CZAS PRACY KIEROWCÓW.

Przepisy regulujące funkcjonowanie kolejnych dziedzin i zawodów - w ramach intensywnych prac kolejnych rządów i parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej - są dostosowane do wymagań Unii Europejskiej. Czas pracy kierowców został już uregulowany w ustawie z 24 sierpnia 2001. o czasie pracy kierowców. (Dz.U. Nr 123, poz. 1354). Z uwagi na jej szczegółowość, a nawet zawiłość, zwracamy uwagę na zawarte w niej ważniejsze uregulowania.

Ustawa określa normy dotyczące okresów prowadzenia pojazdów, przerw w czasie jazdy i minimalnych okresów odpoczynku, normy czasu pracy kierowców oraz obowiązki pracodawców w zakresie wykonywania przewozów drogowych.

Przepisy nowej ustawy dotyczą zarówno kierowców pozostających w stosunku pracy, tzn. będących formalnie pracownikami, jak i kierowców innych, np. prowadzących działalność gospodarczą, czyli świadczących usługi, z tym że ustawa wyodrębnia kierowców, nazwijmy ich potocznie „dostawczych”, kierowców zatrudnionych w ramach stosunku pracy oraz pozostałych, np. prowadzących własną działalność gospodarczą. Wymaga to oddzielnego przedstawienia uregulowań dotyczących poszczególnych grup kierowców. Ustawa nie dotyczy taksówek.

Poniżej Przedstawiamy najważniejsze regulacje dotyczące kierowców pojazdów do przewozu rzeczy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony oraz przewozu pasażerów w liczbie do 9 osób wraz z kierowcą.

DEFINICJE.

Pomocne w zrozumieniu i interpretacji przepisów ustawy są definicje zawarte w pierwszym rozdziale. I tak:

■ czas pracy kierowców - jest to czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy i obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu;

■ czas prowadzenia - jest to czas kierowania pojazdem od momentu uruchomienia silnika do momentu jego zatrzymania, z uwzględnieniem chwilowych postojów, w szczególności zatrzymania się pojazdu na światłach, na przejeździe kolejowym;

■ doba - to 24 godziny, poczynając od godziny, w której kierowca rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (definicja stosowana do rozliczania czasu pracy, ustalania uprawnienia do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, ustalania okresów prowadzenie pojazdu i odpoczynku dobowego kierowcy;

■ odpoczynek - każdy nieprzerwany okres co najmniej jednej godziny, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem;

■ odpoczynek dobowy - nieprzerwany odpoczynek wynoszący co najmniej 11 godzin;

■ odpoczynek tygodniowy - to co najmniej 45 kolejnych godzin w tygodniu, przeznaczonych na odpoczynek. Odpoczynek tygodniowy obejmuje odpoczynek dobowy, jeżeli przypada on w dniu rozpoczynania odpoczynku tygodniowego;

■ przewóz drogowy - to każde przemieszczenie pojazdu po drogach publicznych, załadowanego lub pustego, przeznaczonego do przewozu osób lub rzeczy;

■ przewóz regularny - publiczny przewóz osób i ich bagażu wykonywany wg uzgodnionego rozkładu jazdy podanego do publicznej wiadomości oraz zgodnie z warunkami przewozu określonymi w zezwoleniu;

■ transport drogowy - to działalność gospodarcza w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi;

■ tydzień - okres pomiędzy godzina 00⁰⁰ w poniedziałek i godziną 24⁰⁰ w niedzielę.

CZAS PRACY KIEROWCY.

Maksymalny czas prowadzenia samochodów dostawczych (do 3,5 t) i mikrobusów (do 9 osób wraz z kierowcą) wynosi 10 godzin na dobę.

W ramach tzw. systemu równoważonego czasu pracy maksymalny czas prowadzenia pojazdu dostawczego może być przedłużony do 12 godzin na dobę.

