Podstawowe akty prawne i zasady formułowane w kodeksach etycznych

Podstawowe akty prawne

• Konstytucja RP : art. 31. 39, 47, 51

• Konwencja o ochronie praw człowieka - art. 8

• Ustawa o ochronie danych osobowych - art. 7, 24, 27

• Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów z dnia 8 czerwca 2001 roku

Konstytucja RP

• art. 31

Każdy obywatel jest obowiązany szanować wolność i prawa innych. Nie można nikogo zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

Podstawowe akty

prawne związane z działalnością zawodową psychologów

Konstytucja RP

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITĄ POLSKIEJ

___I

Konstytucja RP

• art. 39 Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym bez dobrowolnie wyrażonej zgody.

Konstytucja RP

• art. 47

Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o życiu osobistym.

Konstytucja RP

• art. 51

Nikt nie może być zobowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawnienia informacji dotyczących jego osoby.

Konwencja praw człowieka

umowa międzynarodowa z zakresu ochrony praw człowieka zawarta przez państwa członkowskie Rady Europy Konwencja została otwarta do podpisu 4 listopada 1950 r., a po uzyskaniu niezbędnych 10 ratyfikacji weszła w życie 3 września 1953 r.

Polska przystąpiła do Rady Europy 26 listopada 1991 r. i podpisała Europejską Konwencję Praw Człowieka Konwencja została ratyfikowana przez nasze państwo 19 stycznia 1993 r. i tego samego dnia Konwencja Europejska weszła w życie w stosunku do Polski

• art. 8

Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.

Konwencja oTJchrome-praw

człowieka

• 29 sierpnia 1997

• art. 7 pkt. 5

Każda osoba powinna wyrazić zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych - „zgoda nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści"

• art. 24 pkt. 1. - W przypadku zbierania danych osobowych od osoby, której one dotyczą, administrator danych jest obowiązany poinformować tę osobę o:

• 2. celu zbierania danych oraz o przewidywanych odbiorcach lub kategoriach odbiorców

• 3. prawie wglądu do swoich danych i ich poprawiania

Ustawa o ochrontedanych ' osobowych

• art. 27 pkt. 1 Zabrania się przetwarzania danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniową, partyjna lub związkową, jak również danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym (...)

Zasady etyczne

• Pracując z innymi ludźmi, oddziaływując na nich, czy też podejmując decyzje dotyczące ich przyszłości, psycholog musi respektować podstawowe zasady etyczne.

• Wynika to z faktu, iż zawód psychologa należy do grupy zawodów zaufania publicznego podobnie, jak lekarze, adwokaci, notariusze itp.

• Oznacza to, że dzięki swojej specjalistycznej wiedzy i umiejętnościom wywierają znaczący wpływ na życie innych ludzi.

Zawód zaufania publicznego

1 Specyfika każdego z tych zawodów powoduje, że tylko profesjonaliści z danej dziedziny potrafią ocenić, czy standardy są przestrzegane. 1 Szczególne uprawnienia zawodów zaufania publicznego powodują, że ograniczenia wynikające z zawodowych zasad stycznych stają się koniecznością, a nie przywilejem.

1 „Wdrodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony!'

1 Zapis ten rozpoczął dyskusję, jakie cechy można przypisać zawodom zaufania publicznego.

-Psycholog - zawad^zaufanta"^ | publicznego

• Zawód psychologa należy do profesji, które świadczą pomoc ludziom w sytuacjach ważnych życiowo oraz w sytuacjach zagrożenia dóbr osobistych:

• diagnoza psychologiczna - jest niezbędna dla otrzymania określonych uprawnień

• terapia psychologiczna - jest niezbędna w momentach kryzysów, czy problemów, których człowiek nie może rozwiązać bez pomocy profesjonalisty

KonrstytucjaTRP (1997)^.17

ust.1

"Cechy zawodu zaufania publicznego (Sarnecki, 1998)

• Obowiązek zachowywania tajemnicy zawodowej

• Kierowanie się w relacjach z klientem zasadami etyki zawodowej

• Posiadanie wykształcenia specjalistycznego, przygotowującego do wykonywania tego zawodu

• Uzyskiwanie od klienta informacji dotyczących prywatnych, intymnych spraw

1 Zawody spełniające te wymagania mają prawo zgodnie z Konstytucją RP tworzyć samorządy zawodowe jako formy organizacyjnej dbającej o standardy wykonywania zawodu

1 Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (2001) potwierdza prawnie status zawodu psychologa jako zawodu zaufania publicznego

Ustawa o zawodzie psychologa

• Ustawa określa:

• kto jest psychologiem

• jakie zadania wykonuje psycholog

• główne zasady wykonywania zawodu psychologa

• zasady nadzoru merytorycznego i organizacyjnego nad wykonywaniem zawodu (jak funkcjonuje samorząd zawodowy psychologów)

• odpowiedzialność dyscyplinarna psychologa

Rozdział 1. Przepisy ogólne

• Art. 1.

Ustawa określa zasady i warunki wykonywania zawodu psychologa oraz zasady organizacji i działania samorządu zawodowego psychologów.

• Art. 2.

Psycholog wykonuje swój zawód samodzielnie.

• Art. 3.

Zawód psychologa może wykonywać osoba, która spełnia wymagania określone niniejszą ustawą.

Rozdział 1. Przepisy ogólne

2. Za wykonywanie zawodu psychologa uważa się także prowadzenie przez psychologa badań naukowych w dziedzinie psychologii lub działalność dydaktyczną w tym zakresie.

Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa

i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73, poz. 763)

Rozdział 1. Przepisy ogólne

• Art. 4.

1. Wykonywanie zawodu psychologa polega na świadczeniu usług psychologicznych, a w szczególności na:

• diagnozie psychologicznej,

• opiniowaniu,

• orzekaniu, o ile przepisy odrębne tak stanowią,

• psychoterapii,

• udzielaniu pomocy psychologicznej.

Rozdział 1. Przepisy ogólne

3. Usługi psychologiczne świadczyć można na rzecz:

• osób fizycznych,

• osób prawnych,

• a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej.

Rozdział 1. Przepisy ogólne

4. Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Psychologów, określi, w drodze rozporządzenia, standardy stosowania psychoterapii przez psychologów

wobec osób z chorobami i problemami zdrowotnymi określonymi w obowiązującej Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ogłaszanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Rozdział 1. Przepisy ogólne

• Art. 5.

1. Psychologowie tworzą samorząd zawodowy,

zwany dalej "samorządem".

2. Osoby wykonujące zawód psychologa

i psychologowie-stażyści stają się członkami samorządu psychologów z mocy prawa.

• Art. 6.

Nadzór nad wykonywaniem ustawy sprawuje minister właściwy do spraw pracy.

Prawo wykonywania zawodu psychologa

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa

i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73, poz. 763)

zawodu psychologa

• Art. 7.

Prawo wykonywania zawodu psychologa powstaje z chwilą dokonania wpisu na listę psychologów Regionalnej Izby Psychologów.

-Rozdział 2. Prawo wykonywania zawodu psychologa

• Art. 8.

1. Na listę psychologów wpisuje się osobę, która łącznie spełnia następujące warunki:

• uzyskała w polskiej uczelni dyplom magistra psychologii lub uzyskała za granicą wykształcenie uznane za równorzędne w Rzeczypospolitej Polskiej,

• posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

• włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu psychologa,

• odbyła podyplomowy staż zawodowy, pod merytorycznym nadzorem psychologa posiadającego prawo wykonywania zawodu, który ponosi odpowiedzialność za czynności zawodowe wykonywane przez psychologa-stażystę.

2. Warunku określonego w ust. 1 pkt. 4 nie stosuje się, o ile umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

3. Wpisu na listę psychologów dokonuje Rada Regionalnej Izby Psychologów na wniosek zainteresowanego. Listę prowadzi Rada Regionalnej Izby Psychologów właściwa dla miejsca jego zamieszkania. Podstawą wpisu jest uchwała Rady Regionalnej Izby Psychologów.

Rozdział 2. Prawo wykonywania

zawodu psychologa

4. Wpis na listę psychologów-stażystów następuje na wniosek zainteresowanego, po spełnieniu warunków określonych w ust. 1 pkt. 1-3 i podjęciu podyplomowego stażu zawodowego, w trybie określonym w ust. 3.

5. Na listę psychologów wpisuje się cudzoziemca,

0 ile umowy międzynarodowe to przewidują

1 przedstawi on aktualne prawo wykonywania zawodu psychologa w państwie pochodzenia.

zawodu psychologa

6. W trakcie podyplomowego stażu zawodowego psycholog uzyskuje ograniczone prawo wykonywania zawodu.

7. Osoba, która zgłosiła Radzie Regionalnej Izby Psychologów zamiar wykonywania zawodu psychologa po upływie 5 lat od ukończenia studiów psychologicznych i podyplomowego stażu zawodowego, albo psycholog, który nie wykonuje zawodu przez okres dłuższy niż 5 lat, odbywa na własny koszt przeszkolenie, którego program i zasady określa Rada Regionalnej Izby Psychologów.

8. Psycholog, który nie wykonuje zawodu, jest obowiązany zawiadomić o tym Radę Regionalnej Izby Psychologów w terminie 3 miesięcy od dnia zaprzestania wykonywania zawodu.

Zamiar podjęcia wykonywania zawodu psychologa przed upływem 5 lat od dnia zaprzestania wykonywania zawodu podlega zgłoszeniu do Rady Regionalnej Izby Psychologów w terminie 30 dni od dnia podjęcia wykonywania zawodu.

9. Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw zdrowia i edukacji określi, w drodze rozporządzenia, warunki odbywania podyplomowego stażu zawodowego, tryb i czas jego odbywania.

Rozdział 2. Prawowykonywa^a

Rozdział 2. Prawowykonywania

zawodu psychologa

zawodu psychologa

Rozdział 2. Prawo wykonywania zawodu psychologa

• Art. 9.

1. Wpis na listę psychologów następuje w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku.

2. W przypadku niedotrzymania terminu, o którym mowa w ust. 1, psychologowi przysługuje skarga na zasadach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego.

• Art. 10.

1. W razie uzasadnionego podejrzenia o niezdolności psychologa do wykonywania zawodu ze względu na stan zdrowia, Rada Regionalnej Izby Psychologów powołuje specjalistyczną komisję, złożoną z lekarzy odpowiednich specjalności, do orzeczenia o zdolności psychologa do wykonywania zawodu.

Rozdział 2. Prawo wykonywania

zawodu psychologa

• Art. 10.

2. Koszty działalności specjalistycznej komisji oraz wydania przez nią orzeczenia ponosi Rada Regionalnej Izby Psychologów.

3. Jeżeli komisja, o której mowa w ust. 1, orzeknie o niezdolności psychologa do wykonywania zawodu, Rada Regionalnej Izby Psychologów skreśla psychologa z listy psychologów.

zawodu psychologa

4. Jeżeli psycholog odmawia poddania się badaniu, Rada Regionalnej Izby Psychologów może zawiesić go w prawie do wykonywania zawodu na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy.

Rozdział 2. Prawo wykonywania zawodu psychologa

5. Podstawą skreślenia z listy psychologów lub zawieszenia w prawie do wykonywania zawodu jest uchwała Rady Regionalnej Izby Psychologów, od której skreślonemu lub zawieszonemu w prawie wykonywania zawodu przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego właściwego ze względu na siedzibę Rady Regionalnej Izby Psychologów w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały.

zawodu psychologa

6. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 3 i 4, jest poufne. Zastrzeżenie to nie dotyczy osoby, wobec której toczy się postępowanie.

Rozdział 2. Prawo wykonywania zawodu psychologa

• Art. 11.

Skreślenie z listy psychologów następuje w przypadku:

1) śmierci psychologa,

2) wniosku psychologa,

3) ubezwłasnowolnienia psychologa prawomocnym orzeczeniem sądu,

4) pozbawienia prawa wykonywania zawodu psychologa prawomocnym orzeczeniem sądu lub komisji dyscyplinarnej,

5) określonym w art. 10 ust. 3.

Wykonywanie zawodu psychologa

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa

i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73, poz. 763)

• Art. 12.

1. Podjęcie usług psychologicznych

następuje za zgodą osoby (klienta) lub

grupy osób (klientów) stanowiących

podmiot diagnozowania i oddziaływania

psychologicznego,

z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

• Art. 12.

2. Zgoda nie jest wymagana w przypadkach określonych w przepisach Kodeksu karnego, Kodeksu postępowania karnego oraz w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 11, poz. 95 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268).

3. Zgoda na przeprowadzenie badań nie jest wymagana także w stosunku do poborowych, kierowanych do specjalności i funkcji zgodnie z kryteriami doboru poborowych do poszczególnych specjalności wojskowych, oraz osób ubiegających się o przyjęcie do zawodowej służby wojskowej.

^Rozdział 3. Wykonywanie^ "^ | zawodu psychologa

• Art. 13.

1. Psycholog poinformuje klienta o celu postępowania, jego przebiegu, wynikach i sposobie ich udostępniania oraz powinien uzyskać akceptację planowanych czynności.

2. Jeżeli wyniki badań mają służyć nie tylko do informacji klienta, stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 50, poz. 580 i Nr 116, poz. 1216 oraz z 2001 r. Nr 42, poz. 474 i Nr 49,

poz. 509).

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

JRozdział 3. Wykonywanie -zawodu psychologa

• Art. 14.

1. Psycholog ma obowiązek zachowania

w tajemnicy informacji związanych z klientem, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy:

1) poważnie jest zagrożone zdrowie, życie klienta lub innych osób,

2) tak stanowią ustawy.

• Art. 15.

1. Psycholog może uzyskać tytuł specjalisty w określonej dziedzinie psychologii po odbyciu szkolenia, określonego programem specjalizacji, i złożeniu egzaminu państwowego albo po uznaniu równorzędnego tytułu specjalisty uznanego za granicą.

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

• Art. 15.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia,

określi szczegółowe zasady, tryb i warunki uzyskiwania specjalizacji zawodowych przez psychologów, w tym

tryb przeprowadzenia egzaminu państwowego, mając na uwadze zapewnienie wysokiego poziomu usług psychologicznych osobom z nich korzystającym.

• Art. 16.

1. Tworzy się Komisję Ekspertów do

realizacji zadań zawartych w art. 17 ust. 3, art. 18 ust. 3 i art. 19 ust. 1.

2. Minister właściwy do spraw pracy powołuje Komisję Ekspertów w składzie 7 osób.

• Art. 16.

3. W skład Komisji Ekspertów wchodzą, dysponujący wiedzą w zakresie objętym ustawą:

1) przedstawiciel ministra właściwego do spraw pracy -jako przewodniczący,

2) przedstawiciel ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania,

3) przedstawiciel ministra właściwego do spraw zdrowia,

4) dwaj przedstawiciele Komitetu Nauk Psychologicznych Polskiej Akademii Nauk,

5) dwaj przedstawiciele Krajowej Rady Psychologów.

-Rozdział 3. Wykonywanie-3-zawodu psychologa

4. Członkowie Komisji Ekspertów nie mogą pełnić funkcji w organach samorządu psychologów.

5. Koszty działalności Komisji Ekspertów pokrywa minister właściwy do spraw pracy.

6. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, sposób działania Komisji Ekspertów oraz zasady wynagradzania jej członków.

7. Komisja Ekspertów działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu, zatwierdzonego przez ministra właściwego do spraw pracy.

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

• Art. 17.

1. Psycholog ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego w różnych formach kształcenia podyplomowego.

2. Kształcenie podyplomowe mogą prowadzić:

1) jednostki organizacyjne upoważnione do tego na mocy odrębnych przepisów,

2) inne jednostki organizacyjne i osoby fizyczne po uzyskaniu zezwolenia.

3. Krajowa Rada Psychologów w porozumieniu z Komisją Ekspertów określa standardy kształcenia podyplomowego.

4. Minister właściwy do spraw edukacji wydaje zezwolenia na prowadzenie kształcenia podyplomowego dla podmiotów określonych w ust. 2 pkt. 2, uwzględniając standardy określone w ust. 3.

Rozdział 3. Wykonywanie

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

zawodu psychologa

5. Minister właściwy do spraw edukacji wydając zezwolenie, o którym mowa w ust. 4, zasięga opinii ministra właściwego ze względu na kierunek kształcenia podyplomowego.

• Art. 18.

1. Psycholog może wykonywać prywatną praktykę psychologiczną, jeżeli posiada:

1) prawo wykonywania zawodu oraz

2) wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz

do rejestru prywatnych praktyk psychologicznych prowadzonego przez właściwą Radę Regionalnej Izby Psychologów.

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

• Art. 18.

2. Prywatna praktyka psychologiczna może być wykonywana jako indywidualna działalność gospodarcza albo w formie spółki partnerskiej, po uzyskaniu zezwolenia właściwego wojewody.

3. Wojewoda wydaje zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, po uwzględnieniu warunków określonych przez Komisję Ekspertów, zapewniających właściwy poziom świadczenia usług psychologicznych w ramach prywatnych praktyk psychologicznych.

Rozdział 3. Wykonywanie

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

zawodu psychologa

4. W przypadku odmowy wpisu do rejestru prywatnych praktyk psychologicznych psychologowi przysługuje prawo odwołania do ministra właściwego do spraw pracy w terminie 14 dni od dnia doręczenia uchwały odmawiającej wpisu.

• Art. 19.

1. Komisja Ekspertów ustala i aktualizuje listę metod i narzędzi psychologicznych zastrzeżonych wyłącznie do stosowania przez psychologów.

2. Krajowa Rada Psychologów sprawuje nadzór nad warunkami stosowania, rozpowszechniania i nabywania metod i narzędzi psychologicznych.

Rozdział 3. Wykonywanie

Rozdział 3. Wykonywanie

zawodu psychologa

zawodu psychologa

Odpowiedzialność dyscyplinarna

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73, poz. 763)

dyscyplinarna

• Art. 20.

Członkowie samorządu psychologów podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za:

1) zawinione naruszenie obowiązków zawodowych,

2) czyny sprzeczne z zasadami etyki określonymi w Kodeksie Etyki Zawodowej, o którym mowa

w art. 40 pkt 3,

3) uporczywe uchylanie się od płacenia składek członkowskich.

-Rozdział 4. Odpowiedziałnosc dyscyplinarna

• Art. 21.

Karami dyscyplinarnymi są:

1) upomnienie,

2) nagana z ostrzeżeniem,

3) zawieszenie w prawie do wykonywania zawodu na czas od 3 do 12 miesięcy,

4) skreślenie z listy psychologów z pozbawieniem prawa wykonywania zawodu.

• Art. 22.

Postępowanie dyscyplinarne toczy się przed Regionalną Komisją Dyscyplinarną.

• Art. 23.

Regionalny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej przed wniesieniem sprawy do Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej przeprowadza postępowanie przygotowawcze polegające na zebraniu niezbędnych informacji od osób i instytucji. Niezależnie od wyników tego postępowania wniesienie sprawy następuje nie później niż w ciągu 90 dni od wpłynięcia wniosku.

• Art. 24.

W postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności zawodowej obwiniony psycholog ma prawo do obrońcy.

Rozdział 4. Oddpowiedza^osć

dyscyplinarna

dyscyplinarna

• Art. 25.

1. Rozpatrzenie sprawy przez Regionalną Komisję Dyscyplinarną powinno nastąpić w terminie 90 dni od jej wpłynięcia.

2. Komisja dyscyplinarna, na wniosek Regionalnego Rzecznika Odpowiedzialności Dyscyplinarnej, może zawiesić obwinionego w prawie wykonywania zawodu na czas trwania postępowania nie dłużej niż 6 miesięcy.

L-Rozdział 4. OdpowiedzMność dyscyplinarna

• Art. 26.

1. Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego, jeżeli od chwili popełnienia czynu upłynęły 3 lata, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Jeżeli czyn psychologa zawiera znamiona przestępstwa, przedawnienie następuje nie wcześniej niż przedawnienie przewidziane w przepisach Kodeksu karnego.

L-Rozdział 4. Odpowedziartrrość" dyscyplinarna

• Art. 26.

3. W razie śmierci obwinionego przed ukończeniem postępowania dyscyplinarnego toczy się ono nadal, jeżeli zażąda tego w terminie dwóch miesięcy od dnia zgonu obwinionego jego małżonek, krewny w linii prostej, brat lub siostra.

• Art. 27.

Orzeczenie Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej jest przesyłane wraz z uzasadnieniem zainteresowanym stronom w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia orzeczenia.

• Art. 28.

Odwołanie od orzeczenia Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej do Krajowej Komisji Dyscyplinarnej przysługuje stronom w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem.

• Art. 29.

Członkowie komisji dyscyplinarnych w zakresie orzekania w sprawach odpowiedzialności zawodowej są niezawiśli i podlegają tylko ustawom oraz obowiązującym zasadom etyki i deontologii zawodowej.

-Rozdział 5. Samorząd psychologów

• Art. 30.

1. Samorząd w wykonywaniu swych zadań podlega tylko przepisom prawa.

2. Jednostkami organizacyjnymi samorządu są:

1) Krajowa Izba Psychologów, która jest samorządem psychologów na szczeblu krajowym i posiada osobowość prawną,

2) Regionalne Izby Psychologów.

• Art. 31.

1. Siedzibą Krajowej Izby Psychologów jest miasto stołeczne Warszawa.

2. Obszar działania poszczególnych Regionalnych Izb Psychologów jest zgodny z podziałem administracyjnym kraju na województwa.

• Art. 32.

Organami samorządu są:

Krajowy Zjazd Psychologów, Krajowa Rada Psychologów, Krajowa Komisja Rewizyjna, Krajowa Komisja Dyscyplinarna, Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej, Regionalny Zjazd Psychologów, Regionalna Rada Psychologów, Regionalna Komisja Rewizyjna, Regionalna Komisja Dyscyplinarna Regionalny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.

Rozdział 5. Samorząd

Rozdział 5. Samorząd

psychologów

psychologów

Art. 33.

1. Zadaniem samorządu psychologów jest w szczególności:

1) dbałość o przestrzeganie standardów wykonywania zawodu psychologa,

2) nadzór nad przestrzeganiem zasad etyki zawodowej psychologa,

3) ochrona prawna metod i narzędzi psychologicznych,

4) reprezentowanie zawodu psychologa i ochrona jego interesów,

5) współpraca z Komisją Ekspertów, szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi oraz towarzystwami naukowymi w kraju i za granicą,

6) opiniowanie aktów prawnych dotyczących zawodu psychologa,

7) współpraca z organami władzy i administracji rządowej i samorządowej, związkami zawodowymi i samorządami zawodowymi oraz innymi organizacjami społecznymi w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu psychologa,

Rozdział 5. Samorząd

Rozdział 5. Samorząd

psychologów

psychologów

2. Zadania określone w ust. 1 organy samorządu psychologów wykonują w szczególności przez:

1) prowadzenie list psychologów i psychologów-stażystów,

2) stwierdzenie prawa wykonywania zawodu psychologa,

3) określenie zasad odbywania podyplomowego stażu zawodowego,

4) prowadzenie rejestru prywatnych praktyk psychologicznych,

Rozdział 5. Samorząd

psychologów

JRozdział 5. Samorząd-psychologów

5) określanie standardów i programów kształcenia podyplomowego psychologów oraz opiniowanie zasad i warunków uzyskiwania specjalizacji zawodowej,

6) prowadzenie wykazu chronionych metod psychologicznych,

7) występowanie w obronie indywidualnych

i zbiorowych interesów członków samorządu psychologów,

8) kontrola warunków wykonywania zawodu.

• Art. 34.

Wybory do organów samorządu odbywają się w głosowaniu tajnym w obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania.

• Art. 35.

1. Czynne prawo wyborcze przysługuje wszystkim członkom izb psychologów.

2. Bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim członkom izb psychologów, z zastrzeżeniem art. 37 ust. 3.

Rozdział 5. Samorząd

psychologów

i ^ ^

L-Rozdział 5. Samorząd--

psychologów

• Art. 36.

Organy samorządu podejmują uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy członków danego organu; w przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego.

• Art. 37.

1. Kadencja organów samorządu trwa cztery lata,

ale działają one do czasu ukonstytuowania się nowo wybranych organów.

2. Tę samą funkcję w organach izb psychologów można pełnić nie dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

L-Rozdział 5. Samorząd---""

psychologów

3. Co najmniej siedmioletni staż pracy w zawodzie jest wymagany w stosunku do:

• członków komisji dyscyplinarnych,

• rzecznika odpowiedzialności zawodowej i jego zastępców.

4. Mandat członka organu samorządu psychologów wygasa wskutek:

• zrzeczenia się mandatu,

• skreślenia z listy członków izby psychologów,

• zawieszenie w prawie wykonywania zawodu psychologa,

• ukarania prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej,

• odwołania przez organ, który dokonał wyboru,

• śmierci.

Krajowa Izba Psychologów

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa

i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73, poz. 763)

.Rozdział 6. Krajowarfzbar-Psychologów

• Art. 38.

Najwyższą władzą Krajowej Izby Psychologów jest Krajowy Zjazd Psychologów.

• Art. 39.

1. W Krajowym Zjeździe Psychologów biorą udział delegaci wybrani przez regionalne zjazdy oraz, z głosem doradczym, nie będący delegatami członkowie ustępujących organów Krajowej Izby Psychologów.

2. Liczbę delegatów z poszczególnych regionalnych izb określa Krajowa Rada zgodnie ze statutem samorządu, o którym mowa w art. 40 pkt. 1.

3. Krajowy Zjazd zwołuje Krajowa Rada co 4 lata.

Psychologów

• Art. 40.

Do zadań Krajowego Zjazdu Psychologów należy:

1. uchwalanie statutu samorządu psychologów,

określenie trybu i warunków przeprowadzania wyborów do organów samorządu, określenie liczby członków tych organów, trybu ich odwoływania oraz uchwalanie regulaminu organów Krajowej Izby Psychologów i ramowych regulaminów organów samorządowych,

2. uchwalenie programu działania Izby Krajowej,

3. uchwalenie Kodeksu Etyki Zawodowej,

Psychologów

4. uchwalanie absolutorium dla Krajowej Rady Psychologów, Krajowej Komisji Rewizyjnej, Krajowej Komisji Dyscyplinarnej i Krajowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej,

5. wybieranie przewodniczącego i członków Krajowej Rady, członków Krajowej Komisji Rewizyjnej, członków Krajowej Komisji Dyscyplinarnej oraz Krajowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej i jego zastępców,

6. określanie wysokości składki członkowskiej oraz ustalanie zasady jej podziału.

Psychologów

• Art. 41.

1. Krajową Radę Psychologów stanowią przewodniczący i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Psychologów oraz członkowie wybrani bezpośrednio przez zjazdy regionalne, po jednym

z każdej izby.

2. Krajowa Rada Psychologów zbiera się nie rzadziej niż raz na kwartał.

Psychologów

4. Krajowa Rada Psychologów wybiera spośród swoich członków Zarząd. W skład Zarządu wchodzą poza przewodniczącym wybrani spośród członków Krajowej Rady Psychologów wiceprzewodniczący, sekretarz, skarbnik

i członkowie.

5. Zarząd Krajowej Rady Psychologów jest jej organem wykonawczym i jest odpowiedzialny za swą działalność przed Krajową Radą Psychologów.

• Art. 42.

Do zakresu działania Krajowej Rady Psychologów należy:

1. przygotowanie projektu statutu samorządu zawodowego psychologów,

2. zapewnienie właściwych standardów wykonywania zawodu psychologa poprzez:

a) wnioskowanie do Rady Ministrów o określenie zasad, trybu i warunków uzyskiwania specjalizacji zawodowych,

b) określanie zasad i warunków doskonalenia zawodowego,

c) określanie merytorycznych zasad odbywania podyplomowego stażu zawodowego,

3. określanie zasad działalności samorządu i jego organów, a także określanie zasad prowadzenia listy psychologów i psychologów-stażystów i rejestru prywatnych praktyk psychologicznych,

4. uchwalanie budżetu Krajowej Rady Psychologów i przyjmowanie na wniosek Krajowej Komisji Rewizyjnej sprawozdań z jego wykonania przez Zarząd,

5. prowadzenie działalności informacyjnej, w tym wydawanie biuletynu,

6. delegowanie swoich przedstawicieli do Komisji Ekspertów.

Rozdział 6. Krarowa^zba

Rozdział 6. KraTowa4zba

Psychologów

Psychologów

Psychologów

• Art. 43.

1. Do zakresu działania Przewodniczącego Krajowej Rady Psychologów należy reprezentowanie Krajowej Rady na zewnątrz oraz kierowanie bieżącą pracą Zarządu.

2. Przewodniczący Krajowej Rady Psychologów może powołać rzecznika prasowego Krajowej Rady Psychologów.

Psychologów

• Art. 44.

Do zakresu działania Zarządu Krajowej Rady Psychologów należy:

1. kierowanie bieżącymi pracami Krajowej Rady Psychologów,

2. przygotowanie projektów uchwał dla Krajowej Rady Psychologów,

3. realizacja uchwał Krajowej Rady Psychologów,

4. realizacja budżetu samorządu,

5. przedkładanie sprawozdań Krajowej Radzie Psychologów z realizacji budżetu

i innych uchwał Krajowej Rady Psychologów.

Psychologów

• Art. 45.

Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Psychologów zwołuje Krajowa Rada Psychologów:

• z własnej inicjatywy,

• na wniosek Krajowej Komisji Rewizyjnej,

• na wniosek co najmniej 13 regionalnych rad.

• Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Psychologów zwołuje się w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia wniosku.

Psychologów

• Art. 46.

Do zakresu działania Krajowej Komisji Rewizyjnej należy:

• kontrola Zarządu Krajowej Rady Psychologów w zakresie działalności finansowej i gospodarczej,

• przedstawianie sprawozdań z działalności kontrolnej Krajowej Radzie Psychologów i Krajowemu Zjazdowi Psychologów,

• występowanie na Krajowym Zjeździe z wnioskiem o udzielenie absolutorium Krajowej Radzie Psychologów.

• Art. 47.

Krajowa Komisja Dyscyplinarna przygotowuje projekt regulaminu pracy Krajowej Komisji Dyscyplinarnej.

Krajowa Komisja Dyscyplinarna rozpatruje odwołania od orzeczeń regionalnych komisji dyscyplinarnych oraz odwołania. Orzeczenia Krajowej Komisji Dyscyplinarnej, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 4 oraz art. 48, są ostateczne.

• Art. 48.

Od orzeczenia wydanego przez Krajową Komisję Dyscyplinarną przysługuje stronom, Ministrowi Sprawiedliwości, Rzecznikowi Praw Obywatelskich oraz Przewodniczącemu Krajowej Rady Psychologów odwołanie do właściwego miejscowo sądu apelacyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia Krajowej Komisji Dyscyplinarnej wraz z uzasadnieniem.

Rozdział 6. Kratowa^zba

Rozdział 6. KraTowa4zba

Psychologów

Psychologów

Psychologów

• Art. 49.

• Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej przed rozpatrzeniem sprawy może przeprowadzić postępowanie polegające na uzupełnieniu materiałów sprawy dodatkowymi informacjami od osób i instytucji.

• Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej w imieniu Krajowej Komisji Dyscyplinarnej składa sprawozdania ze swej działalności Krajowemu Zjazdowi Psychologów.

Psychologów

• Art. 50.

Działalność samorządu jest finansowana:

• ze składek psychologów i psychologów -stażystów,

• z działalności gospodarczej,

• z innych źródeł, a w szczególności z zapisów, darowizn, dotacji, grantów.

Regionalne Izby Psychologów

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73,

poz. 763)

Psychologów

• Art. 51.

Psychologowie i psychologowie - stażyści zamieszkali na terenie danego województwa tworzą Regionalną Izbę Psychologów.

• Art. 52.

Najwyższą władzą Regionalnej Izby Psychologów jest Zjazd Regionalny.

Rozdział 7. RegioTrałne-łzby-'' Psychologów

• Art. 53.

1. W zjeździe Regionalnej Izby Psychologów uczestniczą wszyscy psychologowie należący do danej izby

oraz bez prawa głosu psychologowie-stażyści tej izby.

2. Jeżeli liczba członków Regionalnej Izby Psychologów przekracza 300 osób, Zjazd Regionalnej Izby Psychologów stanowią delegaci w liczbie określonej przez statut samorządu zatwierdzony przez Krajowy Zjazd Psychologów.

[,-Rozdział 7. Regionałnre4zby^^ Psychologów

3. Zjazd Regionalnej Izby Psychologów zwołuje Regionalna Rada nie mniej niż 2 razy w okresie kadencji.

Zjazd odbywający się co 4 lata jest zjazdem sprawozdawczo-wyborczym i uczestniczą w nim także, z głosem doradczym, nie będący delegatami członkowie ustępujących organów izby.

4. Do zadań Zjazdu Regionalnej Izby Psychologów należy:

podejmowanie uchwał w sprawach objętych zakresem działania izby,

uchwalenie budżetu, ustalanie zasad gospodarki finansowej izby oraz zatwierdzenie sprawozdań Rady Regionalnej Izby Psychologów z jego wykonania, rozpatrywanie i zatwierdzanie rocznych i kadencyjnych sprawozdań Regionalnej Rady, Regionalnej Komisji Rewizyjnej, Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej oraz Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej,

uchwalenie regulaminów organów samorządu psychologów zgodnych z wymaganiami statutu, o którym mowa w art. 40 pkt. 1, wybór przewodniczącego i członków Regionalnej Rady, członków Regionalnej Komisji Rewizyjnej, członków Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej oraz Regionalnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej i jego zastępców,

wybór przedstawiciela wchodzącego do Rady Krajowej Izby Psychologów,

wybór delegatów na Krajowy Zjazd Psychologów.

Rozdział 7. Regiomatnre+zby

Rozdział 7. Regfonałne^zby "

Psychologów

Psychologów

L-Rozdział 7. Regionałne -tzby Psychologów

• Art. 54.

Nadzwyczajny Regionalny Zjazd Psychologów zwołuje Regionalna Rada na wniosek:

• Krajowej Rady Psychologów,

• Regionalnej Komisji Rewizyjnej,

• co najmniej 13 członków regionalnej izby.

• Nadzwyczajny Regionalny Zjazd Psychologów zwołuje się w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia wniosku.

Psychologów

• Art. 55.

1. Działalnością Regionalnej Izby Psychologów w okresie między regionalnymi zjazdami kieruje Rada Regionalnej Izby Psychologów.

2. W skład Regionalnej Rady wchodzą przewodniczący i członkowie.

Na wniosek przewodniczącego Rada wybiera spośród swoich członków zastępców przewodniczącego, sekretarza i skarbnika.

Rozdział 7. RegioTrałne-łzby-'' Psychologów

3. Do zakresu działania Regionalnej Rady Psychologów należy przede wszystkim przestrzeganie standardów wykonywania zawodu psychologa, realizowane przez:

• organizację doskonalenia zawodowego psychologa,

• nadzór nad należytym wykonywaniem zawodu przez psychologów,

• nadzór nad należytym przebiegiem podyplomowego stażu zawodowego psychologów-stażystów poprzez zapewnienie opiekuna merytorycznego stażu i pokrycie jego wynagrodzenia,

• prowadzenie rejestru psychologów i psychologów-stażystów z danego regionu,

• prowadzenie rejestru prywatnych praktyk psychologicznych,

• współpracę z wojewodą w zakresie nadzoru nad zgodnym z zezwoleniem wykonywanie prywatnych praktyk psychologicznych,

• wykonywanie uchwał Regionalnego i Krajowego Zjazdu Psychologów,

• wykonywanie zadań zleconych przez Krajową Radę Psychologów,

• zarządzanie majątkiem i działalnością gospodarczą izby.

Psychologów

4. W posiedzeniach Regionalnej Rady mają prawo uczestniczyć przedstawiciele Regionalnej Komisji Rewizyjnej, przewodniczący Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej oraz Regionalny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.

• Art. 56.

1. Do zakresu działania przewodniczącego Regionalnej Rady należy:

reprezentowanie Rady na zewnątrz, proponowanie Radzie kandydatów spośród jej członków na zastępców przewodniczącego, sekretarza i skarbnika Rady.

2. Przewodniczący Regionalnej Rady może powołać rzecznika prasowego Rady.

• Art. 57.

Regionalna Komisja Rewizyjna: 1 kontroluje działalność regionalnej izby, w tym finansową i gospodarczą,

przedstawia sprawozdania z działalności kontrolnej Regionalnemu Zjazdowi,

występuje z wnioskiem o udzielenie absolutorium Regionalnej Radzie,

może wystąpić z wnioskiem o zwołanie Nadzwyczajnego Regionalnego Zjazdu.

Rozdział 7. Regfonałne+zby

Rozdział 7. Regiona^ne-Izby "

Psychologów

Psychologów

L-Rozdział 7. Regionałne -tzby Psychologów

• Art. 58.

1. Do zadań Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej należy rozpatrywanie spraw z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej członków regionalnych izb.

2. Regionalna Komisja Dyscyplinarna składa roczne i kadencyjne sprawozdanie Regionalnemu Zjazdowi.

Psychologów

• Art. 59.

1. Do kompetencji Regionalnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej należy wnoszenie spraw do Regionalnej Komisji Dyscyplinarnej:

• z urzędu, w przypadkach określonych w art. 20,

• na wniosek zainteresowanej osoby lub instytucji.

2. Regionalny Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej składa okresowe i kadencyjne sprawozdanie Regionalnemu Zjazdowi.

Rozdział 8. Przepis karny

• Art. 61.

1. Osoba, która świadczy usługi psychologiczne nie mając prawa wykonywania zawodu psychologa podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

2. W przypadku określonym w ust. 1, orzekanie następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Przepisy przejściowe i końcowe

USTAWA z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa

i samorządzie zawodowym psychologów. (Dz. U. Nr 73, poz. 763)

L-Rozdział 9. Przepisyprzejściowe i końcowe

• Art. 62.

1. Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z istniejącymi ogólnopolskimi stowarzyszeniami zrzeszającymi psychologów i związkami zawodowymi psychologów, powoła w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, Komitet Organizacyjny Izb Psychologów, zwany dalej "Komitetem".

L-Rozdział 9. Przepisyprzejściowe i końcowe

2. Zadaniem Komitetu, o którym mowa w ust. 1 jest:

• opracowanie regulaminów wyborów delegatów na pierwszy Krajowy Zjazd Psychologów i wyboru tymczasowych organów izb oraz projektu regulaminu pierwszego Krajowego Zjazdu Psychologów,

• zwołanie, zgodnie z przepisami ustawy, pierwszych regionalnych zjazdów oraz Krajowego Zjazdu Psychologów.

3. Do czasu wyboru krajowych organów samorządu psychologów Komitet ma uprawnienia Krajowej Rady Psychologów.

-Rozdział 9. Przepisyprzejściowe i końcowe

• Art. 63.

1. Psychologów, którzy w dniu wejścia w życie ustawy

posiadali dyplom magistra psychologii lub dyplom

magistra filozofii chrześcijańskiej ze specjalizacją

filozoficzno-psychologiczną uzyskany na Katolickim

Uniwersytecie Lubelskim do 1 października 1981 roku

lub dyplom magistra filozofii chrześcijańskiej

w zakresie psychologii uzyskany w Akademii Teologii

Katolickiej do końca 1992 roku oraz pracowali

w zawodzie co najmniej dwa lata wpisuje się na listę

psychologów Regionalnej Izby Psychologów, na której

obszarze wykonują zawód.

-Rozdział 9. Przepisyprzejściowe i końcowe

2. Osoby zatrudnione na stanowiskach psychologów, które nie spełniają warunków określonych w ust. 1, mogą w okresie 1 roku od wejścia w życie ustawy wystąpić do Krajowej Rady Psychologów z wnioskiem o przyznanie prawa wykonywania zawodu, który zostanie rozpatrzony w terminie 3 miesięcy od dnia jego wpłynięcia.

L-Rozdział 9. Przepisyprzejściowe i końcowe

• Art. 64.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2002 r., z wyjątkiem art. 62 ust. 1, który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2006 roku, ale....

Co dalej z ustawą?

• Według wielu zainteresowanych.....zawierała liczne usterki

prawne.

• Początkowo, ustawa miała zacząć obowiązywać już 1 stycznia 2002 roku, lecz ze względu na niemożność jej wykonania, ówczesny Minister Pracy Jerzy Hausner zwrócił się do Sejmu o przełożenie terminu jej wejścia w życie o 4 lata.

• Argumentował wówczas, że ustawa ta jest niewykonalna.

• W dyskusjach w parlamencie wskazywano na szereg wad prawnych ustawy, wskutek których zdecydowano

o przesunięciu terminu jej wejścia w życie, dając rządowi 4 lata na usunięcie jej wad prawnych.

Co dalej z ustawą?

• Niestety, projekty nowelizacji również zawierały błędy i nie zostały przyjęte przez ówczesny Sejm.

• W rezultacie, w ciągu tych 4 lat wadliwa ustawa nie została poprawiona!!!!!!!!

Co dalej z ustawą?

• Kolejna Minister Pracy - Krzysztof Michałkiewicz początkowo zamierzał odroczyć wejście w życie ustawy

0 kolejne 2 lata, by mieć czas na wprowadzenie koniecznych zmian, lecz, pod naciskiem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego,

w ostatniej chwili wycofał się z tego projektu.

• W rezultacie, pomimo negatywnych opinii sejmowych prawników, którzy dostrzegali liczne problemy, z dniem

1 stycznia 2006 zaczęła obowiązywać niepoprawiona ustawa, która według przeciwników nigdy nie powinna była wejść w życie.

Co z tego wynika?

Głos przeciwników

LjKto może pracowacw-zawodzie psychologa?

• W tej chwili nikt jeszcze nie posiada prawa wykonywania zawodu psychologa.

• Prawo wykonywania zawodu wydawać mają nieistniejące jeszcze Izby Psychologiczne. Spodziewano się, że zostaną one powołane do końca 2006 roku.

• Do tej pory nie powołano żadnej izby!!!!!!

Pomoc psychologiczna?

• Jeszcze większy problem powstaje w związku z zastrzeżeniem tylko dla psychologów prawa do udzielania pomocy psychologicznej.

• „Pomoc psychologiczna" jest terminem prawnie niezdefiniowanym.

• W języku psychologów rozumiana jest bardzo szeroko.

Oto jedna z definicji, nauczanych na Uniwersytecie Śląskim: Pomoc psychologiczna to szczególny rodzaj interakcji między osobą pomagającą a wspomaganą, w której osoba pomagająca:

• działa prospołecznie - kieruje się motywacją empatyczno-autoteliczną;

• wykorzystuje wiedzę psychologiczną do rozwiązywania - na zasadach współpracy - problemów życiowych osoby wspomaganej.

Pomoc psychologiczna

• Wynikałoby z tego, że pomocą psychologiczną jest

np.

• pocieszanie zestresowanego dziecka przez pedagoga,

• udzielanie porad w rozwiązywaniu życiowych problemów na łamach czasopism,

• dodawanie rannemu otuchy przez ratownika medycznego,

• porada udzielona przez księdza.

• Ustawa grozi poważnymi karami za coś, co pozostaje prawnie niezdefiniowane i niedookreślone.

• Brak kompletnego, jednoznacznego i precyzyjnego określenia wszystkich elementów czynu zabronionego oraz grożącej za jego popełnienie kary jest sprzeczny

z Konstytucją (zgodnie z postanowieniem Trybunału Konstytucyjnego z 25.09.1991^ S/91 i z 13.06.1994^ S

Prywatna praktyka psychologiczna

> Art. 18. stanowi, że, by prowadzić prywatny gabinet psychologiczny, trzeba będzie mieć nie tylko wpis do ewidencji działalności gospodarczej, jak to jest w tej chwili, ale także:

prawo wykonywania zawodu, wydane przez Regionalną Izbę Psychologiczną;

wpis do Krajowego Rejestru Sądowego; wpis do rejestru prywatnych praktyk psychologicznych, prowadzonego przez właściwą Radę Regionalnej Izby Psychologów;

zgodę wojewody (wydaną na podstawie spełnienia nieokreślonych jeszcze warunków, które zostaną ustanowione przez Komisję Ekspertów).

Wg przeciwników....

• Twórcy ustawy utrudniają psychologom rozpoczęcie prywatnej praktyki, mnożąc zezwolenia i oddając decyzję o tym, czy psycholog z uprawnieniami zawodowymi będzie mógł otworzyć praktykę, Komisji Ekspertów (działających przez wojewodę) i Radzie.

• Jeżeli uznaje się psychologa po stażu za zdolnego do świadczenia usług psychologicznych, to dlaczego ma on uzyskiwać jeszcze kolejne zezwolenie? Czy po to, by kolejne ciało mogło kontrolować, pobierać opłaty i wydawać uznaniowe decyzje? Korupcjogenność tego zapisu jest oczywista.

Absolwenci psychologii

• Aby absolwenci studiów uzyskali prawo wykonywania zawodu, będą musieli skończyć roczny staż (art. 8).

• Nie jest jasne (ustawa tego nie określa), gdzie będą mogli taki staż ukończyć (zapewne miejsc stażowych będzie niewiele), kto ma im ten staż zorganizować i kto będzie go finansował.

• Najprawdopodobniej tylko nieliczni absolwenci znajdą miejsca stażowe i będą musieli opłacać go z własnej kieszeni. Pozostali nie będą mogli podjąć pracy w wyuczonym zawodzie.

szarlatanów

• Ustawa wprowadza liczne, administracyjne utrudnienia dla psychologów, zrzeszonych w Izbie, ale już nie dla pozostałych osób.

• Ustawa zabrania wprawdzie pod karą ograniczenia wolności lub grzywny (art. 61.) udzielania pomocy psychologicznej i prowadzenia psychoterapii bez stosownych zezwoleń. Nie definiuje jednak jednoznacznie tego, co właściwie jest zabronione.

• Można zatem łatwo wyobrazić sobie gabinety parapsychologiczne oferujące pomoc psychologiczną pod inną nazwą, np. jako "astroterapię", "pomoc w rozwoju osobistym", "terapię psychopedagogiczną", "logoterapię", „psychoedukację" itd.

• Nie istnieje żadna metoda, pozwalająca urzędnikowi gminy, czy prokuratorowi precyzyjnie odróżnić nielegalną „pomoc psychologiczną" od dozwolonego „wsparcia duchowego", „wsparcia moralnego", czy „pomocy w rozwiązywaniu problemów emocjonalnych".

Ustawa o zawodzie psychologa nie powinna nikomu zabraniać rozmawiać z ludźmi z intencją przyniesienia ulgi - także za pieniądze.

1 Mogłaby natomiast co najwyżej zabronić posługiwać się tytułem psychologa osobom, które nie mają odpowiedniego wykształcenia.

1 W wolnym kraju ludzie, którzy mają ochotę iść do wróżki, czy radiestety, powinni mieć takie prawo. Niechże tylko wróżka nie posługuje się tytułem psychologa.

1 Tymczasem tą akurat kwestię, którą ustawa mogłaby sensownie uregulować - tj. prawo do posługiwania się tytułem psychologa -ustawa zupełnie pomija. Nadal każdy może posługiwać się tytułem psychologa (choć już nie każdy może udzielać pomocy psychologicznej)._

-Ko nsekwen cj eaktuałn ego stanu

• Zamieszanie prawne - ustawa obowiązuje, ale nie ma możliwości wykonywania jej z powodu braku samorządu.

• Nie ma prawa wykonywania zawodu - może być dopiero po powstaniu organów krajowych samorządu. Pracodawcy żądają dokumentu potwierdzającego to prawo przy przyjmowaniu do pracy, także przy dodatkowych uprawnieniach - do badań psychologicznych kierowców, detektywów, sędziów, itp. Sytuacja psychologów na rynku pracy jest bardzo trudna.

• Absolwenci psychologii nie mogą podjąć stażu zawodowego (zapis w ustawie), ponieważ brak rozporządzenia wykonawczego. Wprowadzenie rocznej pracy pod opieką doświadczonego psychologa dla osób po ukończeniu studiów akademickich jest niezbędne jako forma wdrożenia do praktyki psychologicznej. Europejski Dyplom Psychologa (EuroPsy), inicjatywa EFPA (Europejska Federacja Towarzystw Psychologicznych), wyraźnie to przewiduje. Wprowadzenie tego dyplomu w krajach Unii Europejskiej przed wdrożeniem ustawy o zawodzie psychologa uniemożliwi polskim psychologom uzyskanie go.

• Brak możliwości wykonywania realnej pieczy nas wykonywaniem zawodu. W przypadkach zawinionego złamania zasad wykonywania zawodu lub wykroczeń wobec zasad etycznych nie ma możliwości podjęcia działań dyscyplinarnych wobec psychologa. Sądownictwo koleżeńskie w stowarzyszeniach dotyczy wyłącznie członków. Do Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w kadencji 2007-2009 wpłynęło 109 skarg na działania psychologów, z czego tylko 33 dotyczyły naszych członków i zostały rozpatrzone.

• Świadczenie usług przez osoby nie będące psychologami lub posługujące się dyplomami szkół nie mających wymaganych akredytacji.

Odwlekanie przez ministra właściwego ds. pracy rozwiązania tej sytuacji spowoduje dalsze ograniczenie praw naszych klientów do kompetentnych i profesjonalnych usług psychologicznych. Sytuacja ta dotyka także psychologów utrudniając im swobodny wybór miejsca pracy i korzystania z uzyskanych dodatkowych kwalifikacji i uprawnień.

Co dobrego daje ustawa?

Korzyści płynące z ustawy

• Do wykonania zawodu psychologa niezbędne jest uzyskanie odpowiedniego wykształcenia:

• ukończenie 5-letnich studiów psychologicznych, zakończonych uzyskaniem dyplomu magistra psychologii

• wiedza o mechanizmach i prawidłowościach funkcjonowania człowieka

• podstawowa umiejętność pracy z ludźmi

Korzyści płynące z ustawy

• Aby podjąć w sposób odpowiedzialny samodzielną pracę wymagane jest odbycie rocznego stażu zawodowego pod opieką doświadczonego psychologa

• Do zadań psychologa należy:

• diagnostyka

• pomoc psychologiczna

• prowadzenie badań naukowych w zakresie psychologii

• nauczanie psychologii

• Praca psychologa odwołuje się do kodeksu etyki zawodowej

Kodeks etyczny APA

• Zasady ogólne sformułowane przez APA (2002 - Kodeks etyczny Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego) są podstawowymi drogowskazami etycznymi dla psychologów, do których odwołują się inne kodeksy.

Kodeks etyki zawodowej

• Ogólne zasady etyczne formułowane w wielu kodeksach zawodowych wyrażają wartości i wzorce uprawiania zawodu.

• Kodeks jest rodzajem przewodnika, który wskazuje psychologowi, jak dążyć do najlepszego sposobu uprawiania zawodu.

Zasady etyczne APA

Działanie na rzecz dobra klienta i nieszkodzenie mu. Odpowiedzialność wobec klientów i społeczności, wierność standardom zawodowym.

3. Integralność, uczciwość zawodowa.

4. Sprawiedliwość.

5. Respektowanie praw człowieka i jego godności.

Kodeks APA

• Szczegółowe zasady etyczne i zasady postępowania dotyczą działalności psychologów w następujących dziedzinach:

• ocena, diagnoza i interwencja

• terapia

• nauczanie, superwizja, badania naukowe

• psychologii sądowej

• wystąpień publicznych, reklamy usług psychologicznych

• rozwiązywania dylematów etycznych

Dobro klienta

• Zasada ta obowiązuje we wszystkich zawodach zaufania publicznego.

• Działanie zawodowe psychologa (opinie, wskazówki) ma wpływ na losy i życie ludzi, z którymi pracuje - dlatego psycholog zobowiązany jest dbać o dobrostan

i chronić przed stratą,

czy minimalizować cierpienie.

Zasada działania na rzecz

dobra klienta

i nieszkodzenie mu

Jak to robić?

• dbać o własne kompetencje zawodowe

•dbać o własny stan psychiczny i fizyczny w trakcie wykonywania zawodu

zawodowe

•Psycholog powinien pamiętać

0 stałym dokształcaniu

1 podnoszeniu własnych umiejętności zawodowych.

zawodowe

• Samoświadomość - określenie granic własnych kompetencji, aby nie

podejmować się zadań wykraczających poza nie (znajomość technik diagnostycznych, terapeutycznych, praca z osobami z innego kręgu kulturowego itp.)

•Wiedza z obszaru innej profesji

•psycholog sądowy - podstawy prawa

•psycholog rehabilitacyjny podstawy medyczne

• Umiejętność współpracy z innymi profesjonalistami.

• Dbałość o własną kondycję psychiczną (np. własna terapia, kontakt z innymi psychologami) i fizyczną.

Dbałość o kompetencje

Dbałość o kompetencje

zawodowe

zawodowe

Zasada odpowiedzialności zawodowej

Konflikt pełnionych ról

•Konflikt kilku ról

•Konflikt wewnątrz roli zawodowej

Odpowiedzialność zawodowa

• Psycholog tworzy ze swoim klientem relację opartą na zaufaniu - podstawa działania

i współpracy.

• Świadomość tego oraz odpowiedzialność zawodowa wobec klienta oznacza ścisłe przestrzeganie roli zawodowej i unikanie sytuacji konfliktu ról społecznych.

• Nieprzestrzeganie tej zasady może narazić klienta na cierpienie lub poczucie wykorzystania.

Konflikt kilku ról

• niebezpieczne jest bycie w 2 rolach

• bycie jednocześnie przyjacielem (relacja oparta na wymianie informacji, emocji oraz świadczeń) i psychologiem (relacja o charakterze formalnym, role opisane w kontrakcie)

• może się to przyczynić do min. nieświadomego zniekształcenia informacji, wyników, interpretacji

•chęć poprawy funkcjonowania klienta i respektowanie prawa do podejmowania własnych decyzji nawet, jak klient wybiera szkodliwe dla siebie rozwiązanie

Odpowiedzialność zawodowa

• Troska o właściwe warunki pracy

z klientem

• Dotrzymywanie warunków kontraktu - przerywanie relacji bez wyraźnych powodów i bez zapewnienia dalszej opieki innego psychologa jest niedopuszczalne

Konflikt wewnątrz rołi

zawodowej

Odpowiedzialność zawodowa

• Pokora i świadomość własnych kompetencji (korzystanie z konsultacji innego psychologa)

• Społeczne kształtowanie obrazu psychologii i psychologów (np. występując w mediach)

Uczciwość zawodowa

•Psycholog stosuje w pracy tylko sprawdzone i naukowo uzasadnione metody diagnozy, czy pomocy psychologicznej

•Metody eksperymentalne - tylko badawczy aspekt pracy psychologa

Uczciwość zawodowa

•Refleksja nad własnym systemem wartości - analiza osobistych przekonań pozwala uniknąć zniekształcenia relacji z klientem (co sądzisz o aborcji?)

Uczciwość zawodowa

•Podejmowanie tylko tych zadań, które należą do profesji psychologa

•przesłuchanie dziecka -wsparcie i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, a nie ustalanie przebiegu zdarzeń

Zasada sprawiedliwości

• Każdy klient, niezależnie od swoich cech specyficznych tj. pochodzenie rasowe, etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniowa, partyjna, stan zdrowia, preferencje seksualne itd.

ma prawo do jednakowego traktowania w relacji z psychologiem

5.

Zasada respektowania praw człowieka i poszanowania jego godności

4.

Zasada sprawiedliwości

Zasada sprawiedliwości

•Jednakowy dostęp dla wszystkich do usług psychologicznych • Co z psychoterapią?

•Stała kontrola własnych przekonań, postaw oraz gotowość na rozszerzenie swojej wiedzy, doświadczenia

Prawa klienta

•Poszanowanie prawa klienta do:

1. autonomii, podmiotowości

2. godności

3. intymności, prywatności

4. poufności (tajemnica zawodowa)

Prawa klienta

• Relacja klienta z psychologiem ma w większości charakter dobrowolny. Są jednak pewne ograniczenia:

• prawne - np. poborowi

• psychologiczne - rodzice z niechętnym do współpracy dziecko; rekrutacja itp.

• Relacja klient-psycholog jest niesymetryczna: psycholog ma wiedzę i kompetencje, ale nie wolno jej wykorzystać przeciwko klientowi

Jrr-Autonomia, podmiotowość klienta

• autonomia - wolność działania oraz wolność wyboru własnych sądów i przekonań

• wyraża się w uzyskaniu od klienta dobrowolnej zgody na współpracę na podstawie przekazanych informacji o zasadach współpracy, celach i zamierzonych efektach

• zgoda w odniesieniu do relacji i metod

podmiotowość klienta

• podmiotowość - możliwość podejmowania własnych decyzji i wyrażania własnych opinii

• wyraża się w prawie do: • informacji zwrotnej o wyniku diagnozy,

postępach terapii oraz wynikach badań naukowych

2. Poszanowanie godności

• Godność człowieka jest bezwarunkowa i niezbywalna - szacunek dla człowieka jako wartość samą w sobie

• Ważne szczególnie, gdy do psychologa trafia na diagnozę osoba oskarżona

l-Autonomiar —

3. Prywatność i intymność

• Prawo do prywatności i jej ochrona zawarte jest w art.45 i 51 Konstytucji RP

• Psycholog nie ma prawa wkraczać we wszystkie sfery życia prywatnego klienta, jego przemyśleń, poglądów, marzeń itd. - tylko tyle, ile wymaga diagnoza, terapia; w granicach określonych przez kontrakt (zasady współpracy, oczekiwania i cele klienta)

4. Tajemnica zawodowa

1. wszystko to, czego dowiedział się psycholog w związku z wykonywaniem zawodu

2. obejmuje również psychologa niesprawującego bezpośredniej opieki nad pacjentem

3. obowiązuje również po śmierci pacjenta

4. dopuszczeni do informacji uzyskanych od klienta są inni psychologowie - superwizorzy (bez danych identyfikacyjnych)

Regulacje prawne

• Art. 266.

§ 1. Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kodeks karny

Regulacje prawne

• Art. 51.

W dokumentacji dotyczącej badań lub przebiegu leczenia osoby, wobec której podjęto czynności wynikające z niniejszej ustawy, nie utrwala się oświadczeń obejmujących przyznanie się do popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary. Zasadę tę stosuje się również do dokumentacji dotyczącej badań przeprowadzonych na żądanie uprawnionego organu.

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego

Regulacje prawne

• Art. 52.1.

Nie wolno przesłuchiwać osób obowiązanych do zachowania tajemnicy, stosownie do przepisów niniejszego rozdziału, jako świadków na okoliczność wypowiedzi osoby, wobec której podjęto czynności wynikające z niniejszej ustawy, co do popełnienia przez nią czynu zabronionego pod groźbą kary.

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego

4. Tajemnica zawodowa

• prawnie zostało określone, w jakich sytuacjach i warunkach tajemnica zawodowa może zostać złamana przez psychologa

• punktem odniesienia jest zawsze życie i zdrowie klienta lub innych osób

• zawsze należy dokładnie rozważyć taką sytuację i skonsultować z innymi psychologami, którzy mają bardziej obiektywny i bezstronny ogląd sytuacji

Regulacje prawne

• Zwolnienie z obowiązku przestrzegania tajemnicy zawodowej regulują przepisy Kodeksu postępowania karnego.

• Art. 180.

§ 1. Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy służbowej lub tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy.

Regulacje prawne

§ 2. Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy adwokackiej, lekarskiej lub dziennikarskiej mogą być przesłuchane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy to jest niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. O przesłuchaniu lub zezwoleniu na przesłuchanie decyduje sąd.

Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Regulacje prawne

§ 3. Zwolnienie dziennikarza od obowiązku zachowania tajemnicy nie może dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również identyfikację osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie powyższych danych.

4. Tajemnica zawodowa

• Ochrona tajemnicy zawodowej obejmuje także:

• zasady prowadzenia i przechowywania dokumentacji, nagrań

• używanie studiów przypadku w nauczaniu psychologii

• odpowiedzialności za osoby współpracujące, które nie są psychologami

Kodeks zawodu psychologa

• Tekst Kodeksu Etyczno-Zawodowego Psychologa w obecnej wersji zatwierdzony został przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w 1991 roku.

• Kodeks ten stanowi podstawową wykładnię zasad etycznych obowiązujących członków Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, co zostało wyrażone w statucie Towarzystwa.

Regulacje prawne

§ 4. Przepisu § 3 nie stosuje się, jeżeli informacja dotyczy przestępstwa, o którym mowa w art. 240 § 1 Kodeksu karnego.

§ 5. Odmowa przez dziennikarza ujawnienia danych, o których mowa w § 3, nie uchyla jego odpowiedzialności za przestępstwo, którego dopuścił się publikując informację.

Kodeks zawodu

psychologa

Kodeks zawodu psychologa

• Psychologia jako profesja i jako dyscyplina naukowa należy do tych dziedzin ludzkiej aktywności, w których centrum zainteresowania i oddziaływań jest człowiek.

Kodeks zawodu psychologa

• Relacje interpersonalne nawiązywane przez psychologa występującego zarówno w roli praktyka ,jak badacza, czy nauczyciela podobnie jak wszelkie relacje międzyludzkie posiadają zawsze wymiar etyczny.

Kodeks zawodu psychologa

• Rola zawodowa psychologa obejmuje ingerencję w sposób istnienia drugiego człowieka jako indywidualnej i niepowtarzalnej całości, ingerencję, której skutki mogą być nieodwracalne.

• Te okoliczności decydują o znaczeniu przestrzegania zasad etyki zawodowej w działalności psychologów i uzasadniają stawianie im wysokich wymagań etycznych.

Kodeks zawodu psychologa

• Celem jego działalności profesjonalnej jest niesienie pomocy innej osobie w rozwiązywaniu trudności życiowych i osiąganiu lepszej jakości życia na drodze rozwoju indywidualnych możliwości oraz ulepszaniu kontaktów międzyludzkich.

Kodeks zawodu psychologa

• Relacje te mają jednak szczególny, niesymetryczny charakter wynikający z przewagi kompetencji interpersonalnych po stronie psychologa, który dysponuje specjalistyczną wiedzą i technikami służącymi do poznawania innych ludzi i oddziaływania na nich.

Kodeks zawodu psychologa

•Naczelną wartością dla psychologa jest dobro drugiego człowieka.

Kodeks zawodu psychologa

• W badaniach cel ten istnieje w dalszej perspektywie.

• Kontakt nawiązywany w celach badawczych, jeśli w swoich założeniach nie ma być pomocny, to w każdym razie nie powinien przynieść uszczerbku osobom uczestniczącym w badaniach.

Kodeks zawodu psychologa

• Mimo różnych porządków moralnych i światopoglądowych istnieje zespół podstawowych wartości humanistycznych, które znalazły wyraz w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ.

Kodeks zawodu psychologa

• W swoich czynnościach zawodowych psycholog zawsze powinien respektować te podstawowe wartości, zwłaszcza:

• godność osoby ludzkiej

• podmiotowość i autonomię człowieka

• prawo nieskrępowanego rozwoju człowieka

Kodeks zawodu psychologa

• Psycholog uznaje prawo każdego człowieka do kierowania się własnym systemem wartości, dokonywania własnych wyborów, jak również prawo do intymności.

Kodeks zawodu psychologa

• Jednocześnie psycholog świadomy jest skutków, jakie przynosi lub przynieść może w przyszłości jego oddziaływanie - ostatecznie powinny to być skutki pomyślne dla odbiorcy lub odbiorców czynności zawodowych psychologa.

Kodeks zawodu psychologa

•W każdym przypadku na psychologu ciąży odpowiedzialność za następstwa kontaktu, jaki w ramach swojej roli zawodowej nawiązuje z drugim człowiekiem.

Kodeks zawodu psychologa

• Granice ingerencji psychologa wyznaczone są z jednej strony - jego kompetencjami profesjonalnymi,

z drugiej strony - celami

i oczekiwaniami formułowanymi

przez osoby zgłaszające się po pomoc

psychologiczną.

Kodeks zawodu psychologa

•Współpracując z przedstawicielami innych zawodów, psycholog nie przekracza granic swoich kompetencji i szanuje kompetencje innych specjalistów.

Kodeks zawodu psychologa

• Jednocześnie psycholog dba o utrzymanie własnej tożsamości zawodowej, respektuje cele i wartości właściwe własnej profesji i wystrzega się identyfikacji z postawami innych specjalistów, jeśli te postawy są niezgodne z zasadami etycznymi zawodu psychologa.

Kodeks zawodu psychologa

•Zasada ta obowiązuje zawsze, ilekroć psycholog występuje w swojej roli zawodowej, bez względu na to, jakie specyficzne są cele i zadania instytucji, w której jest on zatrudniony.

Kodeks zawodu psychologa

»W przypadku rezygnacji z wykonywania zawodu psychologa na rzecz innych ról zawodowych (np. administracyjnych) osoba z wykształceniem psychologicznym nie powinna celowo wykorzystywać związanej z kierunkiem wykształcenia wiedzy oraz umiejętności poznawania ludzi i oddziaływania na nich w sposób niezgodny z etyką zawodową psychologa.

Kodeks zawodu psychologa

•Psycholog angażujący się w działalność polityczną nie powinien wykorzystywać prestiżu zawodu psychologa jako argumentu popierającego prezentowane poglądy.

Zasady ogólne (1)

•Wykonując czynności zawodowe, psycholog zawsze dąży do tego, żeby kontakt z nim był pomocny dla drugiego człowieka czy grupy osób.

Zasady ogólne (1)

• Psycholog z racji swojego zawodu poczuwa się do udzielania pomocy psychologicznej w każdych okolicznościach, gdy zachodzi taka potrzeba.

Zasady ogólne (2)

• Psycholog jest świadomy szczególnej odpowiedzialności wynikającej ze specyfiki wykonywanego zawodu.

• Powinien znać granice swoich kompetencji i nie podejmuje się zadań przekraczających jego możliwości.

• Dokłada wszelkich starań, aby zapewnić jak najwyższy poziom wykonywanej pracy.

Zasady ogólne (3)

• Przyjmując określoną postawę wobec norm moralnych i obyczajowych w życiu prywatnym psycholog zdaje sobie sprawę, że jego decyzje w sprawach osobistych mogą wpływać na jakość jego czynności zawodowych, a także rzutować na zaufanie społeczne do psychologii i psychologów.

Zasady ogólne (3)

• W społecznych oczekiwaniach zawarte są przy tym wysokie wymagania dotyczące przestrzegania zasad etycznych w życiu prywatnym przez osoby, których rola zawodowa obejmuje oddziaływania na drugiego człowieka.

Zasady ogólne (4)

• Obowiązkiem psychologa jest stały rozwój zawodowy i dążenie do stałego rozwoju osobistego.

• Kwalifikacje psychologa powinny odzwierciedlać aktualny poziom wiedzy i technik psychologicznych.

Zasady ogólne (4)

• Psycholog korzysta z dorobku nauki światowej.

• Przyjmowanie twierdzeń i metod wypracowanych w innych warunkach społecznych i kulturowych powinna poprzedzać krytyczna analiza możliwości ich wykorzystania w naszych warunkach.

Zasady ogólne (5)

• Psycholog ustosunkowuje się twórczo do zastanego dorobku swojej dyscypliny.

• Przyczynia się do rozwoju wiedzy, ulepszania metod badawczych, narzędzi diagnostycznych i technik terapeutycznych.

Zasady ogólne (5)

• Jest krytyczny wobec własnych dokonań, rozpowszechniając je ujawnia sposoby dotychczasowej weryfikacji.

• Dąży do bezstronności i obiektywizmu w ocenie nowych technik oddziaływania psychologicznego i nieprofesjonalnych form pomocy psychologicznej oraz powstrzymuje się od działań utrudniających ich rozwój, nie mając po temu merytorycznych powodów.

Założenia ogólne (6, 7)

• Psycholog udostępnia własny dorobek naukowy, przestrzegając zasad odpowiedzialności zawodowej, dobra osoby i dobra społecznego.

• Psycholog nie przedstawia niezgodnie z prawdą swojego wykształcenia kompetencji profesjonalnych i doświadczenia zawodowego.

Zasady ogólne (8)

• Psycholog powstrzymuje się od wykonywania czynności zawodowych, jeżeli okoliczności zewnętrzne lub jego własny aktualny stan fizyczny, czy psychiczny są tego rodzaju, że mogą istotnie obniżyć poziom wykonywanej pracy lub zakłócić bezstronność osądu zawodowego.

Zasady ogólne (9)

• Relacje między psychologami

opierają się na wzajemnym szacunku i koleżeństwie, wynikającymi ze wspólnoty wartości i celów, świadomości rangi społecznej wykonywanego zawodu oraz przyjętej na siebie odpowiedzialności zawodowej.

Zasady ogólne (10)

• Psycholog nie jest obojętny na odstępstwa od zasad etyki zawodowej ze strony innych psychologów.

• Stwierdzając nieetyczne postępowanie kolegi

w sprawach zawodowych lub dowiadując się o takim zachowaniu, psycholog stara się przekonać go o niewłaściwości jego czynów, korzystając gdy trzeba, z pomocy innych kolegów.

• Jeśli taka interwencja okazuje się nieskuteczna, psycholog zgłasza sprawę do zarządu oddziału PTP, który określa dalszy sposób jej załatwienia.

Zasady ogólne (12)

• Psycholog wykazuje stałą troskę

o prestiż i poziom wykonywania zawodu.

• Nie udostępnia specyficznych technik diagnozy psychologicznej osobom nieprzygotowanym

do ich kompetentnego stosowania.

Zasady ogólne (13)

•Psycholog nie może akceptować warunków pracy, które ograniczają jego niezależność zawodową, a zwłaszcza takich, które uniemożliwiają stosowanie zasad etyki zawodowej.

Zasady ogólne (11)

• Krytyczna ocena pracy i działalności innych psychologów nie powinna mieć charakteru deprecjonującego osobę i w żadnym przypadku nie może służyć do rozgrywek osobistych.

• Psycholog powstrzymuje się od wydawania takich ocen w obecności osób postronnych, dbając o nie podważanie zaufania

do psychologii i psychologów.

Zasady ogólne (12)

• Psycholog przeciwstawia się

podejmowaniu działalności psychologicznej, a zwłaszcza stosowaniu specyficznych technik diagnostycznych i terapeutycznych przez osoby nie posiadające kwalifikacji psychologicznych.

Zasady ogólne (13)

• Psycholog powinien domagać się

poszanowania dla własnej niezależności, bez względu na pozycję jaką zajmuje w hierarchii zawodowej.

• Każdy psycholog ma obowiązek występować w obronie niezależności swych kolegów.

Psycholog jako...

Praktyk

Badacz

Nauczyciel

i

popularyzator

Psycholog jako praktyk (14)

• Podejmując działalność praktyczną, psycholog akceptuje fakt, że jego

odpowiedzialność zawodowa przybiera wówczas konkretna formę odpowiedzialności za drugiego człowieka, czy grupę osób.

Psycholog jako praktyk (15)

• Psycholog powinien wykonywać swoje czynności zawodowe dążąc do osiągnięcia możliwie najwyższego poziomu swej pracy, bez względu na to, kto jest odbiorcą jego czynności i jaki jest jego osobisty stosunek do tej osoby czy osób.

Psycholog jako praktyk (15)

• W szczególności intencja niesienia pomocy i staranność w wykonywaniu czynności zawodowych przez psychologa nie zależy od takich właściwości klienta,

jak: pozycja społeczna, sytuacja , materialna, poglądy polityczne, światopogląd i system wartości, rasa, narodowość i wiek, a także charakter problemów wymagających interwencji psychologicznej.

Psycholog jako praktyk (16)

• Psycholog powinien poinformować klienta o ewentualnym ryzyku związanym ze stosowanymi metodami terapeutycznymi

oraz o istniejących metodach alternatywnych, z uwzględnieniem metod nie-psychologicznych.

Psycholog jako praktyk (16)

• Jeśli psycholog nie jest w stanie udzielić skutecznej pomocy wskutek braku kwalifikacji potrzebnych w danym wypadku lub powstania wadliwej relacji z klientem, kieruje go do innego psychologa lub do innego specjalisty.

Psycholog jako praktyk (16)

• Psycholog podejmuje się jedynie tych czynności zawodowych, do których posiada kwalifikacje

potwierdzone odpowiednim szkoleniem i doświadczeniem praktycznym.

Psycholog jako praktyk (17)

•Rozpoczynając pracę, psycholog każdorazowo uzgadnia z klientem cel i zakres swoich oddziaływań oraz zasadnicze sposoby postępowania.

Psycholog jako praktyk (17)

•Ustalenia te mają charakter wstępny i mogą ulec zmianie w toku dalszych kontaktów. W przypadku istnienia niezgodności poglądów należy dążyć do uzgodnienia jednolitego stanowiska.

Psycholog jako praktyk (18)

• Osoby zgłaszające się do psychologa nie z własnej inicjatywy zarówno dorośli jak dzieci, (kierowane na badania diagnostyczne lub zabiegi psychokorekcyjne) powinny być przez niego informowane o celu postępowania, stosowanych metodach, wynikach i sposobie ich udostępnienia.

• Psycholog stara się uzyskać akceptację planowanych czynności zawodowych przez te osoby.

Psycholog jako praktyk (17)

• Psycholog respektuje system wartości klienta i jego prawo do podejmowania własnych decyzji, nie powinien jednak podejmować się interwencji, jeśli jej cele lub stosowane metody nie byłyby zgodne z jego etyką zawodową.

Psycholog jako praktyk (19)

• Osoby małoletnia powinny być traktowane w sposób szczególny.

• Podstawową zasadą psychologa w pracy z osobami małoletnimi jest ich dobro, co oznacza, że osoby te w kontaktach z psychologiem mają prawa

nie mniejsze niż klienci dorośli.

• Kontakty z psychologiem w żadnym razie

nie mogą być realizowane pod presją ze strony instytucji i osób dorosłych decydujących w imieniu małoletniego.

Psycholog jako praktyk (19)

• W takim przypadku oraz z razie stwierdzenia naruszenia przez instytucję lub osoby dorosłe dobra małoletniego psycholog ma prawo odmówić współpracy z tymi instytucjami i osobami.

• Psycholog ma moralny obowiązek stać w obronie praw małoletniego.

• Psycholog ma prawo i też obowiązek respektować decyzję małoletniego jako osoby ludzkiej

w zakresie kontaktów z nim.

Psycholog jako praktyk (20)

•Osobom korzystającym z diagnozy i terapii psychologicznej psycholog udziela informacji o stosowanych metodach i uzyskanych wynikach, kierując się dobrem tych osób.

Psycholog jako praktyk (20)

• Psycholog unika postępowania stwarzającego ryzyko zagrożenia wartości cenionych przez klienta,

a także okazji do błędnej interpretacji podawanych informacji.

• W wypadkach wątpliwych psycholog upewnia się, czy informacje zostały właściwie zrozumiane.

Psycholog jako praktyk (21)

• Psychologa obowiązuje przestrzeganie tajemnicy zawodowej.

• Ujawnienie wiadomości objętych tajemnicą zawodową może nastąpić jedynie wtedy, gdy poważnie zagrożone jest bezpieczeństwo klienta lub innych osób.

Psycholog jako praktyk (21)

• Jeśli jest to możliwe, decyzję w tej sprawie należy dokładnie omówić z doświadczonym i bezstronnym kolegą.

• Materiały poufne powinny być komisyjnie zniszczone, jeżeli zaistnieją warunki grożące ich ujawnieniem.

Psycholog jako praktyk (22)

• Wnikanie w intymne, osobiste sprawy klienta dopuszczalne jest jedynie w takim zakresie, jaki wynika z celów pomocy psychologicznej.

Psycholog jako praktyk (23)

• Współpracując ze specjalistami z innych dziedzin lub korzystając z ich konsultacji (tj. wykonując badanie na ich zlecenie), psycholog udostępnia wyniki własnych badań tylko w takim stopniu, w jakim jest to potrzebne.

• Informuje przy tym o konieczności utrzymania tych danych w tajemnicy.

Psycholog jako praktyk (24)

• W szczególności psycholog powiadamia asystentów o obowiązku bezwzględnego przestrzegania tajemnicy zawodowej, z wyjątkiem zagrożenia bezpieczeństwa osób, a materiały powierzone asystentom do opracowania zabezpiecza w miarę możliwości przed imienną identyfikacją.

Psycholog jako praktyk (26)

• Gdy w swoich czynnościach zawodowych psycholog zostanie uwikłany w konflikt interesów, zarówno między osobami,

jak między osobami i instytucja, postępuje tak, aby nie spowodować szkody dla którejkolwiek z zainteresowanych stron.

• Jeśli w grę wchodzi konflikt między interesami osoby i instytucji, psycholog zachowuje bezstronność .

Psycholog jako praktyk (24)

• Korzystając z pomocy personelu pomocniczego bez pełnych kwalifikacji (np. asystenci psychologiczni, studenci, pielęgniarki itp.) psycholog odpowiada za realizację zasad etyki zawodowej.

Psycholog jako praktyk (25)

• Psycholog zachowuje wrażliwość etyczną, nie unika rozstrzygania konfliktów moralnych, lecz stara się je dostrzegać, dokładnie rozważa sytuację i podejmuje decyzje kierując się własnym rozeznaniem, w oparciu o naczelne wartości etyczne swojego zawodu.

• Nawet nie akceptując postępowania osoby, psycholog powinien starać się jej pomóc.

