Literatura:

1. M. Brzezińki - Organizacja i sterowanie produkcją, AW Placed, W-wa 02.

2. A. Muhleman, J. Odchland, K. Lockyer - Zarządzanie produkcja i usługi, PWE, W-wa 95.

3. J. Durlik - Organizacja i zarządzanie produkcją, PWE, W-wa 92.

4. S. Nowosielski - Zarządzanie produkcją ujęcie kontrolingowe, AE, Wrocław 01.

Program:

1. Pojęcie, struktura i cele pb.

2. Misja, cele i zadania pb produkcyjnego.

3. Otoczenie pb.

4. Zadania i funkcje organizatorów procesu produkcji.

5. Wymagania stawiane organizatorom procesu produkcji.

6. Cechy i odmiany pracy indywidualnej.

7. Istota i formy zespołowego działania w procesach produkcji.

8. Mocne i słabe strony zespołowego działania.

9. Pojęcie i klasyfikacja stanowisk pracy w procesach produkcji.

10. Organizacja indywidualnego stanowiska pracy w procesie produkcji.

11. Zasady ekonomii ruchów F. Gilbertha, R. Barnes.

12. Zasady rozmieszczania elementów rzeczowych na stanowiskach pracy.

13. Materialne środowisko pracy w procesach produkcji.

14. Pojęcie i metody ustalania norm pracy w procesach produkcji.

15. Podstawowe funkcje norm pracy.

16. Struktura czasowej normy pracy.

17. Etapy obliczani norm pracy w procesach produkcji.

18. Podstawowe techniki normowania pracy w procesach produkcji.

19. Cele i rodzaje chronometrarzu.

20. Na czym polega tzw. „oczyszczanie szeregu chronometrarzowego”.

21. Istota i rodzaje fotografii dnia roboczego.

22. Istota obserwacji migawkowych.

23. Proces technicznego przygotowania produkcji.

24. Istota i elementy składowe procesu produkcyjnego.

25. Zasady racjonalnej organizacji procesu produkcyjnego (liniowość, proporcjonalność, ciągłość, równoległość, koncentracja, specjalizacja, rytmiczność - równomierność, elastyczność).

26. Rodzaje procesów produkcyjnych.

27. Podstawowe formy organizacji procesów produkcyjnych.

28. Typy i formy organizacji produkcji.

29. Istota i cechy produkcji jednostkowej.

30. Istota i cechy produkcji seryjnej.

31. Istota i cechy produkcji masowej.

32. Systematyczny układ odmian organizacji produkcji wg S. Chaitmana.

33. Istota produkcji rytmicznej i nierytmicznej oraz jej charakterystyka.

34. Kryteria klasyfikacji i rodzaje produkcji potokowej.

35. Podstawowe korzyści z wykorzystania potokowych linii produkcyjnych,

36. Rytmiczność i równomierność produkcji.

37. Takt produkcji: takt roboczy (dot. stanowiska pracy), takt średni (dot. maszyny).

38. Jak obliczmy średni takt linii potokowej, poziom zdolności produkcyjnej linii potokowej i stopień jej wykorzystania.

39. Metody synchronizowania procesów produkcyjnych.

40. Współczynnik równomierności obciążenia stanowisk roboczych.

41. Współczynnik średniej straty czasu pracy na stanowiskach roboczych.

42. Pojęcie cyklu produkcyjnego.

43. Długość i struktura cyklu produkcyjnego.

44. Szeregowy przebieg partii detali i jego ocena.

45. Równoległy przebieg partii detali i jego ocena.

46. Kombinowany przebieg partii detali i jego ocena.

47. Jak obliczamy długość cyklu produkcyjnego w układzie: szeregowym, równoległym, kombinowanym.

48. Wady i zalety poszczególnych rodzajów przebiegu partii detali.

49. Wskaźniki wykorzystywane do badania poziomu równomierności i rytmiczności spływu wyrobów (wskaźniki: równomierności, arytmiczności dodatniej, arytmiczności ujemnej, arytmiczności, stosunek arytmiczności).

50. Nowoczesne i przyszłościowe systemy produkcji.

1). Pojęcie, cechy i struktura pb.

Pb - gospodarstwo prowadzące działalność zarobkową.

Pb- jednostka gospodarcza działająca na własny rachunek w celu osiągnięcia korzyści materialnych (zysku), ponoszącą ryzyko i odpowiedzialność zgodnie z przepisami prawa i stosunkami rynkowymi.