W systemie „równoważnego czasu pracy” wydłużony czas pracy musi być wyrównany skróconym czasem pracy w innych dniach lub dniami wolnymi od pracy.

Kierowców będących w stosunku pracy (zatrudnionych na etacie) obowiązuje generalna kodeksowa zasada, iż czas pracy w 5-dniowym tygodniu roboczym nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin na tydzień w przyjętym. miesięcznym okresie rozliczeniowym.

Niezależnie od stosowanych systemów czasu pracy, dobowy czas prowadzenia pojazdu nie może przekraczać maksymalnego czasu prowadzenia wynoszącego 9 godzin na dobę, z możliwością przedłużenia do 10 godzin, lecz nie więcej niż dwukrotnie w każdym tygodniu. Całkowity czas prowadzenia pojazdu w każdym okresie dwutygodniowym nie może przekroczyć 90 godzin.

Miesięczny okres rozliczeniowy - po wyrażeniu na to zgody przez zakładową organizację związkową, a jeżeli taka nie działa w firmie - po zawiadomieniu właściwego terytorialnie inspektora pracy - może być przedłużony do trzech miesięcy. Więcej, przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych okres rozliczeniowy może być jeszcze bardziej przedłużony (po uzgodnieniu lub zawiadomieniu) - nie więcej jednak niż do pół roku. A więc okresy rozliczeniowe mogą wynosić: 1 miesiąc, 3 miesiące, 6 miesięcy.

Czasem pracy kierowców jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy i obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu.

W szczególności są to następujące czynności:

■ prowadzenie pojazdu;

■ załadunek i rozładunek;

■ kontrola i nadzór nad osobami wsiadającymi i wysiadającymi;

■ kontrolne sprawdzanie pojazdu i ładunku;

■ czynności spedycyjne;

■ obsługa codzienna pojazdu i przyczep;

■ niezbędne czynności administracyjne;

■ inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia

bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy;

■ utrzymanie pojazdu w czystości.

Do czasu pracy nie wlicza się czasu dyżuru, nieusprawiedliwionych postojów w czasie jazdy i dobowego nieprzerwanego odpoczynku.

CZAS DYŻURU.

Czasem dyżuru pełnionego przez kierowcę poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru kierowca nie wykonywał pracy.

Czasem dyżuru kierowcy jest również czas, poza normalnymi godzinami pracy, w którym kierowca nie wykonuje czynności wymienionych wyżej, jako objętych czasem pracy kierowców, ale jest obowiązany pozostawać w pojeździe lub w jego pobliżu, w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy.

Czas dyżuru nie może być wliczany do przysługującego kierowcy dobowego nieprzerwanego odpoczynku, natomiast do czasu dyżuru wlicza się przerwy przysługujące po 4,5 godzinach i 6 godzinach prowadzenia pojazdu.

W przypadku gdy pojazd jest prowadzony przez dwóch (lub więcej) kierowców, czas nieprzeznaczony na kierowanie pojazdem jest czasem dyżuru.

Za czas dyżuru przysługuje wynagrodzenie w wysokości określonej w przepisach o wynagrodzeniu obowiązującym u danego pracodawcy, nie niższe jednak niż w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

CZAS PRZESTOJÓW.

Do czasu pracy zalicza się natomiast czas postojów (maź 8 godzin na dobę) spowodowanych: okresowym ograniczeniem lub zakazem ruchu niektórych pojazdów na drogach, postojów na przejściach granicznych oraz przestojów spowodowanych awarią pojazdu, blokadą dróg lub lokalnym zakazem ruchu. Zaliczenie to jest możliwe pod warunkiem, że kierowca na skutek przestoju nie wypracował dobowego wymiaru czasu pracy.

Praca wykonywana ponad normy czasu stanowi prace w godzinach nadliczbowych nie może przekroczyć 260 godzin w roku kalendarzowym.

