1. Istota oraz zakres rachunkowości.
Rachunkowość jest to nauka zajmująca się doskonaleniem systemu ewidencji gospodarczej wyrażającej się w liczbowym ujmowaniu procesów produkcji wraz z zaopatrzeniem i zbytem, a także analizą przyczyn powodujących określone wyniki gospodarowania.
Lub krótko:
To system ciągłego i systematycznego gromadzenia, przetwarzania, prezentowania i interpretacji procesów gospodarczych oraz ich wyników w wyodrębnionej jednostce gospodarczej.
Rachunkowość jednostek obejmuje:
przyjęte zasady rachunkowości oraz dokumentację przyjętych zasad.
prowadzenie ksiąg rachunkowych
okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów.
wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego.
sporządzenie sprawozdań finansowych
gromadzenie i przechowywanie dokumentacji przewidzianej ustawa.
badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadku gdy jednostka jest do tego zobowiązana.
2. Cechy rachunkowości zarządczej.
Rachunkowość zarządcza, niekiedy określana również mianem rachunkowości menedżerskiej to jeden z członów rachunkowości (obok rachunkowości finansowej i podatkowej) służy celom wewnętrznym przedsiębiorstwa, dostarcza danych w przedsiębiorstwie niezbędnych do podejmowania decyzji bieżących i rozwojowych oraz informacji, które ułatwiają podejmowanie decyzji strategicznych, taktycznych, operacyjnych, planowanie i kontrolę poprzez wyspecjalizowane techniki i procedury, jak np. budżety, wzorce, odpowiednio dobrane modele rachunku kosztów i przychodów, analizę zachowania się kosztów i informowania o dokonaniach.
3. Cechy rachunkowości finansowej.
Rachunkowość finansowa stanowi podsystem informacyjny przedsiębiorstwa. Jest to system ewidencji gospodarczej , który ujmuje w odpowiednich przekrojach, wyrażone wartościowo: majątek, źródła jego finansowania, stopień jego wykorzystanie, przebieg procesów gospodarczych i wynik działalności gospodarczej. Efekty procesu ewidencji prezentowane są w sprawozdawczości finansowej (bilans, rachunek zysków i strat i inne sprawozdania).
Dostarcza informacji dla odbiorców zewnętrznych: banki, kontrahęci, urzędy statystyczne, urzędy skarbowe, inwestorzy.
4. Użytkownicy informacji pochodzących z rachunkowości.
Wewnętrzni:
właściciele przedsiębiorstw
zarządcy, menedżerowie
pracownicy (związki zawodowe)
Zewnętrzni:
urzędy skarbowe
ZUS,KRUS
Kredytodawcy, banki
Kontrahenci
Konkurenci
Udziałowcy
Władze lokalne
GUS.
5. Omów podstawowe rodzaje sprawozdań finansowych.
Bilans -jest syntetycznym zestawieniem wyrażonych wartościowo zasobów majątkowych (aktywów) i źródeł ich pochodzenia (pasywów) sporządzonym w określonej formie i na określony dzień.
Bilans zawiera następujące elementy:
nazwa i adres jednostki sporządzającej bilans.
moment bilansowy- dzień na jaki sporządzono bilans.
wyszczególnienie pozycji i grup aktywów z podaniem ich wartości.
wyszczególnienie pozycji i grup pasywów z podaniem ich wartości.
suma bilansowa aktywów i pasywów.
data i miejsce sporządzania bilansu.
imię i nazwisko osoby sporządzającej bilans oraz kierownika jednostki.
Rachunek zysków i strat- ujmuje przychody i odpowiadające im koszty, zyski i straty a także podatek dochodowy i inne obciążenia wyniku finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy. Informuje o efektywności wykorzystania posiadanego potencjału wytwórczego. Ustawa o rachunkowości dopuszcza dwa warianty rachunku zysków i strat.
porównawczy,
kalkulacyjny.
Wyboru wariantu w zależności od specyfiki jednostki dokonuje kierownik. Warianty różnią się między sobą jedynie sposobem ujęcia kosztów sprzedanych produktów.
Rachunek przepływów finansowych - informuje nas o zdolności przedsiębiorstwa do terminowego regulowania swoich zobowiązań. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzany jest w formie zestawienia prezentującego obieg środków pieniężnych w przedsiębiorstwie. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzany jest w formie zestawienia prezentującego obieg środków pieniężnych w przedsiębiorstwie. Powinny tam znaleźć się odpowiednio pogrupowane informacje dotyczące:
-wpływów z działalności operacyjnej,
-innych wpływów z podziałem na ich źródła,
-wydatków z podziałem na ich źródła,
-wartości środków pieniężnych na początek okresu,
-wartości środków pieniężnych na koniec okresu.
6. Zasady prawidłowego sporządzania dokumentów.
Prawidłowy dowód księgowy powinien stwierdzać fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i powinien zawierać:
1.określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego - tj. podanie nazwy dowodu i ewentualnie jego symbolu lub innego oznaczenia np. kodu oraz numeru identyfikującego ten dokument (tj. kolejnego numeru dowodu księgowego w danej grupie rodzajowej),
2.określenie wystawcy i wskazanie stron (nazwy i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej (ogólnie ujmując tj. sprzedającego i kupującego); w dowodach wystawionych przez jednostkę na potrzeby wewnętrzne, określenie wystawcy oraz nazw i adresów stron może być zastąpione nazwami lub symbolami komórek organizacyjnych jednostki,
3.datę sporządzenia dowodu oraz datę dokonania operacji gospodarczej,
4.opis operacji gospodarczej i jej wartość oraz dane ilościowe, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych; jeżeli dowód opiewa na walutę obcą, to powinien zawierać przeliczenie jej wartości według kursu obowiązującego w dniu przeprowadzenia operacji (wartość w dowodzie może być pominięta, jeżeli w toku przetwarzania danych wyrażonych w jednostkach naturalnych następuje ich wycena, co zostanie potwierdzone stosownym wydrukiem),
5.własnoręczne podpisy osób odpowiedzialnych za prawidłowe dokonanie operacji gospodarczej i jej udokumentowanie (z uwzględnieniem wymagań określonych przepisami w zakresie podatku VAT),
6.stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w urządzeniach księgowych przez wskazanie miesiąca księgowania oraz, o ile nie wynika to z techniki dokonywania zapisów, sposobu ujęcia dowodu na kontach wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za zakwalifikowanie dowodu do ujęcia w księgach.
7. Klasyfikacja dokumentów.
zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów,
zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom,
wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.
Dowody zewnętrzne obce są sporządzane przez kontrahentów jednostki otrzymującej dowód i służą do udokumentowania ich operacji gospodarczych polegających na sprzedaży albo przekazaniu jednostce składników majątkowych, świadczeniu jej robót, usług i innych czynności. W jednostce otrzymującej, dowód własny kontrahenta jest dowodem obcym dokumentującym zakup w powyższym zakresie.
Dowody zewnętrzne własne służą do udokumentowania:
operacji polegających na sprzedaży kontrahentom składników majątkowych i usług oraz przekazywania im składników majątkowych,
usankcjonowanych przepisami prawa świadczeń jednostki na rzecz budżetów lub instytucji, świadczeń umownych na rzecz kontrahentów oraz świadczeń dobrowolnych.
Dowody własne wewnętrzne stanowią udokumentowanie:
operacji gospodarczych wewnętrznych, tj. takich, w których uczestniczą tylko komórki organizacyjne jednostki księgującej dowód,
kosztów nie wynikających ze świadczeń kontrahentów,
ustalenia powstałych strat i osiągniętych zysków,
stwierdzenia ilości i wartości uzyskanych od dostawców składników majątku, robót i usług oraz innych świadczeń,
powierzenia składników majątku pracownikom jednostki lub innym osobom,
operacji gospodarczych, które powinny być udokumentowane dowodami obcymi, gdy dowody te nie wpłynęły do jednostki w terminie umożliwiającym zaksięgowanie kompletu operacji gospodarczych.
