Hugo Kollataj- polityk dzialacz sejmu czteroletniego-reformator akademii krakowskiej-filozof. Napisal ksiazke „ostanie oswiecenia za czasow augusta trzeciego” (o edukacji domowej, szkolnej o ksztalceniu roznych stanow, akademii krakowskiej) XVIw-„o szkolach albo akademiach” (od antyku do wspolczesnosci) -Szymon Morygusz.

XIXw-Dalszy rozwoj (w krakowie prace obrazujace rozwoj akademii Krakowskiej „Historia literatury” Michala Wisniewskiego, potem w 1900r Kazimierz Morawski „Dzieje UJ”) najwazniejsze dzielo „Historia szkol w wielkim ksiestwie Litewskim i Koronie” J.Lukaszewski. Po drugiej wojnie - wielka siec uniwersytetow, Torun, Gdansk, Katowice, Rzeszow, Kielce - katedry historii wychowania, wielki rozwoj prac.

ANTYK - Sofisci. Edukacja grecka zaczela ksztaltowac się od nich, przedtem uwazano, ze cnota jest dziedziczona tylko przez ludzi szlachetnie urodzonych. Sofisci stwierdzili, ze cnoty można nauczyc kazdego, prawda wedlug niech jest wzgledna, a wszystko zalezy od jej sposobu przedstawienia. Dzialalnosc Sofistow miala skutki : negatywne - rozpowszechniali relatywizm ( wszystko jest wzgledne ) Pozytywne - Podkreslali role nauczania, wychowania jako celowej dzialalnosci mogacej ksztaltowac jednostki. Przeciwnikiem sofistow był Sokrates, przeciwstawial się relatywizmowi, wedlug niego prawda jest absolutna - wszystko zalezy od zadania pytania (dochodził do ogólnych twierdzeń, to najogólniejsze to prawda). Sokratesa skazano (wg niektórych był to pierwszy mord polityczny). Nie napisał żadnego dzieła, ale odgrywa wielka role - stworzył system pytań (nauczanie przez pytania) i wykształcił miedzy innymi Platona. PLATON

Odegrał ważna role w rozwoju edukacji, pisał dialogi - przez długi okres były spory o chronologie tych utworów ( rozstrzygną je Wincenty LUTOSŁAWSKI ) Platon stworzył podstawy edukacji europejskiej, stworzył idee idealnego państwa. Państwo miało składać się z trzech warstw: żywicieli, wojowników i rządców. Państwo będzie dobrze funkcjonować jeśli wszystkie funkcje będą dobrze spełnione, Zasady selekcji - przez pewien czas wszyscy kształceni razem, a potem na podstawie cech selekcja ( albo żywiciel, albo wojownik, albo rządca ). W państwie obowiązywała własność wspólna, nie ma rodziny. Od 10 roku życia wychowanie fizyczne, intelektualne, moralne. Z lektor ( Iliada, Odyseja ) trzeba usunąć fragmenty które są niemoralne ( erotyzm ), czy nie odpowiadają wzorca ideału rycerza. Od 18 roku życia Efebia, od 20-30 r.z. kształcenie naukowe, od 30-35 r.z studia filozoficzne, 35-50 ci co mieli rządzić uczyli się polityki i cech życia publicznego. Dla Platona ważny jest tak zwany świat idei - w duszy ludzkiej jest zawarta wiedza o przyszłym życiu a uczenie następuje przez anamnezę czyli przypominanie.

Arystoteles

Zaważył na rozwoju pedagogiki europejskiej, filozofii i kultury. Zwany jest nauczycielem ludzkości. Skodyfikował całą ówczesną wiedzę, stworzył podręczniki np. ”poetyka „ kanon literacki, „o duszy” nauki przyrodnicze ówczesna psychologia. Napisał dzieło poświęcone państwu , skodyfikował etykę „etyka mniejsza „ i „etyka większa „. stworzył różne idee z zakresu psychologi, pedagogiki, prawa i literatury.

Sformułował idee państwa którego zadaniem jest wszechstronne kształcenie ludzi. Człowiek istnieje tylko w społeczeństwie. Państwo nie może istnieć bez jednostki (odpowiednio uformowanej). Sprawa edukacji jest sprawa publiczna, jest zbyt ważna by pozostawić to kwestii rodziny, dlatego musi nad tym czuwać państwo. Człowiek winien dążyć do mądrości i cnoty.. Stworzył teorie nauczania i uczenia.

3 etapy uczenia: 1.spostrzeganie 2.pamietanie 3.wychowanie

Od 1200r p.n.e.-od tego czasu rozpoczyna się historia grecka. Okres podboju Grecji przez Macedonie, od czasów Aleksandra Wielkiego mówi się o kulturze helleńskiej. Okres (trwa od 300r pne - 146r pne) hellenistyczny - wymieszanie się kultury Greckiej z kultura Perską. Powstanie nowego typu kultury Hellenistycznej. W tym okresie rozwija się system szkolny - kształcenia II stopniowego, elementarnego i średniego. Rozwija się 7 SZTUK WYZWOLONYCH (antes liberales)

1.Gramatyka

2.Logika

3.Dialektyka

[ TRIUIUM]

4.arytmetyka

5.Geometria

6.Astronomia

7.Muzyka

[ QADRIUIUM ]

Od 300r pne dp 146 - okres hellenistyczny

OKRES RZYMSKI- od 753r pne

Bardzo długa epoka - ewolucja wszystkich pojęć: państwa, prawa, wychowania.

Wychowanie rzymskie.

Spol. Rzymskie -chłopskie. Konserwatyzm, tradycjonalizm- cechy społeczeństwa: najważniejsza rodzina. Rola ojca niezwykle ważna, wychowywanie przez naśladownictwo - dzieci robiły to co ojciec ( mimo to kobieta była szanowana ) Rodzina rycerska, dyplomacka itd. Rodzina kontynuowała role przodków. Syn wychodził z rodziny i oddawany był pod opiekę odpowiedniego człowieka i w ten sposób zdobywał wiedze jak walczyć, jak funkcjonuje państwo, jakie jest życie publiczne i stawał się pełnoprawnym obywatelem. Rozwój intelektualny nie miał aż takiego znaczenia (tylko pewne minimum).

EKSPANSJA RZYMU

Sytuacja zmieniła się gdy Rzym zaczął ekspansje, opanował cale wybrzeże morza śródziemnego. Pierwsze Imperium Europejskie, gdy opanowali Grecje, kultura hellenistyczna zaczęła przenikać do Rzymu. Ale przede wszystkim Cywilizacja Grecka wtargnęła się do Rzymu. Wzorce Greckie zaczęły się upowszechniać w Rzymie. Działacze Rzymscy uważali, ze edukacje należy rozpoczynać od nauki języka greckiego. Wraz z tym wpłynął program 7 sztuk wyzwolonych od Rzymu. Wkrótce narodziła się reakcja na kulturę grecka. Np. Stwierdzono, ze medycyna pojawiła się po to, by truć Rzymian. Ale na tym etapie rozwoju nie można było cofnąć się przed Grecka wiedza.

Kultura łacińska. - zmieszanie się kultury greckiej z rzymską.

Rzymianie-Praktycyzm

Grecy-abstrakcja

7 sztuk wyzwolonych zostało skróconych, zmienionych. (retoryka bardzo ważna) Rzym-model kształcenia retorycznego (wyższy poziom kształcenia)(istotne są instytucje życia społecznego). Rozdwojenie szkolnictwa na poziom elementarny (niższy poziom kształcenia 7 sztuk wyzwolonych) i średni.

KWINTYLIAN myśliciel - „o kształceniu mówcy” Jedyny traktat edukacyjny w Rzymie. Rozwinął idee na temat kształcenia mówcy. Mówca to człowiek będący ideałem człowieczeństwa. Mówca nie może być ktoś, kto nie postrzega zasad. Mówca to ideał człowieka w ogóle - sprawiedliwy , mądry , wykształcony. Rozszerza problemy uniwersalne. Opowiada się za kształceniem publicznym, nie rodzinnym, ma być kształcenie zbiorowe. Opisuje wzorzec nauczyciela.

W Grecji zajmowano się problemami, które funkcjonują i które rozwiązuje się do dziś.

Stworzyli naukę jako bezinteresowne dążenie do wiedzy. stworzyli literaturę i problematykę literacką - losy człowieka. podjęli problem edukacji indywidualnej i zbiorowej , problem państwa w wychowaniu, rozwój człowieka i edukacji.

SREDNIOWIECZE - wiek sredni.

(Nazwa powstała od dzieła niemieckiego profesora Christopera Cellarius'a „Historia wieków średnich”)

Średniowiecze ma dwa znaczenia 1)jako okres pomiędzy antykiem i odrodzeniem 2)jako średnia gorsza nieklasyczna łacina i zatrzymanie kultury.

Ludzie oświecenia nadali średniowieczu taki negatywny charakter. Dopiero w romantyzmie dostrzeżono jego piękno (np. piękno wypraw krzyżowych).

Chronologia Początki: datę powstania szacuje się na rządy cezara Konstantusa (schyłek IV w.). W Polsce i Niemczech - upadek zachodniego cesarstwa Rzymskiego 476.

KONIEC: Upadek Konstantynopola (XV w.) w Europie środkowowschodniej - odkrycie ameryki przez Kolumba (1492).

W średniowieczu również występują zmiany, ale nie tak gwałtowne i szybkie jak obecnie. Zmiany przebiegały powoli (świat był rozległy, pewnie także z powodu braku komunikacji, środków transportu) - powolność podróżowania = powolność zmian.

Średniowiecze dzieli się na etapy:

-Wczesne średniowiecze ( do XI w)

-rozkwit średniowiecza (XI XII w)

-Schyłek średniowiecza (XIII, XIV w niektórzy uważają ze także wiek XV).

>3< kregi kulturowe :

Epoka chronologiczna nie oznacza jednorodności.

1. Średniowiecze kojarzy się z upadkiem Rzymu, wędrówkami, ale to patrzenie na średniowiecze z punktu widzenia europocentryzmu. Nie doceniano roli nauki i oświaty.

2. Bizancjum - tam trwała ciągłość kulturowa, cywilizacyjna, polityczna do czasu zdobycia Konstantynopola (kultura w kręgu wschodnim).