Struktura pb: pb stanowi konglomerat wzajemnie powiązanych systemów elementarnych, a mianowicie:

1. systemu technicznego - stanowiącego zbiór wzajemnie powiązanych ze sobą środków produkcji, przeznaczonych do realizacji określonych procesów.

2. systemu technologicznego - będącego zbiorem: procedur, instrukcji opisujących sposób realizacji określonych procesów.

3. systemu organizacyjnego - obejmującego stany działań określających i identyfikujących struktury wszystkich systemów elementarnych oraz przebiegających w nich procesów.

4. systemu zarządzania - obejmującego działania ludzi związane z realizacją jego funkcji: strategicznych, taktycznych, operacyjnych.

Cechy pb:

1. jest systemem społeczno - technicznym opartym na ludzkich działaniach, jest to system o określonych możliwościach zmiennego działania.

2. jest systemem otwartym - mimo wyodrębnienia z otoczenia pozostaje w ścisłym z nim związku.

3. zalicza się do systemów hierarchicznych, tj. takich, że pomiędzy jego elementami zachodzą relacje podrzędności i nadrzędności.

2). Misja, cele i zadania pb produkcyjnych.

Misja - trwałe określenie celu, który odróżnia jedno pb od drugiego, jako szczególny powód jego istnienia. Misja przekłada się na zadania pb.

Zadania pb:

1. produkcyjne.

2. ekonomiczne.

3. społeczne (tworzenie warunków pracy dających satysfakcję człowiekowi).

3). Otoczenie pb.

Otoczenie pb dzielimy na:

1. ekonomiczne.

2. społeczne.

3. techniczne.

4. polityczne.

4). Zadania i funkcje organizatorów procesów produkcyjnych.

Organizator procesów produkcji powinien posiadać wiedzę:

1. techniczną.

2. społeczną (zasady postępowania z ludźmi).

3. koncepcyjną (integrowanie ludzi do realizacji określonego celu).

Funkcje:

1. planowanie i rozdział zadań na poszczególnych wykonawców.

2. instruktaż dotyczący realizacji powierzonych zadań.

3. zapewnienie prawidłowej obsługi, eksploatacji i należytej konserwacji maszyn i urządzeń.

4. troska o BHP.

5. śledzenie wykonania zadań pod względem ilości, jakości i terminu.

6. działania stymulujące.

7. kształtowanie właściwych stosunków międzyludzkich (odpowiednia atmosfera pracy).

8. działania dyscyplinarne i wychowawcze.

5). Wymagania stawiane organizatorom procesów produkcyjnych.

1. znajomość obiektu zarządzania, jego mechanizmu funkcjonowania.

2. znajomość technik organizatorskich i warunków ich stosowania.

3. znajomość zasad racjonalnej organizacji procesu pracy.

4. umiejętność znalezienia i przedsięwzięcia zadań priorytetowych.

5. umiejętność obserwacji zachodzących zjawisk w procesie produkcyjnym i poprawnej ich interpretacji.

6. umiejętność przewidywania zdarzeń i prognozowania ich skutków.

7. znajomość zasad i umiejętność zarządzania czasem pracy własnym i ludzi.

8. znajomość zagadnień socjo-psychologicznych i umiejętność ich wykorzystania w procesie produkcji.

9. umiejętność przekonywania ludzi do proponowanych rozwiązań.

10. potrzeba ciągłego doskonalenia swoich umiejętności.

6). Cechy i odmiany pracy indywidualnej.

Formy organizacji pracy w procesach produkcyjnych - jest to określony stopień organizacyjnego zespolenia wykonawców w procesach produkcyjnych. Wyróżniamy:

• pracę indywidualną;

• pracę zespołową.

Praca indywidualna - jest to najprostrza forma organizacji procesu produkcyjnego i polega na wyodrębnianiu pewnych czynności ze zbioru prac i powierzaniu ich wykonania osobom nie wchodzącym w bezpośredni związki produkcyjne.

Odmiany pracy indywidualnej:

1. Wykonawcy spełniają tylko pewne wyodrębnione czynności.

A	B	C	D	E	F	G	H	I
1	1	1	1	1	1	1	1	1

2. Wykonawcy realizują zespół czynności wchodzących w skład zadania złożonego, wykonywanego wspólnie.

A	B	C	D	E	F	G	H	I
1			2		3

3. Wykonawcy realizują równolegle całe zadanie złożone.

A	B	C	D	E	F	G	H	I
1
2
3

Praca indywidualna może być realizowana na 1 stanowisku pracy, lub może mieć charakter pracy wielowarsztatowej (obsługa przez 1-go pracownika wielu urządzeń jednocześnie). Udział pracy indywidualnej systematycznie maleje.

