Zeszyt ćwiczeń - Rachunkowość zarządcza, UCZELNIA, Wszins

ŚLĄSKIE WYDAWNICTWA NAUKOWE

WYŻSZEJ SZKOŁY ZARZĄDZANIA I NAUK SPOŁECZNYCH W TYCHACH

Roman Mastej

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA

Zeszyt ćwiczeń

Tychy 2002

ISBN 83-89055-07-4

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

Ćwiczenie 1...............................................................................................................5

Ćwiczenie 2...............................................................................................................6

Ćwiczenie 3.............................................................................................................. 9

Ćwiczenie 4..............................................................................................................13

Ćwiczenie 5..............................................................................................................16

Ćwiczenie 6..............................................................................................................17

Ćwiczenie 7..............................................................................................................20

Ćwiczenie 8..............................................................................................................21

Ćwiczenie 9..............................................................................................................25

Ćwiczenie 10............................................................................................................27

WPROWADZENIE

Niniejszy Zeszyt ćwiczeń jest uzupełnieniem opracowania pt. “RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - przewodnik do ćwiczeń”. Zeszyt ćwiczeń przeznaczony jest dla studentów, którzy dla uzyskania zaliczenia, powinni w kolejnych krokach wykonać ujęte w Zeszycie ćwiczenia.

W Przewodniku... podano przykład przedsiębiorstwa, dla którego zastosowano określone obliczenia i analizy z zakresu rachunkowości zarządczej. Natomiast w zeszycie niniejszym, student powinien “zbudować własne wirtualne przedsiębiorstwo” i to właśnie przedsiębiorstwo, będzie przedmiotem kolejnych działań i analiz, przewidzianych do wykonania.

Celem uzyskania zaliczenia ćwiczeń z rachunkowości zarządczej, należy wykonać pełny zakres prac przewidzianych w Zeszycie...

Tryb pracy należy przyjąć następujący:

Dokładnie przeanalizować właściwe ćwiczenie podane w Przewodniku do ćwiczeń. Podane tam są przykłady, wraz z niezbędnym opisem i komentarzem, w których określono sposób przeprowadzenia każdego ćwiczenia.
Punktem wyjścia w pracy studenta powinno być opracowanie założeń techniczno - ekonomicznych i organizacyjnych dla przedsiębiorstwa, które będzie przedmiotem dalszych prac rozwijanych w poszczególnych ćwiczeniach.
Każde ćwiczenie wymaga przyjęcia odpowiednich danych. W naszym przypadku, dane te dotyczą tego samego “wirtualnego” przedsiębiorstwa, które uczestnik ćwiczeń uprzednio “założył”. Nakłada to dodatkowy obowiązek, przemyślenia podawanych założeń, tak aby były one sensowne i wewnętrznie spójne, będące jakby naturalnym rozwinięciem analizy na coraz to nowe problemy i zagadnienia w tym samym “wirtualnym” przedsiębiorstwie.
W Zeszycie..., w odpowiednio przygotowane miejsca, należy wpisywać pod edytorem Word, właściwe dane, dokonywać obliczeń, przeprowadzać analizy i oceny, itd. Zeszyt... jest przedmiotem pracy uczestnika ćwiczeń. Właściwie wypełniony Zeszyt ćwiczeń, jest przedmiotem oceny zaliczeniowej.
W Zeszycie... podano 6 przykładów różnego rodzaju przedsiębiorstw, które przy ewentualnych trudnościach w określeniu własnej propozycji przez wykonującego ćwiczenie, można przyjąć i dalej zgodnie z wymaganiami kontynuować.

Przykłady jednostek gospodarczych

Przykład 1

Zakład produkcji mebli "SEGMENT" z siedzibą w Sośnicy, produkuje meble kuchenne i pokojowe o dużym asortymencie użytkowym i jakościowym. Posiada dwa wyspecjalizowane wydziały produkcyjne i jeden pomocniczy. Zakład zajmuje się sprzedażą wyprodukowanych mebli. W tym celu uruchamia cztery punkty sprzedaży wraz z zapleczem magazynowym. Punkty sprzedaży znajdować się będą w Zabrzu, Gliwicach, Mikołowie i Świętochłowicach.