3. Trzeci krąg kulturowy - Arabowie - niczego genialnego nie stworzyli. Arabowie mieli znakomita zdolność adaptacyjna i recepcyjna. (człowiek na pewnym poziomie kulturowym jest otwarty na nowości) Bagdad- ośrodek tłumaczeń (ruch intelektualny)(tłumaczyli Arystotelesa na Arabski). Te trzy ośrodki kulturowe nie istniały w izolacji od siebie (wymiany handlowe). Kultury stykały się ze sobą, zetknięto się z kultura Arabska (Europa- pielgrzymka do ziemi świętej 7000 osób). Oddziaływanie arabskie na pld. Włochy oraz na terenie Hiszpanii—biuro tłumaczeń (zgodna współpraca arabów, chrześcijan i żydów) -oddziaływanie także na Europę.

Podstawa kultury sredniowiecza:

-Antyk

-Tradycja miejscowa (ludów np. słowiańskich, barbarzyńskich, germańskich)

-Chrystianizm ( czyli chrześcijaństwo)

Stosunek chrześcijan do kultury grecko-rzymskiej. - w najwcześniejszym okresie ten stosunek był wrogi (niechętny stosunek) - Rzym wielobóstwo, Chrystianizm-monoteizm, negatywnie traktował pogaństwo, kultura Rzymska jawiła się chrześcijanom jako rozwiązła.

Dlatego ojcowie kościoła negatywnie odnosili się do osiągnięć kulturowych antyku. Dla chrześcijanina świat doczesny to czas przejściowy, droga do życia wiecznego. Literatura antyczna gorszyła chrześcijan. Negatywnie zapatrywano się na naukę, retorykę (chrześcijanin winien znać Pismo Święte a nie Platona). Potem „falujące” podejście do antyku rożnych myślicieli kościoła (Dopiero przez św .Augustyna u schyłku antyku zaczyna wytwarzać się naturalny stosunek do kultury antycznej. św .Augustyn twierdził, ze są nauki antyczne które służą człowiekowi (np. wiedza przyrodnicza, arytmetyka, rachunki - pochodzą od boga ) ale są też takie, które szkoda człowiekowi (np. astronomia - zaprzecza istnieniu boga).

Cechy Średniowiecza:

• epoka wiary

• specyficzna struktura społeczeństwa - społeczeństwo STANOWE (rycerze - wojownicy, chłopi - pracownicy, duchowieństwo)

3 podstawowe stany żyją obok siebie, ale każdy z tych stanów żyje własnym życiem i ma pewne cele do spełnienia ( odmienne ). Rycerze (łowy, turnieje, rozrywka) - obrona państwa, przygotowanie do tej funkcji. Warstwa uprzywilejowana. Chłopi - zajmowali się praca fizyczna, utrzymaniem całego państwa. W rycerstwie - negatywny stosunek do pracy fizycznej (przyczyny - 1)Arystoteles - praca godna i niegodna człowieka 2)chrześcijaństwo (praca fizyczna konsekwencja grzechu, czyli kara za swe czyby).

Uzasadnienie pracy fizycznej wypłynęło z chrześcijaństwa - praca jest konieczna, prowadzi do rozwoju człowieka, bez niej nie osiągnie się życia wiecznego. Mowa o harmonii w swiecie (musi istniec także harmonia spoleczenstwa i dlatego praca fizyczna jest potrzebna). Bardzo wazne jest duchowienstwo. Najbardziej otwarty stan (rycerstwo-stan zamkniety, bo szlachcicem mogl być ktos, kto pochodzil z takiej rodziny[czyli szlacheckiej]). Do przynaleznosci do stanu duchowienstwa zalezy od nauki i wyksztalcenia.

Edukacja sredniowiecza-Edukacja stanowa

Rycerstwo

• wiedza o sposobach wojowania

• kultura umyslowa

• dbanie o tezyzne fizyczna

• umiejetnosci zachowania się

Do 7r życia - wychowanie w domu, potem oddawanie dziecka pod opieke rycerza na dwor (wytworzenie form towarzyskich+umiejetnosci walki)

od 14 roku zycia - stawano się giermkiem

20r życia - pasowanie na rycerza

Edukacja duchowienstwa

Liczyla się wiedza, madrosc - holdowanie zasada ksztalcenia intelektualnego. Do roli w duchowienstwie konieczne było opanowanie 7 sztuk wyzwolonych.

System szkolny - osrodek kultury i nauki były to, od wczesnego sredniowiecza, klasztory (np. dominikanie-wiedza, benedyktynie-przepisywanie ksiag). To duchowienstwu sredniowiecznemu zawdziecza się przetrwanie kulturt antycznej. Wczesnie powst. Szkoly klasztorne (nauczano tam 7 sztuk wyzwolonych niezbednych do bycia duchownym). Szkoly klasztorne otwarte nie tylko dla duchowienstwa ale także uczyli się tam ludzie, którzy nie mieli zamiaru wstapic do klasztoru. Powstaly także SZKOLY KATEDRALNE (tam gdzie były biskupstwa) - dawaly wyksztalcenie wyzsze dla duchownych, ktorrzy chcieli zajac wyzsze stanowiska koscielne. Powstaly SZKOLY PARAFIALNE (przygotowanie do funkcji sluzebnej w kosciele, najwyzszy typ nauczania). Potem powst. Najwyzsze organizacje szkolne - UNIWERSYTETY (w najstarszych centrach kulturowych samorzutnie powst. Uniwersytety)

1)gromadzenie się mistrzow. Uniwersytety były tez 2) zakladane przez krolow, przez miasta

3)sposób powstania uniwersytetu to ptzez secesje (zatargi miedzy wladzcami, a studentami)

UNIWERSYTET (wielostronna organizacja - podzial na wydzialy, podzial na nacje (org. Pozioma) Org pionowa - na czele rektor itd.))

• powszechnosc nauki

• powszechnosc studentow oraz profesorow

Program nauczania - na wszystkich uniwersytetach uczono tego samego. Stosowano metode pamieciowa - kosztowne były materialy pismiennicze.

W sredniowieczu nie zastanawiano się nad teoretyczna strona wychowania. Rozwija się literatura paranetyczna - jak zyc - wzorce ludzi. Lit. Paranetyczna zastepowala literature dotyczaca wychowania.

Wincenty Beauvoir - Encyklopedia sredniowiecza „O ksztalceniu synow krolewskich” - pokore należy wyrabiac u dziecka i nauczyciela, wazny jest rozwoj moralny. Kara fizyczna, surowosc, prowadzi do osiagniecia celow wychowawczych.

Idzi Colouna - „O prowadzeniu się ksiazat” - wych. I ksztalcenie moralne (******* 6ona najwazniejsza wartosc w sredniowieczu, religijne oraz intelektualne.

Jak Gerson - (kanslerz uniwersytetu w pradze) „o prowadzeniu ****** do Chrystusa” Postuluje prostote, cierpliwosc, neguje surowosc, kary fiz., preferuje model wychowania chrzescijanskiego.

Sredniowiecze - „jak edukowac kobiety” - przede wszystkim ksztalcenie jezykowe, poznawanie literatury. Aspiracje edukacyjne mieszczanstwa - szkoly gdzie uczono laciny (niezbedne umiejetnosci do handlu miedzynarodowego), rachunki, arytmetyka. Na zachodzie Europy powst. Najwczesniej szkoly miejskie.

ODRODZENIE

Ludzie mieli swiadomosc, ze tworza nowa epoke, ze sa inni, sa zaprzeczeniem tego co było. Konflikt cywilizacyjny.

Nazwa epoki - sformulowano w XIX ( Jules Michele ) - Historia Francji w epoce odrodzenia - upowszechnienie tej nazwy.

Jakub Burchard - Szwajcar, prof. Uniwersytetu w Bazylei, 1860 „Kultura odrodzenia we wloszech” - upowszechnienie nazwy epoki.

Odrodzenie - nazwa problematyczna.

Chronologia odrodzenia - XIII do XVII (ale te daty sakontrowersyjne) Jeśli badac odrodzenie w sposób genetyczny (jak rodzila się epoka) nie można dokladnie okreslic ram epoki. Jeśli spojrzymy na odrodzenie w sposób fenomonologiczny XV-XVIw.

Geneza odrodzenia bardzo skomplikowana, Mieszczanstwo się bogaci, rozwijaja się miasta, rycerze traca na wartosci. Rewolucja spol. - rewolucja mieszczanska, cywilizacyjna. Kosciol traci na swojej wartosci.

Odrodzenie - epoka kontrastu :

• epoka nauki, wszechstronnego rozwoju

• epoka krytycyzmu, racjonalizmu

• epoka paradoksow ( * z jednej strony odkrycia Kolumba, rozwoj nauki, z drugiejstrony epoka ogromnych zabobonow ) - wiara i nauka, a holdowanie magii.

*wiara, a mistycyzm

*z jednej strony wrazliwosc epoki, z drugiej strony brutalnosc, nie ludzkie zachowania

*nawolywanie do cnoty (duzo swietych) z drugiej strony ludzie bez zadnych zasad, pelni brutalnosci.

Tresci ideowe odrodzenia

• odkrycie starozytnosci (inaczej odczytywano dziela antyczne)

• odkrycie swiata i czlowieka.

• Powstanie nowoczesnego indywidualizmu

• odrodzenie religijnosci

idedaly antyczne staja się coraz wazniejsze, zaczeto wydawac przewodniki np. po Rzymie

Odrodzenie retoryka.

Odkrycie bogactwa swiata czlowieka, Każdy czlowiek jest czyms odbernym, nowe spojrzenie na czlowieka. Jego problemy i zycie. Zwracanie uwagi na jednostke - konsekwentncje pedagogiczne. Podkreslenie odrebnosci ludzi (np.strojem)

Czlowiek wyksztalcony to ten, który zna wartosci antyku, zna jezyli. Rozwija się indywidualizm humanistyczny.

Zaczyna odradzac się religijnosc pod wplywem zepsucia, jakie panowalo w kosciele. Nawrot do pierwotnego chrzescijanstwa.

Reformacja 0 powrot do chrzescijanstwa, trzeba umiec czytac, by moc czytac Pismo Swiete.

Podstawowa zasada odrodzenia.

• nowy wrzozec osobowy, nowy ideal wychowawczy - wszechstronnego rozwoju pieknosci fizycznej, rozwoj intelektualny, moralny, madry (zaprzeczenie idealowi sredniowiecznemu). Ideal chrzescijanski. Troska o rozwoj fizyczny czlowieka. Rola harmoni (ciala i umyslu, moralnosci), Dazenie do wiedzy, nauki, madrosci - do tego należy dazyc. Wiedza - wartosc autonomiczna. Wychowanie moralne - dobre maniery.