7). Istota i formy zespołowego działania w procesach produkcji.

Praca zespołowa - określa się ją jako przypadek działań zbiorowych, w którym wykonanie pewnych uporządkowanych zbiorów czynności i operacji powierza się pewnej określonej grupie osób, pomiędzy którymi istnieją bezpośrednie związki produkcyjne.

Paca zespołowa staje się obiektywną koniecznością produkcji gdy:

• proces technologiczny ma charakter ciągły;

• trzeba zapewnić nieprzerwaną obsługę maszyn i urządzeń;

• gdy występuje duża współzależność realizowanych zadań;

• nie można rozdzielić zadań pomiędzy indywidualnych wykonawców;

• kiedy warunki pracy są szczególnie niebezpieczne.

Formy pracy zespołowej:

1. Praca zespołowa oparta na specjalizacji różnorodnej - grupuje wykonawców o różnych zawodach i specjalnościach (łączy ich wspólnie obrabiany przedmiot). Zastosowanie to:

• linowe formy organizacji produkcji;

• systemy potokowe;

• gniazda przedmiotowe.

2. Praca zespołowa oparta na specjalizacji jednorodnej - powstaje w wyniku połączenia osób dotychczas indywidualnie wykonujących równoległe czynności (pracownicy o jednakowych specjalnościach: tokarze, elektrycy itp.).

8). Mocne i słabe strony zespołowego działania.

Mocne strony:

• pozwala uzyskiwać wyższe rezultaty;

• wyższa wydajność pracy;

• stwarza warunki do zbieżności indywidualnych umiejętności z interesami zespołu;

• możliwość wzajemnej pomocy (grupowego rozwiązywania problemów);

• lepsza wymiana doświadczeń;

• możliwość czerpania wzorów i uczenia się od innych.

Słabe strony:

• może prowadzić do konformizmu;

• wymusza rezygnację z własnych ambicji, własnego ja, skłonności i upodobań na rzecz norm i wzorów obowiązujących w zespole.

23). Proces technicznego przygotowania produkcji (TPP).

TPP (techniczne przygotowanie produkcji) obejmuje:

1. konstrukcyjne przygotowanie produkcji - wchodzą weń wszystkie czynności związane z opracowanie konstrukcji nowych produktów oraz czynności związane z modernizacją produktów tj:

1. badania wstępne;

2. opracowanie projektu wstępnego;

3. sporządzenie dokumentacji podstawowej;

4. zaprojektowanie i wykonanie prototypu wyrobu.

2. technologiczne przygotowanie produkcji - jest związane z przygotowaniem całokształtu technologii niezbędnych w procesie produkcyjnym tj:

1. ustalenie przebiegu procesu technologicznego;

2. dobór materiałów;

3. dobór maszyn i urządzeń;

4. dobór niezbędnego oprzyrządowania;

5. wykonania serii próbnej.

3. organizacyjne przygotowanie produkcji - obejmuje prace dotyczące:

1. przygotowania surowców i materiałów;

2. przygotowania stanowisk pracy;

3. przygotowania narzędzi;

4. dobór pracowników na stanowiska pracy;

5. projektowanie i zarządzanie organizacją procesu produkcyjnego;

6. zarządzanie obiegiem dokumentów podczas procesu technologicznego.

24). Istota i elementy składowe procesu produkcyjnego.

Proces produkcyjny - określa się jako uporządkowany całokształt czynności w wyniku których z materiałów powstaje gotowy produkt o określonej wartości użytkowej.

Podział procesów produkcyjnych:

1. wydobywcze;

2. przetwórcze;

1. procesy obróbczo - montażowe;

2. procesy aparaturowe (przebiegają w specjalnych urządzeniach).

Elementy procesu produkcyjnego:




środki produkcji przedmioty pracy; środki pracy; nośniki energii; zasoby ludzkie; informacje.

wyroby; usługi produkcyjne (np. przemysł naprawczy); braki produkcyjne; odpady produkcyjne; informacje (dot. kosztów, wyrobów itp.)

25). Zasady racjonalnej organizacji procesu produkcyjnego.

1. Zasada proporcjonalności - zaleca podział procesu produkcyjnego w taki sposób, aby wszystkie operacje fazy produkcyjnej i stanowiska robocze były tak dopasowane do siebie pod względem możliwości produkcyjnych, aby realizacja planu produkcji w dowolnych jednostkach czasu mogła przebiegać bez zewnętrznych zakłóceń.


N - nakłady;

F - fundusze stanowisk.