Przykład 2

Międzynarodowe Przedsiębiorstwo Handlowe „ PROMIS”, specjalizuje się w handlu urządzeniami i materiałami instalacyjnymi. Posiada dużą wytwórnię baterii łazienkowych w Tychach i hurtownię, w której zaopatruje się 180 sprzedawców detalicznych oraz 6 własnych punktów sprzedaży. Materiały i urządzenia przedsiębiorstwo zakupuje u 8 producentów krajowych oraz 4 zagranicznych.

Przykład 3

Przedsiębiorstwo „BARET”, z siedzibą w Pszczynie produkuje różnorodny sprzęt gospodarstwa domowego. Nie posiada własnej sieci sprzedaży. Wyprodukowany sprzęt dostarcza własnym transportem dealerom, z którymi zawarto odpowiednie umowy.

Przykład 4

Przedsiębiorstwo turystyczne „PILSKO”, posiada ośrodek wypoczynkowy w Korbielowie. Znajduje się tam hotel oraz cztery wyciągi narciarskie, orczykowe. Przedsiębiorstwo posiada własny autobus do przewozu klientów oraz dwa terenowe samochody dostawcze.

Przykład 5

Elektrociepłownia „ALFA”, z siedzibą w Miedźnej, wytwarza prąd elektryczny oraz medium cieplne, którym ogrzewa duże osiedle górnicze. Wytworzony prąd elektryczny sprzedawany jest bezpośrednio do Krajowej Sieci Energetycznej, natomiast dystrybucją medium grzewczego zajmuje się oddzielny zespół pracowników. Przedsiębiorstwo posiada cztery wydziały. Wydział turbin energetycznych, i wydział kotłów są wydziałami produkcji podstawowej oraz wydział budowy i konserwacji sieci ciepłowniczych.

Przykład 6

Kopalnia „GRODZIEC”, z siedzibą w Dąbrowie Górniczej, wydobywa węgiel energetyczny. Kopalnia przechodzi głęboką restrukturyzację. Od kilku lat jest trwale nierentowna. Główne przyczyny wysokich kosztów to zbyt duże zatrudnienie, nadmierna ilość środków trwałych, posiadanie nadmiernych mocy produkcyjnych, wysokie koszty usuwania szkód górniczych, i inne. Węgiel sprzedawany jest według cen rynkowych, w warunkach nadmiernej podaży i przy wysokich kosztach transportu kolejowego.

Ćwiczenie 1

Wariant I. Przedsiębiorstwo istniejące

W wyniku działań restrukturyzacyjnych bądź prywatyzacji określonego przedsiębiorstwa, zachodzi konieczność zapewnienia możliwości dalszego, efektywnego jego funkcjonowania jako samodzielnego podmiotu gospodarczego działającego w gospodarce rynkowej. Dla takiego właśnie przedsiębiorstwa należy opracować cykl analiz ekonomicznych, stosując metody i zasady rachunkowości zarządczej. W wariancie tym przedsiębiorstwo już istnieje od jakiegoś czasu, co ma pewne znaczenie w sposobie dalszego postępowania.

Wariant II. Przedsiębiorstwo tworzone jest od podstaw

Dla potrzeb tego przedsiębiorstwa należy wprowadzić zasady rozrachunku wewnętrznego, zbadać jego możliwości utrzymania się na rynku oraz ocenić skutki ekonomiczne i finansowe funkcjonowania nowo utworzonej jednostki gospodarczej, wykorzystując metody i zasady rachunkowości zarządczej.

