SZKOŁA ASPIRANTÓW PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ w KRAKOWIE

PRACA ZALICZENIOWA

PRZEDMIOT:

SZKOLENIE OBRONNE

TEMAT:

SYSTEM POWSZECHNEGO OSTRZEGANIA I ALARMOWANIA

WYKONALI: WYKŁADOWCA:

kdt. Krawczyk Damian st.kpt.mgr Marek Drążek

kdt. Kucharski Paweł

kdt. Kukliński Piotr

kdt. Paluch Grzegorz

kdt. Pawlak Jacek

kdt. Ozga Andrzej

SPIS TREŚCI

1. System wykrywania i alarmowania ............................................................ 3

1.1. Podstawowe zadania SWA ........................................................... 4

1.2. Struktura i skład SWA .................................................................. 4

2. Podstawowe zadania jednostek organizacyjnych wykrywania zagrożeń i alarmowania ............................................................................................ 7

3. Podstawowe zadania jednostek organizacyjnych zbierania i przetwarzania informacji oraz alarmowania ...................................................................... 8

4. Zasady dotyczące alarmowania i ostrzegania ............................................. 9

5. Zdania formacji wykrywania i alarmowania obrony cywilnej ..................... 12

6. Alarm - sygnały alarmowe ......................................................................... 19

7. Zachowanie się ludności po ogłoszeniu alarmu powietrznego .................... 22

1. SYSTEM WYKRYWANIA I ALARMOWANIA

System wykrywania i alarmowania (SWA) przygotowuje się w czasie pokoju, a rozwija w razie zaistnienia nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środowiska podczas podwyższonej gotowości obronnej państwa. Tworzy się go celu uzyskania informacji niezbędnych do organizowania ochrony ludności przed zagrożeniami związanymi ze stosowaniem środków rażenia, klęskami żywiołowymi, awariami obiektów technologicznych, skażeniami i zakażeniami, powodziami, pożarami lub innymi podobnymi zdarzeniami.

Cześć sił i środków SWA tworzy dyżurujący w czasie pokoju podsystem ostrzegania o nadzwyczajnych zagrożeniach ludzi i środowiska. Nazywany jest systemem wczesnego ostrzegania (SWO). Tworzy się go w celu uzyskania informacji o potencjalnie nadzwyczajnych zagrożeniach ludności, a także zapewnienia sprawnego, całkowitego lub częściowego rozwinięcia systemu wykrywania i alarmowania. W celu szybkiej interwencji pełnione są dyżuru wydzielonych służb i jednostek organizacyjnych.

SWO obejmuje jednostki organizacyjne specjalnie tworzone w obronie cywilnej (jako formuje OC ) oraz włączane do systemu z resortów ( głównie laboratoria ) bez zmiany ich podporządkowania organizacyjnego.

1.2. PODSTAWOWE ZADANIA SWA

- wykrywanie niebezpiecznych dla ludzi uwolnionych do środowiska substancji promieniotwórczych i toksycznych środków przemysłowych w czasie pokoju oraz uderzeń środkami rażenia, skażeń w czasie wojny;

- określenie miejsca, rodzaju, charakteru i skutków uderzeń środkami rażenia, awarii i katastrof;

- opracowanie wniosków i propozycji dla organów kierowania oraz danych niezbędnych do ostrzegania i alarmowania ludności o zagrożeniach;

- ostrzeganie i alarmowanie ludności o zaistniałych zagrożeniach.

1.2. STRUKTURA I SKŁAD SWA

System wykrywania i alarmowania obejmuje:

1) Jednostki organizacyjne wykrywania zagrożeń i alarmowania:

a) dyżurny wykrywania i alarmowania;

b) dyżurny wykrywania zagrożeń;

c) dyżurny pobierania próbek;

d) samodzielne klucze lotnictwa rozpoznawczo - łącznikowego;

e) wojewódzkie kompanie analiz laboratoryjnych;

f) rejonowe plutony analiz laboratoryjnych;

g) laboratoria zakładowe wytypowane przez szefów obrony cywilnej województwa i gmin;

h) punkty alarmowania sołectw, osiedli i zakładów pracy.

