SPIS TREŚCI

WSTĘP

Termin "komputer" funkcjonuje w języku potocznym od dość dawna. Ale co się właściwie nim określa? W największym skrócie - komputer to urządzenie elektroniczne z elementami mechanicznymi, służące do przetwarzania informacji i prezentowania ich w różnych postaciach. Najprostszy zestaw komputerowy składa się z jednostki centralnej, monitora i klawiatury. Często słyszeliśmy nazwę: urządzenia peryferyjne. Bez tych urządzeń prawie cała zabawa w komputery nie miałaby sensu. Bardzo ważnym elementem jest właściwy dobór monitorów, drukarek, ploterów, skanerów, urządzeń do archiwizacji danych i innych elementów systemu komputerowego. Ale cóż to właściwie jest? Fachowo mówiąc są to urządzenia, które zapewniają komunikację komputera z otoczeniem. Jak również mogą to być jego urządzenia wykonawcze. Nazwa ta może być nieco myląca, gdyż sugeruje umieszczenie tych urządzeń poza komputerem, co nie zawsze jest prawdą np. stacje dysków. Urządzenia te nie komunikują się z systemem bezpośrednio, lecz za pomocą specjalnych układów zwanych interfejsami.

Przykłady zastosowań popularnych interfejsów:

TYP ZŁĄCZA	Typy urządzeń peryferyjnych	RS 232 to standardowy interfejs łącza szeregowego, zaś CENTRONICS łącza równoległego. Poza tym łącze typu USB, należy również do standardu łącza szeregowego, jednak oferuje wiele innych możliwości.
CENTRONICS	drukarki, skanery, plotery, ZIP
RS-232	drukarki, myszy
AT	klawiatury, czytniki
IDE/ATAPI	CD-ROM, CD-R/RW, DVD, ZIP
PS2	klawiatury, myszy
SCSI	CD-ROM, CD-R/RW, ZIP
USB	wszystkie urządzenia
INFRARED	drukarki, klawiatury, myszy, telefony komórkowe

Jednym z ważniejszych elementów zestawu komputerowego jest monitor. Na nim to właśnie "widzimy" wszelkie operacje, jakie wykonujemy. Podstawowym parametrem monitora jest długość przekątnej ekranu, mierzona w calach. Do niedawna najpopularniejsze były monitory 14-calowe, dziś za tą samą cenę możemy kupić modele o cal większe. Natomiast do zastosowań profesjonalnych wykorzystywane są monitory o przekątnych 17, 19, a nawet 21 cali, jednak są to urządzenia dość drogie. Jakość monitora zależy od parametrów lampy kineskopowej, która jest pokryta od wewnątrz luminoforem świecącym pod wpływem strumienia elektronów. Sprzężone z lampą układy elektroniczne odpowiedzialne są za interpretację i konwersację sygnałów generowanych z komputera oraz wysterowanie działa elektronowego i cewek odchylających, jak również za inne funkcje, na przykład generowanie menu systemu OSD (OnScreen Display) i obsługę przycisków do regulacji obrazu. Wybierając monitor powinniśmy pamiętać, że nie ma dwóch identycznych kineskopów ani dwóch identycznych układów elektronicznych, tak więc teoretycznie identyczne monitory mogą się od siebie nieco różnić geometrią obrazu (idealna geometria to obraz w kształcie prostokąta) czy zbieżnością kolorów. Ponadto jakość obrazu zależy również od rozdzielczości ekranu. Rozdzielczość ta jest z kolei związana ze średnicą plamki.

Jak działa monitor?

Najważniejszym modułem elektronicznym monitora jest wzmacniacz wideo, który ma za zadanie spotęgować sygnał o napięciu rzędu 1 wolta generowany przez kartę graficzną do wielkości rzędu kilku tysięcy woltów, wymaganej do wystrzelenia wiązki elektronów.
Monitory monochromatyczne wyposażone są w pojedynczy wzmacniacz wideo, kolorowe - potrójny, wzmacniający jednocześnie trzy sygnały odpowiadające kolorom podstawowym - czerwonemu, niebieskiemu i zielonemu. Dwa sygnały synchronizacji (poziomej i pionowej), dostarczane także przez kartę graficzną, sterują wzmacniaczami odchylania pionowego i poziomego. Elementy te kontrolują pracę cewek odchylających wiązkę elektronów w kineskopie; dzięki nim strumień cząsteczek omiata ekran z lewa na prawo i z góry na dół. Obraz, który widzimy, zależy od tego, które (i jak intensywnie) punkty zostały pobudzone do świecenia. Na przykład całkowicie zielony ekran otrzymamy wówczas, gdy zostanie wyłączone działa generujące elektrony dla koloru czerwonego i niebieskiego. Jakość obrazu zależy od ilości energii przekazywanej przez wiązkę poszczególnym atomom fosforu. Złożone obiekty na ekranie są kompozycją zapalonych i wygaszonych punktów, które z daleka dają złudzenie pełnego obrazu. O ich istnieniu możemy się przekonać, spoglądając na ekran przez silne szkło powiększające. Wówczas dokładnie widać jaki rodzaj maski został użyty do budowy kineskopu.

A jak działa kineskop?

Kineskop - inaczej lampa katodowa jest najstarszym elektronicznym elementem służącym do wyświetlania obrazu. Jej podstawowym składnikiem jest szklana, pozbawiona powietrza tuba, wypełniona obojętnym gazem pod niskim ciśnieniem. Umieszczona na końcu wąskiej szyjki katoda - ładowana ujemnie elektroda, zwana również działem elektronowym - wyrzuca wiązki elektronów w kierunku anody - drugiej, ładowanej dodatnio elektrody. Elektrony, kończąc swój lot uderzają w płaską powłokę luminoforu i przekazują nabytą podczas "strzału" energie kinetyczną atomom fosforu, które z kolei wypromieniowują ją w postaci fali elektromagnetycznej.
Luminofor zbudowany jest z milionów barwnych punktów pogrupowanych w triady. Każdy punkt w obrębie jednej z nich świeci w jednym z trzech kolorów podstawowych. Elementy jednej triady widoczne z daleka tworzą pojedynczy, barwny punkt zwany plamką.
Najczęściej używane jest w kineskopie jedno lub kilka dział elektronowych - emiterów elektronów, wyrzucających z dużą prędkością cząsteczki zgrupowane w wiązki. W kineskopach kolorowych wykorzystuje się najczęściej trzy osobne działa, każde wysyłające elektrony o innym kolorze podstawowym. Strumień elektronów napotyka po drodze na tak zwaną maskę.

Maska - jest to cienka przesłona z otworami lub szczelinami. Jej zadanie jest proste - wyeliminować cząsteczki, które nie trafiły dokładnie w punkt docelowy. Każdy otwór przesłony (zwanej również ze względu na budową maską perforowaną), odpowiada jednej kropce na powierzchni luminoforu. Dzięki temu zapalane są tylko te punkty, które mają być rozświetlone - inne pozostają ciemne. W większości produkowanych obecnie kineskopów wykorzystuje się maskę perforowana, zwaną także inwarową lub typu delta. Jest to cienki perforowany arkusz, ze stopu metali zwanego inwarem, umieszczony tuż przed luminoforem. Zapewnia ona dokładne pozycjonowanie wiązki, koryguje drobne rozbieżności, poprawia ogniskowanie.
Bardziej zaawansowaną konstrukcję stosuje firma Sony pod nazwą Trinitron. W technologii tej zastąpiono otwory maski inwarowej szczelinami. W rzeczywistości jest to rodzaj sita utworzonego z precyzyjnie rozmieszczonych, cienkich, pionowych drutów. Maska ta zapewnia lepsze w porównaniu z przesłoną perforowana nasycenie kolorów i kontrast. Kineskopy tego typu są mniej odblaskowe i bardziej płaskie.

