Swiatowy system gospodarczy, Nauka, Światowy System Gospodarczy


ŚWIATOWY SYSTEM GOSPODARCZY

WYKŁAD 1 30.XI.2002

System - zespół elementów wzajemnie ze sobą powiązanych.

Gospodarka światowa jest systemem.

Gospodarka światowa - globalny system elementów [ podmiotów ] uczestniczących w międzynarodowych stosunkach gospodarczych.

Międzynarodowe stosunki gospodarcze = powiązania gospodarcze

GŁÓWNE PODMIOTY GOSPODARCZE:

  1. GOSPODARKI NARODOWE

  2. UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE

  3. MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE GOSPODARCZE

  4. KORPORACJE TRANSNARODOWE [ MIĘDZYNARODOWE ] [ KTN ]

Nie byłoby gospodarek światowych gdyby nie funkcjonowały one zależnie.

Powiązania = międzynarodowe stosunki gospodarcze

Przepływ towarów i usług - handel międzynarodowy

Przepływ czynników produkcji - praca, kapitał, technologia, informacja, dokumentacja techniczna

AD 1) GOSPODARKI NARODOWE

Jest ich ponad 200 na chwilę obecną, wyodrębnione granicami politycznymi, różnorodne ekonomicznie, składające się z zasobów gospodarczych[ ale są też takie, które są ubogie].

Są one zróżnicowane, ale mają jedną wspólną cechę.

Odrębne organy gospodarcze suwerenne - podejmują na swoim terytorium suwerenne decyzje polityczne i gospodarcze.

Niepełna suwerenność - powiązanie z innymi państwami

Władze państwowe oddziałują na podmioty poza własną gospodarką poprzez politykę handlową.

Współczesne państwo traci swoją władzę, bo współczesne państwo coraz bardziej się otwiera.

Gospodarki zamknięte - to taka gospodarka narodowa, która nie ma stosunków gospodarczych z zagranicą [ nie zachodzi przepływ żadnych czynników produkcji i towarów ].

Autarkia - w ramach własnych granic państwo organizuje życie obywateli, nie kontaktuje się gospodarczo z innymi krajami [ np. Kuba i Korea Płd : przykłady państw o gospodarce prawie zamkniętej].

Gospodarka otwarta - istnieją przepływy między krajem A a resztą świata [ handel, przepływ kapitału, przepływ zasobów ludzkich, przepływ technologii].

Współczesne gospodarki narodowe otwierają się. Przykładem są polityki dotyczące przepływu kapitału.

Współczesny świat robi się coraz bardziej zintegrowanym systemem, ponieważ gospodarki narodowe otwierają się na resztę świata, bardziej niż to było w I połowie XXw.

AD 2 ) UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE

Są to ugrupowania regionalne typu Unia Europejska. Są to organizacje, na które składa się kilka lub kilkanaście państw tworzące względnie jednolity organizm gospodarczy.

W obrębie tych ugrupowań poszczególne państwa dostosowują swoje gopodarki narodowe do siebie.

Istotą integracji regionalnej jest to, że zmienia ona działania przedsiębiorstw w poszczególnych krajach, a więc zmienia charakter powiązań.

AD 3 ) MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE GOSPODARCZE

Są to organizacje zrzeszające większość państw współczesnego świata i działające jako regulator życia gospodarczego.

Np. WTO [ Światowa Organizacja Handlu ]

Znoszenie barier w swobodnym przepływie towarów między państwami.

Ma za zadanie znoszenie barier np. cła zostały mocno zredukowane.

Np. IMF [ Międzynarodowy Fundusz Walutowy ]

Udziela kredyty na zrównoważenie bilansów płatniczych państw, które popadły w kłopoty z bilansem płatniczym.

Jeśli państwo staje się dłużnikiem świata staje się nierównowaga na świecie. Im większe powiązania gospodarcze tym bardziej ważne jest co się dzieje w poszczególnych gospodarkach.

Ta organizacja wtrąca się do finansów państwa. Udziela pożyczek w sytuacji, gdy państwo staje się dłużnikiem świata, ale udziela za cenę ! : IMF ma prawo i obowiązek określenia w jakim kierunku gospodarka danego kraju ma się rozwijać.

[ IMF jest teraz oskarżony o prowadzenie polityki niekorzystnej dla świata].