W ramach ćwiczenia należy:

Utworzyć przedsiębiorstwo, które powinno podlegać restrukturyzacji, lub które jest tworzone od podstaw. Może to być przedsiębiorstwo, w którym pracujesz. Można również wykorzystać przykłady różnego rodzaju firm podanych w niniejszym Zeszycie a także wymyślić swoje własne. Dla tak utworzonego przedsiębiorstwa należy opracować cykl analiz według wzorca podanego w kolejnych ćwiczeniach.

Dla przedsiębiorstwa, które wybrałeś należy opracować:

strukturę organizacyjną oraz jej charakterystykę,

charakterystykę produktów lub usług wykonywanych w przedsiębiorstwie,

wielkość produkcji lub usług w podziale na ich rodzaje,

wyposażenie firmy w maszyny, urządzenia, budynki, itd.,

liczbę zatrudnionych pracowników,

inne dane charakterystyczne dla przedsiębiorstwa.

Ćwiczenie 2

a. Przeanalizuj przykładowe przedsiębiorstwo, które zostało utworzone w ćwiczeniu 1

Dla tego przedsiębiorstwa należy określić:

wydziały produkcyjne; jak się nazywają, co produkują,
wydziały pomocnicze; jakie są ich zadania,
oddziały, czy są; ile ich jest, jakie są ich zadania,
miejsca pracy; czy powinny być oceniane i analizowane,
stanowiska kosztów; podstawowa ich klasyfikacja,
sposób rozliczania i kalkulowania kosztów.

Dla tak określonego przedsiębiorstwa należy ustalić koszty w układzie rodzajowym,

posiłkując się poniższą tabelą

Tablica 1

Układ rodzajowy kosztów	Koszty razem	Koszty bezpośrednie. Wydz. 1.	Koszty bezpośrednie pozostałych wydziałów. Koszty pośrednie. Koszty ogólnego zakładu i sprzedaży
1	2	3	4 - 9
l. Amortyzacja 2. Energia 3. Materiały 4. Usługi obce 5. Wynagrodzenia 6. Narzuty na wynagrodzenia (20,4% poz.5) 7. Podatki 8. Inne koszty
Razem

c. Ustalenie kosztów w układzie kalkulacyjnym

Efektem pracy powinno być obliczenie technicznego kosztu wytworzenia oraz kosztu własnego sprzedaży, dla poszczególnych produktów wytwarzanych w przedsiębiorstwie.

Uwaga:

- obliczenia należy przeprowadzić dla każdego produktu wyszczególnionego w ćwiczeniu 2.

- można zastosowywać kalkulację doliczeniową

Tablica 2

PRODUKT 1
- Materiały bezpośrednie
Paliwo i energia technologiczna
Płace bezpośrednie
Inne koszty bezpośrednie
Koszty wydziałowe
Koszt wytworzenia I
Koszty ogólnego zakładu
Koszty sprzedaży
Koszt własny sprzedaży I
PRODUKT 2
- Materiały bezpośrednie
Paliwo i energia technologiczna
Płace bezpośrednie
Inne koszty bezpośrednie
Koszty wydziałowe
Koszt wytworzenia II
Koszty ogólnego zakładu
Koszty sprzedaży
Koszt własny sprzedaży II
PRODUKT 3
- Materiały bezpośrednie
Paliwo i energia technologiczna
Płace bezpośrednie
Inne koszty bezpośrednie
Koszty wydziałowe
Koszt wytworzenia III
Koszty ogólnego zakładu
Koszty sprzedaży
Koszt własny sprzedaży III

d. Ustalenie kosztów stałych i zmiennych

Tablica 3

		Koszty stałe	Koszty zmienne

1.	Amortyzacja
2.	Energia
3.	Materiały
4.	Usługi obce
5.	Wynagrodzenia
6.	Narzuty na wynagrodzenia
7.	Podatki
8.	Inne koszty
Razem

Ćwiczenie 3

Ustalenie kosztów jednostkowych i zysku (wynik finansowy)

Dla przedsiębiorstwa, które było przedmiotem analizy na ćwiczeniach 1 i 2, przyjmuje się dalsze założenia, które powinny określać:

- miesięczną i roczną wielkość produkcji poszczególnych produktów (wyrobów),

- miesięczną i roczną wielkość sprzedaży poszczególnych wyrobów,

- ceny sprzedaży poszczególnych wyrobów.

