PRAWAO FINANSOWE I FINANSÓW PUBLICZNYCH,
wykładowca:
Prof. dr hab. Marek Mazurkiewicz, Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy.
Zagadnienia na egzamin.
Na podstawie, Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, red. Wanda Wójtowicz, Warszawa 2008.
Opracował MARCIN MICHALAK
Jaki jest ustawowy zakres finansów publicznych?
W ustawie o finansach publicznych został określony ich zakres. Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz z ich rozdysponowaniem. Najważniejsze z nich to:
gromadzenie dochodów i przychodów publicznych,
wydatkowanie środków publicznych,
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego,
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne,
zarządzanie środkami publicznymi i długiem publicznym,
rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.
Co rozumiesz przez pojęcie system finansowy?
Każdy system to uporządkowany - w sposób logiczny i celowy - zespół instytucji, organizacji czy rozwiązań prawnych.
System finansowy - całokształt funkcjonujących w Polsce uporządkowanych instytucji prawnofinansowych, które regulują gospodarkę finansową.
Jaka jest relacja między określeniami: system finansowy, system finansów państwa, system finansów jednostek samorządu terytorialnego, system finansów publicznych i czy można tych pojęć używać zamiennie? Jakie są najważniejsze funkcje finansów publicznych?
Określenie system finansów publicznych rożni się swym zakresem od pojęcia system finansowy. Można przyjąć że system finansów publicznych jest trzonem systemu finansowego. Może przybierać postać systemu finansów państwa lu jednostek samorządu terytorialnego.
Nie można używać tych terminów zamiennie.
4 podstawowe funkcje finansów publicznych:
fiskalna,
stymulacyjna (bodźcowa),
redystrybucyjna (rozdzielcza),
informacyjno-kontrolna.
Na czym polega funkcja fiskalna finansów publicznych?
Funkcja fiskalna finansów publicznych łączy się z pobieraniem i gromadzeniem środków pieniężnych przez państwo po to, aby realizować zadani, jakie państwo ma do spełnienia. Dla samego funkcjonowania i istnienia państwo musi mieć środki pieniężne. Funkcja fiskalna jest najważniejszą, pierwotną, realizowaną przez państwo funkcją.
W jaki sposób jest realizowana funkcja stymulacyjna finansów publicznych?
Funkcja stymulacyjna realizowana jest poprzez oddziaływanie na poszczególne podmioty za pomocą obietnicy korzyści finansowych (np. ulgi podatkowe) lub zagrożeń dolegliwościami finansowymi które są zawarte w różnych rozwiązaniach prawnofinansowych. Skierowane one są do poszczególnych grup adresatów, maja pobudzać ich do określonych, pożądanych działań lub powstrzymywać od zachowań niepożądanych.
Do czego sprowadza się funkcja redystrybucyjna finansów publicznych?
Funkcja redystrybucyjna sprowadza się do celowej świadomie wykorzystywanej instytucji prawnofinansowej do powtórnego (wtórnego) podziału krajowego produktu brutto. Realizowana jest poprzez - z jednej strony system podatkowy, a z drugiej poprzez system dotacji, subwencji, zasiłków.
Jaki jest zakres przedmiotowy prawa finansowego?
W ramach prawa finansowego znajduje się:
prawo budżetowe,
prawo dochodów publicznych,
publiczne prawo bankowe,
prawo dewizowe.
Jaka jest relacja między prawem finansowym a innymi dziedzinami prawa?
brak
Co może stanowić źródło prawa finansowego? Jakie podmioty wchodzą w skład sektora finansów publicznych? Jaką rolę odgrywa ustawa o finansach publicznych w zakresie regulowania form funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych?
Źródłami prawa finansowego są: Konstytucja RP, ustawy i rozporządzenia,ratyfikowane umowy międzynarodowe.
Podmioty sektora finansów publicznych:
Organy władzy publicznej - ustawodawczej, wykonawczej, sądowniczej, - organy kontroli i ochrony państwa,
publiczne placówki naukowe i kulturalne,
inne wskazane podmioty działające w zakresie ochrony zdrowia i ubezpieczenia społecznego,
państwowe i samorządowe osoby prawne, których celem jest wykonywanie zadań publicznych, gdy są tworzone na podstawie odr odrębnych ustaw,
fundusze celowe,
jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych,
ZUS, KRUS.
Ustawa o finansach publicznych jest podstawą prawną prowadzenie publicznej gospodarki finansowej w Polsce - czyli finansów publicznych. Bywa nawet określana jako akt prawny mający charakter kodyfikacji prawa odnoszącego się do publicznej działalności finansów państwa i samorządu terytorialnego.
Jakie zasady można uznać za podstawowe dla finansów publicznych?
Nadrzędna zasada finansów publicznych to zasada jawności i przejrzystości. Zasada jawności jest gwarantem demokracji, zapobiega nadużyciu finansowym, sprzyja racjonalnej gospodarce finansowej i umożliwia kontrolę tej gospodarki.
W czym przejawia się zasada jawności finansów publicznych?
Zasadę jawności gwarantują:
jawność debat budżetowych,
sposób publikacji ustawy bi dżetowej u uchwały budżetowej,
podanie do publicznej wiadomości kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego,
ogłaszanie przez Ministra Finansów zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych.
Jaka jest relacja między pojęciami „środki publiczne” i „dochody publiczne”?
Środki publiczne to szeroki katalog rożnych wpływów pieniężnych, które mogą być osiągane przez podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych.
Do środków publicznych zaliczamy:
dochody publiczne,
przychody publiczne,
środki pochodzące ze źródle zagranicznych, które nie podlegają zwrotowi.
Kiedy występuje nadwyżka sektora finansów publicznych, a kiedy pojawia się jego deficyt?
Nadwyżka sektora finansów publicznych to dodatnia różnica między dochodami publicznymi a wydatkami. Jeżeli różnica między obu wielkościami jest ujemna, pojawia się deficyt sektora finansów publicznych.
Jaka jest relacja między pojęciem „państwowy dług publiczny” a pojęciem „dług Skarbu Państwa”? Jakie jednostki sektora finansów publicznych są tworzone na podstawie ustawy o finansach publicznych?
Pojęcia różnią się zakresem. Każdy dług Skarbu Państwa jest jednocześnie państwowym długiem publicznym, jego częścią składową. Nie każdy jednak państwowy dług publiczny stanowi dług Skarbu Państwa (np. nie stanowią długu S.P. jednostek sektora dfinansów publicznych).
Ustawa o finansach publicznych zawiera katalog jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych. Na podstawie jej unormowań tworzone są: jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, wyodrębnione przy jednostkach budżetowych gospodarstwa pomocnicze, fundusz celowe, fundusze motywacyjne.
Co to jest jednostka budżetowa?
Są to jednostki sektora finansów publicznych, które odprowadzają do budżetu uzyskane dochody i za jego pośrednictwem finansują swoje wydatki, a poziom wydatków nie jest limitowany przez dochody. Działalność jednostki budżetowej nie może odbywać się na zasadzie samofinansowania. Wykonuje ona zadania publiczne.
Na czym polega samofinansowanie się jednostek sektora finansów publicznych?
Samofinansowanie się jednostek sektora finansów publicznych występuje wtedy, gdy jednostka odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania publiczne, a koszty swojej działalności pokrywa z osiągniętych przychodów (np. zakład budżetowy, gospodarstwo pomocnicze).
Na czym polega istota budżetowania netto?
Budżetowanie netto polega na tym, iż rozliczanie wyniku finansowego publicznej jednostki organizacyjnej z właściwym budżetem jest dokonywane za pośrednictwem jednej operacji rozrachunkowej. Jest to jedna z podstawowych form rozliczeń publicznej jednostki organizacyjnej z budżetem państwa lub budżetem jednostki samorządu terytorialnego.
Dlaczego tworzone są gospodarstwa pomocnicze?
Celem ich tworzenia, jest stworzenie bodźców ekonomicznych do zwiększenia przychodów, oszczędnego nimi gospodarowania. Jest to wyodrębnienie działalności uboczne lub części działalności podstawowej jednostki budżetowej.
Jakie wnioski wynikają z porównania zakładu budżetowego i gospodarstwa pomocniczego?
Działalność jednostek budżetowych nie może odbywać się na zasadzie samofinansowania. Jednostki budżetowe odprowadzają swoje dochody do budżetu i za jego pośrednictwem finansują swoje wydatki.
Gospodarstwo pomocnicze to forma budżetowania, która polega na wyodrębnieniu z jednostki budżetowej - zarówno pod względem organizacyjnym, jak i finansowym - części jej podstawowej lub ubocznej działalności. Gospodarstwo gromadzi środki pieniężne i wydatkuje je na zasadzie samofinansowania.
W jakiej formie prawnej powoływane są fundusze celowe?