„O zachowaniu się przy stole”

• upowszechniaja się podroze, by poznac rozne miejsca, rozne srodowiska. Czlowiek odrodzenia ma znac swiat.

• Mysliciele pedagogiczni - inny program nauczania i edukacji (miesci się w praktyce edukacyjnej). Nie osiaga on jednak idealu - ciagle postulaty. Zmiany programu ksztalcenia, charakter praktyczny, z drugiej postulatywny (obecnie także tak jest)

• Program postulatywny jest bardzo obszerny, zaklada gruntowny ideal wyksztalcenia

*zada się, by każdy czlowiek odrodzenia znal jezyk lacinski

*poznanie literatury antycznej

* ideal czlowieka trojjezycznego (lacina, greka, hebrajski jezyk)

* program formalny - za pomoca tych przedmiotow + dialektyka - ksztaltowanie umyslu formalnego

* powinno uczyc przedmiotow przyrodniczych, matematycznych, historii (po to by wiedziec jak rozwijala się kultura - po to teraz w XX w się jej uczy)

*historia

• ma pomagac rozumiec dziela literatury antycznej

• ma umoralniac, dostarczac wzorcow moralnych (mieli dostarczac przykladu)

*przdedmioty praktyczne - wiedza rolnicza itd. Zeglarstwo itp.

• program który obowiazywal w odrodzeniu był waski - jezykowo - literacki (w praktyce wobec postulatow program był niezwykle ograniczony )

• ********* (7) miedzy rzeczywistoscia a postulatami) Alicentowano***** nauczanie laciny.

• W polsce zaczynaja się budzic poczatki noworzytnej narodowosci - nacisk na rozwoj jezyka ojczystego. Jezyk ma wyrazac odrebnosc. Jednak żaden z myslicieli nie zada, by nauczano w jezykach ojczystych. Lacina jest jezykiem elit kulturalnych, jest to jezyk owczesnej szkoly.

• Opracowanie nowych metod nauczania (generalna zmiana w porownaniu do sredniowiecza, wynaleziono druk, papier wyrabiano z masa drzewna lub z resztek materialow. Papier okazal się o wiele tanszy). *niezwykle przyspieszenie druku *ksiaski staly się tanie (poczatek globalizacji)

• Kasiazka eliminuje metode pamieciowego nauczania.

• Obserwacja mlodziezy - trzeba zmieniac metody nauczania - niezdolnosc lub zdolnosc to indywidualne predyspozycje uczniow (rozga nie pomoze) Zindywidualizowane nauczania dla zdolnosci uczniow.

• Metoda pogladowa w nauczaniu (obrazy)

• Metoda indukcyjna w nauczaniu (np. w jezyku - najpierw obycie ze slownictwem potem gramatyka)

• Odrzucenie surowosci, uatrakcyjnienie nauczania.

• Nowy model nauczyciela

• dobre uformowanie moralne (przestrzeganie zasad moralnych)

• gruntowna wiedza (szeroka, wszestronna) - nieustanne poglebianie swojej wiedzy

• liczenie się z psychika ucznia

• rola nauczyciela w panstwie - podniesienie prestizu nauczyciela (powinien otrzymywać wynagrodzenie za swoja prace), zwraca się uwage na to jak wazna jest rola nauczyciela

• powinien być lagodny

• Konferencje nauczycielskie - wymiana doswiadczen omawianie problemow nauczania

• Funkcja zastepcza nauczyciela :ma uczyc, wychowywac i ma mieć pomocnikow (dziesietnicy np. u jezuitow którzy odpytuja uczniow)

• Problem szkoly i spoleczenstwa.

Liczy się madrosc, wiedza, wyksztalcenie. Bardzo wysoko ceni się nauke i wiedze. Nauka daje wiedze o skutecznosci dzialania. Wiedza odkrywa wazna role w zyciu. Wzrasta prestiz szkoly. Edukacja nie jest sprawa indywidualna, panstwo powinno troszczyc się o edukacje swoich obywateli. Jest to sprawa niezwykle istotna.

• Epoka odrodzenia -nowy system organizacji szkolnictwa

• pierwszy system organizacji szkoly (rozbicie jednostki europejskiej na czesc katolicka - tam najbardziej zajeto się edukacja)

• Filip ******** (8/2) - nauczyciel niemiecki (zreorganizowal system w Saksonii i zreformowal system nauczania uniwersyteckiego )

• Jan Strum - ( kierownik szkoly w Starsbourgu, opracowal model szkoly sredniej - kolegium humanistyczne, stworzyl system klasowy. Calosc nauk podzielil na lata, klasy w zaleznosci od stopnia rozwoju intelektualnego. Opracowal program nauczania w tej szkole (gramatyka,poetyka,dialektyka,retoryka) - ideal ksztalcenia renesansowego. Ten model upowrzechnil się na swiecie w Europie, doszedl także do polski

• System Struma upowrzechnili Jezuici 1940r - zatwierdzony zakon przez papieza. Jezuici - odpowiedzieli na reformacje.

Protestancyzm rozlal się na cala europe, pozycja katolicyzmu podwazona - jezuici mieli to zmienic

*przez ambone (nauczanie zasad religii)

*za pomoca szkoly ( oddzialywanie na najmlodszych - zapobieganie rozbicia kosciola).

Jezuici upowrzechnili system szkolny ( od hiszpanii po Smoleński ). Do Dzisiaj Jezuici zajmuja się ksztalceniem. Pierwsze ustawodawctwo dot. Szkolnictwa - Rayo Studiu

Mysliciele pedagogiczni epoki odrodzenia:

WŁOCHY (tam najwczesniej się pojawili)

• Pierre Paolo Vergerio - traktaktat „o szlachetnych obyczajach i studiach wyzwolonych”

• panstwo ma zajac się edukacja

• edukacja - intelektualne ksztalcenie i moralne

• przygotowanie do zycia obywatelskiego

• retoryka,filozofia moralna, historia - wyrobienie wzorca

• nauka przedmiotow przyrodniczych i matematycznych

• Guarino z Verony

• inna atmosfera w szkole

• lagodnosc

• szkola powinna wpowadzic wychowanie fizyczne

• Opanowanie laciny, greki

• Victoryn z Feltre - mysliciel i praktyk

• dom radosci - szkola uczaca przedmiotow klasycznych

• nowe metody nauczania

• od niego zaczyna się demagogia pedagogiczna

• nauka z przyjemnoscia

FRANCJA

• Francisrez Rableu

• krytyka edukacji sredniowiecza

• ksztalcenie w lit. Antycznej, nauczanie historii i filozofii - cel ksztalcenia, prawa

• popularyzacja wych. Fiz.

• Wilhelm Bude (e z ogonkiem na gorze )

• wydawca lit.

• „o wychowaniu ksiecia” - w jaki sposób wychowywac, nauczac itd.

• Piotr Ramus

• krytyka sredniowiecznej edukacji ( krytyka Arystotelesa )

• *********(9)

• projekt reformy uniwersytetu paryskiego

NIDERLANDY

• Vives

• tworca programu szkolnego odrodzenia

• „o podawaniu umiejetnosci” traktat o wychowaniu

• każdy czlowiek jest indywidualnoscia (nie ma uniwersalnej duszy, ideal edukacyjny i srodki do realizacji tego idealu (psychologia-(metody nauczania)) - madrosc, moralnosc.Nauczanie ma obiac wszystkich, a potem przeprowadzac selekcje ale każdy ma osiagnac pewne minimum

• problem nauczyciela

• ********(9) z Roterdamu

• najwazniejszy autorytet uwczesnej europy

• nie przyjal dostojnictw ani od Papieza, ani od Lutra

• cenil swoja niezaleznosc „pochwala glupoty” „o ksztalceniu”

• ideal wych. Humanistycy

• nauka - odwolywanie się do ambicji ucznia

• program ksztalcenia

ANGLIA

• Tomasz Morus (utopia idealnego panstwa) i Tomasz Eliot

• „ksiega zwana gubernatorem”

• jak powinna wygladac edukacja i program . *************** (9/2)

POLSKA

• Andrzej Frycz Modrzewski

• „o poprawie rzeczypospolitej”

• Marycjusz z Pirna

• sprawy edukacji z punktu widzenia nauczycieli.

EPOKA REALIZMU PEDAGOGICZNEGO (wiek XVII ) >BAROK<

1.

• roznorodnosc epoki wielkie wydarzenia polityczne ( wojna 30- letnia - o charakterze religijnym [kosciol vs habsburg vs niemcy ] ) 1618-1648 - habsburgowie walczyli w tej wojnie

*rewolucja angielska (1640-1660 i 1688-1689)

Przewrot umyslowy i polityczny (republika Anglii). Podstawa zycia spolecznego, nadal jest system klasowy. Mieszczanstwo traci znaczenie, duchowienstwo także upada, a do glosu dochodzi szlachta. Typ kultury dworskiej się rozwija np. dwor Ludwika XIV wzor dworu laczenia polityki z kultura. Na dworze tym koncentruja się pisarze, malarze, artysci.

2.

Wiek XVII - okres rewolucji naukowej

• wielki noworzytny rozwoj matematyki - Kartezjusz ( stworzyl geometrie analityczna wraz z rachunkiem rozniczkowym - instrument do rozwoju matematyki jako klucza do poznania swiata.

• Rozwoj astronomii (Galileusz) - zastosowal teleskop, opowiadal się za teoria Kopernika. Newton - „mechanika niebieska”

• Rozwoj nauk fizycznych - Galileusz - wykazal, ze Arystoteles nie miał racji (podwazyl jego autorytet).

• Wiliam Gilbert - dzielo o magnetyzmie

• Izaak Newton - „matematyczne zasady filozofii przyrody”

Nowa wizja swiata fizycznego :

• specjalizuja się nauki przyrodnicze, biologiczne (odkrycie krazenia krwi)

3.

• w XVII wieku BECON wuglasza teze, ze wpolczesna ludzkosc zaszla o wiele dalej w dziedzinie nauki niż w antyku

Wazne dla rozwoju kultury europejskiej ale także dla metod poznawania prawdy.

Becon - „o godnosci nauk” „ ********** (10)” - metoda indukcyjnego dochodzenia do prawdy.

Metoda indukcyjna - (opracowal ja.) nim przystapi się do pracy należy oczyscic umysl z bledow, bo bledy zaciemniaja jasnosc poznania. Metoda ma uogolniac material empiryczny (metoda przeciwna do dedukcji). Becon wyznaczyl nowa role nauk. - funkcja utylitarna, ma pomoc czlowiekowi poznac swiat ale nie wbrew przyrodzie.

