Nicienie żołądkowo-jelitowe przeżuwaczy

Rodziny i rodzaje nicieni

Rodzina Strongyloididae

Strongyloides - Strongyloides papillosus

Chabertia - Chabertia ovina

Oesophagostomum - Oesophagostomum radiatum

Oesophagostomum venulosum

Oesophagostomum columbianum

Rodzina Ancylostomatidae

Bunostomum - Bunostomum phlebotomum

Bunostomum trigonocephalum

Rodzina Trichostrongylidae

Trichostrongylus - trichostrongylus axei,

trichostrongylus columbiformis,

trichostrongylus vitrinus

Ostertagia Ostertagia ostertagi

Ostertagia lyrata

Ostertagia circumcincta

Ostertagia trifurcata

Ostertagia pinnata

Haemonchus Haemonchus contortus (placei)

Cooperia Cooperia oncophora

Cooperia masmasteri

Cooperia punctata

Cooperia pectinata

Cooperia curticei

Nematodirus Nematodirus filiformis

Nematodirus helvetianus

Nematodirus spatiger

Rodzina Trichocephalidae

Trichocephalus

Miejsce zasiedlane przez nicienie żołądkowo-jelitowe

Trawieniec	Jelito cienkie	Jelito grube
Ostertagia	Ostertagia	Chabertia
Haemonchus	Haemonchus	Oesophagostomum
Cooperia	Cooperia	Trichocephalus
Trichostrongylus	Trichostrongylus
	Bunostomun
	Nematodirus
	Strongyloides

Trichostrongyloidoza - choroba wywoływana przez gatunki z rodziny Trichostrongylidae

Haemonchus

• Jajo owalne 60=80µm wewnątrz jasna morula

• Samica 17-34 mm dł samiec 14-22 mm dł

• Haemonchus contortus - nicień krwiopijny

• Podnosi pH z ok. 2,5 do 6

Ostertagia

• Jajo 80=100µm wewnątrz jasne blastomery w formie moruli

• Samica 8-10 mm dł samiec 7-8 mm dł

• Ostertagia circumcincta

• Ostertagia ostertagi

• Ostertagia trifurcata

Ostertagioza letnia - występuje u cieląt urodzonych wiosną, które latem wyjda na pastwisko, gdzie ulegaja masowemu zarażeniu

Ostertagioza zimowa - dotyczy zwierząt, które do późnej jesieni korzystały z pastwisk i zaraziły się larwami

Cooperia

• Jajo 70=82µm tępe bieguny, jasna morula

• Samica 6-11 mm dł samiec 7-9 mm dł

• Cooperia curticei

Trichostrongylus

• Jajo 90-100µm jeden bok lekko wcięty, wewnątrz dużo blastomerów

• Samica 4-6 mm dł samiec 3-5 mm dł

• Trichostrongylus axei

• Trichostrongylus columbiformis

• Trichostrongylus vitrinus

W przebiegu Trichostrongylozy występuje

1. Okres zachamowania rozwoju larw - prowadzi to do powstania larw drzemiących

2. Tzw. Skok wiosenny - nagły wzrost wydalania jaj do środowiska związany ze zwiększeniem liczby dorosłych pasożytów z nicieni, które ukończyły rozwój z larw drzemiących

3. Samowyleczenie - spontaniczne usunięcie pasożytów z p.pok., zjawisko to ma swoje podłoże w powstaniu odporności stymulowanej przez antygeny pasożytów jak też pod wpływem hormonów roślin (w tym fenomenie duże znaczenie mają reakcje miejscowe w p p.pok., występuje obrzęk błony śluzowej, nacieki komórkowe, wzrost poziomu histaminy)

Bunostomum

• Jajo 80=100µm ciemnego koloru, liczba blastomerów nie przekracza 16, bardzo tępe bieguny, proste równoległe boki

• Samica 2,5 mm dł

• Bardzo ruchliwe larwy

• Bunostomum trigonocephalum - krwiopijny

• Do zarażenia może dojść przez skórę (80%) i p.pok

Chabertia

• Jajo 80-100µm owalne z ciemnymi blastomerami w stadium moruli

• Samica 13-26 mm dł

• Zarazenie larwami III stadium pobranymi z woda lub trawą

• Najbardziej wrażliwe młode jagnięta

• Chabertia ovina

Oesophagostomum

• Jajo 80-100µm jeden duże ciemne blastomery w liczbie 4-16

• Samica 20 mm

• Guzki robacze ( w jednym jedna lub kilka larw)