Prawidłowymi są również sporządzane przez jednostkę dowody księgowe:
zbiorcze (zestawienia dowodów księgowych, polecenia księgowania) - służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych, które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione,
korygujące poprzednie zapisy - służące do korekt poprzednich zapisów, sprostowań lub stornowań,
zastępcze - wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu źródłowego (w przypadku uzasadnionego braku możliwości uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych, kierownik jednostki może zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych dowodów zastępczych, sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji; nie może to jednak dotyczyć operacji gospodarczych, których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiem od towarów i usług VAT),
rozliczeniowe - ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych - czyli dotyczące wszelkich przeksięgowań przewidzianych w zakładowym planie kont i ewentualnie w innych przepisach, wg dozwolonych zasad i kryteriów.
8. Omów dokumenty dotyczące obrotu środkami trwałymi.
Przyjęcie środka trwałego OT
Dowód „OT” sporządza się w zależności od potrzeb w dwóch lub trzech egzemplarzach, dla udokumentowania komisyjnego przyjęcia środka trwałego:
w wyniku zakupu, otrzymania jako darowizny lub powstałego po zakończeniu inwestycji
i ujęciu w książce inwentarzowej podstawowej wg oryginału OT, a w książce inwentarzowej pomocniczej wg kopii OT, jeden egzemplarz zostaje w drużynie/szczepie.
.Dowód „OT” powinien zawierać: datę i nr dowodu zakupu, bądź innego dowodu dostawy, wartość, nazwę dostawcy, nazwę i charakterystykę środka trwałego, symbol układu klasyfikacyjnego, nr inwentarzowy, nr fabryczny oraz podpis przyjmującego.
Likwidacja środka trwałego LT
Likwidacja środków trwałych oznacza zdjęcie ze stanu ewidencyjnego w przypadku zużycia, zniszczenia, kradzieży, sprzedaży. Przy sprzedaży wypełnia się „LT” i wystawia odpowiednią fakturę sprzedaży. W pozostałych przypadkach sporządza się protokół likwidacyjno-kasacyjny stanowiący wzór nr 1 i wypełnia dowód „LT”
Protokół nieodpłatnego przekazania-przejęcia składnika rzeczowego PT
Dowód „PT” jest stosowany przy nieodpłatnym przyjęciu lub przekazaniu środka trwałego. Protokół wystawia się w zależności od potrzeb w dwóch lub trzech egzemplarzach. Oryginał otrzymuje przyjmujący rzeczowe składniki majątku, a kopię przekazujący. Na podstawie dowodu PT przyjmujący środek trwały wystawia dowód OT, a przekazujący LT.
9. Rodzaje kontroli dokumentów.
Dowody księgowe mają być rzetelne i kompletne, a zarazem wolne od błędów rachunkowych. W celu upewnienia się, że zostały sporządzone właściwie, przed zapisaniem operacji powinny być poddane kontroli:
merytorycznej (rzeczowej) - obejmuje badanie prawidłowości danych zawartych
w dokumentach ze stanem faktycznym oraz stwierdzenie czy wyrażona w dokumencie dokumentacja gospodarcza była zgodna z obowiązującymi przepisami. Kontrolę merytoryczną wykonują upoważnieni kierownicy komórek branżowych lub bezpośrednio przedstawiciele kierownictwa firmy;
formalnej - sprawdzanie, czy jest on kompletny, a więc czy zawiera wszystkie niezbędne dane. Kontrolę dokumentów księgowych pod względem formalnym przeprowadzają upoważnieni pracownicy komórki finansowo-księgowej;
rachunkowej - polega na ustaleniu, czy dane liczbowe nie zawierają błędów rachunkowych. Można nie dokonywać kontroli rachunkowej dowodów własnych wewnętrznych i zewnętrznych, jeśli ich treść zawiera obliczenie wykonane i napisane przez przystosowane do tego maszyny (komputery), na przykład fakturujące sprzedaż towarów w sposób uprzednio zaprogramowany, wykluczający błędy rachunkowe
10.Obieg dokumentów w firmie.
Dokumenty występujące w Jednostce zawierają zazwyczaj informacje dotyczące różnych komórek organizacyjnych i w związku z tym jeszcze przed ich zaewidencjonowaniem są przez te komórki kontrolowane i odbywają określoną drogę obiegu wewnętrznego. Przechodzenie dokumentów przez różne komórki organizacyjne od momentu ich wpływu do jednostki lub od momentu ich sporządzenia, aż do chwili ich zarejestrowania i złożenia w archiwum nazywane jest obiegiem dokumentów. Na obieg dokumentów składają się poniższej wymienione, podstawowe czynności:
- przyjmowanie dowodów z zewnątrz (obcych) lub sporządzanie (wystawianie) dowodów własnych,
- gromadzenie i grupowanie dowodów oraz przeprowadzanie wstępnej kontroli,
- kontrola (sprawdzenie) dowodów pod względem formalno-rachunkowym i merytorycznym,
- przetwarzanie dowodów na inne dowody np. zbiorcze, rozliczeniowe,
- ujęcie danych z dowodów w prowadzonej ewidencji księgowej (księgach rachunkowych), w tym z uwzględnieniem potrzeb rozliczeń z tytułu podatków i ubezpieczeń oraz analiz wewnętrznych,
- przechowywanie bieżące, tj. do końca roku obrotowego w podziale na okresy sprawozdawcze,
- archiwowanie akt przez okres ustawowo wymagany.
11. Zasady przechowywania dokumentów.
Dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne, księgi rachunkowe i sprawozdania finansowe, uporządkowane i podzielone na odpowiednie zbiory powinny być oznaczone:
nazwą jednostki,
znakiem wskazującym rodzaj grupy tematycznej zbioru (np. dowody księgowe),
symbolem kwalifikacyjnym akt ( kategoria A lub B).
Symbol A oznacza materiały archiwalne przechowywane nieskończenie trwale,
są to: akty powołania przedsiębiorstw, bilanse roczne, akty notarialne.
Akta kategorii B są przechowywane w archiwum przez czas nie krótszy niż:
okres, jaki upłynie od chwili rozliczenia osób, którym powierzono składniki majątkowe objęte sprzedażą detaliczną - odcinki paragonowe lub inne dowody kasowe;
okres ustalony w przepisach określających zasady wymiaru emerytur i rent - listy płac lub karty wynagrodzeń albo inne dowody, na podstawie których następuje obliczenie podstawy wymiaru emerytury lub renty;
5 lat - wszelkie inne dowody księgowe, dokumenty inwentaryzacyjne, księgi rachunkowe ora inne akta.
Okresy przechowywania oblicza się od początku roku następującego po roku, którego akta dotyczą.
12. Inwentaryzacja (metody, rodzaje, zadania).
Zadania
Inwentaryzacja - ogół czynności rachunkowych zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu aktywów i pasywow.
Inwentaryzacja składników majątku i źródeł ich pochodzenia sporządzona na określony dzień pozwala ustalić różnice wynikające z prowadzenia rzeczywistego stanu środków ze stanem wynikającym z ewidencji księgowej i rozliczyć osoby materialnie odpowiedzialne za poszczególne składniki majątku.
Podstawowym celem inwentaryzacji jest weryfikacja wykazanego w księgach rachunkowych stanów aktywów i pasywów danej jednostki, ale służy ona także do:
- Ustalenia i rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych,
- Rozliczenia osób materialnie odpowiedzialnych,
- Przeciwdziałanie nieprawidłowościom w gosp. majątkiem.
- Oceny przydatności określonych składników majątku.
Metody
- Spis z natury;
- Potwierdzenie sald;
- Weryfikacja;
Spis z natury przeprowadzany jest przez specjalnie do tego celu powołaną komisję, która dokonuje inwentaryzacji wykorzystując arkusz spisu z natury. Arkusze te od momentu ich ponumerowania i opieczętowania są drukami ścisłego zarachowania. Zespoły spisowe ujmują poszczególne składniki objęte inwentaryzacją na arkuszach spisowych. Liczba poszczególnych składników rzeczowych ustalana jest przez przeliczenie, mierzenie, ważenie. Stan produktów masowych ustala się szacunkowo. Po zakończeniu spisu z natury następuje dostarczenie przez zespoły spisowe arkuszy spisowych przewodniczącemu komisji inwent., A ten przekazuje je do działu księgowości. Następnie sprawdza się arkusze pod względem formalnym. Kolejny etap to rozliczenie inwentaryzacji, czyli porównanie danych wynikających z arkuszy spisowych z danymi ewid., Księgowej jest to porównanie jakościowe i ilościowe. Następnie przygotowywane są dokumenty księgowe w postaci zbiorczego zestawienia spisów z natury. Ostatni etap to porównanie sald kont służącego do ewidencji określanego składnika majątku ze stanem wynikającym z arkuszy spisowych i ewentualne ustalenie różnic inwentaryzacyjnych.