Fundusz celowy to fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki przeznaczone są na realizacje wyodrębnionych zadań.
Fundusze mogą prowadzić działalność w formie osoby prawnej bądź wydzielonego rachunku bankowego którego dysponentem jest ustawowo umocowany organ.
Jaka metoda finansowania jest charakterystyczna dla funduszu celowego? Jakie są zalety i wady funduszu celowego?
Działalność funduszu celowego prowadzona jest na podstawie rocznego planu finansowego, obok budżetu państwa w załączniku nr 5 ustawy budżetowej.
Metoda funduszowania polega na finansowym powiązaniu określonych źródeł przychodów z wyodrębnionymi w ustawie zadaniami publicznymi w ten sposób, iż środki pieniężne zgromadzone przez fundusz celowy mogą być wydatkowane tylko na realizację tych zadań publicznych „metoda pasa transmisyjnego”.
Zalety funduszu celowego:
Ciągłość finansowania oznaczonych zadań publicznych. Z końcem roku budżetowego nie wygasają upoważnienia do wydawania środków publicznych, kumulacja środków publicznych które nie zostały wydane przed końcem roku przez fundusz celowy, zagwarantowane w ustawie źródła finansowania, funkcja mobilizacyjna.
Wady funduszu celowego:
Ograniczenie kontroli organów władzy prawodawczej, sprzyja to warunkom do marnotrawienia środków publicznych, nieracjonalność wydatkowania, ograniczenie zdolności do przenoszenia środków publicznych pomiędzy poszczególnymi instytucjami finansowymi.
Jak można zdefiniować budżet?
Budżet - podstawowy plan finansowy państwa (lub jednostek samorządu terytorialnego), mający charakter dyrektywny, uchwalany na z góry określony okres oraz w specjalnym trybie. Zawiera on wielkości i tytuły bezzwrotnych dochodów państwa i wielkości i tytuły bezzwrotnych wydatków na cele publiczne realizowane przez państwo (j. s. t.).
Na czym polega rozróżnienie planów finansowych na analityczne i dyrektywne?
Analityczne plany finansowe to takie, które stanowią przewidywanie zjawisk finansowych. Nie stanowią one jaednak żadnych wiążących norm dla podmiotów których plan dotyczy.
Dyrektywnymi planami finansowymi są plany stanowiące wiążącą normę dla wykonawcy planu. Odpowiada on za realizację planu dyrektywnego.
Co oznacza sformułowanie, iż budżet jest planem finansowym o charakterze jednostronnie dyrektywnym?
Dyrektywność planu finansowego ma charakter niepełny i wyraźnie jednostronny. Po stronie dochodowej niezrealizowanie planu nie powoduje odpowiedzialności wykonawcy budżetu. Nie jest dopuszczalne przekroczenie zaplanowanych wydatków budżetowych, gdyż po stronie wydatków budżet ma charakter dyrektywny, obligując wykonawców do ściśle określonego zachowania.
Wskaż różnice między budżetem państwa a ustawą budżetową.
pojęcie budżet i ustawa budżetowa nie są tożsame. Budżet na konkretny rok budżetowy jest uchwalany przez Sejm w formie ustawy budżetowej. Budżet jako podstawowy plan finansowy otrzymuje corocznie formę ustawy. Ustawa ta posiada dodatkowe elementy oprócz podstawowego trzonu jakim jest budżet państwa (j. s. t.).
Co to jest prowizorium budżetowe?
Jest to plan finansowy państwa, także uchwalany w formie ustawy, w specjalnym trybie, ma jednak charakter doraźnego, awaryjnego, aktu prawnego, regulującego prowadzenie gospodarki finansowej po zakończeniu roku budżetowego. Pojawia się w sytuacji, gdy w terminie do 30,09 nie został przedłożony Sejmowi projekt ustawy budżetowej.
Jak można zdefiniować zasady budżetowe? Wymień je.
Zasady budżetowe - określa się tak postulaty, doktryny kierowane pod dresem budżetu i cechy charakterystyczne gospodarki budżetowej.
Zasady budżetowe:
zupełności
jedności
szczegółowości
równowagi.
Co oznacza zasada zupełności (powszechności) budżetu i kiedy jest przestrzegana?
Zasada zupełności - postulat, aby do budżetu trafiały z jednej strony wszystkie dochody publiczne, a z drugiej strony z tych budżetów były pokrywane wszystkie wydatki na cele publiczne. W myśl zasady zupełności nie powinny funkcjonować formy tzw. publicznej gospodarki pozabudżetowej.
zasada zupełności przestrzegana w formie tzw. budżetowania brutto właściwego dla jednostek budżetowych.
Na czym polega budżetowanie brutto, a na czym budżetowanie netto? Która z tych form odpowiada zasadzie zupełności budżetu?
Jednostki budżetowe wszelkie uzyskiwane dochody odprowadzają do budżetu, a wszelkie ich wydatki są pokrywane z budżetu - tzw. budżetowanie brutto.
Jednostki sektora finansów publicznych działające w formie zakładów budżetowych i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, rozliczają się z budżetem saldem swoich zysków - tzw,. budżetowanie netto.
Zasada zupełności budżetu jest przestrzegana w formie budżetowania brutto.
Czy istnienie państwowych funduszy celowych jest zgodne z zasadą zupełności budżetu? Uzasadnij swoje stanowisko.
fundusze celowe, z których mogą być pokrywane określone wydatki o charakterze publicznym stanowią przełamanie zasady zupełności budżetu. Dlatego że rozdysponowanie części środków publicznych odbywa się poza budżetem. Mimo to fundusze celowe oga być dotowane z budżetu państwa i j. s. t.
Na czym polega zasada szczegółowości budżetu i w jakich postaciach występuje ta zasada? W czym przejawia się zasada szczegółowości budżetu?
Zasada szczegółowości budżetu
POSTAC MATERIALNA - zasada „wspólnego kotła” - środki publiczne wpływające do budżetu stanowią w nim jeden wspólny fundusz przeznaczony na różne wydatki publiczne.
POSTAĆ FORMALNA -ma swój wyraz w klasyfikacji budżetowej, która pozwala na uchwalanie budżetu nie tylko w ogólnych kwotach wydatków i dochodów, ale z podziałem kwot szczególnych.
Jakie jest znaczenie klasyfikacji budżetowej i jak jest ona realizowana na szczeblu państwa?
Klasyfikacja budżetowa jest traktowana jako czynnik sprzyjający demokracji, gdyż umożliwia parlamentowi kontrolę procesu rozdysponowania środków publicznych. Pozwala także na bardziej racjonalne gospodarowanie tymi środkami. Klasyfikacja budżetowa to prawnie ustalone zasady gromadzenia dochodów i wydatków budżetowych. budżet państwa składa się z:
części
działów
rozdziałów
paragrafów.
W czym przejawia się jawność budżetu?
Z godnie z treścią Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (art. 219) i ustawy o finansach publicznych, budżet państwa na konkretny rok budżetowy jest uchwalany przez Sejm w formie ustawy budżetowej. Według art. 88 ust. 1 Konstytucji RP, warunkiem wejścia w życie ustaw jest ich ogłoszenie. Tak jak każda ustawa, ustawa budżetowa jest publikowana w Dzienniku Ustaw. W związku z powyższym, budżet państwa ma charakter jawny.
Co zalicza się do dochodów budżetu państwa?
Do dochodów budżetu państwa zaliczają się -
daniny publiczne:
podatki państwowe,
cła i opłaty;
dochody z przysługujących państwu praw majątkowych:
zysk z przedsiębiorstw państwowych,
wpływy z zysku Narodowego Banku Polskiego,
dywidendy,
wpływ z nadwyżek państwowych zakładów budżetowych,
dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe,
część z zysku gospodarstw pomocniczych;
dochody z operacji finansowych:
dochody od lokat terminowych tworzonym na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;
przymusowe dochody uboczne:
np. grzywny, mandaty i inne kary pieniężne;
środki z funduszy zagranicznych przekazywane na rachunek dochodów budżetu państwa:
np. fundusze Unii Europejskiej i EFTA
inne dochody:
spadki, zapiski, darowizny na rzecz Skarbu Państwa.
Co zalicza się do wydatków państwa?
Do wydatków budżetu państwa zalicza się -
dotacje i subwencje:
subwencje szczególne dla jednostek samorządu terytorialnego,
dotacje celowe na ściśle oznaczone zadania,
dotacje przedmiotowe dla utrzymania na niezmiennym poziomie cen ściśle określonych towarów i usług,
dotacje podmiotowe na finansowanie działalności podmiotów,
dotacje rozwojowe ze środków imiennie wskazanych funduszy unijnych;
wypłaty na rzecz osób fizycznych:
np. emerytury, dopłaty do lekarstw;
wydatki bieżące związane ze stałym funkcjonowaniem instytucji państwowych;
wydatki majątkowe:
udział Skarbu Państwa w spółkach prawa handlowego,
wydatki inwestycyjne;
obsługa długu Skarbu Państwa:
oprocentowanie kredytów i pożyczek;
środki własne Unii Europejskiej:
udział we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych.
