Rachunkowość jako system ewidencji
gospodarczej
Działalność gospodarcza może przynieść zamierzone
efekty tylko wówczas, gdy opiera się ona na dokładnej
orientacji o stanie i ruchu zaangażowanych w niej
zasobów, przebiegu procesów gospodarczych oraz
osiąganych wynikach ekonomicznych. Umożliwia to
dobrze zorganizowany i sprawnie działający system
ewidencji gospodarczej.
Rachunkowość
• Rachunkowość – nauka ekonomiczna
,która definiowana jest w sposób
różnorodny.
• Rachunkowość – język biznesu ,którym
porozumiewają się zarówno
wykfalifikowani księgowi,
menedżerowie ,właściciele firm ,bankowcy
itp
..
Definicja i zakres rachunkowości
Definicja i zakres rachunkowości
Rachunkowość
Rachunkowość (def. tradycyjna)
– jest ściśle określonym systemem
jednostkowej ewidencji gospodarczej, opiera się na zastosowaniu
specyficznych metod postrzegania rzeczywistości w celu ujęcia w
pieniądzu
stanu i ruchu środków gospodarczych powierzonych jednostkom
gospodarczym, jak również przebiegu i wyników procesów
gospodarczych
odbywających się w tych jednostkach.
Rachunkowość
Rachunkowość (def. współczesna)
– jest szczególnym systemem
informacyjno – kontrolnym o charakterze retro- i prospektywnym do
celów
szeroko pojętego zarządzania finansami podmiotu gospodarczego
(organizacji).
Rachunkowość
Rachunkowość
to system ewidencji
gospodarczej odzwierciedlający w
formie
pieniężnej zjawiska i procesy
gospodarcze
zachodzące w danej jednostce,
pozwalający
na przedstawienie jej sytuacji
majątkowej,
finansowej i wynik finansowy.
• Przedmiotem
rachunkowości są określone
zjawiska i procesy gospodarcze występujące
w jednostkach gospodarujących.
• Podmiotami
rachunkowości są jednostki
prowadzące rachunkowość. Jednostkami
gospodarczymi są osoby prawne, jednostki
organizacyjne nie posiadające osobowości
prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą bez względu na to,
jakie procesy gospodarcze występują w tych
jednostkach
Podmioty rachunkowości
Przepisy Ustawy stosuje się do mających siedzibę lub miejsce
sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej:
1. Spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym
również w organizacji) oraz spółek cywilnych, a także innych
osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego
Banku Polskiego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży
towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni
rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie
polskiej
granica pł
ynnauro,
2. Osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek
jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich
przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i
operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co
najmniej równowartość w walucie polskiej
vvveuro,
Podmioty rachunkowości
3. Jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa
bankowego, Prawa o publicznym obrocie papierami
wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych,
przepisów o działalności ubezpieczeniowej lub przepisów o
organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez
względu na wielkość przychodów,
4. Gmin, powiatów, województw i ich związków, a także
państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich:
a) jednostek budżetowych,
b) gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych,
c) zakładów budżetowych,
d) funduszy celowych niemających osobowości prawnej,
5. Jednostek
organizacyjnych
niemających
osobowości
prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2,
Podmioty rachunkowości
6. Zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek
nieposiadających osobowości prawnej oraz zagranicznych
osób fizycznych, prowadzących na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej działalność osobiście, przez
osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników - w
odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na wielkość
przychodów,
7. Jednostek niewymienionych w pkt 1-6, jeżeli otrzymują one
na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z
budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu
terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku
obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im
przyznane
• Podmiotami rachunkowości są również
osoby fizyczne lub spółki cywilne osób
fizycznych (niewymienione wyżej ),które
prowadza działalność gospodarcza w
rozumieniu Ustawy i zgłoszą te chęć
właściwym organom skarbowym .
Funkcje rachunkowości:
Funkcje rachunkowości:
1.
1.
Informacyjna
Informacyjna – to systematyczne prowadzenie i
weryfikowanie dowodów księgowych oraz ksiąg
rachunkowych i sprawozdawczości w ramach
prowadzonych prac księgowych, dzięki którym otrzymuje
się bieżący i aktualny stan sytuacji majątkowo –
finansowej jednostki.
2.
2.
Kontrolna
Kontrolna – to prace o charakterze obligatoryjny i
fakultatywnym mające na celu sprawdzenie realizacji w
jednostce wykonywanie obowiązków wynikających z
ustawy i wewnętrznych uregulowań jednostki.
3.
3.
Dowodowa
Dowodowa – wynika z konieczności formalnego i
poprawnego ujmowania danych w dokumentach oraz ich
archiwizacji oraz ochrony. Realizacja tej funkcji
rachunkowości stanowi wiarygodne w ściśle określonym
czasie źródło informacji o charakterze dowodowym.
Funkcje rachunkowości c.d.:
Funkcje rachunkowości c.d.:
4.
4.
Analityczna
Analityczna – polega na prezentowaniu danych księgowych w
postaci sprawozdań i ich interpretacji w celu podejmowania
decyzji niezbędnych w zarządzaniu jednostką. Funkcja ta jest
ściśle powiązana z funkcją informacyjną i kontrolną.
5.
5.
Optymalizacyjna
Optymalizacyjna – celem jej jest przeprowadzenie szeroko
pojętej analizy i oceny sytuacji finansowo – majątkowej jednostki
oraz optymalizacji różnych działań na różnych etapach
działalności gospodarczej. Wiąże się z podstawowymi funkcjami
systemu, ale przede wszystkim z funkcją informacyjną.
6.
6.
Planistyczna
Planistyczna – wspomaga projekcję oraz korektę wyników
działalności jednostki w przyszłości. To funkcja mająca na celu
prowadzenie czynności umożliwiających planowanie kategorii
ekonomicznych do osiągnięcia w przyszłości przez jednostkę.
Zasady rachunkowości
Zasady rachunkowości wg MSR to konkretne prawidła,
metody, konwencje, reguły i praktyki przyjęte przez jednostkę
w celu sporządzenia i prezentacji sprawozdań finansowych.