2) Jednostki organizacyjne zbierania i przetwarzania informacji oraz alarmowania:

a) wojewódzki ośrodek analizy danych i alarmowania;

d) rejonowe ośrodki analizy danych i alarmowania;

c) radiofoniczne (telewizyjne) dyżurny alarmowania oraz redaktorzy dyżurni rozgłośni radiowych i telewizyjnych;

d) jednostki organizacyjne wykrywania zagrożeń i alarmowania.

Strukturę systemu tworzy ok. 8 tys. posterunków i patroli naziemnego rozpoznania skażeń, około 1,8 tys. jednostek analizy laboratoryjnej oraz 360 ośrodków analizy danych i alarmowania.

Jednostki organizacyjne SWA wyposażone są w sprzęt rozpoznania skażeń chemicznych i promieniotwórczych, wykonywania analizy laboratoryjnych oraz przetwarzania i oceny informacji. Do alarmowania ludności w ponad 600 miastach służą scentralizowane systemy alarmowe, sterowane przewodowo lub za pomocą radia. Istotną funkcję w zakresie ostrzegania ludności pełnią regionalne rozgłośnie radiowe i ośrodki telewizyjne.

Głównymi jednostkami organizacyjnymi SWO są dyspozytorzy obiektów stwarzających zagrożenie dla ludzi i środowiska, specjalistyczne laboratoria oraz zautomatyzowane urządzenia pomiarowe. Jednostką zbierania, analizy i oceny informacji na szczeblu wojewódzkim jest dyżurna służby operacyjna stanowiska kierowania szefa OCK wraz z Krajowym Ośrodkiem Analizy Skażeń OC.

Jednym z ważniejszych elementów SWO jest zautomatyzowanie sieci wykrywania skażeń promieniotwórczych, zbudowana z 35 urządzeń dozometrycznych do ciągłego pomiaru mocy dawki promieniowania gamma sterowanych komputerem umieszczonym na stanowisku kierowania szefa OCK. Urządzenia te są rozmieszczane w większości miast wojewódzkich i pracują w trybie pracy ciągłej. Jednostkami systemu o największej operatywności działania są lotnicze formacje OC utworzone w 50 aeroklubach regionalnych. Lokalizację urządzeń przedstawia poniższa mapa.

ZAUTYMATYZOWANA SIEĆ

WYKRYWANIA SKAŻEŃ PROMIENIOTWÓRCZYCH

(rozmieszczenie aparatury SAPOS 90M w OC)

2. podstawowe zadania jednostek organizacyjnych wykrywania zagrożeń i alarmowania

1) Wykrywanie niebezpiecznych dla ludzi i środowiska emisji substancji promieniotwórczych i toksycznych środków przemysłowych w czasie pokoju, jak również w czasie wojny (uderzenia bronią masowego rażenia, środkami zapalającymi, skażenia i zakażenia);

2) Rozpoznawanie skażeń promieniotwórczych, chemicznych, zakażeń biologicznych, określenie dawek napromieniowania, wykrywanie innych nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środków oraz oznaczenia stref niebezpiecznych;

3) Pobieranie próbek i określanie stopnia skażenia produktów żywnościowych, płodów rolnych, roślinności, pasz, wody pitnej i wód powierzchniowych oraz gleb i powietrza;

4) Wstępne określenia skutków nadzwyczajnych zagrożeń dla potrzeb szefów obrony cywilnej;

5) Przekazywanie danych o skażeniach, napromieniowaniu, zakażeniach i innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludzi i środowiska do jednostek organizacyjnych;

6) Przekazywanie komunikatów i sygnałów alarmowych dla ludności w rejonie rozmieszczenia jednostki organizacyjnej, oraz powiadomienie sił ratowniczych;

7) Wykonywanie innych zadań przewidzianych dla poszczególnych rodzajów jednostek organizacyjnych.