Brak tej równości prowadzi do nierytmiczności produkcji.


I_p - wsp. stopnia proporcjonalności;

M_pn - możliwości produkcyjne n-tej komórki;

N_n - zadania produkcyjne n-tej komórki;

m - liczba komórek produkcyjnych;

n - nr kolejnej komórki produkcyjnej.

I_p -> 0 zasada proporcjonalności zachowana.

2. Zasada liniowości - nakłada na realizację poszczególnych części procesu produkcyjnego warunek jednokierunkowości przebiegu.


I_l - wsp. liniowości;

I_p - najkrótsza droga przemieszczania przedmiotów pracy;

I_rz - rzeczywista droga ruchu przedmiotów pracy.

3. Zasada ciągłości - nakazuje eliminowanie z procesu produkcyjnego wszystkich przerw wpływających niekorzystnie na kształtowanie się parametrów produkcyjnych (organizacyjnych i ekonomicznych).


I_c - wsp. ciągłości;

O_t - okres technologiczny cyklu produkcyjnego;

C_p - cykl produkcyjny;

P_p - przerwy w procesie produkcyjnym;

W_p - wsp. przestojów w cyklu produkcyjnym.

I_c - im wyższy tym lepszy.

4. Zasada równoległości - zaleca wytwarzanie poszczególnych części wyrobu w tym samym czasie, co prowadzi do skrócenia cyklu produkcyjnego.


I_r - wsp. równoległości;

C_pr - cykl produkcyjny przy równoległym przebiegu procesu produkcyjnego;

C_prz - rzeczywisty (obecny) cykl produkcyjny.

5. Zasada koncentracji - polega na skupieniu czynników produkcji na określonym obszarze produkcyjnym, w celu uzyskania wyższego stopnia wykorzystania tych czynników.

6. Zasada specjalizacji - zaleca ograniczenie różnorodności zadań i asortymentów produkcyjnych, co ułatwia organizację i planowanie oraz zwiększa efektywność produkcji.

Korzyści:

1. Zastosowanie wyspecjalizowanych maszyn i urządzeń; optymalne wykorzystanie zdolności produkcyjnej; uproszczenie organizacji produkcji i jej struktury;

2. Wzrost wydajności pracy;

3. Obniżenie kosztu wytworzenia.

Wady:

1. Większe koszty stałe (przy zakupie wyspecjalizowanych maszyn i urządzeń);

2. Zwiększenie innercji systemu produkcyjnego (obniżenie elastyczności);

3. Zwiększenie niepewności wytwarzanej produkcji finalnej z uwagi na zwiększający się stopień kooperacji produkcyjnej.

7. Zasada rytmiczności (równomierności) - to potrzeba planowania przebiegu produkcji w ustalonych rytmach, co daje regularne powtarzanie tych samych zjawisk w odniesieniu do tego samego odcinka czasu.

8. Zasada elastyczności - konieczność szybkiego i łatwego przystosowania procesu produkcyjnego do nowych warunków. Oznacza to zdolność do szybkiego przezbrajania stanowisk roboczych, zdolność do zmian w programach produkcji, zdolność do wprowadzania nowych produktów.

26). Rodzaje procesów produkcyjnych.

KRYTERIA PODZIAŁU	RODZAJE PROCESÓW PRODUKCYJNYCH	ISTOTA PROCESU PRODUKCYJNEGO
stopień złożoności	proste	operacje następują kolejno po sobie; produkcja o niskim stopniu złożoności
		złożone	produkcja różnych części prowadzona równolegle; wyrób finalny jest składany w końcowej fazie
	znaczenie procesu	podstawowe
		pomocnicze
		uboczne	mają na celu 100% wykorzystanie materiału.

Każdy proces produkcyjny składa się z pojedynczych operacji technologicznych.

Operacja technologiczna - jest przeprowadzana na określonym stanowisku pracy oraz na określonym elemencie przez określonego pracownika w określonym czasie.

Operacje technologiczne dzielimy na:

1. pośrednie - dotyczą wszystkich działań wspomagających proces produkcyjny tj.: transport, magazynowanie, konserwacja, kontrola jakości itp.

2. bezpośrednie - dotyczą bezpośredniego oddziaływania na przedmioty pracy.

Operacje technologiczne dzielimy na: czynności -> zabiegi -> ruchy.

27). Podstawowe formy organizacji procesów produkcyjnych.

Forma organizacji procesu produkcyjnego zależy od:

1. rodzaju produkcji;

2. wielkości produkcji;

3. stopień złożoności każdego wyrobu.