Jak rozumiesz zasadę równowagi budżetowej?
Zasada równowagi budżetowej - postulat dostosowania wielkości wydatków budżetowych państwa do poziomu jego dochodów. Zasadę narusza zarówno uchwalenie budżetu z nadwyżką, jaki i z deficytem budżetowym.
Znaczenie zasady - zakaz ustalania przez Sejm deficytu budżetowego na poziomie 3/5 rocznego produktu krajowego brutto, oraz pokrywania deficytu z NBP.
Co stanowi nadwyżkę a co deficyt budżetu państwa?
Nadwyżka i deficyt budżetowy to różnica dodatnia (nadwyżka) lub ujemna (deficyt) między dochodami a wydatkami państwa.
Jakie są sposoby (źródła) pokrycia deficytu budżetowego?
Na pokrycie deficytu budżetowego muszą zostać uruchomione ściśle określone w ustawie źródła dochodów. Są to -
sprzedaż skarbowych papierów wartościowych:
bony skarbowe,
obligacje skarbowe;
sprzedaż skarbowych papierów oszczędnościowych;
kredyty i pożyczki;
prywatyzacja majątku Skarbu Państwa;
inne operacje finansowe.
Jaka jest różnica między bonami skarbowymi a obligacjami skarbowymi?
Bony skarbowe oferowane są do sprzedaży na krajowym rynku z terminem wykupu krótszym niż rok a obligacje skarbowe na rynku krajowym i zagranicznym z terminem dłuższym niż rok.
Jakie znasz rodzaje dotacji z budżetu państwa i na jakie cele mogą być one przeznaczone?
Dotacje mogą być udzielane jednostką samorządu terytorialnego lub innym podmiotom, nawet nie zaliczanych do sektora finansów publicznych.
Rodzaje:
dotacje celowe przeznaczone na ściśle określone zadania,
dotacje przedmiotowe przyznawane różnym podmiotom w celu utrzymania na niezmiennym poziomie lub obniżeniu ściśle określonych towarów i usług,
dotacje podmiotowe na dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanych podmiotów,
dotacje rozwojowe ze środków funduszy unijnych na realizację zadań programów i projektów objętych tymi funduszami.
Na czym polega różnica między dotacją a subwencją z budżetu państwa?
Czego dotyczy procedura budżetowa?
Dotacje mogą być przyznawane jednostką samorządu terytorialnego i innym podmiotom, nawet niezaliczanych do sektora finansów publicznych.
Subwencje przeznaczone są dla jednostek samorządu terytorialnego.
Procedurę budżetową można określić jako całokształt zasad i czynności w związku z przygotowaniem projektu budżetu, uchwaleniem ustawy budżetowej i jej wykonaniem oraz kontrolą realizacji budżetu.
Czego dotyczą szczególne (odrębne) regulacje prawne w zakresie przygotowania i uchwalania ustawy budżetowej?
Szczególne regulacje to:
przygotowanie projektu budżetu -
materiały niezbędne do opracowania budżetu na rok następny przygotowują dysponenci części budżetowych i przedkładają je Ministrowi Finansów,
Minister Finansów Przygotowuje projekt ustawy budżetowej wraz z uzasadnieniem i przedstawia go Radzie Ministrów,
Rada Ministrów przedstawia projekt Sejmowi do 30, września;
uchwalenie budżetu -
Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej ma prawo skrócić kadencje Sejmu gdy w ciągu 4 miesięcy od chwili przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie została ona przedłożona Prezydentowi do podpisu,
Senat ma 20 dni na wprowadzenie poprawek,
Prezydent nie może zawetować ustawy budżetowej,
ma 7 dni na jej podpisanie,
przed podpisaniem może się zwrócić do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją,
TK jest zobowiązany rozpatrzyć wniosek w ciągu 2 miesięcy.
Jakie są główne zasady wykonywania budżetu?
Zasady wykonania budżetu (3 etap procedury budżetowej)
terminowe pobieranie dochodów, a także celowe, oszczędne, terminowe i zgodne z planem dokonywanie wydatków budżetowych;
wykonawcy budżetu są zobowiązani respektować ustawę o zamówieniach publicznych,
dług Skarbu Państwa obsługiwany jest w pierwszej kolejności,
nieprzewidziane wydatki z tytułów egzekucyjnych lub wyroków należy pokrywać w pełnej wysokości,
organicznie możliwości dokonania w budżecie przeniesień wydatków tylko do sytuacji ściśle wskazanej w ustawie o finansach publicznych.
Na czym mogą polegać zmiany w toku wykonania budżetu?
W czasie wykonania budżetu może nastąpić blokowanie wydatków budżetowych. Czyli czasowy lub obowiązujący do koń ca roku zakaz przekazywania środków an realizacje zadań finansowych państwa.
blokowanie wydatków w okolicznościach zwyczajnych,
blokowanie wydatków w sytuacjach nadzwyczajnych.
Kiedy jest możliwe blokowanie wydatków budżetowych i w jaki sposób jest to dokonywane?
Dwa przypadki:
blokowanie wydatków w okolicznościach zwyczajnych może być przez Ministra Finansów co do całego budżetu lub przez poszczególnych dysponentów w odniesieniu do ich części budżetu państwa. 4 przyczyny:
niezgodność występująca w konkretnych jednostkach,
zaistnieje nadwyżka posiadanych środków,
naruszenie szczegółowych zasad gospodarki finansowej;
blokowanie wydatków w sytuacjach nadzwyczajnych przez Ministra Finansów w drodze rozporządzenia po uzyskaniu pozytywnej opinii Komisji do spraw budżetu. Przyczyny:
opóźnienie lub inna nieprawidłowość w realizacji dochodów budżetowych, co grozi utrata równowagi między dochodami a wydatkami w budżecie.
Jak jest realizowana sejmowa kontrola wykonania budżetu? Zdefiniuj pojęcie naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Określ strony i właściwość organów orzekających w sprawie o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Kontrole nad wykonaniem budżetu sprawuje Sejm.
pierwszy etap - sprawozdanie z wykonania budżetu za pierwsze półrocze. Sporządza je Minister Finansów i przedstawia je Komisji Sejmowej do spraw budżetu,
drugi etap - sprawozdanie z wykonania budżetu, które sporządza Minister Finansów po zakończeniu okresu budżetowego w terminie do 31 maja następnego roku.
Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych będą:
zaniechanie ustalenia należności Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego,
przekroczenie zakresu upoważnienia do dokonania wydatków ze środków publicznych,
przekroczenie upoważnień do dokonania zmian w budżecie,
niezgodne z przeznaczeniem wykorzystywanie otrzymanych środków,
zaniechanie uiszczania przez jednostkę sektora finansów pobieranych obligatoryjnie składek.
Stronami postępowania o naruszenie dyscypliny finansów publicznych są obwiniony i oskarżyciel.
Oskarżyciel w pierwszej instancji to: rzecznik dyscypliny finansów publicznych oraz jego zastępcy.
w drugiej instancji:Główny Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych bądź jego zastępcy.
Obwiniony to; osoby, wobec których rzecznik złożył wniosek o ukaranie za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Właściwość organów orzekających:
Pierwsza instancja to komisje orzekające:
resortowe przy ministerstwach administracji rządowej,
przy Szefie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
regionalne komisje orzekające przy izbach obrachunkowych.
Druga instancja to Główna Komisja Orzekająca.
Jakie kary grożą za naruszenie dyscypliny finansów publicznych?
Kary to:
upomnienie,
nagana,
kara pieniężna,
zakaz pełnienia funkcji związanej z dysponowaniem środkami publicznymi na okres od roku do 5 lat.
Jakie są zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie finansów publicznych?
GMINA.
Zadania własne - zaspakajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców gminy;
zadania zlecone - z zakresu administracji rządowej - przeprowadzenie wyborów powszechnych oraz referendów;
zadania powierzone - dobrowolne na podstawie porozumień zawartych z odpowiednią jednostka samorządu terytorialnego.
POWIAT.
zadania własne:
pomoc społeczna i ochrona zdrowia,
edukacja, kultura i turystyka,
porządek publiczny, obronność i bezpieczeństwo obywateli,
infrastruktura techniczna i ekologiczna,
przeciwdziałanie bezrobociu;
zadania zlecone - związane z usuwaniem bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz obronności;
zadania powierzane - na wniosek zainteresowanej gminy, powiat może przekazać jej zadania z zakresu własnej działalności.