KLAWIATURA

Klawiatura (ang. keyboard) to urządzenie peryferyjne wejścia w komputerze osobistym, zazwyczaj nie zintegrowana z obudową, służąca do komunikacji użytkownik - komputer. Klawiatura PC to najczęściej standardowa 104-klawiszowa klawiatura QWERTY.
Klawiatury dzielą się na kilka podstawowych bloków (modułów). I tak mamy tu moduł centralny składający się z klawiszy alfanumerycznych, który swoim układem przypomina typową maszynę do pisania zawierającą litery łacińskiego alfabetu, cyfry od 0 do 9 i tzw. klawisze specjalne (Ctrl, Alt, Shift, Tab i inne) wykorzystywane do definiowana skrótów klawiaturowych i poleceń sterowania. Znajdujący się po prawej stronie blok klawiszy numerycznych przystosowanych typowo do operacji na liczbach. Znajdujący się w środkowej części klawiatury blok klawiszy dodatkowych (Insert, ScrollLock itp.) i sterowania (strzałki) oraz moduł dwunastu klawiszy funkcyjnych znajdujących się w górnej części klawiatury oznaczonych od F1 do F12 . Niektóre klawiatury oferują ponadto cały szereg dodatkowych klawiszy sterujących i multimedialnych których funkcje można zazwyczaj dowolnie programować i przyspieszać w ten sposób proces wykonywania najczęstszych operacji.
Budowa klawiatury w niektórych wypadkach nie ogranicza się zresztą tylko do samych przycisków. Jej konstrukcja może być tak ukształtowana, aby zapewniała jak najwygodniejszą pracę. Ponadto na klawiaturze można znaleźć czasem różne dodatkowe "gadżety" w stylu touchpada czy wbudowanego mikrofonu.

Klawiatura sterowana jest mikroprocesorem, który cyklicznie przegląda stan klawiszy i w momencie wykrycia naciśniętego klawisza wysyła do komputera specjalny kod ASCII. Klawiatura może komunikować się z komputerem na kilka różnych sposobów. Najczęściej odbywa się to poprzez złącze typu - PS/2 (cztery igły), złącze szeregowe - COM1 lub COM2 (9 lub 25 igłowe), stosowane coraz rzadziej złącze typu DIN (pięć igieł), robiące coraz większą karierę złącze USB (wtyczka w kształcie wąskiego prostokąta), port wykorzystujący najnowszą bezprzewodową technologię podczerwieni IrDA, lub radiowy interfejs Bluetooth.

RODZAJE KLAWIATUR

QWERTY - to opatentowany w 1878 r. układ klawiatury, którego nazwa pochodzi od pierwszych pięciu liter, jakie znajdują się w górnym szeregu klawiszy literowych. Układ taki, mimo że nie jest najwygodniejszy w czasie pisania, wymuszony jednak został problemami technicznymi. Pierwsze wynalezione maszyny do pisania miały bowiem klawisze ustawione w porządku alfabetycznym, szybkie wprowadzanie znaków powodowało w nich zakleszczanie się ramion, na których osadzone były czcionki (naciskanie klawiszy powodowało, że jedna dźwigienka nie nadążała powrócić, gdy następna już zmierzała w jej kierunku, blokując cały mechanizm). Nowy układ Qwerty zapobiegał takim komplikacjom a wprowadzony wówczas standard jest powszechnie stosowany do dzisiaj mimo że tradycyjnych komputerowych klawiatur problem zakleszczania w ogóle nie dotyczy. W Polsce układ Qwerty nazywany jest również klawiaturą programisty. Narodowe znaki diaktryczne ę, ó, ą, ś, ł, ż, ź, ć, ń nie mają na klawiaturze własnych oznaczeń, przez co aby wprowadzić którąś z tych liter należy razem z ALT-em wcisnąć literę podobną kształtem np. ALT + s = ś, wyjątkiem jest litera ź którą wprowadza się kombinacją ALT + X. Układ programisty jest standardowym układem klawiatury, proponowanym przez polską wersję instalacyjną Windows.

QWERTZ - to nazwa układu klawiatury, w której blok klawiszy literowych zaczyna się właśnie od liter symbolizujących jej nazwę. W Polsce układ ten określa się klawiaturą maszynistki, a polskie znaki diaktryczne w klawiaturach QWERTZ - ę, ą, ś, ł, ż, ź, ć, ń mają własne oznaczenia na poszczególnych klawiszach. Układ maszynistki można zainstalować w systemie Windows, aczkolwiek nie jest to układ domyślny. Ponadto obsługa układu maszynistki na standardowej klawiaturze QWERTY jest nieco kłopotliwa gdyż polskie znaki diaktryczne ukrywają się zwykle za zupełnie innymi oznaczeniami np. ń pod nawiasem ([), a ę pod apostrofem ("), z kolei pod literą z jest y i na odwrót.

Klawiatura Dvoraka - to opracowana w 1936 r. przez Augusta Dvoraka i Williama Dealeya klawiatura, w której układ wszystkich samogłosek i znaków przestankowych umieszczony był z lewej strony a wszystkie spółgłoski z prawej strony klawiatury. Układ ten nie przyjął się w szerszym zastosowaniu i obecnie jest dość rzadko używany. Wyparty został przez bardziej popularny układ QWERTY.

Klawiatura 104-klawiszowa - to w odróżnieniu od klawiatury rozszerzonej, dodatkowo rozbudowana wersja klawiatury posiadająca trzy dodatkowe klawisze. Ich funkcje zależą najczęściej od producenta i tak np. klawiatura Microsoftu umożliwia dzięki nim wywoływanie niektórych funkcji systemowych Windows, a firma Gateway zdefiniowała nimi wykonywanie pewnych makropoleceń klawiaturowych.

Funkcje dodatkowych klawiszy klawiatury Windows:

• klawisz z rysunkiem menu i strzałką uaktywnia menu kontekstowe - analogicznie do naciśnięcia prawego przycisku myszy.

• klawisz z ikoną logo Windows powoduje rozwinięcie menu Start (alternatywnie jak Ctrl i Esc).

Klawisz Windows w kombinacjach z innymi klawiszami:

• Windows + E = Explorator Windows,

• Windows + R = okno uruchom,

• Windows + F = okno znajdź pliki,

• Windows + F1 = pomoc Windows,

• Windows + Tab = kolejne zaznaczanie uruchomionych aplikacji,

• Windows + Pause = okno Właściwości System,

• Windows + M = minimalizacja wszystkich okien i dostęp do pulpitu,

• Windows + Shift+ M = przywrócenie zminimalizowanych okien na pełny ekran

Klawiatura ergonomiczna - to taka, która została specjalnie zaprojektowana w sposób umożliwiający jak najwygodniejsze wprowadzanie znaków. Długotrwałe cykliczne napięcie mięśni i ucisk na nerwy mogą powodować dolegliwości spowodowane powtarzającym się naprężeniem (RSI). Dlatego też producenci zadbali, aby niektóre klawiatury były budowane w sposób bardziej ergonomiczny od przeciętnych. Typowymi elementami takiej klawiatury są zwykle podkładki pod nadgarstki i odpowiednio wyprofilowana (często łamana w kształcie litery V) do kształtu dłoni powierzchnia. Długa praca na klawiaturach o tradycyjnym płaskim ułożeniu klawiszy sprzyja szybkiemu pojawianiu się bólów w okolicy ramion i karku. Klawiatury dzielone na dwie części odciążają okolice ramion i karku, uwalniając użytkownika od niewygodnej pozycji siedzenia przy biurku ze ściągniętymi ramionami. Przyzwyczajenie się do obsługi takich klawiatur wymaga wprawdzie nieco czasu, ale ostatecznie zdecydowanie korzystnie wpływa zarówno na komfort pracy jak i na szybkość pisania.