KARTEZIUSZ - „Rozprawa o metodzie” - 4 zasady dochodzenia do prawdy

1. nie należy nic przyjmowac za prawdziwe dopóki się tego nie pozna, nie zrozumie

2. każdy z problemow należy dzielic na tyle czesci na ile się tylko da.

3. Mysli po porzadku prowadzic i stopniowo przechodzic do poznania bardziej zlozonego

4. Wszedzie czynic wyszczegolnienia, by nic nie pominac.

Wytrwaly te poglady ( Kartezjusza i Becona ) ogromny wplyw na kulture i edukacje. Pozpowszechnili racjonalizm i sceptycyzm. („COGITO ERGO SUM” - kartezjusz ). Wplyw na tworzenie nowego idealu wychowawczego, na program nauczania i metody nauczania.

XVIIw - uznano, ze ludzie maja za malo czasu by uczuc się laciny, greki, lit.antycznej (ten ideal wych. Jest dobry dla naukowcow).

4.

John Lock :

IDEAL GEANTELMANA - czlowiek wie wiele z kazdej dziedziny wiedzy (wiedza powierzchowna ale wszechstronna), otwartosc, poznanie roznych kultur, typ kultury dworskiej, orientacjan w zyciu wpolecznym, politycznym

Renesans - ideal edukacyjny

Barok - ideal deantelmena

Z tego powodu musi ulez zmianie program iemetody nauczania. Ten styl nauczania przeznaczony dla arystokracji. Mieszczanie jednak upominaja się o swoje prawa, to także epoka humanitaryzmu. Mysliciele humanitarni stwierdzaja, ze ludzkosc to także chlopi, mieszczanie, a nie tylko arystokracja. Pojawia się wtedy wrzozec czlowieka z ludu (nie przeznaczony do przestrzegania przez tylko arystokracje, mowi się o formowaniu czlowieka w ogole). Program nauczania - ideal czlowieka z ludu.

*(renesans zajmowal się jednostka, wiek XVII - edukacja spoleczenstwa, edukacja mas).

Pomysly dotyczace szkolnictwa, edukacji:

• stworzenie org. Szkolnej obejmujacej cala mlodziez (powszechne ksztalcenie - w pelni sformuluje te idee, wiek XVIII ale już w XVII zaczyna się o tym myslec).

5.

Refleksja na temat ksztalcenia kobiet w wieku XVII.

Bracia Czescy (również uwazali każdy musi umiec czytac pismo swiete) - uogolnienie edukacji

Fenellon­ - ksiazka o ksztalceniu kobiet (nie można zostawic kobiet bez wyksztalcenia)

6.

Co czlowiek powinien wiedziec? Czego powinno się uczyc? - program nauczania.

XVIIw - zaczyna się odchodzic od laciny, nauke trzeba rozwijac za pomoca jezykow nowozytnych. Czlowiek powinien opanowac matematyke i logike, geografie i historie (znac przeszlosc). Ogolna orientacja w swiecie, wśród nauk. Podstawowe wiadomosci z zakresu przyrody i moralnosci. Mysliciele zastanawiaja się nad funkcja szkoly - szkola nie może dac wychowankowi wszystkiego - zwracanie uwagi na samoksztalcenie i edukacje doroslych. Od tej pory a do dzis reflekcja na temat samoksztalcenia.

Podreczniki o zasiegu powszechnym.

„Pansofia” ******(10/2) - ludzie przez ten program mogą dojsc do opracowania wzorca wiedzy.

Program ten będzie tak opracowany (utopijny program!), ze można będzie go stosowac do samoksztalcenia. Dzieki temu nawey nie madrzy ludzie będą mogli się wiele nauczyc.

Podreczniki mialy upowszechnic mowa metode uczenia laciny, upowrzechnic wizje swiata. Dzieki masowemu drukowaniu te podreczniki rozchodzily ssie po Europie - upowszechnienie nowego systemu ksztalcenia - realizm, ksztalcenie przekazujace wiedze o rzeczy, o naturze swiata, wiedza z zakresu zycia codziennego, o wytworczosci. Należy zmienic metode nauczania (na jeszcze bardziej psychologiczna).

XVIIw - wiek optymizmu pedagogicznego, nie ma tak tepego czlowieka by nie nauczyl ssięminimum wiedzy (nawet tych najmniej zdolnych można nauczyc czegos, zalezy to od nauczyciela i stylu nauczania).

Wlasciwe metody nauczania:

• natura swiata (przyroda) i natura czlowieka

Ratichius (Rathe) - wzorcowa metoda nauczania : opierala się na pozadku naturalnym. Musi się stosowac nauczanie przyjemne, stopniowanie trudnosci, nie należy uczyc na sile, systematycznosc. Uwzglednianie psych. Pomoc w zdobywaniu wiedzy.

Mysliciele wieku XVII (mysli pedagogiczne) L

• Jan Amos Komenski (pedagog europejski, filozof, jezykoznawca) , przyrownuje się do Kopernika

• John Locke - filozof, „Rozwazania dotyczace rozumu ludzkiego”, „Mysli o wychowaniu” ******* (11) nowozytnej tolerancji

• Ratichius

Kodeks ksztalcenia - John Lockie - ksztalcenie elitarne warstwy arystokratycznej (1632-1704). Tworca angielskiego liberalizmu. Wysokie pozycje spoleczne. Dzialal na terenie Niderlandow. Wielka slawe zdobyl jako filozof (u schylku swojego zycia stworzyl wiele dziel)

„List o tolerancji” (1689)

„3 listy o tolerancji” (1682)

„Traktat o rzadzie” (1680)

„Mysl i wychowaniu” (1683)

„Rozwazania dotyczace rozumu ludzkiego” (1690) - najwieksze dzielo filozoficzne i psychologiczne.

• zagadnienia poznania - za pomoca zmyslow. Dot. Psychologii tj. jak funkcjonuje umysl, jak dziala.

„List o tolerancji” - sytuacja polityczna (reformacja, przesladowania religijne były czyms oczywistym)

Glosil haslo tolerancji, zwrownania ludzi pod względem religijnym oraz tolerancja do pogladow politycznych, moralnych.

Upowszechnianie praw czlowieka.

„Traktat o rzadzie” - zasady funkcjonowania panstwa

„Mysl o wychowaniu” - Kanon wychowawczy dot. Edukacji warstw najwyzszych. Koncepcja wych. Szlachcica, gentelmana. Program ksztalcenia skierowany do osob, które nie musza walczyc o swój byt. Orientacja w swiecie, wiedza która by jakos zajela osobe szlachecka (cw. Jego zdolnosci, ochrona przed prozniactwem). Ustrzezenie przed lajdactwem, nuda, prozniactwem.

Stosunek Locka do pedagogiki. Przeciwstawienie się gruntownemy, wszechstronnemu wyksztalceniu. Przedstawiciel szlachty nie potrzebuje takiej wiedzy. Odrzucenie zbyt utylitarnego ksztalcenia (on jest potrzebny klasa nizszym) szlachcic powinien posiadac wiedze o wszystkim. Czlowiek powinien dazyc do poznania i realizowania wart, moralnych. Sama wiedza nie uszlachetnia czlowieka. Nauczanie powinno być podporzadkowane imperatywowi (****12) moralnemu. (sprawiedliwosc, rzetelnosc, rozwaga, honor, godnosc, szlachetnosc, pilnosc). Należy starannie dobierac opiekunow do dziecka (wych. Rozpoczyna się od narodzin dziecka).

1. Izolowanie dzieci przed niedobrymi wplywami

2. Wybieranie pewnych postaw w sposób automatyczny, z czasem należy rozwijac przekonanie, ze jego dzialanie powinno być poddane rozumowi.

3. Rozwoj ambicji dziecka odwolywanie się do niej

4. Eliminowanie kar fizycznych (można ja stosowac w wyjatkowych przypadkach)

Wazna jest dyscyplina - przeciwdzialanie popedom. Ksztaltowanie charatketu - stopien wychowania (od niego zalezy zycie czlowieka) Należy wyrabiac uczucia humanitarne, mestwo, szlachetnosc. Gdy dziecko dorosnie można ksztalcic moralnosc przez lektury. (Cyceron „O obowiazkach” Grocjusa „O wojnie sprawiedliwej i pokoju”). Wychowanek ma pelnic waznarole w zyciu polecznym i politycznym. Od kondycji fizycznej zalezy kondycja umyslowa (rozwoj fizyczny osiagnie przez hartowanie). Locke przeciwnik zdelikacenia. Rozwoj fiz. Odbywa się za pomoca praw naturalnych.

Postuluje, by dzieci arystokracji tak rozwijaly się pod względem fizycznym jak dzieci wiejskie. - radykalizm Locka

Lock był tez lekarezem. Przeciwnik regularnych posilkow. „w zdrowym ciele zdrowy duch” Zahartowanie na okreslone niewygody itd.

TABULA RASA - nie ma w umysle niczego, czego nie było w zmyslach (wczesniej). Myslenie odbywa się za pomoca zmyslow. Czlowiek rodzi się z umyslem - niezapisana karta. Cala wiedze, idee zdobywamy przez nauczanie. W naszych rekach tkwi wladza nad uformowaniem czlowieka. Nauczanie i oddzial. Zew. Przesadza o rozwoju czlowieka. W ciagu jednej generacji możemy zmienic ludzkosc. - Konsekwencja - odrzucenie idei o pierwotnym skarzeniu czlowieka

• natura ludzka nie jest zdeprawowana - idea optymizmu pedagogi

• wszyscy ludzie sa wolni i rowni. Wszyscy zaczynaja zycie od tego samego punktu.

• Idea ludzkiego rozwoju (zorwoj poprzez edukacje [rozwoj poznawczy]) Zdolnosci sa wrodzone, trzeba rozwijac zdolnosci naturalne. Nie można wszczepic zdolnosci, należy rozbudzac ciekawosc i zainteresowania. Pamieci nie można doskonalic i rozwijac, należy ja cwiczyc. Koniecznosc pisania i czytania w j. Ang nie lacinie, potem francuski i lacine. Nauczanie arytmetyki - potrzeby gospodarcze, rozwoj myslenia abstrakcyjnego, nauka geometrii, chronologii, historii, geografii (rozbudzenie ciekawosci) retoryka, logika. Zapoznanie się z rzemioslami.