Zasady rachunkowości wynikające z treści ustawy:
- zasada jasnego i rzetelnego obrazu
- zasada wyższości treści nad formą
- zasada kontynuacji działania
- zasada ciągłości
- zasada memoriału
- zasada współmierności
- zasada ostrożności
- zasada istotności
- zasada zakazu kompensaty
Podział zasad rachunkowości:
Podział zasad rachunkowości:
Zasady o
charakterze uniwersalnym
charakterze uniwersalnym – zasada podwójnego
zapisu,
zasada periodyzacji,
Zasady o
charakterze podstawowym
charakterze podstawowym (tzw. nadrzędne) –
zasada
kontynuacji, memoriału, ciągłości, ostrożnej wyceny, przewagi
treści
nad formą, istotności, prawdziwego i rzetelnego obrazu,
Zasady o
charakterze szczegółowym
charakterze szczegółowym (tzw. podrzędne) -
terminowości, aktualności, wiarygodności itp.
Rachunkowość jednostki obejmuje
:
l. Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości.
2. Prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych,
ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w
porządku chronologicznym i systematycznym.
3. Okresowe ustalenie lub sprawdzenie drogą
inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów
i pasywów.
4. Wycenę aktywów, finansowych, oraz ustalenie
wyniku finansowego.
5. Sporządzenie sprawozdań finansowych.
6. Gromadzenie i przechowywanie dowodów
księgowych oraz pozostałej przewidzianej ustawą
dokumentacji.
7. Poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań
finansowych w przypadku, gdy jednostka jest do tego
zobowiązana.
Metody poznawcze wyróżniające
rachunkowość spośród innych działów
ewidencji:
Metoda podmiotowa
— wszystkie obserwacje, a więc
pomiar i rejestracja zjawisk gospodarczych oraz stan posiadanych
przez jednostkę zasobów majątkowych, rozpatruje się w
rachunkowości z punktu widzenia danej jednostki
Metoda bilansowa
— polegająca na tym, że zasoby i
wszystkie zjawiska gospodarcze ujmowane są w danym podmiocie
dwustronnie
Metoda momentów i okresów sprawozdawczych
- umożliwiająca
ścisłe 1iczbowe określenie w dowolnie wybranym momencie:
wielkość zasobów, jakim dysponuje dana jednostka gospodarcza i
źródeł
ich finansowania, mimo że obie te wielkości i ich składniki ulegają
ciągłym
zmianom,
b) rozmiarów procesów gospodarczych, jakie zaistniały pomiędzy
dwoma
momentami.
Metoda grupowania
— polegająca na tworzeniu w ramach
przedmiotu
rachunkowości jednorodnych grup w oparciu o cechy wspólne
elementów
zbiorowości.
Metoda wyceny
— według której w rachunkowości ujmowane są
tylko te
zjawiska, które można ująć wartościowo. Rachunkowość musi
stosować wspólny
miernik dla wyrażenia wszystkich danych liczbowych o działalności i
sytuacji
majątkowej podmiotu. Miernikiem tym są jednostki pieniężne tego
kraju, w
którym prowadzona jest rachunkowość. Wszystkie dane dotyczące
zdarzeń
gospodarczych, ujęte w jednostkach naturalnych lub w walutach
obcych,
przelicza się w rachunkowości na krajowe jednostki pieniężne.
Najważniejsze zasady
rachunkowości
1. Zasada memoriału
— polegająca na ujęciu w księgach
rachunkowych oraz sprawozdaniu finansowym ogółu operacji
gospodarczych dotyczących danego okresu. w szczególności w
księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie
osiągnięte,
przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty
związane z tymi przychodami dotycząc6 danego roku
obrotowego,
niezależnie od terminu ich zapłaty.
2. Zasada współmierności
— według której w księgach
rachunkowych i wyniku finansowym należy ująć wszystkie
osiągnięte, przypadające na rzecz jednostki przychody i
związane z
tymi przychodami, a więc współmierne do nich koszty ich
osiągnięcia.
3. Zasada periodyzacji
- która wymaga podziału zdarzeń
gospodarczych na okresy i ujmowania wyników działalności za te
okresy (rok obrotowy i wchodzące w jego skład okresy
sprawozdawcze).
4. Zasada istotności
— według której dokonując wyboru rozwiązań
dopuszczonych ustawą i dostosowując je do potrzeb jednostki
należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich
zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz
wyniku finansowego jednostki. W ramach przyjętych zasad
(po1ityki) rachunkowości można stosować uproszczenia, jeżeli nie
wywiera to istotnie ujemnego wpływu na rzetelność obrazu
jednostki.
5. Zasada ciągłości
— polegająca na stosowaniu w kolejnych latach
przyjętego sposobu postępowania (w szczególności dotyczy to
sposobów wyceny składników majątku).
6. Zasada ostrożnej wyceny (ostrożności)
—
przejawiająca się w
sposobie podejścia do:
— sposobów wyceny składników majątkowych,
— zaliczenia przychodów, kosztów, strat i zysków do
wyników danego okresu.
7. Zasada wyższości treści nad formą
— oznaczająca,
że określone
operacje muszą być ujęte w księgach, a następnie
wykazane w
sprawozdaniach finansowych zgodnie z ich treścią i
rzeczywistością ekonomiczną, nawet jeśli z
formalnego punktu
widzenia nie powinny się tam znaleźć.
8. Zasada kontynuacji działalności
— według której
przyjmuje się
założenie, że jednostka ani nie zamierza, ani nie jest
zmuszona do
likwidacji lub istotnego uszczuplenia skali swojej
działalności.