Pracodawca jest obowiązany regularnie kontrolować okresy prowadzenia pojazdu, czas trwania innej pracy oraz okresy odpoczynku kierowcy.

CZAS ODPOCZYNKU.

w każdej dobie kierowca powinien wykorzystać co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Odpoczynek może być skrócony do nie więcej niż 9 godzin i nie częściej niż trzykrotnie w ciągu tygodnia. Równoważny okres odpoczynku kierowca ma obowiązek wykorzystać w następnym tygodniu. Odpoczynek może być podzielony na dwie lub trzy części pod warunkiem, że jedna z tych części powinna wynosić co najmniej 8 kolejnych godzin, a łączny dobowy odpoczynek - 12 godzi.

W przypadku prowadzenia pojazdu przez dwóch lub więcej kierowców, każdy z nich ma prawo do co najmniej 8-godzinnego, nieprzerwanego odpoczynku w każdym 30-godzinnym okresie. Dobowy odpoczynek może być wykorzystany w pojeździe pod warunkiem, że pojazd znajduje się na postoju i jest wyposażony w miejsce do spania.

Po 4,5 godzinnym okresie prowadzenia pojazdu kierowca powinien wykorzystać co najmniej 45-minutową przerwę, chyba że zaczyna okres odpoczynku. Po sześciu godzinach prowadzenia pojazdu kierowca jest obowiązany wykorzystać przerwę trwającą co najmniej 30 minut, chyba że zaczyna okres odpoczynku dobowego. Przerwa ta może być zastąpiona przerwami trwającymi co najmniej 15 minut każda, wykorzystywanymi w okresie prowadzenia pojazdu lub niezwłocznie po tym okresie.

Uwaga: Podczas przerw, o których była wyżej mowa, kierowca nie może wykonywać żadnej innej pracy. Przerw tych nie wlicza się do dobowego okresu odpoczynku.

Czas oczekiwania i czas nie poświęcony na prowadzenie pojazdu, spędzony w pojeździe będącym w ruchu (gdy pojazd prowadzi drugi kierowca) na promie lub w pociągu, nie stanowi „innej pracy” i jest traktowany jako przerwa w prowadzeniu. Przerw tych nie wlicza się do dobowego okresu odpoczynku.

Do czasu pracy kierowców wlicza się przerwę w pracy trwającą 15 minut, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin.

Powyższe przerwy powinny uwzględnione przy ustalaniu dziennego rozkładu czasu pracy kierowców.

W razie wystąpienia nadzwyczajnych lub nie dających się przewidzieć okoliczności, wymagających dojazdu do odpowiedniego miejsca postoju ze względu na bezpieczeństwo przewożonych osób, rzeczy lub pojazdu, kierowca może przedłużyć czas prowadzenia pojazdu ponad normę 9-godzinną i skrócić czas odpoczynku tygodniowego, pod warunkiem, że dłuższe prowadzenie pojazdu nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego.

Zakres i przyczyny przedłużenia czasu prowadzenia pojazdu i skrócenia czasu odpoczynku kierowca jest obowiązany wpisać do dokumentu rejestrującego przebieg jego pracy (karty drogowej). Kierowcy samochodów dostawczych są zobowiązani do prowadzenia kart drogowych, ponieważ samochody dostawcze nie musza mieć tachografów.

W każdym tygodniu kierowca wykorzystuje odpoczynek w wymiarze co najmniej 36 godzin pod warunkiem, że zostanie udzielony w miejscowości, gdzie znajduje się siedziba pracodawcy lub w miejscu zamieszkania kierowcy.

Jeżeli odpoczynek tygodniowy miałby być wykorzystany w innym miejscu niż wyżej wymienione, wówczas może być skrócony nie więcej niż do 24 kolejnych godzin. Dodajmy, że tygodniowy nieprzerwany odpoczynek obejmuje odpoczynek dobowy przypadający w dniu, w którym kierowca rozpoczął odpoczynek tygodniowy. Okres odpoczynku niewykorzystany wskutek skrócenia kierowca powinien wykorzystać następnym tygodniu po skróceniu.