3. podstawowe zadania jednostek organizacyjnych zbieraniA i przetwarzaniA informacji oraz alarmowaniA

1) Zbieranie i opracowywanie danych o skażeniach, promieniowaniu, zakażeniach, uderzeniach bronią masowego rażenia oraz innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludzi i środowiska, a także warunków atmosferycznych;

2) Określenie skali i skutków skażeń, napromieniowania i zakażeń, uderzeń bronią masowego rażenia i środkami zapalającymi oraz innych nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środowiska;

3) Ostrzeganie i alarmowanie zagrożonej ludności ;

4) Opracowanie odpowiednich wniosków i propozycji dla właściwych organów kierowania;

5) Przekazywanie danych o skażeniach napromieniowaniu, zakażeniach, uderzeniach bronią masowego rażenia i innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludzi i środowiska do jednostek organizacyjnych nadrzędnych i współdziałających;

6) Wymiana informacji o nadzwyczajnych zagrożeniach ze służbami dyżurnymi ministerstw i urzędów centralnych, w których służby takie zostały utworzone;

7) Wymiana informacji o nadzwyczajnych zagrożeniach ludzi i środowiska z odpowiednimi jednostkami organizacyjnymi państw sąsiednich, stosowanie do podpisanych porozumień;

8) Wykonywanie innych zadań przewidywanych dla poszczególnych rodzajów jednostek organizacyjnych;

4. ZASADY DOTYCZĄCE ALARMOWANIA I OSTRZEGANIA

Do ostrzegania i alarmowania ludności wykorzystuje się:

1) Scentralizowane systemy, alarmowe miast sterowane radiowo i przewodowo;

2) Pojedyncze syreny alarmowe;

3) Rozgłośnie radiowe i ośrodki telewizyjne;

4) Urządzenia nagłaśniające na pojazdach.

Urządzenia alarmowe sterowane radiem utrzymuje się w stałej gotowości do działania. Przewodowe sterowanie tymi urządzeniami traktuje się jako rozwiązanie dublujące i uruchamia je w okresie podwyższenia gotowości obronnej państwa w oparciu o plan zestawienia łączy sterujących.

Szefowie obrony cywilnej województw ustalają sposób wykorzystania regionalnych i lokalnych rozgłośni radiowych i ośrodków telewizyjnych do ostrzegania i alarmowania (stosowanie w zależności od możliwości technicznych, a także ich liczby na terenie województwa ewentualnie w ramach stref alarmowania korzystanie (zasięgów) z województw sąsiednich).

Zasady przekazywania informacji w systemie wykrywania i alarmowania do jednostek nadrzędnych i współdziałających:

1) Natychmiast przekazuje się informacje dotyczące awarii i katastrof, wzrostu mocy dawki tła promieniowania gamma powyżej dwukrotnej wartości, ponownego jej wzrostu o dowolną wartość;

2) Okresowo przekazuje się informacje dotyczące pomiaru mocy dawki promieniowania gamma, kontroli napromieniowania ludności, skażenia komponentów środowiska i żywności oraz warunków meteorologicznych. Częstotliwość informacji przekazywanych okresowo określa się według odrębnych ustaleń. Wymienione informacje przechowuje się w nośnikach trwałych.

Rodzaje, zakres i metodyki pomiarów, prognoz, analiz i oceny w systemie wykrywania i alarmowania oraz dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń i zagrożeń ludzi i środowiska ustala się zgodnie z krajowymi normami oraz zaleceniami odpowiednich organizacji międzynarodowych. Dochodzenie do pełnego stosowania standardów odbywa się z uwzględnieniem stopnia i znaczenia dla ochrony ludności oraz posiadanych środków finansowych. W sytuacjach ekstremalnych zagrożeń szef obrony cywilnej województwa może wprowadzić zmianę do standardów porozumieniu ze Sztabem OCK.

Tworzenie formacji wykrywania i alarmowania odbywa się w pierwszej kolejności z wykorzystaniem kadr przeszkolonych w dotychczasowych systemach: wykrywania skażeń oraz powszechnego ostrzegania i alarmowania , w tym jednostkach przewidzianych dotychczas do militaryzacji.