Sprawozdania finansowe-regulacje prawne
•
Na szczeblu światowym:
•
— Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting
Standards Board, IASB),
•
— Międzynarodowa Federacja Księgowych (International Federation of Accountants,
IFAC),
•
— Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych (International
Organization of Securities Commissions, IOSCO),
•
— Organizacja Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i Sprawozdawczości
(International Standards of Accounting and Reporting, ISAR);
•
Na szczeblu regionalnym:
•
— Unia Europejska,
•
— Federacja Księgowych Wschodniej, Środkowej i Południowej Afryki (Eastern, Central
and Southern African Federation of Accountants, ECSAFA),
•
— Stowarzyszenie Federacji Księgowych Narodów Azji Południowo-Wschodniej
(Association of Southeast Asian Nations Federations of Accountants, ASEANFA);
•
Na szczeblu krajowym:
•
— Amerykańska Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (United States of America
Financial Accounting Standards Board, FASB),
•
— Rada Standardów Rachunkowości w Wielkiej Brytanii (United Kingdom Accounting
Standards Board, ASB),
•
— Komisja Papierów Wartościowych w Stanach Zjednoczonych (US Securities and
Exchange Commision, SEC).
Sprawozdania finansowe-regulacje prawne
· Ustawa z dnia 15 września 200or. kodeks spółek handlowych
Dz. U. Nr 94, poz. 1037, ostatnia zmiana Dz. U. Nr 229, poz.
2276 z 12 grudnia 2003 r.
· Rozporządzenia Ministra Finansów, regulujące miedzy innymi
szczegółowe zasady prowadzenia rachunkowości w bankach,
zakładach ubezpieczeń i funduszach inwestycyjnych.
· ustawa o biegłych rewidentach i ich samorządzie.
· Krajowe Standardy Rachunkowości
· Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej
(MSR) , które opacowuje Międzynarodowy Komitet Standardów
Rachunkowości- MKSR ( International Accounting Standard
Comittee – IASC ).
· Dyrektywy Rachunkowości Unii Europejskiej, a wśród nich
Czwarta Dyrektywa z dnia 25 lipca 1978 w sprawie rocznych
sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek
(78/660/EEC) oraz Siudma Dyrektywa z dnia 13.06.1983r. w
sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych
(83/349/EEC).
Ponadnarodowe regulacje sprawozdań finansowych.
Wpływ MSR na kształt sprawozdań finansowych
•
W unii Europejskiej, a wiec także w Polsce, obowiązek stosowania
Międzynarodowych
Standardów
Rachunkowości
reguluje
rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 1606 z dnia 198 lipca 2002r
•
Stanowi ono, iż roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe emitentów
papierów wartościowych muszą być, począwszy od dnia 1 stycznia 2005r.,
sporządzane zgodnie z MSSF. Stosowanie Standardów przez wymienione
podmioty oznacza zwolnienie ich z obowiązku przestrzegania regulacji
ustawowych.
•
Jednocześnie jednostki przechodzące na stosowanie MSR mają obowiązek
stosowania ustawy o rachunkowości w obszarach nieobjętych regulacjami MSR.
Są to między innymi:
•
· zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych
•
· zasady dokumentowania zdarzeń gospodarczych,
•
· zasady inwentaryzacji
•
· sporządzanie sprawozdania z działalności spółki,
•
· badanie , zatwierdzanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych
•
· ochrona danych.
•
odpowiedzialność karna
Przejście na MSR
• Decyzję s o stosowaniu MSSF, jako podstawy do
przygotowywania statutowych sprawozdań
finansowych, podejmuje organ zatwierdzający
sprawozdanie finansowe.
• W przypadku spółki zależnej oznacza to, że jeśli są to
udziałowcy/ akcjonariusze to spółka dominująca może
efektywnie nakazać spółce od niej zależnej
stosowanie MSSF. Dotyczy to przy tym nie tylko
spółek zależnych, których właściciele mają siedziby w
Polsce, ale wszystkich jednostek zależnych, których
spółki dominujące ( również zagraniczne )
przygotowują statutowe skonsolidowane
sprawozdanie finansowe zgodnie z zatwierdzonymi
przez Unię Europejską MSSF
•
Zawartość standardu międzynarodowego rachunkowości
•
•
Standardy międzynarodowe (MSR/MSSF)
•
Wprowadzenie
•
Cel (istota problemu
•
Zakres-przedmiotowy i podmiotowy
•
Definicje - specyficzne i z innych MSR
•
Zasady uznawania pozycji związanych z omawianym problemem
•
Zasady pomiaru wartości (wyceny i ustalania wyniku)
•
Zasady prezentacji informacji w sprawozdaniach
•
Data wejścia w życie
•
Załącznik (z objaśnieniami i przykładami liczbowymi)
•
Uzasadnienie przyjętych rozwiązań
•
Przewodnik do wdrożenia standardu
•
Nr
Standard - MSR**/MSSF
Standard
MSR 1
MSR 2
MSR 7
MSR 8
MSR 10
MSR 11
MSR 12
MSR 14
MSR 15
MSR 16
MSR 17
MSR 18
MSR 19
MSR 20
MSR 21
MSR 23
MSR 24
MSR 26
MSR 27
MSR 28
Prezentacja sprawozdań finansowych
Zapasy
Rachunek przepływów pieniężnych
Zysk lub strata netto w okresie
sprawozdawczym, podstawowe błędy i
zmiany zasad (polityki) rachunkowości
Zdarzenia następujące po dniu bilansowym
Umowy o budowę
Podatek dochodowy
Sprawozdawczość dotycząca segmentów
Informacje odzwierciedlające skutki zmian
cen
Rzeczowe aktywa trwałe
Leasing
Przychody
Świadczenia pracownicze
Dotacje
rządowe
oraz
ujawnianie
informacji na temat pomocy państwa
Skutki zmian kursów wymiany walut
obcych
Koszty finansowania zewnętrznego
Informacje ujawniane na temat podmiotów
powiązanych
Rachunkowość i sprawozdawczość progra-
mów świadczeń emerytalnych
Skonsolidowane sprawozdania finansowe i
inwestycje w spółkach zależnych