Potwierdzenie sald -to metoda dokonywania inwent. Przez uzyskanie od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanych w księgach rachunkowych składników własnego majątku, będących w dyspozycji kontrahentów. Takiej metodzie inwent. Podlegają przede wszystkim rozrachunki i środki trwałe znajdujące się u innych osób, głównie z tytułu najmu, dzierżawy, leasingu, przechowywania czy remontu, środki pieniężne na rachunku bankowym, kredyty i pożyczki. W przypadku powstania nieprawidłowości następuje wyjaśnienie i rozliczenie ewentualnych różnic.
Weryfikacje- to metoda inwent. Której podlegają np. grunty, inwestycje rozpoczęte czy trudno dostępne środki trwałe. Inwentaryzacja przeprowadzana tą metodą składa się z dwóch elementów wzajemnie uzupełniających się i występujących łącznie:
- Porównanie danych wynikających z ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami
- Sprawdzenie realnej wartości tych składników.
Rodzaje
- Ciągła
- Okresowa
- Zdawczo-odbiorcza, przeprowadzana w sytuacji zmiany osoby materialnie odpowiedzialnej; dotyczy wszystkich składników majątku, objętych tą odpowiedzialnością.
- Nadzwyczajna, przeprowadzona w sytuacjach wyjątkowych, np. kradzieży, pożaru, powodzi, i innych klęsk żywiołowych; dotyczy części lub całości majątku
13. Przyczyny powstawania niedoborów i szkód niezawinionych.
Do niedoborów niezawinionych, czyli powstających z przyczyn niezależnych od osób materialnie odpowiedzialnych i innych osób, należą przede wszystkim:
-ubytki naturalne (będące konsekwencją cech lub procesów fizycznych i chemicznych),
-ubytki przekraczające normy niezawinione przez osobę materialnie odpowiedzialną,
-niedobory spowodowane błędami w dokumentacji, w pomiarze - wskutek niedokładności urządzenia pomiarowego mieszczącej się w granicach normy;
-niedobory spowodowane pomyłkową zamianą podobnych składników;
-niedobory nadzwyczajne spowodowane zdarzeniami losowymi, np. pożar.
14. Zasady wyceny składników bilansowych.
Aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w sposób następujący:
środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne - według cen nabycia lub kosztów wytworzenia lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych) pomniejszony o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Środki trwałe w budowie - w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Udziały w innych jednostkach oraz inwestycje długoterminowe- według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytuły trwałej utraty wartości godziwej, wartość w cenie nabycia można przeszacować do wartości w cenie rynkowej , a różnicę z przeszacowania rozliczyć z kapitałem z aktualizacji wyceny.
Inwestycje krótkoterminowe- według ceny rynkowej albo ceny nabycia zależnie od tego która z nich jest niższa.
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych- według ceny nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.
Należności i udzielone pożyczki- w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności.
Zobowiązania- w kwocie wymaganej zapłaty.
Rezerwy- w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.
Kapitały- własne oraz pozostałe aktywa i pasywa w wartości nominalnej.
15. Funkcja informacyjna bilansu.
Bilans jest głównym źródłem informacji o sytuacji finansowej jednostki.
informacje o zasobach - są pomocne przy przewidywaniu zdolności jednostki do wypracowania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w przyszłości.
- informacje o strukturze finansowej - wykorzystywane są przy przewidywaniu przyszłych potrzeb kredytowych, a także zdolności jednostki do dalszego pozyskiwania źródeł finansowania.
Informacje dotyczące płynności i wymagalności - są pomocne przy przewidywaniu zdolności jednostki do terminowego regulowania zobowiązań.
16. Funkcja informacyjna rachunku zysków i strat?
Rachunek zysków i strat odzwierciedla dokonania jednostki w danym okresie sprawozdawczym poprzez ujęte w nim przychody, które informują o wielkości sprzedaży i innych źródłach przychodów oraz poprzez informacje o kosztach uzyskania tych przychodów oraz ustalonym na ich podstawie wyniku działalności.
17. Omów źródła finansowania zasobów majątkowych jednostki.
Kapitał własny:- podstawowy, zapasowy , rezerwowy, zysk netto,
Zobowiązania długoterminowe : kredyty i pożyczki, zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych, z tytułu umów leasingu,
Zobowiązania krótkoterminowe: z tytułu dostaw i usług, z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń, budżetów, z tytułu wynagrodzeń, z tytułu ubezpieczeń majątkowych, z tytułu kosztów podróży służbowej, fundusze specjalne- zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, przeznaczony na finansowanie działalności mającej na celu zaspokojenie potrzeb socjalnych pracowników i ich rodzin ,fundusz nagród i premii przyznawanych pracownikom.
18. Aktywa obrotowe
Składniki majątkowe, które są zużywane lub zamieniane w środki pieniężne w trakcie działalności gospodarczej jednostki, w jednym cyklu operacyjnym. Krążąc w procesach gospodarczych zmieniają swoją postać.
Do aktywów obrotowych zaliczamy: zapasy, należności krótkoterminowe
i inwestycje krótkoterminowe.
I Zapasy to rzeczowe aktywa, które przeznaczone są do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej jednostki, jeżeli trwa dłużej niż 12 miesięcy.
Do zapasów zaliczamy:
materiały
produkcję nie zakończoną
produkty gotowe
towary
1. Materiały to rzeczowe aktywa obrotowe nabyte w celu zużycia na własne potrzeby. Wyróżniamy następujące rodzaje materiałów:
materiały podstawowe; które stanowią podstawową substancję produktu gotowego oraz opakowania podstawowe (np. przy produkcji dżemów materiałem podstawowym są owoce, a opakowaniami podstawowymi słoiki);
materiały pomocnicze; to materiały umożliwiające produkcję, konserwację, materiały biurowe i środki czystości;
paliwo; służy np. do ruchu maszyn i urządzeń, do celów grzewczych, do celów technologicznych;
części zapasowe maszyn i urządzeń; to materiały przeznaczone do przeprowadzania remontów czy modernizacji środków trwałych;
opakowania, które zabezpieczają towary w czasie procesu sprzedaży; np. skrzynki, kontenery;
odpadki; materiały powstałe w czasie procesu produkcyjnego, które można wykorzystać we własnym podmiocie gospodarczym lub sprzedać.
2. Produkcja nie zakończona jest jednym z etapów działalności produkcyjnej. Obejmuje produkcję w toku oraz półfabrykaty. Produkty, które jeszcze podlegają procesom obróbki i znajdują się na stanowiskach pracy, nazywamy produkcją w toku. Półfabrykatami są produkty, które już przeszły pewien etap produkcji i będą dalej przetwarzane. Mogą być magazynowane lub odsprzedane. W zakładzie produkującym rowery - koło do roweru - stanowi półfabrykat.
3. Produkty gotowe są to produkty pracy całkowicie zakończone w danym procesie, przeznaczone na sprzedaż. W zależności od rodzaju działalności gospodarczej efektem pracy mogą być wyroby gotowe, wykonane usługi lub zakończone roboty.
4. Towary są to produkty pracy nabyte w celu dalszej odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
Przy klasyfikacji aktywów trzeba pamiętać o tym, że taka klasyfikacja dotyczy konkretnego podmiotu. Tkanina ubraniowa będzie wyrobem gotowym
w zakładzie włókienniczym, w zakładzie odzieżowym będzie materiałem,
a w sklepie - towarem.
II Należności krótkoterminowe to kwoty należne z różnych tytułów od jednostek lub osób fizycznych, z terminem zapłaty nie przekraczającym 12 miesięcy oraz ogół należności z tytułu dostaw i usług nawet wtedy, kiedy termin zapłaty przypada po 12 miesiącach.
III Inwestycje krótkoterminowe to przede wszystkim krótkoterminowe aktywa finansowe, które są płatne i wymagalne oraz przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, daty ich wystawienia lub nabycia.