Tygodniowy odpoczynek kierowca powinien wykorzystać nie później niż po 6 dobowych okresach prowadzenia pojazdu.

Każdy odpoczynek wykorzystywany („odbierany”) za skrócenie dobowego lub tygodniowego okresu odpoczynku musi być odbierany łącznie z innym odpoczynkiem dobowym, co najmniej 8-godzinnym. Na żądanie zainteresowanego kierowcy powinien być udzielany w miejscu parkowania pojazdu lub w miejscu zamieszkania kierowcy.

Z dniem 30 września 2002 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 sierpnia br. o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców. W tej części omawiane są przepisy dotyczące czasu pracy kierowców pojazdów o ciężarze całkowitym przekraczającym 3,5 tony.

Poniżej przedstawiamy normy dotyczące okresów prowadzenia pojazdu, normy czasu pracy oraz przerw w prowadzeniu i odpoczynku kierowców pozostałych, tzn. nie wykonujących przewozów pojazdami:

1. o masie całkowitej do 3,5 tony;

2. służącymi do przewozu najwyżej 9 osób z kierowcą;

3. przeznaczonymi do przewozu osób w przewozach regularnych, których droga przejazdu nie przekracza 50 kilometrów;

4. których maksymalna prędkość dopuszczalna nie przekracza 30 kilometrów na godzinę;

5. przeznaczonymi dla sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, pożarniczych i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego lub podlegającymi ich kontroli;

6. wykorzystywanymi do wykonywania robót kanalizacyjnych, ochrony przeciwpowodziowej, wodociągowych, gazowniczych i energetycznych, zarządów dróg, usług oczyszczania, telegraficznych, przewozu artykułów pocztowych, transmisji radiowej, usług telewizyjnych oraz związanych z wykrywaniem nadajników, odbiorników radiowych lub telewizyjnych;

7. używanymi w stanach nadzwyczajnych lub przeznaczonymi do zadań ratownictwa;

8. przeznaczonymi do zadań medycznych;

9. przewożącymi wyposażenie cyrków i wesołych miasteczek;

10. pomocy technicznej;

11. poddawanymi próbom drogowym w celach ulepszeń technicznych lub utrzymania oraz pojazdami nowymi bądź przebudowanymi, które jeszcze nie zostały dopuszczone do ruchu;

12. używanymi do niehandlowych przewozów rzeczy na potrzeby własne;

13. używanymi do przewozu mleka odbieranego w gospodarstwach rolnych lub odwożenia do tych gospodarstw pojemników na mleko bądź produkty mleczne przeznaczone do karmienia bydła.

MAKSYMALNY CZAS PROWADZENIA POJAZDU.

Maksymalny czas prowadzenia pojazdu (z wyjątkiem pojazdów wymienionych wyżej) wynosi 9 godzin na dobę - możliwością przedłużenia do 10 godzin, nie więcej jednak niż 2-krotnie w każdym tygodniu i z dodatkowym zastrzeżeniem, że całkowity czas prowadzenia pojazdu w każdym okresie dwutygodniowym nie może przekroczyć 90 godzin (art. 6 ust. 1 i 2).

Powyższe wymagania nie dotyczą ponadto pojazdów:

1. używanych przez władze publiczne, zakłady rolnicze, ogrodnicze, leśne lub gospodarstwa rybackie do przewozów towarów na odległość do 50 km od miejsca bazy pojazdu;

2. wykorzystywanych do przewozu odpadków lub szkieletów zwierzęcych;

3. używanych do przewozu żywych zwierząt w gospodarstwach rolnych na miejscowy rynek i odwrotnie z rynku do miejscowych rzeźni;

4. używanych w charakterze sklepów obwoźnych - specjalnie przystosowanych do tych celów - lub innych ruchomych punktów usługowych, jak ruchome kantory, biblioteki itp.;