Kodeks edukacji niepulbicznej - ideal gentelmana. Popularyzacja nauczania elitarnego (oddzial. Także na Polske).

Dzielo Locka zostalo przetlumaczone na polski pozniej niż zostalo rzeczywiscie wydane.

KOMEŃSKI - wywodzi się z niezamoznej rodziny. Urodzil się na Morawach w rodzinie braci czeskich. - edukacja od najwczesniejczego okresu zycia, edukacja od jezyka ojczystego. Wplyw na poglady ped.Komenskiego.

Przyjezdza do Polski i tutaj rozwija swoja dzialalnosc. Wyjezdza do Anglii. Sam jest protestantem. Autor podrecznikow. Idea ksztalcenia wszystkich ludzi. Nie ma takiego umyslu którego nie daloby się do jakiegos poziomu ksztalcic. W imie idealu religijnego, humanitarnego także trzeba ksztalcic ludzi, by wyposazyc ich w czlowieczenstwo. Opracowal projekt org.szkolnej.

4 epoki po 6 lat :

• 1-6 rok zycia - okres szkoly macierzynskiej

• 6-12 r.z. okres szkoly elementarne (jezyka ojczystego)

• 12-18 r.z. - okres szkoly sredniej

• 18-24 r.z. - okres studiow

Postulat wyksztalcenia kobiet. Powinno się uczyc wszystkiego od dziecka. Podsr. 1-6 rok zycia, astrologi, poczatki rachowania, zasady religijne itd. Poznanie tego co dziecko otacza

Szkola elementarna - nauka w jezyku ojczystym, o owczesnym swiecie.

Szkola srednia - szkola j. Lacinskiego, poglebiony program szkoly elementarnej.

Studia - nie nie zachowaly się jego wypowiedzi. - zamykajaca edukacje.

Szkola - szkola ludzkosci, miejsce przyjemne. Rozwija czlowieka wszechstronnie.

„Wielka dydaktyka” - metody wych. Wielkie dzielo porządek naturalny. Natura w sensie natury czlowieka. Zasada logicznej ciaglosci, zasada logicznej ciaglosci, zasada dostepnosci, dostosowanie metod do poziomu rozwoju.

Nowe podreczniki

„Drzwi jezykow ******** (13/2)”

„Swiat zmyslowy w obrazach”.

1. Program edukacji oswiecenia - XVII w - rewolucja naukowa, rozwoj wielu dziedzin nauki. W oswieceniu zaczynaja dominowac nauki scisle i przyrodnicze. Rozwijaja one umysl i rozwijaja czlowieka. Umysl ma być rozwijany za pomoca roznych nauk :matematyka, fizyka, nauki przyrodnicze.

Zwracano uwage na wartosc uzyteczna nauki (aspekt utylitarny wazny) Szkola ma ogolnie ksztalcic i rozwijac rownoczesnie wyposazenie w wiedze praktyczna. Wprowadza się geografie - wiedza o swiecie, podnoszenie rangi jezyka ojczystego i historii.

2. zmiana metod nauczania (zwiazana ze zmiana programu).

• Odejscie od metod pamieciowych (nieobciazac nadmiernie pamieci). Logiczne opanowanie wiedzy. Unika się dwoch skrajnosci szkola ma rozwijac ale także ma rozwijac pamiec.

• Indywidualizacja nauczania (poglebienie podejscia psychologicznego do uczenia, rozne zdolnosci ludzi).

• Metody pogladowe (gabinety fizyczne,biologiczne)

• Zwraca się uwage na wychowanie fizyczne, bez niego nie może rozwijac się umysl.

3. Sprawa wychowania - najwazniejsza sprawa ludzkosci (dazenie do tego by istnialo dobre panstwo, madrzy i uczciwi ludzie itd.) - uformowanie czlowieka (utopia).- w 100% nie można uformowac czlowieka uczciwego, moralnego

4. J.J.Rousseau - filozof (napisal, ze cywylizacja zle wplywa na czlowieka). Stworzyl pedagogike naturalna (wychowanie naturalne). Przewrot Kopernikowski Rousseau - przewrot w wychowaniu, odrzucil sredniowieczne idee edukacyjne. Czlowiek, dziecko jest stworzeniem natury, jest dobre z natury (utopia). Wychowanie ma być zgodne z prawami natury :

Zasada progresywnego i negatywnego wychowania - dziecko rozwija się, w kazdym okresie powinny być stosowane inne zasady wychowania.

Metoda Negatywna - izolacja dziecka od cywilizacji ( bo ona wplywa destruktywnie).

• konflikt miedzy rzeczywistoscia a idea (J.J.Rousseau Szuka zlotego srodka).

• Konflikt miedzy natura ludzka a natura spoleczenstwa (uwzglednianie indywidualnosci choc spoleczenstwo je lamie)

• Konflikt miedzy dobrocia dziecka a deprawacja spoleczenstwa.

• Konflikt miedzy uczciwoscia dziecka a racjonalizmem

• Konflikt miedzy kultura (wytworzem sztucznym) a natura.

Wychowanie polega na szukaniu „zlotego srodka” tych w.w konfliktow

5. problem oswiaty, a ekonomi.

Fizjokratyzm - tylko ziemia posiada taka wlasciwosc, ze pomnaza wartosc (nie rzemioslo i nie handel). Tylko rolnictwo jest mozliwoscia do bogactwa kraju. Dlatego tez jeśli to warstwa spoleczna chlopska zajmuje się jej uprawa to musza być ksztalceni.

Od stanu edukacji warstwy zajmujacej się rola zalezy dobroc kraju.

Quesnay, Mirabeau - rozwijac oswiate elementarna (szkola powszechna) wiele tworzenia stereotypu chlopa (?) - chlopa najbardziej etyczny w kraju ( sielankowy stereotyp)

POLSKA

Wiek XVIII w polsce : dwie epoki kulturowe, cywilizacyjne :

• EPOKA SASKA (do objecia wladzy przez S.A.Poniatowskiego)

• Cofanie się Polski

• Epoka Stagnacji („Polska nierzadem stoi”) - szlachta twierdzi, ze jeśli wladza będzie slaba, to polska będzie szczesliwie funkcjonowac.

• Polska - nie powinno się nic zmieniac

• Przekonanie tej epoki, epoka paradoksu

[*]izolacja od zachodu, podroze magnatow na zachow

[*]cholduje się lacinie, a rozpowrzechnia się francuzczyzne.

[*]Cholduje się idee polit. Sredniowieczna. Ale od proby reform.

[*]Przedmiot polityki europejskiej bez pytania polski (14/2*******)

Oslabienie kraju, upadek moralny w polsce.

Krol nie miał niemalze zadnej wladzy. Dochod panstwa był miejszy niż niektórych magnatow. Pojawialy się reformy kraju, by ten nie upadl.

Stanislaw Konarski - pokolenia starsze nie można ich reedukowac, należy skoncentrowac się nad edukacja mlodych. Otworzyl Collegium Nobilium (****** 15) 1741 - szkola dla ludzi wybranych, tylko dla dzieci dobrych szlacheckich rodzin (pozyskanie wybitnych przedztawicieli arystokracji). - oni mieli zadzic krajem. Uczyl Historii, prawa - uwrazliwienie na problemy kraju. Oni propagowali idee reformy kraju.

OSWIECENIE XVIIIw.

W polsce do lat 20 wieku XIX (1830), powstanie listopadowe konczy ta epoke, nazwa oswiecenie naziawuje do ideii swiatla naturalnego, jest to epoka uzywania rozumu. Geneza : ojczyzna oswiecenia to niderlandy. Tereny te dawaly schronienie emigranta lub wygnanca. Miedzy innymi byli tam KOMENSKI, filozofowie Angielscy, mysliciele Francuscy. Rozwija się tam nowoczesna praca czasopisma. Rozwijaja się tendencje do encyklopedyzmu za pomoca których można było popularyzowac wiedze. W epoce tej siega się do pewnych pradow antycznych : stoickich i sceptycznych, które sluza do podwarzania uwczesnych podlagow, autorytetow. Nowe postawy to PRAGMATYZM i UTYLITARYZM. Ludzie oswiecenia stworzyli rozne konstrukcje ideowe, które mialy obejmowac caly swiat, naprzyklad natura, religia naturalna, idea postepu, rozum. Rozum zaczyna się utozsamiac z natura ,myslenie staje się najwazniejsza funkcja duchowa. Rozum powinien mieć decydujaca role. Rozwija się krytycyzm o wiele ostrzejszy (wszystko się podwaza, nawet religie i tradycje).

Podstawowe idee oswiecenia : natura - wszystkie byty które nas otaczaja, ale również to wszystkie czynniki zadzace ludzmi, mechanizmy zadzace wszechswiatem. Prawo pozytywne (parlamentarne) - stanowione przez parlamenty, wladzcow, jest obowiazkowe, sluzy pewnym grupa ludzi, reguluje funkcjonowanie panstwa, ograniczalo nizsze warstwy spoleczenstwa.

Idea prawa naturalnego - siegali do niego chlopi i mieszczanie, krzywdzeni przez prawo parlamentarne, powstawaly nawet katechizmy prawa, natury, mowilo ono, ze wszyscy sa rowni, ze umowy powinny być dotrzymywane i tak dalej.

Prawo spoleczne - w panstwie którym jest absolutyzm, wlazdca może uczynic wszystko z czlowiekiem. Rodzi się idea umowy spolecznej, jest to wladza od ludzi, sprawowana w interesie obywateli. Ludzie wypowiadaja wladzcy posluszenstwo.

Idea postepu - koncepcja wg. Ktorej ludzkosc ciagle się rozwija naukowo i moralnie. Okazalo się, ze ta idea jest utopia, moralnosc rozwija się powoli, trzeba było zmuszac ludzi do uznania drugiej osoby. Moralnosc nie rozwija się tak szybko jak technika.

Idea naturalnej moralnosci - każdy czlowiek ma w swym umysle zakodowane pewne normy moralne.

Idea religii naturalnej - stwierdzono, ze jeśli przyjrzymy się roznym przedstawiciela religii, wszedzie można doszukac się ogolnych zew. Obrzedow, oraz czesci wewnetrznej. Religia naturalna kaze wielbic stworce, ale nie wypowiada się na tematy dogmatyczne. Rozwinal się Deizm i Ateizm. Religia naturalna była tylko dla myslicieli, najbardziej etycznych ludzi. Odrzucala ona sfere uczuc, kierowala się tylko rozumem. Pojawienie się mistycyzmu zaburzylo racjonalistyczny porządek oswiecenia.