Zasadnicze ogniwa systemu wykrywania i alarmowania oraz kierunki przekazywania informacji

5. ZADANIA FORMACJI WYKRYWANIA I ALARMOWANIA OBRONY CYWILNEJ

1. Zadania wojewódzkiego ośrodka analizy danych i alarmowania (WOADA):

a) Zbieranie i opracowywanie danych o skażeniach, napromieniowaniu, zakażeniach, uderzeniach bronią masowego rażenia i innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludności występujących na obszarze województwa oraz w województwach sąsiednich.

b) Prowadzenie nasłuchu w radiowej sieci ostrzegania WLOP.

c) Utrzymywanie sprawnej łączności z rejonowymi ośrodkami analizy danych i alarmowania, lotniczą informacją OC (na ziemi i w powietrzu), wytypowanymi posterunkami SWA w terenie, jednostkami współdziałającymi i Krajowym Ośrodkiem Analizy Skażeń OC.

d) Prowadzenie bieżącej analizy prognozowanej i rzeczywistej sytuacji zagrożeń.

e) Opracowywanie wniosków i propozycji (w tym dotyczących ostrzegania ludności) dla szefa OC województwa.

f) Alarmowanie zagrożonej ludności za pomocą scentralizowanych systemów alarmowych i radiofonicznych (TV) ośrodków alarmowania, a także za pośrednictwem rejonowych ośrodków analizy danych i alarmowania oraz posterunków wykrywania i alarmowania.

g) Przekazywanie danych o zagrożeniach wymienionych w punkcie "a)" do Krajowego Ośrodka Analizy Skażeń OC, sąsiednich ośrodków wojewódzkich i jednostek współdziałających, a wybranych informacji - również do ośrodków szczebla rejonowego.

h) Zbieranie informacji meteorologicznych i przekazywanie ich na potrzeby organów obrony cywilnej.

i) Przekazywanie jednostkom SWA w terenie instrukcji i wytycznych szefa OC województwa dotyczących wykrywania, rozpoznania i alarmowania.

2. Zadania rejonowego ośrodka analizy i alarmowania (ROADA):

a) Zbieranie i opracowywanie danych o skażeniach, napromieniowaniu, zakażeniach, uderzeniach bronią masowego rażenia i innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludności występujących na obszarze przydzielonego rejonu i w rejonach przyległych.

b) Prowadzenie nasłuchu w radiowej sieci ostrzegania WLOP.

c) Utrzymywanie sprawnej łączności z posterunkami SWA w terenie, jednostkami współdziałającymi, szefami OC miast i gmin położonych w rejonie oraz wojewódzkim ośrodkiem analizy danych i alarmowania.

d) Prowadzenie bieżącej analizy prognozowanej i rzeczywistej sytuacji zagrożeń.

e) Powiadamianie o zagrożeniach oraz opracowywanie wniosków i propozycji dla szefów OC jednostek administracji terenowej działających na obszarze rejonu.

f) Alarmowanie zagrożonej ludności za pomocą scentralizowanych systemów alarmowych, a także za pośrednictwem posterunków wykrywania i alarmowania oraz punktów alarmowania.

g) Przekazywanie danych o zagrożeniach wymienionych w pkt. 1 do wojewódzkiego ośrodka analizy danych i alarmowania oraz jednostek współdziałających.

h) Prowadzenie rozpoznania zagrożeń i warunków atmosferycznych w najbliższym otoczeniu ośrodka za pomocą posiadanych urządzeń.

3. Zadania wojewódzkiej kompanii analiz laboratoryjnych (KAL).

a) Dokonywanie analiz laboratoryjnych próbek komponentów środowiska w zakresie określonym dla każdego pododdziału przez komendanta kompanii, zależnie od zadań określonych w systemie.

b) Organizowanie pobierania próbek materiałów skażonych na terenie województwa przy wykorzystaniu:

-sił własnych,

- rejonowych plutonów analiz laboratoryjnych,

- drużyn pobierania próbek, wykrywania i alarmowania oraz wykrywania zagrożeń.

c) Przekazywanie do wojewódzkiego ośrodka analiz danych i rozkładzie skażeń, zakażeń w województwie oraz propozycji do decyzji szefa OC województwa.