Psycholog jako praktyk (27,28)

• Ogłaszając lub reklamując usługi zawodowe, psycholog rzetelnie przedstawia swoje kwalifikacje i zakres oferowanych czynności.

• Psycholog jako psychoterapeuta jest świadomy niebezpieczeństw wynikających z jego możliwości wpływania na innych ludzi, w związku z czym poddaje się superwizji lub konsultacji.

Psycholog jako badacz (29)

• Psycholog w roli badacza zdaje sobie sprawę z tego, że wyniki badań naukowych nie tylko stanowią poszerzenie obszaru ludzkiej wiedzy, lecz mogą także być wykorzystane w praktyce społecznej.

Psycholog jako badacz (29)

• Psychologia ze względu na swą bliskość z życiem społecznym jest tą dziedziną nauki, której wyniki mogą być nadużywane w celu kształtowania przekonań i zachowania ludzi.

Psycholog jako badacz (29)

• Podejmując badania naukowe psycholog starannie rozważa ich stronę etyczną, a zwłaszcza możliwe pozytywne i negatywne konsekwencje udostępnienia wyników badań i ich wykorzystania w praktyce społecznej.

Psycholog jako badacz (30)

• Psycholog prowadzący badania naukowe podejmuje tematy zgodne z wartościami etycznymi swojej profesji, jest odpowiedzialny za dobór metod badawczych umożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników i za rzetelne przedstawienie rezultatów badań.

• W sprawach tych psycholog podejmuje decyzje nie ulegając presji osób ani okoliczności.

Psycholog jako badacz (31)

• Podejmując badania z udziałem ludzi, psycholog starannie rozważa zgodność planowanego przedsięwzięcia z ogólnymi zasadami etyki zawodowej.

Psycholog jako badacz (31)

• Przy zatwierdzaniu planów badań podległych członków zespołu badawczego, doktorantów czy magistrantów kierownik lub promotor powinien uwzględniać kryteria etyczne.

Psycholog jako badacz (31)

•Osoby pracujące pod czyimś kierunkiem również ponoszą odpowiedzialność za stronę etyczną badań, w tym zakresie, w jakim zależy to od ich własnej decyzji.

Psycholog jako badacz (32)

• Jeżeli uczestnicy badań pozostają w stosunku zależności wobec prowadzącego badania jako jego studenci, klienci lub pracownicy, a także wtedy, gdy istnieje możliwość społecznej presji na udział w badaniach, należy szczególnie zadbać o to, aby zasada dobrowolnego udziału nie była naruszona.

Psycholog jako badacz (33)

• Przed uzyskaniem zgody na udział w badaniach należy w takich wypadkach szczególnie starannie poinformować przyszłych uczestników o ich przebiegu.

• Uczestnikami takich badań nie mogą być osoby pozostające w stosunku zależności wobec prowadzącego badania.

• Psycholog zobowiązany jest również podjąć wszelkie dostępne kroki w celu zminimalizowania przykrości związanych z badaniami i ich negatywnych skutków dla osób uczestniczących.

Psycholog jako badacz (32)

• Psycholog przestrzega zasady dobrowolności uczestniczenia w badaniach psychologicznych, a także respektuje prawo uczestników do wycofania się w dowolnym momencie z dalszego udziału w badaniach.

Psycholog jako badacz (33)

• Psycholog nie podejmuje badań, które mogłyby narazić osoby uczestniczące na cierpienia

lub utratę cenionych wartości.

• Jeżeli ważne względy poznawcze i praktyczne przemawiają za przeprowadzeniem tego rodzaju badań i nie istnieją inne sposoby uzyskania danych, należy bezstronnie rozważyć,

czy spodziewane korzyści z badań uzasadniają i usprawiedliwiają ich prowadzenie.

Psycholog jako badacz (34)

• Przed rozpoczęciem badań psycholog ma obowiązek poinformowania uczestników

0 ich celu, przebiegu, a zwłaszcza o tych aspektach badania, co do których w sposób uzasadniony można oczekiwać, że będą wpływać na gotowość uczestniczenia oraz wyjaśnić wszystkie inne aspekty badania, o które pytają uczestnicy

1 uzyskać ich zgodę.

Psycholog jako badacz (34)

• Jeżeli planuje się zastosowanie urządzeń rejestrujących zachowanie uczestników badań (kamera, magnetofon albo obserwacja z ukrycia ) bezwzględnie należy o tym poinformować badanych i uzyskać ich zgodę. Dotyczy to zarówno dorosłych jak i dzieci.

Psycholog jako badacz (35, 36)

• W każdym przypadku powoływania się na konkretne wyniki badań psycholog usuwa z nich wszystko, co mogłoby się przyczynić do identyfikacji osób uczestniczących.

• Posługując się w badaniach zwierzętami, psycholog unika zadawania im cierpień, jeśli ze względu na szczególnie ważne cele badawcze cierpienie zwierzęcia jest nie do uniknięcia, psycholog usilnie dąży do jego złagodzenia.

Psycholog jako badacz (37)

• Dlatego należy zawsze uwzględniać wyniki, które nie potwierdzają hipotez badawczych, istnienie alternatywnych hipotez

i alternatywnych sposobów interpretacji wyników oraz ograniczenia zasięgu generalizacji uzyskanych rezultatów.

• Szczególną ostrożność należy zachować przy formułowaniu praktycznych wniosków

z badań.

Psycholog jako badacz (34)

• W wyjątkowych wypadkach informację te można przekazać po zakończeniu badań, należy jednak wtedy zapewnić badanym możliwość odmowy zgody na wykorzystanie uzyskanych od nich danych.

Psycholog jako badacz (37)

• Psycholog dba o rzetelne przedstawienie wyników swych badań i stara się zapobiec ich niewłaściwemu wykorzystaniu.

Psycholog jako badacz (38)

• Psychologa obowiązuje prawdziwe i wyczerpujące informowanie

o źródłach, z których korzystał.

• Psycholog nie zataja, że korzystał w swoich publikacjach lub pracach badawczych z materiałów innych autorów oraz z pomocy i konsultacji innych osób.

Psycholog jako badacz (39, 40)

• Uczestnicząc w pracach zespołowych, psycholog respektuje prawa autorskie innych członków zespołu i dba o ochronę własnych praw autorskich.

• Zasada ta jest szczególnie ważna przy prowadzeniu badań interdyscyplinarnych.

• Psycholog nie firmuje swoim nazwiskiem żadnych publikacji lub prac, w których nie brał udziału, ani nie przedstawia swojego udziału w sposób niezgodny z rzeczywistym wkładem wniesionym w te prace.

Psycholog jako badacz (41)

• Psycholog opiniujący prace badawcze innych autorów zdaje sobie sprawę ze znaczenia krytyki naukowej w rozwoju dyscypliny

i ciążącej na nim osobistej odpowiedzialności za rzetelność wydawanych ocen.

• Psycholog nie podejmuje ocen pracy, jeśli istnieją okoliczności uniemożliwiające wydanie bezstronnej, rzetelnej i kompetentnej oceny .

Psycholog jako badacz (42)

• Psycholog jako członek społeczności akademickiej realizuje naczelne wartości etyczne swojego zawodu, jak godność, podmiotowość i autonomia człowieka.

• W kontaktach z przedstawicielami innych dziedzin nauki stara się upowszechniać typ relacji oparty na tych wartościach.

I -P-sycholog jakonaaczyctet'---

i popularyzator (43)

• Psycholog jest świadomy faktu, że ze względu na specyfikę dyscypliny jego osobiste przekonania, wartości i prywatne normy etyczne wpływać mogą na dobór i sposób przekazywania treści dydaktycznych.

i popularyzator (43)

•Występując w roli nauczyciela pokazującego wiedzę psychologiczną, psycholog powinien zaznaczyć, kiedy prezentuje osobisty punkt widzenia; obowiązuje go jednak znajomość i rzetelne przedstawienie innych stanowisk.

Psycholog jakorrauczycteh i popularyzator (44)

• Przygotowując studentów i absolwentów do praktycznego wykonywania zawodu, należy kłaść nacisk na jego aspekty etyczne, akcentując naczelne wartości etyczne zawodu.

Psycholog jakoTrauczycteh i popularyzator (44)

• Psycholog wykorzystuje konkretne przykłady dla rozwijania wrażliwości etycznej przyszłych psychologów

i ich umiejętności rozstrzygania dylematów moralnych towarzyszących wykonywaniu czynności zawodowych.

• Pokazuje i przybliża studentom wzorce etycznego postępowania w sprawach zawodowych.

i popularyzator (45)

• Psycholog jako nauczyciel, zwłaszcza przy nauczaniu umiejętności praktycznych, zdaje sobie sprawę, że jego postępowanie w stosunku do klientów, czy podopiecznych kształtuje postawy zawodowe uczniów.

[_ -Psycholog jakonaoczyctef i popularyzator (46)

• W zajęciach dydaktycznych, podczas których prowadzone są demonstracje osób lub wytworów, psycholog unika momentów o charakterze widowiskowo-sensacyjnym.

• Wszelkie demonstracje powinna cechować dyskrecja i takt.

-Psycholog ja^imi^ycie^ i popularyzator (46)

• Jeśli demonstracja dotyczy osób, udział w niej powinien być w pełni dobrowolny, a osoby uczestniczące powinny być chronione przed jakimikolwiek skutkami ujemnymi.

• Jeśli pojawi się ryzyko zaistnienia takich skutków, należy demonstrację przerwać.

i popularyzator (47)

• Zajęcia w charakterze laboratoryjno -ćwiczeniowym dostarczające uczestnikom okazji do wglądu we własne problemy emocjonalne mogą być prowadzone jedynie przez psychologów posiadających odpowiednie przeszkolenie.

• Psycholog prowadzący tego rodzaju zajęcia odpowiada za ich bezpośrednie i odległe skutki i dla uczestników.

Psycholog jakonauczycieh i popularyzator (48, 49)

• Psycholog nie prowadzi żadnego wycinkowego szkolenia dla nie-psychologów w zakresie funkcji i prac wymagających pełnego wykształcenia i kwalifikacji psychologa.

• Psycholog w miarę swoich możliwości przeciwdziała nauczaniu psychologii przez osoby nie posiadające wykształcenia psychologicznego, np. zgłaszając takie fakty do Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

i popularyzator (50)

• Upowszechniając wiedzę psychologiczną, psycholog dba o zgodność przekazywanych treści ze współczesnym stanem nauki, uwzględnia różnice między hipotezami i dobrze udokumentowanymi twierdzeniami i w sposób rzetelny przedstawia praktyczne możliwości psychologii.

• Szczególnie starannie psycholog przedstawia te treści, które są niezgodne z obiegową wiedzą psychologiczną lub podatne na różnorakie interpretacje.

i popularyzator (51)

• Zasady Kodeksu Etyczno-Zawodowego obowiązują wszystkich polskich psychologów.

• Wstępując do Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, psycholog przyjmuje na siebie zobowiązanie skrupulatnego przestrzegania zasad Kodeksu Etyczno-Zawodowego Psychologa

i upowszechniania ich wśród psychologów niezrzeszonych w PTP.

• Postępowanie członka PTP sprzeczne z Kodeksem Etyczno-Zawodowym pociąga za sobą sankcje,

o których orzeka Sąd Koleżeński.

---