Np. Bank Światowy [ agenda ONZ ]

Specjalizuje się w udzielaniu pożyczek wspierających programy, które pomagają wyjść z ubóstwa dla stosunkowo niewielkich regionów. Udziela pożyczek na infrastrukturę gospodarczą, na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska.

Te wszystkie organizacje spełniają funkcje regulacyjne - ustalają wzorce i normy postępowania.

AD 4 ) KORPORACJE TRANSNARODOWE

Są to przedsiębiorstwa prowadzące filie zagraniczne. Zaczęły powstawać z początkiem XX w. Są to przedsiębiorstwa względnie niezależne finansowo, technologicznie i organizacyjnie od państw na terenie których działają.

Działając w obrębie państw mają bardzo dużą siłę, są to zazwyczaj wielkie organizacje, a więc mogą być niezależne. Są bardzo silnie technologicznie.

Działają również w Polsce, powoli firmy polskie wychodzą ze swoją działalnością poza granice państwa polskiego.

Działa 60.000 korporacji transnarodowych, z ponad 0.5 mln filiami, zatrudniają przeszło 6 mln pracowników.

Działają w obrębie państw, ale są niezależne.

POWIĄZANIA

  1. HANDEL MIĘDZYNARODOWY

Handel międzynarodowy składa się z handlu zagranicznego poszczególnych państw [ eksportuje i importuje towary ].

Podstawą płatności w handlu jest pieniądz, a najbardziej powszechną walutą jest $ amerykański.

Kraje wysoko rozwinięte [ KWR ]

Kraje średnio rozwinięte [ KŚR ]

Kraje słabo rozwinięte [KSR ]

Handel światowy:

2/3 obrotów między KWR

1/3 między KŚR i KSR

  1. PRZEPŁYW USŁUG I TOWARÓW

Handel usługami rozwija się bardzo dynamicznie. Handel usługami stanowi 1/3 wartości handlu towarami.

Tradycyjne usługi :

Nowoczesne usługi :

W sektorze finansowym:

PRZEPŁYWY KAPITAŁU

FORMY PRZEPŁYWU KAPITAŁU:

  1. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie dokonywane przez korporacje transnarodowe. Inwestycje te mają na celu zakupy papierów wartościowych firm za granicą, mają prowadzić do przejęcia firmy zagranicznej, mają prowadzić do założenia swojej filii z granicą.

  1. Zagraniczne inwestycje portfelowe , np. zakupy obcych papierów wartościowych np. akcji na giełdzie. Nie mają na celu uzyskania kontroli nad przedsiębiorstwem. Motyw jest inny, ma to być rentowa lokata kapitału, prowadzone są zagraniczne inwestycje portwelowe tam gdzie się to opłaca.

  1. Kredyty bankowe udzielane przez duże banki innym bankom lub firmom. Traktuje się pieniądz jako aktywa, które muszą pracować.

  1. Kredyty eksportowe są to kredyty udzielane przez wielkie firmy nabywcom ich produktów za pośrednictwem banków. Kredyty na zakup określonych produktów.

  1. Kredyty oficjalne są to kredyty udzielane przez rządy państw lub organizacje międzynarodowe. Mogą być w różny sposób oprocentowane. Po wojnie były udzielane w formie pomocy zagranicznej [ gospodarczej] - kredyty preferencyjne udzielane innym rządom krajów ( tych biedniejszych ) na konkretne przedsięwzięcia gospodarcze. [ koszt tego kredytu był niższy ].

Migracje siły roboczej:

Współczesne państwa zamykają się przed napływem pracowników [ polityka bardzo selektywna ].

Transfer wiedzy technicznej :

Przepływ między granicami państw wiedzy technicznej w postaci informacji itd. Odbywa się poprzez sprzedaż patentów, licencji, doradztwa technicznego, wymiany szkoleniowej, międzynarodowe konferencje, targi, szkolenie młodzieży za granicą, wywiad gospodarczy.

Dlaczego istnieją przepływy międzynarodowe?