Wszystkie te idee mialy wplyw na ksztaltowanie się koncepcji pedagogicznej. Glownym osrodkiem ksztaltowania się ideii pedag. Była francja.rewolucja szkolna i pedag.(1762- 1772)- rozwijaja się nowe prady pedagogiczne, usuniecie jezuitow z francji, wakla parlamentow z wladza centralna.pojawiaja się glosy,ze należy wpajac cnoty należy rozwijac clego czlowieka nie tylko umysly ale tez serca.pojawiaja się tendencje do ingerencji panstwa w edukacje.mowi się, ze panstwo powinno zajmowac się edukacja.we francji były parlamenty lokalne które np. uchwalaly podatki , rejestrowaly zarzadzenia krolewskie.parlamenty te zaczely prowadzic walke z wladza i jezuitami.uwazaly one, ze nalezalo by zmienic stosunki fiskalne(ograniczyc wydatki krolewskie ), religijne.

Rozpoczpl się konflikt z jezuitami.wydalono ich w 1759 r.chodzilo o zajecie posiadane przez nich dobra .po zlikwidowaniu zakonow parlamenty zaczely opracowywac traktaty ogranizacji szkolnictwa, w sytuacji gdy jezuici zrezygnują z nauczania.

Problemy edukacujne we francji ;

Problem edukacju powszechnej - wszyscy powinni być ksztalceni ,edukacji powinna być powszechna aby rozpowszechniać ogólne idee. Obowiązek ten ma objąć ludzi na poziomie naucznia elementarnego.ma to być edukacja bezpłatna.

Problem wychowania narodowego - z 1 strony pojawiaja się prady kosmopolityczne, uformowala się grupa ludzi bedaca obywatelami swiata (Julian ursyn -Niemcewicz , Kościuszko ), z 2 strony rozwijaly się postawy nawolujace do rozwoju narodowasci .wych.narodowe poinno uwzgledniac ducha narodu.powinno dac wiedze o przeszlosci narodowej ; historia ,geografia.

Problem wych panstwowego - pojawia się nowe pojęcie państwa, panstwo to spoleczenstwo.wych,powinno pozwolic obywatelowi funkcjonowac w panstwie.powinno dostarczac się m u norm moralnych,etycznych i ksztalcic na obywatela.

Wedlug nowego kierunku wychowanie nowego obywatela to jednostka wolna,sluzaca panstwu.wedlug starego kierunku nowy obywatel powinien sluzyc krolowi.

• Probelm laicyzacji (sekularyzacja, zeswiecczenie). Edukacji - jeśli się odbierze szkolnictwo kosciolowi i odda panstwu to jest to już laicyzacja - poglad prymitywny. Panstwo wcale nie zawsze jest swieckie. Najglebsze pojecie sekularyzacji oznacza taka zmiane tresci nauczania, aby nie było w nich tresci religijnych. Nauczyciele powinni być swietcy. Sformulowanie nowego idealu wychowawczego - dobry czlowiek uczciwy obywatel (nacisk na etycznosc i dobrego obywatela.

Tworcy projektow szkolnych : - Roland, - St.Pierre - Crevier.

• EPOKA OSWIECENIA

Utworzenie KEN. - najwazniejsza reforma, moment najwiekszego przelomu edukacyjnego w polce.

JOBERT - dyrektor instytutu w Warszawe, nauczyl się polskiego

„Komisja edukacji narodowej”

Przebadal wszystkie materialy archiwalne dotyczace komisji i opisal zarys jej dzialanosci itd.

Geneza komisji :

Jedni zwracaja uwage (Kot?:D), ze powstala pod wplyem pradow ped. Francuzkich, inni (Lewicki - zrodla komisji sa w tradycji narodowej).

Komisja powstala pod wplywem zainstalej potrzeby, ale idee francuzkie tez mialy wplyw.

1773r-Papiez likwiduje zakon jezuitow (zagrozenie , ze te wszystkie kolegia przestana istniec).

1773r - powstaje Komisja E.N. - wydali dokument, (apel), by nauczyciele ciagle nauczali, wezwanie do projektow nauki szkolnej.

Komisja sklada się z kilku osob : -czlonkowie senatu i sejmu, ******* (15), przewodniczacy - biskup wilenski MASALSKI.

Wszystkie sprawy szkolnictwa podpozadkowano komisji (szkoly parafialne podpozadkowane kosciolowi).

Na apelu komisji - kilka projektow.

IDEALY WYCHOWAWCZE KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ.

-Bielinski, Poplawski, Kamienski, Czartoryski - najwazniejsze projekty dotyczace szkolnictwa (memoraly).

• Bielinski - nowe idealy wychowawcze : wychowanie powinno być obywatelskie, panstwowe. Od tego zalezy przyszlosc panstwa. Polska jest panstwem republikanskim - spoleczenstwo ma wplyw na losy panstwa. Spoleczenstwo zadzi krajem. Wszyscy jak najlepiej winni być wyksztalceni. Należy uczyc wiedzy pozytecznej dla panstwa. Wyrabianie postaw moralnych, obowiazki obywatela, wyarliwosc na problemy panstwa.

• Popławski - nieszczescia jakie spotkaly Polske, wady narodowe - jak je usuwac. Wychowanie ma odrzucic nieszczescia od narodu. Reforma ustroju i gospodarki. Wychowanie ma uczynic czlowieka cnotliwego. Wychowanie patryjotyczne, obywatelskie. Powinno uczyc widzy o tym, jak panstwo ma funkcjonowac, jakich obywateli polska potrzebuje. Wychowanie jednolite (krytyka rozdwojenia edukacyjnego - prywatne, panstwowe.) Koniecznosc edukacji moralnej.

• G.Piramowicz - Potrzeba edukacji moralnej, czlowiek jest taki jakiego się go uformuje od dziecinstwa. Nauka wiedzy potrzebnej do funcki w panstwie. Ostateczny cel wychowania - urzytecznosc dla panstwa, czlowiek ma na uwadze intetresy narodu itd.

W realizacji idealu wychowawczego (nowego) mieli zajac się nauczyciele (dotej pory tylko Jezuici uczyli nauczycieli ).

K.E.N. - Zajela się nauczycielami. Opracowano dwa projekty przygotowania i ksztalcenia nauczycieli (szczególnie nauczyciele dla szkol srednich) - 1)Kollontaj

2)Poplawski -(1780r. Seminarium dla kandydatow do ksztalcenia nauczycielskiego[było w akademi Krakowskiej i Willenskiej - Przemianowano na szkoly glowne])

^^ dwa projekty

Przez rok , okres probny - egzaminy, potem dalsza nauka przez 3 lata - tytul doktora (uczyl w szkole)

Byli to nauczyciele swietcy. Wszyscy nauczyciele mogli się starac o nauke w szkole glownej. Podlegali REKTOROWI. (w sprawach mniej powaznych i istotnych).

Po raz pierwszy zaczeli wyplacac nauczyciela pensje (urzedowe). Wprowadzono emerytury. Musieli zachowac celibat, mieszkali w jednym domu, zywili się na jednej stolowce, uczyli tylko mezczyzni. Nosili odpowiedni stroj, czasami się klucili.

Zagadnienia programu nauczania. - nowe cele, nowy program, nowe wymagania.

Odejscie od programu humanistycznego, filologicznego

• wprowadzenie nauki moralnej, chrescijanstwa. - nauka praw natury (swieckich(?)). Prawa narodow.

• Nauki scisle (matematyczne)

• Nauki fizyczne

• Wiadomosci o kunsztach rzemioslach.

• Wiedza przyrodnicza

• Przedmioty humanistyczne

Radykalne ograniczenie laciny. Jezyk nauczania - jezyk Polski (ojczysty).

Nauka chrzescijanska.

Podreczniki :

Towarzystwo do ksiag elementarnych. ( Jak Powstawal podrecznik )

1. konspekt podrecznika

2. konkurs

3. propozycje

4. Obradowanie nad projektami.

5. Wybor

6. Autor opracowuje podrecznik

7. Kontrola towarzystwa (poprawki)

8. Druk

Do wychowania moralnego - podreczniki zrobione przez Polakow.

Matematyka, podreczniki - L'Huillie

Opracowano pomoce szkolne (podreczniki wszystkie, przypisy do podrecznikow). Ujednolicenie edukacji, szkolnictwa.

Metody nauczania i atmosfera szkoly.

Odrzucono pamieciowe metody. Rozumowe metody, najpierw zrozumiec, potem nauka. Gabinety biologiczne, chemiczne, fizyczne. Publiczne egzaminy (popisy - propaganda tresci ideowych).

Siecono pewne swieta szkoly uroczyscie - sprawa czegos bardzo waznego, sprawa edukacji.

KEN dawała swobode ale narzucala uczelniom opieke nad szkolnictwem wyższym.

Szkoly komisji dzialaly 21 lat.od 1773 -1174, ustawy wyszly pozno, zanim, zreformowano szkoly srednie, wyzsze, duzo czasu minelo. Szkoly srednie były wtedy tylko dla szlachty ktorej nie było potrzebne wyksztalcenie by zyc - tylko niektorzy dochodzili do ostatniej klasy, wiekszosc konczyla na 3 klasie. KEN doprowadzil do przelomu moralnego - jest w tym prawda, bo była korupcja wtedy, ktorej się nikt nie wstydzil. Szkoly KENu uwrazliwialy na to, co jest dobre a co zle - uswiadamiano jakie się ma obowiazki ale także jakie prawa. Duza role odgrywaly tez podreczniki - były one dlugo uznawane. Dopiero w XIXw usunieto je. Niestety, do szkoly chodzilo się zbyt krotko by przeobrazic spoleczenstwo polskie. Gdyby nie KEN polska przestala by być polska (rozwinela się swiadomosc narodowa).

XIXw

Chronologia - rozpoczyna się około 1830r w polsce powstanie listopadowe. Wiek XIX uksztaltowal pewne zasady - tworza swoista sylwetke duchowa. Epoka konczy się z poczatkiem XXw (pierwsza wojna swiatowa).

Wiek XIX realizuje hasla oswiecenia - idea wolnosci - idea rownosci - idea braterstwa.

Upowszechniala je rewolucja francuska. Napoleon wprowadzil „kodeks napoleonski” - upowrzechnil idee rewolucji francuskiej :

• idea romantyczna, to poglad na swiat, idea, która przeobrazila cala mentalnosc.

• HEGLONIZM - podstawowym pierwiastkiem zycia jest duch i przechodzi przez 3 fazy - SYNTEZY, ANTYTEZY, TEZY.