Presentation ot Financial Statements
Inventories
Cash Flow Statements
Net Profit or Loss for Period, Fundamental Errors
and Changes in Accounting Policies
Events after the Balance Sheet Date
Construction Contracts
Income Tax
Segment Reporting działalności
Information Reflecting the Effect of Changing
Prices
Property, Plant and Equipment
Leases
Revenues
Employee Benefits
Accounting for Government Grants and Disclosure
of Government Assistance
The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates
Borrowing Cost
Related Party Disclosure
Accounting and Reporting by Retirement Benefit
Plans
Consolidated Financial Statements and Accounting
for Investments in Subsidiaries
Investments in Associates
MSR 29
MSR 30
MSR 31
MSR 32
MSR 33
MSR 34
MSR 36
MSR 37
MSR 38
MSR 39
MSR 40
MSR 41
MSSF 1
MSSF 2
MSSF 3
MSSF 4
'MSSF 5
Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych
Sprawozdawczość finansowa w warunkach
hiperinflacji
Ujawnianie informacji w sprawozdaniach
finansowych banków i podobnych instytucji
finansowych
Sprawozdawczość finansowa dotycząca
udziałów we wspólnych przedsięwzięciach
Instrumenty finansowe: ujawnianie i
prezentacja informacji
Zysk przypadający na jedną akcję
Śródroczna sprawozdawczość finansowa
Utrata wartości aktywów
Rezerwy, zobowiązania warunkowe i
aktywa warunkowe
Wartości niematerialne
Instrumenty finansowe: uznawanie i
wycena
Nieruchomości inwestycyjne
Rolnictwo
Zastosowanie MSSF po raz pierwszy
Płatności w formie akcji własnych
Połączenia jednostek gospodarczych
Umowy ubezpieczeniowe
Aktywa trwale przeznaczone do sprzedaży
oraz działalność zaniechana
Financial Reporting in Hyperinflationary Economies
Disclosures in the Financial Statements of Banks
and Similar Financial Institutions
Financial Reporting of Interests in Joint Ventures
Financial Instruments: Disclosure and
Presentation
Earnings Per Share
Interim Financial Reporting
Impairment of Assets
Provisions, Contingent Liabilities and Contingent
Assets
Intangible Assets
Financial Instruments: Recognition and
Measurement
Investment Property
Agriculture
First-time Adoption of International
Financial Reporting Standards
Share-based Payment
Business Combinations
Insurance Contracts
Non-current Assets Held for Sale and Discontinued
Operations
Sprawozdania finansowe –
Ramy konceptualne
• „Ramy konceptualne” określają podstawowe kategorie i
zasady pomiaru rzeczywistości gospodarczej jednostki
przez rachunkowość oraz ogólne kryteria uznawania
pozycji w sprawozdaniach finansowych, do których
odwołują się poszczególne MSR/MSSF, a także ustalają
ogólny
zarys
przedmiotowy
i
cele
sprawozdań
finansowych.
• Standardy
międzynarodowe
(MSR/MSSF)
regulują
zagadnienia szczegółowe, zasygnalizowane w „Ramach
konceptualnych”.
Zagadnienia
te
dotyczą
dwóch
ważnych obszarów - pomiaru i prezentacji. Niektóre
standardy mają charakter ogólny, stanowiąc z jednej
strony uszczegółowienie „Ram konceptualnych” a z
drugiej - punkt wyjścia dla innych standardów.
Sprawozdania finansowe –
Ramy konceptualne
•
„Ramy konceptualne" podkreślają z jednej strony rolę sprawozdań
finansowych w podejmowaniu decyzji ekonomicznych przez ich użytkowników,
z drugiej - rolę w ocenie funkcji odpowiedzialności kierownictwa za
zarządzanie powierzonymi im zasobami. Adresatami tych informacji są
zewnętrzni
użytkownicy
(ilustracja
2.3),
którzy
zgłaszają
różne
zapotrzebowanie na informacje o działalności jednostki.
•
„Ramy konceptualne” nie definiują poszczególnych sprawozdań finansowych,
stawiają im jedynie ogólne wymagania, które są uszczegółowione głównie w
Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 1 (MSR 1). Stwierdzają
jedynie, że głównym źródłem informacji o sytuacji finansowej jest bilans,
źródłem informacji o dokonaniach (wynikach) przedsiębiorstwa - rachunek
zysków i strat, a o zmianach w sytuacji finansowej - oddzielne sprawozdanie,
wchodzące w skład sprawozdania finansowego podmiotu gospodarczego.
W„Ramach konceptualnych" zwrócono szczególną uwagę na konieczność
oceny działalności przedsiębiorstwa na podstawie wszystkich elementów
składowych sprawozdań finansowych łącznie z informacją dodatkową,
objaśnieniami uzupełniającymi oraz innymi informacjami, gdyż tylko wtedy
użytkownik może mieć pełny obraz działalności danej jednostki gospodarczej.
Sprawozdania finansowe –
Ramy konceptualne
• Podstawowe założenia i cechy jakościowe
sprawozdań finansowych
• 1.Założenia podstawowe (fundamentalne ) –
zasada memoriałowa oraz zasada kontynuacji
działalności
• 2.Zasady opracowywania sprawozdań
finansowych pod kątem cech jakościowych ,
które gwarantują ,że sprawozdania finansowe
będą przydatne dla użytkowników .
Sprawozdania finansowe –
ramy konceptualne
• Zrozumiałość
• (understandbility)
• Informacja przejrzysta, czytelna i zrozumiała
• Użytkownik musi mieć odpowiedni zasób wiedzy ekonomicznej i chęć
studiowania sprawozdania z należytą starannością. Nie można pomijać
informacji tylko dlatego, że są skomplikowane i przez to nie dla każdego
zrozumiałe.
• Przydatność
• (relevance)
• Informacja istotna, mająca wartość prognostyczną
• Informacja istotna ułatwia ocenę przyszłych zdarzeń lub weryfikację ocen
uprzednio dokonanych na podstawie sprawozdań finansowych. Ma ona
dużą wartość, jeżeli jej pominięcie wpływa na decyzje użytkowników.