Główną przyczyną są korzyści ekonomiczne, poprzez przepływ uzyskujemy coś, bez czego przepływu tego by nie było

WYKŁAD 2 7.XII.2002

ZWIĄZKI GOSPODARCZE PAŃSTW

0x08 graphic
0x08 graphic
Mogą mieć dwojaki charakter:

Kraje naftowe bliskiego wschodu posiadając ropę naftową uzależniają USA i Europę, a ci drudzy uzależniają od technologii i przemysłu, które posiadają. Jedni i drudzy potrzebują się wzajemnie by utrzymywać odpowiedni poziom. Sytuacja wymaga dosyć podobnych potencjałów obu państw

Stosunki między państwami. Oba państwa maja również przemysł (mają stosunki gospodarcze między sobą), ale te stosunki nie są o takiej samej sile. Jeden jest silny a drugi słabszy. Wynika to z różnych potencjałów gospodarczych. Głównym Handlowym partnerem Polski są Niemcy ale Polska dla Niemiec to kolejny wspólnik. Silny związek gospodarczy o charakterze politycznym impasia kolonialna.

Rozwój Gospodarki Światowej

Głównym powiązaniem gospodarczym był handel międzynarodowy wyrobami gotowymi (finalnymi). Można jej rozwój podzielić na fazy:

I faza - 1450-1640 - powstaje pierwszy rdzeń gospodarki „Europejska Gospodarka Światowa” obejmując przemysłowej Płn. Europy i surowcowo-rolnego Wsch. Europy. Pierwszy międzynarodowy podział pracy: Anglia, Holandia - specjalizują się w produkcji art. zdrojowych i sukna. Płn. Europy ma monopol na handel dalekosiężny, a kraje Bałtyku - artykuły surowcowo-rolne, drewno, zboże, smoła. Powstaje folwark pańszczyźniany. Wschód dostosowuje swoje gospodarki do popytu na zachodzie. NA towarowej produkcji zboża powstaja majątki w Europie Wschodniej.

Nasza gospodarka dostosowuje się do popytu zgłaszanego przez inne gospodarki światowe zachodnie. Jest to sytuacja zależności, gdy zachód rozwija się we własnym tempie (centrum wyznacza kierunki rozwoju na peryferiach). Dominacja centrum polega na tym, że powstaje stowarzyszenie handlowe - związek kupców w Holandii i Europie Pn. - monopol na na handel ze wschodem. Nazywał się HANZA. Gdańsk był ich mostem . Rządzili kupcy zachodni a wschód musiał się dostosować. Miasta hanzatyckie jako miasta bogate (centrum w Lubece), piękne budowle - pożytek dla współczesności, piękna architektura.

II faza - Koniec lat 40 XVII - 1640 do poł XVIII w. Gospodarka światowa zaczyna się rozszerzać. Powstaje System Gospodarki Atlantyckiej. Ma on podłoże historyczne. Rozwija się produkcja trzciny cukrowej w Ameryce Płd.(jamajka, Brazylia, Kuba). XVI-XVII w. Europa kolonizuje gospodarkę Ameryki Południowej. Do tego potrzebna siła wyborcza. Podbite tereny, gdzie można uprawiać trzcinę cukrową, powstaje rozszerzona gospodarka bo trzeba było na zgłoszony popyt na siłę roboczą i Europa odpowiedziała - trójkątny handel dotyczy związków: Europa - Afryka - Indie Zachodnie. Przepływ czynników produkcji (tj. ludzi i towarów). Europa sprowadza do Ameryki prąd, alkohol i tkaniny (perkaliki). Afryka wywozi niewolników a dostaje za to rum. Z Indii Zachodnich do Europy płynie cukier i rum. Powoli rozwija się Ameryka Południowa, ona dostarczała żywność.

III faza - Rynku światowego związanego z systemem kolonialnym, rozwija się do I poł wieku. Powstanie rynku światowego - wymiana towarów, światowa giełda w Amsterdamie. Europa łączy poszczególne rynki poprzez system kolonialny gdzie istnieje silne osadnictwo w „nowym świecie”. (Ameryka).

Akcja osiedleńcza Europejczyków - ziemie są obietnicą i korzystne dla osadników. Jest olbrzymia ekspansja migracyjna do nowych światów: Ameryka, Afryka i Australia. Impulsem są liczne konflikty w Europie. Wytworzył się układ: kolonie zapewniały niezbędne surowce tj. bawełnę, kauczuk, olej palmowy, cukier. Olej palmowy służył do produkcji mydła. Kolonie zapewniały rynek zbytu na towary przemysłowe i wtedy powstał I Międzynarodowy Podział Pracy: kolonie produkowały surowce a metropolie tj. Anglia wytwarzały produkty. Był to system przymusu, ale mocno zintegrował światową gospodarkę.