KRYTERIA PODZIAŁU	TYP PRODUKCJI
Rozmiar produkcji	produkcja jednostkowa; produkcja seryjna: małoseryjna; średnioseryjna; wielkoseryjna. produkcja masowa
Sposób powiązania stanowisk pracy	produkcja potokowa - kierunek przepływu przedmiotów pracy jest ściśle określony; produkcja niepotokowa - kierunek przepływu jest zmienny (brak stałości), zmienna kolejność operacji technologicznej.

28). Typy i formy organizacji produkcji.

Typ produkcji - czyli stopień specjalizacji stanowiska roboczego i związanych z nim poziomu stabilności wykonywanej tam produkcji:

1. produkcja jednostkowa;

2. produkcja seryjna:

1. małoseryjna;

2. średnioseryjna;

3. wielkoseryjna

3. produkcja masowa.

Formy organizacji produkcji - czyli stopień powiązania stanowisk roboczych w procesie produkcyjnym:

1. produkcja nierytmiczna (niepotokowa);

2. rytmiczna (potokowa).

29). Istota i cech produkcji jednostkowej.

produkcja jednostkowa (indywidualna) - to produkcja pojedynczych wyrobów, jednorazowo lub z pewną powtarzalnością występujących w nieregularnych odstępach czasu (produkcja zazwyczaj na zamówienie).Cechy:

1. asortyment różnorodny;

2. park maszynowy uniwersalny;

3. oprzyrządowanie uniwersalne (niski poziom oprzyrządowania);

4. występuje nie pogłębiony techniczny podział pracy;

5. małe możliwości automatyzacji (techniczne przygotowanie ma charakter ramowy);

6. wydłużony cykl produkcyjny;

7. wyższe koszty wytwarzania;

8. niższe wskaźniki techniczno - ekonomiczne.

30). Istota i cechy produkcji seryjnej.

produkcja seryjna - to produkcja określonej liczby jednostkowych wyrobów. Cechy:

1. większa efektywność wykorzystania możliwości produkcyjnych;

2. poprawa wydajności pracy;

3. lepsze wykorzystanie maszyn i urządzeń;

4. lepsze wykorzystanie materiałów;

5. wyższy poziom specjalizacji stanowisk roboczych;

6. krótszy cykl produkcyjny.

31). Istota i cech produkcji masowej.

produkcja masowa - długotrwała, stała produkcja jednakowych wyrobów na stanowiskach roboczych o najwyższym stopniu specjalizacji, największej stabilności produkcji. Cechy:

1. staranne techniczne przygotowanie produkcji;

2. stanowiska robocze usytuowane w kolejności przebiegu procesu technologicznego wyrobu;

3. duża specjalizacja pracy;

4. pełna powtarzalność operacji na stanowiskach roboczych;

5. środki pracy to wyłącznie maszyny specjalne (oprzyrządowanie specjalne);

6. poszczególne stanowiska pracy wykazują całkowitą stabilizację obciążenia poszczególnych operacji;

7. krótsze cykle produkcyjne i niższe relatywnie koszty produkcji.

33). Istota produkcji rytmicznej i nierytmicznej oraz ich charakterystyka.

1. produkcja nierytmiczna (niepotokowa) - nie wykazuje żadnej lub minimalną powtarzalność operacji na stanowiskach roboczych. Cechy:

1. niski stopień oprzyrządowania;

2. duże zapasy produkcji w toku;

3. zleceniowy system planowania produkcji;

4. bieżące dysponowanie obciążeniem stanowisk roboczych.

2. produkcja rytmiczna (potokowa) - ścisłe powiązanie stanowisk roboczych, powtarzalność produkcji takich samych wyrobów. Cechy:

1. wysoki stopień oprzyrządowania specjalnego;

2. mała elastyczność ze względu na ścisły przydział zadań do stanowisk roboczych;

3. struktura produkcji oparta na tendencji przedmiotowej.

34). Kryteria klasyfikacji i rodzaje produkcji potokowej.