Na podstawie powyższych danych należy obliczyć koszty jednostkowe dla całej produkcji i dla poszczególnych wyrobów. W tym celu wykorzystuje się dane dotyczące kosztów, ustalone w ćwiczeniu 2.

- obliczenie kosztu jednostkowego produkcji dla poszczególnych wyrobów (usług)

Dla powyższych założeń, posiłkując się danymi dotyczącymi kalkulacji kosztów obliczonymi w ćwiczeniu 2, należy ustalić wyniki finansowy dla każdego wyrobu wytwarzanego w przedsiębiorstwie.

Na początku należy ustalić zapas początkowy wyrobów na początek roku. W szczególnym przypadku można przyjąć, że zapas początkowy jest równy 0.

Tablica 1

Wyszczególnienie	1 produkt	2 produkt	3 produkt itd.
Zapas początkowy
Koszt produkcji
Zapas końcowy
Koszt produkcji sprzedanej
Koszty stałe
Koszty zmienne
Przychód ze sprzedaży
Zysk brutto
Minus podatek
Zysk netto

b. Należy przeprowadzić analizę zależności kosztów od rozmiarów produkcji

W szczególności należy:

Ustalić wpływ skali produkcji na zysk firmy przy wykorzystaniu zdolności produkcyjnej: 100%, 80%, 60%, 50% i 40%,

Tablica 2

Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej	Jednostka	100%	80%	60%	50%	40%
Wielkość produkcji
Cena
Koszty zmienne
Koszty stałe
Koszt jednostkowy
Zysk (strata) na jednostkę
Zysk (strata) na produkcji

Założyć obniżenie kosztów zmiennych i wzrost kosztów stałych oraz porównać wyniki z wariantem wyjściowym

Tablica 3

Stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej	Jednostka	100%	80%	60%	50%	40%
Wielkość produkcji
Cena
Koszty zmienne
Koszty stałe
Koszt jednostkowy
Zysk (strata) na jednostkę
Zysk (strata) na produkcji

Wnioski:

c. Należy przeprowadzić analizę progu rentowności, zysku i ceny

Przyjmij założenia:

- ceny produktów w zł./szt., lub tys. zł./szt.,

- koszty stałe produkcji; roczne w zł., lub tys. zł./szt.,

- koszty zmienne - zł./szt. lub tys. zł./szt.

Dane powyższe należy przyjąć z punktów a i b niniejszego ćwiczenia.

- założyć wielkość planowanego zysku w zł./rok, lub tys. zł./rok.

Wykorzystując powyższe dane, należy dokonać analizy w następującym zakresie:

Określić ilościowy i wartościowy próg rentowności a następnie należy przedstawić go na wykresie.
Ustalić, ile sztuk produktów należy wytworzyć, żeby znaleźć się w progu rentowności.
Ustalić, ile sztuk produktów należy wytworzyć, żeby osiągnąć planowany zysk.

4. Ustalić, jaka powinna być cena produktu, aby zwiększyć zysk o 20%.

Rozwiązanie:

Ad. 1. Ustalenie progu rentowności

- w wyrażeniu ilościowym

gdzie:

Q₀ =

- w wyrażeniu wartościowym

S₀ = p x Q₀

WYKRES PROGU RENTOWNOŚCI

S, K

0x01 graphic

Dane:

Ad. 2. Ile sztuk należy wytworzyć aby znaleźć się w progu rentowności?

Ad. 3. Ustalenie wielkości produkcji zapewniającej planowany roczny zysk

- Planowany roczny zysk =

- Koszty stałe =

- Koszty zmienne jednostkowe =

Ad. 4. Ustalenie ceny produktu zapewniającej uzyskanie zysku zwiększonego o 20% w stosunku do planowanego, przy nie zwiększonej wielkości produkcji.

