Opieka nad kobietą w czasie porodu

Dorota Ćwiek

Początek porodu

• Skurcze macicy co 5 - 10 minut

• Odpłynięcie płynu owodniowego

• Krwawienie z macicy

Przyjęcie do szpitala

• Wysłuchanie tętna płodu (120 - 160 ud./min)

• Przeprowadzenie wywiadu

• Założenie dokumentacji na podstawie dowodu osobistego

• Analiza karty ciąży

• Sprawdzenie książeczki ubezpieczeniowej

• Pomiar ciśnienia tętniczego krwi, tętna, temperatury

• Pomiar masy ciała

Badanie położnicze zewnętrzne

• Wygląd i kształt brzucha

• 
  Ocena zewnętrznych wymiarów miednicy kostnej

• Chwyty Leopolda

• Obwód brzucha

Zewnętrzne wymiary miednicy kostnej

• W. międzykolcowy - 25 - 26 cm

• W. międzygrzebieniowy - 28 - 29 cm

• W. międzykrętarzowy - 31 - 32 cm

• Sprzężna zewnętrzna - 20 - 21 cm

Badanie położnicze wewnętrzne

• Ocena długość szyjki macicy

• Ocena rozwarcia ujścia zewnętrznego i wewnętrznego szyjki macicy

• Ocena zaawansowania części przodującej

• Ocena wód płodowych

Opieka w czasie I okresu porodu

• Słuchanie tętna płodu co 15 minut

• Przeprowadzenie wywiadu i założenie dokumentacji

• Ocena terminu porodu

• Sprawdzenie badań laboratoryjnych

• Obserwacja stanu ogólnego rodzącej

• Obserwacja stanu położniczego rodzącej

• Obliczenie przypuszczalnej wagi płodu

• Ocena postępu porodu co 2 - 3 godz.

• Opróżnianie pęcherza moczowego

• Nauka oddychania

• Przygotowanie zestawów do porodu

Stan ogólny rodzącej

• Ciśnienie tętnicze

• Tętno

• Temperatura

• Zabarwienie powłok skórnych

• Kontaktowość

Stan położniczy rodzącej

• Badanie zewnętrzne rodzącej

• Wygląd brzucha

• Chwyty Leopolda

• Ocena miednicy kostnej

• Obwód brzucha

• Badanie wewnętrzne rodzącej

• Czynność porodowa

Ocena czynności skurczowej macicy

• Długość (czas trwania) skurczów

• Częstotliwość skurczów

• Nasilenie skurczów

Ocena postępu porodu

• Za pomocą badania zewnętrznego

• Za pomocą badania wewnętrznego

• Poprzez ocenę czynności skurczowej macicy

Zaawansowanie części przodującej w kanale rodnym

Obliczanie przypuszczalnej wagi płodu

PWP wg Johnsona PWP = (SF - 11 lub 12) x 155

Pielęgnacja w II okresie porodu

• Słuchanie tętna płodu po każdym skurczu

• Obserwacja stanu ogólnego rodzącej

• Udzielenie pomocy w urodzeniu dziecka

• Zaopatrzenie dziecka po porodzie

Pielęgnacja w III okresie porodu

• Kontrola stanu ogólnego

• Kontrola stanu położniczego

• Opróżnienie pęcherza moczowego

• Kontrola krwawienia z macicy

• Ocena wysokości dna macicy

• Obserwacja objawów świadczących o urodzeniu się łożyska

• Pomoc w rodzeniu się łożyska

• Ocena całości łożyska

• Ocena powstałych w wyniku porodu obrażeń kanału rodnego

Sposoby rodzenia się łożyska

• Schultzego (centralnie) - Po urodzeniu płodu tworzy się krwiak pozałożyskowy, który rozrastając się powoduje odklejanie łożyska. Łożysko rodzi się stroną płodową, a krwawienie jest małe.

• Duncana (brzeżnie) - Łożysko odkleja się od brzegu, dlatego trwa dłużej i krwawienie jest większe. Łożysko rodzi się stroną matczyną.

Sposoby sprawdzenia urodzenia się łożyska

• Objaw maciczny - bezpośrednio po urodzeniu się dziecka macica znajduje się na wysokości pępka. Jest półkolista i miękka, położona w linii środkowej ciała. Po odklejeniu łożyska zostaje ono przesunięte do dolnego odcinka macicy, w związku z czym macica unosi się ku górze, powyżej pępka, pod prawy łuk żebrowy.

• Objaw Ahlfelda - bezpośrednio po porodzie w okolicy wędzidełka zaciskamy kocher. Jeżeli obniży się on o ok. 10 cm, to łożysko jest odklejone.

• Objaw Küstnera - rękę układamy płasko nad spojeniem łonowym, uciskając do dołu. Jeśli pępowina nie cofa się, tzn. że łożysko jest odklejone.