WOJEWÓDZTWO.
zadania własne:
pomoc społeczna i ochrona zdrowia,
edukacja, kultura i turystyka,
porządek publiczny, obronność i bezpieczeństwo obywateli,
infrastruktura techniczna i ekologiczna,
przeciwdziałanie bezrobociu;
zadania zlecone - organizacja i przeprowadzenie wyborów powszechnych oraz referendów.
Określ kompetencje organów samorządowych w zakresie gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego.
GMINA.
Rada gminy:
ustalanie wynagrodzenia wójta
uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z jego wykonania, udzielanie lub nieudzielanie absolutorium z tego tytułu,
podejmowanie uchwał w przedmiocie podatków i opłat samorządowych,
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych.
Wójt (burmistrz, prezydent miasta):
przygotowanie projektu uchwały budżetowej,
wykonanie budżetu,
gospodarowanie mieniem komunalnym.
POWIAT.
Rada powiatu:
uchwalanie budżetu powiatu, rozpatrywanie sprawozdania z jego wykonania, udzielanie lub nieudzielanie absolutorium z tego tytułu,
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych.
Zarząd powiatu:
przygotowanie projektu uchwały budżetowej,
wykonanie budżetu,
gospodarowanie mieniem.
WOJEWÓDZTWO.
Sejmik województwa:
uchwalanie budżetu województwa, rozpatrywanie sprawozdania z jego wykonania, udzielanie lub nieudzielanie absolutorium z tego tytułu,
podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych.
Zarząd powiatu:
przygotowanie projektu uchwały budżetowej,
wykonanie budżetu,
gospodarowanie mieniem.
Podaj charakterystykę dochodów gminy, powiatu i województwa.
GMINA.
dochody własne:
z tytułu podatków samorządowych,
tzw. udziały w podatkach państwowych,
z tytułu opłat,
majaątkowo-kapitałowe;
subwencje ogólne:
wyrównawcze,
równoważące,
oświatowe;
dotacje celowe.
POWIAT.
dochody własne:
tzw. udziały w podatkach państwowych,
majaątkowo-kapitałowe;
subwencje ogólne:
wyrównawcze,
równoważące,
oświatowe;
dotacje celowe.
WOJEWÓDZTWO.
dochody własne:
tzw. udziały w podatkach państwowych,
majaątkowo-kapitałowe;
subwencje ogólne:
wyrównawcze,
równoważące,
oświatowe;
dotacje celowe.
Jaka jest procedura uchwalania budżetu jednostek samorządu terytorialnego?
Etapy procedury:
projekt uchwały budżetu - przygotowuje zarząd na podstawie informacji o stanie mienia komunalnego,
przygotowany projekt wraz z objaśnieniami powinien przedstawić - do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy (rok bazowy) - organowi stanowiącemu danej jednostki samorządu terytorialnego i regionalnej izbie obrachunkowej,
regionalna izba obrachunkowa opiniuje projekt, opinie te zarząd powinien przedstawić radzie,
w terminie 7 dni o daty przekazania projektu organowi stanowiącemu, zarząd przesyła podległym jednostką informacje niezbędne do opracowania projektów ich planów finansowych,
jednostki podległe przygotowują swoje plany finansowe do 22 grudnia roku bazowego,
organ stanowiący uchwala budżet do końca roku bazowego. w szczególnych przypadkach do 31 marca roku budżetowego.
Jakie zmiany mogą nasta pic w toku wykonywania budżetu jednostek samorządu terytorialnego?
Zmiany polegać mogą na:
modyfikacji planu dochodów i wydatków związanych z wprowadzeniem w trakcie trwania roku budżetowego zmian kwot dotacji celowych przekazywanych z budżetu państwa,
przenoszeniu wydatków z rezerw budżetowych,
zmianach w planie dochodów budżetowych, wynikających ze zmian kwot subwencji.
Jak przebiega obsługa kasowa i kontrola wykonania budżetu?
Kasową obsługę budżetu wykonuje - na podstawie zawartej umowy - bank wybrany przez organ stanowiący danej jednostki samorządu terytorialnego. Wybór banku dokonywany jest z zachowaniem postanowień prawa o zamówieniach publicznych.
Zarząd od[powiada za wykonanie budżetu jednostki samorządu terytorialnego. 2 etapy kontroli:
w terminie do 31 sierpnia zarząd przedstawia organowi stanowiącemu i regionalnej izbie obrachunkowej informacje o przebiegu realizacji budżetu za pierwsze półrocze. Regionalna izba obrachunkowa wydaje opinię. O negatywnej opinii zarząd powiadamia organ stanowiący, przedstawiając jednocześnie odpowiedź na zawarte w opinii zarzuty,
w terminie do 20 marca roku następnego po roku budżetowym zarząd sporządza roczne sprawozdanie z wykonania budżetu. Opinię na temat sprawozdania wydaje regionalna izba obrachunkowa, organ stanowiący rozpatruje sprawozdanie do 30 kwietnia. nieprzedłożenie sprawozdania stanowi podstawę do udzielenia (nieudzielenia) absolutorium organowi wykonawczemu. Organ stanowiący nie jest związany opinią regionalnej izby obrachunkowej.
Określ role i kompetencje regionalnej izby obrachunkowej. Jaki dochód publiczny ma charakter podatku? Podaj definicję doktrynalną i ustawową.
Regionalne izby obrachunkowe są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Finansowane są z budżetu państwa.
Kompetencje:
kompleksowa kontrola gospodarki finansowej samorządów co najmniej raz na 4 lata,
wydawanie opinii -
projektów budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
przedkładanych przez zarząd informacji o przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze,
sprawozdań zarządu z wykonania budżetu,
w przedmiocie absolutorium,
możliwości sfinansowania deficytu budżetu,
szczególne kompetencje - w przypadku gdy organ stanowiący nie uchwali budżetu do 31 maca roku budżetowego, izba dokonuje, w terminie do 30 kwietnia, zastępczego ustalenia budżetu danej jednostki samorządu terytorialnego.
Definicje podatku:
doktrynalna - świadczenie pieniężne na rzecz podmiotu prawa publicznego, jednostronnie przez ten podmiot ustalonego, o charakterze ogólnym, zasadniczym, bezzwrotnym, nieodpłatnym, przymusowym,
ustawowa - publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe, świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
Co może stanowić źródło poboru podatku?
Źródła poboru podatku możemy podzielić na podatki sięgające do dochodu podatnika i do jego majątku. W pierwszym przypadku źródłem może być dochód we toku jego powstawania, albo wówczas, gdy gdy podatnik wykonuje wydatkowania, czyli konsumpcji dochodów.
Wskaż kryteria klasyfikacji podatków. Co to jest system podatkowy i co przesądza o jego istnieniu?
System podatkowy jest to ogół podatków pobieranych w danym państwie. Ma on charakter uporządkowany i sklasyfikowany z uwzględnieniem rożnych kryteriów.
Klasyfikacja klasyfikacji podatków:
państwowe (VAT, akcyza),
samorządowe (od nieruchomości, od środków transportu)
pośrednie (VAT),
bezpośrednie - zwyczajne i nadzwyczajne (szczególne względy polityczne lub gospodarcze),
obligatoryjne (muszą być pobierane),
fakultatywne (mogą być pobierane),
rzeczowe (nie ma znaczenia osobista sytuacja podatnika),
osobiste (preferencje rodzinne),
konsumpcyjne (zawarte w cenie),
od dochodu -
przychodowe (ostateczna wysokość dochodu nie jest znana),
dochodowe (ostateczna wysokość dochodu jest znana),
majątkowe (mogą dotyczyć posiadanego majątku, albo przyrostu majątku).
Czym różni się zjawisko przerzucalności podatku od podatku pośredniego?
W podatku pośrednim rozczepienie podatnika formalnego od rzeczywistego następuje z woli podmiotu czynnego tj. państwa lub gminy. podatek jest z urzędu uwzględniany w cenie towaru. podatnikiem rzeczywistym staje się nabywca towaru lu usługi.
Przerzucelność podatku nie jest zależna od woli podatnika czynnego. Podatnik formalny (producent) przerzuca ciężar podatku ma inny podmiot (konsument).
Kto jest biernym a kto czynnym podmiotem podatku?
Podmiot czynny - ten, co podatek ustanawia i pobiera na swiją rzecz lub dla którego podatek jest pobierany. Jest nim państwo lub gmina.
podmiot bierny - ten, który jest zobowiązany do uszczenia podatku (podatnik). Może być nim osoba fizyczna lub prawna.
Kto jest podatnikiem a kto płatnikiem podatku?
Podatnik -podmiot bierny zobowiązania do uiszczenia podatku (osoba fizyczna, osoba prawna, grupa osób, nie mająca osobowości prawnej jednostka organizacyjna).
Płatnik - podmiot któremu podmiot czynny (państwo lub gmina) zleca obliczeni i podebranie podatku (zakład pracy, ZUS).