PAX BRITANICA pocz. XX wieku.

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
A

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

B Japonia Ameryka Łac. Indie PNO

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

C

Miedź, cynk, ołów, kawa, tytoń. Międzynarodowy podział pracy: kolonie - surowce; metropolie kolonialne - wyroby gotowe i sprzedają koloniom.

Świat w układzie PAX BRITANICA

Trzy podziały : A- silne Centrum, B - poziom silnej zależności, C- pożyteczne

A - Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, ( Poza PAX BRITANICA jest Europa Zach. i Płn.), wspierają: Japonia i Rosja,

B - Ameryka Łacińska, Indie, Programy Nowego Osadnictwa, Australia, Kanada, Nowa Zelandia, Argentyna, Afryka Południowa

C - pozostała Azja i Tropiki

I wojna światowa rozpoczyna okres PAX AMERICANA czyli okres olbrzymiej ekspansji gospodarczej Stanów Zjednoczonych a schyłek Europejskich potęg kolonialnych tj. Anglii, Francji, Niemiec, Portugalii, Holandii.

Potem słabnie i wybija się Japonia. Światowa gospodarka uzależniona od Stanów Zjednoczonych, Kanady, EWQ i EFTA.

  1. głównym przemysłem staje się przemysł kapitałów i bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

  2. charakter handlu - zmiana na handel głównie towarami przetworzonymi (mniejszą rolę odgrywają surowce). Zdecydowanie zmniejsza się emigracja, państwa ustanawiają określone kwoty imigracyjne. Praktycznie emigracja odgrywa mniejszą rolę niż kiedyś w gospodarce.

    1. Zmieniło się stare centrum. Japonia stała się centrum, teraz eksportuje i handluje z Rosja.

    2. Kraje mniej lub bardziej: Ameryka Łacińska, Afryka , zdecydowanie mniej Indie i Chiny prowadzące bardziej niezależną politykę od centrum

    3. Nie ma słabo powiązanych krajów z gospodarką światową. Cały świat zaczyna być powiązany.

NKP (nowe kraje przemysłowe) - Korea, Tajwan, Singapur, Malezja, Hongkong.

Charakterystyka Gospodarcza

PAX BRITANICA

PAX AMERICANA

System w pełni liberalny, oparty na pewnej otwartości

System otwarty na interwencjonaliźmie państwowym, tzn. gospodarka silnie zamknięta , są barierami protekcjonist.

Liberalny system handlu

Protekcjonalizm, neomerkantylizm

Automatyzm waluty złotej

System waluty kierowanej

Stabilizacja cen

Inflacja w skali globalnej

Era pacyfizmu

Militaryzm

Przywództwo oparte na dominacji

Przywództwo oparte na dominacji i hegemonii

Wielu pretendentów do roli przywódcy w ramach centrum

Brak pretendentów

Gospodarka światowa silnie zintegrowana

Dezintegracja, dążenie do integracji regionalnej

10 najbogatszych 1897- 1997 (PKB na głowę ludności wg siły nabycia)

1897

1997

Wielka Brytania

4360

USA

23719

Nowa Zelandia

3970

Norwegia

22256

USA

Hongkong

20492

Holandia

Szwajcaria

20252

Australia

3663

Dania

19803

Szwajcaria

3531

Japonia

19582

Belgia

3510

Holandia

18564

Niemcy

2909

Singapur

18359

Argentyna

2756

Francja

18207

Dania

2574

Austria

17951

Ameryka Łacińska, Pacyfik

Azja, Pacyfik

Afryka i Azja Zachodnia

0x08 graphic

USA

0x08 graphic
0x08 graphic

Triada

(trójca)

0x08 graphic
UE JAPONIA

0x08 graphic
0x08 graphic

Europa Śr-Wsch Azja Pacyfik

Ameryka Łacińska i Kariby

Afryka i Azja Zachodnia

WYKŁAD 3 14XII.2002

Handel międzynarodowy:

Handel - początkowo pol. Europejskiej , między wschodem Europy a przemysłową północą Europy.