Tablica dotykowa (ang. Touchpad) - to urządzenie wskazujące, w postaci niewielkich rozmiarów prostokątnej sensorowanej płytki, reagującej na przesuwanie i nacisk palca. Użytkownik przesuwa po powierzchni touchpada palcem, co wprowadza w ruch kursor podobnie jak przy korzystaniu z myszy a lekkie uderzenie palca odpowiada z kolei kliknięciu. Touchpad stosowany jest powszechnie w komputerach przenośnych, a także w niektórych klawiaturach, częstym dodatkowym wyposażeniem są również dwa klawisze działające podobnie jak lewy i prawy przycisk myszy.

Klawiatura 83-klawiszowa - to rodzaj klawiatury, jaki używany był w pierwszych oryginalnych komputerach osobistych IBM PC. Zrezygnowano z niej z powodu nietypowego układu klawiszy i zastąpiono ją klawiaturą AT.

Klawiatura AT - to określenie 84 - klawiszowej klawiatury opracowanej przez firmę IBM dla komputera PC. Powstała jako odpowiedź na zarzuty pod adresem klawiatury oryginalnej komputerów IBM PC, której układ był niezgodny ze standardową maszyną do pisania.

Klawiatura rozszerzona - to najczęściej oryginalna 101-klawiszowa klawiatura IBM PC AT, zawierająca blok klawiszy głównych, numerycznych, funkcyjnych i sterujących.

Klawiatura membranowa - to określenie płaskiej klawiatury pokrytej folią z napisami zapobiegającą przez jej zabrudzeniem. Klawiatura taka stosowana jest najczęściej w sprzęcie, który z racji swego zastosowania narażony jest na różne zanieczyszczenia.

MYSZKI

To malutkie urządzenie służy obecnie do obsługi wielu tworzonych obecnie programów graficznych. W czasach, gdy obsługa programów odbywała się zwykle w trybie tekstowym monitora, myszki nie były potrzebne. Również obecnie można obsługiwać programy graficzne wyłącznie za pomocą klawiatury, lecz dla osób bez odpowiedniego doświadczenia będzie to bardzo trudne. Dlatego mysz znacznie ułatwi posługiwanie się systemem. Z kolei proces przetwarzania danych numerycznych np. przy pracy w programach dla księgowości wymaga wprowadzenia dużej ilości informacji liczbowych i wtedy znajomość klawiatury znacznie przyspiesza pracę. Mysz podłącza się zwykle do portu szeregowego RS-232 oznaczonego jako COM1.

Mysz posiada dwa (czasem trzy) przyciski, lewy i prawy. Każde pojedyncze naciśnięcie takiego przycisku nazywa się kliknięciem. Natomiast dwa szybko po sobie następujące naciśnięcia nazywamy podwójnym kliknięciem. Przesuwanie myszy należy wykonywać na specjalnej miękkiej podkładce (ang. mouse pad), aby uniknąć zabrudzenia kulki sterującej ruchem wskaźnika.

Wygląd kursora myszy może być różny w zależności od sytuacji:
 
 
 
 
 
 
 
 

Budowa i zasada działania

- Mysz, nazywana też myszą manipulacyjną lub sterującą, należy do grupy urządzeń zwanych lokalizatorami, służącymi do przekazywania komputerowi informacji o zmianie położenia lokalizatora. Do urządzeń takich należy także drążek manipulacyjny (joystick), stosowany często w grach komputerowych, oraz opisania dalej kula.

- Programy komputerowe współpracujące z lokalizatorami powodują wyświetlenie na ekranie znaku, tzw. znaku śledzenia (zwanego czasem znacznikiem) i zmienianie jego położenia odpowiedniego do ruchów lokalizatora. Przy pracy w trybie tekstowym znak śledzenia zazwyczaj ma postać kursora. Przy pracy w trybie graficznym znak śledzenia ma różne postaci, zależnie od operacji wykonywanej przez program; do najbardziej typowych należy strzałka. Znak śledzenia służy do wskazywania na ekranie obiektów (napisów, obiektów graficznych), a przycisk lub przyciski do wydawania poleceń. Nie tylko same wskazanie obiektu, ale także wykonanie polecenia może wymagać przesuwania myszy.

- Manipulowanie myszą polega na przesuwaniu jej po blacie stołu lub po specjalnej podkładce i na naciskaniu oraz przytrzymywaniu umieszczonych na niej przycisków. W komputerach Macintosh jest to jeden przycisk, w IBM PC zazwyczaj dwa lub trzy (w tym przypadku podstawowe znaczenie ma przycisk lewy).

Do typowych czynności wykonywanych przy użyciu myszy należą:

* naciśnięcie i szybkie zwolnienie przycisku (gdy mysz jest nieruchoma);

* dwukrotne szybkie naciśnięcie i zwolnienie przycisku;

* przesuwanie myszy;

* przesuwanie myszy z jednoczesnym przytrzymaniem przycisku.

- Myszy są konstruowane jako mechaniczne i optyczne. Mysz mechaniczna ma kulkę dotykającą podłoża i obracającą się przy ruchu myszy. (patrz schemat obok). Kulka ta obraca umieszczone w myszy wałki. Jeden wałek z tarczą kodową wykrywa ruch w pionie, drugi w poziomie. Wielkość przesunięcia kursora określa ilość impulsów przesyłanych w fotodiodach. Dwie fotodiody pozwalają określić kierunek przesunięcia. Wewnątrz myszy znajduje się układ scalony, który na podstawie impulsów z czterech fotodiod wysyła odpowiednią informację do komputera. Układ przesyła również stan klawiszy myszki. Mysz mechaniczna dobrze pracuje na podłożu o dużym współczynniku tarcia; stosuje się często specjalne podkładki elastyczne (mouse pad).

- Mysz optyczna wymaga specjalnej podkładki z drobną siatką linii. Emitowane przez mysz promienie podczerwone odbijają się w podkładce i są odbierane przez czujniki myszy. Moc sygnału zależy od tego, czy promień odbija się na linii czy między liniami. Sygnał zamienia się podczas przesuwania myszy w poprzek linii; w ten sposób ruch myszy jest wykrywany.

CZYSZCZENIE MYSZY

Ciągłe poruszanie myszką po podkładce lub, co gorsza po powierzchni biurka wcześniej czy później doprowadzi do zabrudzenia kulki i wewnętrznych rolek odczytujących ruch kulki. Efektem tego będzie niewłaściwa praca myszy. Brak reakcji na poruszanie nią w pewnym kierunku lub nierównomierne przesuwanie się wskaźnika na ekranie podczas stałego ruchu myszy to zwykle objawy zabrudzenia. Co teraz? Kulka myszy przytrzymywana jest specjalnym pierścieniem. Przekręcenie go w lewo (lub w kierunku opisanym jako open) umożliwi wyjęcie kulki myszki. Wewnątrz komory kulki odnajdziemy (zwykle trzy) rolki, które mogą być zabrudzone. Wyczyścimy je za pomocą wacika nasączonego specjalnym płynem do czyszczenia lub delikatnie usuniemy brud z rolek za pomocą śrubokręta. Teraz z powrotem wkładamy kulkę i blokujemy ją pierścieniem mocującym.