Wskaż różnice między obowiązkami inkasenta a płatnika podatku. Jaka jest różnica między przedmiotem podatku a podstawą opodatkowania?
Inkasent podobnie jak płatnik jest pośrednikiem między podatnikiem a podmiotem czynnym. Inkasent jedynie pobiera podatek na rzecz podatnika czynnego, płatnik oblicza i pobiera podatek.
Podstawa opodatkowanie jest konkretyzacja przedmiotu podatku.
Przedmiot podatku jest to rzecz albo zjawisko, które podlega opodatkowaniu. Przykład:
przedmiotem podatku jest nieruchomość a podstawa opodatkowania to powichrzenia tej nieruchomości.
Podstawa opodatkowania ma postać wartościową i nie może być wyrażona bez przedmiotu podatku.
Jakie mogą wystąpić stawki podatkowe?
Rodzaje stawek podatkowych to: procentowe, ułamkowe, wielokrotnościowe.
Zbiór stawek tworzy skalę podatkową:
proporcjonalną,
nieproporcjonalną;
progresywną,
regresywną,
degresywną.
Czym charakteryzuje się skala proporcjonalna?
Skala proporcjonalna charakteryzuje się stałą stawką podatkową. Stawka jest niezmienna, a wysokość podatku zmienia się proporcjonalnie do zmiany wielkości opodatkowania.
W jakich formach występuje progresja podatkowa?
rodzaje progresji:
globalna (skokowa), polegająca na stosowaniu jednej stawki wynikającej ze skali (wzrastającej dla zwiększającej się podstawy) do całej podstawy opodatkowania.
szczeblowana , polegająca na tym że cała podstawa opodatkowania dzieli się na poszczególne odcinki (szczeble) i do każdej z nich stosuje się inną, wynikającą ze stawki skalę.
Jaka jest różnica między skalą progresywną a degresywną?
Przy skali degresywnej, w miarę zmniejszania się podstawy opodatkowania zmniejsza się stawka podatkowa, „z góry do dołu”. Przy skali progresywnej im wyższa jest podstawa opodatkowania tym większa jest stawka podatkowa, „z dołu do góry”.
Na czym polega stymulacyjna funkcja podatku, a na czym funkcja redystrybucyjna?
Funkcja redystrybucyjna umożliwia państwu kierowanie procesem redystrybucji produktu krajowego brutto. Państwo dysponuje częścią produktu społecznego,. możliwe jest realizowanie różnych zadań w dziedzinie obronności państwa, administracji, potrzeb społecznych.
Funkcja stymulacyjna sprowadza się do wywoływania lub zwiększania za pomocą systemu ulg, zwolnień, zróżnicowania skal stawek podatkowych zjawisk korzystnych dla społeczeństwa i gospodarki handlowej oraz hamowania i eliminowania zjawisk szkodliwych.
Określ różnice między zaliczką a ratą podatkową.
Płatność podatku w ratach polega na podziale na części podatku już wymaganego i pobieranie tych części w ustalonych terminach.
Pobór zaliczek podatkowych wiąże się z płatnością określonych kwot na poczet zobowiązania podatkowego, którego ostateczna wysokość nie jest jeszcze znana.
Jak traktowali równość podatkową Adam Smith i Adolf Wagner? Co oznacza ona we współczesnych systemach podatkowych? Co to jest obowiązek podatkowy? Jakie następstwa wywołuje powstanie obowiązku podatkowego? Co to jest zobowiązanie podatkowe? W jaki sposób powstaje?
Adam Smith - równość podatkowa oznacza powszechność podatku, likwidacja wszelkich przywilejów podatkowych dla wybranych grup społecznych, a także proporcjonalność opodatkowania. Równość obiektywna. Proporcjonalne opodatkowanie.
Adolf Wagner - równość podatkowa to powszechność opodatkowania, ale jednocześnie uwzględnienie możliwości płatniczych podatnika. Równość subiektywna, proporcjonalne opodatkowanie dochodów.
Współczesne systemy podatkowe państw demokratycznych opierają się na zasadzie równości i powszechności opodatkowania.
Obowiązek podatkowy wynika wyłącznie z ustaw podatkowych, jest to nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego. Obowiązek podatkowy konkretyzuje się w zobowiązaniu podatkowym którego jest źródłem.
Zobowiązanie podatkowe wynika z obowiązku podatkowego. Jest to zobowiązanie pieniężne do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego podatku w terminie i miejscu określonym. Zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego obowiązku lub z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego. Jest to stosunek prawny dwustronny w którym uczestniczy zindywidualizowany dłużnik i wierzyciel podatkowy.
Jaka jest regulacja między obowiązkiem podatkowym a zobowiązaniem podatkowym?
Między obowiązkiem podatkowym a zobowiązaniem podatkowym istnieje zależność. Obowiązek podatkowy ma charakter bardziej ogólny niż zobowiązanie podatkowe. Zobowiązanie podatkowe wynika z obowiązku podatkowego.
Czym charakteryzują się decyzje wymiarowe?
Organ podatkowy rozstrzyga o wysokości zobowiązania podatkowego w postępowaniu wymiarowym. Obliczenie kwoty podatku stanowi treść decyzji podatkowej.
Dwa rodzaje:
Decyzje ustalające - charakter konstytutywny - organ podatkowy jest zobowiązany do wydania decyzji ustalającej wysokość zaległego podatku. Doręczenie takiej decyzji powoduje powstanie zobowiązania podatkowego.
Decyzje określające - charakter deklaratywny - organ podatkowy stwierdza jaki jest stan prawny w chwili wydania rozstrzygnięcia. doręczenie takiej decyzji nie powoduje powstania nowego zobowiązania podatkowego. Decyzje wymiarowe mogą być wydawane po upływie terminu zapłaty podatku.
Jaka jest istota odpowiedzialności podatkowej?
Istota odpowiedzialności podatkowej jest upatrywana w uprawnieniach wierzyciela podatkowego, który może domagań się od dłużnika dobrowolnej lub przymusowej zapłaty podatku.
Z czego wynika odpowiedzialność podatkowa płatnika?
Decyzja orzekająca odpowiedzialność płatnika z zobowiązania podatkowe może być wydana jedynie wówczas, gdy podatek został przez niego obliczony, następnie nie został w całości lub części od podatnika pobrany.
Czy inkasent ponosi odpowiedzialność za zobowiązania podatnika?
Inkasent nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania podatnika.
Co to są osoby trzecie w ustawie Ordynacja podatkowa?
Zamknięty katalog obejmuje:
członek rodziny podatnika,
małżonek podatnika,
rozwiedzionego, małżonka w separacji lub którego małżeństwo zostało unieważnione,
dzierżawce i użytkownika nieruchomości,
właściciela, samoistnego posiadacza, użytkownica wieczystegoi rzeczy lub prawa majątkowego użytkowanych przez innych użytkowników do prowadzenia działalności gospodarczej,
wspólnika,
członka zarządu spółki kapitałowej,
członka organu zarządzającego innej osoby prawnej niż spółka kapitałowa,
nabywce majątku podatnika,
firmującego,
osoby prawne która powstały w następstwie podziału innej osoby prawnej.
Czym różni się ustawowe pojęcie członka rodziny podatnika od pojęcia potocznego?
Ordynacja podatkowa do definicji członka rodziny podatnika nie wprowadza małżonka podatnika, wprowadza jednak konkubenta podatnika, w przeciwieństwie do definicji potocznej członka rodziny.7
Jakie przesłanki warunkują odpowiedzialność członka rodziny podatnika?
Przesłanki:
odpowiedzialność najczęściej za zobowiązania podatkowe wobec Skarbu Państwa czasem gminy,
stałe współdziałanie osoby trzeciej
uzależnienie występowania korzyści z działalności podatnika, które przypadły członkowi rodziny.
Jakie podatki rzeczowe wpływają na odpowiedzialność podatkową dzierżawcy nieruchomości?
Dzierżawca i użytkownik ponoszą odpowiedzialność całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za zaległości podatkowe powstałe w czasie trwania dzierżawy (użytkowania).
Jacy wspólnicy ponoszą odpowiedzialność podatkową za wykonanie zobowiązań spółki?
Odpowiedzialność podatkową ponoszą wspólnicy spółki osobowej
cywilnej,
partnerskiej,
jawnej,
komplementariusz spółki komandytowej.
Kiedy powstaje odpowiedzialność podatkowa członka zarządu spółki kapitałowej?
Odpowiedzialność podatkowa członka zarządu spółki kapitałowej może być orzeczona już na etapie tworzenia takiej spółki. Odpowiedzialność obejmuje zaległości podatkowe spółki z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w czasie pełnienia obowiązków członka organu.
Jak można ograniczyć odpowiedzialność podatkową nabywcy majątku podatnika?