Omów uzyskane wyniki.

Ćwiczenie 4

a. W przedsiębiorstwie, którego wyniki zostały opisane w trakcie prowadzenia dotychczasowych ćwiczeń, należy wprowadzić rozrachunek wewnętrzny. Niezbędne jest zaproponowanie nowego układu dekretowania zaszłości gospodarczych, który powinien umożliwić rozliczenie i kontrolę poszczególnych wydziałów, miejsc powstawania kosztów i stanowisk kosztów.

Proponowany układ dekretowania kosztów:

Tablica 1

Rodzaje kosztów	St. Kosztów	Wydział	Miejsce pracy	Zlecenie
	Procesy produkcyjne	M1, M2 itd.
Robocizna
Materiały
Amortyzacja
Energia
Usługi
Inne
	Działalność pomocnicza i usługowa
Robocizna
Materiały
Amortyzacja
Energia
Usługi obce
Inne
	Koszty ogólne Koszty sprzedaży
Wszystkie rodzaje kosztów

Należy przedstawić możliwości wykorzystania proponowanego układu dekretowania kosztów dla potrzeb prowadzenia rozrachunku wewnętrznego w analizowanym przedsiębiorstwie. Szczególnie należy ustalić:

- jakie cele pragnie się uzyskać poprzez dekretowanie na poszczególne elementy układu tj. na stanowiska kosztów, wydziały i miejsca pracy,

- sposób nadawania symboli (numeracji) dla poszczególnych elementów układu dekretowania, jest to ważna sprawa ze względu na stosowanie systemów informatycznych,

- jak zapewnić prawidłowość dekretowania przez odpowiednia komórki organizacyjne przedsiębiorstwa, czyli poprawność i niezawodność danych.

Analiza wyników ekonomicznych uzyskiwanych przez poszczególne wydziały

W toku prac należy przede wszystkim ustalić:

- wydziały, które wytwarzają wyrób końcowy, będący produktem sprzedażnym dla przedsiębiorstwa. Będą one wówczas pełnić rolę tzw. ośrodków odpowiedzialności, czyli w pełni odpowiadać za wyniki ekonomiczne,

- wydziały, które pracują na rzecz innych wydziałów (wydziały pomocnicze, usługowe, wykonujący elementy montowane w innych wydziałach itp.) w ramach przedsiębiorstwa. Dla wydziałów tych należy określić: według jakich zasad będą one rozliczane (ceny wewnętrzne, koszty własne).

Dane dla poszczególnych wydziałów należy zestawić w tablicy.

Tablica 2.

Dane podstawowe	Jednostka	Wydział M I	Wydział M II	Wydział P I	Razem
Koszt sprzedaży
Wielkość produkcji
Cena jednostkowa
Wielkość sprzedaży
Wartość sprzedaży
Zysk (strata)
Aktywa (środki trwałe przypisane do wydziału + środki obrotowe- należy przyjąć)

Oblicz wskaźniki zwrotu kapitału

- dla wydziału I

- dla wydziału II

- dla wydziału III, itd.

Zestaw obliczone wskaźniki w tabeli 2

Wyszczególnienie miernika	M I	M II	P I
WZK - stopa zwrotu
- rentowność sprzedaży
- współczynnik rotacji kapitału

Ustal wartość mierników oceny wykonania zadań przez samodzielne wydziały i wpisz do tablicy 3.

Mierniki oceny	Wydział
	1	2	3
1. Koszt sprzedaży
2. Wielkość produkcji
3. Cena jednostkowa
4. Wielkość sprzedaży
5. Wartość sprzedaży
6. Zysk (strata)
7. Aktywa (środki trwałe przypisane do wydziału + środki)
8. WZK - stopa zwrotu
9. - rentowność sprzedaży
10. - współczynnik rotacji kapitału

Oceń, który wydział jest najlepszy i dlaczego.