d) Organizowanie szkolenia sił wymienionych w punkcie "b)"

4. Zadania rejonowego plutonu analiz laboratoryjnych (PAL)

a) Pobieranie próbek komponentów środowiska i żywności.

b) Dokonywanie analiz laboratoryjnych próbek komponentów środowiska.

c) Przekazywanie do rejonowego ośrodka analizy danych i alarmowania oraz do wojewódzkiej kompanii analiz laboratoryjnych informacji o wynikach analiz i rozkładzie skażeń /zakażeń/ w rejonie.

d) Prowadzenie szkolenia drużyn wykrywania i alarmowania oraz wykrywania zagrożeń w zakresie pobierania próbek.

5. Zadania samodzielnego klucza lotnictwa rozpoznawczo-transportowego (SKLRT)

a) SKLRT podlega bezpośrednio Szefowi Obrony Cywilnej Kraju.

b) Zabezpieczanie transportu powietrznego sił i środków OC lub instytucji współdziałających w prowadzonych akcjach ratunkowych zgodnie z poleceniami Szefa OCK.

c) Transport osób porażonych z terenów objętych skutkami nadzwyczajnych zagrożeń lub z rejonów skażonych.

d) Transport grup specjalistów, sił rozpoznania naziemnego itp.

e) Prowadzenie rozpoznania ogólnego oraz skażeń terenu i przestrzeni powietrznej na obszarze kilku województw.

6. Zadania samodzielnego klucza lotnictwa rozpoznawczo-łącznikowego /SKLRT/

a) SKLRT jest operacyjnie podporządkowany szefowi obrony cywilnej województwa, na terenie którego bazuje lub na rzecz którego wykonuje zadania.

b) prowadzenie rozpoznania skażeń terenu i przestrzeni powietrznej województwa.

c) prowadzenie rozpoznania ogólnego terenu oraz rejonów nadzwyczajnych zagrożeń i przekazywanie danych /złożenie meldunku/ na określone SK.

d) wykonywanie lotów łącznikowych i specjalnych.

7. Zadania drużyny wykrywania i alarmowania (DWA):

a) Rozwinięcie posterunku wykrywania i alarmowania /DWA/ w pobliżu SK szefa OC gminy /miasta/ lub kierownika zakładu pracy /w przypadku drużyny zakładowej/ oraz utrzymanie z tym SK ciągłej łączności.

b) Utrzymywanie ciągłej łączności z wyznaczonym ośrodkiem analizy danych i alarmowania oraz z określonymi posterunkami wykrywania zagrożeń.

c) Wydzielenie ze swego składu patroli do prowadzenia rozpoznania w przydzielonym rejonie.

d) Prowadzenie rozpoznań skażeń i rozpoznania ogólnego w pobliżu posterunku lub w przydzielonym rejonie.

e) Prowadzenie obserwacji uderzeń środkami rażenia.

f) Pobieranie próbek materiałów skażonych, wstępne określanie rodzaju i stopnia skażenia oraz przekazywanie tych danych i próbek do ustalonej jednostki laboratoryjnej.

g) Analiza sytuacji zagrożeń według danych z rozpoznania.

h) Określenie warunków atmosferycznych w przyziemnej warstwie powietrza.

i) Alarmowanie zagrożonej ludności za pomocą scentralizowanych systemów alarmowych oraz za pośrednictwem punktów alarmowania sołectw, osiedli i zakładów pracy.

j) Powiadamianie szefa OC gminy (miasta) o zagrożeniach i wnioskowanie w sprawie ostrzegania ludności.

k) Przekazywanie informacji o skażeniach, napromieniowaniu, uderzeniach bronią masowego rażenia i innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludności szefowi OC (kierownikowi zakładu pracy).