Ograniczenia:
do zaległości podatkowych związanych z działalnością gospodarczą,
kwotowo do wartości nabytego majątku,
do wskazanych, w zaświadczeniu o wysokości zaległości podatkowej, przeterminowanych należności podatkowych.
W jakiej postaci ustanawiane jest zabezpieczenie w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji? Jaki przedmiot ma hipoteka przymusowa?
Są dwie formy zabezpieczenia:
zabezpieczenie ustawiane przed terminem płatności podatku (forma podstawowa) - ma zastosowanie, gdy znana jest wysokość należności podatkowej,
zabezpieczenie podatkowe w toku postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej, przed wydaniem decyzji określającej wysokość zwrotu podatku (forma uzupełniająca) - ma zastosowanie w sytuacji, gdy wysokość należności nie została jeszcze ustalona.
Zakres przedmiotowy hipoteki przymusowej obejmuje:
nieruchomości lub ułamkowe części,
użytkowanie wieczyste wraz z budynkami,
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
Jaka jest istota i przedmioty zastawu skarbowego?
Zastaw skarbowy stanowi ograniczone prawo rzeczowe, które jest ustanawiane na nieruchomościach i zbywalnych prawach majątkowych podatnika, płatnika, inkasenta, następców prawnych oraz osób trzecich w celu spłaty należności podatkowej.
Co to są efektywne i nie efektywne sposoby wygasania zobowiązania podatkowego?
formy wygaśnięcia zobowiązań podatkowych:
Efektywne - ustaje więź prawna łącząca strony stosunku zobowiązaniowego, a wierzyciel podatkowy otrzymuje świadczenie pieniężne lub przysporzenie majątkowe,
nieefektywne - prowadzą do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego bez zaspokojenia wierzyciela podatkowego.
ad. a)
zapłata podatku,
pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta,
potrącenie podatku wzajemna wierzytelnością podatnika,
przeniesienie własności nieruchomości lub innego prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym.
ad b)
umorzenie zaległości podatkowej,
zaniechanie poboru podatku,
zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku.
Na czym polega zapłata podatku? Jakie warunki musi spełnić wierzytelność kompensowana z podatkiem?
Zapłata podatku - najpoważniejszy sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, efektywna forma jego wykonania. Polega na pieniężnym przysporzeniu na rzecz podatnika czynnego.
Cechy wierzytelność i kompensacyjnej:
wierzytelność powinna być wzajemna - podatnik jest jednocześnie dłużnikiem podatkowym jak i wierzycielem cywilnoprawnym, a Skarb Państwa jest jednocześnie dłużnikiem cywilnoprawnym jak i wierzycielem podatkowym,
wierzytelność powinna być wymagalna,
wierzytelność powinna być bezsporna.
Na czym polega umorzenie zaległości podatkowej?
Jest to nieefektywny sposób wygaśnięcia zobowiązania, który może być stosowany po wygaśnięciu terminu zapłaty podatku. Przedmiotem umorzenia może być sama zaległość, zaległość wraz z odsetkami, same odsetki. Kompetencje w przedmiocie umorzenia ma organ podatkowy, także ministerstwo właściwe ds. finansów publicznych. Postępowanie kończy się wydaniem decyzji.
Czym różni się zaniechanie poboru podatku od umorzenia zaległości podatkowej?
Zaniechanie poboru podatku stanowi nieefektywny sposób wygaśnięcia zobowiązania podatkowego, który jest stosowany na wcześniejszym etapie realizacji zobowiązania podatkowego niż umorzenie zaległości podatkowej. Jeżeli termin zapłaty podatku został przekroczony, zastosowanie ma umorzenie zaległości podatkowej.
Na czym polega przedawnienie wykonania zobowiązań podatkowych? Jakie skutki wywołuje przerwa i zawieszenie biegu przedawnienia?
2 instytucje przedawnienia:
przedawnienie ustalenia podatku (przedawnienie wymiaru podatku). Prawna przeszkoda uniemożliwiająca przekształcenie obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe. Zobowiązanie podatkowe w ogóle nie powstaje.
przedawnienie wykonania zobowiązania podatkowego (przedawnienie poboru podatku). Nieefektywny sposób wygaśnięcia podatku. Więź prawna łącząca wierzyciela i podatnika ustaje bez zaspokojenia Skarbu Państwa lub gminy, w następstwie upływu czasu. Zoo wiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa (bez decyzji).
Przerwa biegu przedawnienia - tylko raz, przerwa powoduje, iż po jej ustaniu przedawnienie biegnie od nowa. Przerwę powoduje jedna czynność egzekucyjna.
Zawieszenie bieg przedawnienia - bieg przedawnienia nie rozpoczyna się przez czas trwania przeszkody prawnej. Jeżeli doszło już do rozpoczęcia biegu przedawnienia, nie biegnie on dalej. Dopiero ustaniu przeszkody bieg przedawnienia jest kontynuowany.
Dlaczego postępowanie podatkowe jest szczególnym postępowaniem administracyjnym?
Postępowanie podatkowe jest szczególnym postępowaniem administracyjnym, gdyż jest ukierunkowane na wydanie zewnętrznych aktów administracyjnych (decyzji podatkowych) konkretyzujących uprawnienie podmiotów prawa podatkowego indywidualnie. relacje pomiędzy podmiotami stosunku ukształtowanego przepisami prawa podatkowego oparte są na nadrzędności pozycji prawnej organu podatkowego. W porównaniu do typowego postępowania administracyjnego postępowanie podatkowe charakteryzuje się większym formalizmem i bardziej złożoną materią rozpatrywanych spraw, z dłuższymi terminami przewidywanych dla rozstrzygnięcia w danej instancji.
Co to znaczy, że podatek VAT ma charakter neutralny?
Cecha charakterystyczna podatku od towarów i usług jest jego neutralność. Stanowi on przeciwieństwo wielofazowego podatku od obrotu brutto, który powodował „kaskadowy” wzrost obciążeń podatkowych.
Neutralność VAT nie sprzyja procesowi koncentracji produkcji.
Co jest przedmiotem podatku VAT?
Przedmiotem podatku wat są enumeratywnie wyliczone w ustawie czynności profesjonalnego obrotu cywilnoprawnego o charakterze odpłatnym. Dotyczy to:
odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju,
odpłatnego świadczenia usług na terenie kraju,
eksportu towarów,
importu towarów,
wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem,
wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
likwidacji działalności spółki lub zaprzestania działalności gospodarczej przez osobę fizyczną.
Kto jest podatnikiem podatku VAT? Kto jest płatnikiem podatku VAT?
Podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Podatnikami VAT są nie tylko przedsiębiorcy, także przedstawiciele wolnych zawodów.
Płatnikiem jest pośrednik podatkowy, któremu ustawa przyznaje kompetencje do obliczania podatku. Obecnie są to: komornik i inne organy egzekucyjne.
Jakie wyłączenia podatkowe kształtują zakres przedmiotowy podatku VAT?
Wyłączenia podatkowe do :
transakcji zbytu przedsiębiorstw,
działalności w zakresie gier i zakładów,
czynności które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Jakie zwolnienia podmiotowe są stosowane w podatku VAT?
zwolnienie w przypadku taksatywnie wyliczonym w ustawie o VAT:
podmioty które osiągnęły niewielkie obroty (nie mogą przekroczyć 10 000),
podmiot, który zamierza dopiero rozpocząć działalność gospodarczą.
Jaka jest podstawa opodatkowania w podatku VAT?
Podstawa opodatkowania w podatku od towarów i usług jest wyrażana przez wartość netto. W zależności od przedmiotu podatku jest ona zróżnicowana. Podstawą może być:
obrót,
koszt świadczenia usług,
import towarów,
eksport towarów.
Według jakich metod jest obliczany podatek VAT?
Metoda, „w stu” lub „od stu”
podstawa opodatkowania odzwierciedla wartość netto,
podstawa wyraża wartość brutto.
Bez względu na zastosowana metodę obliczeń, ich wynik jest zawsze ten sam.
Jaka skala i stawki obowiązują w podatku VAT?
Obowiązuje skala proporcjonalna, która charakteryzuje się niezmiennością stawi podatkowej w procentach.
Stawka podatkowa: podstawowa to: 22%, ulgowa 7%, preferencyjna 3%, zerowa w eksporcie w UE.
Czym różni się akcyza od podatku VAT?
Podatek akcyzowy pobierany jest jeden raz jest podatkiem selektywnym, ma mniejszy podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania Akcyza nie jest pobierana od świadczenia usług lecz VAT. VAT jest rozliczany przy imporcie i eksporcie. Akcyza tylko przy wymianie towarowej.
Kto jest podatnikiem akcyzy?