• Objaw łożyskowy - łożysko odklejone zsuwa się ku ujściu szyjki macicy i przez swój ciężar wywiera ucisk na odbytnicę, co wywołuje odruch parcia.

Pielęgnacja w IV okresie porodu

• Obserwacja stanu ogólnego

• Obserwacja krwawienia z dróg rodnych - zmiana wkładek 2 razy

• Obserwacja obkurczania się macicy - macica znajduje się w połowie odległości między spojeniem łonowym a pępkiem!

• Obserwacja naciętego i zszytego krocza - położnica nie powinna zgłaszać odruchu parcia na kiszkę stolcową!

• Przystawienie dziecka do piersi

Postępowanie z dzieckiem po porodzie

• Urodzenie dziecka na brzuch mamy

• Ewentualne odśluzowanie

• Ocena stanu noworodka wg skali Apgar

• Odpępnienie

• Zabieg Credego

• Zaopatrzenie kikuta pępowinowego

• Pomiary noworodka

• Oznakowanie noworodka

• Przystawienie noworodka do piersi matki

Położenie dziecka na brzuch mamy

• Zgodne z zaleceniami WHO

• Zgodnie z zasadą „skóra do skóry” (skin to skin)

• W celu skolonizowania flory bakteryjnej matki

• Dziecko czuje się bezpieczniej, bo czuje zapach matki, słyszy jej serce

• Noworodkowi jest ciepło na brzuchu mamy

• Mama może dotknąć swoje dziecko, co sprzyja rozwojowi instynktu macierzyńskiego

Ocena stanu noworodka

• Pierwsze badanie fizykalne noworodka, w którym powinna uczestniczyć pielęgniarka/ położna.

• Oceny dokonuje się wg skali Apgar po upływie 1, 5 i 10 minuty po porodzie.

• Ocena jest sumą punktów przyznawanych za 5 funkcji życiowych dziecka.

• Im wyższa ocena tym lepszy stan dziecka.

Skala Apgar

• 8 - 10 pkt. stan dobry

• 4 - 7 pkt. średni

• 0-3 pkt. ciężki
  

OBJAWY	0	1	2
Czynność serca	Nieobecna	Poniżej 100 u/min.	Powyżej 100 u/min.
Czynność oddechowa	Nieobecna	Zwolniona, nieregularna	Głośny płacz
Napięcie mięśniowe	Brak	Obecne, Wiotki	Aktywne ruchy
Reakcja na cewnik	Brak	Grymas	Kichanie, Krzyk, kaszel
Kolor skóry	Blady, siny	Sinica obwodowa	Różowy

Odśluzowanie noworodka

• Wykonuje się tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy zalegające wody płodowe utrudniają dziecku oddychanie lub też dziecko urodziło się z zielonych wód płodowych.

Odpępnienie noworodka

• Natychmiastowe,

• Wczesne (do 1,5 min.),

• Późne (po 3 min.).

• Zgodnie z zaleceniami WHO odpępnienie powinno nastąpić po ustaniu tętnienia krwi w pępowinie. Ok. 0,5 - 1,5 cm powyżej pierścienia pępowinowego zakładamy jałowy zacisk. Po odcięciu reszty pępowiny sprawdzamy, czy są obecne dwie tętnice pępowinowe.

Zabieg Credego

• Celem zabiegu jest zapobieganie rzeżączkowemu zapaleniu spojówek.

• Zabieg polega na podaniu po 1 kropli 1% azotanu srebra (Ag NO₃) do worka spojówkowego. Należy dokładnie sprawdzić datę ważności roztworu, ponieważ może on być użyty tylko w ciągu 24 godzin od otwarcia opakowania. Po zakropieniu preparatu należy przepłukać oba worki spojówkowe dużą ilością sterylnej wody destylowanej (NIE SOLĄ FOZJOLOGICZNĄ!).

• Wskazania: wszystkie noworodki urodzone drogami natury.

Pomiary noworodka

• Masa noworodka

• Obwód główki

• Obwód barków

• Długość dziecka

Oznakowanie noworodka

• Oznakowanie reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu zaopatrywania dzieci narodzonych
  w szpitalu oraz dzieci w wieku do lat 7 przyjmowanych do szpitala w znaki tożsamości oraz zasad postępowania w razie stwierdzenia braku tych znaków (Dz. U. Nr 152, poz. 1743)

• Powinno być wykonane natychmiast po urodzeniu. Noworodkowi zakłada się dwie opaski identyfikacyjne - na każdą rączkę lub rączkę i nóżkę. Matka dostaje identyczną opaskę identyfikacyjną,
  a z jej treścią powinna być zapoznana po porodzie.

• Przez okres pobytu w szpitala nie powinno się zdejmować opasek, a przy wypisie noworodek powinien być wydany matce z opaskami.

Przystawienie noworodka do piersi

---