Ćwiczenie 5

a. Dla „wirtualnego” przedsiębiorstwa należy wyszczególnić 10 środków trwałych, które są na jego wyposażeniu według następującego układu:

Tablica 1

		Nazwy środków trwałych
L.p.	Dane
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1.	Nazwa środka trwałego
2.	Symbol klasyfikacji rodzajowej
3.	Numer inwentarzowy
4.	Data przyjęcia na majątek trwały
5.	Miejsce użytkowania
6.	Wartość początkowa W₁
7.	Stawka amortyzacyjna %
8.	Umorzona wartość W₃
9	Dotychczasowy okres eksploatacji

Dla danych ujętych powyżej, oblicz:

Tablica 2.

		Nazwy środków trwałych
L.p.	Dane
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
10.	Wartość nie umorzona W₂
11.	Dalszy okres użytkowania E
12.	Koszt amortyzacji roczny
13.	Koszt amortyzacji miesięczny

Ćwiczenie 6

a. Dobór materiałów do produkcji

Dla potrzeb produkcji w założonym dla potrzeb ćwiczeń przedsiębiorstwie, potrzebne jest zabezpieczenie materiałowe. Należy ustalić 10 podstawowych materiałów, które należy szczególnie obserwować z uwagi na ich rolę w procesie produkcji i wpisać do poniższej tabeli.

Tabela 1

L.p.	Symbol materiału	Nazwa materiału	Jednostka miary	Cena ewidencyjna	Dzienne zużycie jednostkowe
1	2	3	4	5	6
l.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

b. Dla jednego z materiałów podanych w powyższej tabeli należy ustalić:

- średni cykl dostaw (D)

- odchylenie od średniego cyklu dostaw (d)

- zapas bieżący:

wskaźnik czasowy =
wskaźnik ilościowy =
wskaźnik wartościowy =

- zapas minimalny:

wskaźnik czasowy =
wskaźnik ilościowy =
wskaźnik wartościowy =

- zapas maksymalny:

wskaźnik czasowy =
wskaźnik ilościowy =
wskaźnik wartościowy =

- norma zapasu:

wskaźnik czasowy =
wskaźnik ilościowy =
wskaźnik wartościowy =

c. Dla materiału podanego w punkcie b. sporządź wycenę zapasów metodą średniej ważonej

- Przyjmij jako założenia przychody i rozchody materiału w okresie obrachunkowym

Tablica 2

Data	Przychód Rozchód	Wielkość partii	Cena zł./jedn.

- Opracuj rejestr zapasów dla materiału__________________________

Tablica 3

Rejestr zapasów - metoda średniej ważonej

Materiał:

Kod:

Ilość maksymalna:

Ilość minimalna:

Data

Przychody (Pz)

Rozchody (Rw)

Zapas

Numer
Pz

Ilość

Cena
zł/jedn.

Wartość
zł

Wymagany
zapas
materiału

Ilość

Cena
zł/jedn.

Wartość
zł

Ilość

Cena
zł/jedn.

Wartość
zł

d. Dla całego przedsiębiorstwa należy określić:

wielkość zapasu (w zł.)
zużycie materiału (w zł.)
okres obrachunkowy (w dniach)
przewidywany zapas uznawany przez bank (w dniach)

W oparciu o założone dane obliczyć:

wskaźnik rotacji WR
wartość prawidłowego zapasu Z
wartość zapasu przekraczającego normy określone przez bank Z

Ćwiczenie 7.

Określ założenia dla inwestycji planowanej w przedsiębiorstwie, a w szczególności podaj:

cel inwestycji,

główne efekty techniczne I ekonomiczne inwestycji,

nakłady inwestycyjne,

czasokres budowy I termin oddania do eksploatacji,

Dla przyjętych założeń określ roczne skumulowane strumienie pieniężne

Dokonaj oceny przedsięwzięcia inwestycyjnego:

bez uwzględniania zmiany pieniądza w czasie,

ze zmianą wartości pieniądza w czasie, to znaczy;

oblicz wartości zaktualizowane netto,

określ wewnętrzną stopę zwrotu IRR,

oblicz wskaźnik efektywności inwestycji.