KRYTERIA PODZIAŁU	RODZAJ PRODUKCJI POTOKOWEJ	CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIE
Stopień obciążenia stanowisk pracy	potok synchroniczny potok asynchroniczny	równe lub wielokrotne czasy wykonywania poszczególnych operacji. różne czasy wykonywania poszczególnych operacji
Typ produkcji	linia potokowa stała linia potokowa zmienna	produkcja jednorodna, stałość operacji technologicznych na stanowiskach roboczych produkcja seryjna konieczność przezbrajania linii po każdej serii.
Stopień synchronizacji	linia potokowa ciągła linia potokowa przerywana	równe czasy operacji na poszczególnych stanowiskach, brak przerw w przepływie przedmiotów pracy na kolejne stanowiska. nierówne czasy trwania operacji na poszczególnych stanowiskach, występują przerwy w przepływie przedmiotów pracy, powstają zapasy produkcji w toku.
Utrzymanie rytmu produkcji	linia potokowa z rytmem swobodnym linia potokowa z rytmem wymuszonym	stosowana gdy wymagana jest duża precyzja wykonania. rytm wymuszony np. przy pomocy taśmy występuje przy produkcji masowej.
Rodzaj stosowanego transportu	linia bez transportu mechanicznego linia z transportem mechanicznym automatyczna linia potokowa	stosowana np. w przemyśle lekkim (ze względu na niewielki ciężar detali). stosowane zazwyczaj w przemyśle ciężkim (niemożliwy transport ręczny). produkcja masowa, eliminacja pracy ręcznej.

35). Podstawowe korzyści z wykorzystania potokowych linii produkcyjnych.

1. usprawnienie i wzrost wydajności pracy na poszczególnych stanowiskach;

2. sprawny przepływ przedmiotów pracy pomiędzy stanowiskami;

3. optymalizacja czasu pracy maszyn i urządzeń;

4. optymalizacja wykorzystania materiałów;

5. obniżenie kosztów (np. poprzez minimalizację zapasów, zwiększenie wydajności pracy);

6. skrócenie cyklu produkcyjnego.

36). Rytmiczność i równomierność produkcji.

Równomierność produkcji - polega na wytwarzaniu w równomiernych odstępach czasu jednakowych wielkości produkcji. Oznacza to konieczność równomiernego rozłożenia w czasie następujących zasobów:

1. surowców i materiałów;

2. pracujących maszyn i urządzeń;

3. pracy ludzkiej.

Pojęcie równomierności szczególnie ważne jest przy produkcji o niskim stopniu powtarzalności (tj.: produkcja jednostkowa, małoseryjna).

Rytmiczność produkcji - określa regularność polegającą na powtarzaniu określonych operacji na stanowiskach roboczych. Dotyczy produkcji o dużym stopniu powtarzalności (wielkoseryjna, masowa). Wzrost równomierności produkcji niesie za sobą określone korzyści:

1. przyczynia się do wzrostu efektywności poprzez wzrost wydajności pracy;

2. usprawnia łańcuch logistyczny poprzez: optymalne wykorzystanie maszyn i urządzeń, sprzyja efektywnemu zarządzaniu zapasami oraz czasem pracy;

3. zmiany organizacyjne: wzrost dyscypliny pracy, zmniejszenie wypadkowości.

37). Takt produkcji: takt roboczy (dot. stanowiska pracy), takt średni (dot. maszyny).

Takt produkcji - jest elementem charakterystycznym dla produkcji prowadzonej na liniach potokowych. Takt produkcji jest rozpatrywany jako:

1. średni takt produkcyjny (dotyczy linii potokowych) -jest to odcinek czasu jaki upływa pomiędzy wytworzeniem dwóch kolejnych jednostek wyrobu

2. takt roboczy (dotyczy pojedynczego stanowiska pracy) - jest to okres jaki zajmuje wykonanie na określonym stanowisku pracy jednej operacji technologicznej.

38). Jak obliczmy średni takt linii potokowej, poziom zdolności produkcyjnej linii potokowej i stopień jej wykorzystania.

Takt średni linii potokowej obliczmy wg wzoru:


Ts - takt średni

Fe - efektywny fundusz czasu pracy (czas pracy)

P - wielkość produkcji

b - wielkość braków.

Zdolność produkcyjną linii potokowej obliczmy wg wzoru:


Zp - zdolność produkcyjna

Stopień wykorzystania zdolności produkcyjne wyliczamy ze wzoru:


W_{Zp -} stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej

Zadanie 1.

W pb X zajmujących się montażem układów hamulcowych w okresie od 01-31.01.04 linie potokowe pracują na 3 zmiany. W cyklu dobowym pb jest w stanie zmontować 675 układów hamulcowych. Przestoje wynikające z przyczyn technologicznych i organizacyjnych wynoszą 0,5 h na zmianę. Oblicz średni takt linii potokowej.




39). Metody synchronizacji procesów produkcyjnych.

Synchronizacja linii potokowej - polega na maksymalnym zbliżeniu bądź zrównaniu taktów poszczególnych stanowisk do średniego taktu produkcji.