Wyróżniamy w tej grupie:
udziały, akcje i inne papiery wartościowe,
udzielone innym jednostkom pożyczki,
środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych,
inne środki pieniężne.
Inne środki pieniężne to czeki i weksle, którymi reguluje się płatności o okresie realizacji krótszym niż trzy miesiące.
19. Aktywa trwałe
Charakteryzują się tym, że występują w wielu procesach gospodarczych, zużywając się stopniowo.
I Wartości niematerialne i prawne- to nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż jeden rok, które są przeznaczone do używania na potrzeby jednostki.
Do wartości niematerialnych i prawnych zaliczamy w szczególności:
autorskie prawa majątkowe, licencje, koncesje,
prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych, wzorów zdobniczych,
know - how (ang. wiedzieć jak) - wartość uzyskiwanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej
i organizacyjnej.
Ponadto do wartości niematerialnych i prawnych zaliczamy koszty zakończonych prac rozwojowych oraz wartość firmy. Wartość firmy jest określana jako różnica między ceną nabycia jednostki a niższą od niej wartością zasobów majątkowych
II Rzeczowe aktywa trwałe- to środki trwałe i środki trwałe w budowie.
1. Środki trwałe - to rzeczowe aktywa o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.
Do środków trwałych zalicza się w szczególności:
nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
ulepszenia w obcych środkach trwałych;
inwentarz żywy; zwierzęta przeznaczone na potrzeby własne do użytkowania przez okres dłuższy niż rok; zwierzęta pociągowe, zwierzęta w cyrku lub w zoo.
2. Środki trwałe w budowie to ogół kosztów bezpośrednio związanych z wytworzeniem, montażem lub ulepszeniem środków trwałych.
Do kosztów związanych z wytworzeniem środka trwałego zaliczamy np. koszty dokumentacji projektowo - kosztorysowej, nabycia gruntów, koszty prac budowlano - montażowych, koszty nadzoru inwestycyjnego. Do kosztów ulepszenia zalicza się koszty poniesione na przebudowę, adaptację lub modernizację środka trwałego. Czynności związane z ulepszeniem powinny przyczynić się do wydłużenia okresu użyteczności, zmniejszenia kosztów eksploatacji itp. Ulepszenie może również polegać na kupnie urządzeń peryferyjnych lub części składowych.
III Należności długoterminowe- to kwoty należne od osób trzecich, zarówno fizycznych, jak i prawnych, z innych tytułów niż dostawy, roboty czy usługi, których zapłata nastąpi po upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego.
IV Inwestycje długoterminowe to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych lub innych pożytków.
Do inwestycji długoterminowych zaliczane są długoterminowe papiery wartościowe, udziały nabyte w obcych podmiotach, lokaty pieniężne oraz udzielone pożyczki długoterminowe, a więc lokaty kapitału na okres dłuższy niż 12 miesięcy, licząc od dnia bilansowego
Papiery wartościowe - wszelkie dokumenty, które przynoszą właścicielom
z racji ich posiadania prawo do dochodu.
Papiery wartościowe długoterminowe - papiery wartościowe, których termin zapłaty przypada co najmniej po upływie 12 miesięcy.
Papiery wartościowe krótkoterminowe - papiery wartościowe przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy.
Do inwestycji długoterminowych zaliczane są również te środki trwałe i wartości niematerialne i prawne, które nie są wykorzystywane przez jednostkę w działalności operacyjnej, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Przykładem takich wskaźników są nieruchomości, grunty, dzieła sztuki. Inwestując w te aktywa, jednostka liczy, że osiągnie większe korzyści niż z ulokowania wolnych środków pieniężnych na rachunkach bankowych. Niektóre środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne mogą być z konieczności ograniczenia rozmiarów działalności, czasowo oddane przez jednostkę w użytkowanie innym podmiotom za odpowiednim wynagrodzeniem.
20. Uszereguj składniki aktywów obrotowych wg rosnącej płynności.
Klasyfikacja aktywów obrotowych w bilansie przedstawia się następująco:
I. Zapasy
1. Materiały
2. Półprodukty i produkty w toku
3. Produkty gotowe
4. Towary
Należności krótkoterminowe
Należności od odbiorców.
należności dochodzone na drodze sadowej.
należności od pracowników.
należności publiczno prawne
pozostałe należności.
III. Inwestycje krótkoterminowe
krótkoterminowe aktywa finansowe
środki pieniężne w kasie.
środki pieniężne w banku.
inne aktywa pieniężne.
21. Rodzaje kapitałów powierzonych w różnych formach organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw.
Kapitały powierzone - zwane podstawowymi, stanowią równowartość wniesionych przez właściciela (właścicieli) jednostki środków pieniężnych, a także wniesione wkłady rzeczowe (aporty).
|
S.A. |
Sp. z o.o. |
Przedsiębiorstwo państwowe |
Spółdzielnie |
Spółki cywilne |
Kapitały powierzone |
Kapitał zakładowy |
Kapitał zakładowy |
Fundusz założycielski |
Fundusz udziałowy |
Kapitał wspólników |
22. Budowa i znaczenie bilansu próbnego.
Bilans próbny - zestawienie obrotów i sald, jest jednym ze sposobów sprawdzenia poprawności księgowań, pozwalającym na wykrycie tych błędów księgowych i rachunkowych, które naruszają zasadę podwójnego zapisu.
Zestawienie obrotów i sald sporządzone na dzień ………………………………………..
Lp. |
Nazwa konta |
Obroty |
Salda |
||
|
|
Dt |
Ct |
Dt |
Ct |
|
|
|
|
|
|
|
Sumy ogólne |
∑= |
∑ |
∑= |
∑ |
Czynności obowiązujące podczas sporządzania zestawienia obrotów sald:
wpisanie nazw kont oraz obrotów Dt i Ct wszystkich kont, a następnie obliczenie ogólnych sum obrotów kont wykazanych w zestawieniu. Jeżeli ogólne sumy obrotów Dt Ct wszystkich kont są sobie równe, to świadczy to o przestrzeganiu reguły podwójnego księgowania na kontach.
∑ obrotów Dt kont = ∑ obrotów Ct kont
wpisanie sald Dt lub Ct poszczególnych kont oraz obliczenie ogólnych sum sald kont. Jeżeli ogólne sumy sald Dt i Ct są sobie równe, to świadczy to o istnieniu równowagi bilansowej sald końcowych kont bilansowych aktywów i pasywów.
∑ sald Dt kont = ∑ sald Ct kont
zamknięcie zestawienia obrotów i sald - zbilansowane obroty i salda kont podkreśla się podwójną linią na znak ich wyrównania.
23. Sposoby poprawiania błędnych zapisów księgowych.
Zapisy księgowe powinny być dokonywane w sposób staranny, czytelny i trwały (nie można księgować ołówkiem). Dokonanych zapisów nie wolno zmazywać, np. korektorem, usuwać środkami chemicznymi, itp.
Stwierdzone błędne zapisy na kontach można poprawić za pomocą:
- skreślenia
- storna
- uzupełnienia brakującego zapisu w przypadku pominięcia księgowania operacji.
Przez skreślenie poprawia się błędy powstałe podczas księgowania niezgodnego z zasadą podwójnego zapisu. W takim przypadku należy:
przekreślić nieprawidłowy zapis i wpisać właściwy, zachowując czytelność błędnego zapisu
umieścić obok przekreślonego zapisu datę poprawki oraz skrót podpisu (parafę) na znak przyjęcia odpowiedzialności za dokonaną korektę błędu.
Za pomocą storna poprawia się błędy powstałe podczas księgowania zgodnego z zasadą podwójnego zapisu. Storno jest to zapis korygujący, oparty na zasadzie podwójnego zapisu. W praktyce stosowane są dwa rodzaje storna:
- czarne - polega na dokonaniu zapisu korygującego przy wykorzystaniu liczb dodatnich. Rozróżniamy storno czarne:
całkowite - polega na dokonaniu zapisu korygującego po przeciwnych stronach kont, na których popełniono błąd. Po dokonaniu korekty należy zaksięgować zapis poprawny.
częściowe - za jego pomocą można poprawiać błędy polegające na zaksięgowaniu operacji tylko na jednym niewłaściwym koncie lub zaksięgowaniu kwoty niższej bądź wyższej od dokonanej operacji.