• Wiarygodność
• (reliability)
• Wiarygodność, czyli brak błędów merytorycznych i stronniczości oraz
wierne przedstawianie transakcji i zdarzeń będących przedmiotem
odwzorowania rzeczywistości gospodarczej przedsiębiorstwa.
Sprawozdania finansowe –
ramy konceptualne
• Wierność prezentacji
• (faithful representation)
• Wierność prezentacji nie oznacza stuprocentowej dokładności informacji
finansowych.
• Treść ważniejsza od formy
• (substance over form)
• Aby informacja finansowa była wiarygodna, transakcje na leży
prezentować zgodnie z ich treścią ekonomiczną, a nie tylko z formą
prawną. Oznacza to na przykład włączenie do bilansu danego składnika
majątku (aktywów), jeżeli przynosi on przedsiębiorstwu korzyści
ekonomiczne, chociaż nie ma ono prawa własności do tego składnika
aktywów.
• Neutralność
• (neutraliiy)
• Informacja nie może być stronnicza, czyli nie może - wskutek celowego
wyselekcjonowania lub sposobu prezentacji - wpływać na decyzje i oceny
użytkowników po to, aby osiągnąć oczekiwany rezultat (na przykład
manipulacja informacjami wykazanymi w rachunku zysków i strat mająca
na celu uzyskanie pozytywnej oceny zarządu przez właścicieli).
Sprawozdania finansowe –
ramy konceptualne
• Ostrożność
• (prudence)
• Ostrożność oznacza rozwagę przy dokonywaniu ocen i
oszacowań, tak aby aktywa i przychody nie zostały zawyżone, a
zobowiązania i koszty - zaniżone. Zasada ostrożności ma swoje
odzwierciedlenie w zasadach wyceny i uznawania elementów
sprawozdań finansowych. Chodzi tu między innymi o zakaz
uznawania zysków warunkowych przy jednoczesnym uznawaniu
prawdopodobnych
i
wiarygodnie
oszacowanych
strat
warunkowych (MSR 37) oraz o wycenę aktywów w wartości
niższej z dwóch możliwych (MSR2, MSR 36). Ostrożność nie
uzasadnia jednak tworzenia nadmiernych rezerw, umyślnego
zawyżania kosztów i zobowiązań czy zaniżania przychodów i
aktywów. Takie praktyki są bowiem powodem utraty
wiarygodności sprawozdań finansowych.
Sprawozdania finansowe –
ramy konceptualne
•
(completeness)
•
Informacja kompletna obejmuje wszelkie istotne szczegóły dotyczące
danego zdarzenia. Informacja jest niekompletna na przykład wtedy, gdy w
sprawozdaniu ujawniono fakt zawarcia przez przedsiębiorstwo kontraktu
na zakup opcji, ale pominięto inne dane, takie jak szacowana kwota czy
termin wykupu. Tego rodzaju informacja jest niewiarygodna dla
użytkownika i przez to nieprzydatna.
•
Porównywalność
•
(comparability)
•
Stosowanie przez przedsiębiorstwo tych samych zasad pomiaru i
prezentacji zdarzeń w kolejnych okresach (zasada ciągłości)
•
Porównywalność odnosi się zarówno do porównań w czasie (sprawozdania
tego samego podmiotu za kolejne okresy obrachunkowe w celu oceny i
prognozowania trendów rozwojowych), jak i w przestrzeni (porównanie
pozycji finansowej i dokonań podmiotu na tle innych podmiotów).
Porównywalność w przestrzeni wymaga harmonizacji zasad rachunkowości
(działania
na
rzecz
powszechnej
akceptacji
standardów
międzynarodowych), a także ograniczenia liczby rozwiązań dopuszczanych
przez te standardy. Zachowanie porównywalności w czasie wymaga
spełnienia wielu wymagań szczegółowych, które zostały określone w
standardach międzynarodowych.
Sprawozdania finansowe –
Ramy konceptualne
•
Komitet Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości stwierdził, że
•
„użytkownicy powinni domagać się, by
sprawozdania zawierały [...] dane potrzebne
do oceny decyzji finansowych. Nie mogą oni
wyrobić sobie pewnego osądu w tych
kwestiach dopóty, dopóki sprawozdania
finansowe nie przedstawiają jasnych zasad
rachunkowości, zastosowanych przy ich
sporządzaniu".
Bilans jako statyczny rachunek majątku i kapitału
Bilans jako statyczny rachunek majątku i kapitału
Kapitały (fundusze) własne w wybranych
Kapitały (fundusze) własne w wybranych
jednostkach gospodarczych
jednostkach gospodarczych
Jednostka
gospodarcza (forma
organizacyjno –
prawna)
Kapitały (fundusze)
samofinansowania
Kapitały (fundusze)
powierzone
Spółka akcyjna
Kapitał zapasowy
(obligatoryjny)
Kapitał rezerwowy
Kapitał zakładowy
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością
Kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
Kapitał zakładowy
Przedsiębiorstwo
państwowe
Fundusz przedsiębiorstwa
Fundusz założycielski
Spółdzielnia
Fundusz zasobowy
Fundusz udziałowy
Przedsiębiorstwo
jednoosobowe
Kapitał właściciela
STRUKTURA AKTYWÓW TRWAŁYCH
STRUKTURA AKTYWÓW TRWAŁYCH
PRZEDSIĘBIORSTWA
PRZEDSIĘBIORSTWA
STRUKTURA AKTYWÓW OBROTOWYCH
STRUKTURA AKTYWÓW OBROTOWYCH
PRZEDSIĘBIORSTWA
PRZEDSIĘBIORSTWA
STRUKTURA PASYWÓW PRZEDSIĘBIORSTWA
STRUKTURA PASYWÓW PRZEDSIĘBIORSTWA
ZASTOSOWANIE METODY BILANSOWEJ
ZASTOSOWANIE METODY BILANSOWEJ
RÓWNANIE BILANSOWE
RÓWNANIE BILANSOWE
∑
∑
A = ∑ P
A = ∑ P
Aktywa i pasywa w bilansie majątkowym równoważą się –
zgodnie z
zasadą, iż tylko tyle można ulokować w składnikach
majątkowych, ile
posiada się na to kapitału.