Ćwiczenie 8

Plan finansowo - kosztowy przedsiębiorstwa należy opracować na rok następny. Przyjmuje się, że dotychczasowe założenia i przeprowadzone obliczenia w ćwiczeniach 1 do 6, dotyczyły okresu ubiegłego. Plan natomiast powinien określić nowe warunki i możliwości funkcjonowania przedsiębiorstwa w roku kolejnym.

Należy ustalić podstawowe założenia niezbędne dla opracowania planu kosztowo -finansowego badanego przedsiębiorstwa, a w szczególności:

- Zmiany wielkości produkcji w roku planowanym.

- Zmiany wielkości sprzedaży poszczególnych produktów.

- Planowane ceny poszczególnych produktów

Należy opracować plan produkcji i sprzedaży

Tablica 1

Produkt

Wielkość produkcji

Kwartały

Cena

Plan
przychodów

Przychody
roku
ubiegłego

III

c. Należy opracować plan kosztów w układzie rodzajowym

Należy przyjąć uzupełniające założenia dotyczące planowanego wzrostu poszczególnych rodzajów kosztów i opisać je.

Amortyzacja

Energia

Materiały

Usługi obce

Wynagrodzenia

Podatki

Inne koszty

Tablica 2

Układ rodzajowy

Wykonanie

Plan

Kwartały

l. Amortyzacja

2. Energia

3. Materiały

4. Usługi obce

5. Wynagrodzenia

6. Narzuty na
wynagrodzenia

7. Podatki

8. Inne koszty

Razem

Uwaga:

1. Dane dla roku ubiegłego należy przyjmować z ćwiczenia 2. Należy pamiętać, że powinny one dotyczyć całego roku.

Można przyjąć, że koszty produkcji sprzedanej, są równe kosztom razem układu

rodzajowego (cała produkcja zostaje sprzedana).

d. Należy opracować plan wyniku finansowego

Tablica 3

L.p.	Pozycja	Wykonanie	Plan
l.	Przychody ze sprzedaży
2.	Koszty produkcji sprzedanej
3.	Zysk (strata) brutto
4.	Minus nieprodukcyjne koszty pośrednie
5.	Zysk (strata) netto

e. Opracowanie planu kapitału obrotowego

Należy przyjąć kolejne założenia i posiłkując się przykładem podanym w Przewodniku do ćwiczeń, obliczyć planowaną średnioroczną wielkość należności .

Założenia:

okres zapłaty za dostawę produktów współczynnik rotacji) - Wr,
wielkość należności w roku - N,
wielkość sprzedaży - S,
liczba dni w okresie - T.

oblicz N

Skomentuj uzyskany wynik.

W podobny sposób należy wielkości należności dla wielkości podstawowych wyszczególnionych w tablicy 4.

Tablica 4.

Wielkość podstawowa	Wielkość skorelowana	Planowane rozmiary roczne	Współczynnik rotacji	Wielkość podstawowa
Należności Materiały Produkcja nie zakończona Wyroby Środki pieniężne	Sprzedaż Zużycie roczne Techn. Koszt wytworzenia Całkowity koszt Całkowity koszt pomniejszony o amortyzację i koszty materiałów
Razem środki obrotowe
Zobowiązania (minus)
Niezbędny kapitał obrotowy
Stan funduszu własnego (minus)
Niedobór funduszu

Wielkości podstawowe normatywne w tablicy 4, oblicza się według formuły podanej na początku dla obliczania planowanej wielkości należności.

f. Opracowanie budżetu środków pieniężnych.

Posiłkując się przykładem podanym w Przewodniku..., należy sporządzić budżet środków obrotowych dla roku planowanego.