DRUKARKI

Efekty wielu prac wykonywanych za pomocą komputera mają postać graficzną: teksty, obrazy, rysunki techniczne. Efekty te widziane jedynie na ekranie monitora miałyby niewielką wartość. Stąd niezbędne są urządzenia, które "niematerialne" wyniki graficzne (znajdujące się w pamięci operacyjnej lub masowej) przekształcą w materialne dokumenty. Do tego celu służą drukarki i plotery. Omówimy pierwsze z nich. Drukarki są urządzeniami służącymi do wyprowadzania informacji w postaci tekstów i rysunków. Drukarki mogą pracować w dwóch trybach: graficznym i tekstowym. W trybie tekstowym przekazujemy do drukarki kody znaków przeznaczone do wydrukowania, a o sposobie konstrukcji znaku decyduje generator znaków zawarty wewnątrz urządzenia. Tryb ten przeznaczony jest głównie dla prostych programów (najczęściej dosowych). W trybie graficznym system musi przekazać do drukarki informacje o każdej kropce, z której zbudowany jest obraz.

DRUKARKI IGŁOWE

Jak sama nazwa wskazuje, drukarka igłowa drukuje za pomocą igieł, (od 9 do 24), umieszczonych w tzw. głowicy. Igły te, wysuwane impulsami elektrycznymi, powodowanymi logicznymi jedynkami ze sterownika drukarki, uderzają w wałek drukarki. A że pomiędzy wałkiem a igłą jest umieszczona tkaninowa taśma, nasycona tuszem, oraz papier, wywołuje to na papierze ślad w postaci kropki.

Drukarki igłowe różni w zasadzie tylko kilka, interesujących użytkownika właściwości:

- Drukarki o różnej długości wałka, (10 lub 16 cali), od tego wymiaru uzależniony jest wymiar papieru, który może być zastosowany, stosownie - A4 lub A3. Niestety, drukarki 10 - cio calowe pozbawione są m.in. automatycznego podnoszenia i opuszczania ramki dociskowej podczas ładowania papieru, co powoduje pewne utrudnienia. Np. wtedy, gdy drukarka sama ustawia sobie górny margines, który jest wypadkową wysokości ramki, a potrzebny jest mniejszy. Powoduje to konieczność ręcznego ustawiania papieru, szczególnie przy drukowaniu na oryginalnych formularzach. Tego mankamentu pozbawione są drukarki 16 - calowe.

- Drukarki o różnej ilości igieł w głowicy, (od 9 do 24), od tych walorów uzależniona m.in. jest szybkość i rozdzielczość drukowania. Zazwyczaj drukarki o długości wałka 10 cali praktycznie wszystkie są 9 - cio igłowe, a większa ilość igieł cechuje drukarki 16 - to calowe.

Drukarki igłowe z możliwością druku w kolorach. Są to drukarki, które mogą drukować "pozornie" kolorowe wydruki. Należy jednak wiedzieć, że taki druk jest "przyswajalny" jedynie w podstawowych kolorach. Przy barwach mieszanych papier po takim wydruku wygląda, nie przymierzając "jak psu z gardła wyrwany". Przy tworzeniu barw przez drukarkę, poprzez wielokrotne nakładanie na siebie kolorów, powoduje zanieczyszczenie jednego koloru innym na taśmie tkaninowej. Co po kilkukrotnym takim drukowaniu prowadzi do tego, że taśma ta praktycznie traci swoje oryginalne kolory - jest po prostu brudna! A to uniemożliwia dalszy druk, nawet w kolorach podstawowych.

DRUKARKI ATRAMENTOWE

Najczęściej dziś stosowaną drukarką jest drukarka atramentowa, zwana również strumieniową, bąbelkową lub po prostu plujką, (ink-jet-printer). Do użytku domowego najlepsza jest kolorowa drukarka atramentowa. Jest ona zdecydowanie tańsza od drukarki laserowej, a pozwala na drukowanie kolorowych rysunków i zdjęć.

Nowoczesne drukarki atramentowe wyposażone są w coraz lepsze i bardziej precyzyjne mechanizmy drukujące. Do niedawna osiągnięcie wysokich rozdzielczości druku zastrzeżone było wyłącznie dla dobrych drukarek laserowych. Dziś osiągnięcie rozdzielczości 1200x1200 dpi nie stanowi już dla atramentówek problemów. Jednak doskonałe parametry techniczne nie wystarczą do uzyskania doskonałej jakości wydruku. Druk taki otrzymamy dopiero na specjalnym papierze, przeznaczonym do druku grafiki o wysokiej rozdzielczości lub zdjęć. Papier taki jest dodatkowo odporny na działanie światła i ścieranie. Niektóre modele drukarek oferują możliwość tworzenia wydruków na specjalnym papierze, który umożliwia przeniesienie wydruku żelazkiem na koszulki a nawet cienkie drewniane arkusze. Drukarki atramentowe należą do rodzaju drukarek bezuderzeniowych i w zależności od typu, drukują w dwóch technologiach:

- bąbelkową - gdzie atrament jest podgrzewany impulsem prądu elektrycznego w grzejniku, a powstałe w ten sposób ciśnienie powoduje "wystrzeliwanie, (wyplucie)" drobin atramentu na papier poprzez dysze;

- piezoelektryczną - wykorzystującą specjalnie skonstruowaną membranę do "wypluwania" atramentu; Drukarki atramentowe mogą drukować zarówno w odcieniach szarości, przy czym jakość wydruku zależy od rozdzielczości drukarki, jak i w kolorze, wykorzystując i mieszając zawarte w osobnym zasobniku trzy podstawowe kolory: czerwony (karmazynowy-Cyjan), niebieski (turkusowy-Magenta), i żółty (Yellow). Kolor czarny, (black), dodany w innym zasobniku, poprawia jakość wydruku, tworząc układ CMYK, z którego pomocą można wydrukować całą gamę kolorów i ich odcieni.

Do zalet atramentówek należy zaliczyć:

Niska cena (od 400 do 1000 zł.), cichą pracę, stosunkowo dużą wydajność, dużą pamięć oraz dobrą jakość wydruku nawet w kolorze, jak i łatwość wymiany zasobników.
Do ich wad należy przede wszystkim:

Bardzo duży koszt eksploatacji, uwarunkowany cenami zasobników do nich. Cena zasobnika czarnego waha się bowiem od 60 do 160 zł. zaś kolorowego od 90 do 190 zł. w zależności
od typu drukarki.