8. Zadania drużyny wykrywania zagrożeń (DWZ)

a) Przygotowanie miejsca pracy posterunku wykrywania zagrożeń i obsadzanie tego posterunku.

b) Wydzielanie patroli do prowadzenia rozpoznania w przydzielonym rejonie.

c) Prowadzenie rozpoznania skażeń promieniotwórczych i chemicznych oraz innych zagrożeń.

d) Prowadzenie obserwacji uderzeń jądrowych.

e) Pobieranie próbek materiałów skażonych, wstępne określanie rodzaju i stopnia skażenia oraz przekazywanie tych danych i próbek do jednostki laboratoryjnej.

f) Określenie warunków atmosferycznych w przyziemnej warstwie powietrza.

g) Przekazywanie danych o skażeniach, napromieniowaniu, uderzeniach bronią masowego rażenia i innych nadzwyczajnych zagrożeniach ludności szefowi OC gminy (miasta).

9. Zadania drużyny pobierania próbek (DPP)

a) Pobieranie próbek określonych komponentów środowiska i żywności zgodnie z obowiązującymi metodykami.

b) Określenie orientacyjnego zasięgu skażenia promieniotwórczego lub chemicznego na trasie poboru próbek.

c) Dowóz próbek do jednostki laboratoryjnej lub placówki zbiorczej.

10. Zadania radiofonicznej (telewizyjnej) drużyny alarmowania (RDA/TDA)

a) Prowadzenie nasłuchu w sieci radiowej ostrzegania korpusu obrony powietrznej.

b) Utrzymywanie stałej łączności z wojewódzkim ośrodkiem analizy danych i alarmowania.

c) Przekazywanie komunikatów o zagrożeniu (sygnałów alarmowych) dyżurnemu inspektorowi emisji radiowej lub telewizyjnej.

6. ALARM - SYGNAŁY ALARMOWE

Alarmowanie i powiadamianie spełnia swoje zadanie wtedy kiedy czas powiadamiania i alarmowania jest krótki, pozwala to ludziom z pewnego obszaru objętego alarmem ukryć się w schronach tym samym ocalić życie.

W erze broni rakietowo-jądrowej zmieniło się pojęcie alarmu. Obecnie stało się złożonym zespołem środków wykorzystujących nowoczesną technikę wykrywania i powiadamiania. Chociaż czas powiadamiania jest w wielu przypadkach krótki to jednak system ten pozostaje z pewnością podstawowym warunkiem skuteczności obrony. Alarm o uderzeniach z powietrza opiera się na szeroko rozbudowanym systemie powiadamiania Obrony Powietrznej Kraju. Wykrycie środka powietrznego jest wstępnym warunkiem do rozpoczęcia powiadamiania i ogłoszenia alarmu. Wykrycie i powiadomienie wykonują wojska Obrony Powietrznej Kraju, natomiast alarmowanie leży w gestii organów obrony cywilnej. Na skutek trudności w ścisłym określeniu celu i wykrytych środków powietrznych, rozszerza się strefa zagrożenia co zmusza do powiadamiania i alarmowania na dużym obszarze. Problem ten rozwiązany jest przez automatyzację systemu powiadamiania.

W okresie poprzedzającym stan zagrożenia każdy obywatel powinien szczegółowo zapoznać się z sygnałami alarmowymi oraz sposobami ich ogłaszania i odwołania.

ALARM - jest to podanie sygnału do wykonania z góry określonego i znanego polecenia, zarządzenia i rozkazu - dla określonej grupy ludzi albo dla określonego obszaru - nakazującego natychmiastowego działania albo przejście do określonego stanu w przypadku ujawnienia zagrożenia. Trzeba pamiętać, że przy obecnej technice bojowej, dużej prędkości samolotów i rakiet czas pomiędzy ogłoszeniem alarmu, a ewentualnym wybuchem może wynieść zaledwie kilka minut. Alarmowanie zachowuje swoją wartość tylko wtedy, kiedy między ogłoszeniem alarmu a zmaterializowaniem się zagrożenia jest dość czasu na wykonanie nakazanych czynności.