Tablica 5

	Razem	Kwartał I	Kwartał II	Kwartał III	Kwartał IV

Bilans otwarcia
Wpływy od odbiorców Razem

Wydatki:
Zakupy materiałów
Wypłata wynagrodzeń
Inne wydatki
Razem
Bilans zamknięcia

Omów opracowany plan finansowego-kosztowy przedsiębiorstwa

Ćwiczenie 9

Dokonaj analizy przyczynowo - skutkowej zmiany cen. Można przyjąć, że analizowana firma, w określonym czasie, sprzedała swoje wyroby po cenie niższej od zakładanej w ćwiczeniu poprzednim. Aby uzyskać pożądany wynik finansowy, firma zwiększyła produkcję i sprzedaż. W ramach analizy należy:

- ustalić odchylenie wartości sprzedaży w stosunku do okresu poprzedniego,

- ocenić wielkość wpływu zmiany cen na wartość sprzedaży oraz wielkości sprzedaży na wartość sprzedaży,

- skomentuj uzyskany wynik.

b. Dokonaj analizy sprzedaży. Ustal optymalny rozmiar sprzedaży, przy jakiejś optymalnej cenie, który optymalizuje sumę zysku. Zestaw dane w tablicy.

Dokonaj analizy przyczynowo - skutkowej odchylenia. W ramach analizy należy ustalić:

- odchylenie spowodowane zmianą cen oraz zmianą marży,

- skomentuj uzyskany wynik.

d. Należy dokonać analizy sprawności działania przedsiębiorstwa, wykorzystując dane z ćwiczenia 8 i zakładając pozostałe.

Tablica 1

Wyszczególnienie	Okres I	Okres II
Koszty własne sprzedaży
Wartość sprzedaży
Koszty administracyjne
Zobowiązania ogółem
Stan środków trwałych brutto
Stan środków trwałych netto
Stan środków obrotowych
Liczba zatrudnionych
Wskaźnik operacyjności (%)
Wskaźnik kontroli kosztów administracyjnych (%)
Wskaźnik poziomu zobowiązań (%)
Wskaźnik obrotu aktywami(krotność)
Wskaźnik rotacji środków trwałych(krotność)
Wskaźnik rotacji majątku obrotowego (krotność)
Wydajność pracy na jednego zatrudnionego (zł./pracownika)
Produktywność środków trwałych

e. Należy obliczyć wskaźniki rentowności

Tablica 2

Wyszczególnienie	Źródło danych	Wykonano 1998	Plan 1999
Zysk brutto (tys. zł)
Zysk netto (tys. zł.)
Wartość sprzedaży (tys.zł.)
Kapitał własny (tys. zł.)
Aktywa ogółem
Rentowność sprzedaży brutto (%)
Rentowność sprzedaży netto (%)
Rentowność majątku (%)
Rentowność kapitału własnego (%)

Ćwiczenie 10

Należy dokonać oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa

Przyjmij dane niezbędne do obliczenia wskaźników płynności finansowej

Wyszczególnienie	Źródło informacji	2000	2001
Aktywa bieżące (majątek obrotowy)
Pasywa bieżące (zobowiązania)
Zapasy
Kapitał obrotowy
Sprzedaż
Stan zapasów na początku roku
Średni stan należności
Stan zobowiązań na początku roku
Średni stan zobowiązań

Oblicz wskaźniki:

Wyszczególnienie		1998	1999
1.	Wskaźnik bieżącej płynności finansowej (krotność)
2.	Wskaźnik obrotu zapasami(krotność)
3.	Wskaźnik cyklu zapasów w dniach
4.	Wskaźnik rotacji należności (krotność)
5.	Wskaźnik cyklu należności w dniach
6.	Wskaźnik rotacji zobowiązań(krotność)
7.	Okres płacenia zobowiązań w dniach
8.	Cykl środków pieniężnych w dniach

Skomentuj uzyskane w tablicach wyniki.