DRUKARKI LASEROWE

Popularną drukarką bezuderzeniową są drukarki laserowe (Laser printer). Mają one zastosowanie głównie w biurach, ze względu na pozornie duży koszt eksploatacji, (m.in. koszt tonerów). Drukarki te do reprodukcji obrazu używają techniki elektrostatycznej. Jest ona zbliżona do tej, jaka stosowana jest w kserokopiarkach, dlatego większość z tych drukarek, wyposażona w skaner, umożliwia spełnianie również i tej funkcji.
Drukarka laserowa po otrzymaniu polecenia drukowania, tworzy wpierw w swej pamięci obraz strony, przeznaczonej do wydruku. Jej sterownik odkłada na obracający się wałek światłoczuły, (lub inaczej bęben fotostatyczny), błyskami promienia laserowego kolejność impulsów logicznych, (podobnie jak w drukarkach igłowych), tworząc mozaikę miejsc aktywnych i nieaktywnych elektrostatycznie na tym bębnie. Jego miejsca aktywne przyciągają drobiny specjalnego proszku, zwanego tonerem, a będącym rodzajem barwnika, zawartego w specjalnym pojemniku, również zwanym przez niektórych "tonerem", co jest oczywiście uproszczeniem. Dalej cząstki tonera (barwnika), są przenoszone na uprzednio naładowaną elektrostatycznie, za pomocą specjalnego elementu, (drutu), kartkę papieru. Następną operacją jest utrwalenie tego obrazu na papierze, bądź to przez wtopienie tonera, czyli barwnika, w papier przez wałek termiczny, (grzejnik w postaci obracającego się wałka), bądź dodatkowo przez zawarty w zasobniku z tonerem tzw. utrwalacz, będący również proszkiem, reagującym z gorącym tonerem. Na zakończenie drugi element, "drut", powoduje "rozładowanie" elektrostatyczne papieru.


Drukarki te charakteryzuje cicha, szybka i o wysokiej jakości wydruków praca. Są, niestety dość kosztowne w eksploatacji, jednak mniej, niż drukarki atramentowe. W większości drukarki laserowe są pozbawione możliwości drukowania kolorowego, poza nielicznymi wyjątkami. W nich z kolei proces drukowania musi być powtarzany dla każdego, podstawowego koloru osobno. Jednak coraz więcej firm dostrzega ten brak i stara się go wyeliminować.

SKANERY

Skaner jest to urządzenie peryferyjne, które służy do kopiowania grafiki i / lub tekstu ze skanowanej płaszczyzny do pamięci komputera na postać cyfrową. Skanery dzielimy na: ręczne, mobilne i stacjonarne. Skanery ręczne, zwane również domowymi służą do skanowania obrazu, tekstu o niskiej rozdzielczości w dowolnym formacie przesuwając czytnik skanera po powierzchni dokumentu, skanery mobilne są podobne do skanerów
ręcznych, lecz posiadają dodatkowe urządzenie umożliwiające samoistne przesuwanie się skanera po skanowanej powierzchni, skanery stacjonarne (inaczej stołowe) służą do skanowania formatów A3 lub A4; pojedynczą kartkę papieru przykrywa się wiekiem skanera.
Jakość skanowania przez skaner mierzona jest w jednostce DPI (od ang. dots per inch - punkty na cal), jest to jednostka rozdzielczości zarówno skanerów jak i drukarek. Im więcej, dpi, czyli im więcej punktów na jednostce długości jest w stanie odczytać skaner, tym dokładniejszy jest uzyskany obraz. Skaner podłączamy zwykle do komputera poprzez port (interfejs) równoległy EPP (port drukarki), lub za pomocą interfejsu SCSI, przy czym ta druga metoda wymaga zainstalowania w komputerze dodatkowej karty rozszerzającej ISA lub PCI, ale dzięki temu skaner jest również o wiele szybszy. Kupując skaner stacjonarny zwróć uwagę czy jest on jedno - czy trójprzebiegowy, ta cecha ma wpływ na szybkość i jakość pracy. W skanerze trójprzebiegowym głowica skanująca odczytuje dokument trzy razy, za każdym razem skanując jedną składową RGB (Red Green Blue, Czerwony Zielony Niebieski), co w niektórych wypadkach daje niewyraźny skan, spowodowany np. minimalnym przesunięciem się dokumentu. Skaner jednoprzebiegowy robi to samo podczas jednego przebiegu głowicy.

Najważniejsze cechy każdego skanera to:

GŁĘBIA KOLORÓW - Wartość głębi kolorów podaje nam informację, jak wiele różnych odcieni barw jest w stanie rozpoznać skaner. Większa głębia kolorów wyrażana jest większą liczbą bitów. Jednobitowa głębia kolorów odpowiada dwóm kolorom: czarnemu i białemu, ośmiobitowa głębia kolorów oznacza już 256 kolorów, 24 bitowa około 16,8 miliona kolorów. Skaner z 30 lub 36 bitową głębią kolorów jest w stanie wydobyć szczegóły ze zdjęć o małym kontraście.

ROZDZIELCZOŚĆ OPTYCZNA - gęstość elementów światłoczułych na listwie przesuwanej nad skanowaną ilustracją. Im jest ich więcej, tym więcej szczegółów jest w stanie wychwycić skaner.

ROZDZIELCZOŚĆ INTERPOLOWANA - umiejętność sztucznego podwyższania rozdzielczości otrzymywanego obrazu cyfrowego. Między dwa wczytane punkty obrazu wstawiane są kolejne, których jasność i kolor wyliczone są przez program na podstawie wartości punktów sąsiednich. Zwiększanie rozdzielczości interpolowanej zwiększa wielkość ilustracji, lecz obraz nie zawiera przez to więcej szczegółów.

ROZPOZNAWANIE PISMA (OCR lub ICR) - optyczne rozpoznawanie znaków z graficznego wizerunku liter. Dzięki programowi OCR możemy ilustrację zawierającą tekst przetworzyć w dokument tekstowy, który można otworzyć i dowolnie edytować edytorem tekstu, co prawda wymaga to zwykle dodatkowo naszej ingerencji, ponieważ program często myli się w przypadku podobnych liter (l, ł), lub, gdy tekst jest np. wyblakły, ale i tak lepiej dokonać drobnych poprawek niż ręcznie wklepywać w klawiaturę kilkustronicowy tekst. Oczywiście dotyczy to przede wszystkim tekstów drukowanych, gdyż szansa na odczytanie przez skaner naszych, lub cudzych, ręcznych bazgrołów jest raczej minimalna, chociaż niektóre programy OCR mają opcję uczenia. (Przy zakupie warto zwrócić uwagę czy program OCR rozpoznaje polskie znaki, ogonki).

OPROGRAMOWANIE (STEROWNIK) - program odpowiadający za efektywność procesu skanowania (kalibracja, podgląd w trakcie prescanu, wielozadaniowość podczas skanu, płynna regulacja rozdzielczości, skalowanie obrazu) komfort pracy, oraz czasochłonność. Obecnie podstawowym i ogólnie przyjętym sposobem komunikacji programów z połączonymi do komputera urządzeniami graficznymi jest standard TWAIN.
Kalibracja - regulacja przetwarzania informacji o obrazie mająca na celu zapewnienie maksymalnej zgodności przedstawianych kolorów z oryginalnymi barwami.

PODZIAŁ SKANERÓW

Skanery można podzielić na szereg różnych rodzai. Do najbardziej zaawansowanych technologicznie modeli należą skanery bębnowe, charakteryzujące się bardzo dużą rozdzielczością optyczną rzędu kilku tysięcy DPI oraz równie dużą głębią kolorów. Ich wadą jest jednak wysoka cena, bardzo duże gabaryty, powolna praca i kłopotliwa obsługa, dlatego też skanery bębnowe wykorzystywane są najczęściej w agencjach reklamowych lub specjalistycznych pracowniach poligraficznych.