WZÓR UPROSZCZONEGO BILANSU
WZÓR UPROSZCZONEGO BILANSU
MAJĄTKOWEGO
MAJĄTKOWEGO
AKTYWA
AKTYWA
PASYWA
PASYWA
A.
Aktywa trwałe
1.
Wartości niematerialne i
prawne
2.
Rzeczowe aktywa trwałe
3.
Należności długoterminowe
4.
Inwestycje długoterminowe
5.
Długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
A.
Kapitały (fundusze)
własne
1.
Kapitał (fundusz)
podstawowy
2.
Kapitał (fundusz) zapasowy
3.
Kapitał (fundusz) z
aktualizacji wyceny
4.
Kapitał (fundusz) rezerwowy
5.
Wyniki finansowe – bieżący i
z lat ubiegłych
B. Aktywa obrotowe
1.
Zapasy
2.
Należności krótkoterminowe
3.
Krótkoterminowe aktywa
finansowe
4.
Krótkoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
B. Zobowiązania i rezerwy
na
zobowiązania
1.
Rezerwy na zobowiązania
2.
Zobowiązania
długoterminowe
3.
Zobowiązania
krótkoterminowe
4.
Rozliczenia międzyokresowe
Aktywa razem
Pasywa razem
RODZAJE BILANSU
RODZAJE BILANSU
1.
W zależności od momentu, w jakim zostaje sporządzony,
oraz w zależności od celu, jakiemu ma służyć:
-
bilans planowy
-
bilans początkowy
-
bilans otwarcia
-
bilans próbny
-
bilans zamknięcia
-
bilans sprawozdawczy
2. Z punktu widzenia zakresu informacyjnego:
-
bilans sporządzony metodą brutto
-
bilans sporządzony metodą netto
-
bilans sporządzony metodą mieszaną
PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH
PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH
Konieczność otwarcia ksiąg rachunkowych:
- na dzień rozpoczęcia działalności przez podmioty gospodarcze
- na początek każdego następnego roku obrotowego (wynika to z
obowiązku zakładania odrębnych ksiąg dla każdego roku
obrotowego)
- na dzień zmiany formy prawnej, połączenia lub podziału podmiotów
powodującego powstanie nowego podmiotu gospodarczego
- na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego
podmiotu gospodarczego
Budowa ksiąg rachunkowych:
Budowa ksiąg rachunkowych:
- dziennik
- konta księgi głównej (ewidencji syntetycznej)
- konta ksiąg pomocniczych (ewidencja analityczna)
- inwentarz
- zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej
- zestawienie obrotów i sald ksiąg pomocniczych
Wzorcowy plan kont
Wzorcowy plan kont
–
– to usystematyzowany pod względem treści
ekonomicznej wykaz, który posiada określenie nazwy i symbolu konta,
jak również sposobu grupowania na tych kontach operacji
gospodarczych mających charakter wynikowy i bezwynikowy.
W
Zakładowym Planie Kont
Zakładowym Planie Kont konta grupowane są w zespoły od 0 do
8:
- Zespół 0 - Aktywa trwałe
- Zespół 1 - Środki pieniężne rozrachunki bankowe oraz
krótkoterminowe aktywa finansowe
- Zespół 2 - Rozrachunki i roszczenia
- Zespół 3 - Materiały i towary
- Zespół 4 - Koszty według rodzajów i ich rozliczenie
- Zespół 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie
- Zespół 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe
- Zespół 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem
- Zespół 8 - Kapitały (fundusze) własne, fundusze specjalne, rezerwy
i wynik finansowy
Inwentaryzacja
Inwentaryzacja – to ogół czynności zmierzających do
ustalenia rzeczywistego stanu majątku podmiotu
gospodarczego w celu sprawdzenia i sprostowania danych
wynikających z ewidencji księgowej, a także rozliczenia osób
odpowiedzialnych materialnie za powierzone im mienie
Podmioty gospodarcze przeprowadzają inwentaryzację:
- na ostatni dzień każdego roku obrotowego
- na dzień zakończenia działalności przez podmiot
gospodarczy
- na dzień poprzedzający postawienie do w stan
likwidacji lub upadłości
METODY INWENTARYZACJI
METODY INWENTARYZACJI
spis z natury uzgodnienie sald weryfikacja
RÓŻNICE INWENTARYZACYJNE
RÓŻNICE INWENTARYZACYJNE
niedobory nadwyżki szkody
Operacje gospodarcze
Operacje gospodarcze – stanowią przedmiot ewidencji
księgowej oraz będąc ilustracją działań jednostki
gospodarczej, w różny sposób zmieniają stan aktywów i
pasywów tych jednostek.