4 metody synchronizowania procesów produkcyjnych:

1. łączenie na jednym stanowisku operacji dłuższych z krótszymi;

2. łączenie na jednym stanowisku operacji krótszych w celu uzyskania wielokrotności taktów;

3. równoległe wykonywanie operacji dłuższych na równoległych stanowiskach (np. podwojenie liczby stanowisk);

4. przeprowadzenie zmian strukturalnych w operacjach o nierównym czasie trwania. Proces ten odbywa się poprzez rozłożenie każdej operacji na elementy niepodzielne technologicznie (tzn. zabiegi), a następnie przesunięcie ich pomiędzy poszczególnymi stanowiskami pracy (pocięcie operacji technologicznej na zabiegi).

40). Współczynnik równomierności obciążenia stanowisk roboczych.

Jest wykorzystywany przy przeprowadzaniu synchronizacji produkcji na poszczególnych stanowiskach pracy. Oblicza się go wg wzoru:


t_i - czas trwania i-tej operacji

m - liczba operacji

t_max - czas trwania najdłuższej operacji

S_i - liczba stanowisk roboczych wykonujących i-tą operację

β - przyjmuje wartości od 0 -1 (im współczynnik wyższy tym synchronizacja lepsza).

41). Współczynnik średniej straty czasu pracy na stanowiskach roboczych.

Jest wykorzystywany przy przeprowadzaniu synchronizacji produkcji na poszczególnych stanowiskach pracy. Oblicza się go wg wzoru:




t_is - strata czasu pracy na i-tym stanowisku roboczym w porównaniu z czasem trwania najdłuższej operacji.

Zadanie 2.

Pb Y produkuje opakowania plastikowe do przechowywania żywności. Efektywny czas pracy w ciągu doby wynosi 1200 min. skorygowana produkcja dobowa wynosi 400 szt. W oparciu o dane z tabeli dokonać należy:

1. synchronizacji linii potokowej;

2. obliczyć współczynnik równomierności obciążenia stanowisk roboczych przed reorganizacją linii;

3. obliczyć współczynnik równomierności obciążenia stanowisk roboczych po reorganizacji linii.

Nr operacji	1	2	3	4	5	6	7	8	Σ
Czas trwania operacji [min]	3,1	9,2	6,3	6,1	3,15	6,1	3,15	9,2	46,3
Liczba stanowisk roboczych	1	1	1	1	1	1	1	1	8
Projektowana liczba stanowisk rb.	1	3	2	2	1	2	1	3	15
Takt [min] po reorganizacji	3,1	3,07	3,15	3,05	3,15	3,05	3,15	3,07	X
Pauzy - odchylenie od Ts [min]	0,1	0,07	0,15	0,05	0,15	0,05	0,15	0,07	X
Pauzy jako % Ts	3,3	2,5	5	1,7	5	1,7	5	2,5	Max=5

Ponieważ odchylenia od Ts nie przekraczają 5% powyższą linie potokową możemy uznać za zsynchronizowaną. (Ts musi być < 10%).






42). Pojęcie i istota cyklu produkcyjnego.

Cykl produkcyjny - to okres podczas którego ma miejsce przebieg procesu produkcyjnego. Cykl produkcyjny rozpoczyna się w momencie pobrania materiałów z magazynu a kończy ze zadnie do magazynu wyrobów gotowych.

43). Długość i struktura cyklu produkcyjnego.

Każdy cykl charakteryzuje się określoną długością, im krótszy czas trwania tego cyklu tym lepiej. Czas cyklu zależy od zaawansowania technologicznego maszyn i urządzeń.

Korzyści ze skracania cyklu produkcyjnego:

1. optymalizacja wykorzystania czasu pracy maszyn i urządzeń;

2. zwiększenie wydajności pracy na stanowiskach roboczych;

3. obniżenie poziomu kosztów własnych produkcji;

4. bezinwestycyjny wzrost wydajności produkcji.

Struktura cyklu produkcyjnego:

1. czas trwania procesu produkcyjnego;

2. czas trwania operacji technologicznych;

3. czas trwania operacji pomocniczych;

4. czas trwania przerw pomiędzy poszczególnymi operacjami technologicznymi;

5. czas trwania przerw między-zmianowych i wewnątrz-zmianowych.

44). Szeregowy przebieg partii detali i jego ocena.

Partia detali - zespół identycznych części obrabianych na danym stanowisku roboczym przy jednorazowym wydatkowaniu niezbędnych nakładów.