- czerwone - polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach i po tych samych stronach, na których był zapis błędny, za pomocą liczb ujemnych (zapis dokonywany kolorem czerwonym lub czarnym w ramce). Dokonany zapis czerwony wyraża kwoty, które odejmuje się od sumy obrotów stosowanych kont.
Poprawa błędów za pomocą storna czarnego powoduje sztuczne zawyżenie obrotów kont i zniekształcenie ich treści ekonomicznej. Z tego powodu storno czarne nie powinno być stosowane tam, gdzie obroty nie mogą być zawyżone, np. przy ewidencji wpływów środków pieniężnych do banku.
24. Wymień błędy, które wykrywa bilans próbny.
Bilans próbny - zestawienie obrotów i sald, jest jednym ze sposobów sprawdzenia poprawności księgowań, pozwalającym na wykrycie tych błędów księgowych i rachunkowych, które naruszają zasadę podwójnego zapisu, tj.
1). Błędów księgowych powstałych przy otwieraniu kont, np.
- niewpisanie salda konta
- wpisanie błędnej kwoty salda na właściwej stronie konta
- wpisanie prawidłowej kwoty salda na niewłaściwej stronie kona
2). Błędów popełnionych podczas księgowania operacji niezgodnie z regułą podwójnego zapisu, np.
- zapisanie kwoty operacji na jednej stronie jednego konta
- zapisanie kwot operacji na tych samych stronach dwóch kont
- zapisanie różnych kwot tej samej operacji na właściwych stronach dwóch kont
3). Błędów arytmetycznych (rachunkowych) powstałych na skutek:
- nieprawidłowego zsumowania obrotów na kontach
- nieprawidłowego wykazania obrotów kont w zestawieniu obrotów i sald
- nieprawidłowego zsumowania ogólnych obrotów Dt i Ct w zestawieniu obrotów i sald.
25. Klasyfikacja kont księgowych.
Konto księgowe - specjalne urządzenie księgowe służące do księgowania zmiana zachodzących w składnikach bilansu oraz w elementach wpływających na wynik finansowy.
Rodzaje kont księgowych:
- konta bilansowe - służą do ewidencji operacji gospodarczych nie wpływających bezpośrednio na wynik finansowy, np.
konta aktywów („środki trwałe”, „materiały”, „rachunek bieżący”, itd.)
konta pasywów („kapitał zakładowy”, „zobowiązania wobec dostawców”, „kredyty bankowe”)
aktywno-pasywne, rozrachunkowe („rozrachunki z odbiorcami i dostawcami”).
- konta wynikowe - służą do ewidencji operacji gospodarczych wpływające bezpośrednio na wynik finansowy, np. koszty, przychody, straty i zyski nadzwyczajne.
26. Wyjaśnij pojęcia: umorzenie i amortyzacja.
Umorzenie - zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych na skutek ich zużycia.
Amortyzacja - wyrażony w pieniądzu koszt zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
27. Wyjaśnij pojęcia: wpłata, wpływ, dochód, przychód.
Wpłata - wpłata do kasy w postaci gotówkowej na podstawie znormalizowanych druków „Dowód wpłaty - KP” wystawianych w dwóch egzemplarzach.
Wpływ - wpływy na rachunek bankowy w postaci bezgotówkowej, np. z tytułu spłaty należności przez odbiorcę.
Dochód - jest to miara finansowa pożytków czerpanych z różnych źródeł. Dochód, różnica między przychodami osiąganymi w określonym czasie przez podmiot gospodarczy a kosztami ich uzyskania.
Przychód - uzyskany lub należny wpływ wartości, korzyści materialnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, działalności wykonywanej osobiście, pracy wykonywanej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy oraz z nieruchomości, w tym ze sprzedaży takiej nieruchomości. Najczęściej przychodem jest łączna wartość sprzedaży dóbr, towarów i usług netto (bez podatku VAT) w okresie rozliczeniowym (dzień, miesiąc lub rok obrachunkowy).
Przychód, utarg, kwota pieniędzy wpływająca do przedsiębiorstwa w określonym czasie z tytułu sprzedaży wytworzonych produktów (dóbr lub usług).
28. Wyjaśnij pojęcia: wypłata, wydatek, koszt.
Wypłata - wypłaty gotówkowe mogą być dokonywane na podstawie:
dokumentów źródłowych, którymi są faktury obce opłacone gotówką, listy płac, wnioski o zaliczkę, pokwitowane przez bank dowody wpłat własnych
dokumentu zastępczego „Dowód wypłaty - KW” wystawianego w przypadku braku dowodów źródłowych.
Wydatek - rozchód środków pieniężnych na zewnątrz jednostki dokonywanym w celu: zakupu materiałów, środków trwałych, zapłaty usług obcych, podatku od nieruchomości, podatku dochodowego, składek ubezpieczeń społecznych, wypłaty wynagrodzeń, itp. Nie każdy wydatek jest bądź musi stać się kosztem.
Koszt - pieniężny wyraz zużycia czynników produkcji niezbędnego dla wytworzenia dobra lub usługi. Poruszając się w obrębie terminów charakterystycznych dla rachunkowości możemy za koszt uznać zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści o wiarygodnie określonej wartości w formie zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w inny sposób niż wycofanie tych środków przez udziałowców bądź właścicieli. Koszt wcześniej lub później staje się wydatkiem.
29. Cechy środka trwałego.
Środki trwałe - rzeczowe aktywa trwałe, spełniające następujące warunki:
- przewidywany okres ich użytkowania jest dłuższy niż rok
- są kompletne, zdatne do użytku,
- przeznaczone są do wykorzystania na własne potrzeby jednostki,
- są własnością podmiotu gospodarczego, albo są kontrolowane przez ten podmiot pod względem ekonomicznym jego wykorzystania.
Zalicza się do nich:
nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budynki, lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
maszyny, urządzenia techniczne, środki transportu,
ulepszenia w obcych środkach trwałych,
inwentarz żywy.
30. Przyczyny zmian w stanie środków trwałych.
Źródła wzrostu wartości początkowej środków trwałych:
nabycie
wytworzenie
przyjęcie w leasing finansowy
przyjęcie darowizny
przyjęcie aportu (udziały)
ujawnienie nadwyżki inwentaryzacyjnej
urzędowe przeszacowanie (przecena, in plus)
ulepszenie środka trwałego (modernizacja)
Kierunki rozchodów środków trwałych:
sprzedaż
likwidacja
przekazanie w leasing finansowy
przekazanie darowizny
przekazanie aportem
ujawnienie niedoboru inwentaryzacyjnego
urzędowe przeszacowanie (in minus).
31. Skutki ekonomiczne ulepszenia środka trwałego
Ulepszenie - (modernizacja, przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja, adaptacja) powoduje podwyższenie cech użytkowych środka trwałego, wyrażającej się minimum jedną z właściwości:
wydłużeniem okresu użytkowania
obniżeniem kosztów eksploatacji
poprawa jakości wytwarzanych produktów
wzrostem wydajności środka trwałego
poprawą warunków BHP
zmniejszeniem zanieczyszczenia środowiska naturalnego.
32. Metody amortyzacji środków trwałych.
I. metoda równomierna
1. metoda liniowa - zakłada się, że środek trwały zużywa się w jednakowym stopniu w całym okresie jego użytkowania niezależnie od intensywności lub warunków jego eksploatacji.
ar = Wp x stawka amortyzacji
II. metoda nierównomierna - środki trwałe zużywają się w różnym stopniu w poszczególnych latach ich eksploatacji.
metoda degresywna - zakłada się, że w miarę upływu czasu środek trwały staje się coraz mniej wydajny, a równocześnie rosną koszty jego eksploatacji, stawki amortyzacyjne są coraz niższe.
metoda sumy cyfr rocznych
ar = Wp x Uk
Uk - ułamek korygujący. W liczniku Uk zapisujemy przewidywaną liczbę lat użytkowania środka trwałego w roku ustalania kwoty amortyzacji, zaś w mianowniku sumę cyfr całkowitego przewidywanego okresu użytkowania środka w latach.
metoda malejącego salda
ar = Wnetto x 2 x stawka amortyzacji
metoda naturalna - środek trwały zużywa się proporcjonalnie do intensywności jego wykorzystania albo proporcjonalnie do jego produkcyjności.
metoda oparta o jednostki pracy
ar = godz. pracy x stawka
metoda oparta o jednostki produktów
ar = jedn. produktu x stawka
metoda progresywna - przyjmuje się założenie, że starzenie się środków trwałych stwarza konieczność przeprowadzania większej liczby remontów. W związku z tym występuje potrzeba stosowania wzrastających odpisów amortyzacyjnych.