Ustawa podatkowa: osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Status podatnika formalnego mają zatem: producenci, sprzedawcy, wprowadzający wyroby akcyzowe ze składów celnych, importerzy, eksporterzy.
Także:
nabywcy lub posiadacze wyrobów akcyzowych, od których nie zapłacono należnej akcyzy,
podmiotów u których powstały nadmierne lu zawinione ubytki wyrobów akcyzowych,
zleceniobiorców wytwarzających wyroby akcyzowe na podstawie umowy.
Jaka jest podstawa opodatkowania akcyzą?
Podstawa opodatkowania akcyzą jest wyrażona w zasadzie przez wartość wyrobu. Wyjątkowo podatek obliczany jest od liczby wyrobów akcyzowych. Wartość rynkowa brutto.
Jaka jest skala i jakie są stawki podatku akcyzowego?
STAWKI:
procentowe (najbardziej typowe), ostać:
procentu podstawy opodatkowania
procentu maksymalnej ceny,
kwotowe - liczbowa konkretyzacja przedmiotu podatku akcyzowego w jego podstawie (np. energia elektryczna),
stawki specyficzne - połączenie procentowej i kwotowej (np. papierosy).
W podatku akcyzowym stosowana jest skala proporcjonalna bez względu na postać stawki podatkowej i podstawy opodatkowania. Podatek przyrasta w proporcji do wzrastającej podstawy opodatkowania, gdyż stawka podatkowa jest niezmienna.
brak
Co stanowi przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych?
Przedmiot opodatkowanie w podatku od osób fizycznych jest zróżnicowany. Różne rodzaje dochodów uzyskiwanych przez podatnika z poszczególnych źródeł przychodów. Przychód jest źródłem opodatkowanie w ściśle wskazanych w ustawie przypadkach.
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych?
Podatnikami są osoby fizyczne które uzyskują dochód z różnych źródeł przychodów bez względu na to, czy wykonują pracę tzn. najemną, działaj na własny rachunek, otrzymują dochody z różnych subwencji (renty, emerytury, zasiłki), czy też z majątku i praw majątkowych.
Kogo obejmuje ograniczony, a kogo nie ograniczony obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych?
Kryterium podziału wynika z miejsca zamieszkania osoby fizycznej.
nieograniczony obowiązek podatkowy - podlegają osoby fizyczne które na stałe zamieszkują w Polsce. Podlegają dochody uzyskane na terenie Rzeczpospolitej, jak i poza jej granicami. Kryterium miejsca zamieszkania w RP zależą od dwóch okoliczności:
przede wszystkim od lokalizacji centrum interesów osobistych i gospodarczych na terenie RP,
lub też od okresu przebywania na terenie RP dłużej niż 183 dni w ciągu roku podatkowego.
ograniczony obowiązek podatkowy - osoby nie mające stałego miejsca zamieszkania na terenie RP. Płaca w RP podatek dochodowy tylko od dochodu uzyskanego na jej terenie.
Jak można sklasyfikować źródła przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych?
Źródła przychodu z którego podatnicy uzyskują dochód, można podzielić na 4 grupy:
przychody uzyskiwane z własnej pracy podatnika w postaci:
wynagrodzeń ze stosunku pracy, mianowani, powołania, pracy nakładczej, umowy o dzieło, zlecenia itp.,
wolnych zawodów lub innej samodzielnie wykonywanej działalności o podobnym charakterze,
pozarolniczej działalności gospodarczej,
z działów specjalnych produkcji leśnej;
przychody o charakterze subwencyjnym, takich jak: reny, emerytury, niektóre sy=stypendia, zasiłki,
przychody z kapitałów i praw majątkowych oraz ich sprzedaży np. udziałów w spółkach, akcji, obligacji, odsetek od oszczędności bankowych, sprzedaży i zamiany nieruchomości itp.,
przychody z innych źródeł.
Jakiego rodzaju dochody są wyłączone z zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych?
Określony w ustawie katalog zwolnień:
otrzymane przychody nie wiążą się z uzyskaniem dochodu np. odszkodowania,
zwolnienia o charakterze społecznym np. świadczenia z pomocy społecznej, dodatki pielęgnacyjne,
zwolnienia o charakterze stymulacyjnym, np. dochody otrzymywane z tytułu dotacji i subwencji otrzymywane na cele rolnicze.
Kogo może dotyczyć wspólne opodatkowanie dochodu w podatku dochodowym od osób fizycznych?
2 przypadki:
łączne opodatkowania może dotyczyć małżonków oraz osób samotnie wychowujących dziecko,
dochody małoletnich dzieci dolicza się do dochodów rodziców.
Z jakiego tytułu stosowane są zwolnienia w podatku dochodowym od osób fizycznych?
Podstawę opodatkowania można zmniejszyć o:
kwotę wpłaconych składek na ubezpieczenie społeczne,
darowizny przeznaczone na cele kultu religijnego oraz organizację pożytku publicznego i cele honorowego krwiodawstwa,
wydatki związane z korzystaniem z internetu do 760 zł,
wydatki na nabycie nowych technologii,
wydatki na cele rehabilitacyjne niepełnosprawnego podatnika lub członka jego rodziny,
do 2027 roku odliczyć można kwotę spłaconych odsetek od kredytów zaciągniętych w latach 2002-2006 na cele mieszkaniowe.
Co stanowi przedmiot podatku dochodowego od osób prawnych?
Przedmiotem opodatkowania jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodu. dochodem dla celów podatkowych jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. jeżeli koszty uzyskania przychodu są większe od sumy przychodu, to zaistniałą różnicę (stratę) się uwzględnia w ciągu następnych 5 lat podatkowych.
Kto jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych?
3 grupy podatników:
osoby prawne - bez względu na ich formę organizacyjną (spółki kap[kapitałowe, spółdzielnie, organizacje) i rodzaj zaangażowania kapitału (państwowy, prywatny, spółdzielczy, krajowy, zagraniczny),
jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej - z wyjątkiem spółek osobowych które są zespołem osób fizycznych i płaca on podatek dochodowy od osób fizycznych stosownie do swoich udziałów,
podatkowe grupy kapitałowe - co najmniej 2 spółki prawa handlowego które dla celów podatkowych mogą występować jako jeden podmiot.
Jakiego rodzaju zwolnienia stosowane są w podatku dochodowym od osób prawnych?
Grupy zwolnień:
stymulacyjne - maja pobudzić do określonych działań lub zaniechań
ze względów gospodarczych zwolnione zostały np. dochody ze sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolniczego,
ze względów społecznych zwolnione zostały te podmioty których celem statutowym jest działalność o charakterze wyższej użyteczności publicznej w zakresie naukowym, charytatywnym lub opiekuńczym, także kościelnych osób prawnych z niegospodarczej działalności statutowej.
zwolnienia dotyczące przychodów, które nie są związane z uzyskaniem dochodów, np. odszkodowania,
zwolnienia dotyczące przychodów, wynikające z prawa unijnego, a także międzynarodowego prawa i zwyczajów międzynarodowych.
Co jest podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych?
Podstawę opodatkowania stanowi w zasadzie łączy dochód podatnika ze źródeł przychodów objętych podatkiem, uzyskany w ciągu roku podatkowego.
Jaki rodzaj stawek i jaka skala występuje w podatku od osób dochodowym od osób prawnych? Kto i w jakiej sytuacji może być podatnikiem podatku od spadków i darowizn?
Wymiar podatku dochodowego jest przy zastosowaniu skali proporcjonalnej.
Stawki są procentowe i zróżnicowane w zależności od tego, czy przedmiot i podstawę stanowi uzyskany dochód czy przychód:
dochód - we wszystkich przypadkach 16-9%,
przychód - podatek jest różnicowy - 20%, 19% lub 10%.
Podatnikiem podatku od spadków i darowizn są osoby fizyczne dokonujące czynności objęte opodatkowaniem. Przynależność uwarunkowana jest stopniem pokrewieństwa lub powinowactwa:
I grupa - najbliżsi członkowie rodziny spadkodawcy lub darczyńcy,
II grupa - dalsza rodzina,
III grupa - pozostali nabywcy, także osoby obce.
Istota zwolnienia mieszkaniowego i ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn.
Zwolnienia o charakterze mieszkaniowym dla obdarowanych I grupy, przewidziano zwolnienie z opodatkowania darowizn pieniężnych a także innych rzeczy do ustalonej wielkości - na cele mieszkaniowe. Także wszelkie nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby I grupy. Warunkiem zastosowania preferencji jest zgłoszenie faktu nabycia dóbr właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Nie dotyczy czynności sporządzonej przez notariusza (płatnik).
Ulga mieszkaniowa - do podstawy opodatkowania nie wlicza się wartości do łącznej powichrzeni nie przekraczającej 110 m2 nabytego lokalu mieszkalnego, będzie zamieszkiwał przez 5 lat, nie jest właścicielem innego budynku, lokalu, nie dysponuje spółdzielczym prawem do lokalu, jest obywatelem RP lub UE.
zasada kumulacji przedmiotowej podatku od spadków i darowizn.
Wymiar podatku oparty jest na zasadzie kumulacji przedmiotowej. Stosowana jest wtedy, gdy nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz. w takim przypadku do uzyskanego dotychczas majtku dolicza się wartość rzeczy i praw majtkowych nabytych od lub po osobie w okresie 5 lat. Suma wartości majątku stanowi podstawę opodatkowania. Jeżeli nastąpi nadwyżka podatku, to nie podlega on zwrotowi.
Zakres podmiotowy i przedmiotowy podatku rolnego.
Podmiotami podatku rolnego są osoby fizyczne, osoby prawne, oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które:
są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami gruntów,
są użytkownikami wieczystymi gruntów,
posiadają - na podstawie zawartej umowy bądź innego tytułu prawnego, a także bezumowne - grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lun jednostki samorządu terytorialnego.
Przedmiot opodatkowania;
grunty - użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych (ważna jest klasyfikacja gruntów),
gospodarstwa rolne.
Co stanowi podstawę opodatkowania w podatku rolnym?
Podstawa opodatkowania zależy od przedmiotu opodatkowania.
grunty - podstawą jest powierzchnia w ha,
gospodarstwa rolne - podstawą jest powierzchnia w ha przeliczeniowych, która ustala się na podstawie:
rodzaju użytków rolnych,
przynależności do danej miejscowości, do jednego z 4 okręgów podatkowych,
klasy jakościowej (bonitacyjnej) użytków.
Ulgi w podatku rolnym.
Ulgi mają charakter stymulacyjny lub korekcyjny.
ulga inwestycyjna - przysługuje ona podmiotom którzy poniesli wydatki inwestycyjne;
budowa lub modernizacja budynku,
zakup i zainstalowanie: deszczowni, urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia w wodę,
urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii
ulga żołnierska
dla osób odbywających służbę wojskową lub długotrwałe przeszkolenie wojskowe, która bezpośrednio przed wcieleniem prowadziła gospodarstwo rolne (60% obniżki)
dla osoby która bezpośrednio przed skoszarowaniem pracowała i zamieszkiwała w gospodarstwie rolnym (40%),
ulga z tytułu klęski żywiołowej, która spowodowała istotne szkody w budynkach, ziemiopłodach, inwentarzu żywym lub martwym albo w drzewostanie.
Na czym polega łączne zobowiązanie pieniężne?
Podatek rolny od osób fizycznych może być pobierany - na terenie tej samej gminy - razem z podatkiem leśnym oraz z podatkiem od nieruchomości, w formie łącznego zobowiązania pieniężnego za dany rok, na podstawie jednego nakazu płatniczego.
Jaki jest przedmiotowy zakres podatku leśnego?
Przedmiotem opodatkowania podatkiem leśnym są lasy, z wyjątkiem lasów zajętych dla wykonywania innej działalności gospodarczej niż leśna.
Podstawa opodatkowania w podatku leśnym i stawki.
Dla wszystkich lasów podstawę opodatkowania stanowi ich powierzchnia w ha rzeczywistych.
Stawka jest kwotowa i uzależniona od rodzaju lasu. Podstawowa stawka podatku wynosi równoważność pieniężną 0,22 m3 z 1 ha rzeczywistego na rok podatkowy.
Charakter i istota karty podatkowej.
Karta podatkowa jest jedna z uproszczonych form opodatkowania podatku dochodowego od osób fizycznych. Rezygnuje się z określenia wysokości uzyskanych przez podatnika dochodów, a podatek ustala się w stałych kwotach niezależnie od rzeczywiście osiągniętych dochodów. Opłacanie podatku w postaci karty podatkowej przznawane jest na wniosek podatnika.
Zakres przedmiotowy i podmiotowy podatku od czynności cywilnoprawnych.
Zakres podmiotowy jest szeroki. Obejmuje wszystkie podmioty dokonujące podlegających opodatkowaniu czynności cywilnoprawnych. Podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej.
Przedmiotem opodatkowania są czynności cywilnoprawne dokonywane w Polsce o charakterze odpłatnym i niezawodowym, których treścią jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych.
Przedmiot i podstawa opodatkowania w podatku od nieruchomości. Zdefiniuj pojęcie opłaty i jej rodzaje.
Przedmiot opodatkowania stanowią:
budynki lub ich części,
budowle lub ich części w związku z prowadzeniem działalności,
grunty.
Podstawa opodatkowania jest zróżnicowana:
od budynków i ich części - powierzchnia użytkowa w m2,
dla budowli i ich części związanych z działalnością gospodarczą - wartość amortyzacyjna,
dla budowli od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych - wartość rynkowa,
dla gruntów - ich powierzchnia rzeczywista w m2.
Opłata - podobnie jak podatek - jest świadczeniem pieniężnym na rzecz podmioty publicznego. Ustalona przez ten podmiot na podstawie ustawy. Pobierana jest za wyraźnie wskazane usługi i czynności organów państwowych i samorządowych.
Opłata jest źródłem dochodu państwa dodatkowym. Spełnia funkcje prohibicyjną, ustalenie opłat administracyjnych stanowi ekonomiczną barierę dla potencjalnych petentów, ograniczających ich aktywność do niezbędnego minimum.
Rodzaje opłat:
skarbowa - powszechna (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki nie mające osobowości prawnej), ciąży na wszystkich podmiotach korzystających z usług administracji.
lokalne:
opłata targowa,
opłata miejscowa i uzdrowiskowa,
opłat od posiadania psów.
Czy opłata skarbowa jest świadczeniem pieniężnym o charakterze bezzwrotnym?
Pobierana zgodnie z obowiązującym prawem nie podlega zwrotowi.
Czym różni się opłata skarbowa od podatku od czynności cywilnoprawnych?
Opłata skarbowa posiada szczególną technikę pon=boru, np. za pomocą znaków lub blankietów, jeszcze przed dana czynnością urzędową (inaczej niż pcc).
Opłata jest świadczeniem odpłatnym: stanowi swoistą zapłatę za uzyskane świadczenia ferowane przez podmiot prawa publicznego.
Pcc jest pobierany na rzecz gmin, a opłata skarbowa może być pobierana na rzecz Skarbu Państwa.
Pcc może być pobierany za pośrednictwem płatnika (notariusz), opłata skarbowa jest uiszczana bezpośrednio przez podatnika.
Opłata skarbowa jest pobierana za usługi organu, a pcc za czynności cywilnoprawne.
Rodzaje i charakter opłat lokalnych.
RODZAJE OPŁAT:
terenowa - szeroki zakres podmiotowy (osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej), które dokonują sprzedaży na targowisku,
miejscowa oraz uzdrowiskowa - typ konsumpcyjny, obciąża osobę fizyczną czasowo przebywającą (ponad 24 h) w celu wypoczynkowym, zdrowotnym, szkoleniowym lub turystycznym w miejscowościach posiadających szczególne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe,
od posiadania psów - podatnikami są osoby fizyczne które posiadają psa.
Opłata - podobnie jak podatek - jest świadczeniem pieniężnym na rzecz podmiotu prawa publicznego. Uchwalone przez ten podmiot na podstawie ustawy. Bezzwrotna, przymusowa. Jest świadczeniem odpłatnym - inaczej niż podatek. Pobierane jest za wyraźne wskazanie usługi i czynności organu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Opłata jest dodatkowym źródłem dochodu państwa. Spełnia funkcje prohibicyjną - ustalenie opłat stanowi ekonomiczna barierę dla potencjalnych petentów, ograniczając ich aktywność do niezbędnego minimum.
TYPY OPŁAT:
skarbowa - powszechna (osoby fizyczne, prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej), ciąży na wszystkich podmiotach korzystających z usług administracji publicznej.
lokalna:
targowa
miejscowa i uzdrowiskowa
od posiadania psów.
Jakie są kompetencje rady gminy w zakresie opłaty lokalnej?
Kompetencje:
opłata targowa - rada gminy określa zasady poboru, terminu płatności i wysokości opłat do górnej granicy ustawowej. Wyznacza inkasentów i określa wynagrodzenie za in kaso,
opłata od posiadania psów - rada gminy jest uprawniona do ustalania wysokości stawek na swoim terenie oraz wprowadzania innych niż wskazane w ustawie zwolnień. Określa też zasady poboru i terminy płatności opłaty.
Na czym polega szczególny nadzór podatkowy?
Szczególny nadzór podatkowy stanowi przejaw funkcji informacyjno-kontrolnej podatków sprawowanych przez Służbę Celną.
zastosowanie tej formy kontroli skarbowej jest ograniczone do podatku akcyzowego i od gier.
1