• Oesophagostomum columbianum

• Oesophagostomum venulosum

Ekstensywność inwazji u przeżuwaczy

• Bydło młode 30-70%

• Bydło i opasy do 30%

• Owce 100%

Zależy od:

• Pory roku

• Systemu chowu

• Alkierzowy

• Pastwiskowy

• Alkierzowo-pastwiskowy

• Żywienia np. mocznik obniża inwazję nicieni

Chorobotwórczość nicieni żołądkowo-jelitowych

Bydło

• Nieznaczna

• Jeśli występuje ogranicza się do zwierząt młodych i cieląt (utrzymywanych na pastwisku od wczesnej wiosny aż do późnej jesieni)

• Ma miejsce w okresach ciepłych i wilgotnych lat

• W Polsce problemy na Źuławach

Owce

• Problem ogólnoświatowy

• Owce dorosłe źródłem zarazenia i skażenia środowiska

• Jagnięta zarażają się podczas ssania

• U nich objawy kliniczne a nawet zejścia śmiertelne

Patogeneza

• Wnikanie i zasiedlanie się larw w świetlejelita

• Inwazje pasożytnicze + zakażenia bakteryjne

• Zmiana pH na odczyn zasadowy

• Uszkodzenie ściany jelita i błony śluzowej

• Odjadanie

• Pobieranie krwi

Poliparatyzm - u jednego żywiciela występuje kilka gatunków pasożytów w tym nicieni

• Dominacja niektórych gatunków nicieni

• U owiec najczęściej

• Strongyloides

• Trichostrongylus

• Oesophagostomum

Zarazenie zwierząt formami inwazyjnymi pasożytów głownie na pastwisku

W warunkach polkich nie można wyróżnić odrębnych jednostek chorobowych dla nicieni żołądkowo - jelitowych

Typowe objawy chorobowe inwazji nicieni w zasadzie nie występują

Rozwój nicieni żołądkowo-jelitowych

• Jajo - larwa I-III - środowisko

• Larwa III-IV i V - ściana jelita lub żołądka

• Postać imaginalna - ściana jelita lub żołądka

Larwy zatrzymane w rozwoju (larwy drzemiące)

Guzki robacze w ścianie jelit

Objawy inwazji

• Typowych objawów brak - obserwuje się najczęściej

• Rorszą kondycję zarażonych zwierząt

• Zmienny apetyt

• Zaburzenia ze strony p.pok

• Anemie

• Słabe przyrosty masy ciała

• Gorsze wykorzystanie paszy (treściwej)

Objawy towarzyszące inwazji

• Posmutnienie

• Odstawienie od stada

• Wypadanie wełny lub pozostawienie zimowej sierści

• Bladość lub zażółcenie błon śluzowych

• Duszność

• Lizanie kończyn no przy inwazji Bunostomum

• Zejścia śmiertelne (ostertagioza, hemonchoza)

Rozpoznanie inwazji

Przeżyciowe

• Wywiad

• Objawy

• Badania kliniczne

• Badanie kału na obecność jaj (flotacja)

Pośmiertne

• Ubój diagnostyczny (przy trudnych biegunkach)

• Sekcja

Przy rozpoznaniu klinicznym należy wziąć pod uwagę

• Wiek zwierząt

• Porę roku

• Gatunki zwierząt

Badania laboratoryjne

• Badanie kału na obecność jaj lub larw

• Badanie trawy

• Zeskrobin ze żlobów lub koryt, a nawet ścian i słupów

• Jaja niektórych nicieni ż-j trudne do zróżnicowania

• Larwy można wyhodować z prób kału, trawy lub zeskrobin

• Szukanie jaj - metoda Fulleborna w różnych modyfikacjach

• Szukanie larw - metoda Vajdy lub Baermanna (stosowana do badań gleby, trawa, zeskrobin)

Profilaktyka

• Wypas kwaterowy

• Higiena wodopoju

• Spasać trawę wg klucza weterynaryjnego

• Profilaktycznie stosowanie leków przeciwpasożytniczych *prohram zwalczania chorób pasożytniczych)

Rozpoznanie inwazjologiczne (ocena stada na danym terenie)

• Podstawą rozpoznania jest wynik badania koproskopowego

• Do badań pobieramy materiał od 10-20% stada nie mniej niż 5 prób

• Każde stado badamy min 1x w roku

• Przeżuwacze - przed sezonem pastwiskowym (nie wcześniej niż w marcu)

• Stado to zwierzęta przebywające we wspólnym środowisku lub wypasane na wspólnym pastwisku

---