W aspekcie oddziaływania operacji gospodarczych na strukturę
bilansu
majątkowego jednostki gospodarczej (czyli jej aktywów i pasywów)
można sklasyfikować je w następujących grupach:
- operacje gospodarcze powodujące zmiany wyłącznie w
aktywach bilansu
- operacje gospodarcze powodujące zmiany wyłącznie w
pasywach bilansu
- operacje gospodarcze zwiększające aktywa i pasywa bilansu
- operacje gospodarcze, które zmniejszają aktywa i pasywa
bilansu
KLASYFIKACJA OPERACJI GOSPODARCZYCH
KLASYFIKACJA OPERACJI GOSPODARCZYCH
KLASYFIKACJA DOWODÓW KSIĘGOWYCH
KLASYFIKACJA DOWODÓW KSIĘGOWYCH
Kryterium klasyfikacji
Kryterium klasyfikacji
Rodzaj dowodów
Rodzaj dowodów
Etapy sporządzani
- źródłowe
- wtórne
Charakter
- dyspozycyjne
- wykonawcze
- dyspozycyjno - wykonawcze
Jednostka sporządzająca
- własne
- obce
Przeznaczenie
- wewnętrzne
- zewnętrzne
Liczba operacji
- pojedyncze
- zbiorcze
Sposób płatności
- gotówkowe
- bezgotówkowe
Zakres obejmowani
Wewnątrzwspólnotowe
- podstawowe
- dodatkowe
Dowód księgowy spełnia swoje funkcje, jeżeli jest:
Dowód księgowy spełnia swoje funkcje, jeżeli jest:
- rzetelny
- kompletny
- sprawdzony pod względem:
- merytorycznym
- formalnym
- rachunkowym
- pozbawiony niedopuszczalnych poprawek
- opatrzony w oznaczenia identyfikujące go zapisami w księdze
rachunkowej
- sporządzony w języku polskim lub obcym, a dane w walucie obcej
przeliczono na walutą polską
Podział dowodów księgowych wg
kryterium rodzajów operacji
kryterium rodzajów operacji
gospodarczych:
gospodarczych:
1. Dowody operacji pieniężnych – bankowe (bezgotówkowe):
-
polecenie przelewu
-
bankowy dowód wpłaty
-
wyciąg bankowy (WB)
2. Dowody operacji pieniężnych – kasowe (gotówkowe):
-
kasa przyjmie (KP)
-
kasa wypłaci (KW)
-
czeki gotówkowe
-
raport kasowy (RK)
3. Dowody stanu i ruchu zapasu materiałów, towarów, produktów (przychodu i
rozchodu):
-
PZ – dowód przyjęcia
-
WZ – dowód wydania
-
RW – dowód wydania
-
ZW – zwrot
-
MM – przesunięcie międzymagazynowe
4. Zakupu i sprzedaży:
-
Fa VAT
-
Fa korygująca VAT
5. Stanu i ruchu składników majątku trwałego:
-
OT – przyjęcie środków trwałych
-
PT – przekazanie środków trwałych
-
LT – likwidacja środków trwałych
Ewidencja księgowa związana jest z dwoma pojęciami:
- metoda podwójnego zapisu
- konto księgowe
Metoda podwójnego zapisu
Metoda podwójnego zapisu – to metoda w myśl której każda
operacja gospodarcza zapisywana jest równolegle po dwóch różnych
stronach kont – tj. po stronie Winien (Debet) i po stronie Ma
(Credit) –
przy czym kwoty zapisane na każdym koncie powinny być jednakowe i
równe kwocie danej operacji (taki zapis nazywa się również
korespondencją kont).
Wszystkie operacje gospodarcze rejestruje się na
kontach.
kontach.
W rachunkowości konto to dwustronny rachunek przeznaczony do
ewidencjonowania stanu i zmian zachodzących w strukturze bilansu
majątkowego jednostek gospodarczych.
Może mieć ono postać rubryki w księdze głównej, kartoteki w
ewidencji
przebitkowej, schematu wyświetlonego na monitorze komputera.
KONTO TEOWE
KONTO TEOWE (nazwa od kształtu konta – litery T)
–
charakteryzuje się:
1. nazwa konta
2. dwie strony konta:
- strona lewa – z łac. Debet (Dt), w języku polskim Winien (Wn)
- strona prawa – z łac. Credit (Ct), w języku polskim Ma (Ma)
konto
Etapy czynności ewidencji na kontach
Etapy czynności ewidencji na kontach
1.
1.
Otwieranie
Otwieranie
2.
2.
Ewidencja:
Ewidencja:
-
zapis prosty – ewidencjonowanie na dwóch kontach
zapis prosty – ewidencjonowanie na dwóch kontach
str97
str97
-
zapis złożony
–
– w ewidencji uczestniczą więcej niż dwa
konta
98
3. Zamykanie
3. Zamykanie efekt wyliczenie salda (różnica
pomiędzy Wn i Ma)
Klasyfikacja kont księgowych
Klasyfikacja kont księgowych
1.
Ze względu na stopień szczegółowości zapisu:
-
Konta księgi głównej – syntetyczne
-
Konta księgi pomocniczej – analityczne
2.
Ze względu na więź kont z bilansem:
-
Bilansowe:
- aktywne
- pasywne
-
Niebilansowe
-
Pozabilansowe
3.
Ze względu na samodzielność występowania:
-
Podstawowe
-
Pomocnicze
4. Ze względu na treść zapisów lub celów:
-
Rejestrowe (statyczne)
-
Rozrachunkowe
-
Rozliczeniowe
KONTA AKTYWÓW
KONTA AKTYWÓW
Wn Konto aktywów
Ma
BO (saldo początkowe)
Zwiększenia stanu aktywów –
Obroty debetowe (+)
Zmniejszenia stanu aktywów –
Obroty kredytowe (-)
BO + obroty debetowe
≥ obroty
kredytowe
BZ (saldo
końcowe)
∑Wn
= ∑Ma
Przykład – funkcjonowanie konta bilansowego
aktywów
1. Saldo początkowe (Sp) konta z bilansu otwarcia wynosi 11 000
2. Obroty debetowe na koncie w ciągu okresu sprawozdawczego:
-
Zakup środków trwałych 1 000
-
Przeszacowanie wartości początkowej środków trwałych 600
3. Obroty kredytowe w ciągu okresu sprawozdawczego:
-
Likwidacja zużytych środków trwałych 900
-
Nieodpłatne przekazanie środków trwałych – darowizna 1 000
4. Stan końcowy (Sk) konta do bilansu zamknięcia wynosi 10 700