Z chwilą pojawienia się w zasięgu naszych środków rozpoznania rakiety czy samolotów wroga, ogłasza się alarm powietrzny, który uprzedza nalot i stanowi hasło do jak największego wykonania zarządzeń czynnej i biernej obrony powietrznej - praktycznie jest to hasło udania się do schronów i ukryć. Sygnał ten jest jednocześnie sygnałem o niebezpieczeństwie napadu jądrowego. Uderzenie nieprzyjaciela z powietrza przy pomocy broni masowego rażenia, oprócz zniszczeń powoduje rozprzestrzenianie się albo substancji promieniotwórczych, albo środków trujących czy środków biologicznych, chociaż substancje promieniotwórcze, środki trujące i biologiczne mogą być także rozprzestrzeniane przez skażenie powietrza. W związku z tym dla wszystkich tego rodzaju zagrożeń ustalono sygnał: alarm o skażeniach. Jeżeli do momentu skażenia pozostało co najmniej 30 min. ogłasza się "Uprzedzenie o zagrożeniu skażeniami i zakażeniami". Ponieważ w alarmowaniu musi być zachowana jak największa prostota i zrozumiałość ogłoszonego alarmu, rozróżnia się tylko te trzy rodzaje alarmów:

- alarm powietrzny,

- alarm o skażeniach,

- uprzedzenie o zagrożeniu skażeniami i zakażeniami.

Do odwołania alarmu ustalono tylko jeden sygnał, ponieważ kiedy następuje jedno zagrożenie a istnieją inne, alarmu nie odwołuje się. Do ogłaszania (odwoływania) wykorzystuje się następujące urządzenia:

- systemy alarmowe miast,

- centralną oraz regionalną rozgłośnie Polskiego Radia i ośrodki Telewizji Polskiej,

- radiowęzły radiofonii przewodowej,

- syreny nie włączone do miejskich systemów alarmowych (syreny zakładów pracy, straży pożarnej, itp.)

Sygnały alarmowe przekazywane zastępczymi środkami alarmowymi (dzwony, syreny ręczne, gong, buczki, itp.) ustala właściwy terenowy szef obrony cywilnej.

SYGNAŁY ALARMOWE

7. ZACHOWANIE SIĘ LUDNOŚCI PO OGŁOSZENIU ALARMU POWIETRZNEGO

Przygotowanie obrony cywilnej to nie tylko stworzenie niezbędnego systemu alarmowania, wybudowania schronów i zaopatrzenia ludności w indywidualne środki ochrony. Konieczne jest ponadto przygotowanie każdego obywatela: musi on wiedzieć jak ma postępować w razie alarmu, jak zachować się w schronie jak korzystać z indywidualnych środków ochrony itp. Umiejętność właściwego postępowania i zachowania się to cechy, które w razie ewentualnego niebezpieczeństwa mogą zadecydować o życiu i zdrowiu pojedynczego człowieka, mogą ograniczyć straty i zapobiec zniszczeniu, mogą ograniczyć i nie dopuścić do większych zakłóceń życia społecznego. Ludność powinna wiedzieć jak należy przygotować w razie zagrożenia własne mieszkanie, jak zachować się na sygnały alarmu powietrznego lub alarmu o skażeniach, jak zachować się w pomieszczeniu schronowym, a jak w razie niespodziewanego napadu powietrznego lub wybuchu jądrowego w różnych rejonach porażenia, powstałych po napadzie powietrznym. Szczególną uwagę należy zwrócić na przeciwpożarowe przygotowanie domu. Specyficzne przygotowanie wymaga zabezpieczenia mieszkań przed opadem pyłu promieniotwórczego. To zagrożenie może obejmować w wojnie jądrowej terytorium całego kraju, a nie tylko obiekty będące celem bezpośrednich napadów powietrznych. Część przygotowań należy wykonać wcześniej, niektóre jednak można przeprowadzić nawet po ogłoszeniu tzw. uprzedzenia o skażeniach. Po podaniu sygnału alarmowego przez radio, telewizję, lokalną radiofonię lub radiowęzeł pozostaje pewien czas na doraźne zabezpieczenie mieszkania przed przeniknięciem do jego wnętrza pyłu promieniotwórczego. Przewiduje się, sygnał o uprzedzeniu skażeniem będzie podawany co najmniej na pól godziny przed opadem. Jeżeli pomieszczenie mieszkalne nie zostało uszczelnione wcześnie, to na ten sygnał należy szczelnie pozamykać okna, zatkać wszystkie szpary i szczeliny, zamknąć dokładnie otwory kominowe. W okresie zagrożenia napadem powietrznym domowe odbiorniki radiowe, telewizyjne i głośniki radiowęzłów powinny być stale włączone aby odebrać ewentualne sygnały alarmu powietrznego lub uprzedzenie o skażeniach. Porządek, spokój i dyscyplina to podstawowe elementy zachowania się ludności w okresie zagrożenia, a następnie napadu powietrznego przeciwnika. Nie wolno dopuścić do paniki, rozprężania i dezorganizacji życia, gdyż tylko w warunkach spokoju i opanowania możliwe jest przestrzeganie zarządzeń organów powszechnej samoobrony w zakresie ochrony zarówno zbiorowej, jak i indywidualnej.

