Rachunkowość jako system ewidencji gospodarczej

Przedmiotem rachunkowości są określone zjawiska i procesy gospodarcze występujące w podmiotach gospodarczych.1 Podmiotami rachunkowości są jednostki prowadzące rachunkowość czyli osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.2
Rachunkowość - system ewidencji gospodarczej, który odzwierciedla w formie pieniężnej zjawiska i procesy gospodarcze, które zachodzą w danej jednostce i pozwalają na przedstawienie jej sytuacji majątkowej, finansowej oraz wynik finansowy.3

Rachunkowość jednostki obejmuje:

1) przyjęte zasady (politykę) rachunkowości,

2) prowadzenie ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,

3) okresowe ustalenie lub sprawdzenie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,

4) wycenę aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego,

5) sporządzenie sprawozdań finansowych,

6) gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej przewidzianej ustawą dokumentacji,

7) badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

W rachunkowości stosowane są następujące metody:4

1) metoda podmiotowa - wszystkie obserwacje rozpatruje się w rachunkowości z punktu widzenia danej jednostki,

2) metoda bilansowa - wszystkie zjawiska ujmowane są w danym podmiocie dwustronnie,

3) metoda momentów i okresów sprawozdawczych - umożliwia liczbowe określenie w dowolnym wybranym momencie wielkości zasobów i źródeł ich finansowania oraz rozmiarów procesów gospodarczych, jakie zaistniały pomiędzy dwoma momentami,

4) metoda grupowania - polega na tworzeniu jednorodnych grup w oparciu o cechy wspólne elementów zbiorowości,

5) metoda wyceny - według której w rachunkowości ujmowane są tylko te zjawiska, które można ująć wartościowo.

Najważniejsze zasady rachunkowości podporządkowane koncepcji „rzetelnego i jasnego obrazu” to:5

1) zasada memoriału - polega na ujęciu w księgach rachunkowych oraz sprawozdaniu finansowym operacji gospodarczych dotyczących danego okresu,

2) zasada współmierności - w księgach rachunkowych i wyniku finansowym należy ująć wszystkie osiągnięte przychody i współmierne z przychodami koszty ich osiągnięcia,

3) zasada periodyzacji - wymaga podziału zdarzeń gospodarczych na okresy i ujmowania wyników działalności za te okresy,

4) zasada istotności - wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki,

5) zasada ciągłości - polega na stosowaniu w kolejnych latach przyjętego sposobu postępowania (dotyczy to głównie sposobów wyceny składników majątku),

6) zasada ostrożnej wyceny - sposób wyceny składników majątkowych oraz zaliczenie przychodów, kosztów, strat i zysków do wyników danego okresu,

7) zasada wyższości treści nad formą - określone operacje muszą być ujęte w księgach i wykazane w sprawozdaniach finansowych zgodnie z ich treścią i rzeczywistością ekonomiczną,

8) zasada kontynuacji działalności - przyjmuje się założenie, że jednostka będzie dalej prowadzić działalność gospodarczą.

---