• Kult intelektu, rozumu, inteligencji

• Kult wolnosci jednostki

POZYTYWIZM - prad filozoficzny i naukowy, teoria poznania i poglad na swiat, tylko w polsce epoka. Tylko to co sprawdzalne to co się da pojac rozumowo.

Liberalizm - ograniczenie roli panstwa, nie mieszanie się do spraw indywidualnych, spolecznych, nie skrepowanie dzialalnosci czlowieka.

Psychologizm - rozne zagadnienia usiluje się wyjasnic odwolujac się do psychologii.

Wiek XIX to okres przemian :

• wzrost liczby ludnosci - europy (zastosowanie szczepionki, zmiana chigieny, nauka ograniczala smiertelnosc), ten wzrost wywolywal katastroficzne mysli „ludzkosci grozi katastrofa” jeśli przyrost nadal będzie taki (rozwoj ludu postepuje genetycznie, pozywienia arytmetycznie.Wojny sa naturalne, bo prowadza do spadku tej liczby ludnosci. Nauka i jej rozwoj staraly się rozwiazac te problemy - teoria KŁODOZMIANU - podniesienie wydajnosci z jednego hektara - nawozy sztuczne - metoda skraplania skladnikow powietrza (tlen i azot) wynalenienie lodowek - zywnosc się nie psola )

• wiek nauki stosowanej - rozwoj przemyslu - rozwoj przemyslu farmaceutycznego, chemicznego, rozwoj industralizacji - powstawanie wielkich osrodkow przemyslowych, miejskich, ludzkich - rozwoj klasy robotniczej - teorie socjalizmu (MARKS, ENGELS). Prowadzilo to do zmian kulturowych - rozwoj prasy, drukarstwa, uniwersytetow roboczych, ludowych. Nowy typ kultury, moralnosci, pracy - uniformizacja i standaryzacja kultury - wszyscy takie same ubrania.

IDEE PEDAGOGICZNE W XIXw. (w ciagu stulecia az 4 prady)

• stworzenie calosciowego systemu edukacyjnego - przedszkola, szkoly elementrane, srednie, wyzsze, specjalne. (stworzono system przedszkolny, caly szkolny, wprowadzono mature, która jest warunkiem wejscia na studia, specjalizacje studiow wyzszych, szkolnictwo specjalne się pojawilo)

• rozne prady i kierunki pedagogiczne - pedagogika staje się nauka, wchodzi do uniwersytetu, sformulowano podstawowe idealy wychowawcze.

Szczeble :

1. wychowanie przedszkolne - geneza wyplywa z teorii i z kontekstu gospodarczo politycznego. Już PLATON poruszal problem zajmowania się dzieckiem. W poczatkach XIXw, zaczeto się tym zajmowac praktycznie, sprawily to warunki zycia (idea humanitarna oswiecenia, industrializacja - rodzice pracowali w fabrykach, były tez dzieci robotnicze, pojawia się kolonizm co jest ciemna strona XIXw). Charakterystyczne przedszkola to ochronki, powstawaly jjużw 70 latach wieki XVIII - mialy one na celu opieke nad dzieckiem i danie mu najprostszej elementarnej oglady, wychowywania w duchu religijnym, zabawe - nie stwarzano zadnych teorii pedagogicznych. Dopiero w XIXw FROEBEL (1782-1852) stworzyl mysl pedagogiczna oparta na ideach FINCHTEGO i SCHELLINGA uwzal, iż czlowiek by lepiej poznac istote boska powinien badac prawa natury, a to z tego względu iż natura wedlug niego jest objawem boga. Wychowanie to rozwijanie sily poznania przez czlowieka. Kladl nacisk na samodzielnosc wychowankow w dzialaniu i dochodzeniu do wiedzy. Uwazal, ze w duszy ludzkiej istnieje dazenie do rozwoju wrodzonych instyktow : PRACY, WIEDZY, artystycznego, religijnego. Wychowawca ulatwia rozwoj za pomoca podniet, jest strona obserwujaca i ochraniajaca dziecko które jest aktywne. Natura dziecka ujawnia się w zabawie, w niej tez rozwija się cale wnetrze czlowieka. Podnietami powodujacymi rozwoj dziecka sa dary - zabawki. Dary to zajprostsze ksztalty geometryczne, najlatwiejsze do objecia przez umysl dziecka - kula , szechscian i walec powinny być pierwszymi zabawkami. Dzieki zabawa dzieci ucza się barw, ksztaltow, dziekow, stosunkow przestrzennych, rownowagi,ciezaru, dochodza do pojecia liczby i prostych dzialan matematycznych. Wychowanie przedszkolne podstawa i ksztaltowania umyslu i charakteru dziecka. Wychowanie domowe powinno laczyc ssięz praca w przedszkolu i uzupelniac je. FREOBEL stworzyl wytwornie zabawek i ogrod dziececy, Kursy dla przedszkolanek - jak opiekowac się dziecmi.

MARIA MONTESORI (kobieta co skonczyla studia) dzielo pt „Dom Dziecka”, nowy system wychowania przedszkolnego, krytykowala FROEBELA, zwracala uwage na cwiczenia zmyslow - opracowala przyrzady zabawki do rozwijania sluchu i dotyku. W ostatnich latach przedszkola nauczanie czytania i pisania.

2. Szkola elementarna, rozwijala się pod wplywem teorii i praktyki. Warunki zycia tez mialy wplyw pod koniec XVIIIw - fizjokratyzm (podniesienie oswiaty ludu trzeba tworzyc szkoly elementarne z minimum wyksztalcenia), filantropizm, humanitaryzm, wszyscy maja być rowni (rewolucja francuska) - nie da się zrownac ludzi finansowo, ale pod względem rozwoju umyslowego da się. Tworca nowoczesnej szkoly elementarnej jest FRYDERYK PESTALOZZI ***********

Z poczatkiem XIXw powstal inny rodzaj szkoly elementarnej w anglii - system MORITARIALNY (BELLA, LOUCASTRA) - duza klasa nauczyciel wybieral paru najzdolniejszych moritorow, oni potem uczyli reszte klasy podzielona na grupy. Było to tanie bo uczono duza ilosc ludzi. Praca taka ma wady - tempo dla wszystkich jednakowe, moritorzy się nudzili, a pozatym nie mogli się nauczyc duzo wiecej niż reszta uczniow. Prowadzi to do wtornego analfabetyzmu, wiedza waska. Utrzymywal się wiec typ Pestalozjego. Aby istniala elementarna szkola powszechna musi być przymus szkolny. Od XIXw wprowadzono przymus szkolny. (Do XVIIIw szkoly były dobrowolne - parafialne Kosciol dla walki z reformacja chcial mieć wyksztalconych ludzi). 1825 wprowadzono w Prusach, 1869 Galicja, po 1918 panstwo polskie wprowadzilo obowiazek szkolny. Do rozwoju szkolnictwa potrzebni byli również wyksztalceni nauczyciele. Potrzebny był system ksztalcenia nauczycieli. Wielka rola Adolfa DIESTERBELA - prowadzil seminarium w Berlinie, przyjal idee szkoly ogolno ksztalcacej pestalocjego „przewodnik ksztalcenia niemieckich nauczycieli” - czego należy uczyc, jaka wiedze powinien mieć, jaka dydaktyka. Dwie dziedziny nauczania, by seminarium nauczycielskie :

1. ogolnoksztalcacy - T.J. w szkole elementarnej, ale w szerszym zakresie

2. Wiadomosci z przedmiotow pedagogicznych - metodyka, dydaktyka, historia wychowania.

Seminaria , rozwoj w okresie Wiosny Ludow. Wladze zaczely się obawiac szkol elementarnych i seminariow. Wprowadzono regulatywy Pruskie - ograniczono wiedze nauczycieli. Dopiero po zwyciestwie Prus nad Francja, zjednoczeniu Niemiec przywrocono ogolnoksztalcacy charakter seminariow. Wraz z rozwojem szkoly elementarnej Był rozwoj gospodarczy, cywilizacyjny.

3. Szkola srednia, uszkaltowana w Prusach przybrala postac gimnazjum klasycznego - 8 lat uczyli nauczyciele akademiccy, mialy charakter humanistyczny (pod wplywem neo-humanizmu), Greka, lacina, ogolne przedmioty. Uczono metoda pamieciowa.

Uwzano, ze szkola srednia powinna być tylko dla warstw wyzszych (ubozsi mieli mieć zapewnione minimum socjalno-naukowe - szkoly elementarne). Dostep do szkol srednich w rosji miala tylko szlachta. Taka szkola humanistyczna nie była uzyteczna dla mieszczan (za duzo greki, laciny, pamieciowy, nie była praktyczna) zazucano szkole nie uwzglednianie nowych dziedzin.

Drugi typ szkoly sredniej to szkola realna, przygotowywala mieszczan, rzemieslnikow do zycia, potem już w troche szerszym zakresie ogolnoksztalcacym. Uczono jezykow nowozytnych, ojczystego, fizyki chemi, nauk przyrodniczych, potem nawet wprowadzono lacine. Gimnazja klasyczne dawaly wstep do wszystkich wyzszych uczelni, a realne tylko do szkol zawodowych. Gimnazjum klasyczne mialo mala ilosc przedmiotow scislych, rozwijajacych się, duzy nacisk na wymarle jezyki, gimnazjum realne przedmioty scisle i jezyki nowozytne.

HEBRART *********

4. Szkolnictwo wyzsze . Od czasu matury to wlasnie jej posiadanie dawalo wstep na studia. 3 modele uniwersytetu :

1. Angielksi - wyszkalcenie ogolne, wlasciwie wychowywal studentow, uprawiano sport (gra w krykieta), rozwoj solidarnosci, odpowiedzialnosci. Kolegia posiadaly autonomie. Praktyczna wiedze zdobywano w stowarzyszeniach medycznych, prawniczych. Kolegia nie prowadzily badan.