Obecnie dla każdego przeciętnego użytkownika najbardziej wydajny i popularny
jest skaner stołowy nazywany również płaskim, lub stacjonarnym. Umożliwia łatwe i szybkie zeskanowanie ilustracji i/lub tekstów z książek, gazet i innych źródeł o maksymalnych rozmiarach mieszczących się w granicach formatu A3 lub A4. Skanery stołowe są obecnie stosunkowo tanie i proste w obsłudze, a przy tym bardzo wydajne, przez co cieszą się coraz większą popularnością. Chcąc zeskanować dowolny dokument w postaci luźnej kartki papieru bądź fragmentu książki, umieszczamy
po prostu skanowany obiekt interesującym nas fragmentem, frontalnie do szklanej powierzchni skanera i przykrywamy go jego wiekiem, jeżeli jest to niemożliwe, np. w przypadku skanowania fragmentu książki uruchamiamy skaner bez zakrywania go wiekiem, przydatna jest wówczas możliwość odłączenia wieka od reszty skanera gdyż umożliwia nam to takie ułożenie skanowanego obiektu, jaki będzie dla nas najwygodniejszy. Po uruchomieniu skanera jego głowica omiata skanowaną powierzchnię, a komputer wyświetla na ekranie monitora cyfrowy obraz skanowanego dokumentu.

Następną grupę skanerów stanowią tzw. skanery rolkowe lub mobilne, zasada ich
działania i obsługi jest podobna jak w tradycyjnych faksach. Pojedynczy arkusz papieru jest wciągany przez wałki i przesuwany nad źródłem światła stanowiącym głowicę skanera. Skanery te mają jednak jedną istotną wadę, otóż nie nadają się do skanowania innych materiałów niż luźne kartki papieru, o stosownej do wielkości skanera rozmiarach. Skanery rolkowe wychodzą już powoli z użycia gdyż są wypierane przez coraz bardziej wydajne i tańsze skanery stołowe. Zastosowana w tych skanerach technologia jest czasem wykorzystywana jako dodatkowy element w wieloczynnościowych urządzeniach biurowych gdzie w jednej obudowie umieszcza się szereg najistotniejszych funkcji drukujących, skanujących, faksujących lub kopiujących. Niektóre modele skanerów rolkowych umożliwiają ponadto takie rozmontowanie swoich części, aby można ich użyć jako skaner ręczny.

Kolejną i zarazem ostatnią klasę skanerów stanowią tzw. skanery ręczne. Ich budowa składa się w zasadzie z linii elementów stanowiących głowicę skanera i samej obudowy. Jak sama nazwa wskazuje skaner obsługiwany jest ręcznie i polega na równomiernym przesuwaniu głowicy skanera nad skanowanym dokumentem. Jest to zadanie średnio wygodne i przy skanowaniu trzeba się wykazać pewną ręką, ponadto w przypadku obróbki większych powierzchni przekraczających szerokość głowicy skanera, konieczne jest skanowanie po kawałku. Zeskanowany w ten sposób obraz często jest poszarpany i nierówny a ponadto
trudno jest zwykle dopasować brzegi dwóch oddzielnych skanów tego samego obrazu. Skanery ręczne mają jednak jedną dużą zaletę, jakiej nie oferują żadne inne, otóż umożliwiają skanowanie takich powierzchni, których nie możemy ruszyć lub przenieś, przez co możemy przy jego pomocy zeskanować np. fragment malarskiego wzoru na ścianie lub kolor okleiny na szafie. Skanery ręczne mogą mieć postać szerokiej listwy z rękojeścią umożliwiających skanowanie na raz większych powierzchni lub małych podobnych do mazaka piór umożliwiających szybkie i precyzyjne wprowadzanie do pamięci komputera skanowanego tekstu i późniejszą jego obróbkę w programach do rozpoznawania tekstów OCR.

PLOTERY

Ploter, pisak X-Y (angielskie plotter), jest to urządzenie zewnętrzne kreślące rysunki za pomocą linii. Rozróżnia się plotery płaskie, w których pisak przemieszcza się wzdłuż dwu prowadnic poruszających się względem siebie pod kątem prostym i plotery bębnowe, w których pisak przesuwa się po jednej prowadnicy, natomiast drugi wymiar kreślenia jest
uzyskiwany przez obrót bębna z nawiniętym papierem.
Plotery znajdują zastosowanie do tworzenia planów konstrukcyjnych, rysunków architektonicznych i in. (można np. odtworzyć na ploterze fotografię zapamiętaną uprzednio w komputerze za pomocą skanera - także techniką barwną i w dużych formatach, do A0 włącznie.

Plotery podłącza się do portów: równoległego Centronics lub szeregowego RS-232.

GŁOWNE PARAMETRY PLOTERA

- prędkość kreślenia np. 50-500 mm/sek.

- rozdzielczość kreślenia np. 0,2 – 0,001 mm/krok,

- typ i format papieru: arkusz lub rolka formatu A4,A3,A2,A1,A0

KAMERY

Miniaturowe komputerowe kamery wideo cieszą się coraz większą popularnością. Wiąże się to z rozwojem internetu - dzięki tym urządzeniom
można w domowym zaciszu urządzić sobie wideokonferencję z sympatią zza oceanu - za cenę lokalnego połączenia.

Komputerowa kamera to najczęściej nie większe od jabłka urządzenie z soczewką. Zmienia ona widziany obraz na informacje czytelne dla komputera. Kamera pozwala na video konferencje w Internecie. Ustawiamy ją zazwyczaj na podwyższeniu abyśmy dobrze mieścili się w kadrze (najczęściej na górnej krawędzi obudowy monitora).

Urządzenia te są stosunkowo niedrogie, ale i jakość wyświetlanego za ich pośrednictwem obrazu najczęściej również nie jest zachwycająca (brak płynnego obrazu i efekt rybiego oka). Należy jednak mieć na uwadze, że w tym wypadku najważniejsza jest nie jakość a objętość przesyłanego przez Internet obrazu, im jest ona mniejsza tym lepiej a i czas przekazywania powinien być jak najkrótszy. Dlatego dopóki nie upowszechnią się metody szybkiego przesyłania dużych partii informacji drogą Internetową musimy zadowolić się stosunkowo niską jakością przesyłanego w ten sposób obrazu.

MIKROFONY

Mikrofon jest przydatny zwłaszcza w czasie pracy z aplikacjami multimedialnymi takimi jak programy do nauki języków obcych, programy komunikacyjne wykorzystujące modem do kontaktów telefonicznych, programach do obróbki dźwięku, czy wreszcie specjalnych aplikacjach przeznaczonych do porozumiewania się z komputerem za pomocą głosu umożliwiających rozpoznawanie mowy ciągłej wykorzystywanych na przykład do słownej edycji tekstu w programach edytorskich. Interesującym rozwiązaniem jest również tzw. headset, czyli zakładane na głowę słuchawki z zawieszonym na wysokości ust mikrofonem, dzięki czemu mamy swobodę poruszania (ograniczoną jedynie kablem) i wolne ręce.

CD-ROMY

W roku 1987 dwa wielkie przedsiębiorstwa - Philips i Sony - połączyły swoje siły w celu stworzenia nowego produktu - kompaktowego dysku audio (CD). Firmy opracowały standard, na który składała się specyfikacja nagrania, próbkowania, a przede wszystkim obowiązujący do dziś rozmiar nowych dysków: 4 3/4 cala. Jak głosi plotka rozmiar ten wybrano, dlatego,że właśnie na takim dysku można było zmieścić Dziewiątą Symfonię Beethovena.


Płyta CD-ROM (Compact Disc - Read Only Memory) ma dwanaście centymetrów średnicy i około 1,2 milimetra grubości. Konstrukcja płyty zawiera trzy warstwy (rysunek obok). Na przeźroczystej warstwie podłoża znajduje się cieniutka warstwa aluminium i warstwa lakieru chroniącego płytę przed zadrapaniem i zabrudzeniami. Na tej warstwie ochronnej nadrukowane są zazwyczaj opisy płyt. O tym, że należy dbać o płyty CD, niech świadczy fakt, iż ochronny lakier ma tylko około dwie tysięczne milimetra grubości, a jego uszkodzenie może prowadzić do utleniania się odblaskowej warstwy aluminium, co z kolei może uniemożliwić dalszy odczyt danych.