5. wykorzystywanych do przewożenia materiałów lub urządzeń służących kierowcy do wykonywania jego pracy na odcinku nie dłuższym niż 50 km od bazy, pod warunkiem, że prowadzenie takiego pojazdu nie stanowi głównej czynności kierowcy;

6. napędzanych gazem lub energią elektryczną, albo wyposażonych w ogranicznik prędkości, o ile pojazdy te są uznane za równoważne z pojazdami napędzanymi silnikiem spalinowym lub silnikiem na olej napędowy i których dopuszczalna masa całkowita przyczepy lub naczepy, nie przekracza 3,5 tony;

7. będących ciągnikami używanymi wyłącznie do prac rolniczych i leśnych;

Do tej grupy ustawa zaliczyła ponadto - pojazdy poruszające się wyłącznie na wyspach o powierzchni do 2300 km², które nie są połączone z terytorium państwa mostem, brodem ani tunelem dostępnym dla ruchu pojazdów silnikowych.

W przypadku wystąpienia nadzwyczajnych lub nie dających się przewidzieć okoliczności, wymagających np. dojazdu do odpowiedniego miejsca postoju z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa przewożonym pasażerom lub towarom, kierowca może przedłużyć czas prowadzenia pojazdu ponad zwykłą normę i skrócić czas odpoczynku - pod warunkiem, że dłuższe prowadzenie pojazdu nie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego.

Zakres i przyczyny przedłużenia czasu prowadzenia pojazdu i skrócenia czasu odpoczynku kierowca powinien wpisać do dokumentu rejestrującego przebieg jego pracy.

Na żądanie osoby uprawnionej do kontroli kierowca jest obowiązany udostępnić zapisy z przyrządu kontrolnego (tachografu) za bieżący tydzień i za ostatni dzień poprzedniego tygodnia, w którym prowadził pojazd.

CZAS PRACY.

Czasem pracy kierowców jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy i obejmuje wszystkie czynności związane z przewozem.

Ustawa wyodrębnia - w rozdziale 4 - normy czasu pracy kierowców pozostających w stosunku pracy, czyli tych, którzy zgodnie z Kodeksem pracy są pracownikami.

Według tego rozdziału czas pracy kierowców „etatowych” obejmuje w szczególności:

■ prowadzenie pojazdu;

■ załadunek i rozładunek;

■ kontrole i nadzór nad pasażerami wsiadającymi i wysiadającymi;

■ kontrolne sprawdzenie pojazdu i ładunku;

■ czynności spedycyjne;

■ codzienna obsługę pojazdu i przyczep;

■ niezbędne czynności administracyjne;

■ utrzymanie pojazdu w czystości;

■ inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub

dla zapewnienia bezpieczeństwa pasażerów, pojazdu lub

przewożonego ładunku.

Zgodnie z art. 22 - czas pracy w 5-dniowym tygodniu pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie dłuższym niż 3 miesiące. Jednak do kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym - na mocy art. 23 - mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których jest dopuszczalne przedłużenie wymiaru czasu pracy do 10 godzin na dobę, a do pozostałych kierowców - do 12 godzin na dobę pod warunkiem zrekompensowania dodatkowych godzin w ramach systemu równoważnego czasu pracy.

System równoważnego czasu pracy polega na wyrównywaniu liczby godzin przepracowanych ponad normę skróconym czasem pracy w innych dniach lub dniami wolnymi od pracy z zastrzeżeniem, że w okresie rozliczeniowym czas pracy nie może przekraczać przeciętnie 40 godzin na tydzień

Okres rozliczeniowy w zasadzie powinien wynosić 1 miesiąc. Jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach (ustawa nie wymienia jakich) - po wyrażeniu na to zgody przez zakładową organizację związkową, a jeżeli taka nie działa u danego pracodawcy, to po zawiadomieniu właściwego terytorialnie inspektora pracy - okres rozliczeniowy może być przedłużony do 3 miesięcy.

Więcej przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych okres rozliczeniowy może być jeszcze bardziej przedłużony (po uzgodnieniu lub zawiadomieniu organizacji związkowej) nie więcej jednak niż do sześciu miesięcy.

Tak więc okresy rozliczeniowe mogą wynosić: 1 miesiąc, 3 miesiące lub 6 miesięcy.

Jeżeli jednak praca wykonywana jest w godzinach przekraczających przedłużony dobowy wymiar czasu pracy (wynikający z rozkładu czasu pracy (wynikający z rozkładu czasu pracy), lub w godzinach przekraczających 8 godzin na dobę (jeżeli obowiązujący pracownika dobowy rozkład czasu pracy przewiduje w danej dobie pracę przez 8 godzin lub przez czas krótszy niż 8 godzin), albo w godzinach przekraczających przeciętna tygodniową normę czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych) to wówczas praca ta stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Do czasu pracy kierowców wlicza się 15 minutową przerwę, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin.

Do czasu pracy nie wlicza się:

■ czasu dyżuru;

■ nieusprawiedliwionych postojów w czasie jazdy;

■ dobowego nieprzerwanego odpoczynku.

PRZERYWANY CZAS PRACY.

W odniesieniu do kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym może być stosowany, w szczególnie uzasadnionych przypadkach - zgodnie z art. 24 - system przerywanego czasu pracy pod warunkiem, że będzie się to odbywać wg z góry ustalonego rozkładu czasu pracy, przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy na dobę, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Przerwa ta nie jest wliczana do czasu pracy, ale pracownikowi przysługuje za nią wynagrodzenie w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju. Podczas przerwy kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem.

Jeżeli ta przerwa, przewidziana w ustalonym rozkładzie, następuje nie później niż po 4,5 godzinnym okresie prowadzenia pojazdu, wówczas kierowca nie może skorzystać z co najmniej 45-minutowej przerwy wypoczynkowej przysługującej mu po 4,5 godzinnej jeździe.

Przy ustaleniu rozkładu w systemie przerywanego czasu pracy kierowca zachowuje prawo do co najmniej 45-minutowej przerwy po 4,5 godzinnym prowadzeniu pojazdu, chyba że zaczyna okres odpoczynku (o przerwach i odpoczynku - patrz niżej).

PRZERWY W CZASIE PROWADZENIA.

Tak więc, po 4,5 godzinnym okresie prowadzenia pojazdu kierowca ma prawo do wykorzystania wspomnianej, co najmniej 45 minutowej przerwy, chyba że zaczyna okres odpoczynku. Przerwa ta może być zastąpiona przerwami trwającymi co najmniej 15 minut każda, wykorzystywanymi sukcesywnie w trakcie 4,5 godzinnego prowadzenia pojazdu lub natychmiast po tym okresie.

W przewozach regularnych, po okresie prowadzenia nie przekraczającym 4 godzin, może być stosowana przerwa trwająca nie krócej niż 30 minut, jeżeli przerwa ta wypadałaby w takim miejscu i czasie, że zakłócałaby miejski ruch uliczny, a kierowca nie ma możliwości wykorzystania pozostałych 15 minut w ciągu 4,5 godziny prowadzenia pojazdu przed przerwą 30 minutową.

Jeżeli kierowcy przysługuje przerwa 15-minutowa (potocznie nazywaną „śniadaniową”), wówczas powyższe przerwy ulegają skróceniu, ale powinny być uwzględnione przy ustaleniu dziennego rozkładu czasu pracy kierowców.

Podczas przerw kierowca nie może wykonywać żadnej innej pracy. Przerw nie wlicza się do dobowego okresu wypoczynku.

Jako przerwa w prowadzeniu traktowany jest również czas oczekiwania i czas niepoświęcony prowadzeniu pojazdu, spędzony w pojeździe będącym w ruchu (gdy np. prowadzi drugi kierowca), na promie lub w pociągu.

ZADANIOWY CZAS PRACY.

W przypadkach uzasadnionych rodzajem wykonywanych przewozów lub ich szczególną organizacja - zgodnie z art. 25 - może być stosowany zadaniowy czas pracy. W tym systemie zadania związane z przewozem ustala pracodawca w takim wymiarze, aby mogły być wykonane w ramach norm czasowych, obowiązujących kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym - z uwzględnieniem obowiązkowych przerw w prowadzeniu i okresów odpoczynku.

Przy zadaniowym systemie czasu pracy kierowca sam ustala rozkład czasu pracy niezbędny do skutecznego wykonania nałożonego zadania

Zadaniowy czas pracy może być wprowadzony na podstawie

zakładowych aktów prawnych, jak np. przyjętego w danym przedsiębiorstwie

układu zbiorowego pracy, regulaminu pracy lub w indywidualnych

przypadkach - umowy o pracę.

Wg art. 26 - niezależnie od stosowanych systemów czasu pracy, dobowy czas prowadzenia pojazdu nie może przekraczać maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu określonego w art. 6 ust. W - czyli 9 lub 10 godzin. Równocześnie jednak,

art. 23 pozwala na stosowanie rozkładów czasu pracy, w których jest dopuszczalne, w odniesieniu do kierowców zatrudnionych poza transportem drogowym, przedłużenie wymiaru czasu pracy nawet do 12 godzin na dobę - oczywiście w ramach systemu równoważonego czasu pracy.

Praca wykonywana ponad powyższe normy czasu pracy, stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Praca taka jest dopuszczalna tylko w razie:

1. nieprzewidzianych sytuacji i zdarzeń wymagających od kierowcy podjęcia działań dla ochrony zdrowia lub życia ludzkiego oraz mienia albo usunięcia awarii;

2. szczególnych potrzeb pracodawcy.

Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych przez kierowcę w związku z powyższymi okolicznościami, nie może przekroczyć 260 godzin w roku kalendarzowym, a tygodniowy czas pracy kierowców, łącznie z godzinami nadliczbowymi (łączony tygodniowy wymiar czasu pracy), nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym trzech miesięcy.

Reasumując - zgodnie z ustawą maksymalny, dobowy czas pracy kierowcy może wynosić: 8, 9, 10, a nawet 12 godzin.

CZAS DYZURU.

Czasu dyżuru pełnionego przez kierowcę poza normalnymi godzinami pracy w firmie (lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę) nie wlicza się do czasu pracy pod warunkiem, że podczas dyżuru kierowca nie wykonywał żadnej pracy (art. 20 ustawy 2).

Czasem dyżuru kierowcy jest również czas (poza normalnymi godzinami pracy), w którym kierowca nie wykonuje czynności związanych z przewozem, ale jest obowiązany pozostawać w pojeździe lub w jego pobliżu, w celu zapewnienia bezpieczeństwa pasażerów, pojazdu lub towaru.

Czas dyżuru nie może być wliczany do przysługującego kierowcy dobowego, nieprzerwanego odpoczynku.

W przypadku gdy pojazd prowadzony przez dwóch (lub więcej) kierowców, czas nie przeznaczony na kierowanie pojazdem jest czasem dyżuru. Jeżeli jednak pojazd jest wyposażony w miejsca do spania i znajduje się na postoju w celu odpoczynku, wówczas czas ten nie może być traktowany jako czas dyżuru.

CZAS ODPOCZYNKU

Art.. 6 ust. 3 zapewnia kierowcy w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Ale odpoczynek ten może być skrócony nie więcej niż do 9 godzin, lecz nie częściej niż trzykrotnie w ciągu jednego tygodnia i pod warunkiem, że równoważny okres odpoczynku kierowca wykorzysta nie później niż w następnym tygodniu.