2. Francuski - przeciwstawny do angielskiego. W 1808r. System napoleonski. Silny centralizm, calkowite podporzadkowanie panstwu (system cesarski). Na czele systemu szkol był uniwersytet paryski i wielki mistrz uniwersytecki. Celem było ksztalcenie urzednikow, lekarzy, nauczycieli. Nie posiadal autonomi. Profesorowie byli urzednikami panstwowymi

3. Niemiecki - powstal po klesce niemiec z napoleonem. Posiadal wielka autonomie, panstwo zaopatrywalo srodki materialne, wyposarzenie, przyznano wolnosc badan, nie wtracalo się do dzialan, można było glosic wszelakie teorie. Przygotowywal do badan naukowych, czego wynikiem był rozwoj nauki badan naukowych, centrwoj naukowych (w Getyndze - centrum ksztalcenia Matematykow) Model ten upowrzechnial się w calej europie

5. Szkolnictwo wyzsze zawodowe - pierwsza politechnika powstala w paryzu (szkoly drog budowy mostow). - w 1895, zwiazane to było z wojnami (francja potrzebowala inzynierow budowlanych). Politechnika w Zurychu, zalozona w 1857, szystkie nauki scisle, 6 wydzialow : architektura, inzynieria, mechanika, lesnictwo, nauki spoleczne i filozoficzne.

6. Szkolnictwo specjalne. - dla niewidomych - już pod koniec XVIII w interesowanosie niewidomymi, ale dbano tylko o materialna strone (wyzywienie, ubranie). XIXw LUIS BREIL - alfabet punktowy, drukowanie ksiazek.

- dla uposledzonych 1837 pierwsza szkola dla uposledzonych umyslowo w paryzu.

PRĄDY I KIERUNKI PEDAGOGIKI XX W.

WIEK XX charakteryzuje się odcięciem od idei liberalizmu, wychowania indywidualnego, głosi się wyższość zbiorowości nad jednoską(totalitaryzm , faszyzm)

I Wojna Światowa i II uważane były za okres początku ludobójstwa.

Rozwinęły się ruchy pacyfistczne

Dwie wojny spowodowały ogromne zmiany w filozofii, edukacji a w ped. Przyczniły się do rozwoju nauk pokojowych. W XX w. To rozwój nauk np. socjologii, która miała bardzo istotny wpływ na rozwój kult. ,- cywilizacji europejskiej, pedagogiki. Medycyna - także bardzo duży wpływ na pedag. wiadomo co można w człowieku kształtować , a co jest zdeterminowane przez czynniki biologiczne. Psychologia np. psychoanaliza. Te nauki doprowadziły do lepszego poznania człowieka . działalnością edukacyjną objęto wszystkich ludzi. Fizyka , chemia doprowadziły do rozwinięcia nauczania i powstawały : na szczeblu wyższym szkolnictwa fachowego zawodowego, na szczeblu elementarnym i niższym odchodzi się od modelu humanistycznego, więcej nauki ścisłych przedmiotów, przyrodniczych. Coraz mniej szkół gdzie uczy się łaciny i greki.

NOWE WYCHOWANIE- ruch pod wpływem którego nastąpiły zmiany i rozpoczęły się różne prądy XX w.

PRĄDY :

Bogusław Śliwerski „ Współczesne teorie i nurtu wychowanie” prądy te bardzo się zazębiały ) pedagogika miłości , serca)

Podstawowym kryterium byłyby pewne naczelne idee wychowania

Nurty:

1) pedagogika religijna- celem jest dążenie do realizacji wartości religijnych

2) pedagogika indywidualistyczna- indywidualizacja, jednostkowość, nowe instytucje- przyjmuje się jako naczelną wartość cel

1. typowy indywidualizm pedagogiczny - oparty na biologizmie

2. nurt personalistyczny- bierze się pod uwagę osobowość, wiedza doświadczenia , cechy charakteru

3) pedag. społeczna - celem jest zrealizowanie pewnych wartości społecznych:

a)ped narodowa

b)ped. Socjalistyczna

c)ped. Komunistyczna

4) pedagogika kultury - łączy 1,2,3 lub można ją uznać za podrzędną do 3)

NOWE WYCHOWANIE- prądy XX wieku formowały się powoli od XVIII w.-Jan Jakub Russo -dobra natura człowieka, izolacja od cywilizacji rozwój dobrych cech człowieka, Lew Tołstoj- szkoła uczy przymusu, szkoła to niewolnictwo, człowiek powinien być wolny i swobodny

Ruch ten łączył w sobie nauczycieli, publicystów i zawodowych teoretyków wychowania , często prezentowani oni różne poglądy ale łączyła ich wspólna cecha : krytyka dotychczasowego wychowania i szkolnictwa, walczenie o swobodę ucznia i dostosowanie nauczania idą indywidualności ucznia

INDYWIDUALIZM

ELEN KEY- Szwedka, publicystka, nauczycielka. Jej wychowaniem zajmowano się w domu, nigdy nie chodziła do tradycyjnej szkoły elementarnej, doskonale opanowała języki

Czytała - jej ojciec był posłem, więc moła poświęcić się swojemu rozwojowi, popierała powstanie listopadowe.

Ojciec zbankrutował, zmarli rodzice więc sama musiała dbać o swoje utrzymanie pracą literacką , nauczaniem, walczyła o emancypację kobiet.

najgłośniejszym manifestem była książka” Stulecie Dziecka”-1900 rok, to dzieło ostatecznie ukształtowało indywidualizm(Russo , Pestalozzi, Nietzsche, Tołstoj). Owym stuleciem miał być wiek XX, gdzie miało nastąpić poszanowanie praw dziecka celem nauczania i wychowania ma być dziecko. negatywne podejście do szkoły bo ma niwelujący wpływ na dziecko, brak w niej poszanowania indywidualizmu” mamy tak wiele genialnych dzieci i głupich ludzi”

=wyrosła ona z ruchu literackiego kobiet szwedzkich, które pisały o niedoli dziecka

=walczyła o prawa dla kobiet a nie o zrównanie kobiet i mężczyzn

= głosiła zasadę naturalnego, indywidualnego rozwoju dziecka - wychowanie powinno polegać na nie wychowywaniu czyli na wychowaniu pozbawionym rygoryzmu i nie krępowaniu zasadami

=szkoła powinna przygotowywać do samokontroli i samokształcenie w przyszłości

=podkreślała rolę rodziny w rozwoju dziecka jak najpóźniej wysyłać do szkoły.

MARIA MONTESSORI też opowiadała się za swobodą w wychowaniu, usunięciem przymusu, zamiast tego zabawy rozwijające zmysły : słuchu, wzroku, indywidualizm w sensie biologicznym , rozwijanie cech psychologicznych

Z indywidualizmem łączono NURT PERSONALISTYCZNY - też indywidualny, rozwój jednostki ale rozumiany w sensie osobowym, psychicznym nie biologicznym , który jest podstawą). Chodzi o takie rozwija nie jednostki , by rozwinąć jej osobowość- cel jest zadaniem ( wychowanie nie jest czymś danym) osobowość jest czymś zadanym do czego trzeba dochodzić -rozwój na podłożu kulturowym. Oni nie przeciwstawiają jednostki społeczeństwu - jednostka o rozwiniętej osobowości najlepiej służy społeczeństwu.

CO TO JEST OSOBOWOŚĆ? Są to pewnie cechy charakteru , sposoby reagowania na pewne zjawiska, postawy. Człowiek rodząc się ma naturę ale nie ma osobowości, wychowanie ma dążyć do rozwoju osobowości . PERSONALIZM jest przeciw samej wiedzy, ważne są wszelkie zdolności, funkcje psychiczne człowieka. Ważne są przeszkody - te trudności są sprawdzianem charakteru OSOBOWOŚCI wyraża się ją w wolności i działaniu, ni jest czymś danym ale efektem wysiłku, pracy

PRZEDSTAWICIELEM pedag. personalistycznej był JACK MARITANI- również reprezentant personalizmu chrześcijańskiego ) Widział zagrożenie płynące z organizacji cywilizacji, ludzie się izolują, znika poczucie wspólnoty. PERSONALIZM miał być przeciwdziałaniem, był też opozycją wobec totalitaryzmów: faszystowskiego, hitlerowskiego. Bał się że rozwój pójdzie w złym kierunku. Należy rozwinąć właściwą kulturę-personalistyczną opartą na prawach człowieka, wychowanie ma doprowadzić do umocnienia- społeczeństwo+ indywidualność, wolność+ odpowiedzialność, szacunek dla osoby ludzkiej +szacunek na interes społeczny, jedność sfery duchowej i świeckiej KOMPROMISY. WYCHOWANIE MA HUMANIZOWAĆ DĄŻENIA UTYLITARNE- ZAWÓD , PRACA, A ŻYCIE DUCHOWE{ W NATURZE LLUDZKIEJ ISTNIEJĄ PEWNE PREDYSPOZYCJE” MIŁOOŚĆ PRAWDY, DOBRO , SPRAWIEDLIWOŚĆ, RADOŚĆ ISTNIENIA, ZMYSŁ PRACY, ZADOWOLENIE Z DOBRZE WYKONANEJ PRACY, ZMYSŁ WSPÓŁDZIAŁANIA, DĄŻENIA DO DZIAŁALNOŚCI SPOŁECZNEJ. WYCHOWAWCA WINIEN ROZWIJAĆ DOBRE SKŁONNOŚCI W WYCHOWANKU. Dążyć do tego aby wpływ wych. Było źródłem wewnętrznych przemian, organizowała wnętrze(jednorodność), rozwój inteligencji(nie tylko wiedza), rozumienie świata całościowo.

KRYTYKA ÓWCZESNEGO WYCHOWANIA -koncentracja na środkach nauczania a nie na wychowani. Wychowanie ma uwzględniać fizyczność i duchowość. Jednostka ludzka wykracz poza zbiorowość, walczył z socjologizmem -nie doceniana wola jednostki przeceniona zbiorowość. Musi się uwzględniać indywidualność, mówił o woluntaryźmie- kształceniu woli i umysłu. Zwalczał poglądy że wszystko można nauczyć , celem jest mądrość nie tylko wiedza.. INDYWIDUUM jest człowiek dzięki naturze biologicznej a osoba dzięki osobowości

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA- wartości którym się hołduje t wartości społeczne: człowiek jako część zbiorowości. Wiele nurtów - socjalistyczny, komunistyczny, masowa(wszystko zależy od tego jakie grupy społ. Uzna się za naczelne) Twórcy- PLATON, ARYSTOTELES(idee są wartościami ogólnospołecznymi i do nim ma zmierzać państwo, MARKS, ENGELS-(do nich się odwoływano WYBITNI PRZEDSTAWICIELE Durkheim- Francja

, w Polsce - Bystroń, Znaniecki

Te wartości społ. Mogą być różnorodnie pojmowane

Socjalizm - podstawą była partia i ona ustalała zasady, teoretykami byli KRIECK

Notatki z wykladów prof.dybiec uj 2003/2004

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---