  1. Przepływ (handel międzynarodowy)

Jest to wymiana dotycząca wielu krajów współczesnego świata.

Handel zagraniczny - wymiana towarów i usług jednego kraju ze światem zewnętrznym

Handel zagraniczny - elementy

Te dwa elementy określamy w walutach krajowych

Płatności w handlu zagranicznym odbywają się w dolarach (albo są przeliczane)

Oblicza się wartość importu, exportu w danym roku

Dla równowagi płatniczej kraju ważny jest BILANS HANDLOWY - różnica wartości exportu i importu

W Polsce - lata 90

1990 2000

import 9,5 mil$ 48,9 mil$

export 14,3 mil$ 31,7mil$

bilans handlowy (saldo) +4,8 mil$ - 17,3 mil$

jeśli kraj rozpoczął wzrost gospodarczy i w imporcie mieści się import inwestycyjny (maszyny i urządzenia) przetwarzam w kraju i wysyłam to będę mieć bilans ujemny

jeśli kraj dużo importuje towarów inwestycyjnych to w przyszłości bilans się wyrówna lub będzie na plusie

struktura exportu i importu polskiego jeśli chodzi o towary (2000rok)

Co Polska exportuje?

  1. Towary przemysłowe, maszyny i urządzenia 77%

  2. Żywność i zwierzęta żywe 8%

  3. Węgiel {paliwa mineralne} 5%

Co Polska importuje?

  1. Towary przemysłowe, maszyny, urządzenia 66%

  2. Paliwa (ropa naftowa) 11%

  3. Żywność 6%

Polska w strukturze handlu to kraj wysokorozwinięty

Dlaczego kraje jak Polska handlują między sobą (handel międzynarodowy)

  1. Kraje handlujące osiągają korzyści gospodarcze zwiazane z tym procederem.

Jakie systuacje są korzystne dla handlu międzynarodowego

Podstawą handlu międzynarodowego jest specjalizacja produkcji.

Ponieważ są rocznie wyposażane w czynniki produkcji (praca,kapitał,energia,wiedza,technologie,liczba ludności,polożenie)

Handel międzynarodowy pozwala specjalizować się krajom w tym co robią najlepiej

  1. Kraje będą wymieniać się tymi produktami które produkują zupełnie inne dobra.

-bawełna,kawa,banany-jabłka

  1. Koszty produkcji

Większośc towarów podlegających wymianie handlowej to są dobra które kraje mogłyby produkować np.Polska nie powinna -samochodów,butów.Są korzyści związane z tym zjawiskiem o których korzyściach mówi teoria

KORZYŚCI ABSOLUTNYCH

Kraj importuje dobra wtedy gdy produkcja danego dobra jest droższa niz cena importowanego tego samego dobra.(czego więcej się produkuje -to korzyści absolutne).jeden kraj jest wydajniejszy w produkcji jednego towaru , drugi kraj lepszy w produkcji innego.

  1. Często jest sytuacja kiedy jeden kraj jest bardziej wydajny w produkcji 2 produktów ale wymiana będzie i tak korzystna.

Jeżeli jeden kraj ma iwymiana będzie korzystna mówi się o tym :

TEORIA KORZYŚCI KOMPAKTOWYCH / PORÓWNAWCZYCH sformułowane przez RICARDO w XVIII wieku.

W obu krajach są różnice w wydajności pracy.jeden kraj wyraźnie produkuje więcej niż drugi kraj,wymiana może być wzajemnie korzystna kiedy w czymś się wyspecjalizują.

Kraj powinien sie specjalizować w artykułach które wytwarza wydajniej,w porównaniu do innch wytwarzanych u siebie.

Ricardo mówi o krajach które są zaopatrzone w wydajność pracy,innych nie brał po uwagę.

TEORIA OBFITYCH ZASOBÓW

Bierze pod uwagę w sytuacji większej liczby czynników produkcji,a mianowicie : praca(mniej lub bardziej obfita),równie wyposażone w kapitał.Kraj wyposażony obficiej w określony zasób ,powinien eksportować te produkty,w które jest bardziej obficie wyposażony.