33. Wady i zalety liniowej metody amortyzacji.
Metoda liniowa amortyzacji polega na systematycznym rozłożeniu wartości początkowej na przewidywane lata używania danego aktywu trwałego, proporcjonalnie do upływu czasu w równych ratach. Wśród zalet i wad ww. metody można wymienić m.in.:
zalety:
prosta do zastosowania w praktyce
możliwość podwyższenia stawek amortyzacyjnych
równomiernie rozłożone koszty w czasie
wady:
nie odzwierciedla faktycznego zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w kolejnych latach ich używania.
34. Wady i zalety degresywnej metody amortyzacji.
Metoda degresywna polega na obliczaniu amortyzacji przy zastosowaniu stawek podwyższonych odpowiednim współczynnikiem:
w pierwszym roku używania od wartości początkowej brutto,
w latach następnych od wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne. Począwszy od roku, w którym roczna kwota amortyzacji obliczona metodą degresywną byłaby niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej metodą liniową - przechodzimy na metodę liniową.
zalety:
szybkie, przyspieszone amortyzowanie w pierwszych latach eksploatacji środka trwałego, czyli w okresie jego największej wydajności,
odzwierciedla faktyczne zużycie środków trwałych (w pierwszych okresach wzmożona eksploatacja),
przesuwa się w czasie zapłatę podatku dochodowego,
wcześniejsze wykorzystanie nadwyżki finansowej, którą jest zysk netto plus amortyzacja,
wady:
zwiększone koszty,
niższy w początkowych okresach zysk,
nieodpowiednio wykorzystana nadwyżka finansowa w początkowym okresie użytkowania środka trwałego może doprowadzić do sytuacji, w której w późniejszych latach, gdy środki trwałe będą wymagały remontów, jednostka nie będzie posiadała środków finansowych.
35. Istota naturalnych metod amortyzacji.
W metodzie naturalnej okresowy odpis amortyzacyjny szacuje się przez porównanie wykorzystania amortyzowanego składnika majątku (najczęściej jego produkcji lub czasu pracy w przypadku maszyn produkcyjnych lub ilości przejechanych kilometrów dla środków transportu) z określoną przez producenta maksymalną zdolnością produkcyjną w ciągu całego okresu życia.
36. Środki trwałe w budowie.
Są to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy (hala produkcyjna w trakcie budowy), montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.
Do kosztów związanych ze środkami trwałymi w budowie zalicza się przykładowo koszty:
nabycia gruntów i innych składników aktywów trwałych oraz koszty związanych z tym prac budowlano-montażowych;
dokumentacji projektowo-kosztorysowej
nadzoru inwestycyjnego
odszkodowania z tytułu przesiedlenia osób z terenów przeznaczonych pod inwestycję;
założenia pierwszej zieleni.
ubezpieczeń majątkowych tworzonych środków trwałych
prowizje, różnice kursowe od kredytów i pożyczek zaciągniętych na budowę
naliczone odsetki od kredytów i pożyczek zaciągniętych na budowę w trakcie trwania budowy.
37. Klasyfikacja wartości niematerialnych i prawnych.
Wartości niematerialne i prawne są to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe spełniające następujące warunki:
zostały nabyte przez jednostkę i nadają się do gospodarczego wykorzystania
przewidywany okres ich wykorzystania jest dłuższy niż rok
przeznaczone są do wykorzystania na własne potrzeby jednostki
Zalicza się do nich:
koszty zakończonych prac rozwojowych, prowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby, poniesione przed podjęciem produkcji nowych wyrobów lub zastosowaniu nowej technologii pod warunkiem, ze zakończyły się wynikiem pozytywnym, tzn. że w efekcie tych prac będą produkowane nowe wyroby lub będzie stosowana nowa technologia produkcji.
nabytą wartość firmy, stanowiącą różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą od niej wartością godziwą przyjętych aktywów netto.
nabyte autorskie prawa majątkowe, w tym, np. programy komputerowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje
nabyte prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych
know-how (wiedzieć jak), tzn. wartość stanowiącą równowartość uzyskanych przez jednostkę informacji, a związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, naukowej, handlowej lub organizacyjnej, np. nabyte na podstawie umowy licencyjnej istotne informacje o charakterze poufnym dotyczące sposobu wytwarzania wyrobu gotowego.
38. Klasyfikacja finansowych zasobów firmy.
Na finansowe zasoby jednostki składają się zasoby pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki (np. akcje), a także wynikające z umowy prawo do otrzymania środków pieniężnych (np. udzielone pożyczki) lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach (np. opcje kupna/sprzedaży, obligacje zamienne na akcje).
W skrócie:
a. udziały lub akcje
b. inne papiery wartościowe (obligacje, bony, polisy)
c. udzielone pożyczki
d. środki pieniężne
39. Klasyfikacja rzeczowych zasobów firmy
Zasoby rzeczowe to te środki gospodarcze, które mają postać rzeczy. Wykorzystywane przez jednostkę zasoby rzeczowe różnią się między sobą funkcją, jaką pełnią w procesie gospodarczym - i z tego punktu widzenia można je podzielić następująco:
a. środki pracy (środki trwałe: nieruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu, inne środki trwałe) - uczestniczą w wielu cyklach produkcyjnych, podczas których tracą stopniowo swoją wartość, przenosząc ją na wytwarzane przy ich użyciu produkty;
b. przedmioty pracy (materiały, surowce) - zużywają się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym, w którym zostają przetworzone w produkty;
c. produkty pracy (półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe) - stanowią efekty procesu produkcyjnego danej jednostki gospodarczej. Są nimi wykonane usługi oraz wytworzone wyroby;
d. towary (składniki zakupione celem odsprzedaży) - nie zostały one przez daną jednostkę wytworzone, lecz zostały przez nią nabyte i zostaną sprzedane w stanie nieprzetworzonym. Towary są typowe dla działalności handlowej.
40. Formy rozliczeń bezgotówkowych z kontrahentami.
Obrót bezgotówkowy polega na regulowaniu rozrachunków pomiędzy przedsiębiorcami za pośrednictwem banku. Określone kwoty płatności są przez bank dopisywane lub odpisywane na rachunkach bankowych jednostek za pomocą tzw. pieniądza bankowego.
Rozróżnia się następujące formy rozliczeń bezgotówkowych:
polecenie przelewu - polega na zleceniu bankowi przez dłużnika dokonania przelewu środków pieniężnych z jego rachunku bieżącego na rachunek bieżący wierzyciela;
czek rozrachunkowy - polega na wydaniu bankowi przez wystawcę czeku dyspozycji dokonania przelewu określonej kwoty z jego rachunki na rachunek wierzyciela.
polecenie zapłaty - jest odwrotną formą bezgotówkowej zapłaty niż polecenie przelewu, stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia określoną kwotą rachunku bankowego dłużnika i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela
akredytywa - jest formą rozliczeń, którą stosuje się w stosunku do dłużników, do których wykonawca usługi lub dostawca nie ma zaufania co do spłaty należności, gdy wierzyciele uzależniają spełnienie świadczenia (np. dostawę materiałów) wobec dłużnika od uprzednio otwartego przez bank specjalnego rachunku akredytywy.
rozliczenia planowe - polegają na regulowaniu płatności poleceniem przelewu w okresach i kwotach określonych w umowie pomiędzy stronami, niezależnie od wartości wykonywanych świadczeń w danym okresie. Rozliczenie powstałych różnic następuje w określonym w umowie terminie najczęściej pod koniec miesiąca
rozliczenia saldami - stosują przedsiębiorstwa, które wzajemnie świadczą sobie określone usługi (tzn. każda ze stron umowy występuje raz jako dostawca, a w innej transakcji jako nabywca), a ich częstotliwość jest bardzo wysoka. Strony ustalają w umowie terminy rozliczeń, zgodnie z którymi regulują swoje płatności, dokonując zapłaty tylko salda z dokonanych transakcji.
weksel - to bezwarunkowe pisemnie sporządzone na specjalnym blankiecie zobowiązanie do wypłacenia określonej osobie lub okazicielowi pewnej sumy pieniężnej w oznaczonym terminie przez osoby na nim podpisane.
karty płatnicze (bankomatowe) - w takim przypadku rozliczenie zapłaty następuje po upływie pewnego czasu od dnia zapłaty, co oznacza, że zapłata nie jest równoznaczna z jej rozliczeniem. Sposób rozliczania transakcji jest określany w regulaminie przez bank wydający kartę.