Rozwiązanie
Rozwiązanie
Wn Środki trwałe
Ma
Sp
11 000
Obroty debetowe
1 600
1 900 Obroty
kredytowe
Razem 12
600
1 900
Razem
10 700
Sk
∑Wn
11 600
11 600 ∑Ma
KONTA PASYWÓW
KONTA PASYWÓW
Wn Konto pasywów
Ma
Zmniejszenia stanu
pasywów –
Obroty debetowe (-)
BO (saldo początkowe)
Zwiększenia stanu pasywów
–
Obroty kredytowe (+)
obroty debetowe
≥
BZ (saldo końcowe)
BO + obroty kredytowe
∑Wn
=
∑Ma
Przykład – funkcjonowanie konta bilansowego
Przykład – funkcjonowanie konta bilansowego
pasywów
pasywów
1. Saldo początkowe (Sp) konta wynosi 150 000
2. Dodatkowe wpłaty udziałowców w ciągu roku 20
000
3. Udziały wycofane w ciągu roku 5
000
4. Końcowe saldo kapitału udziałowego (Sk) wynosi 165 000
Rozwiązanie
Rozwiązanie
Wn Kapitał udziałowy
Ma
Obroty debetowe
5 000
150 000
Sp
20 000 Obroty
kredytowe
Razem 5
000
Sk
165 000
170 000
Razem
∑Wn 170
000
170 000 ∑Ma
KONTO AKTYWNO - PASYWNE
KONTO AKTYWNO - PASYWNE
Wn Konto aktywno - pasywne
Ma
BO (saldo początkowe
aktywów)
Zwiększenia stanu aktywów
(+)
Zmniejszenia stanu pasywów
(-)
BO (saldo początkowe
pasywów)
Zwiększenia stanu pasywów
(+)
Zmniejszenia stanu aktywów
(-)
obroty debetowe
≥
BZ (saldo końcowe pasywów)
≤ Obroty
kredytowe
BZ (saldo końcowe
aktywów)
∑Wn
∑Ma
Przykład – funkcjonowanie konta aktywno - pasywnego
Przykład – funkcjonowanie konta aktywno - pasywnego
Założenia:
1. Wystawiono rachunek za sprzedane wyroby odbiorcy X 1 000
2. Otrzymano rachunek za zakupione materiały biurowe
od dostawcy A 300
3. Spłacono zobowiązanie wobec dostawcy A 300
Zadanie:
1. Dokonać księgowań operacji gospodarczych, uwzględniając, iż na
koncie rachunek bankowy figuruje saldo w kwocie 2 000
2. Do konta Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami założyć księgę
pomocniczą
Rozwiązanie – KSIĘGA GŁÓWNA
Rachunek bankowy
S. 2
000
300
(3
1 700
Sk
∑ 2
000
2 000
∑
Sprzedaż wyrobów
Sk. 1
000
1 000
(1
∑ 1
000
1 000
∑
Rozliczenie zakupu
2)
300
Rozrachunki z dostawcami i
odbiorcami
1) 1
000
3)
300
300
(2
Obr. Wn
1
300
S. pasywów
0
300
Obr.
Ma
1 000
S.
aktywów
∑ Wn 1
300
1 300
∑Ma
Rozwiązanie cd. – KSIĘGA POMOCNICZA
Rozwiązanie cd. – KSIĘGA POMOCNICZA
Rozrachunki z odbiorcą X
1) 1
000
1 000
Sk
∑ 1
000
1 000
∑
Rozrachunki z dostawcą A
3)
300
300
(2
∑
300
300
∑
KONTA WYNIKOWE
KONTA WYNIKOWE
Konta wynikowe (niebilansowe) służą do ewidencji operacji
gospodarczych o charakterze wynikowym. Są to zatem
konta kosztów i
przychodów oraz zysków i strat.
Ich niebilansowy charakter polega na tym, że ujmowane na
nich sumy
nie wchodzą w skład bilansu jednostki lecz są przenoszone
bezpośrednio lub pośrednio na konto WYNIK
FINANSOWY.
Konta KOSZTÓW RODZAJOWYCH
Konta KOSZTÓW RODZAJOWYCH
Występują w planie kont w zespole oznaczonym cyfrą 4, który to w
całości przeznaczony jest do wyodrębnienia kosztów związanych ze
zużyciem środków i przedmiotów pracy oraz kosztów pracy
ludzkiej.
Pozycje rodzajowe kosztów:
- Amortyzacja
- Zużycie materiałów i energii
- Usługi obce, podatki i opłaty
- Wynagrodzenia i pochodne od nich świadczenia na rzecz
pracowników
- Koszty reprezentacji
- Koszty podróży służbowych
- Koszy reklamy i inne
Rozliczmy je za pomocą konta
Rozliczenie kosztów rodzajowych
Rozliczenie kosztów rodzajowych
KONTA KOSZTÓW DZIAŁALNOŚCI
KONTA KOSZTÓW DZIAŁALNOŚCI
Pozwalają na ujmowanie kosztów według rodzajów działalności.
Występują w planie kont w zespole oznaczonym cyfrą 5.
Wyróżniamy:
- Koszty działalności podstawowej
- Koszty wydziałowe
- Koszty sprzedaży
- Koszty zarządu
- Koszty działalności pomocniczej i socjalnej
Rozliczmy je za pomocą konta
Rozliczenie kosztów
Rozliczenie kosztów
działalności
działalności
KONTO PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAŻY
Służy do ewidencjonowania przychodów związanych
bezpośrednio z tą
działalnością jednostki gospodarczej, dla której została
powołana.
Wyróżniamy:
- Przychody ze sprzedaż produktów
- Przychody ze sprzedaży usług podstawowych
- Przychody ze sprzedaży towarów
- Przychody ze sprzedaży materiałów
Koszty i przychody niezwiązane z prowadzeniem
podstawowej
działalności gospodarczej ujmowane są na kontach:
- Pozostałe koszty operacyjne
- Pozostałe przychody operacyjne
Przychody związane z obrotem środkami pieniężnymi lub
papierami wartościowymi, rejestruje się na kontach:
- Koszty finansowe
- Przychody finansowe
Wydarzenia nietypowe i losowe księgujemy na kontach:
- Straty nadzwyczajne
- Zyski nadzwyczajne
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
Ws
Ws
±
±
Wp = Wo
Wp = Wo
±
±
Wf = Wb
Wf = Wb
±
±
Wn = Wfb
Wn = Wfb
Ws – Wynik na podstawowej działalności operacyjnej
Wp – Wynik na pozostałej działalności operacyjnej
Wo – Wynik na działalności operacyjnej
Wf – Wynik z operacji finansowych
Wb – Wynik brutto z działalności gospodarczej
Wn – Wynik na stratach i zyskach nadzwyczajnych
Wfb – Wynik finansowy brutto