Bardziej wyposażony w kapitał - to wyroby kapitałochłonne

TEORIA LUKI TECHNOLOGICZNEJ

Między krajami współczesnego świata istnieją róznice między posiadaniem wiedzy technologicznej a tempem przyswajania postępu technicznego.

Istnieją dwie grupy krajów

-innowatorzy (USA) potrzbują wymysleć i wdrożyć do produkcji nowoczesne wyroby

-imitatorzy (Polska)-wyroby nowoczesne potrafią zaadaptować do siebie i potrafią wyłącznie produkować wyroby standardowe

-istnieje trzecia grupa która nie potrafi przyjąć ani stworzyć

Kraje o niskim poziomie czyli IMITATORZY powinii się specjalizować w wyrobie produktów standardowych,które już dawno kraje INNOWATORZY nie produkują

A kraje INNOWATORZY powinny się specjalizować w produkcji technologicznie nowych wyrobów

Wniosek:

Wolny handel jest korzystny dla wszystkich państw.(WTO,USA AMF)

Nie wszystkie państwa stosują zasadę wolnego handlu-nie ma ograniczeń w swobodnym przeplywie towarów.

KRYTYCZNE UWAGI NA TEMAT WOLNEGO HANDLU

  1. Ryzyko z nadmierną specjalizacją

a.inny kraj może okazać się bardziej efektywny np.Japoński przemysł samochodowy w latach 70-tych zagroził rynkowi europejskiemu i amerykańskiemu

b.postęp techniczny moze doprowadzić do stworzenia konkurencyjnego substytutu np.węgiel wypierany przez gaz ziemny

2.Cecha wolnego handlu -to niemobilność zakładów przemysłowych ,jezeli kraj traci rynek eksportowy to trudno przestawić się na produkcję innego dobra.(trudne przebranżowienie)

3.Problemy z bilansem płatniczym a mianowicie:kraj systematycznie więcej wydaje na import niż zarabia z eksportu to ma dług względem reszty świata i jest to problem tego państwa

4.Kraj powinien mieć możliwośc rozwoju tzw młodego przemysłu

5.Nieuczciwa konkurencja ze strony krajów o niskich płacach (nk-polega na dumpingu płac czyli sprzedaży dobra poniżej kosztów produkcji

6.Argument strategiczny -niektóre gałęzie przemysłu są ważne dla przetrwania kraju w czasie wojny do takich należy :rolnictwo,przemysł stalowy ,chemiczny,przemysł elektromaszynowy (zbrojeniowy)

7.Wolny handel wiąże się z barakiem dochodu płynacego z ceł

Wykład 21.12.2002

PROTEKCJONIZM-ograniczenie w handlu

Praktyka gospodarcza ograniczająca swobodny przepływ towarów i usług

Zalety:

Narzędzia protekcjonalizmu(ochrona)

  1. CŁA -(podatki nałożone na towary importowane)

Znaczenie podatków-ochrona krajowych producentów przed konkurencją towarów zagranicznych,poprzez podnoszenie ceł na dobra pochodzenia zagranicznego na rynku krajowym.

  1. KWOTY -wyznaczją limit dóbr ktory może wejśc na obszar danego państwa

Kontyngent bezcłowy-ilość dóbr które państwo wpuszcza na swoje terytorium bez ceł,ponad ten limit towary sa obciążone cłem

  1. SUBSYDIA -jeżeli towary na rynku sa drogie,a chcemy pobudzić eksport to państwu opłaca się zrobić subsydia ,czyli doplacić eksporterom okresloną kwotę do każdego towaru wyeksportowanego.

WADY

  1. Wszystkie bariery powodują straty dla konsumenta. W przypadku gospodarki protekcjonalistycznej produkuje drożej niz gospodarka wolnorynkowa.Ogranicza wybór dóbr jakie konsument moze kupić

  2. Ochrona wlasnego rynku przed konkurencją zagraniczną powoduje zmiejszenie efektywności własnego przemysłu

  3. Protekcjonizm powoduje ograniczenie importu (powoduje)zmiejszenie efektywności poszczególnych gospodarek krajowych

ŚWIAT

STRUKTURA TOWAROWA HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO

0x08 graphic

ŻYWNOŚĆ pierwotne produkty

SUROWCE (nieprzetworzone)

PRZEMYSŁ

ROK

PIERWOTNE

PRZEMYSŁ PRZETWÓRCZY

ŻYWNOŚC

SUROWCE

RAZEM

1937r

23

40

63

37

1950r

23

34

57

43

1995r

9

17(ropa naftowa)

26

74

0x08 graphic

Produkty przemysłu przetwórczego moga byc produktami finalnymi lub podzespołami (półprodukty).