41. Co oznacza, że firma posiada „płynność finansową”
Płynność finansowa oznacza zdolność jednostki do terminowego regulowania bieżących zobowiązań
Co obejmują inne środki pieniężne
czeki obce otrzymane, ale nie zrealizowane, płatne w t. nieprzekraczającym 3 m-cy
weksle obce, płatne w t. nieprzekraczającym 3 m-cy
lokaty terminowe założone na okres krótszy niż 3 m-ce
środki pieniężne w drodze
Co oznaczają należności przedawnione, umorzone, nieściągalne, wątpliwe
przedawnione - powstają od momentu, gdy upłynie termin powodujący utratę prawa do wszczęcia postępowania sądowego (3 lub 10 lat)
umorzone - odpisane z zaniechaniem postępowania sądowego, powstają z ważnych przyczyn gospodarczych lub innych okoliczności
nieściągalne - powstają, gdy wierzyciel dysponuje dokumentami jednoznacznie stwierdzającymi niemożliwość ich wyegzekwowania (np. akt zgonu dłużnika i brak masy spadkowej, oddalenie przez sąd wniosku o ogłoszenie upadłości, protokół nieściągalności wierzytelności sporządzony przez komornika)
wątpliwe - (roszczenia) należności kwestionowane w całości lub w części przez określonego kontrahenta, odjęte ryzykiem nieściągalności
Klasyfikacja rozrachunków wg podmiotów i tytułów
rozrachunki z odbiorcami i dostawcami
rozrachunki publicznoprawne
rozrachunki z tytułu VAT
rozrachunki z ZUS
rozrachunki z budżetami
pozostałe rozrachunki publicznoprawne
rozrachunki z pracownikami
rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
pozostałe rozrachunki z pracownikami
pozostałe rozrachunki - tego może nie być
rozliczenie niedoborów i nadwyżek
rozrachunki w tyt. leasingu
rozrachunki z tyt. pożyczek (udzielonych lub otrzymanych)
rozrachunki z udziałowcami
roszczenia sporne
Omów elementy listy płac
składniki wynagrodzenia (np. płaca zasadnicza, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny i inne)
wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy
zasiłek chorobowy (płatne z ZUS)
przychód ogółem
podstawa wymiaru składek ubezpieczeń społecznych
składki społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) ponoszone przez pracownika
koszty uzyskania przychodu
podstawa naliczenia składki ubezpieczenia zdrowotnego
składka zdrowotna potrącona - 9%
składka zdrowotna podlegająca odliczeniu od podatku dochodowego - 7,75%
podstawa naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych
procent podatku (19, 30 lub 40%)
ulga podatkowa
potrącona zaliczka na podatek dochodowy
zaliczka na podatek dochodowy
potrącenia dobrowolne (np. PZU, KZP, PM)
inne potrącenia (np. komornicze)
do wypłaty
imię i nazwisko pracownika
data i podpis pracownika
W nagłówku listy:
pieczątka zakładu pracy
nr listy
miesiąc / rok
strona
pozycja księgowania
Na dole listy:
adnotacje
sporządził, data i podpis
zatwierdził, data i podpis
wypłacił, data i podpis
Jak wycenia się należności i zobowiązania
Należności - w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności. Należności zaliczone do aktywów finansowych, mogą być wyceniane wg skorygowanej ceny nabycia, a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy, to wg wartości rynkowej lub inaczej określonej wartości godziwej
Zobowiązania - w kwocie wymagającej zapłaty, przy czym zobowiązania finansowe, których uregulowanie zgodnie z umową następuje drogą wydania aktywów finansowych innych niż środki pieniężne lub wymiany na instrumenty finansowe - wg wartości godziwej
Klasyfikacja zapasów
Zapasy, inaczej rzeczowe aktywa obrotowe są to zasoby majątkowe przeznaczone do zużycia lub sprzedaży. Zalicza się do nich: 1) materiały 2) produkty w toku (produkcja niezakończona) 3) produkty gotowe (wyroby gotowe) 4) towary
materiały - zasoby obrotowe, których charakterystyczną cechą jest to, że w procesie produkcyjnym zużywają się całkowicie. Materiały dzielimy na: podstawowe, pomocnicze, paliwa, części zapasowe maszyn i urządzeń, opakowania, odpadki użytkowe oraz inwentarz zakupiony w celu uboju
produkty w toku (produkcja niezakończona) - produkty (wyroby) rozpoczęte, niezakończone pod względem technologicznym, znajdujące się nadal w toku produkcji, wymagające dalszej obróbki
produkty gotowe (wyroby gotowe) - są to produkty wytworzone przez jednostkę, niepodlegające dalszej obróbce, odpowiadające określonym normom technicznym, jakościowym, przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym
towary - występują w jednostkach handlowych. Są to wyroby gotowe przemieszczone z produkcji do handlu w celu ich odsprzedaży odbiorcom zewnętrznym
Scharakteryzuj metody wyceny rozchodu materiałów
Ewidencja i wycena rozchodu materiałów - wg ceny rzeczywistej
przy wycenie przychodu materiałów do magazynu wg cen rzeczywistych, konieczna jest wycena ich rozchodu przy przyjęciu jednej z poniższych metod:
FIFO „pierwsze weszło - pierwsze wyszło” - rozchód wycenia się kolejno wg cen pierwszej, najstarszej dostawy materiałów przyjętych do magazynu, a po jej wyczerpaniu wg cen dostawy drugiej, itd.
LIFO „ostatnie weszło - pierwsze wyszło” - rozchód wycenia się kolejno wg cen ostatniej (najmłodszej) dostawy materiałów przyjętych do magazynu, a po jej wyczerpaniu wg cen dostawy przedostatniej, itd.
według cen przeciętnych - po każdej dostawie ustala się cenę przeciętną, obliczaną jako iloraz wartości stanu końcowego materiałów przez ilość odpowiadającą tym wartościom
Ewidencja i wycena rozchodu materiałów - wg ceny ewidencyjnej
aby wyceniać materiały wydanie do zużycia w rzeczywistej cenie zakupu, należy:
rozchód materiałów w cenie ewidencyjnej (rozchód z konta „Materiały”)
+ / - narzut odchyleń Dt/Ct przypadający na materiały rozchodowane
= rozchód materiałów w rzeczywistej cenie zakupu
Dokonaj interpretacji sald konta „Rozliczenie zakupu”
Konto „rozliczenie zakupu” może wykazywać na koniec okresu sprawozdawczego jednocześnie dwa salda:
Wn - wyrażające wartość materiałów i towarów w drodze, do których zalicza się także zaliczki na dostawy lub usługi objęte fakturą VAT
Ma - wyrażające wartość dostaw niefakturowanych
Klasyfikacja kosztów wg rodzaju
amortyzacja
zużycie materiałów i energii
podatki i opłaty
wynagrodzenia
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
pozostałe koszty rodzajowe
Klasyfikacja kosztów wg typów działalności
Koszty działalności podstawowej
produkcyjnej
handlowej
usługowej
Koszty działalności pomocniczej
remontowej
transportowej, itp.
Koszty ogólnego zarządu
Pojęcie i metody kalkulacji
Kalkulacja kosztów produkcji to ogół czynności zmierzających do ustalenia jednostkowego kosztu wytworzenia wyrobu gotowego i produktu niezakończonego.