„Nieprzerwany 11-godzinny odpoczynek” może być jednak podzielony (zgodnie z ust. 4) na dwie lub nawet trzy części, z zastrzeżeniem, że jedna z tych części nie może być krótsza niż 8 kolejnych godzin, a dobowy odpoczynek powinien wówczas wynosić 12 godzin.

Dobowy odpoczynek może być wykorzystany w pojeździe, jeżeli pojazd znajduje się na postoju i jest wyposażony w miejsce do spania.

W przypadku prowadzenia pojazdu przez dwóch lub więcej kierowców, każdy z nich wykorzystuje co najmniej 8 godzin nieprzerwanego odpoczynku w każdym 30-godzinnym okresie.

Każdy odpoczynek wykorzystywany („odbierany”) za skrócenie dobowego lub tygodniowego okresu odpoczynku musi być odbierany łącznie z innym odpoczynkiem dobowym, co najmniej 8-godzinnym. Na żądanie zainteresowanego kierowcy powinien być udzielany w miejscu parkowania pojazdu lub w miejscu zamieszkania kierowcy.

Kierowca, który towarzyszy pojazdowi transportowanemu promem lub pociągiem, może mieć przerwany okres wypoczynku dobowego, ale nie więcej niż raz i to pod następującymi warunkami:

1. część odpoczynku wykorzystana na lądzie przed lub po części odpoczynku dobowego wykorzystanego na promie lub w pociągu;

2. przerwa między dwiema częściami odpoczynku będzie możliwie najkrótsza i w żadnym przypadku nie może przekraczać jednej godziny przed wejściem na pokład lub zejściem z pokładu, łącznie z czasem przeznaczonym na formalności celne;

3. w czasie obu części odpoczynku dobowego kierowca będzie korzystał z łóżka lub miejsca do spania;

4. przerywany czas odpoczynku dobowego będzie przedłużony o dwie godziny.

W każdym tygodniu kierowca ma prawo do odpoczynku w wymiarze co

najmniej 45 kolejnych godzin. Odpoczynek ten może być skrócony do 36

godzin pod warunkiem, ze zostanie udzielony w miejscowości, gdzie znajduje

się siedziba pracodawcy lub w miejscu zamieszkania kierowcy.

Jeżeli odpoczynek tygodniowy miałby być wykorzystany w innym miejscu niż wyżej wymienione, wówczas może być skrócony nie więcej niż do 24 kolejnych godzin. Dodajmy, że tygodniowy nieprzerwany odpoczynek obejmuje odpoczynek dobowy przypadający w dniu, w którym kierowca rozpoczął odpoczynek tygodniowy. Okres odpoczynku niewykorzystany wskutek skrócenia, kierowca powinien wykorzystać nie później niż przed upływem trzeciego tygodnia po tygodniu, w którym odpoczynek był skrócony.

Tygodniowy odpoczynek kierowca powinien wykorzystać nie później niż po 6 dobowych okresach prowadzenia pojazdu

Przedłużenie tygodniowego odpoczynku do końca okresu prowadzenia pojazdu jest dopuszczalne w przypadku, gdy całkowity czas prowadzenia pojazdu nie przekracza maksymalnej normy, odpowiadającej sześciu dobowym okresom prowadzenia.

CZAS PRACY PRZY PRZEWOZIE NIEZAROBKOWYM

W przypadku niezarobkowego przewozu pojazdami przedsiębiorcy, wykonywanego pomocniczo w stosunku do podstawowej działalności gospodarczej jego firmy, również może być stosowany system równoważnego czasu pracy. W uzasadnionych przypadkach - w ramach równoważnych norm czasu pracy dopuszcza się stosowanie systemu przerywanego czasu pracy, z zastrzeżeniem przestrzegania przepisów o obowiązkowym dobowym odpoczynku oraz według z góry ustalonego harmonogramu, który powinien obejmować okres co najmniej jednego miesiąca.

11

---