Przebieg szeregowy - jego istotom jest rozpoczęcie wykonywania kolejnych operacji dopiero po zakończeniu operacji poprzedzającej. Warunkiem koniecznym jest wykonanie określonej operacji na wszystkich detalach wchodzących w skład danej partii.




Zastosowanie:

1. produkcja małych partii detali;

2. krótki czas trwania operacji technologicznych;

3. niski stopień materiałochłonności.

45). Równoległy przebieg partii detali i jego ocena.

Przebieg równoległy - określony detal natychmiast po zakończeniu operacji nie czekając na zakończenie obróbki ostatniego z detali wchodzącego w skład danej partii jest przekazywany na następne stanowisko w celu rozpoczęcia kolejnej operacji.




.

Zastosowanie:

1. równe lub wielokrotne czasy trwania operacji technologicznych;

2. produkcja potokowa wielkoseryjna.

46). Kombinowany przebieg partii detali i jego ocena.

Przebieg kombinowany - łączy w sobie oba poprzednie przebiegi. Detale przekazywane są z operacji krótszych na operacje dłuższe lub odwrotnie przy czym, mogą być one przekazywane pojedynczo lub grupowo (w pakietach).




47). Jak obliczmy długość cyklu produkcyjnego w układzie: szeregowym, równoległym, kombinowanym.

Długość cyklu w układzie szeregowym:


t_i - czas trwania i-te operacji.

n - liczba detali w danej partii.

m - liczba operacji technologicznych.

Długość cyklu w układzie równoległym obliczmy:


p - wielkość partii transportowych.

t_max - czas trwania najdłuższej operacji.

t_prmo - średni czas trwania przerw międzyoperacyjnych.

Długość cyklu w układzie kombinowanym:


t_min - operacje o najkrótszym czasie trwania.

48). Wady i zalety poszczególnych rodzajów przebiegu partii detali.

SPOSÓB PRZEBIEGU PARTII DETALI	ZALETY	WADY
Szeregowy	prostota planowania i wykonania	długi cykl produkcyjny; nieefektywne wykorzystanie czasu; wysoki poziom kosztów; zamrożenie środków obrotowych.
Równoległy	efektywne wykorzystanie czasu w procesie produkcyjnym; krótki cykl produkcyjny	wysoki poziom kosztów wynikający z oddzielnego transportu każdego detalu.
Kombinowany	wyraźne skrócenie cyklu produkcyjnego; eliminacja przerw w obróbce detali na kolejnych stanowiskach; efektywne wykorzystanie czasu pracy na poszczególnych stanowiskach roboczych; efektywne wykorzystanie czasu pracy maszyn i urządzeń	większa złożoność operacji.

49). Wskaźniki wykorzystywane do badania poziomu równomierności i rytmiczności spływu wyrobów (równomierności spływu wyrobu, arytmiczności (+), arytmiczności (-), arytmiczności, stosunek arytmiczności.

1. wskaźnik równomierności spływu wyrobów [R]:


P_f - rzeczywisty spływ wyrobów.

P_r - równomierny spływ wyrobów.

2. wskaźnik arytmiczności dodatniej [A_d]:


P_fi - rzeczywisty spływ wyrobów w okresach obliczeniowych, w których wykonano lub przekroczono wielkości planowane.

P_pi - wielkość produkcji planowanej w okresach obliczeniowych.

m - liczba okresów.

3. wskaźnik arytmiczności ujemnej [A_u]:




4. wskaźnik aktywności [A]:




5. stosunek aktywności [S_a] - pokazuje proporcje pomiędzy występującymi odchyleniami arytmiczności.




Zadanie 3.

Obliczyć długość cyklu produkcyjnego w układzie równoległym jeżeli: wielkość produkcji n=80 detali; wielkość partii transportowych p=20 detali; wykonywanych jest m=6 operacji technologicznych, operacje: 1,2,3,5 wykonywane są na 2-ch stanowiskach roboczych. Średni czas trwania przerw międzyoperacyjnych (proces kontroli i transportu) t_prmo=10 min.. Czas trwania poszczególnych operacji technologicznych jak w tabeli poniżej.

Nr operacji	1	2	3	4	5	6	Σ
ti (min)	10	12	20	8	14	18	82
Liczba stanowisk	2	2	2	1	2	1	10
ti /2 na podwójnych stanowiskach.	5	6	10	8	7	18	54







ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ 16/16

ELEMENTY WEJŚCIA

PROCES PRZETWARZANIA

ELEMENTY WYJŚCIA

























[operacje technologiczne]

[t]

1

2

3

4

2

3

1

4

4

3

2

1

4

3

2

1

4

3

2

1

















































---