Do obowiązków ludności należy m.in.

1. Po usłyszeniu sygnału:

- należy działać szybko, ale rozważnie i bez paniki,

- włączyć radioodbiornik i telewizor,

- zastosować się do podanych komunikatów,

- powiadomić rodzinę i sąsiadów,

2. Po usłyszeniu sygnału alarmu powietrznego:

a) osoby znajdujące się w domu powinny:

- ubrać się,

- wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne i gazowe oraz wygasić ogień w piecu,

- zamknąć okna i zabezpieczyć mieszkanie,

- zabrać dokumenty osobiste, zapas żywności, indywidualne środki ochrony przed skażeniami, środki opatrunkowe oraz w miarę potrzeb i możliwości latarkę elektryczną, koc, odbiornik radiowy (na baterie) itp.,

- zawiadomić o alarmie sąsiadów (mogli nie usłyszeć sygnału alarmowego),

- pospiesznie udać się do najbliższego schronu i ukrycia,

- po ogłoszeniu alarmu należy się podporządkować zarządzeniom kierownictwa przestrzegając ściśle obowiązujących przepisów zachowania się w warunkach alarmu powietrznego,

- w przypadku znalezienia się podczas alarmu w środkach komunikacji miejskiej należy po zatrzymaniu się pojazdu opuścić go i udać się szybko do najbliższego schronu lub szczeliny.

b) osoby znajdujące się w zakładzie pracy, szkole lub miejscu publicznym powinny:

- przerwać pracę (wyłączyć maszyny i urządzenia), naukę, udział w imprezie, podróż,

- udać się do najbliższego schronu lub ukrycia,

- pomagać słabszym, chorym i ułomnym,

- podporządkować się ściśle poleceniom służb porządkowych obrony cywilnej,

c) prowadzący pojazdy mechaniczne lub konne powinni:

- zatrzymać się,

- pojazdy powinny być ustawione tak aby nie blokowały ciągów komunikacyjnych, wejść do ukryć,

- osoby prowadzące jak i pasażerowie powinni się udać do schronów i ukryć,

- z pojazdów konnych należy wyprząść konie i uwiązać je za trwałymi osłonami,

3) W strefie zagrożonej skażeniami:

- nałożyć maskę p-gaz lub zastępcze środki ochrony przed skażeniami,

- starać się wyjść ze strefy skażonej prostopadle pod kątem 90⁰ do kierunku wiatru,

- omijać kałuże wody po powstałym opadzie promieniotwórczym,

- nie brać do ręki przedmiotów w strefie skażeń,

- zgłosić się do najbliższego punktu zabiegów sanitarnych,

- nie spożywać produktów żywnościowych,

4) Po usłyszeniu uprzedzenia o zagrożeniu skażeniami lub zakażeniami należy:

- sprawdzić posiadane indywidualne środki ochrony ,

- sprawdzić zabezpieczenie posiadanych zapasów żywności, wody, paszy,

- sprawdzić szczelność przygotowanych pomieszczeń dla ludzi i zwierząt,

- jeśli nie ma innych zaleceń - udać się do pomieszczeń ochrony (ukryć),

- przestrzegać ogłaszanych zarządzeń,

- wykonywać polecenia organów obrony cywilnej

10

---