Dane na płycie zapisane są w postaci mikroskopijnych zagłębień zwanych pitami ułożonych spiralnie na powierzchni dysku. O tym, jak precyzyjną pracę musi wykonać nasz napęd CD-ROM, niech świadczy fakt, że typowy pit ma jedynie 0,5 mikrometra szerokości (1000 mikrometrów to 1 milimetr), 0,83-3 mikrometrów długości, a dwie sąsiednie ścieżki danych oddalone są od siebie tylko o 1,6 mikrometra. Dysk CD-ROM może przechowywać do 680 MB danych (co odpowiada pojemności 1500 dyskietek) - tekstu, obrazu, grafiki, dźwięku i animacji.

Napęd dysków CD-ROM zawiera mechanizm laserowy, moduły elektroniczne służące do sterowania, do korekcji błędów i do komunikacji z komputerem, zazwyczaj również gniazdo słuchawkowe z regulatorem głośności, a poza tym przycisk wysuwający dysk oraz - jeśli napęd nie jest wbudowany do komputera - zasilacz sieciowy i ewentualnie wentylator chłodzący. We wnętrzu napędu CD-ROM mieszczą się: głowica optyczna, tarcza obracająca dysk i system przetwarzania (procesor) sygnałów. Głowica optyczna wysyłająca promień światła laserowego w kierunku dysku, zamocowana jest na sankach lub na przechylnym ramieniu; składa się ona z diody laserowej, soczewki i czujnika optycznego. Aby dokładnie wychwycić minimalne różnice w strukturze ścieżki, wykorzystywany do odczytu laser diodowy musi emitować strumień o wyjątkowo małej długości fali.

Wystarczające jest promieniowanie podczerwone. Taki promień świetlny jest wprawdzie niewidoczny dla oka, ale szkodliwy. Z tego też względu nie należy nigdy otwierać odtwarzacza CD podczas odczytywania kompaktów.

Napęd CD-ROM pracuje w następujący sposób: Laserowa dioda emituje w kierunku lustra wiązkę światła o małej mocy. Na komendę mikroprocesora siłownik odpowiednio przesuwając lustro ustawia wiązkę lasera na odpowiedniej ścieżce. Odbite od powierzchni dysku światło skupia się w pierwszej soczewce znajdującej się pod dyskiem, odbija się od lustra i kieruje się w stronę pryzmatu. Pryzmat kieruje powracającą wiązkę lasera do kolejnej soczewki skupiającej. Ostatnia z soczewek kieruje promień lasera do fotodetektora, który przekształca światło w impulsy elektryczne. Nadchodzące impulsy elektryczne są rozkodowywane przez mikroprocesor i wysyłane w charakterze danych do komputera.

Napęd CD-ROM obraca dysk ze zmienną prędkością, zależną od położenia głowicy optycznej, co pozwala na odczytanie danych ze stałą prędkością (ok. 1,3 metra ścieżki na sekundę), niezależnie od ich położenia na dysku.
Metodę tę oznacza się krótko jako CLV (ang. Constant Linear Velocity) - stała prędkość liniowa. Dysk obraca się ze zmienną prędkością w zależności od położenia lasera względem środka dysku, aby uzyskać jednakową szybkość odczytywania danych z całego dysku. Jednak im bliżej środka, tym większa szybkość kątowa jest potrzebna, by dane były przesyłane ze stałą wartością. Inna metoda to CAV ( Constant Angular Velocity ) - stała prędkość obrotowa. Nie pociąga ze sobą konieczności zmiany prędkości obrotowej, więc ma zasadniczą wadę - dane ze środka płyty czytane są dużo wolniej niż na jej zewnętrznych brzegach. Bliżej zewnętrznej krawędzi dysku laser obejmuje podczas jednego obrotu większą ilość danych, niż bliżej środka, co oznaczałoby zmienną ilość danych odczytywanych podczas jednego obrotu. Metoda ta nie obciąża silnika napędu, oznacza jednak, że wraz ze zmianą położenia lasera zmienia się szybkość transferu danych.
Obecnie stosowana technika to PCAV (Partial CAV) - częściowo stała prędkość kątowa stanowiąca połączenie dwóch poprzednich technik. Polega ona na tym, że do pewnego miejsca na dysku (zazwyczaj do około pierwszych 40% dysku) użyta jest stała prędkość kątowa CAV, czyli transfer stopniowo wzrasta od wartości początkowej np. 8x do wartości pośredniej, np.16x. Wówczas napęd przestawia się na stałą prędkość liniową CLV i do końca dysku zachowuje stały transfer np.20x.

Płyta CD-R (Compact Disc Record Able ) płyta kompaktowa zapisywalna WORM (Write Once Read Many) Dysk CD-R zamiast warstwy aluminium zawiera warstwę zielonkawo niebieskiego barwnika cyjanowego lub bardziej trwałego barwnika ftalocyjanowego, zmieniającego właściwości optyczne pod wpływem silnej wiązki lasera ( moc wiązki zapisującej jest około 10 razy większa niż moc wiązki odczytującej). Barwnik ten ma te same właściwości odbijania światła, co niezapisany dysk CD. Kiedy laser zapisujący dane zaczyna wypalać dane na dysku, jego wiązka rozgrzewa warstwę złota, oraz leżącą pod nią warstwę barwnika. Po wypaleniu, obszar taki rozprasza światło w ten sam sposób jak wgłębienie w szklanej powłoce matrycy dysku lub masowo produkowanego dysku CD-ROM. W praktyce więc, w miejscu, w którym zapisano dane nie istnieje żadne wgłębienie - jedynie rozpraszająca światło plamka będąca wynikiem reakcji chemicznej powstałej podczas wypalania warstw złota i barwnika.

Technologia DVD (Digital Video Disc lub Digital Versatile Disc), jest nowoczesną technologią przechowywania danych na dyskach optycznych. W gruncie rzeczy jest to taka płyta CD, tylko o większej pojemności i szybszym dostępie, na której można przechowywać obraz wideo, dźwięk oraz dane komputerowe. Format DVD został zaprojektowany pod kątem wykorzystania go w takich dziedzinach, jak: kino domowe, komputery, wymiana informacji biznesowych, itp. Integracja wszystkich wymienionych powyżej mediów przy pomocy jednego cyfrowego formatu ma na celu wyeliminowanie takich nośników, jak: płyta CD, kaseta VHS, laserdiski a nawet kartridże z grami. Format DVD jest popierany przez wszystkie największe firmy elektroniczne, producentów sprzętu komputerowego oraz ponad połowę wielkich wytwórni filmowych i muzycznych. Dzięki temu poparciu, sukces DVD wydaje się być nieunikniony.

STACJE DYSKIETEK

Najpowszechniej używanym narzędziem do archiwizacji danych są stacje dyskietek. Fizyczna strona działania stacji jest bardzo prosta. Dysk wiruje z prędkością 360 lub 300 obr/min, w zależności od gęstości zapisu. W czasie, gdy dysk obraca się, głowice mogą poruszać się do środka i na zewnątrz dysku na odcinku 1 cala, ok.2.54 cm, zapisując 40 albo 80 ścieżek. Ścieżki zapisywane są po obu stronach dysku i dwie ścieżki położone jedna nad drugą nazywane cylindrem. Ścieżki zapisywane są metodą tunelowego kasowania, w trakcie którego w celu uniknięcia interferencji krawędzie ścieżek są usuwane przez głowice kasujące. Ścieżki są zapisywane z różną szerokością w zależności od typu dysku.