Rodzaje kalkulacji - wstępna i wynikowa
Metody kalkulacji
podziałowa (prosta, ze współczynnikiem)
doliczeniowa (zleceniowa, asortymentowa)
Istota kosztu wytworzenia produktu oraz kosztu własnego produktu
Koszt wytworzenia produktu - koszty bezpośrednie produktu (materiały bezpośrednie, wynagrodzenia bezpośrednie, inne koszty bezpośrednie) powiększone o uzasadniony narzut kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem tego produktu
Koszt własny produktu - koszty jw. + koszty ogólnego zarządu
Wymień źródła tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Środki Funduszu zwiększa się o:
wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych - korzystających z działalności socjalnej,
darowizny oraz zapisy osób fizycznych i prawnych,
odsetki od środków Funduszu,
wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe,
wierzytelności likwidowanych zakładowych funduszy: socjalnego i mieszkaniowego,
przychody z tytułu sprzedaży, dzierżawy i likwidacji środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych,
przychody z tytułu sprzedaży i likwidacji zakładowych domów i lokali mieszkalnych w części nieprzeznaczonej na utrzymanie pozostałych zakładowych zasobów mieszkaniowych,
Pozostałe koszty i przychody operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne - są to koszty niezwiązane z zasadniczą (podstawową) działalnością jednostki, zaliczamy do nich m.in.:
zapłacone lub zarachowane innym jednostkom kary, grzywny, odszkodowania niezwiązane ze stratami losowymi,
nieodpłatnie przekazane przez jednostkę zasoby majątkowe (darowizny),
odpisane przedawnione, umorzone lub nieściągalne należności,
opłacone koszty postępowania sądowego,
niezawiniony niedobór gotówki w kasie.
To podyktował nam facet
wartość sprzedanych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
przekazane darowizny
zapłacone kary, grzywny i odszkodowania
przedawnione i umorzone lub nieściągalne należności (prawa do otrzymania pieniędzy)
niezawinione niedobory i szkody inwentaryzacyjne
koszty zaniechanej działalności gospodarczej
koszty postępowania sądowego
Pozostałe przychody operacyjne - to otrzymane kwoty niezwiązane z zasadniczą (podstawową) działalnością jednostki, zaliczamy do nich m.in.:
otrzymane kwoty ze sprzedaży zbędnych środków trwałych, materiałów,
zarachowane lub otrzymane od innych jednostek kary, grzywny, darowizny, dopłaty,
odpisane przedawnione lub umorzone zobowiązania,
nadwyżkę gotówki w kasie,
To też
sprzedaż środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
otrzymane darowizny
otrzymane (wyegzekwowane) kary, grzywny, odszkodowania
przedawnione, umorzone oraz nieściągalne zobowiązania
stwierdzone nadwyżki inwentaryzacyjne
przychody z zaniechanej działalności gospodarczej
zwrot kosztów postępowania sądowego
Koszty i przychody finansowe
Koszty finansowe - są to koszty ponoszone w związku z przeprowadzonymi operacjami finansowymi, zaliczamy do nich m.in.:
odsetki i prowizje zapłacone od zaciągniętych kredytów i pożyczek
odsetki i prowizje od niezapłaconych w terminie zobowiązań
dyskonto od wystawionych weksli i czeków na pokrycie zobowiązań
dyskonto przy sprzedaży obcych weksli
ujemne różnice kursowe
To podyktował nam facet
wartość sprzedanych papierów wartościowych
zapłacone odsetki i prowizje
zapłacone dyskonto wekslowe
ujemne różnice kursowe
Przychody finansowe - to otrzymane przez jednostkę kwoty związane z zaangażowaniem przez nią wolnych środków pieniężnych w obrót papierami wartościowymi, w udzielanie pożyczek bądź, dzięki zdeponowaniu środków w banku na lokatach bankowych, zaliczamy do nich m.in.:
przychody z tytułu odsetek i prowizji od:
udzielonych przez jednostkę pożyczek,
zwłoki w zapłacie należności
posiadanych obcych papierów wartościowych
lokat terminowych
środków na rachunkach bankowych
dodatnie różnice kursowe
przychody ze sprzedaży akcji,
otrzymane dywidendy od posiadanych akcji,
otrzymane dyskonto od weksli i czeków obcych oraz papierów wartościowych
To też
sprzedaż papierów wartościowych
otrzymanie odsetki od lokat bankowych
otrzymane dyskonto wekslowe
dodatnie różnice kursowe
otrzymanie dywidendy
Straty i zyski nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne to ujemne skutki finansowe zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstających poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Zalicza się do nich skutki finansowe:
spowodowane zdarzeniami losowymi (np. huragan, powódź, pożar, trzęsienie ziemi, uderzenie pioruna, wybuch wulkanu itp.)
powstałe w wyniku sprzedaży zorganizowanej części jednostki
zaniechania i likwidacji pewnego rodzaju działalności na skutek decyzji uprawnionych organów władzy terenowej, nakazującej zaniechania lub likwidacji (np. likwidacja zakładu w związku z nadmierną emisją zanieczyszczeń środowiska)
z tytułu utworzenia rezerw na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania spowodowane zdarzeniami niezwiązanymi z ryzykiem gospodarowania
Zyski nadzwyczajne to dodatnie skutki finansowe zdarzeń trudnych do przewidzenia powstałych poza działalnością operacyjna jednostki i niezależne od jednostki. Zalicza się do nich:
odszkodowania za utratę składników aktywów spowodowaną zdarzeniem losowym oraz na pokrycie kosztów związanych z usuwaniem skutków tych zdarzeń
odzyskane składniki aktywów po rozliczeniu skutków zdarzenia losowego, w wyniku którego utraciła je jednostka albo z likwidacji niewiązanej z ryzykiem prowadzenia działalności
rozwiązanie rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, jeżeli uprzednio były utworzone na skutek zdarzeń niezwiązanych z ogólnym ryzykiem gospodarowania
przychody ze sprzedaży zorganizowanej części jednostki według cen sprzedaży netto rzeczowych składników aktywów będących przedmiotem tej sprzedaży.
Metody ustalania wyniku finansowego
Wynik finansowy - to wyrażony w mierniku pieniężnym końcowy efekt działalności gospodarczej jednostki osiągnięty za dany okres. Wynik może być: dodatni - zysk lub ujemny - strata. Wynik finansowy może być ustalany:
m. statystyczną (nieksięgową) - na koniec okresu sprawozdawczego (miesiąca) w celach podatkowych
metodą księgową - na koniec roku obrotowego (najczęściej 31.12)
Omów kategorie wyniku finansowego i zasady jego ustalania
Kategorie wyniku finansowego:
W metodzie księgowej rozróżniamy dwa warianty 1) porównawczy 2) kalkulacyjny
wariant porównawczy - księgowe ustalanie wyniku finansowego w wariancie porównawczym może być dokonane w każdej jednostce gospodarczej, która ewidencjonuje ponoszone koszty na kontach „koszty wg rodzajów”. Kosztami uzyskania przychodów są wówczas wszystkie koszty zgromadzone na kontach zespołu „koszty wg rodzajów”. Ich salda przenosi się bezpośrednio na konto „wynik finansowy”. Następnie koszty te są korygowane o różnicę stanu produktów.
wariant kalkulacyjny - może być stosowany tylko w tych jednostkach, które ewidencjonują koszty na kontach zespołu „koszty wg typów działalności” z dalszym ich rozliczaniem. W wypadku wyboru przez jednostkę gospodarczą kalkulacyjnego wariantu ustalania wyniku na konto „wynik finansowy” przenosi się techniczny koszt wytworzenia sprzedanych produktów, powiększony o koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu. W wypadku ewidencji kosztów również na kontach „koszty do rozliczenia”, konta tych kosztów zamyka się przenosząc ich salda na stronę Wn konta „rozliczenie kosztów rodzajowych”.
Zasady ustalania wyniku finansowego:
z. memoriałowa - nakazuje przyporządkowanie w danym okresie sprawozdawczym (w miesiącu) lub obrachunkowym (w roku) tylko tych przychodów i zysków oraz kosztów i strat, które tego okresu dotyczą
z. ostrożności - powoduje ona, że obliczając wynik finansowy, należy kierować się pesymizmem. Dlatego też zmniejsza się wynik finansowe w wypadku zmniejszenia wartości składników majątku. Zgodnie z tą zasadą należy w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość przyjąć: 1) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne, 2) wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne
z. współmierności przychodów i kosztów - wg tej zasady przychodom ze sprzedaży przeciwstawia się tylko te koszty, które ich dotyczą
3