Do II wojny światowej w handlu międzynarodowym przeważał handel artkułami gotowymi,w związku z tym ma charakter specjalizacji między gałęziowej (tzn.kraj A -samochody ,kraj B-rowery) W obecnym czasie takie sytucje występują bardzo rzadko.Typowa jest stabilizacja wewnątrzgałęziowa- polega na tym ze poszczególne kraje specjalizują się w podzespołach np.

Kraj A- ogumienie

Kraj B -kroseria

Kraj C-silnik

Kraj D-tapicerka

Kraj E-składa-montownia (Kraj E importuje wszystkie podzespoły i moze eksportować produkt finalny

WIELKOŚĆ HANDLU ZAGRANICZNEGO

CO TO JEST WIELKOŚC GOSPODARKI?

Mierzy się ją wielkością PKB -wartość towarów i usług wytorzonych w danym kraju w danym okresie

NAJWIEKSZĄ GOSPODARKA ŚWIATA JEST:

  1. USA

  2. JAPONIA

  3. NIEMCY

7. CHINY

  1. BRAZYLIA

  2. HISZPANIA

  3. ROSJA

32. POLSKA

KRAJE O NAJWIĘKSZEJ WYMIANIE HANDLOWEJ

  1. USA

  2. JAPONIA

  3. NIEMCY

9.KANADA

11.CHINY

18.ROSJA

KIERUNKI HANDLU ŚWIATOWEGO

  1. Głównym rejonem w którym rozwija się handel światowy to :

Kraje rozwinięte-dają handlowi światowemu 70% obrotów

Kraje rozwijające się -24%

Pozostałe -kilka procent,handel dokonywany przez Rosję i kraje Rosji lącznie z Polską.

ASORTYMENT TOWAROWY:

Kraje rozwinięte - dostarczaja na rynek światowy wiekszość towarów przemysłowych i połowę wyrobów rolno-spożywczych.

70% surowców mineralnych

Kraje rozwijające się- są bardzo zróżnicowaną grupą.

  1. kraje naftowe: Arabia Saudyjska,Iran,Meksyk,Indonezja,Irak

  2. kraje surowcowe:Brazylia (boksyt,mangan,złoto)Meksyk (ropa naftowa,rudy metli,siarki i srebra) RPA (wegiel kamienny,złoto,chrom,mangan,platyna) Indie (rudy żelaza i manganu ) Chiny (węgiel kamienny)

  3. kraje włókiennicze -ośrodki handlu :Chiny,Indie,Pakistan,Turcja,Meksyk,Brazylia ,Tajlandia

  4. produkty tropikalne-takie jak :Brazylia (kawa,kakao,cukier,cytrusy,bawełna) Kolumbia (kawa,banany,kokaina)Indie,Chiny (herbata,opium)

MIGRACJE MIĘDZYNARODOWE

(DOTYCZY PRACY CZYLI SIŁY ROBOCZEJ)

Stanowią przepływ w gospodarce światowej :siła robocza jest najmniej mobilnym czynnikiem przepływu przez granice.

Siła robocza najbardziej stabilny czynnik.

ONZ

Migracje -to zmiana miejsca pobytu na okres dłuższy niż jeden rok

  1. Emigracje-czyli opuszczenie przez ludzi dotychczasowego kraju zamieszkania i osiedlenie się na stale w innym kraju

  2. Imigracja-czyli napływ do danego kraju na dłiżej niż jeden rok ludzi zamieszkujących dotychczas jeden kraj

SALDO MIGRACYJNE- różnica miedzy wielkością imigracji i emigracji

POLSKA- od XIX wieku jesteśmy krajem emigracyjnym.

2000 Rok

Emigracje -27 tys osób

Imigracje- 7,3 tyś osób

SALDO MIGRACYJNE

Minus 19,7 tys osób

Przeważa emigracja nad imigracją,Polska jest krajem emigracyjnym.

