WSTĘP DO SOCJOLOGII, PYTANIA I ODPOWIEDZI.

TEMAT 1.

1.1. B. SZACKA, WPROWADZENIE DO SOCJOLOGII.

1.Kiedy i za czyją sprawą socjologia zaczęła przybierać dyscyplinę naukową?

Pierwsza połowa XIX w, August Comte

2.Wymień 3 cechy przed socjologicznej refleksji teoretycznej różniącej ją od naukowej wiedzy socjologicznej.

-Normatywny i finalistyczny punkt widzenia

-utopijne projekty, jak powinno być a nie jak jest

-koncentracja uwagi na państwie i władzy

3.Wymień i opisz 3 postacie woluntaryzmu wyróżnione przez Szacką.

-Rządzący może wszystko, jeżeli tylko ma na to ochotę. Postać dobrego i mądrego władcy

-Rzeczywistość jest nieprzewidywalna, ponieważ człowiek został obdarzony wolną wolą i może robić, co chce

-Wiara w Opatrzność i jej interwencje w życie ludzkie

4.Wymień wyróżnione prze Szacką rewolucje w dziejach wiedzy o społeczeństwie

-oddzielenie porządku ludzkiego od porządku natury

-oddzielenie porządku społecznego od politycznego

-stworzenie nauki o społeczeństwie

5.Wymień 2 postacie wiedzy przed socjologicznej o zjawiskach społecznych

Wiedza potoczna i wiedza naukowa

6.Zinterpretuj przysłowia:

1) jeśli wejdziesz między wrony musisz krakać tak ja one - konieczność konformizmu

2)kruk krukowi oka nie wykole - solidarność grupowa

3)gdy kota nie czują myszy tańcują - wiedza o roli władzy w utrzymaniu porządku w społeczeństwie

7.Co to jest stereotyp?

Zapis wiedzy ułomnej, której ułomność jest konsekwencją ograniczonych możliwości ludzkiego systemu poznawczego

8.Jakie 3 pośrednio uznawane cechy do zagadnień społecznych wyróżnia naukowe podejście?

-Niezadowolenie się samym opisem. Dążenie do wyjaśnienia na podstawie istniejących teorii

-uczeni muszą przestrzegać reguł postępowania badawczego

-neutralność i niewartościowanie

9.Podaj definicje teorii socjologicznej wg Sztompki

Dominacja orientacji humanistycznych w ostatnich dziesięcioleci nie oznacza eliminacji z niej innych, scjentystycznie zorientowanych nurtów. Socjologia była, jest i najpewniej pozostanie nauką, w której współwystępują wielorako zróżnicowane orientacje teoretyczne. Oto cztery możliwe reakcje na tę sytuację (Sztompka 1985: 40-41)

• Nihilizm(zakwestionowanie wartości socjologii i odmówienie jej miana nauki)

• Dogmatyzm(pełna akceptacja jednej i tylko jednej orientacji.)

• Programowy elektywizm(uznanie, że każda z perspektyw teoretycznych pozwala dojrzeć inne strony rzeczywistości społecznej i poznać inne jej aspekty. Słuszne jest więc korzystanie ze wszystkich.)

• Twórcza rekonstrukcja( poszukiwanie syntezy rozmaitych perspektyw)

„wszelki zespół założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych, abstrakcyjnych pojęć oraz ogólnych twierdzeń o rzeczywistości społecznej, mający dostarczać wyjaśnienia dostępnej wiedzy opisowej na jej temat oraz ukierunkowywać dalsze badania" (Sztompka 1985: 12).

10.Wymień reguły postępowania badawczego

-wyraźne określanie badanego problemu

-staranne zbieranie danych i umożliwianie wglądu w nie innym badaczom

-odróżnianie twierdzeń od domysłów, stopień ogólności

11.”Aby socjologia mogła się nadawać, jako dyscyplina naukowa...” Dokończ zdanie

„...Niezbędny był nowy sposób myślenia o społeczeństwie”

12.Jakie 3 podstawowe reguły postępowania naukowego określił Comte?

-badać fakty i tylko fakty

-szukać między nimi związków

-ustalać prawa

13.Dokonaj rozróżnienia przyrodoznawstwa od humanistyki

Przyrodoznawstwo: zainteresowanie - świat natury

Humanistyka: zainteresowanie - świat, który jest tworem człowieka, świat kultury

1.2 A. GIDDENS, SOCJOLOGIA, ROZDZ.1.

1. Co to jest socjologia- definicja wg Giddensa
• Socjologia to badanie społeczeństw ludzkich ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnych systemów industrialnych. Uprawnianie socjologii polega na umiejętności korzystania z wyobraźni i oderwania się od zastanych idei dotyczących życia społecznego.

2) Scharakteryzuj jedną z współczesnych perspektyw socjologicznych - funkcjonalizm
• Zakłada, że poszczególne elementy złożonego systemu, jakim jest społeczeństwo, współdziałają ze sobą tworząc stabilną, zgraną całość.
• Funkcjonaliści posługiwali się analogią organiczną i porównywali funkcjonowanie społeczeństwa do funkcjonowania żywego organizmu. Według nich poszczególne elementy społeczeństwa współpracują ze sobą dla dobra społeczeństwa, jako całość, tak jak części ludzkiego ciała.
• Funkcjonalizm podkreśla znaczenie konsensu moralnego w utrzymaniu porządku i stabilności społecznej. Konsens moralny istnieje wtedy gdy większa część społeczeństwa podziela te same wartości. Dla funkcjonalistów porządek i równowaga społeczna to stan normalny, a więc podstawą równowagi jest konsens moralny.
• Funkcjonalizmowi zarzuca się powszechnie , że niesłusznie akcentuje on czynniki warunkujące porządek społeczny kosztem tych, które są odpowiedzialne za podziały i konflikt. Takie skupianie uwagi na stabilności i porządku pomniejsza znaczenie podziałów i nierówności społecznych związanych z klasą rasa czy płcią.

3) Scharakteryzuj jedną z współczesnych perspektyw socjologicznych- teorie konfliktu
• Socjologowie posługujący się teoriami konfliktu podkreślają znaczenie struktur społecznych. Odrzucają funkcjonalistyczne założenia o konsensie społecznym. W zamian podkreślają znaczenie podziałów społecznych, a tym samym kładą nacisk na zagadnienia związane z władzą, nierównościami i walką. Zakładają, że społeczeństwo składa się z różnych grup starających się realizować własne i Teresy. Odmienność tych interesów sprawia, że zawsze istnieje potencjalny konflikt i że pewne grupy mają większe szanse na odniesienie korzyści niż inne. Myśliciele funkcjonalistycznie biorą pod uwagę tylko jedną stronę społeczeństwa, a mianowicie te aspekty które cechuje harmonia i zgoda. Tymczasem równie ważne, są obszary konfliktów i podziałów.

4) Scharakteryzuj jedną z współczesnych perspektyw socjologicznych- Teorie działania społecznego
• Przedstawiciele teorii działania społecznego kładą nacisk na formułowanie struktur, które stanowią zrąb społeczeństwa, przez działania i interakcje członków społeczeństwa. W tym podejściu rola socjologii ma polegać nie tyle na wyjaśnianiu zewnętrznych sił, które powodują, że ludzie działają w taki, a nie inny sposób, ile na uchwyceniu sensu działania społecznego i interakcji. W przeciwieństwie do funkcjonalizmu i teorii konfliktu, które tworzą modele funkcjonowania społeczeństwa jako całości, teorie działania społecznego skupiają się na analizie zachowań poszczególnych działających oraz ich stosunki do innych działających i do społeczeństwa.

5) Scharakteryzuj jedną z współczesnych perspektyw socjologicznych- interakcjonizm symboliczny
• U źródeł interakcjonizmu symbolicznego leży zainteresowanie językiem i znaczeniem. Zdaniem niektórych socjologów to dzięki językowi stajemy się istotami samoświadomymi, a więc mamy poczucie własnej indywidualności i możemy spojrzeć na siebie z zewnątrz, tak jak widzą nas inni. Kluczowym elementem tego procesu jest symbol, a więc coś co zastępuje coś innego. Według Meada ludzie w swoich interakcjach posługują się wspólnymi symbolami i znaczeniami, a ponieważ żyją oni w świecie przesyconym symbolami, praktycznie każda interakcja zachodząca między jednostkami ludzkimi polega na wymianie symboli. Interakcjonizm symboliczny każe skupić uwagę na szczegółach interakcji międzyludzkich i zastanowić się jak te szczegóły decydują o sensie tego, co mówią i robią inni.

6) Czym jest wyobraźnia socjologiczna?
Wyobraźnia socjologiczna wymaga przede wszystkim zdystansowania się do naszych codziennych rutynowych czynności i nowego spojrzenia na nie.

1.3 P.L. BERGER, ZAPROSZENIE DO SOCJOLOGII, RODZ.1 i 2.

1. Czym dla socjologa jest „społeczeństwo”?
„Dla socjologa `społeczeństwo' oznacza wielki kompleks wzajemnych stosunków ludzkich lub mówiąc bardziej technicznym językiem - system interakcji.”

2. Czym dla socjologia jest przymiotnik „społeczny”?
„Socjolog użyje tego terminu węziej i precyzyjniej, rozumiejąc przezeń własność interakcji, wzajemnego związku, współzależności. Tak więc dwie osoby gawędzące na rogu ulicy nie tworzą `społeczności', ale to, co zachodzi między nimi, jest bez wątpienia `społeczne'. Na `społeczeństwo' składa się cały kompleks takich `społecznych' zdarzeń. Co do ścisłej definicji przymiotnika `społeczny', to trudno coś dodać do Weberowskiej definicji sytuacji `społecznej” jako takiej, w której ludzie odnoszą swe działania do siebie nawzajem. Powstająca w wyniku tych wzajemnych odniesień sieć znaczeń, oczekiwań i zachować stanowi materiał analizy socjologicznej.”

3. Rozróżnienie „problemu społecznego” i „problemu socjologicznego”.
„Ludzie mówią zwykle o `problemach społecznych', gdy coś w społeczeństwie nie działa tak, jak to się zakłada stosownie do oficjalnych interpretacji. Oczekują tedy od socjologa zbadania `problemu' w postaci przez nich samych zdefiniowanej i być może nawet dostarczenia `rozwiązania', które załatwi sprawę ku ich własnemu zadowoleniu. Trzeba jednak zrozumieć, że - wbrew tego rodzaju oczekiwaniom - problem socjologiczny jest czymś Sałkiem różnym od `problemu społecznego'. […] Problem socjologiczny polega zawsze na zrozumieniu, co tu się właściwie dzieje w kategoriach interakcji społecznej. Dlatego też problemem socjologicznym jest nie tyle kwestia, dlaczego pewne rzeczy `idą źle' […], ile przede wszystkim, jak działa cały system, a następnie jakie są jego założenia i jakimi środkami jest utrzymywany w kupie. […] To, co jest `problemem' dla jednego systemu społecznego, stanowi normalny porządek rzeczy innego, i vice versa.”

4. Wyjaśnij na czym polega motyw demaskatorski w świadomości socjologa.
„Socjolog będzie zmuszony raz po raz, przez samą logikę uprawianej dyscypliny, do demaskowania systemu społecznego, który bada. Ta tendencja demaskatorska niekoniecznie musi być związana z temperamentem bądź inklinacjami socjologa. W istocie może się zdarzyć, że socjolog, który jako jednostka może mieć usposobienie pojednawcze i nie jest wcale skłonny do burzenia owych wygodnych mniemać, na których wspiera swą własną egzystencję społeczną, zostaje mimo to zmuszony przez to, co robi, do zaprzeczenia temu, co wszyscy wokół niego uważają za oczywiste.”

5. Czym jest dla socjologa brak respektu?
„Czy jednak socjolog potrafi wzbudzić w sobie czysto ludzką sympatię dla zjawisk, które bada, czy też nie, musi on być do pewnego stopnia niezależny od przyjętych za oczywiste postaw swego społeczeństwa. Brak respektu, bez względy na jego zakorzenienia w uczuciach i woli, musi być stałą dyspozycją umysłu socjologa. Może on być oddzielony od reszty jego życia, przesłonięty rutynowymi stanami umysłu związanymi z życiem codziennym, a nawet negowany w sposób ideologiczny. Jednakże nadmiar respektu w myśleniu niezmiennie oznacza śmierć socjologii.”

1.4 F. ZNANIECKI , METODA SOCJOLOGII, ROZDZ. 3

1.Na czym polegało stanowisko socjologii w odniesieniu do wyboru i wyznaczania przedmiotu swoich badań?
,,Stanowisko socjologii w odniesieniu do przedmiotu jej badań polegało na tym, że szczególne dane będące przedmiotem zainteresowania socjologii a należące do dziedziny kultury przedstawiano jako składnik systemów naturalnych.
Socjologia miała badać „społeczeństwo”, czyli naturalny system zamknięty biologiczno- psychologicznych jednostek ludzkich.”

2. Za pomocą jakich trzech zasad określany był system naturalny?
,,Aby określić ten naturalny system, korzystano z trzech zasad w rozmaitych proporcjach i kombinacjach. Po pierwsze, ,,społeczeństwo” musiało zajmować mniej lub bardziej wyłącznie jakieś terytorium geograficzne. Po drugie, spodziewano się, że będzie je cechował pewien stopień homogeniczności rasowej. (…) Zbiorowość istot ludzkich o określonym pochodzeniu rasowym (czystym bądź mieszanym), zamieszkująca określone terytorium, stanowi ,,społeczeństwo” tylko wówczas, gdy należą jako członkowie do grupy społecznej- hordy, rodziny, plemienia, rodu, wioski, miasta, państwa- albo przynajmniej do konglomeratu połączonych wzajemnie ze sobą grup.”

3. Które dwie zasady i dlaczego Znaniecki nazywa naturalistycznymi?
- społeczeństwo musiało zajmować mniej lub bardziej wyłącznie jakieś terytorium geograficzne
- „społeczeństwo” będzie cechował pewien stopień homogeniczności rasowej
Izolację geograficzną oraz skład rasowy społeczeństwa można by sprawdzić tymi samymi metodami zewnętrznej obserwacji, co izolację i budowę roślin czy kolonii polipów.

4. Na czym polegały wyprowadzone przez Comte'a uogólnienia dotyczące wspólnot kulturowych i dlaczego były niemożliwe do zrealizowania?
,,Socjologia poczynając od Comte'a starała i stara się nadal wyprowadzić uogólnienia obejmujące wszystkie wspólnoty kulturowe, a przynajmniej wszystkie wspólnoty należące do określonego typu. (…) rzeczywisty rozwój badań zadał śmiertelny cios takiemu przedsięwzięciu. W etnografii i historii kultury dopóty, dopóki pełne rozmachu syntetyczne stwierdzenia o na poły literackim charakterze dotyczące cywilizacji poszczególnych ludów i narodów przeważały nad cierpliwymi, gruntownymi oraz krytycznymi opisami faktów, porównawcze uogólnienia wydawały się nie tylko możliwe, ale i łatwe. Było to szczególnie prawdziwe w odniesieniu do społeczeństw pierwotnych (…). Im jednak bogatsza i dokładniejsza stawała się rzeczywista znajomość konkretnych wspólnot kulturowych, tym trudniejsze okazywało się organizowanie w syntetyczny, racjonalny obraz wszystkiego, co wiadome było na temat cywilizacji poszczególnych wspólnot.
(…) życie kulturowe jakiejkolwiek wspólnoty ludzkiej jest zbyt bogate i chaotyczne (…) aby kiedykolwiek umożliwić niezbitą naukową syntezę- co w oczywisty sposób wyklucza jakąkolwiek porównawczą naukę o wspólnotach kulturowych.”

5.Czym są kompleksy kulturowe?
,,Istniały co prawda pewne stosunkowo ograniczone i stałe kombinacje rozmaitych systemów kulturowych (…) To właśnie są kompleksy kulturowe. (…) Taki kompleks kulturowy rzeczywiście zawiera określone systemy techniczne, społeczne, religijne, estetyczne i ekonomiczne, wzajemnie powiązane w sposób, który sprawia, ze z reguły pojawiają się razem w życiu kulturowym wspólnot ludzkich. Jednakże taki kompleks kulturowy nie jest współmierny z cywilizacją jakiejkolwiek wspólnoty (…).

6. Jak przejawia się społeczna więź jednocząca ludzi?
,,Ludzie, którym wspólny jest pewien zestaw wzajemnie powiązanych systemów (…), mogą być mniej lub bardziej świadomi tego faktu i mniej lub bardziej gotowi wpływać na siebie nawzajem z myślą o dobru ich wspólnej cywilizacji oraz wpływać na tę cywilizację z myślą o swoim wspólnym dobru. Ta świadomość i gotowość, o ile występują, tworzą społeczną więź jednoczącą ludzi (…). Realność tej więzi przejawia się w takich znanych zjawiskach, jak opinia publiczna, zbiorowa kontrola osobowości oraz grup przez środowisko społeczne, rozwój nowych ideałów kulturowych i próby ich realizacji niezależnie od zorganizowanego działania grupowego.”

TEMAT 2.

2.1 PIOTR SZTOMPKA, SOCJOLOGIA, ROZDZ. 1.

7 pkt. Widzenia tego czym jest społeczeństwo:

1. Demograficzny 
Społeczeństwo to tyle co populacja jednostek.

2. Grupowy
Społeczeństwo to złożone z jednostek zintegrowane całości, już nie luźne zbiory, lecz spoiste zbiorowości.

3. Systemowy 
Społeczeństwo to powiązany układ pozycji (statusów) i typowych dla nich ról.

4. Strukturalny 
Społeczeństwo to sama sieć relacji międzyludzkich, a więc już nie obiektów lecz form, schematów odnoszenia się ludzi do siebie.

5. Aktywistyczny (interakcjonistyczny) 
Społeczeństwo to konglomerat wzajemnie zorientowanych działań jednostek.

6. Kulturalistyczny
Społeczeństwo to matryca podzielonych przez zbiorowość znaczeń, symboli i reguł odciskających piętno na ludzkich działaniach.

7. Zdarzeniowy (polowy) 

Społeczeństwo to nieustannie zmienne, płynne pole pełne zdarzeń społecznych.
W toku tego procesu jednostki same modyfikują i wytwarzają grupy, systemy społeczne, struktury społeczne i kulturę, stanowiące z kolei kontekst dla przyszłych działań. Społeczeństwo w tym ujęciu nie „istnieje”, lecz ciągle na nowo „staje się”.
Perspektywy te można traktować jako komplementarne, stosować równocześnie. Społeczeństwo to byt wielowymiarowy, wieloaspektowy, istniejący na wszystkich siedmiu poziomach.

Orientacje socjologiczne, a aspekty społeczeństwa:
1. Demograficzna - Populacja
2. Grupowa - Wspólnota
3. Systemowa - Pozycje/Role
4. Strukturalna - Relacje
5. Aktywistyczna - Działania
6. Kulturowa - Reguły
7. Polowa - Zdarzenia/Praktyki

2.2 D. BARNEY, SPOŁECZEŃSTWO SIECI, ROZDZ.1.

1. Co oznacza słowo "sieć" i kiedy możemy mówić o jej istnieniu?
-Słowo "sieć" (network) opisuje warunki strukturalne, dzięki którym oddzielne punkty ("węzły" lub "punkty węzłowe" - (nodes)) połączone są ze sobą dzięki powiązaniom ("więzy" (ties)), które zazwyczaj są wielorakie i złożone, krzyżujące się ze sobą oraz występujące w nadmiernych ilościach.
-Sieć istnieje wtedy, kiedy wiele węzłów (ludzie, firmy, komputery) jest połączonych z wieloma innymi węzłami, zwykle dzięki wielu więzom, które krzyżują się z innymi więzami, łącząc się z kolejnymi węzłami, czy też punktami węzłowymi.
 
2. Jakie dyskursy poprzedzają społeczeństwo sieci? + krótka charakterystyka.
postindustrializm
społeczeństwo informacyjne
postfordyzm
postmodernizm
globalizacja

3. Jakie dwie zasadnicze cechy odnoszą się do społeczeństw zwanych „społeczeństwami sieci” i z czego składają się sieci?

Pierwszą [cechą] jest obecność w tych społeczeństwach wyrafinowanych - prawie wyłącznie cyfrowych - technologii komunikacji sieciowej i zarządzania dystrybucją informacji. Drugą cechą społeczeństw sieci jest reprodukowanie i instytucjonalizacja - poprzez (i pomiędzy) tymi społeczeństwami - sieci.
Sieci składają się z trzech głównych elementów: punktów węzłowych (nodes), powiązań (ties) oraz przepływów (flows).

 4. Czym jest węzeł tworzący sieć?
Węzeł to wyraźny punkt, połączony z przynajmniej jednym innym punktem, chociaż często funkcjonuje jednocześnie jako punkt łączący dwa lub więcej punktów.

5. Wymień przynajmniej organizacje międzynarodowe, które umożliwiają rozwój globalizacji:
•   IMF - Międzynarodowy Fundusz Walutowy •   Bank Światowy •  GATT - Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu •   WTO - Światowa Organizacja Handlu •  OECD - Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju •   ASEAN - Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku •   NAFTA - Północnoamerykański Układ Wolego Handlu •   Unia Europejska •    Mercosur - Południowy Traktat o Wspólnym Rynku

6. Scharakteryzuj podstawy konfliktu w społeczeństwie sieci:
•       Podstawowym źródłem konfliktu i oporu w społeczeństwie sieci jest sprzeczność pomiędzy charakterem sieci polegającym na braku umiejscowienia a zakorzenieniem ludzkiego znaczenia.

•       Brak połączenia pomiędzy zglobalizowaną technologią a lokalną tożsamością powoduje stan alienacji opisany przez Casellsa jako konflikt pomiędzy „ siecią a jaźnią”, często skutkuje powstanie ruchów społecznych na rzecz powrotu lokalnej (narodowej) demokratycznej kontroli nad warunkami politycznymi, ekonomicznymi, kulturowymi i ekologicznymi.

7. Czym jest „władza nazywania”
•       Uprawnienie do nazywania rzeczy, zjawisk jest władzą nad nimi - de facto oznacza dominację, panowanie nad nimi.
•       Próba nazwania ery/okresu = poszukiwanie jedności/cechy wspólnej.
•       Nazwy ideologiczne - opisują świat takim jakim chciałby go widzieć.
•       Nazwy powinny posiadać obiektywny, bezstronny opis.
•       Nazewnictwo epok ma za zadanie oddanie „stanu ducha” danego okresu

2.3 A. ALRIDGE, KONSUMPCJA, ROZDZ 3.

1.Jak Aldridge nazywa rynek, jakiej używa metafory? Dlaczego nastąpił wzrost znaczenia rynku, z czego wynikał?
"Rynek jako narzędzie ideologiczne nie tylko motywuje działania i legitymizuje kapitalistyczne instytucje ale także definiuje otaczającą nas rzeczywistość. Relacje społeczne nie upodobniły się wcale do relacji rynkowych - relacje społeczne SA relacjami rynkowymi".

"Po pierwsze neoliberalne rządy lat 80' zwłaszcza rządy Reagana w USA i Thacher w Wlk. Brytanii. Zdecydowanie promowały one wolne rynki, i niszczyły stojące im na drodze przeszlpdy, w tym monopolistyczne działania związków i stowarzyszeń zawodowych. Po drugie zmierzch epoki przemysłowej i znaczący przyrost zatrudnienia w sektorze usług (...) Po trzecie załamał się fordyzm (...) Po czwarte ostateczny koniec komunizmu w europie wschodniej i związku radzieckim przedstawiany jest jako zwycięstwo wolnego rynku nad centralnie planowaną gospodarką. Po piąte naszkicowane powyżej społeczne procesy przyniosły dezorientację a nawet załamanie pośród zachodnich marksistów".

- Jak uważa Carrier, dyskurs rynku można uznać za nowoczesną lingua franca, publiczny język obrany za środek komunikacji pomiędzy różnymi grupami w stratyfikacji społecznej. Język rynku stał się dominującym lingua franca rozumienia i dyskusji na temat porządku

2. odejście od fordyzmu - 
rygor masowej produkcji rekompensowano robotnikom wysokością zarobków oraz trwałością i bezpieczeństwem pracy. Zamkniecie epoki fordyzmu - masowa produkcja ustępuje miejsca elastycznej specjalizacji produkującej towary przystosowanego gustu indywidualnej jednostki.

3.koniec komunizmu - 
zwycięstwo wolnego rynku nad centralnie planowana gospodarka. Komunizm, tak jak zachodni socjalizm ogłoszono utopijna wizja, która raz na zawsze przeszła już do historii.

4.Wymień i krótko opisz kluczowe właściwości rynku.(7)

1. Instrumentalna racjonalność, konsumenci nie są uzależnieni od decyzji swoich ,,społecznych przełożonych”. Samoświadomi, obdarzeni silną samokontrolą i dojrzali - konsumenci są suwerennymi podmiotami poszukującymi najefektywniejszych środków osiągania celów.

2. Wydajność, alokacja zasobów w gospodarce wolnorynkowej w całości zdeterminowana jest przez zwrotną relację podaży i popytu wyrażaną w systemie cenowym.

3. Wolność, rynek wychowuje suwerenne, przedsiębiorcze i polegające na sobie jednostki.

4. Wybór, ludzie są ,,negatywnie” wolni od ograniczeń, ale też ,,pozytywnie” wolni w zakresie wyboru z szerokiego spektrum towarów i usług.

5. Dobrobyt, zwiększające się bogactwo jest efektem wydajności rynku. Społeczeństwa rynkowe, np. Stany Zjednoczone, żyją w dobrobycie.

6. Dynamika, rynek uwalnia potok technologicznych i organizacyjnych innowacji, które niszczą poprzednie społeczne i kulturowe formy.

7. Konsumpcja, społeczeństwo rynkowe jest z natury społeczeństwem konsumpcyjnym. Potrzeby konsumentów zaspokajane są wtedy gdy przedsiębiorcy rywalizują ze sobą o nawyki na wolnym rynku.

5. Jakie problemy decydują o zawodności wolnego rynku?(4)

1. Monopol, kiedy jeden producent albo dostawca usług zapanuje nad całym rynkiem (monopol) albo gdy kilku z nich uda się ograniczyć konkurencję (oligopol), podaż będzie zbyt mała, a ceny za wysokie.

2. Brak informacji, jeżeli konsumenci nie posiadają wystarczającej ilości informacji, na których mogliby oprzeć swój wybór dóbr albo usług, to gorsze towary i usługi zaczną wypierać te lepsze.

3. Koszty zewnętrzne, idealny rynek wymaga, aby producenci ponosili wszystkie koszty produkcji towarów, a ich konsumenci odnosili wszystkie korzyści z konsumpcji. Zewnętrzny efekt negatywny pojawia się gdy producenci są w stanie uciec przed ponoszeniem kosztów.

4. Dobra publiczne, mają dwie właściwości: są niewyłączne lub niekonkurencyjne, co oznacza, iż nie mogą one być dostarczane przez prywatne przedsiębiorstwa ani być przedmiotem regularnego obrotu rynkowego.

8 . konsumpcja na pokaz - 
okazała ceremonia dawania darów, mająca wyrażać i wzmacniać hierarchie społeczna. Dający demonstruje swoje bogactwo, rozdając hojne dary a obdarowywani przyjmując je symbolicznie uznają swoja społeczna niższość, ponieważ nie SA w stanie zrównoważyć swoimi darami ich wartości. Wyraża nie tylko wyższa pozycje darczyńcy ale także statusowa pozycje nad rożnymi darczyńcami. 

9. samotni gracze
- samotne kręgle są sy,bolem załamania się wspólnoty, zmierzchu społeczeństwa obywatelskiego oraz wyczerpywania się demokracji

10. Kultura narcyzmu 
Miłości staje się narcystyczna, kiedy zakochujemy się w samych sobie projektowanych na kogoś lub coś innego. Osobowości narcystyczne nie są zdolne do kochania innej osoby i same nie pozwalają darzyć się miłością. Sa przykładem nie tylko próżności ale tez samotności ponieważ rozkochani sa we wlasnym odbiciu. Osoby narcystyczne mogą być skoncentrowane na sobie ale zamiat zaangażować się w powazna introspekcje i samoocene poszukuja szybkich i latwych odpowiedzi poprzez cwiczenia fizyczne zdrowa żywność albo specjalne diety. Narcystyczna obsesja na punkcie samego siebie oznacza powazne zubożenie zycia duchowego oraz zanikanie relacji spolecznnych. Osoby tego typu potrzebują naszgo uwielbienia, choc nie sa w stanie tolerowac naszej miłości bądź przyjazni. Dotyka je strach przed wiążącymi zobowiązaniami, potrzeba wyrwania korzeni, kiedykolwiek się ona pojawia, pragnienie pozostawienia otwartych możliwości niechęć do polegania na kimkolwiek oraz niezdolność do lojanosci albo wdzięczności.

 

11. fetyszyzm towarowy powoduje alienacje :

tworzymy przedmioty materialne, które zyskuja swoje wlasne życie , uciekając spod naszej kontroli i kształtując także nasze wlasne Zycie . rzeczywiste ludzkie relacje ukryte są pod relacjami pomiedzy przedmiotami. Społeczeństwo, które fetyszyzuje towary przyczynia się do niszczenia socjalizacji człowieka. Fetyszyzm charakteryzuje większość form myslenia w kapitalistycznych społecznościach. Tak jak religia jest mylnie nakierowanym oddaniem nieistniejącym bogom, tak fetyszyzm towarowy stanowi patologiczna mutacje ludzkiego uspołecznienia w fiksacje na nieożywionych przedmiotach. Fetyszystyczna koncentracja na to warach zamazuje społeczne relacje produkcji, które doprowadzily do ich powstania. „ sfera produkcji jest wiec swoistym nocnym zyciem towarow: tajemnicza ciemna stronę gospodarki- wyzyskiwanie, które jest tak efektywnie zamaskowane przez oślepiający blask rynku.” 

12. konsumeryzm. 
Panowanie srodkow masowej komunikacji oznacza poswiecenie prawdy na rzecz prawdopodobieństwa : liczy się tylko to by masy przełknęły informacje, którymi się je karmi. Reklama i marketing promuja konsumeryzm jako sposób na Zycie, stymulucjac rozwoj pragnien, które czynia nas wiecznie niespełnionymi. Zanik rodziny i innych form organicznej wspólnoty zaburza przekazywanie kultury z pokolenia na pokolenie.

13. Wymień cechy rynku i społeczeństwa masowego.(16)

Rynek:

1. Indywidualizm

2. Instrumentalna racjonalność

3. Wydajność

4. Wolność

5. Wybór

6. Dobrobyt

7. Dynamika

8. Konsumpcja

Społeczeństwo masowe:

1. Atomizacja

2. Dehumanizacja

3. Wyzyskiwanie

4. Kontrola społeczna

5. Pseudo-indywidualizacja

6. Fetyszyzm towarowy

7. Diachroniczna standaryzacja

8. Konsumeryzm

14.Opisz cechy społeczeństwa masowego. (2)

Atomizacja - zatomizowanie społeczeństwa daje początek pozytywistycznym naukom społecznym; nadmiernie rozwinięty

2. technicznie, intelektualnie słabym i zdolnym jedynie do przeprowadzenia banalnych badań społecznych. .Zatomizowane społeczeństwa jest nie tylko przyczyną lamentu intelektualistów za utraconym światem- na tym gruncie wzrasta siła fetyszyzmu.

Dehumanizacja - fetyszyzm towarowy opiera się na refikacji. Ludzie, instytucje społeczne i wytwory kultury zamieniane są na rzeczy.

17. Wyzyskiwanie - kulturowe panowanie wartości wymiennej jest kluczowym mechanizmem zamaskowywania samego wyzysku.

18. Kontrola społeczna - masowe społeczeństwo, w rzeczywistości oddalone od realnej rzeczywistości, powoduje kulturowy konformizm i uśpienie kreatywności.

19. Pseudo - indywidualizacja - rynek daje nam rzekomo szeroki wybór, podczas gdy w rzeczywistości oferuje on co najwyżej sztucznie wytworzone różnice pomiędzy zestandaryzowanymi produktami. Zarządzanie tymi różnicami jest właśnie przykładem pseudo - indywidualizacji.

20. Fetyszyzm towarowy - wartość jakiegokolwiek dobra albo aktywności potwierdzana jest przez wysoka cenę.

21. Diachroniczna standaryzacja - rynek wytwarza wrażenie niezwykłej dynamiki lecz jego rzeczywistość jest statyczna.

22. Konsumeryzm - jest to sposób życia. Konsumeryzm jest aktywna ideologia mówiącą, że życie opiera się na kupowaniu rzeczy i przeżywaniu dostarczanych w pakietach doświadczeń

.

15. Czym jest przemysł kulturowy?
Kultura masowa jest odgórnie narzucana. Przemysł kulturowy zdolny jest wytwarzać jedynie przewidywalne i zestandaryzowane produkty. W ten sposób czynnie wytwarza biernych konsumentów.

TEMAT 3.

3.1 P. BERGER I T. LUCKMANN, SPOŁ.TWORZENIE RZECZYWISTOŚCI, ROZDZ.1.

1. Przedstaw sposoby doświadczania "innych" w życiu codziennym.

-kontakt pośredni

-kontakt bezpośredni

2. Co to są schematy typizujące (relacja typizacja a anonimowość)?

Schematy typizujące to pewne sztywne wzory, w które dopasowujemy innego (czyli człowieka). Owe schematy pozwalają na zdefiniowanie tego z kim mamy do czynienia i jak postrzega się innych. To jak określimy innego wpływa na nasze relacje z nim i działania względem niego w danej sytuacji.

"typizacje interakcji społecznych stają się bardziej anonimowe im dalsze są one od kontaktów bezpośrednich"

Oznacza to, że im bardziej poznajemy jednostkę tym mniej anonimowy jest dla nas. Dzięki stałym kontaktom bezpośrednim osoba staje się indywidualnością bo stykamy się z coraz to nowszymi cechami jego charakteru czy osobowości, które wyróżniają go spośród innych.

3. Pojęcie "ludzi współczesnych".

Ludzie współcześni to ci, o których mam tylko mniej lub bardziej dokładne wspomnienia lub też ci, którym znam tylko ze słyszenia.

4.Przedstaw definicję struktury społecznej wg. Bergera i Luckmanna jako elementu rzeczywistości życia codziennego.

Struktura społeczna jest sumą wszystkich typizacji oraz ustanowionych za ich pośrednictwem powtarzających się wzorów interakcji. Jako taka, struktura społeczna jest zasadniczym elementem rzeczywistości życia codziennego.

5. Opisz kategorię przodków i potomków jako uczestników życia codziennego.

Co do przodków stosuje się typizacje anonimowe zawierające jednak odrobinę treści, potomkowie zaś są traktowani z jeszcze większą anonimowością. Nie przeszkadza to jednak w tworzeniu relacji z nimi można przecież poświęcić życie z lojalności do przodków bądź wobec przyszłych pokoleń.

6.Opisz proces uprzedmiotowienia jako zobiektywizowanie subiektywnych działań człowieka

Działanie człowieka daje się uprzedmiotowić, zobiektywizować. Inaczej mówiąc przejawia się ono w wytworach ludzkiego działania: wytworach, które są dostępne, zarówno ich wytwórcom, jak i innym ludziom, jako elementy wspólnego świata. Obiektywizacje takie służą jako bardziej lub mniej stałe oznaki subiektywnych działań ich wytwórców, umożliwiając wykraczającą poza bezpośrednie kontakty twarzą w twarz dostępność tych działań.

Na przykład, subiektywna postawa gniewu jest w bezpośrednim kontakcie wyrażana w formie rozmaitych oznak cielesnych: miny, pozycji ciała, określonych ruchów rąk i nóg itd.

7. Co oznacza stwierdzenie: "rzeczywistość życia codziennego jest nie tylko wypełniona obiektywizacjami, jedynie tylko dzięki nim jest ona możliwa"?

Bez takich obiektywizacji nie ma życia w społeczeństwie; za pomocą znaków i symboli komunikujemy się ze sobą, a to ważny aspekt życia w społeczeństwie.

8. Wyjaśnij pojęcie "znak".

Znak- rodzaj obiektywizacji o konkretnym znaczeniu, służy jako wskaźnik subiektywnych znaczeń.

9. Przedstaw systemy znaków i co oznacza stwierdzenie, że znaki i systemy znaków są obiektywizacjami.

Systemy- gestykulacyjne, wzory ruchów ciała

10. Zdefiniuj symbol i język symboliczny.

Symbol- każda znacząca cząstka języka, która spina różne sfery rzeczywistości.

Język symboliczny- język, który pozwala osiągnąć potrzebną transcendencję, określa rzeczy abstrakcyjne, odległę od rzeczywistości

11. Społeczny zasób wiedzy.

społeczny zasób wiedzy obejmuje więdzę o mojej sytuacji oraz jego ograniczeniach np.wiem,ze jestem biedny i dlatego nie mogę mieszkać w bogatej dzielnicy.

12. Czym jest wiedza o charakterze przepisu?

wiedza o charakterze przepisu tzn. wiedza ograniczona do znajomości skutecznych sposobów postepowania, ułatwiająca wykonywanie zwykłych czynności np.umiem uzywać telefonu, wiem co robic gdy się zepsuje, nie znaczy to,że wiem jak go naprawic. cale te wtajemniczenie jest wiedza o charakterze przepisu, poniewaz dotyczy wyłącznie tego, co musze wiedziec dla rozwiazania wszelkich obecnych i przyszlych potrzeb.

13. Co oznacza stwierdzenie, że "społeczny zasób wiedzy różnicuje rzeczywistość na podstawie jej znajomości"?

zapewnia złożoną i szczegółową info. dotyczącą tych sfer zycia codziennego, z którymi muszę miec do czynienia. info. o odległych sferach jest bardziej ogólna i mniej dokładna. moja wiedza o własnym zawodzie i jego świecie jest bogata i szczegółowa, podczas gdy o światach zawodowych innych mam wiedze bardzo skrótową. społeczny zasób wiedzy dostarcza mi tez schematów typizujących, niezbędnych dla większości zrutynizowanych czynności przewidziane w przypadku złej albo dobrej pogody. wiem co robic ze zdarzeniami w moim zyciu codziennym.

- Wiedza ta jest oczywiście podzielana przez biednych oraz przez tych, którzy znajdują się w lepszej sytuacji. Udział w społecznym zasobie wiedzy pozwala więc na „umiejscowienie" jednostek w społeczeństwie oraz „postępowanie z nimi" we właściwy sposób. Nie jest to możliwe dla kogoś, kto w tej wiedzy nie uczestniczy, jak obcokrajowiec, który może wcale nie uznać mnie za biednego, być może dlatego, e kryteria ubóstwa są w jego społeczeństwie odmienne: jak mianowicie mogę być biednym mając buty i nie wyglądając na głodnego?

14.Dlaczego rozmawiając z innymi mamy sobie ciekawe rzeczy do powiedzenia. Co mówić, aby być ciekawym rozmówcą?

15. Omów społeczny rozkład wiedzy.

Obejmuje problem pod kątem ideologicznych podstaw w jej zależności od problemów społecznych a zwłaszcza ekonomicznych warunków, albo pod kątem społecznych implikacji oświaty czy też społecznej roli uczonego. Społeczny podział wiedzy zaczyna się, więc od prostego faktu, że nie wiem wszystkiego, co jest znane innym ludziom i vice versa, a znajduje swój punkt kulminacyjny w niezwykle złożonych i ezoterycznych systemach wiedzy. Wiedza o tym, jak rozkłada się, przynajmniej w zarysie, dostępny społecznie zasób wiedzy, jest ważnym, elementem tego samego zasobu wiedzy. W życiu codziennym wiem, przynajmniej z grubsza, co mogę, przed kim ukryć, do kogo zwrócić się po informację o tym, czego nie znam, i ogólnie, od jakich typów jednostek, jakich typów wiedzy można oczekiwać.

3.2 MAREK KAMIŃSKI, GRY WIĘZIENNE, ROZDZ. 1.

1. Jak wygląda stratyfikacja społeczna celi i jakie elementy wyznaczają status więźnia?

-Więźniowie należą do jednej z trzech podstawowych kast : grypsujących, frajerów i cweli. Przypisanie do kasty odbywa się wkrótce po aresztowaniu

• Grypsujący: Tworzą najwyższą kastę. Posługują się tajnym językiem z szeregiem skomplikowanych regulacji i tabu.

• Frajerzy : Zastraszeni i wykorzystywani przez grypsujących, sprzątają cele i spełniają rozmaite posługi dla wyższej kasty. są uważani za faktycznych lub potencjalnych informatorów.

• Cwel jest najczęściej męską prostytutką. Kiedyś zgodził się zaspokoić seksualnie grypsującego lub, rzadziej, został zgwałcony.

Rodzaj posiadanego legowiska i jego odległość od jaruzela są związane ze statusem więźnia. Pomijając jaruzela, miejsce zarezerwowane dla najniższego w hierarchii cwela, najmniej atrakcyjne jest sianko, znacznie lepsze jest dolne kojo a odrobinę lepsze od tego ostatniego kojo górne.

2. Jakie są główne reguły rządzące zachowaniem w celi?

- zejście z łóżka oznajmiane jest okrzykiem: „przesuwka”

- spacer po Marszałkowskiej ograniczony jest do sekwencji: `trzy kroki obrót, trzy kroki obrót'

- na spacer więźniowie wychodzą parami lub trójkami

- czynności fizjologiczne muszą być poprzedzone sprawdzeniem, czy żaden współwięzień nie je lub nie pije.

3. Opisz relacje między najważniejszymi kastami więziennymi

Pionowym przemieszczaniem się między kastami rządzą ścisłe reguły. Grypsujący może zostać zdegradowany do niższej kasty w skutek wychyły, czyli złamania którejś z ważniejszych norm. W takiej sytuacji inny grypsujący ceremonialnie nakładają na niego klątwę - wysyła go do wora - czyniąc go frajerem lub w szczególnych przypadkach cwelem. Powrót frajera do roli grypsującego jest możliwy, lecz trudny. Warunkiem koniecznym jest w takim przypadku wycofanie klątwy, przez grypsującego, który ją nałożył. Często frajer czekający na podniesienie jest zachęcany do wsparcia swej aspiracji hojnymi podarunkami. Przecwelenie, czyli degradacja grypsującego, lub frajera do roli cwela, nakłada na więźnia nieusuwalną stygmę i jest zazwyczaj następstwem nieudanego testu przecwelenia. Słowo „przecwelenie” czasem oznacza ogólnie jakąkolwiek formę degradacji człowieka albo przedmiotu. Mobilność społeczna między kastami jest niewielka, a etykiety frajera i cwela są trudne czy nawet niemożliwe do usunięcia.

3.3 E.GOFFMAN, RYTUAŁ INTERAKCYJNY, TWARZ: ANALIZA RYTUALNYCH ASPEKTÓW INTERAKCJI SPOŁECZNEJ.

1. Definicja roli
Wzór działań werbalnych i niewerbalnych, przez które wyrażają swój pogląd na sytuację, a zarazem ocenę jej uczestników, zwłaszcza samych siebie.

2. Zdefiniuj pojęcie twarzy. Kiedy można powiedzieć o osobie, że ma lub zachowuje twarz?
Twarz jest to pozytywna wartość społeczna przypisywana osobie w danej sytuacji spotkania, gdy inni przyjmą, że trzyma się ona określonej roli. Twarz jest obrazem własnego „ja” naszkicowanym w kategoriach uznanych atrybutów społecznych, przy czym może to być obraz zbiorowy, jak wówczas, gdy ktoś wystawia dobre świadectwo swojej profesji bądź religii, wystawiając dobre świadectwo samemu sobie.
Wtedy gdy rola, której konsekwentnie się trzyma, tworzy spójny obraz tej osoby w danej sytuacji, poparty ocenami i dowodami przekazywanymi przez innych uczestników oraz znajdujący potwierdzenie w danych pochodzących ze źródeł nieosobowych.

3. Co to są techniki twarzy i czemu służą?
Techniki twarzy są to wszelkie działania, podejmowane lub nie przez jednostkę, harmonizujące z twarzą. Techniki twarzy służą zapobieganiu „incydentom”, czyli zdarzeniom, których ostateczne skutki symbolicznie zagrażają twarzy.

4.Wymień fazy procesu naprawy, składające się na model interpersonalnego zachowania rytualnego
Wyzwanie - uczestnicy podejmują się zwrócić uwagę na niewłaściwe zachowanie. Skutkiem tego dają do zrozumienia, że sądy, którym to zachowanie zagroziło, są w dalszym ciągu w mocy i że trzeba będzie dojść do ładu z samym incydentem.
Propozycja - dzięki której uczestnik, z reguły sprawca incydentu, ma szansę naprawić szkody i odtworzyć porządek ekspresji interakcji.
Akceptacja - osoby urażone mogą uznać dwa pierwsze ruchy za zadowalający środek ponownego ustanowienia porządku ekspresji i twarzy, jaka ten porządek pozwala zachowywać.
Podziękowanie - osoba, której wybaczono, przekazuje znak wdzięczności tym, którym ten odpust zawdzięcza.

5. Czym się charakteryzuje stan rozmowy?
Kiedy rozpoczyna się ten proces wzajemnego potwierdzania, osoby, które uzyskały status prawomocnego uczestnika, znajdują się w sytuacji, którą można określić mianem stanu rozmowy. Oznacza to, że oficjalnie zadeklarowały, iż są otwarte na siebie nawzajem dla celów komunikacji słownej i wspólnie podejmują się podtrzymywać ciąg wypowiedzi.

6.Czy istnieje związek pomiędzy strukturą "ja" a strukturą interakcji słownej? Jeśli tak to czym się objawia?
Uspołeczniony rozmówca traktuje interakcję słowną jako coś, co należy robić z rytualną starannością. Działając automatycznie wobec twarzy, wie jak należy się zachować w rozmowie. Nieustannie zadając sobie pytanie: "czy jeśli zachowam się w taki czy inny sposób, stracę twarz lub stracą ją inni?", w każdym momencie świadomie bądź nie, decyduje, jak postąpić. (...) Osoba musi hamować swoje zaangażowanie emocjonalne, żeby nie wypaść na kogoś pozbawionego samokontroli, kto nie panuje nad swoimi uczuciami. Relacja między "ja" a interakcją słowną daje się również zauważyć przy analizie wymiany rytualnej. W ramach spotkania interakcja przebiega skokowo, od wymiany do wymiany, a informacje i sprawy składające się na przebieg zdarzenia są spakowane w tych stosunkowo zamkniętych jednostkach rytualnych.

7.Czym jest porządek rytualny?
Obrazowo, jest to model pedagogiczny - osoba, która chce utrzymać określony wizerunek własny i przywiązać się do niego, musi wpierw ciężko zapracować na pozytywną ocenę i uznanie ze strony innych. (...) Jest to metaforyka trudnej i nudnej gry. Społeczeństwo i jednostka grają w inną grę, łatwiejszą dla obu stron, ale z definicji niebezpieczną.

8. Jaki jest warunek istnienia społeczeństwa?
Warto natomiast zauważyć fakt, że wszelkie społeczeństwa aby być społeczeństwami, muszą powoływać swoich członków na samo kontrolujących się uczestników spotkań. Jednym ze sposobów mobilizacji jednostki do tego zadania jest rytuał - uczy ona się spostrzegawczości, przywiązania emocjonalnego do własnego wizerunku, wyrażania swojego "ja" za pomocą twarzy, dumy, honoru, godności, troski o innych, taktu i pewnego opanowania.

3.4 E. GOFFMAN, CZŁOWIEK W TEATRZE ZYCIA CODZIENNEGO, ROZDZ.1

1. Rola społecznego wg Goffmana
U Goffmana rola ma charakter bardziej swobodny, określa zarówno zbiór oczekiwań, jak i twórczy wkład aktora. Każdy aktor społeczny we współczesnym społeczeństwie odgrywa kilka ról społecznych. W niektórych sytuacjach role te mogą wchodzić ze sobą w konflikty. Konflikty mogą być minimalizowane poprzez odpowiedni dobór ról. Rola społeczna lekarza nie jest w pełni spójna z rolą np. matki (ze względu na wymiar czasowy pracy). Rola wojskowego nie jest w pełni spójna z rolą katolika.

2.Definicja „widownia” i „publiczność”

Są to współuczestnicy, obserwatorzy, przyczyniają się do występu innych.

3. Czym jest fasada?
Fasada - to część występu jednostki, która funkcjonuje niezmiennie przez cały czas jej trwania, dostarczając obserwatorom definicji sytuacji. To także zbiorowe wyobrażenie, w skład której wchodzi dekoracja - np. meble, rekwizyty, znajdują się one w jednym miejscu.
Osobista fasada - to np. insygnia związane z pozycja i urzędem, a więc strój, płeć, wiek, mimika, gesty, wyróżniamy tu także: .
a) powierzchowność - informuje nas o rytuale w jakim jednostka bierze udział, np. praca, odpoczynek
b) sposób bycia - to bodźce, których funkcja jest uprzedzenia nas o tym jaka role w interakcji wykonawca spodziewa się odegrać w zawiązującej się sytuacji.

4. Czym jest osobowość?
Osobowość - odgrywanie szczególnej roli społecznej. „Persona” pochodzi prawdopodobnie od etruskiego „phersu”, oznaczającego aktora w masce, odgrywającego jakąś swoją rolę na scenie. Osobowość to zespół ról społecznych.

5. Czym jest manipulacja socjotechniczna?
Manipulacja socjotechniczna - umiejętność okłamywania, manipulacji drugiej osoby na poziomie, na którym dana osoby nie zwróci na to uwagi.

6. Postawa szczera i cyniczna.
Według autora istnieją w świecie jednostki, które utożsamiają się z granymi rolami, jak i te, zachowujące wobec nich dystans. Czasem owo odgrywanie ról wiąże się z świadomym i interesownym działaniem jednostki, celowym sterowaniem „publicznością”. Na podstawie takich ustaleń Goffman wyodrębnił postawę „cynika” i „szczerego”, w zależności od stosunku podmiotu do własnej roli. Zarówno jednemu, jak i drugiemu typowi osobowości towarzyszy potrzeba, aby być postrzegany przez innych w kategoriach autentyzmu. Najczęściej towarzyszy mu także potrzeba akceptacji, niezależnie od tego, czy aktor wierzy w swoją rolę, czy też traktuje ją tylko jako okazję do założenia maski, którą zrzuci z siebie zaraz po skończonym przedstawieniu.

7. Związek między rolą społeczną a tożsamością jednostki i tożsamością społeczną.
Aktor może rolę podjąć, odrzucić, zanegować. Przyjmując rolę aktor zatraca indywidualność, lecz zyskuje akceptację społeczną. Opierając się wymogom społecznym jednostka pozostaje niezależna lecz płaci za to pewien koszt - sankcje społeczne mogą być użyte przeciwko niej. Decydując się na podjęcie roli jednostka występuje „jako” lekarz, student, etc.

8. Scena i kulisy.
Za kulisami ujawnia się istotne tajemnice przedstawienia, wykonawcy wychodzą z roli, dlatego tez są niedostępne dla publiczności. Kontrolowanie zaplecza ma ważne znaczenie w procesie "doraźnej kontroli", przez która jednostka stara się złagodzić naciski ze strony świata zewnętrznego. Np. jeśli rodzina zmarłego ma odnieść wrażenie, ze śmierć jest w istocie spokojnym snem, to przedsiębiorca pogrzebowy musi trzymać ja z daleka od pomieszczeń gdzie balsamuje się, preparuje i maluje dla potrzeb końcowego przedstawienia. Nie ma skupiska społecznego, w którym nie pojawiałyby się problemy związane z dostępem za kulisy. Scenę i kulisy pomagają odróżnić elementy stałego wyposażenia wnętrz, zewnętrzny wygląd budynków ( nieotynkowane kulisy vs. biały tynk sceny), do pracy za kulisami przeznaczeni są ludzie o wysokich kwalifikacjach ale tez o niepożądanych cechach zewnętrznych, podczas gdy "osoby robiące dobre wrażenie" umieszczane są na pozycjach pierwszoplanowych. Wiele stref może pełnić obie funkcje - sceny i kulis, zależnie od okoliczności, trzeba pamiętać, ze podział na scenę i kulisy ma charakter funkcjonalny - dana strefa jest sceną lub kulisami tylko z punktu widzenia określonego przedstawienia.

Kulisy czy też garderoba są to miejsca, gdzie najzupełniej świadomie przeczy się wrażeniom, których wywołaniu służy przedstawienie. Funkcje: „produkcja” złudzeń i pozorów. Zaplecze miejsca, w którym odbywa się występ. Możliwe jest otrzymywanie pomocy zza kulis. Kulisy są miejscem, w którym wykonawca może być pewien, że nie pojawi się nikt nie proszony z widowni. Wykonawcy wychodzą z roli

9. Metafora teatralna.
„Świat jest teatrem, aktorami ludzie, którzy kolejno wchodzą i znikają” (Szekspir). Metafora ta stała się centralną zasadą nauki o społeczeństwie.
Metafora teatralna została przez Goffmana rozbudowana, stając się czymś więcej niż metaforą, a co on nazwał perspektywą, unikając słowa teoria.
Rola nie jest w tym ujęciu zdeterminowana przez pozycję jednostki w społeczeństwie, ale zależy od okoliczności, w jakich jest wykonywana.

10. Perspektywa dramaturgiczna.
Źródłem względnego porządku jest przede wszystkim przyjęcie przez niego tzw. perspektywy dramaturgicznej-obecność innych ludzi nieuchronnie przekształca zachowanie się ludzkie we występ, mający przede wszystkim wywrzeć na innych odpowiednie wrażenie; czując na sobie ich wzrok, jednostka zachowuje się inaczej niż zachowywałaby się w samotności.
Pojmowanie zachowania człowieka w kategoriach teatru, w którym człowiek jest głównym bohaterem, aktorem, cały czas występującym przed innymi, którzy stają się dla niego swego rodzaju publicznością. Człowiek w myśl tej perspektywy ciągle odgrywa jakąś rolę, która zależy od okoliczności, w których człowiek się znajduje. Jego funkcjonowanie w społeczeństwie, wśród innych, ma charakter porządku interakcyjnego, a zatem podlega rozmaitym jawnym i ukrytym zasadom i regułom kierującym interakcjami z innymi, podczas spotkań, zgromadzeń, wchodzenia w rozmaite interakcje

11. Elementy poprawnego występu

Na występ składa się sfera fasadowa, scena oraz dekoracje. Jest to próba stworzenia wrażenia, że w tym miejscu działalność polega na zastosowaniu pewnych wzorców np. zasady dobrego wychowania, dobre obyczaje, wzorce moralne, wzorce instrumentalne

12 .Na czym polega i z czym jest związana „negatywna idealizacja”

Niekiedy aktorzy grają role, na podstawie, której (poprzez zachowanie i inne manifestacje) można ich zaklasyfikować do klasy niższej

TEMAT 4.

1. S. OSSOWSKI, KONFLIKTY NIEWSPÓŁMIERNYCH SKAL WARTOŚCI.

1. Atrakcyjność aktualna i pamięć o przeszłych doznaniach

Przedmioty mogą mieć wartość atrakcyjną lub represyjną. Definiując pojęcie wartości możemy ograniczyć się jedynie do wartości dodatnich, czyli obejmujących przedmioty atrakcyjne, wartości ujemne można przedstawić za pomocą dodatnich. Zarówno jedne jak i drugie są przedmiotami naszych pragnień. Skala wartości jednostki ulega ciągłym zmianom- zmiany pragnień, różnorodność stanów organizmu, zmiany w sferze wyobrażeń, sugestie społeczne, PAMIĘĆ

2. Wartości odczuwane i uznawane

wartości odczuwane- przedmiot jest dla nas na tyle atrakcyjny, że odczuwamy jego wartość,wartości w znaczeniu emocjonalnym, przedmioty istotnie dla nas atrakcyjne

wartości uznawane- przedmioty w stosunku do których żywimy przekonanie, że posiadają jakąś wartość obiektywną

wartość uznawane są funkcją wartości odczuwanej. Współistnienie tych wartości formułuje związki tj. „wiem, że to nie jest ładne, ale mi się podoba”, „wiem, że powinienem tego pragnąć”

3. Indywidualne pragnienia i normy społeczne

Człowiek jest zarówno indywidualnym organizmem biologicznym, jak i członkiem społeczeństwa.- dwoistość psychiki ludzkiej. Konflikty pomiędzy pragnieniami i poczuciem powinności są konfliktami skłonności indywidualnych i dyspozycji wytworzonych w jednostce przez sugestię społeczną. Można ograniczyć się do konfliktu pomiędzy wartościami odczuwanymi i uznawanymi.

4. Instynktywizacja norm społecznych

Narzucone przez środowisko społeczne nawyki nabierają cech instynktów, stawiając opór sugestiom, czy nakazom nowego środowiska

5. Kolejne nawarstwienia- środki

Ustępowanie jednych skal wartości innym.

Środki mogą odnieść zwycięstwo nad celem. Przemiana w skali wartości może być szczególnie doniosła, jeśli to co było środkiem, miało samo przez się z początku wartość ujemną, z którą musieliśmy się godzić. Środek może stać się atrakcyjny, tylko wówczas gdy przyjmiemy postawę przeciwną do atrakcyjności celu.

6. Wartości codzienne oraz uroczyste- środki o fasadę

Są to niewspółmierne środki. uroczyste- niekoniecznie znaczy rzadkie, mają patetyczne znaczenie, przedmioty o bardzo niejednolitym charakterze np. śmierć bliskiego, zostawiają trwały świat w naszej psychice

codzienne- drobne zyski i straty materialne, sukcesy i nie powodzenia towarzyskie, posiadają chwilowy charakter reakcji uczuciowych

7. Społeczne źródła wartości uroczystych

Odświętny charakter jest wynikiem sugestii społecznej. Wartości uroczyste są szanowane przez środowisko społeczne, które jest dla nas autorytatywne. Mogą być wartościami dominującymi w życiu społecznym zbiorowości. Ważna jest również ideologia grupy. (wesela, pogrzeby)

8. Wielorakie dwoistości

Przeciwstawienie jednostki i społeczeństwa.

Genezy rozbieżności (dwoistości) odczuwanych wartości : - współistnienie dyspozycji uwarunkowanych biologicznie (stany organizmu, zmęczenie, relaks); - tendencje osobiste, przeciwstawne do tendencji środowiska; -wielorakość związków społecznych (uczestnictwo jednostki w wielu środowiskach- skale wartości są przez nie sugerowane); - jedno środowisko ma różne skale wartości- jedna w życiu codziennym, druga- uroczyste momenty; - to samo środowisko może kształtować w nas różne postawy- może to być następstwem wcześniejszej dwoistości w naszych skłonnościach (np. do buntu i do uległości); - zmiany emocjonalne; - refleksje nad samym sobą- rozszczepienie wewnętrzne.

9. Niewspółmierność skal

Są niewspółmierne, ponieważ nie posiadają wspólnego czynnika, od którego zależałaby ważność jednych i drugich. Nie ma wspólnej miary, aby porównać różne wartości (np. wartość rozkoszy i wartość studiów). Skale są niewspółmierne, kiedy każda ze skal wymaga odrębnej postawy psychicznej. Odczuwanie jest sprawą indywidualną kwestią każdego człowieka. (konkurencyjne wartości, ciężko znaleźć współmierność, powinniśmy skupić się na jednej)

1. A. JASIŃSKA-KANIA, ORIENTACJE AKSJOLOGICZNE POLAKÓW NA TLE EURO.

1. Wymień 3 wartości najbardziej cenione przez Polaków i Europejczyków.
    Rodzina  Praca  Religia
   2. Podaj wzór polskiej rodziny i paradoksy z nią związane.
   Wzór rodziny tradycyjnej opartej na silnym i stabilnym małżeństwie posiadającym potomstwo. Paradoks- wzrost lp. konkubinatów, rozwodów, urodzeń pozamałżeńskich, ograniczenie lp, potomstwa lub ich porzucanie.
   3. Cenioną wartością przez Polaków jest praca. Podaj aspekty jej postrzegania.
    Praca na pierwszym miejscu
    Jest potrzebna dla własnego rozwoju
    Jest obowiązkiem wobec społeczeństwa
    Musi nas interesować
    Otrzymywanie pieniędzy za darmo (bez pracy) jest hańbiące
   4. Podaj 5 krajów, które uważają się za bardzo wierzące i wskaż paradoks związany z religijnością tych państw.
    Malta  Rumunia  Grecja  Irlandia  Polska
   Paradoks- przyzwolenie na rozwody, eutanazję, aborcję, konkubinat
   5. Opisz rygoryzm moralny Polaków.
   Polacy potępiają postępowania niezgodne z normami. Razi uprawianie seksu w miejscu publicznym, jazda pod wpływem alkoholu, zaśmiecanie środowiska, palenie w miejscu publicznym. Odrzuca się oszustwa podatkowe i łapówki. Przystaje się jednocześnie na rozwody, homoseksualizm, zdrady małżeńskie, eutanazję czy samobójstwa (ponieważ jest to sfera prywatna)
   6. Co Polacy sądzą o ustroju panującym w kraju? Kto wyraża taka opinię?
   Dla większości demokracja jest ustrojem bardzo dobrym lub dobrym, ale pojawiają się hasła dotyczące zmiany ustroju. Pomimo takiej opinii, pojawiają się jakieś „problemy” w sposobie sprawowania władzy. Polacy odrzucają rządy wojskowych. Opinię taką wyrażają osoby bardziej wykształcone.

7. Do czego doprowadziła alienacja polityczna i jaki jest jej wskaźnik?
Wskaźnik z 38% wzrósł do 41%. Alienacja polityczna doprowadziła do niskiej frekwencji wyborczej, małej aktywności politycznej (ułomność), ułomność także braku zaufania do Sejmu.
8. Co oznacza stwierdzenie, że Polacy są tolerancyjni wobec wrogów tolerancji?
Polacy uznają się za tolerancyjnych przy jednoznacznym wzroście ksenofobii. Stwierdzenie oznacza, że Polacy popierają skrajnych lewicowców lub też prawicowców. Skrajni prawicowcy - oni wyznają ksenofobię.
9. Z jakich osiągnięć własnego kraju są dumni Polacy?
 Historia  Literatura  Sztuka  Polska armia
10. Jak wygląda poziom samooceny Polaków?
Nie stawiamy się na równi z innymi krajami, uznajemy swą niższość. Uważamy, że jesteśmy lepsi jedynie od Ukraińców (we wszystkich kategoriach).
11. Jak postrzegamy Europejczyków, a jak Polaków (ludność polską)?
Europejczyków postrzegamy jako bardzo wykształconych, zaradnych i skutecznych. Siebie jako tradycjonalistów wyróżniających się religijnością i patriotyzmem.
12. Jak była postrzegana Polska (przez Austriaków) przed wejściem do UE?
Jako kraj katolicki, zacofany i tradycyjny, o silnej korupcji.
13. Jakie możliwości stwarza wstąpienie do UE?
Zarzucenie zacofania, awans cywilizacyjny, podniesienie poziomu kultury stosunków międzyludzkich.
14. Dlaczego uznajemy bardziej tradycyjne wartości w przeciwieństwie do wartości dominujących krajach Europy Zachodniej?
Prawdopodobnie dlatego, iż byliśmy pod jarzmem zaborcy, byliśmy pozbawieni własnej tożsamości narodowej.

TEMAT 5.

5.1 P. BERGER I T.LUCKMANN, SPOŁ. TWORZENIE RZECZYWISTOŚCI, ROZDZ. .3

1.Co to jest socjalizacja pierwotna

-Socjalizacja pierwotna jest pierwszą socjalizacją, którą jednostka przechodzi w dzieciństwie i z której pomocą staje się członkiem społeczeństwa. Socjalizacja pierwotna jest ważniejsza dla jednostki. O socjalizacja jednostki decydują ci, których napotyka w swoim życiu, są oni narzuceni. Przyswajamy takie spojrzenie na świat, jakie przykazują nam przede wszystkim nasi rodzice, ponieważ to z nimi przebywamy najczęściej podczas socjalizacji pierwotnej.

Jednostka przejmuje nie tylko role i poostawy innych, ale przejmuje także ich świat. Nie ma problemu identyfikacji, wyboru znaczących innych. Kandydat do socjalizacji zostaje z góry postawiony przed zbiorem znaczących innych, których musi zaakceptować bez możliwości wyboru innej sytuacji. Internalizacja jednak nie jest niekończącym się procesem.

Znaczący inni przechodzą w uogólnionych innych - czyli społeczeństwo w ogóle.

2.Socjalizacja wtórna

-Polega na nabyciu wiedzy związanej z rolami, które pośrednio lub bezpośrednio wywodzą się z podziału pracy. Socjalizacja wtórna zawsze ma do czynienia z jednostką, która przeszła socjalizację pierwotną. Socjalizacja wtórna jest uzależniona od podziału pracy, wiedzy, możności. Nabycie wiedzy wiąże się z daną pracą. Przejściu pomiędzy pierwotną a wtórną socjalizacją towarzyszą pewne rytuały.

Jest wolna od identyfikacji emocjonalnej. Role są anonimowe. Treści, których się uczymy są w większym stopniu subiektywne. Ustanawia dystans pomiędzy rzeczywistością a osobowością i pomiędzy osobowością a rolą.

3.Podtrzymanie rzeczywistości subiektywnej

• Rutynowe - w życiu codziennym i w interakcjach ze znaczącymi i uogólnionymi innymi.

Język podtrzymuje i modyfikuje rzeczywistość subiektywną, generuje rzeczywistość, jest aparatem konwersacyjnym.

• Eksternalizacja - rzeczywistość zaczyna funkcjonować na zewnątrz - uzewnętrznienie. Łączy się to z obiektywizmem.

• Internalizacja - kiedy rzeczywistość wraca do jednostkio; proces wzajemnego przenikania się jest fundamentem rzeczywistości.

Rzeczywistość zależna jest od postaw, które ją tworzą.

Alternacja - przemiana rzeczywistości.

4.Socjalizacja a struktura społeczna

-Cechy socjalizacji uzależnione są od warunków kulturowych

• Socjalizacja niepomyślna - z powodu patologii, upośledzenia fizycznego. Jednostka po socjalizacji niepomyślnej uważana jest za bękarta

• Socjalizacja pomyślna - ustanowienie wysokiego stopnia odpowiedniości między rzeczywistością obiektywną i subiektywną. Maksymalnie pomyślna socjalizacja może występować w społeczeństwie o bardzo podobnym podziale pracy i minimalnym podziale wiedzy.

Tożsamość jest dokładnie określona w tym sensie, że oddaje ona całkowicie rzeczywistość obiektywną. Każdy jest więc w jakimś stopniu tym, kim powinien być, kim jest ktoś inny.

5.2 M. KAMIŃSKI, GRY WIĘZIENNE, RODZ.3

1. Krótko opisz pojęcie prizonizacji
Jest przyswajanie obyczajów, nawyków, stereotypów i ogólnej kultury ośrodka penitencjarnego.
Prizonizacja pozwala szybciej przystosować się świeżakowi do nowego środowiska.

2. Czym jest instytucja totalna? Podaj co najmniej 3 przykłady
Miejsce zamieszkania i pracy, w którym znaczna liczba znajdujących się w podobnej sytuacji jednostek jest odcięta na dłuższy czas od świata zewnętrznego i wspólnie wiedzie zamknięte, formalnie zarządzane życie. Przykłady: więzienie, areszt, obóz koncentracyjny, szpital dla umysłowo chorych, sierociniec, szkoła z internatem, baza wojskowa

3. Czy personel więzienny stara się ograniczać rytuały interakcyjne i dlaczego?
Nie, ponieważ rytuały przyspieszają proces socjalizacji więziennej i zmieniają go ze świeżaka w dobrze zaadaptowanego więźnia.

4. Czym różni się „nowy” od „świeżaka”?
"Nowy" to więzień odbywający już wcześniej wyrok w zakładzie karnym i należący już do którejś z kast więziennych. Å "swieżak" to całkowicie nowy więzień będący pierwszy raz w zakładzie karnym.

5. Dlaczego starsi więźniowie przeprowadzają rytuały inicjacyjne?
Ponieważ uważają, że pozwolą one na zebranie dokładnych informacji o charakterze świeżaka. Siła charakteru i spryt to dwie najważniejsze cechy każdego więźnia. Dzięki ich znajomości starzy więźniowie są w stanie lepiej przewidywać przyszłe zachowania świeżaka oraz optymalnie wykorzystywać jego umiejętności i obnażać jego słabości.

6. Wymień po kolei etapy jakie należy przejść po zadeklarowaniu chęci grypsowania?
1.Przecwelanie 2.Chrzest 3.Gierki i ukryte testy 4.Trening bajery

7. Opisz etap chrztu
Chrzest zazwyczaj odbywa się na stodołach(duże 40-sto, 50-cio osobowe cele). Raz na 2, 3
tygodnie starszyzna przygotowuje bolesny rytuał mający ocenić wytrzymałość na ból. Oczekiwanie wypełniają opowieści o tych którzy podczas próby tracili kończyny, a nawet życie. Późną nocą horda świeżaków z zawiązanymi oczami zostaje rozciągnięta na stołkach. Kat (wykonawca) przygotowuje marchewę (mokry ręcznik rzekomo łamiący kości bez śladów pobicia). Tuż przed rozpoczęciem testu kat składa świeżakowi propozycję przerwania ceremonii w zamian za zrezygnowanie z bycia grypsującym i zostanie frajerem. Jeśli świeżak odrzuci propozycję dostanie jedynie symboliczne uderzenie, gdyż chrzest jest jedynie niegroźną mistyfikacją mającą na celu odróżnienie świeżaków twardych od mięczaków. Wadą testu jest to, że w przypadku odmowy na propozycję kata inni świeżacy mogą dostrzec intrygę i podjąć właściwą decyzję, dlatego starszyzn a na początku kolejki ustawia osoby teoretycznie mające najmniejsze szanse na zdanie.

8. Jaka jest zasadnicza różnica między gierkami, a testami niejawnymi?
W przypadku gierek świeżak jest świadom tego, że jest testowany lub domyśla się z kontekstu sytuacji, zaś podczas testu niejawnego nie wie o tym, że jest poddawany próbom.

9. Opisz etap przecwelania
Jest to podstawowy test siły charakteru. Dzień wypełniają małe upokorzenia np.
pierdnięcie w twarz, drobne kradzieże, poszturchiwanie, racjonowanie jedzenia. Przedmiotem rozmów stają się prowokacyjne rozmowy na temat życia seksualnego i rodziny świeżaka. W trakcie posiedzenia na jaruzelu (klopie) może spaść mu na głowę płonąca gazeta lub słoik smalcu. Często dostaje blachę w czoło. Podczas prób czytania jest obrzucany kulkami z chleba. Åšwieżak dowiaduje się, że czekają go miesiące takiego prześladowania nim stanie się
grypsującym. W końcu którejś nocy jeden z mniej aktywnych prześladowców składa mu propozycję dogadania się z kumplami aby ci dali mu spokój w zamian za odbycie z nim stosunku seksualnego.Przyjęcie propozycji jest równoznaczne z oblaniem testu i staniem się cwelem.

10. Opisz etap nocnej bajery
Jest to ostatni etap na drodze zostania grypsującym. Celem jest nauczenie wszystkich
tajnych norm, tajnej gramatyki języka, znaczenia różnych testów oraz logiki sankcji i mobilności międzykastowej. Świeżacy późną nocą gromadzą się na łóżku instruktora i przez kilka godzin uczą się recytując formułki i odpowiadając na pytania. Po paru takich nocach świeżak jest nieprzytomny z niewyspania zaś instruktorzy zmieniają się każdej nocy. Instruktorzy nauczają dobrowolnie, rośnie jedynie ich reputacja. Na typową bajerą składa się od 50-ciu do 100 godzin wykładów i egzaminów. Ostateczny egzamin jest rozłożony w czasie i pytania są powtarzane aż do całkowitego wyeliminowania błędów.

Nawet obudzony w środku nocy przez instruktora kandydat musi prawidłowo odpowiedzieć na każde pytanie. Tajny trening wyposaża grypsującego w narzędzie pozwalające określić jego przynależność kastową w momencie przeniesienia do innej celi lub innego więzienia.

TEMAT 6.

6.1 R.DAHRENDORF, HOMO SOCIOLOGICUS

1.Homoeconomicus- koncepcja teoretyczna- coraz bliższa czy coraz dalsza względem realnego człowieka?
-czyli współczesny konsument dokładnie i wnikliwie analizujący każdy zakup, rozważający użyteczność i koszty, dysponujący najnowszymi informacjami z rynków i giełd, w pełni racjonalna jednostka-jest coraz bliższy względem współczesnego człowieka, ponieważ otaczająca nas rzeczywistość skłania do przemyślanych zakupów, jesteśmy coraz bardziej racjonalni w wydawaniu pieniędzy.

2.Człowiek psychologiczny-przedstaw rozumienie terminu.
-człowiek psychologiczny-czyli człowiek niewidocznych pobudek- jest tym, który mimo tego, ze czyni dobro, może chcieć czynić zło

3.Wymień 4 typy ludzkie przywołane przez Dahrendorfa i powiedz na czym zasadza się zasadniczy problem tych typów.
-homoeconomicus- jednostka w pełni racjonalna, dokonująca szeregu analiz przed każdym zakupem
-człowiek psychologiczny- jednostka niewidocznych pobudek, człowiek który czyniąc dobro może również chcieć czynić zło
-homosocologicus- człowiek jako nosiciel ról społecznych, homosociologicus rodzi się wraz z człowiekiem i wraz z nim umiera
-homopoliticus

4.Czym jest „fakt społeczeństwa” i jaka jest relacja między nim a człowiekiem?
-fakt społeczeństwa jest czymś przed czym człowiek nie może uciec, są to wszelkie treści pojawiające się w społeczeństwie jako normy, reguły, zasady itp. Które wywierają wpływ na członków zbiorowości.

5.Czym (kim) jest homosociologus?
-człowiek przyjmujący role społeczne czyli niosący na sobie brzemię „faktu społeczeństwa” rodzi się wraz z człowiekiem i wraz z nim umiera, można powiedzieć, że stoi w miejscu w którym przecina się jednostka wraz ze społeczenstwem

6.Przedstaw zasadnicze cechy homosociologusa
-nosi role społeczne, rodzi się wraz z człowiekiem.

7.Kim jest dewiant i z jakiego dylematu wyrasta?
-dewiant- jest to osoba, która nie odgrywa swojej roli społecznej, wyrasta z dylematu czy podporządkować się społeczeństwu i zyskać jego aprobatę czy pozostać niezależną indywidualnością

8.Co zasadniczo łączy jednostkę ze społeczeństwem?
-do zapośredniczenia jednostki i społeczeństwa dochodzi tylko w aktywnym zetknieciu jednostki ze społecznie określonymi wzorami działania, dociekania jak jednostka radzi sobie z oczekiwaniami roli ma sens tylko wtedy kiedy wiemy czego mamy się dopatrywać w tych oczekiwaniach.

9.Wyjaśnij pojęcia pozycja społeczna, pole pozycji, segment pozycji.
-pozycja społeczna-określa każde miejsce jakie jednostka zajmuje w polu stosunków społecznych, ich liczba wzrasta wraz z wiekiem
-pole pozycji-
-Segment pozycji-jest to pojedyńcza cecha składająca się na pozycję społeczną

10. Jakich informacji na temat konkretnej jednostki dostarcza nam pozcja społeczna a jakich nie.
-pozycja społeczna często mówi nam o tym czym dana jednostka się zajmuje, jakie ma miejsce w hierarchi społecznej, z pozycji społecznej wynika rola społeczna jaką jednostka przyjmuje.

11.Wyjaśnij pojęcia zachowywanie roli oraz atrybuty roli.
-zachowywanie roli-role społeczne jakie pełni jednostka wpływają na jej zachowanie
-atrybuty roli-cechy roli społecznej przyjętej przez jednostkę wpływające na jej wygląd i „właściwości”

12.Wymień 3 właściwości charakteryzujące kategorię roli społecznej jako element analizy socjologicznej.
--role społeczne są quasi-obiektywnymi zestawami nakazów zachowania zasadniczo niezależnymi od jednostki
-indywidualna rola społeczna jest definiowana i redefiniowana przez społeczeństwo
-oczekiwania związane z zachowaniem roli są wiązące dla jednostki, nie może ona ich zignorować lub odrzucić bez uszczerbku.

13.Opisz i wyjaśnij pojęcie sankcji społecznej.
-czyli wywieranie nacisku na jednostkę przez społeczeństwo jeśli ta nie chce się dostosować do ról społecznych narzuconych przez otoczenie, i spełniać ich wymogów

6.2 R. MERTON, ZESTAWY RÓL, ZESTAWY STATUSÓW SPOŁECZNYCH I SEKWENCJE STATUSÓW SPOŁECZNYCH W CZASIE.

1. Pojęcie roli i statusu społecznego.
Przez status społeczny rozumie się zajmowaną pozycję w systemie społecznym przez określone
jednostki, a przez rolę - odtworzenie w zachowaniach oczekiwań przypisanych do owej pozycji. Status i rola społeczna stanowią w takim ujęciu pojęcia służące powiązaniu kulturowo określonych oczekiwań z zachowaniami i zależnościami tworzącymi strukturę społeczną.

2. Czym jest zestaw ról i jaka jest różnica między rolą złożoną?
Zestawem ról jest podstawowa cecha struktury społecznej. Rozumie się przez to zespół zależności w
rolach przypisanych jednostce ze względu na zajmowany przez nią status społeczny.
Zestaw ról różni się od wzoru strukturalnego, który określany jest jako tzw. „role złożone”. Role te
odnoszą się do zespołów ról związanych nie z jednym, ale z wieloma rozmaitymi statusami społecznymi zajmowanymi przez jednostki. Zespół statusów społecznych jednostki nazywany jest zestawem statusów, przy czym każdemu statusowi odpowiada z kolei określony zestaw ról.

3. W jaki sposób można zdefiniować strukturę społeczną?
Strukturę społeczną tworzą trwałe układy zestawów ról, zestawów statusów społecznych oraz
sekwencje tych statusów. Istniejące struktury społeczne muszą zorganizować w jakiś sposób owe zestawy i sekwencje statusów oraz ról, tak aby zapewnić odpowiedni porządek społeczny umożliwiający ludziom kontynuowanie życia społecznego bez konieczności dostosowywania się za każdym razem od początku do każdej nowo napotkanej sytuacji.

4. Zdefiniuj sekwencję statusów społecznych.
Czasowe następstwo statusów społecznych określane jest jako sekwencja statusów
społecznych, jak np. w wypadku statusów zajmowanych kolejno przez studenta medycyny, młodego lekarza na praktyce, lekarza szpitalnego i lekarza z niezależną praktyką prywatną. W ten sam sposób możemy śledzić sekwencje zestawów ról oraz zestawów statusów społecznych.

5. Wymień i krótko scharakteryzuj 6 mechanizmów społecznych służących do uzgodnienia ról.
a) Zróżnicowanie zaangażowania w role wśród osób objętych zestawem ról. Nie wszyscy partnerzy
w jednakowym stopniu zainteresowani są zachowaniami ludzi zajmujących określony status społeczny.

b) Zróżnicowanie władzy osób objętych zestawem ról. Drugim mechanizmem oddziałującym na
stabilność zestawu ról jest podział władzy. Partnerzy zestawu ról nie posiadają zwykle takiej samej władzy kształtowania zachowań ludzi zajmujących określone statusy społeczne.

c) Partnerzy zestawu ról nie posiadają zwykle takiej samej władzy kształtowania zachowań ludzi
zajmujących określone statusy społeczne. Interakcje partnerów w zestawie ról są w różny sposób ograniczone i mają różne nasilenie w poszczególnych układach zależności wyznaczanych przez status społeczny.

d) Zapewnienie obserwowalności konfliktu żądań stawianych ludziom zajmującym dany status
społeczny. Dopóki partnerzy zestawu ról pozostają nieświadomi tego, że ich żądania wobec ludzi
zajmujących dany status społeczny są nie do pogodzenia, każdy z nich może obstawać przy swoim. Mamy wtedy do czynienia ze wzorem „wielu przeciw jednemu”. Kiedy okazuje się, że żądania pewnych partnerów zestawu ról są całkowicie niezgodne z żądaniami innych, rozwiązanie owych sprzeczności należy do partnerów zestawu ról, a nie do jednostki zajmującej dany status.
e) Społeczne poparcie ze strony ludzi zajmujących podobne statusy i mających podobne trudności
w obliczu niespójnego wewnętrznie zestawu ról. Działanie tego mechanizmu dotyczy częstej skądinąd
sytuacji strukturalnej, w której ludzie zajmujący ten sam status społeczny mają bardzo podobne trudności ze
swymi zestawami ról. Jednostka zajmująca dany status społeczny nie jest zazwyczaj osamotniona, nawet jeśli się za taką uważa. Już sam fakt, że jest to status społeczny, świadczy o tym, że istnieją inni ludzi w mniej lub bardziej podobnej sytuacji.

f) Ograniczenie zestawu ról. Rozpad układu zależności w rolach. Jeśli chodzi o sposoby
rozwiązywania niezgodnych żądań stawianych jednostkom zajmującym określony status społeczny przez partnerów ich zestawu ról, to jest to przypadek krańcowy. Pewne zależności zostają zerwane, podczas gdy w pozostałych nadal istnieje zgodność oczekiwań odnośnie do roli.

TEMAT 7.

7.1 K. FRIESKE, STRUKTURALNE MISTYFIKACJE: WSPOŁCZEŚNI LUDZIE LUŹNI.

1. Omów 2 typy ludzi odtrąconych charakterystyczne dla czasów minionych i powiedz na czym opierały się różnice między nimi.

Typ pierwszy - ludzie, którzy mieli 'niegodną pracę', np. lichwiarz, grabarz, czyściciel ulic. Drugi typ ludzi odtrąconych to ludzie z marginesu społeczeństwa, np. włóczęga, zbiegły chłop. Różnica między nimi opierała się na typ, że pierwszy typ ludzi odtrąconych mógł ewoluować (zmienić zawód na lepszy) i mimo wyalienowania nie sprawiali oni zasadniczych kłopotów i nie zaburzali ładu społecznego, podczas gdy drugi typ ludzi nie miał określonego statusu społecznego w ogóle i nie wiadomo było, jakie prawa można im przypisać.

2. Przedstaw znaczenie pojęcia ludzie luźni na tle wcześniejszych koncepcji odnoszących się do tej kategorii osób.

Ludzie luźni, to osoby, które żyją poza zinstytucjonalizowanymi wspólnotami i żyją na własny rachunek będąc wykluczonymi z sieci bezpieczeństwa socjalnego.

3. Co było zasadniczą przyczyną kłopotów ludzi luźnych.

Ludzie luźni stanowili żywioł trudny do opanowania, wymykając się regułom społecznych hierarchii, często byli sprawcami wykroczeń przeciwko różnym przepisom. Nie radziły sobie z nimi mechanizmy kontroli społecznej.

Ludzie nie byli w stanie przyporządkować im jakiegoś położenia w hierarchii społecznej.

4. Na czym polega główna zasada funkcjonowania ludzi luźnych i kiedy uległa ona zasadniczym zmianom.

Życie będąc wyłączonym ze wspólnot społecznych, poza zasięgiem sieci bezpieczeństwa socjalnego. Ta zasada funkcjonowania życia ludzi luźnych uległa zmianom, gdy strażnikiem ładu społecznego stało się Państwo.

5. Zdefiniuj pojęcie working poor

Working poor - kategoria ludzi, „których w 'luźność' spychały nie tyle indywidualne deficyty czy charakterologiczne mankamenty, ile napięcia strukturalne, tj. relacje między płacami i kosztami utrzymania.”

6. Przedstaw uniwersalizację uprawnień socjalnych jako rozwiązanie problemu istnienia ludzi luźnych

„Uniwersalizacja uprawnień - ludzkich, obywatelskich czy socjalnych - nie pozostawia miejsca na nieokreśloność statusów.”

7. Przedstaw powody dla których ludzie nie korzystają z przysługujących im uprawnień społecznych.

-brak wiedzy o uprawnieniach

-brak umiejętności, jakich wymaga zgłoszenie i uzasadnienie stosownego roszczenia

-powody materialne (np. nie chodzenie do lekarza, bo nie stać nas na wykupienie leków przepisanych na receptę)

8. Zawodność strukturalnych mechanizmów kotroli społecznej jako przyczyna pojawienia się ludzi luźnych

„Nie docierają one do ludzi żyjących poza hierarchiami rozmaitych wymiarów zinstytucjonalizowanego porządku społecznego - zwłaszcza zaś poza hierarchiami organizującymi wspólnoty terytorialne i wspólnoty pracy.”

9. Jakie funkcje spełnia wspólnota?

Służy ona budowaniu społecznej tożsamości jednostek i społecznej regulacji zachowań.

10. Przedstaw socjalistyczny zakład pracy jako instytucję kontroli społecznej

„Socjalistyczny zakład pracy był nie tylko instytucją produkcyjną, lecz także jedną z kluczowych instytucji kontroli społecznej. W zamian za pracę, ale też i w zamian za demonstrowanie ideologicznego konformizmu `dawał' on mieszkanie, organizował zapasy na zimę, regulował dostęp do kultury, wysyłał na wczasy, itp. Działające w nim związki zawodowe napominały pracowników zaglądających do kieliszka i zaniedbujących swoje rodziny, troszczyły się o dyscyplinę pracy, dbały o morale, zachęcały do podnoszenia kwalifikacji, promowały racjonalizatorów i zajmowały się tym wszystkim, co nie tak znowu dawno temu zwykło się określać jako `wychowawcze funkcje zakładu pracy'. Jednakże, nie należy poddać się zwodniczemu brzmieniu tego terminu - najwyraźniej był to eufemizm, za którym kryło się nie tyle wychowywanie, ile wymuszanie zbiorowego entuzjazmu, rozmaitych symbolicznych zachowań służących demonstrowaniu `jedności moralno-politycznej' oraz kontrolowanie rozległych obszarów ludzkiego życia.”

11. Omów znaczenie wspólnoty terytorialnej

Wspólnota terytorialna ma na celu zapewnić opiekę socjalną wszystkim osobom znajdującym się na terenie wspólnoty i nie dopuścić do pojawienia się ludzi luźnych. Jednak „te segmenty publicznej sieci bezpieczeństwa socjalnego, które organizowane są terytorialnie okazują się współcześnie wielce niewydolne - bo nie obejmują tych, którzy z rozmaitych powodów w terytorialnej lokalności się nie mieszczą.”

12. Praca i rynek pracy a ludzie luźni, opisz.

Coraz więcej ludzi podejmuje się prac dorywczych. „Nie wiemy dokładnie, jak - w Polsce - zatrudnienie tego rodzaju przekłada się na dochody i na ile odciąża świadczenia wypłacane w ramach pomocy społecznej, nie wiemy też, jak wykonywanie pracy dorywczej przełoży się za czas jakiś na wysokość świadczeń emerytalno-rentowych, ale wiemy znakomicie, że w ten właśnie sposób powstaje błyskawicznie tzw. secondary labour market, wiemy też - na podstawie doświadczeń innych krajów, jakie są społeczne konsekwencje powstawania rozmaitych junk-job”.

7.2 GEORGE SIMMEL, OBCY

1. kim jest potencjalny wędrowiec?

Nie mamy tu na myśli "cudzoziemca" jako wędrowca, który dziś przychodzi, jutro odchodzi, ale osobę, która dziś przychodzi, jutro zaś zostaje - niejako potencjalnego wędrowca, który, aczkolwiek nie wyruszył dalej,

nie zrezygnował też całkowicie z owej swobody przychodzenia i odchodzenia. Tkwi on w przestrzennie - czy też jakoś inaczej - określonym kręgu. Jednakże istotnym wyznacznikiem jego pozycji jest fakt, że nie należy on od początku do tego kręgu, że wnosi jakości nie będące i nie mogące być rdzennymi właściwościami tego kręgu.

2. Jak Simmel określa obiektywność

,,Wyraźnie zaznacza się również obiektywność sytuacji obcego. Ponieważ nie jest on od początku organicznie związany z pewnymi elementami lub tendencjami grupy, zajmuje więc wobec nich szczególną postawę obiektywną, która nie oznacza po prostu dystansu ani braku uczestnictwa, ale jest swoistym połączeniem bliskości i dystansu, obojętności i zaangażowania''.

,,Z obiektywnością pozycji obcego wiąże się również omówione wcześniej zjawisko, które głównie, lecz nie wyłącznie, dotyczy osób ustawicznie zmieniających miejsce pobytu. Osoby te mianowicie często stają się powiernikami najbardziej nieoczekiwanych wyznań, spowiedzi rzec można, których unika się starannie wobec osób bliskich. Obiektywność nie jest bynajmniej zaprzeczeniem uczestnictwa, które wszak w ogóle należy do innej kategorii niż opozycja "obiektywny - subiektywny", ale szczególnym pozytywnym rodzajem uczestnictwa''.

,,Wreszcie połączenie bliskości i dystansu, które nadaje osobie obcej charakter obiektywny, praktycznie wyraża się także w tym, że stosunek do niej jest z natury bardziej abstrakcyjny. Z cudzoziemcem łączą nas cechy bardziej ogólne, podczas gdy stosunek do osób, z którymi jesteśmy związani organicznie, opiera się na podobieństwie tego, co różni nas od ogółu''.

3. W jakim momencie pojawia się wyobcowanie?

,,Wyobcowanie - trudno rozstrzygnąć, czy jako przyczyna czy jako skutek - pojawia się w momencie, gdy tracimy poczucie wyjątkowości przeżywanego stosunku. Sceptyczna ocena jego wartości samej w sobie i jego wartości dla nas wiąże się właśnie z myślą, że jest on w gruncie rzeczy udziałem wszystkich, codziennym przeżyciem tysięcy ludzi".

,,Albowiem nadal wprawdzie pozostaje podobieństwo, harmonia, bliskość, ale to warzyszy im uczucie, że cechy te nie przysługują wyłącznie temu stosunkowi, że są własnością powszechną, która potencjalnie przysługuje nam, a także nieograniczonej liczbie innych ludzi, dlatego też pozbawia ów zrealizowany stosunek charakteru wewnętrznej konieczności."

4. Co to jest zjawisko kontroli społecznej

,,Wyraźnie zaznacza się również obiektywność sytuacji obcego. Ponieważ nie jest on od początku organicznie związany z pewnymi elementami lub tendencjami grupy, zajmuje więc wobec nich szczególną postawę obiektywną, która nie oznacza po prostu dystansu ani braku uczestnictwa, ale jest swoistym połączeniem bliskości i dystansu, obojętności i zaangażowania. Odwołuję się w tym miejscu do rozważań w rozdziale traktującym o pod- i nadrzędności, a dotyczących dominującej pozycji osoby obcej w grupie, której typowym przykładem jest powoływanie na stanowiska sędziów w miastach włoskich osób z zagranicy, żaden bowiem rdzenny obywatel tych miast nie był wolny od stronniczości i skrępowania interesami rodzinnymi".

,,Obiektywność można też określić jako wolność: człowiek obiektywny nie jest skrępowany zobowiązaniami, które mogłyby wpłynąć na jego sposób postrzegania, rozumienia i dokonywania wyboru. Ta wolność, która pozwala obcemu nawet bliski stosunek przeżywać i traktować z pewnym dystansem, może wszakże grozić szeregiem niebezpieczeństw. Przy wszelkich buntach zaatakowana grupa będzie zawsze utrzymywać, że buntownicy zostali podburzeni przez obcych wysłanników i podżegaczy. Jeśli zaś naprawdę tak było, to rola instygatora buntu uwydatnia specyficzne cechy obcego: obcy ma większą swobodę praktyczną i teoretyczną, obserwuje sytuację bardziej bezstronnie, ocenia ją stosując bardziej ogólne i obiektywne kryteria, w swym działaniu po zostaje nie skrępowany przyzwyczajeniem, nabożnym szacunkiem ani tradycją".

5. Kim jest obcy?

,,Jeżeli wędrowanie jako brak związku z wszelkim konkretnym punktem przestrzeni jest pojęciowo przeciwieństwem trwałego przywiązania do danego, konkretnego punktu, to socjologiczna forma "obcości" stanowi w pewnej mierze syntezę obydwóch tych określeń. Zjawisko to ujawnia, że stosunek do przestrzeni jest, z jednej strony, warunkiem, z drugiej zaś - symbolem stosunku do człowieka. Nie mamy tu na myśli "cudzoziemca" jako wędrowca, który dziś przychodzi, jutro odchodzi, ale osobę, która dziś przychodzi, jutro zaś zostaje - niejako potencjalnego wędrowca, który, aczkolwiek nie wyruszył dalej, nie zrezygnował też całkowicie z owej swobody przychodzenia i odchodzenia. Tkwi on w przestrzennie - czy też jakoś inaczej - określonym kręgu. Jednakże istotnym wyznacznikiem jego pozycji jest fakt, że nie należy on od początku do tego kręgu, że wnosi jakości nie będące i nie mogące być rdzennymi właściwościami tego kręgu. Jedność bliskości i dystansu, zawarta w każdym stosunku międzyludzkim, w tym wypadku ulega pewnej modyfikacji, którą można najkrócej sformułować następująco: oddalenie w obrębie stosunku oznacza, że osoba bliska jest daleko, obcość zaś, że blisko znajduje się osoba daleka. Obcość jest stosunkiem na wskroś pozytywnym, szczególną formą wzajemnego oddziaływania. Mieszkańcy Syriusza nie są dla nas właściwie obcy - a przynajmniej nie w uwzględnianym tu socjologicznym znaczeniu tego słowa - ale po prostu dla nas nie istnieją, stoją poza opozycją "bliski - daleki". Cudzoziemiec natomiast jest elementem szerszej grupy tak samo jak ubodzy albo wszelkiego rodzaju "wewnętrzni wrogowie", elementem, którego pozycja wewnętrzna oraz pozycja jako członka grupy obejmuje zarazem moment wykluczenia''.

7.3 H.S.BECKER, RODZAJE DEWIACJI.

1. Wymień i opisz wszystkie elementy typologii zachowań dewiacyjnych.
1) „Zachowanie konformistyczne to po prostu takie, które zgodne jest z obowiązującą normą i jako takie właśnie postrzegane jest przez innych”.
2)”Zachowanie czysto dewiacyjne, które nie stosuje się do obowiązującej normy i jest jako takie postrzegane”.
3)Fałszywe oskarżenie- „Człowiek postrzegany jest przez innych jako przestępca choć w rzeczywistości nie dopuścił się żadnego niestosownego czynu”.
4)Ukryta dewiacja- „Czyn zabroniony zostaje tutaj wprawdzie popełniony, nie jest on jednak przez nikogo dostrzeżony, tudzież nikt nie reaguje nań jako na przejaw naruszenia określonych norm.”

2. Wymień i omów etapy kariery dewiacyjnej.
1)”Pierwszym krokiem na drodze większości karier dewiacyjnych jest popełnienie niezgodnego z określonymi normami czynu”
2) Kształtowanie się dewiacyjnych motywów i zainteresowań - „zyskuje wówczas świadomość nowych doświadczeń, uczy się uważać je za przyjemne. To, co może być jedynie przypadkowym impulsem skłaniającym do spróbowania czegoś nowego, równie dobrze może przekształcić się w trwałe upodobanie do czegoś, czego się właśnie doświadczyło.
3) Moment przyłapania i naznaczenie jednostki jako dewianta. - „Jednym z kluczowych etapów w procesie budowy trwałego modelu zachowanie dewiacyjnego jest moment schwytania, czy też przyłapania i publicznego naznaczenia w roli dewianta”.
4) Dopasowanie do wizerunku- „Traktowanie człowieka w taki sposób, jakby dewiacyjnie zachowywał się zawsze i wszędzie, nie zaś w ograniczonym jedynie zakresie i w szczególnych wyłącznie okolicznościach, prowadzi do samospełniającej się przepowiedni. Uruchomiony zostaje szereg mechanizmów, które współdziałają na rzecz „dopasowania” danej osoby do wizerunku, jaki mają o niej ludzie.
-„ izolacja”
- „wzmocnienie dewiacji”
- „pozbawienie ich standardowych środków umożliwiających codzienną egzystencję”
5) „Ostatni etap w karierze dewianta stanowi wejście w zorganizowaną grupę dewiacyjną.[…] To ona daje im poczucie wspólnego losu wynikającego ze znalezienia się w podobnej sytuacji.[…]Członkostwo w subkulturze dewiacyjnej przyczynia się w zasadniczy sposób do umacniania dewiacyjnej tożsamości.[…] Właśnie tam uczy się [dewiant] jak realizować swą dewiacyjną aktywność przy jak najmniejszym stopniu ryzyka.”

3.Dlaczego nie wszystkie jednostki poddają się impulsom dewiacyjnym?
„ Częściową odpowiedź na to pytanie można odnaleźć w procesie „zaangażowania”, dzięki któremu „normalna” osoba coraz mocniej angażuje się w konwencjonalne instytucje i zachowania. Jednostka w konsekwencji podjętych przez nią w przeszłości działań lub na skutek oddziaływania nań różnego rodzaju instytucjonalnych procedur uznaje, że powinna przestrzegać pewnych sposób zachowania, ponieważ w przeciwnym wypadku może to mieć negatywny wpływ nie tylko na to działanie, w które jest bezpośrednio zaangażowana, ale również na szereg innych jej obszarów aktywności. „Normalna” osoba, kiedy odkrywa w sobie impuls dewiacyjny, jest w stanie zweryfikować go w drodze analizy różnorodnych konsekwencji, jakie mogłyby ją spotkać, gdyby zdecydowała się za nimi podążać.”

TEMAT 8.

8.1 BLAU, TEORIA I ROZWÓJ BIUROKRACJI

1. Wymień i opisz główne cechy struktury biurokratycznej

1. Wyraźny podział pracy - umożliwia zatrudnianie na poszczególnych stanowiskach jedynie wyspecjalizowanych ekspertów i uczynienie każdego z nich odpowiedzialnym za efektywne wywiązywanie się ze swoich obowiązków.

2. Organizacja urzędów musi opierać się na zasadzie hierarchii - każdy urzędnik jest odpowiedzialny za decyzje własne oraz swoich podwładnych. Wydaje podwładnym polecenia, do których ci muszą się podporządkować.

3. Działania kierowane są przez system reguł - zapewnia jednolitość w wykonywaniu każdego z zadań, niezależnie od liczby osób w zadanie zaangażowanych. Odpowiedzialność i relacje między członkami organizacji są jasno określone.

4. Wewnątrz organizacji oraz w stosunku do klientów powinno panować podejście bezstronne - uczucia nie powinny wpływać na decyzje podejmowane przez urzędnika.

5. Zatrudnienie w organizacji biurokratycznej opiera się na kwalifikacjach technicznych i jest zabezpieczone przed arbitralnym zwolnieniem - motywuje to pracowników do większych starań w realizacji działań, daje poczucie wyższości w stosunku do reszty społeczeństwa

6. Czysto biurokratyczny typ organizacji zarządzającej maksymalizuje efektywność.

2. Przedstaw za Weberem analizę biurokracji w perpspektywie funkcji i dysfunkcji

Funkcjonalna analiza biurokracji: każdy z członków musi posiadać specjalistyczne umiejętności, dyscyplina - reguły i normy, odopowienia polityka kadrowa. Stworzenie warunków społecznych, które zmuszają każdego z członków organizacji do działania w sposób, który umożliwia racjonalną realizację celów organizacji. Każdy z elementów struktury społecznej przyczynia się do jej trwałości i skutecznego działania.

Dyfukcje: Jeśli postawy członków organizacji względem siebie cechuje pełna rezerwy bezstronność, jest mało prawdopodobne, by wykształcił się między nimi esprir de corps. Owe utrudnienia w przepływie informacji w górę hierarchii stanowią przeszkodę dla efektywnego zarządzania. Nacisk na konformizm prowadzi do wywołania sztywności w zachowaniu urzędników. Jeżeli podstawę awansu stanowią kryteria merytoryczne, wielu pracowników nie rozwinie kariery.

Ten sam czynnik, który przyczynia się do poprawy efektywności może mieć zarówno funkcjonalne jak i dysfunkcjonalne konsekwencje.

3. CO oznacza stwierdzenie "typ idealny nie jest po prostu schematem pojęciowym"?

Typ idealny zawiera nie tylko definicje pojęć, ale również uogólnienia na temat związków pomiędzy nimi, w szczególności hipotezy, iż różnorodne cechy biurokratyczne prowadzą do wzrostu efektywności zarządzania. Hipotezy te poddawane są weryfikacji poprzez wyniki badań. Typ idealny nie może być obalony przez dowody empiryczne.

4. Czym powinni zajmować się badacze organizacji społecznej?

Przed przystąpieniem do analizy studiów przypadków biurokracji warto zbadań warunki, które przyczyniają się do rozwoju biurokracji. Badacz organizacji społecznej zajmuje się wzorami działań i interakcji, które odsłaniają, jak zorganizowane jest zachowanie społeczne, a nie wyjątkowymi odchyleniami od tych wzorów.

5. Wyjaśnij czy "odchylenia od struktury są szkodliwe dla efektywności zarządzania"?

Nie, ponieważ istnienie wiele dowodów prowadzących do przeciwstawnych wniosków. Znaczenie nieoficjalnych wzorów działania nie sposób określić z góry na gruncie teorii, a jedynie na podstawie rzeczowych badań.

6. Omów historyczne warunki powodujące biurokrację

1. Gospodarka pieniężna - umożliwia wypłatę regularnych wynagrodzeń, co z kolei tworzy kombinację zależności i niezależności, najbardziej sprzyjającą dokładnemu wypełnianiu biurokratycznych obowiązków.

2. Wielkość organizacji - stanowi ona mechanizm wykonywania działań administracyjnych o dużej skali. Wielki nowoczesny naród z większym prawdopodobieństem będą zbiurokratyzowane niż ich odpowiednich w przeszłości.

3. System kapitalistyczny - promuje efektywne i szerokie działania rządu. Ekspancja firm prywatnych i stanowiące jej konsekwencje przeniesienie większości pracowników do działań kierowanych bezpośrednio zasadą zysku uczyniły wprowadzenie biurokratycznych metod zarządzania w coraz wyższym stopniu koniecznym ze względu na wzrost efektywności.

7. Omów strukturalne warunki powodujšce biurokrację

Nowy zarządzający organizacją, który nie zna dotychczas panujących tam zasad i stara się wprowadzić innowacje może przyć przyczyną do wzmożenia formalnych biurokratycznych metod administrowania.

8.2 GOFFMAN, CHARAKTERYSTYKA INSTYTUCJI TOTALNYCH

1. instytucja totalna, co to jest?

Instytucje totalne są to organizacje społeczne, w których prowadzi się regularnie określony rodzaj działalności, mający na celu ograniczenie swoich członków. Instytucje te stwarzają większe ograniczenia niż inne organizacje, a ich totalny charakter symbolizują głównie ograniczenia fizyczne, takie jak kraty, druty kolczaste czy wysokie mury.

2. cechy instytucji totalnych (wymienić, scharakteryzować)

- całe życie mieszkańców tych instytucji toczy się w jednym i tym samym miejscu i podlega tej samej jedynej władzy.
- we wszystkich fazach codziennej działalności ich członkowie pozostają w bezpośrednim towarzystwie dużej liczby innych członków. Wszyscy oni traktowani są jednakowo, pracują razem i wykonują te same czynności.
- cały ich dzień jest ściśle zaplanowany, przez system formalnych rozporządzeń, a przestrzegania go pilnuje zespół nadzorców.
- poszczególne czynności są przymusowe i stanowią część jednego planu ogólnego, którego celem jest realizacja oficjalnych zadań instytucji.
Goffman za główną cechę instytucji totalnych uważa zaspokajanie wielu różnych potrzeb ludzkich poprzez biurokratyczną organizację zespołów ludzi.

3. deprywacja

Proces deprywacji (mortification, proces poniżania i znieważania osobowości) to powszechny, systematyczny proces, któremu poddawana jest osobowość nowicjusza. Degradacja, znieważanie osobowości, powoduje radykalne zmiany w przekonaniach i postawie moralnej prowadząc do liczenia się przede wszystkim z interesem własnym i postawą najważniejszych w nowej sytuacji osób.
Typowe przykłady procesu deprywacji:
Pozbawianie podwładnych przedmiotów osobistych - wszelkich rzeczy, z którymi mogliby się utożsamiać. Dobra osobiste jednostki są ważną „częścią tworzywa”, z jakiego kształtuje ona swoje Ja; namiastką tego, co zostało odebrane są przedmioty otrzymywane z instytucji. Efekt = standaryzacja, depersonalizacja.
b) Ograniczenie niezbędnej dla osobowości jednostki separacji od współtowarzyszy.
c) Zawieszenie wszelkich planów jednostki - rodzinnych, zawodowych, edukacyjnych. Ich miejsce zajmuje sytuacja napiętnowania.

4. cechy systemu władzy

- władza ma charakter grupowy
- stosuje się sankcje za wykorczenia przeciw bardzo licznej grupie zachowań występujących stale i stale podlegających karze (np. za ubiór czy współżycie społeczne)
- za wykroczenia w jednej dzedzienie stosuje się także sankcje w innych dziedzinach.

5. opisz techniki adaptacyjne (wycofanie, bunt, zadomowienie, konwersja, zimna kalkulacja)

wycofanie się z sytuacji - człowiek przestaje się interesować czymkolwiek poza tym, co go bezpośrednio otacza, i nie zwraca uwagi na obecność innych.
bunt - podwładni świadomie prowo­kują władze instytucji i odmawiają wszelkiej współpracy z per­sonelem. Przyjmują postawę zdecydowaną i bezkompromisową, a nie­kiedy wykazują też wysokie buntownicze morale.
zadomowienie - wycinek świata ze­wnętrznego, jaki stwarza instytucja, zostaje wówczas utożsamiony przez podwładnych z całością. Starają się oni zbudować sobie — w ramach możliwości stwarzanych przez instytucję — stabilną, dającą względne za­dowolenie egzystencję ²¹. Doświadczenia świata zewnętrznego przekonują, że warto żyć nawet wewnątrz instytucji, dzięki czemu znika napięcie między tymi dwoma światami, krzyżując zamiary instytucji, których ra­cją bytu jest odczuwana przez ludzi sprzeczność między nimi.
konwersja - podwładny-konwertyta wydaje się przejmować wszystkie poglądy kierownictwa lub personelu instytucji i stara się grać rolę podwładnego doskonałego. Przyjmuje postawę bar­dziej zdyscyplinowaną, moralistyczną. Stara się zyskać opinię człowieka, którego regulaminowy entuzjazm jest zawsze do dyspozycji personelu.
zimna kalkulacja - polega ona na oportunistycznej kombinacji różnych elementów adaptacji wtórnej: konwersji, zado­mowienia i lojalności wobec współtowarzyszy, zależnie od okoliczności. Daje najwięcej szans na ewentualne wyjście z instytucji, bez szkód fizycznych i psychicznych.

1. DAHRENDOR, O POJĘCIU SZANS ŻYCIOWYCH

1. Przedstaw odpowiedzi na pytanie czym jest społeczeństwo (4 zasadnicze podpunkty)

a. podłoże struktury społecznej

cyt (..) W ten sposób abstrakcyjny i odległy byt jakim jest "społeczeństwo" , staje się całkiem realny dla ludzi pod postacią sąsiadów i kolegów, biur i sądów, promocji i ulg podatkowych, nadziei i obaw. Role , to jest oczekiwania skrystalizowane w okół pozycji , są same częścią szerszych pól : rodzin, społeczności , przedsiębiorstw, stowarzyszeń, religii, krajów. Tak oto, gdziekolwiek byśmy nie popatrzyli, społeczeństwo jest strukturą , regułami i strzeżeniem tych reguł, a ludzie są podmiotami struktury społecznej nawet jeśli łamią reguły"

b. motyw procesu społecznego

cyt (...) " Społeczenśtwa są również procesem ; nie stoją w miejscu. Ktokolwiek opisuje je jako statyczne, nie dostrzega napędowych sił pola i tworzy podejrzanie łagodny obraz utopii. Oczekiwania skrystalizowane w w rolach społecznych nie są tylko odbiciem norm, które są wiążące dla wszystkic członków społeczeństwa, lecz są również oczekiwaniami loalności wobec poszczególnych grup , a więc interesami. Interesy nie tylko różnią się między sobą, lecz są kontrowersyjne. Walka grup interesów i ich ukryta postawa w kategoriach społecznych jest charakterystyczną częscią rzeczywistości społecznej.

c. substancja stosunków władzy

cyt(...) Formalna odpowiedź leży w fenomenie władzy , kluczowym zjawisku społ. struktur i procesów Role społ. są strukturyzowana w polach w zgodzie z sygnałami dawanymi z pozycji władzy i panowania. Tak jak waluty , struktury dochodu i prestiżu mają, do pewnego stopnia, swoje własne prawa, ale w ostatniej instacji wywodzą się one z innych struktur. Stratyfikacja społeczna opiera sie na władzy , tak jak cały system norm społecznych i sankcji im towarzyszących "

d. dialektyki sił wytwórczych i stosunków produkcji

cyt (...) Argumentował że w swoim widocznym przejawie zmiana jest zawsze zmianą stosunkó produkcji, zmianą przeważających norm. Ale istnieje mniej widoczny aspekt zmiany Skłąda się z siły wywórczych , które w przeciwieństwie do stosunków produkcji nie są ze swej istoty konserwatywne, lecz stale wzrastają. W pewnych punktach rozwoju , jednakżę, ten rozwój jest wstrzymywany przez sztywność przerważających warunków. Feudalne struktury własności nie pzostawiają miejsca na wymogi produkcji przemysłowej. Jest to czas , w którym klasy ciemieżone mają okazję odwrócenia stosunkow włądzy w imie nowo obudzonych sił wytwórczych.

2. Przedstaw kategorie

a. "społecznie konstruowanych sposobów indywidualnego życia"

cyt (...) Chodzi przy tym o coś więcej niż szanse przetrwania w rzeczywistości ludzkich społeczeństw; o czoś pomiedzy filozofią pieniądza a filozofią szczęścia, czymi między założeniem , że wszystko można przeliczyć na dolary, a innym założeniem że tylko sama jednostka wie , co ma wartość Krótko mówiąc, chodzi o kategorię któa wyraża ludzkie pragnienia i potrzeby, interesy i nadzieje w taki sposób, który nie tłumi elementu subiektywnego , lecz czyni jasnym to , że człowiek potrzebuje czegoś więcej niż subiektywnego poczucia szczęścia, mianowcie społęcznie konstruowanych sposobów indywidualnego życia.

b. "szans życiowych"

cyt(...) Kategoira która służy tym wielrorakim celom, to kategoria szans życiowych. Społeczeństwa ludzie i i ch historia są określane przez szanse życiowe. Nie przez największe szczęście największej liczby ludzi, lecz przez największe szanse życiowe największej ich liczby. Szanse życiowe są własciwie mierzalnymi możliwościami realizowania potrzeb, pragnien i interesów w danym kontekście społecznym lub czasami przeciwko niemu. Są one podłożem struktur społ, w które z kolei owe szanse życiowe są organizowane. Są również motywem sił procesów społ. , które z kolei są przez te szanse określane.

3. Czym są więzy (powiązania), więzi społeczne?

cyt (...) Więzy (powiązania, więzi społeczne) charakteryzuje to , że łąćzą ludzi z oparciem, które przekracza szczególne stosunki społęczne i decyzje władzy oraz umka radykalnej zmianie społecznej. Ta relacja może rozpoczać się do wymiarów przestrzeni i czasu .

4. Co oznacza stwierdzenie, że więzy spajają pozycje społeczne i ludzi?

cyt (...) Podczas gdy więzy spajają pozycje społecznie i ludzi jako tych , którzy te pozycje zajmują" Z braku konkretów w tekście daję moją interpretacje odp na pytanie: Więzy spajają pozycje społeczne i ludzi tzn. więzy nadają sens powiązaniu na lini ludzie i zajmowane przez nich pozycje społeczne tj. Ktoś mógłby się obwoływać biskupem KK jednakże bez więzów z ową instytucją, wierzącymi itd jego pozycja społeczna nie miałaby sensu.

5. Przedstaw znaczenie pieniędzy władzy i prawa jako instrumentów społecznych możliwości.

cyt(...) Lecz nawet Ci którzy dążą do władzy czynią tak z reguły lub co najmniej często z przyczyn instrumentalnych, aby osiągnąć coś innego. To nie władza jako taka wydaje się pożądana, lecz to co można z nią zrobić. "

(...) " Wszystkie ludzkie potrzeby i pragnienia, mówi Milton Friedman daje się wyrazić w kategoriach pieniądza" (...) "Nie istnieje nic, ( ta mniej więcej argumentują niektórzy) , czego nie dałoby się wyrazić w dolarach i centach, nawet samo życie"

6. Przedstaw szanse życiowe jako funkcje więzów i możliwości.

cyt (...) Zdefiniowaliśmy szasne życiowe jako fukncje więzów i możliwości. W ujęciu abstakcyjnym to stwierdzenie jest wystarczająco jasne SŻ = f(W,M). Być może nawet SŻ = WxM Wskazaliśmy przykłady: społeczeństwo w którym życie ludzi jest jedynie powiązaniem bez wyboru jest ogołocone z szans życiowych jak i w innym krańcowym przykładzie w którym życie jest jedynie wyborem bez powiązań. Między tymi dwoma istnieją liczne w zasadzie nieskończone możliwości. Jeśli przyjmie się skalę współrzędnych od 0 do 1 , można zobaczyć np. , że kombinacja możliwości 1 z więzami 0,1 pokrywa o wiele mniejszy sektor (szans życiowych) niż kombinacja możliwości 0,5 z więzami 0,5. W ten sposób można wyrazić w kategoriach ilościowych optymalną relacje mierzy możliwościami a więzami.

7. Scharakteryzuj pojęcie szans życiowych w perspektywie kategorii: "wyłonienia się", "spotęgowania" i "poszerzania"

A) Wyłonienie się jest oczywiście kluczowym procesem dla naszego rozumienia historii. Historia jest otwarta, na ile istnieje mozliwość wyłonienia sie nowych rzeczy. Weźmy edukację jako przykład wyłaniania się nowej szansy życiowej. Przez edukację będziemy rozumieli proces formowania się jednostki poprzez konfrontowanie jej, zwykle w instytucjach, z umiejętnościami i wartościami jej czasu, poprzez formacyjna zdolność starszych. Ta szansa życiowa wyłania się w sensie abstrakcyjnym poprzez jej wynalezienie..

B) Drugim, jakościowo odmiennym , choć niezwykle ważnym procesem jest potęgowanie się lub rozwój istniejących szans życiowych. Mówimy o rozwoju pojęcia edukuacji (jeśli interesujemy się historią intelektualną) lub o rozwoju programów nauczania, lub o rozwoju instytucji edukacyjnych. Są to procesy które podpadają pod Kantowską, dośc restrykcyjną kategorię postępu. Są odsłanianiem się pewnego wzoru. Musimy zdać sobie sprawę, że prawie wszystko , co pewne pokolenie doświadcza w swoim środowisku społecznym jest rozwojem lub potęgowaniem się raczej niż wyłanianiem

C) W końcu mamy proces poszerzania się. Polega on na czynieniu szans życiowych , które zostały wymyślone i rozwiniee, dostępnymi dla większej liczby ludzi. Teza że edkuacja jest prawem obywatelskim, wyaga objęcia (extension) edukacją największą możliwą liczbę ludzi. Nie ma tutaj jednak miejsca aby omówić problemy , które pojawiają się w tym kontekście.

9.2 M. WEBER, GOSPODARKA I SPOŁECZEŃSTWO

1. co nazywamy położeniem klasowym?

położeniem klasowym nazywamy typową szansę:

a)zaopatrzenia w dobra,

b)zewnętrznej pozycji życiowej,

c) wewnętrznego losu życiowego,

wynikającą z rozmiarów i rodzaju prawa rozporządzania dobrami czy zdolnością do świadczeń oraz

z istniejących możliwości ich spożytkowania do osiągnięcia dochodu lub przychodów w ramach danego porządku gosp.

2. Co nazywamy stanem?

stanem nazywamy zbiór ludzi, którzy w ramach pewnego związku roszczą sobie prawa do:

a) szczególnego szacunku stanowego

b) szczególnych stanowych monopoli

3. Jak mogą powstawać stany?

a)pierwotnie

b)wtórnie

c) dzięki stanowemu zawłaszczeniu

4. W czym w praktyce wyraża się położenie stanowe?

położenie stanowe wyrażać się może w:

a) conubium

b) komensalizmie

c)często w monopolistycznym zawłaszczaniu uprzywilejowanych szans zarobkowych lub pogardzani rodzajami zarobkowania

d) stanowych konwencjach innego rodzaju

9.3 K. MARKS, BURŻUAZJA A PLORETARIUSZE

1. Definicja stratyfikacji społecznej wg Marksa

Stratyfikacja społeczna, czyli uwarstwienie. Wg Marksa obecne społeczeństwo jest kontynuacją stosunków feudalnych, tylko powstały nowe klasy: burżuazja i proletariat.

2. Jak określona jest przez Marksa nowoczesna władza społeczna?

Władza jest w rękach burżuazji i służy tylko jej interesom.

3. Krytyka burżuazji, systemu kapitalistycznego (bessa i hossa), skutki szybkiego rozwoju produkcji przemysłowej

Burżuazja odegrała w dziejach rolę rewolucyjną. Tam gdzie doszła do władzy burzyła porządek feudalny i panujące dotąd stosunki. Wszystkie panujące dotychczas wartości i wolności zastąpiła jedną - wolnością handlu pozbawioną sumienia. Wprowadziła wyzysk, który jest jawny i widoczny gołym okiem. Działania burżuazji wpłynęły na to,że takie zawody jak lekarz, prawnik, duchowny, poeta - które były dotąd uznawane i szanowane straciły na znaczeniu i zaczęła patrzeć na te zawody jak na płatnych robotników.

Burżuazja wpłynęła także negatywnie na stosunki rodzinne, ponieważ zostały sprowadzone do stosunku pieniężnego.

Rynek przestał być narodowy, rozpoczął się proces globalizacji, państwa zaczęły być ze sobą powiązane, od siebie zależne, brak nacjonalizmu i odrębności narodowej.

Burżuazja wciąga w nurt cywilizacji wszystkie nawet najbardziej barbarzyńskie narody, zniewala je i zmusza do przyswojenia sobie burżuazyjnego sposobu produkcji i przejęcia innych jej zwyczajów.

Burżuazja podporządkowała wieś miastu, stworzyła duże miasta

Burżuazja skupiła ludność w miastach, a władzę skupiła w niewielu rękach. Poszczególne regiony, obszary o odmiennych zwyczajach, kulturach, zostały skupione w jedno państwo, z jednym ustawodawstwem.

Autorzy dochodzą do wniosku, że wszystko to na czym burżuazja budowała swoją potęgę, miało swój początek w średniowieczu. Jednak w pewnym momencie zaczęły one hamować rozwój gospodarki i zostały zastąpione przez takie środki jak wolna konkurencja z odpowiednim ustrojem społecznym, politycznym, ekonomicznym i politycznym panowaniem burżuazji.

1. BUDROWSKA, ZNIKOMA REPREZENTACJA KOBIET W ELITACH

1)Twórczość i kreatywność a płeć

„Twórczość” przysługuje jednostkom wybitnym, wnoszącym coś do rozwoju kultury nauki i sztuki. Kreatywność w pojęciu psychologicznym może być jedynie męska dyspozycją np. Freud(libido w kreacji kultury przypisane tylko mężczyznom)Znaczenie w dziedzinie twórczości mogą mieć rozkład ilorazu inteligencji mężczyzn i kobiet oraz różnice indywidualne na wymiarze psychotyczności(cecha predysponująca do chorób psychicznych)Kobiety są mniej obciążone psychopatią. Dzieła kobiet i mężczyzn w dziedzinie muzyki, uzyskały takie same wyniki pod względem kreatywności. We współczesnej psychologii brak dowodów na to że kobiety dysponują mniejszym potencjałem kreatywności niż mężczyźni.

2)Zdolności intelektualne a płeć

Biorąc pod uwagę zdolności intelektualne okazuje się ,ze pomiędzy kobietami i mężczyznami występują pewne, choć niezbyt duże różnice w zdolnościach werbalnych, matematycznych i przestrzennych .Kobiety mają przewagę w zakresie werbalnym, mężczyźni w matematyce. Wyobraźnia przestrzenna lepiej rozwinęła się u mężczyzn, chociaż kobiety są bardziej spostrzegawcze i zapamiętują przedmioty. W przypadku uczenia się i zapamiętywania, brak dowodów świadczących o tym ,która z płci ma przewagę

3)Osobowość a płeć

Osoby obu płci znacząco różnią się pod względem motywacji, zainteresowań, a w konsekwencji - dokonywanych wyborów zawodowych. Kobiety często obawiają się siły i sukcesu oraz przyjmowania kierowniczych ról. Kobiety boją się wykorzystać swoją moc, ponieważ nie mają doświadczenia w jej używaniu. Kobiety zaniżają swoje możliwości oraz mają niższą samoocenę niż mężczyźni.

4)Kontekst społeczny, kulturowy- znaczenia

Kobiety prze wieki nie miały dostępu do edukacji i nie mogły się szczycić swoimi osiągnięciami, ani rozwijać swych talentów. Mimo, że uzyskały dostęp do edukacji to nadal istnieją bariery społeczne, które uniemożliwiają rozwój kobiet. W pracy kobiety doświadczają molestowania seksualnego, przez co zostają oddalone od kierowniczych pozycji. Mężczyźni molestujący kobiety w pracy, mają na celu poskromienie kobiecych pragnień wywołanie zwątpienia w ich siły

5)Socjalizacja do roli mężczyzny i kobiety

Odmienna socjalizacja kobiet i mężczyzn jest powszechnie stwierdzonym zjawiskiem. Socjalizacja przewiduje dla mężczyzn akcentowanie umiejętności związanych z dążeniem do celu i rywalizacją. Dla kobiet zaś przygotowaniem ról domowych żony i matki, ewentualnie do pracy zawodowej związanej z zajmowaniem stanowisk niższego szczebla. Choć istnieje społeczna aprobata dla pracy zawodowej kobiet to nieznacznie zmniejsza się nacisk na spełnianie przez kobiet roli domowo-macierzyńskiej

6) Macierzyństwo jako podstawowy nakaz kobiecości

Uważane jest za centralną cechę kobiecości. Niegdyś nakaz macierzyństwa wymagał od kobiety żeby miała przynajmniej dwoje dzieci. Posiadanie ich jak najwięcej świadczyło o byciu dobrą matką. Współczesne makroporocesy osłabiły nakaz macierzyństwa .Kobieta nie może charakteryzować się egoizmem, musi dbać o dobro dziecka, cała uwaga matki musi skoncentrować się na zaspakajaniu potrzeb dziecka. Na matce również spoczywa ogromna odpowiedzialność. „Matka-ideał” i „Matka -wszystkiemu winna” to dwie perspektywy spojrzenia na figurę matki. Chociaz kobieta nie musi rezygnować z kariery zawodowej to musi radzić sobie z potencjalnym poczuciem winy, że nie są w tym czasie z dzieckiem. Wychowanie dziecka wymaga ogromnych nakładów czasu, energii oraz pieniędzy. Powinna zdobyć szczegółową wiedzę na temat zasad rozwoju dziecka i dysponować dużą ilością czasu i pieniędzy aby moc wcielić je w życie.

7) Sfera życia rodzinnego i zawodowego a płeć

Kobiety pracujące zawodowo znajdują się między młotem a kowadłem.Doświadczana przez nie wolność wyboru ról, jest wolnością niezwykle trudną.Dla mężczyzn taka wolnośc wyboru nie stanowi problemu.Szczególnie trudne decyzje rodzinno zawodowe podejmują kobiety, które mają małe dzieci.Wspołczesny wzór kobiety zakłada,że jest głęboko zaangażowana w aktywność zawodową, jednocześnie nie zaniedbując innych obszarów życia.(Superwoman:Idealna matka,żona i pracowniczka)

10.2 PALSKA, STAROŚĆ I KULTURA MŁODOŚCI

1.Perspektywy ludzi starzejących się i starych

Problem ludzi starzejących się i starych rozpatrywany jest z dwóch perspektyw:

• Paniki demograficznej

• Deprywacji, w tym ekonomicznych, zdrowotnych, spowodowanych samotnością.

2. W jaki sposób kultura masowa ma współudział w ukazywaniu starości jako niedoskonałości?

W przekazie medialnym starość jest ukazana jako przypadłość zawiniona. „Rewolucja młodości” eksponowana w kulturze masowej, gdzie wszechobecna jest tendencja do wypierania ludzi starych i afirmowania młodości. Kultura „obsesyjnie” skupiona jest na ciele, bo na ciele podobnie jak i na myślach i uczuciach społeczeństwo odciska swój kształt. Młodość i wygląd to podstawowe dziś wyznaczniki zaistnienia w mediach. Gdy ktoś przestaje być młodym, utrzymanie młodości zaczyna być kwestią siły charakteru i gotowości konsumpcyjnej.

3. Od kiedy zaczyna się starość?

Trudno podać dokładne lata w jakich zaczyna się starość. Według badań przeprowadzonych przez CBOS to wiek 61, ale dla młodych ludzi np. młodość kończy się już w 31 roku życia. Zatem najłatwiej uznać wiek starości jako odejście na emeryturę, czyli 60-65 lat.

---