BUDOWA STACJI DYSKÓW ELASTYCZNYCH FDD

Głowice zapisująco - odczytujące - Każda ze stacji dysków w komputerach osobistych klasy PC ma dwie głowice zapisujaco - odczytujące. Stacje jednostronne, montowane w pierwszych egzemplarzach komputerów PC, należą dziś do historii. Głowice poruszane są przez silnik mechanizmu pozycjonowania głowic (head actuator) i umocowane są do wspólnego stojaka, mogą poruszać się tylko synchronicznie. Głowice wykonane są z ferrytów magnetycznie miękkich z cewką elektromagnetyczną i są kompozytem dwóch głowic kasujących, położonych skrajnie i jednej zapisującej, położonej centralnie. Metodą zapisu jest metoda z tzw. tunelowym kasowaniem, ponieważ w chwili zapisu głowice kasujące usuwają zewnętrzne fragmenty ścieżki. Powoduje to, że dane zapisane są w precyzyjnie wyznaczonych "tunelach" każdej ze ścieżek. Zapewnia to większą izolację pomiędzy ścieżkami. Precyzyjne ustawienie głowic względem ścieżek wykonywane jest na podstawie dysku wzorcowego i prawie zawsze wykonywane jest tylko raz - u producenta. Głowice znajdują się pod napięciem sprężyny i nie wywierają dużego nacisku na powierzchnię dysku. Ponieważ dysk wiruje z niewielką prędkością, zwykle 360 albo 300 obr/min, zatem tarcie nie jest poważnym problemem. Jednakże ze względu na fizyczny kontakt pomiędzy głowicami a powierzchnią dysku, z biegiem czasu głowice pokrywają się płaszczem substancji zrywanej z powierzchni dysków.

Układ pozycjonowania głowicy - Głowice przesuwane są nad powierzchnią dysku za pomocą silnika krokowego. Silnik krokowy wykonuje ściśle określony kąt obrotu pod wpływem jednego lub kilku impulsów sterujących. Obrotowi o określony kąt odpowiada przesunięcie głowicy o jedną ścieżkę. Oś silnika krokowego połączona jest ze stojakiem głowic za pomocą metalowej taśmy. Taśma ta zwija się i rozwija wokół trzpienia obrotowego silnika, zamieniając ruch obrotowy na liniowy. Czas przesuwu pomiędzy położeniami ekstremalnymi wynosi około ¹/₅ sekundy. Zwykle za czas średniego dostępu przyjmowana jest ¹/₂ lub ¹/₃ tego czasu. Średni czas dostępu jest to uśredniony czas, jaki głowice potrzebują na przesunięcie pomiędzy ścieżkami.

Silnik napędu dysku - Normalna szybkość wirowania wynosi 360 lub 300 obr/min, zależnie od rodzaju dysku. W starszych stacjach stosowano pasek klinowy do przeniesienia napędu pomiędzy trzpieniem obrotowym silnika a trzpieniem dysku. Obecnie stosowany jest napęd bezpośredni jako bardziej niezawodny, tańszy i umożliwiający większą miniaturyzację. Większość stacji stosuje automatyczną kompensację momentu obrotowego, dostosowując się do dysków "klejących się" i tych "bardziej śliskich". Dyski wyposażone w stroboskopowy układ ręcznej regulacji szybkości obrotowej należą do rzadkości. Większość stosuje automatyczną kontrolę tachometryczną, co eliminuje konieczność okresowej regulacji.

Pakiet układów elektronicznych - Pakiet zawiera układy przeznaczone do sterowania i kontroli mechanizmu pozycjonowania głowicy, głowic zapisująco - odczytujących, silnika napędu dysku, sensorów dysku i innych komponentów. Pakiet zawiera również interfejs umożliwiający komunikowanie się z kontrolerem. Standardowym interfejsem, używanym w komputerach klasy PC, jest interfejs Shugart Associates SA-450 opracowany już w 1970 roku i będący standardem przemysłowym.

Złącza - Wszystkie napędy mają co najmniej dwa złącza - jedno do zasilania i drugie do sygnałów kontrolnych oraz danych. Złącza te są standaryzowane. Złącze zasilania jest 4-stykowe, złącze kontrolno/dane jest 34-stykowe. Dyski 3 ¹/₂ calowe używają miniaturowej wersji styku zasilania.

Konstrukcja dyskietek

Proces technologiczny produkcji dyskietek można skrótowo i w wielkim uproszczeniu przedstawić w dziesięciu punktach:

1. wytwarzanie tlenku żelaza oraz specjalnego lakieru,

2. zmieszanie lakieru z tlenkiem żelaza,

3. czyści folii nośnej,

4. bezpyłowe powlekanie nośnika warstwą magnetycznie czułą,

5. suszenie z odzyskiem rozpuszczalników,

6. prasowanie powierzchni magnetycznej,

7. wycinanie krążków,

8. polerowanie,

9. zgrzewanie osłony,

10. testowanie powierzchni

Magnetyczny krążek dyskietki zamknięty jest w kwadratowej osłonie z tworzywa, która wyłożona jest od wewnątrz przekładką dla zmniejszenia tarcia pomiędzy krążkiem a osłoną oraz zbierania pojawiających na krążku zanieczyszczeń, tzw. efekt samo czyszczenia. W niektórych dyskietkach krawędź otworu napędowego wzmacniana jest w procesie produkcji przez doklejenie wąskiego pierścienia, który usztywnia tę krawędź, czyniąc ją bardziej odporną mechanicznie. Do uporządkowanego przechowywania danych system komputerowy dzieli powierzchnię dyskietek na odpowiednią liczbę ścieżek, a te z kolei na sektory. Podział na sektory jest całkowicie zależny od systemu komputerowego.

Rozróżniamy sektorowanie miękkie (ang. soft sectors), które dokonywane jest programowo przez zapis magnetyczny na ścieżce dyskietki oraz dawniej stosowane sektorowanie twarde (ang. hard sectors), które definiowane jest w procesie produkcji przez wykonanie odpowiedniej ilości otworów sektorowych wokół centralnego otworu dyskietki. W najbardziej popularnych napędach dyskietek stosowane jest optyczne rozróżnienie początku ścieżki jednym otworem indeksowym. W kopercie dyskietki 5 ¹/₄ calowej znajduje się wycięcie dla ochrony zapisu. Zapis na dyskietce jest "chroniony", tzn. możliwy jest tylko odczyt informacji, wówczas, gdy wycięcie jest zaklejone. Dodatkowo koperta posiada dwa półkoliste nacięcia odprężające. Dyskietki 3 ¹/₂ calowe, w odróżnieniu od dyskietek 5 ¹/₄ cala, posiadają sztywną osłonę z tworzywa, nazywaną kasetą (ang. catridge). Okienko dostępu głowicy jest zasłonięte ruchomą metalową przesłoną (ang. shutter), która podczas wkładania dyskietki do napędu automatycznie przesuwa się, odsłaniając dostęp głowicy do powierzchni magnetycznej. Na stronie tylnej kasety znajduje się otwór centralny z widocznym metalowym rdzeniem (ang. central core), posiadającym dwa otwory: centrujący i napędowy. Na stronie tylnej znajduje się również otwór ochrony zapisu z elementem przesuwnym.

Urządzenia peryferyjne komputera

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

1

---