Mamy dwa typy państw:

EMIGRACYJNE-Afryka,Ameryka łacińska,kraje azjatyckie

IMIGRACYJNE-wielkość imigracji przewyższa wielkość emigracji:

  1. USA,Kanada-rocznie 1 mln osób

  2. Australia i Oceania -700 tyś osób

  3. EUROPA

WYKŁAD 5 4.I.2003

MIGRACJE SIŁY ROBOCZEJ

0x08 graphic

0x08 graphic
Z kierunku A do kierunku B następuje przepływ siły roboczej. A B

ONZ - DEF - migracja to zmiana miejsca pobytu na okres dłuższy niż 1 rok.

EMIGRACJA - opuszczenie przez ludzi dotychczasowego kraju zamieszkania i osiedlenie się na stałe w innym kraju.

IMIGRACJA - napływ do danego kraju na dłuższy pobyt lub na stałe ludzi zamieszkujących dotychczas inny kraj.

SALDO MIGRACYJNE - różnica między ilością imigrantów a emigrantów w danym okresie czasu.

Rok 2000 Polska:

Emigracja - 27 tys. osób POLSKA JEST KRAJEM EMIGRACYJNYM

Imigracja - 7,3tys. osób

Typy państw:

Emigracyjne: Afryka, Ameryka Łacińska, Kraje azjatyckie

Imigracyjne: USA, Kanada, Australia, Oceania, Europa

SALDO EMIGRACYJNE W POLSCA JEST UJEMNE OD XIX w.

Przyczyny migracji międzynarodowej:

Wynikają z przyczyn ekonomicznych i pozaekonomicznych.

PRZYCZYNY EKONOMICZNE

  1. 0x08 graphic
    - duże ilości zasobów pracy (duża podaż pracy, stawka płacy jest niska bo mały popyt na pracę, kraj o niższym poziomie rozwoju gospodarczego)

  2. 0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    0x08 graphic
    - mała ilość zasobów pracy mała podaż pracy wysoki popyt na pracę wysokie stawki pracy koszty pracy są wysokie. Kraj o niższym poziomie rozwoju gospodarczego.

Pracownicy z kraju A będą przenosić się do B i migracja będzie trwać, aż wzrost podaży pracowników kraju B doprowadzi do zmniejszenia stawek płac (analogicznie z kraju A). W efekcie wyrównane zostaną stawki płac.

Międzynarodowe migracje są korzystne dla obu państw. Rachunek strat i zysków jest różny.

Kraj A - redukcja zatrudnienia, wzrost stawek pracy, ZYSK PRACOWNIKÓW.

Kraj B - przez napływ pracowników maleje popyt stawek płac.

Zysk pracowników

Skutki migracji między A i B doprowadzi do innej sytuacji w obu krajach.

Utrzymujące się zróżnicowanie stawek pracy wynika z:

KOSZTY:

KORZYŚCI MIGRACJI:

STRUMIEŃ MIGRACYJNY PRACOWNIKÓW WYKSZTAŁCONYCH Z KRAJÓW SŁABO DO WYSOKO ROZWINIĘTYCH

DRENAŻE PRACOWNIKÓW (MÓZGÓW)

0x08 graphic

są to masowe migracje z krajów słabo rozwiniętych do wysoko rozwiniętych pracowników o wysokich kwalifikacjach

Korzyści dla kraju przyjmującego takiego emigranta:

Kraj słabo rozwinięty ponosi stratę:

Prawa wiążące migrację z demografia i wykształceniem

    1. większa skłonność do migracji ludzi młodych (20-35 lat)

    2. osoby wykształcone częściej na dalsze odległości

    3. ludzie wolni, bezdzietni niż z rodziną

    4. kobiety - migracje na bliższe odległości, mężczyźni - na dalsze

MODEL MIGRACJI - “PUSH - PULL” (pokazuje na kierunek drzwi)

Model wskazuje, jakie są czynniki wypychające (push) i przyciągające (pull) migrantów.

Założenia:

- migracje są formą zaspokojenia potrzeb - zmiana miejsca zamieszkania.

Czynnik Wypychania:

Zaczynamy myśleć, gdzie te potrzeby możemy zrealizować i zbliża się:

CZYNNIK PRZYCIĄGANIA: