PRAWO BUDŻETOWE:

1. Jaka jest definicja pojęcia prawo finansowe ?

Definicja: jest to ogół norm prawnych regulujących działalność finansową w danym państwie. Prawo finansowe wyrosło z prawa publicznego. Prawo finansowe powstało, aby normy dawały możliwość zbierania dochodów na późniejsze ich wydatkowanie.

Podmioty prawa finansowego:

1. Publiczno prawne: Skarb Państwa, Jednostki Samorządu Terytorialnego (Gminy, Powiaty, Województwa).

2. Jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarka pomocnicze i środki specjalne w jednostkach budżetowych oraz państwowe i samorządowe fundusze celowe.

3. ZUS.

4. Inne podmioty prywatno prawne.

2. Jaka jest systematyka prawa finansowego z podaniem przykładowych aktów prawnych ?

Prawo budżetowe: (gminy, powiat, województwo, jednostki budżetowe, zakłady) dotyczy uchwalenia budżetu państwa na dany okres czasu (przeważnie rok), czyli tzw. ustawy budżetowej, cechującej się regulacją środków wpływających do budżetu jak i dokonywaniem wydatków na cele określone niniejszą ustawą. W ramach jego mamy 2 akty prawne:

1. Ustawa o finansach publicznych.

2. Ustawa budżetowa.

Prawo podatkowe:, które dotyczy prawa publicznego, a związane jest z stosunkiem podatkowym pomiędzy podatnikiem a państwem, a nie stanowi następstwa woli podmiotu zobowiązaniowego. W sposób naturalny wyłączyło się z prawa finansowego. Określenie podatków oraz ich podział. W ramach jego mamy 2 grupy:

3. Prawo podatkowe materialne: reguluje materię danego podatku

• Ustawa o podatku od towarów i usług.

• Ustawa o podatku akcyzowym.

• Ustawa o podatku dochodowych od osób prawnych.

• Ustawa o podatku dochodowych od osób fizycznych.

1. Prawo podatkowe proceduralne:

• Ordynacja podatkowa.

Prawo celne:, które reguluje zasady i tryb przywozu towarów na polski obszar celny oraz wywozu towarów z polskiego obszaru celnego, oraz związane z tym prawa i obowiązki osób wraz z uprawnieniami i obowiązkami organów celnych. W ramach jego mamy akty prawne:

1. Ustawa prawo celne (zawiera regulacje specyficzne).

2. Wspólnotowy Kodeks Celny.

Prawo finansowe ubezpieczeń gospodarczych⁽¹⁾ i społecznych⁽²⁾:, czyli zależności finansowe na poziomie instytucji państwowych.⁽²⁾Prawo ubezpieczeń społecznych. W tym zakresie mamy:

3. Regulacje ubezpieczeń.

W zakresie ubezpieczeń gospodarczych mamy do czynienia z podmiotami prywatno prawnymi Np. Zakłady ubezpieczeń. W ramach jego mamy akty prawne:

4. Ustawa o działalności ubezpieczeniowej.

5. Kodeks Cywilny.

Prawo finansowe jednostek samorządu terytorialnego:, czyli zależności finansowe samorządów terytorialnych. Chodzi o regulacje Gmin, Powiatów i Województw, ale tylko w zakresie dochodów. W tym zakresie mamy:

6. Ustawa o podatku dochodowych od osób fizycznych (w pewnym zakresie dotyczy gmin).

7. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych (podatek od nieruchomości, od posiadania psów).

Prawo walutowe⁽¹⁾ i dewizowe⁽²⁾: ⁽¹⁾ dotyczące organizacji porządku pieniężnego, który określa jednostkę pieniężna stosunek do złota lub walut innych państw. ⁽²⁾ dotyczące regulacji norm prawnych związanych z pieniądzem poza granicami państwa, oraz zagranicznymi środkami płatniczymi. ⁽²⁾W tym zakresie mamy:

8. Ustawa prawo dewizowe (uległa dużym zmianom, gdy Polska weszła do UE, aby mógł powstać swobodny przepływ kapitału, ludzi i towaru).

Prawo bankowe: określające zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków. Prawo finansowe w sposób bezpośredni wskazuje, czym mogą zająć się banki. W tym zakresie mamy:

9. Ustawa prawo bankowe.

10. Ustawa o NBP.

Prawo finansowe podmiotów gospodarczych: dotyczące finansowych spraw pomiędzy firmami, spółkami czy wzajemnymi relacjami pomiędzy nimi a skarbem państwa. W tym zakresie mamy:

11. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

3. Omów budowę normy prawno - finansowej.

1. Hipoteza:

• Powoływanie się na akt normatywny (źródła prawa, z którego wynika jej obowiązywanie).

• Powołanie się na stan faktyczny, uzasadniający dyspozycję.

1. Dyspozycja:

• Przedmiot normy: określone zachowanie stanowiące uprawnienie jednego podmiotu a zobowiązanie drugiego, może być ono szczegółowo określone, co do miejsca i sposobu jego wykonania.

• Podmioty normy: czynny (uprawniony) i bierny (zobowiązany).

1. Sankcje:

• Z reguły są to dolegliwości karne lub materialne.

4. Jaka jest klasyfikacja i przykłady źródeł prawa finansowego ?

1. Ustrojowe

2. Prawa materialnego

3. Prawa formalnego

4. Prawa państwowego

5. Prawa lokalnego

5. Finanse publiczne a finanse prywatne - podobieństwa i różnice.

1. Fundusze publiczne gromadzone na zasadzie przymusu i przeznaczone na zaspokojenie potrzeb publicznych.

2. Szeroki zakres znaczeniowy.

3. Operacje finansowe dokonywane w zakresie finansów publicznych rzutują na ogólna równowagę finansową państwa.

6. Jakie procesy obejmują finanse publiczne ?

1. Pobierania i gromadzenia środków

2. Wydatkowania środków publicznych

3. Finansowania deficytu

4. Zaciąganie zobowiązań

5. Zarządzania

7. Jakie są zasady gospodarki finansów publicznych - sposoby realizacji, zasady jawności ?

Jawność finansów publicznych jest realizowana w szczególności przez:

1. Jawność sejmowej debaty budżetowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.

2. Jawność sejmowej debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa i debat nad wykonaniem sprawozdań budżetowych jednostek samorządu terytorialnego.

3. Podanie do publicznej wiadomości:

• Kwot dotacji udzielanych z budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego.

• Zbiorczych danych dotyczących finansów publicznych przez Ministra Finansów.

Udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek należących do sektorów finansów publicznych.

8. Charakterystyka form organizacyjnych finansów publicznych:

1. Jednostki budżetowe - definicja, tworzenie, zasady, gospodarka finansowa

Jednostki budżetowe - jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Jednostki budżetowe tworzą, łącza i likwidują:

• Ministrowie, kierownicy urzędów centralnych wojewódzkich oraz inne organy działające na podstawie odrębnych przepisów - państwowe jednostki budżetowe.

• Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego np. rade gminy lub powiatu - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.

2. zakłady budżetowe - jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które:

• Odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania.

• Pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych za wyjątkiem sytuacji, gdy otrzymują:

• Dotacje przedmiotową z budżetu

• Dotację podmiotową lub dotacje celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.

Zakłady budżetowe tworzą, łączą i likwidują:

• Ministrowie, kierownicy urzędów centralnych lub wojewódzkich oraz inne organy działające na podstawie wybranych przepisów - podstawowe zakłady budżetowe.

• Organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie zakłady budżetowe.

3. gospodarstwa pomocnicze

Gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna.

Gospodarstwo pomocnicze pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych za wyjątkiem przypadku, gdy otrzyma z budżetu dotacje podmiotowe.

Gospodarstwo podmiotowe tworzy i likwiduje kierownik jednostki budżetowej, po uprzednim uzyskaniu zgody:

Właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody w przypadku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych.

9. Jakie metody stosowane są w ramach gospodarki finansowej ?

Definicja: tworzenie, gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych.

Metoda bezzwrotna: polega na nieodpłatnym i bezzwrotnym wyposażeniu szczególnych podmiotów w środki pieniężne i ma zastosowanie przede wszystkim do jednostek budżetowych świadczących - co do zasady - oznaczonego terminu.

Metoda zwrotna: polega na utworzeniu, gromadzeniu zasobów pieniężnych na czas oznaczony, z obowiązkiem ich zwrotu po upływie oznaczonego terminu.

10. Charakterystyka budżetu państwa:

1. definicja - budżet państwa

Definicja: budżet państwa jest ręcznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów

:

2. jakie podmioty finansowane są w PL z budżetu państwa ?

• Organów władzy państwowej, kontroli i ochrony praw.

• Sądów i trybunałów.

• Administracji rządowej.

c) w jakiej formie prawnej i przez kogo zostaje uchwalony budżet państwa ?

Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej „rokiem budżetowym”. Do budżetu państwa włączone są środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi i wydatki z nich finansowane.

11. Jaka jest zawartość treściowa ustawy budżetowej ?

1. Dochody budżetu państwa według ważniejszych źródeł, części i działów klasyfikacji budżetowej.

2. Wydatki budżetu państwa.

3. Deficyt budżetu państwa oraz źródła jego pokrycia.

4. Limity zatrudnienia w administracji rządowej (publicznej).

5. Przychody i rozchody budżetu państwa.

6. Zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych gospodarstw jednostek budżetowych i środków specjalnych.

7. Plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych.

8. Zestawienie dotacji dla państwowych agencji i fundacji z udziałem Skarbu Państwa.

• Zakres i kwoty dotacji przedmiotowych

• Wykaz jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i ich wysokość.

12. Jakie elementy zawiera uzasadnienie do projektu ustawy budżetowej ?

Projekt ustawy budżetowej zawiera uzasadnienie składające się z:

1. Głównych celów polityki społecznej i gospodarczej

2. Założeń makroekonomicznych na planowany rok budżetowy i dwa kolejne lata dotyczące:

• Kształtowania się produktu krajowego brutto.

• Państwowego długu publicznego oraz dług Skarbu Państwa.

• Poziom cen towarów i usług konsumpcyjnych.

13. Jakie są funkcje budżetu państwa ?

1. Rozdzielcza (redystrybucyjna) gromadzenie, podział i wydatkowanie zasobów pieniężnych na sfinansowanie wydatków ponoszonych przez państwo (sferę budżetową, ubezpieczeń społecznych, przedsiębiorstwa, gminy).

Obok wydatków obligatoryjnych wyróżniamy szereg form wspierania procesów gospodarczych:

• Dopłaty do kredytów na wybrane cele.

• Wydatki związane z poręczeniami państwowymi.

• Wydatki na promocję eksportu.

• Wydatki na prywatyzację.

• Dotację inwestycyjne.

W wyniku redystrybucji dochodów budżetu państwa następuje:

• Różnymi działaniami gospodarki narodowej.

• Różnymi regionami kraju.

• Różnymi grupami ludności.

• Różnymi państwami (pożyczki zagraniczne).

2. Kontrolna - ściśle związana z funkcją rozdzielczą, gdyż proces gromadzenia i wydatkowania środków budżetowych jest kontrolowany pod kątem oceny celowości legalności i efektywności gospodarki.

14. Jakie są znane rodzaje kontroli budżetowej i na czym polegają ?

• Wstępna - odnosi się do planu budżetowego.

• Bieżąca - w toku wykonywania planu budżetowego.

• Ex post zwana sprawozdawczą - odnoszącą się do prawidłowości wykonywania planu budżetowego.

15. Charakterystyka klasyfikacji budżetowej i jej kryteria.

1. Podmiotowe: podział resortowy, każda część odpowiada poszczególnym organom administracji rządowej np.: Budżet Ministerstwa Kultury i Sztuki

2. Przedmiotowo - funkcjonalne - podział wg źródła pochodzenia np.: podział dochodów na dochody od osób prawnych lub od osób fizycznych, a wydatków według celów przeznaczenia środków. Dochody i wydatki podlegają podziałowi na działy i rozdziały a te z kolei na paragrafy

3. Rodzajowe - paragrafy określające rodzaje dochodów np.: z VAt, a także rodzaje wydatków np.: wynagrodzenia osobowe. W obrębie paragrafów można dokonać szczegółowego podziału na tzw. pozycje.

16. Jaka jest definicja i rodzaje dochodów budżetu państwa ?

Definicja: wszelkie wpłaty dokonywane na rzecz budżetu pochodzące od przedsiębiorstw państwowych, sektora prywatnego, ludności czy z zagranicy.

Dochody rzeczywiste: pochodzą od jednostek spoza systemu budżetowego m.in. od podmiotów gospodarczych i osób fizycznych i kształtują wielkość budżetu.

Dochody rozliczeniowe: zwane przelewami wewnątrz budżetowymi polegają przesumowaniu dochodów budżetowych między budżetem państwa, a budżetami lokalnymi gmin.

17. Kryteria klasyfikacyjne dochodów budżetu państwa.

1. Ekonomiczne - grupowa wg źródła pochodzenia np. od podmiotów gospodarczych czy osób fizycznych.

2. Prawne:

• Bezzwrotne podatki

• Zwrotne obligacje

• Odpłatne świadczenia od państwa opłata skarbowa

• Nieodpłatne podatki

• Przymusowe podatki

• Dobrowolne podatki

• Zasadnicze podatki

• Uboczne podatki

1. Organizacyjne: budżetu państwa i gmin.

18. Charakterystyka podatkowych i nie podatkowych dochodów budżetu państwa.

1. Podatki i opłaty, które na mocy odrębnych ustaw nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego funduszów celowych oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych.

2. Cła.

3. Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa.

4. Dewidenty.

5. Wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego.

6. Wpłaty nadwyżek środków obrotowych państwowych zakładów budżetowych oraz części zysku gospodarstw pomocniczych państwowych jednostek budżetowych.

7. Dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

8. Dochody z najmu i dzierżawy oraz innych mów o podobnym charakterze składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

9. Opłaty od poręczeń i gwarancji udzielanych przez Skarb Państwa.

10. Odsetki od środków na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

11. Odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa.

12. Odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych.

13. Grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile na mocy odrębnych przepisów nie stanowią dochodów innych jednostek sektora finansów publicznych.

14. Spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa.

15. Inne dochody publiczne: obligacje, bony skarbowe, pożyczki.

19. Jaka jest definicja i na co mogą być przeznaczone wydatki budżetowe ?

1. Wydatki - wydatkowanie środków pieniężnych przez państwo w celu zaspokojenia potrzeb publicznych.

Wydatki budżetu państwa przeznaczone są na:

1. Realizacji zadań wykonywanych przez organ władzy państwowej kontroli i ochrony prawa oraz administracja rządowa, sądy i trybunały.

2. Subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego.

3. Dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego ustawami.

4. Dofinansowanie zadań własnych jednostek samorządy terytorialnego.

5. Dotacje na zadania określone ustawami.

6. Współfinansowanie programów realizowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi.

Z budżetu państwa w zakresie ustalonym w ustawie budżetowej mogą być udzielane pożyczki:

• Dla jednostek samorządu terytorialnego ramach postępowania naprawczego.

• Wynikające z umów międzynarodowych.

• Wynikające z ustaw innych niż ustawa budżetowa.

Pożyczki udzielane z budżetu państwa są oprocentowane; wysokość oprocentowania określa umowa.

20. Klasyfikacja wydatków budżetu państwa.

Wydatki bieżące:

• Subwencje ogólne dla jednostek samorządów terytorialnych

• Dotacje

• Wynagrodzenia i uposażenia oraz składki od nich naliczane

• Inne świadczenia na rzecz osób fizycznych.

• Zakupy towarów i usług.

• Inne wydatki związane z funkcjonowaniem jednostek budżetowych lub realizację ich statutowych zadań.

Dotacjami są: podlegające szczególnym zasadom rozliczenia i wydatki budżetu państwa przeznaczone na:

1. Finansowanie lub dofinansowanie:

• Zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami.

• Ustawowo określonych zadań realizowanych przez jednostki inne niż jednostki samorządu terytorialnego.

• Bieżących zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego.

• Zadań zleconych do realizacji jednostkom niezaliczonym do sektora finansów publicznych, w tym fundacjom i stowarzyszeniom.

• Kosztów realizacji inwestycji, zwane dalej „dotacjami celowymi”

• Dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu, zwane dalej „dotacjami podmiotowymi”.

• Dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług, kalkulowanych według stawek jednostkowych, zwane dalej „dotacjami przedmiotowymi”

• Dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnej ustawie.

• Pierwsze wyposażenie środki obrotowe nowo tworzonych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, zwane dalej „dotacjami na pierwsze wyposażenie…”

3. Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa:

• Wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych

• Oprocentowanie zaciągniętych kredytów i pożyczek

• Wpłat związanych przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami dzielonymi.

4. Wydatki majątkowe:

• Wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wzniesienie wkładów spółek prawa handlowego.

• Wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizowanych inwestycji.

21. Co to jest deficyt budżetowy i jakie są źródła jego pokrycia ?

Deficyt budżetowy: różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu lub deficyt budżetu państwa.

Deficyt budżetu państwa może być pokryty przychodami pochodzącymi z:

1. Sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym.

2. Kredytów zaciągniętych w bankach krajowych i zagranicznych.

3. Pożyczek.

4. Prywatyzacji majątku Skarbu Państwa.

5. Nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych.

22. Jakie są dochody podatkowe gmin ?

Wpływy z ustalanych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw podatków:

1. Od nieruchomości

2. Rolnego

3. Leśnego

4. Od środkowych transportowych

5. Od działalności gospodarczej osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej.

6. Od spadków i darowizn.

7. Od posiadania psów.

PRAWO BANKOWE:

23. Jaki jest zakres przedmiotowy ustawy prawo bankowe ?

Ustawa określa zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego,, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków

24. Jaka jest definicja pojęcia „bank” ?

Definicja: Bank jest osobą prawna utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

25. W jakich przypadkach podmioty nie będące bankami mają prawo do używania w swej nazwie „bank i kasa” ?

1. Nie dotyczy to jednostek organizacyjnych używających wyrazów „bank” lub „kasa”, z których działalności jednoznacznie wynika, że jednostki te nie wykonują czynności bankowych Np. będzie to Bank krwi lub Kasa chorych.

2. Wyraz „kasa” może być także używany w nazwie oraz do określenia działalności lub reklamy jednostki organizacyjnej, która na podstawie odrębnej ustawy gromadzi oszczędności oraz udziela pożyczek pieniężnych osobom fizycznym zrzeszonym w tej jednostce Np. będzie to Szkolne kasy oszczędnościowe oraz kasy zapomogowo-pożyczkowe.

Na pograniczu podpunktu a) i b) jest Np. SKOK.

26. Jakie są rodzaje banków i wg jakich kryteriów następuje ich wyodrębnienie ?

Bank krajowy: bank mający siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Bank zagraniczny: bank mający siedzibę za granica.

27. Charakterystyka czynności bankowych:

1. Obligatoryjnych

Czynności bankowe (czynności obligatoryjne):

• Przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów.

• Prowadzenie innych rachunków bankowych.

• Udzielanie kredytów.

• Udzielanie gwarancji bankowych.

• Emitowanie bankowych papierów wartościowych.

• Przeprowadzanie bankowych rozliczeń bankowych (czynności gotówkowe i bezgotówkowe).

• Wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

2. Fakultatywnych

• Udzielanie pożyczek bankowych.

• Operacje czekowe i wekslowe.

• Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu.

• Terminowe operacje finansowe (np. kontrakty terminowe).

• Nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych.

• Przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejmowych.

• Wykonywanie czynności obrotu dewizowego.

• Udzielanie poręczeń.

• Wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisja papierów wartościowych

Czynności bankowe - podstawowe zasady:

1. Oświadczenia woli składane w związku z dokonywaniem czynności bankowych mogą być wyrażone za pomocą elektronicznych nośników informacji.

2. Związane z czynnościami bankowymi dokumenty mogą być sporządzane za pomocą elektronicznych nośników informacji, jeżeli dokumenty te zostaną w sposób należyty utrwalone i zabezpieczone.

3. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemna, uznaje się, że czynność dokonana w formie, spełnia wymagania formy pisemnej.

28. Jaką działalnością mogą zajmować się banki poza wykonywaniem czynności bankowych ?

Banki poza wykonywaniem czynności bankowych mogą:

1. Obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej niebędącej bankiem lub jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

2. Zaciągać zobowiązania związane z emisja papierów wartościowych Np., kiedy banki zlecają osobom trzecim emisję papierów wartościowych.

3. Dokonywać na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym, że bank jest obowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia.

4. Nabywać i zbywać nieruchomości.

5. Świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych.

6. Świadczyć inne usługi Np. banki mogą oddawać do lenzing'u majątek ruchomy i nieruchomy.

29. W jakich formach prawnych mogą działać banki w PL ?

Banki mogą być tworzone jako:

1. Banki państwowe

2. Banki spółdzielcze lub

3. Banki w formie spółek akcyjnych.

30. Charakterystyka procedury tworzenia banku państwowego:

1. kto i w jakiej formie wydaje decyzję o utworzeniu banku państwowego ?

Bank państwowy może być utworzony:

• Przez Rade Ministrów w drodze rozporządzenia.

• Na wniosek Ministra Skarbu Państwa.

• Zaopiniowany przez Komisje Nadzoru Bankowego.

Rozporządzenie Rady Ministrów o utworzeniu banku państwowego określa:

• Nazwę i siedzib.

• Przedmiot i zakres działania banku.

• Jego fundusze statutowe, w tym środki wydzielone z majątku Skarbu Państwa, które stają się majątkiem banku.

1. jakie organy występują w banku państwowym i jakie są ich zadania ?

Organy banku - zasady:

• Organami banku państwowego są: rada nadzorcza i zarząd.

• Członkowie zarządów lub rad nadzorczych nie mogą zajmować się działalności konkurencyjna - nie mogą być członkami zarządy lub rady nadzorczej innego banku chyba, że bank państwowy jest akcjonariuszem tego banku.

• Radę nadzorcza powołuje się na 3 lata spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje z zakresu finansów. Przewodniczącego rady nadzorczej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Skarbu Państwa.

• Członkowie rady są powoływani przez Ministra Skarbu Państwa spośród osób niebędących członkami zarządu tego banku. Odwołanie członków rady następuje w takim samym trybie, w jakim zostali powołani.

• Prezesa zarządu banku państwowego powołuje i odwołuje, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego, rada nadzorcza banku. Wiceprezesów i pozostałych członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza banku, na wniosek prezesa zarządu.

• Rada nadzorcza:

• Sprawuje nadzór nad działalnością banku państwowego.

• Zatwierdza przedstawione przez zarząd sprawozdanie finansowe oraz podział zysku i sposób pokrycia strat, a także

• Przyjmuje sprawozdania z działalności banku, udziela zarządowi banku zaleceń oraz

• Może zawieszać w czynnościach członków zarządu banku.

• Uchyla uchwałę zarządu banku w razie stwierdzenia jej niezgodności z przepisami prawa lub statutem banku.

• Zarząd banku rozpatruje sprawy dotyczące działalności banku oraz podejmuje w tych sprawach uchwały, których wykonywanie zapewnia prezes zarządu banku.

• Prezes zarządu banku państwowego reprezentuje bank, przewodniczy zarządowi baku oraz organizuje działalność banku.

• Szczegółowy zakres działania rady nadzorczej i zarządu oraz osoby uprawnione do reprezentowania banku określa statut banku państwowego nadany mu, w drodze rozporządzenia przez Ministra Finansów, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego

2. Warunki jakie muszą spełnić kandydaci na członków zarządu i rady nadzorczej ?

31. Na podstawie jakich przepisów tworzone są banki spółdzielcze ?

Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni, określonej ustawa z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze.

Bank spółdzielczy może być utworzony - z zachowaniem trybu określonego przepisami ustawy - Prawo spółdzielcze - (postępowanie rejestrowe w sadzie) na podstawie:

• Zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego,

• Wydanego w uzgodnieniu z Ministrem Finansów, na wniosek założycieli, z uwzględnieniem zasad określonych z ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki żywnościowej oraz o zmianie niektórych ustaw przepisy art. 30-38 stosuje się odpowiednio. Statut banku spółdzielczego pod rygorem nieważności powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

32. Jakie warunki negatywne i pozytywne stawia prawo bankowe na członków zarządu banku ?

33. Akcje banku - rodzaje akcji i sposób dokonywania nimi obrotu.

Akcje banku - zasady:

• Akcje banków są akcjami imiennymi, z wyjątkiem akcji dopuszczonych d obrotu publicznego. W okresie roku, licząc od daty wpisania banku do rejestru handlowego, zbycie akcji imiennych przez akcjonariuszy wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego.

• W razie uchylenia decyzji wyrażającej zgodę na wyprowadzenie akcji banku do obrotu publicznego, akcje banku na okaziciela podlegają zamianie na akcje imienne.

• Zamianie na akcje imienne podlegają również akcje banku na okaziciela, które nie są przedmiotem publicznego obrotu papierami wartościowymi.

34. Jakie warunki powinni spełniać założyciele aby uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności bankowej ?

Utworzenie banku może nastąpić, jeżeli:

1. Zostało zapewnione wyposażenie banku w:

• Fundusze własne, których wielkość powinna być dostosowana do rodzaju czynności bankowych przewidzianych do wykonywania i rozmiaru zamierzonej działalności, z tym, że jeden założyciel oraz grupa założycieli, pozostających w stosunku dominacji i zależności, może wnieść wkład pieniężny w kwocie nieprzekraczającej połowy kapitału założycielskiego.

• Pomieszczenia posiadające odpowiednie urządzenia techniczne, należycie zabezpieczające przechowywane w banku wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej.

2. Założyciele oraz osoby przewidziane od objęcia w banku stanowisk członków zarządu dają rękojmię prowadzenia działalności w sposób należycie zabezpieczający interesy klientów banku.

3. Co najmie 2 osoby przewidziane do objęcia w banku stanowisk członków zarządu posiadają wykształcenie i doświadczenie zawodowe niezbędne do kierowania bankiem.

4. Dysponuje odpowiednimi warunkami do przechowywania środków pieniężnych i innych wartości, z uwzględnieniem zakresu i rodzaju prowadzonej działalności bankowej.

5. Spełnia inne warunki określone w decyzji o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.

Zezwolenie traci moc, jeżeli w terminie roku od wydania zezwolenia na utworzenie banku nie rozpoczął on działalności (art. 30-38 UST.).

35. Jaka jest minimalna zawartość treściowa statutu banku ?

Projekt statutu banku określa w szczególności:

• Jego nazwę, która powinna zawierać wyraz „bank” i odróżniać się od nazwy innych banków oraz wskazywać, czy jest to bank państwowy, bank w formie spółki akcyjnej czy bank spółdzielczy.

• Siedzibę banku, przedmiot działania i zakres jego działalności.

• Organy i organizacje banku oraz zasady składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych.

• Zasady sprawowania kontroli wewnętrznej.

• Fundusze własne oraz zasady gospodarki finansowej.

Statut banku powinien być zgodny z zezwoleniem na utworzenie banku. Zmiana statutu wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego.

36. Jakie wymogi kapitałowe stawia prawo założycielom banków S.A. i od czego zależy faktyczna wysokość kapitału założycielskiego ?

Wymogi kapitałowe.

Wnoszony przez założycieli banu kapitał założycielski nie może być niższy od równowartości w złotych 5 000 000 euro przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu wydania zezwolenia na utworzenie banku.

Kapitał założycielski banku wnoszony w formie pieniężnej musi być wpłacony przez założycieli w walucie polskiej na rachunek bankowy w banku krajowym, otwarty w celu dokonania wpłat na kapitał założycielski banku. Pokrycie pełnej kwoty kapitału założycielskiego banku powinno być dokonane przez wpisaniem banku do właściwego rejestru.

37. Jakie są warunki dla utworzenia przez bank krajowy banku zagranicznego ?

Utworzenie banku za granicą banku przez bank krajowy wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego. Wniosek o utworzenie za granica banku powinien zawierać:

• Określenie nazwy, siedziby i formy organizacyjnej banku.

• Dane dotyczące założycieli i kapitału założycielskiego.

Do wniosku załącz się:

• Projekt statutu oraz uzasadnienie utworzenia banku za granicą.

• Program działalności i plan finansowy banku na okres, co najmniej trzyletni.

• Informacje o przepisach prawnych obowiązujących w państwie przyjmującym w zakresie:

• Zezwoleń na podjęcie działalności przez bank.

• Przepisów podatkowych dotyczących działalności banków.

• Przepisów dotyczących transferu dewiz i nadzoru bankowego.

38. Jakie są zasady i zakres działania oddziałów banków zagranicznych w PL ?

Formy prawne banków zagranicznych w Polsce.

Utworzenie oddziału banku zagranicznego w kraju następuje na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, wydanego po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych, na wniosek zainteresowanego banku.

Wniosek powinien zawierać:

• Nazwę i siedzibę banku występującego z wnioskiem oraz charakterystykę jego działalności.

• Rodzaje czynności bankowych, do których wykonywania ma być upoważniony oddział banku, oraz siedzibę oddziału.

• Wielkość funduszy przydzielonych do dyspozycji oddziału.

• Dane dotyczące, co najmniej 2 osób przewidzianych do objęcia w oddziale stanowisk dyrektora lub jego zastępcy.

Do wniosku załącza się zobowiązanie występującego z wnioskiem banku zagranicznego o zaspokajaniu wszelkich roszczeń, jakie mogą powstać w stosunkach między oddziałem i innymi podmiotami.

W zezwoleniu na utworzenie oddziału banku zagranicznego w kraju Komisja Nadzoru Bankowego ustala w szczególności siedzibę oddziału, rodzaj czynności bankowych, do których wykonywania oddział jest upoważniony, oraz minimalną wysokość funduszy niezbędnych do działalności oddziału.

Oddziały banków zagranicznych podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Do postępowania przy tworzeniu oddziału banku zagranicznego w kraju stosuje się takie same wymogi jak przy tworzeniu banku krajowego w Polsce.

Oddział banku zagranicznego jest obowiązany:

• Używać nazwy banku zagranicznego w języku państwa jego siedziby wraz z przetłumaczonym na język polski określeniem formy prawnej banku oraz dodaniem wyrazów oddział w Polsce.

• Prowadzić oddzielną rachunkowość w języku polskim, zgodnie z przepisami obowiązującymi banki krajowe.

Powołanie dyrektora i jednego z zastępców dyrektora oddział banku zagranicznego następuje za zgodą Komisji Nadzoru Bankowego. Z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje bank zagraniczny.

Do oddziałów banków zagranicznych, działających na terenie RP, stosuje się przepisy prawa polskiego.

39. Czym mogą zajmować się przedstawicielstwa banków zagranicznych działające w PL?

40. Charakterystyka procesu przekształcania banku.

Bank państwowy może być przekształcony w bank w formie spółki akcyjnej.

Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Bankowego, w drodze rozporządzenia:

• Przekształca bank państwowy w spółkę akcyjną z udziałem Skarbu Państwa.

• Do spółki akcyjnej na pokrycie kapitału akcyjnego, w jakim zaś nastąpi zbycie tego majątku tworzonej spółce z udziałem Skarbu Państwa.

Przekształcenie banku państwowego w spółkę akcyjną nie powoduje zmian w zakresie zawartych przez bank umów i uprawnień z tytułu decyzji administracyjnych.

Przekształcenie banku następuje na podstawie bilansu sporządzonego na dzień przekształcenia. Z tym dniem bank w formie spółki akcyjnej wchodzi we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego banku państwowego.

W dniu uzyskania osobowości prawnej przez bank w formie spółki akcyjnej bank państwowy ulega likwidacji, a jego organy ulegną rozwiązaniu.

W zakresie nieuregulowanym w ustawie, przy przekształceniu banku państwowego w bank w formie spółki akcyjnej stosuje się określony w przepisach \kodeksu spółek handlowych tryb postępowania przy zawiązywaniu spółki akcyjnej, z wyłączeniem art. 312 i art. 336

Przy zbywaniu osobom trzecim należących do Skarbu Państwa akcji banku powstałego w wyniku przekształcenia banku państwowego stosuje się odpowiednie przepisy działów IV i V ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorców państwowych (Art. 43-48).

41. Jakie są zasady ogólne dot. prowadzenia rachunków bankowych ?

1. Posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku.

2. W umowie z bankiem mogą być zawarte postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami.

3. Bank dokłada szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych.

4. Rachunek bankowy może być prowadzony dla kilku osób fizycznych albo kilku jednostek samorządu terytorialnego (rachunek wspólne).

5. W przypadku rachunku wspólnego prowadzonego dla osób fizycznych o ile umowa rachunku bankowego nie stanowi inaczej.

• Każdy ze współposiadaczy rachunku może dysponować samodzielnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku.

• Każdy ze współposiadaczy rachunku może w każdym czasie wypowiedzieć umowę ze skutkiem dla pozostałych współposiadaczy.

6. Rachunek wspólny dla jednostek samorządu terytorialnego może być prowadzony wyłącznie w związku ze wspólnym wykonywaniem zadań publicznych, w tym dla realizacji przedsięwzięć współfinansowanych ze środków UE.

7. Umowa rachunku wspólnego dla jednostek samorządu terytorialnego powinna określać cel, dla którego rachunek jest prowadzony.

8. Zasady dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku wspólnym prowadzonym dla jednostek samorządu terytorialnego oraz zasady wypowiadania umowy tego rachunku określa umowa rachunku bankowego.

9. Bank może wydać posiadaczowi rachunku oszczędnościowego oraz posiadaczowi rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej imienną książeczkę oszczędnościową lub inny imienny dokument potwierdzający zawarcie umowy. W nazwie dokumentu należy użyć w odpowiednim wypadku wyrazu „oszczędnościowy”.

10. Wydanie tego dokumentu zwalnia bank od obowiązku przesyłania posiadaczowi rachunku bakowego wyciągów z tego rachunku.

11. W przypadku utraty dokumentu podlega on umorzeniu.

42. Jakie rodzaje rachunków bankowych mogą być prowadzone dla:

1. przedsiębiorców (osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą)

• Rachunki rozliczeniowe oraz rachunki lokat terminowych

1. dla osób nie prowadzących działalności gospodarczej ?

• Rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych

43. Jaka jest minimalna zawartość treściowa umowy rachunku bankowego ?

1. Stronę umowy.

2. Rodzaj otwieranego rachunku,

3. Walutę rachunku,

4. Czas trwania umowy,

5. Fakultatywne: oprocentowanie środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku - wysokość tego oprocentowania i przesłanki dopuszczalności jego zmiany przez bank, a także terminy wypłaty, postanowienia do dyspozycji lub kapitalizacji należnych odsetek,

6. Wysokość prowizji i opłat za czynności związane z wykonywaniem umowy oraz przesłanki i tryb ich zmiany przez bank,

7. Formy i zakres rozliczeń pieniężnych dokonywanych na polecenie posiadacza rachunku oraz terminy ich realizacji,

8. Przesłanki i tryb dokonywania zmian umowy,

9. Przesłanki i tryb rozwiązywania umowy rachunku bankowego,

10. Zakres odpowiedzialności banku za terminowe i prawidłowe przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych oraz wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu realizacji dyspozycji posiadacza rachunku.

44. Jakie obowiązki ciążą na banku w przypadku śmierci posiadacza rachunku bankowego?

Śmierć posiadacza rachunku - przypadku śmierci posiadacza rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej bank jest zobowiązany wypłacić z tych rachunków:

1. Kwotę wydatkowaną na koszty pogrzebu posiadacza rachunku osobie, która przedstawiła rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią kosztów - w wysokości nieprzekraczającej kosztów urządzenia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku - nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.

2. Kwotę równą wpłatom na rachunki dokonywanym przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunku, wskazaną we wniosku organu wypłacającego to świadczenie lub uposażenie, skierowanym do banku wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat.

3. Bank jest zwolniony od wypłaty pełnej lub częściowej kwoty, jeżeli przed otrzymaniem wniosku organu wypłacającego świadczenie lub uposażenie dokonał z tych rachunków wypłat innym uprawnionym osobom, które to wypłaty nie pozwalają zrealizować wniosku całości lub części, oraz w terminie 30 dni od otrzymania wniosku poinformuje o tym ten organ, wraz ze wskazaniem osób, które pobrały wypłaty.

Wyplata po śmierci:

1. Posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci).

2. Kwota wpłaty bez względu na liczbę wydanych dyspozycji, nie może być wyższa niż dwudziestokrotnie przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.

3. Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci może być w każdym czasie przez posiadacza rachunku zmieniona lub odwołana na piśmie.

4. Posiadacz rachunku wydał więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a łączna suma dyspozycji przekracza limit, dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydana wcześnie.

5. Kwota wypłacona nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.

45. Umowa kredytu - definicja i jej cechy charakterystyczne.

Definicja: przez umowę kredytu:

1. Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a

2. Kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w mowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

46. Analiza treści umowy kredytu.

1. Strony umowy,

2. Kwotę i walutę kredytu,

3. Cel, na który kredyt został udzielony,

4. Zasady i termin spłaty kredytu,

5. Wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,

6. Sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,

7. Zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,

8. Terminy i sposób postanowienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,

9. Warunki dokonywania zmian i rozwiązywania umowy.

47. Zdolność kredytowa:

1. definicja

Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

2. sposoby badania zdolności kredytowej

• Kredytobiorca jest obowiązany przełożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.

• Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, które nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem:

• Ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu,

• Przedstawienia niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu programu naprawy gospodarki podmiotu, którego realizacja zapewni - według oceny banku - uzyskanie zdolności kredytowej w określonym czasie.

• Kredytobiorca jest obowiązany umożliwić podejmowanie przez bank czynności związanych z oceną sytuacji finansowej i gospodarczej oraz kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu.

1. zasady udzielania kredytów.

Suma udzielonych:

• Kredytów,

• Pożyczek pieniężnych,

• Nabytych obligacji innych niż akcje papierów wartościowych,

• Wierzytelności z tytułu gwarancji bankowych,

Poręczeń i akredytyw oraz innych wierzytelności banku w stosunku do jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie ponoszących wspólne ryzyko gospodarcze nie może przekroczyć 25% funduszy własnych banku

48. Co to jest konsorcjum bankowe i jakie są jego zasady funkcjonowania ?

1. Powstaje na podstawie umowy w celu wspólnego udzielania kredytu o utworzeniu konsorcjum bankowego,

2. W umowie banki ustalają warunki udzielenia kredytu i jego zabezpieczenia oraz wyznaczają bank umocowany do zawarcia umowy kredytu.

3. Banki ponoszą ryzyko związane z udzielonym kredytem proporcjonalnie do wysokości wniesionych środków finansowych do wspólnie udzielonego kredytu.

49. Jakie zadania ciążą na banku w trakcie obowiązywania umowy kredytu ?

Może żądać w czasie obwiązywania umowy kredytu od kredytobiorcy przedstawienia informacji i dokumenty niezbędnych do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz umożliwiające kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu.

W razie stwierdzam przez bank kredytujący, że warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, lub w razie zagrożenia terminowej spłaty kredytu z powodu złego stanu majątkowego kredytobiorcy, bank może:

1. Wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub w części,

2. Zażądać dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu bądź przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez bank.

Żądać dotrzymania okresu wypowiedzenia, który - co do zasady - wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni, o ile umowa kredytu nie przewiduje okresu dłuższego.

Żądać - po upływie okresu wypowiedzenia umowy kredytu - od kredytobiorcy niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi bankowi za okres korzystania kredytu, o ile umowa kredytu nie stanowi inaczej.

50. Pożyczka pieniężna:

1. definicja

przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy

2. podobieństwa i różnice pomiędzy pożyczką a kredytem

PRAWO UBEZPIECZENIOWE:

51. Jaka jest definicja umowy ubezpieczeniowe j?

Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

52. Jaką postać mogą przejmować świadczenia finansowe wypłacane przez zakłady ubezpieczeń ?

Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie:

1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;

2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku Wżyciu osoby ubezpieczonej.

Do renty z umowy ubezpieczenia nie stosuje się przepisów kodeksu

53. Jakie są zasady ogólne dot. umów ubezpieczenia ?

1. a)umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli w chwili jej zawarcia przewidziany w niej wypadek już zaszedł albo jeżeli odpadła już możliwość jego zajścia, chyba że ubezpieczenie obejmuje okres poprzedzający zawarcie umowy.

2. objęcie ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie umowy jest bezskuteczne, jeżeli w chwili zawarcia umowy którakolwiek ze stron wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć ze wypadek zaszedł lub że odpadła możliwość jego zajścia w tym okresie. Przepisu tego nie stosuje się do ubezpieczeń zbiorowych, jeżeli umowa albo-ogólne warunki ubezpieczenia przewidują odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za wypadki zaś złe przed zawarciem umowy.

3. postanowienia ogólnych warunków ubezpieczenia lub postanowienia umowy ubezpieczenia sprzeczne z przepisami KC są nieważne.

4. w ubezpieczeniach dotyczących obrotu z zagranicą mogą być stosowane zagraniczne warunki ubezpieczeń, odbiegające od przepisów niniejszego tytułu.

5. umowę ubezpieczenia można zawrzeć także na rzecz osoby trzeciej. Osoba trzecia mate nie być w umowie wymieniona. Ubezpieczający może w czasie trwania umowy- wskazywać osoby, na których rzecz została zawarta umowa.

6. jeżeli nie umówiono się inaczej osobie trzeciej przysługuje bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie lub świadczenie należne z tytułu tej umowy. g) odszkodowanie lub' świadczenie z tytułu umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej zakład ubezpieczeń może wypłacić ubezpieczającemu za zgodą osoby, na której rzecz umowa ubezpieczenia została zawarta.

54. Jakie są zasady odpowiedzialności wynikające z umów ubezpieczenia ?

55. Czego dot. ubezpieczenie majątkowe ?

a) mienia albo

b)odpowiedzialności cywilnej

56. Charakterystyka umów ubezpieczenia OC.

a) zakład ubezpieczeń zobowiązuje się -do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim.

b) odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa-ubezpieczenia.

57. Jakie są zasady dotyczące ubezpieczenia mienia ?

a) jeżeli po zawarciu umowy ubezpieczenia własność ubezpieczonej nieruchomości przeszła na inną osobę, prawa i obowiązki z umowy tej wynikające przechodząca nowego właściciela. Jednakże zarówno zakład ubezpieczeń, jak i nowy właściciel mogą umowę wypowiedzieć na zasadach określonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia.

b) dawny i nowy właściciel ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę składki przypadającej za czas do chwili otrzymania przez zakład ubezpieczeń wiadomości o zmianie właściciela,

c) w odniesieniu do rzeczy ruchomych rozwiązuje się wskutek przejścia własności rzeczy ubezpieczonej na inną osobę,

d) suma ubezpieczenia ustalona w umowie stanowi górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

e) gdy po zawarciu umowy wartość ubezpieczonego mienia uległa zmniejszeniu, ubezpieczający może żądać odpowiedniego zmniejszenia sumy ubezpieczenia,

f) zmniejszenia sumy ubezpieczenia może także z tej samej przyczyny dokonać jednostronnie zakład ubezpieczeń, zawiadamiając o tym jednocześnie ubezpieczającego,

g) zmniejszenie sumy ubezpieczenia pociąga za sobą odpowiednie zmniejszenie składki począwszy od dnia pierwszego tego miesiąca, w którym ubezpieczający zażądał zmniejszenia sumy ubezpieczenia lub w którym zakład ubezpieczeń zawiadomił ubezpieczającego jednostronnym zmniejszeniu tej sumy,

h) w razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć wszelkich dostępnych mu środków w celu zmniejszenia szkody w ubezpieczonym mieniu oraz w celu zabezpieczenia bezpośrednio zagrożonego mienia przed szkodą.

i) jeżeli ubezpieczający dopuścił się rażącego niedbalstwa w wykonaniu powyższych obowiązków, odszkodowanie się nie należy, chyba ze zapłata całości lub części odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach zasadom współżycia społecznego albo-interesom gospodarki narodowej.

j) zakład ubezpieczeń obowiązany jest; w granicach sumy ubezpieczenia, zwrócić ubezpieczającemu poniesione przez niego koszty wynikłe z zastosowania środków, mające na celu zmniejszenie poniesionej szkody

k) zakład ubezpieczeń jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający albo osoba. z którą ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za którą ponosi odpowiedzialność, wyrządziła szkodę umyślnie.

W razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba, że zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach zasadom współżycia społecznego albo interesom gospodarki narodowej.

l) jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na zakład ubezpieczeń do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje, co do 'pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem zakładu ubezpieczeń,

ł) nie przechodzą na zakład ubezpieczeń roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za które ponosi odpowiedzialność,

58. Jaki jest zakres przedmiotowy ubezpieczeń osobowych ?

1. przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku;

2. przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków uszkodzenie ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

59. Jakie są zasady wykonywania ubezpieczeń osobowych ?

1. ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w ogólnych warunkach ubezpieczenia,

2. umowę uważa się za wypowiedzianą przez ubezpieczającego, jeżeli składka nie została zapłacona w terminie określonym w ogólnych warunkach ubezpieczenia mimo uprzedniego wezwania do zapłaty w dodatkowym terminie określonym w OWU

3. ubezpieczony może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek jego śmierci; że również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela,

4. wskazanie uprawnionego do otrzymania sumy ubezpieczenia staje się bezskuteczne, jeżeli uprawniony zmarł przed śmiercią ubezpieczonego albo jeżeli umyślnie przyczynił się do jego śmierci,

5. jeżeli w chwili śmierci ubezpieczonego nie, ma osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia, suma ta przypada najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia, chyba że umówiono się inaczej,

6. przy ubezpieczeniu na życie samobójstwo ubezpieczonego nie zwalnia zakładu ubezpieczeń od obowiązku świadczenia, jeżeli samobójstwo nastąpiło po upływie lat dwóch od zawarcia umowy ubezpieczenia,

7. po upływie lat trzech od zawarcia umowy ubezpieczenia na życie zakład ubezpieczeń nie może podnieść zarzutu, że przy zawieraniu umowy ubezpieczający podał wiadomości nieprawdziwe, w szczególności że zataił chorobę osoby ubezpieczonej, Ogólne warunki ubezpieczenia mogą skrócić powyższy termin.

60. Co obejmuje swoim zakresem ustawa o działalności ubezpieczeniowej ?

określa warunki, zasady podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie ubezpieczeń majątkowych i osobowych

61. Jaka jest definicja działalności ubezpieczeniowe j?

przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych, w zakresie grup ubezpieczeń zgodnie z załącznikiem do ustawy.

62. Charakterystyka czynności ubezpieczeniowych.

1. zawieranie umów ubezpieczenia, umów reasekuracji oraz umów gwarancji ubezpieczeniowych bądź zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym w rozumieniu przepisów o pośrednictwie ubezpieczeniowym

2. b)Wypłacanie ustalonych odszkodowań i innych należnych uprawnionym świadczeń z tytułu umów określonych powyżej,

3. c)przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w Związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej,

4. d)ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeśli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów, o których- mowa w pkt a).

5. e)ocena ryzyka w ubezpieczeniach majątkowych i osobowych oraz umowach-gwarancji ubezpieczeniowych

6. f)ustalenie wartości przedmiotu ubezpieczenia,

7. g)ustalenie składek i prowizji ubezpieczeniowych należnych z tytułu zawieranych umów oraz ich egzekwowanie,

8. h)kontrola przestrzegania przez ubezpieczających zastrzeżonych w umowie bądź ogólnych warunkach ubezpieczeń obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową,

9. i)ustalenie przyczyn i okoliczności wypadków ubezpieczeniowych

10. j)ustalenie wysokości szkód i rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych,

11. prowadzenie postępowań regresowych,.

12. l)marketing i reklama w zakresie świadczonych usług ubezpieczeniowych,

13. ł)lokowanie środków zakładów ubezpieczeń,

14. zapobieganie powstawaniu bądź zmniejszeniu skutków wypadków ubezpieczeniowych, jeżeli są one wykonywane 'przez zakłady ubezpieczeń.

15. wykonywanie na zleceń zakładu ubezpieczeń czynności określonych. powyżej

PRAWO DEWIZOWE:

63. Jaki jest zakres przedmiotowy prawa dewizowego ?

Określa obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju, a także działalność gospodarczą w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaży.

64. Zdefiniuj następujące pojęcia:

1. Rezydent

Osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu: rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów. Polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

2. Nierezydent

Osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów. Obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

3. krajowe środki płatnicze

Są waluta polska oraz papiery wartościowe i inne dokumenty, pełniące funkcję środka płatniczego , wystawione w walucie polskiej.

Waluta polska są znaki pieniężne (banknoty i monety)będące w kraju pranym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie.

Papierami wartościowymi są papiery wartościowe udziałowe, w szczególności akcje i prawa poboru nowych akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji lub wystawienia.

4. waluty obce

Są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie; na równi z walutami obcymi traktuje się wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych w szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (SDR)

5. obrót dewizowy

Obrót dewizowy z zagranicą jest zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować dokonanie między rezydentem i nierezydentem rozliczeń pieniężnych lub przeniesienie między rezydentem lub nierezydentem własności dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także wykonywanie takich umów lub czynności

- zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować przeniesienie miedzy rezydentami rzeczy lub prawa, których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowych z zagranicą, a także wykonywanie takich umów

- dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także dokonywanie ich przywozu, przekazywanie oraz nadsyłanie z zagranicy do kraju.

Obrót wartościami dewizowymi w kraju - zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami rozliczeń w walutach obcych albo przeniesienie w kraju między rezydentami lub miedzy nierezydentami własności wartości dewizowych, a także wykonywanie takich umów lub czynności.

6. międzynarodowe jednostki rozrachunkowe

wymienialne jednostki rozrachunkowe stosowane w rozliczeniach międzynarodowych w tym SDR - jednostkę rozruchową Międzynarodowego Funduszu Walutowego, ECU - europejską jednostką walutową.

65. Charakterystyka procedury udzielania zezwoleń dewizowych

1. rodzaje zezwoleń dewizowych

Rodzaje zezwoleń: ogólne, indywidualne.

Zezwoleń dewizowych udziela się, jeżeli nie zagraża to bezpieczeństwu państwa, porządkowi publicznemu lub równowadze bilansu płatniczego albo innym podstawowym interesom państwa. W zezwoleniu dewizowym może być ustalony obowiązek spełnienia określonych warunków.

2. podmioty uprawnione do ich wydawania

zezwolenia ogólne » udziela minister właściwy ds. finansów publicznych w drodze rozporządzenia; zezwolenia takie mogą dotyczyć wszystkich lub rodzajowo określonej kategorii podmiotów oraz wszystkich lub rodzajowo określonych czynności,

zezwolenia indywidualne » udzielane są przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego w drodze decyzji administracyjnej; który może uchylić udzielone zezwolenie, jeżeli korzystanie z niego odbywa się wbrew określonym w tym zezwoleniu warunkom, Ponadto Prezes NBP może upoważnić wyłącznie dyrektorów departamentów Centrali Narodowego Banku Polskiego oraz dyrektorów oddziałów Narodowego Banku Polskiego lub jednostek równorzędnych do udzielenia zezwolenia indywidualnego. Decyzje dotyczące wydania zezwoleń indywidualnych przez Prezesa NBP są ostateczne.

Z zezwolenia dewizowego udzielonego na zawarcie urnowy mogą korzystać wszystkie Jej strony, o ile w zezwoleniu nie zastrzeżono inaczej.

Udzielone spółce zezwolenie dewizowe nie przechodzi na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną, gdy spółka, która otrzymała zezwolenie, została przejęta przez inną spółkę lub wraz z inną spółką albo spółkami zawiąże nową spółkę,

3. forma prawna dla poszczególnych rodzajów zezwoleń

66. Charakterystyka ograniczeń w obrocie dewizowym:

Ograniczenia- w obrocie dewizowym będą mogły być znoszone w drodze udzielania zezwoleń dewizowych: ogólnych albo indywidualnych.

Ogólnych zezwoleń dewizowych będzie udzielał; w drodze rozporządzenia, minister właściwy ds. finansów publicznych, natomiast indywidualnych, w drodze decyzji administracyjnych, Prezes NBP.

Kryterium udzielania ogólnych i indywidualnych zezwoleń dewizowych, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy - będzie brak zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, równowagi bilansu płatniczego oraz innych podstawowych interesów państwa.

Ogólne zezwolenia dewizowe, które zostaną udzielone w rozporządzeniu wykonawczym, będą dotyczyły w szczególności ułatwień w obrocie dewizowym z krajami, z którymi wiążą Polskę umowy o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, a które nie należą ani do UE, ani do EOG, ani też do OECD.

Sprawy dotyczące udzielania indywidualnych zezwoleń dewizowych będzie rozstrzygał, na zasadach i w trybie kodeksu postępowania administracyjnego, Prezes Narodowego Banku Polskiego, którego decyzje w tych sprawach będą ostateczne.

Ograniczenia wymagające zezwolenia dewizowego, ujęte uniwersalnie, są to następujące sytuacje obrotu:

- ustalanie oraz przyjmowanie przez rezydentów należności od nierezydentów w innych walutach niż waluty wymienialne lub waluta polska;

- wywóz oraz wysyłanie za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej;

- wywóz oraz wysyłanie za granicę krajowych lub zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczającej łącznie równowartość 10 000 euro;

- dokonywanie w kraju, między rezydentami, rozliczeń w walutach obcych.

Obszar stosowanych ograniczeń dewizowych rozumianych jako zakaz działania w obrocie bez zezwolenia dewizowego, obejmuje:

- przekazywanie do krajów trzecich krajowych zagranicznych środków płatniczych z przeznaczeniem na podjęcie lub rozszerzenie w tych krajach działalności gospodarczej;

_ nabywanie i zbywanie w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich papierów wartościowych, jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania oraz wierzytelności i innych praw, których wykonywanie wiąże się z dokonywaniem rozliczeń pieniężnych;

_ nabywanie przez rezydentów nieruchomości położonych w krajach trzecich, papierów wartościowych dłużnych wyemitowanych p zez nierezydentów krajów trzecich, udziałów i akcji w spółkach mających siedzibę w krajach trzecich oraz jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania mających siedzibę w tych krajach:

zbywanie przez rezydentów krajów trzecich papierów wartościowych,' jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania oraz wierzytelności i' innych praw, których wykonywanie wiąże się z dokonywaniem rozliczeń pieniężnych;

- otwieranie przez rezydentów rachunków bankowych w krajach trzecich;

- udzielanie oraz zaciąganie w obrocie z krajami trzecimi pożyczek i kredytów o terminie spłaty ponad połowy kwoty pożyczki lub kredytu przed upływem roku; ,

_ udzielanie oraz ustanawianie przez rezydentów na rzecz nierezydentów z krajów trzecich zabezpieczeń, dokonywanie darowizn, przejmowanie długów i przystępowanie do długów.

Udzielone zezwolenia ogólne, z których podstawowe znaczenie mają te dotyczące obrotu dewizowego z zagranicą, obejmują wiele sytuacji obrotu z krajami trzecimi, ponieważ głównie w stosunku do nich ograniczenia ustawowe zostały utrzymane. Chodzi tu zwłaszcza o dopuszczenie czynności, które w ocenie Ministra Finansów nie naruszają negatywnych kryteriów, czyli nie zagrażają bezpieczeństwu państwa, porządkowi publicznemu lub równowadze bilansu płatniczego albo innym podstawowym interesom państwa.

W zakresie obrotu dewizowego z zagranicą mogą być wprowadzane szczególne ograniczenia, o ile są one niezbędne w celu (art. 10):

1) wykonania decyzji organów organizacji międzynarodowych, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska,

2) zapewnienia porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, » takie ograniczenia wydaje Rada Ministrów w drodze rozporządzenia;

3) zapewnienia równowagi bilansu płatniczego, w razie ogólnej jego nierównowagi lub nagłego załamania albo powstałego w tym zakresie zagrożenia,

4) zapewnienia stabilności waluty polskiej, w razie nagłych wahań jej kursu albo powstałego w tym zakresie zagrożenia.

» takie ograniczenia wydaje Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Rady Polityki Pieniężnej; .

Ograniczenia takie mogą obowiązywać do czasu przezwyciężenia powstałych trudności l bilansem płatniczym lub stabilnością waluty polskiej lub ustania powstałego w tym zakresie zagrożenia, nie dłużej jednak niż przez 6 miesięcy od dnia ich wejścia w życie, z zastrzeżeniem art 62, zgodnie z którym nastąpi częściowa utrata -mocy obowiązujące] przepisów art. 10 z dniem uzyskania przez Polskę członkostwa w UE.

1. mających charakter obligatoryjny

2. mających charakter fakultatywny

67. Kto i po spełnieniu jakich warunków może wykonywać działalność kantorową w PL ?

Działalność gospodarcza prowadzona jest na podstawie zezwolenia, polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich " kupnie i sprzedaży

Prowadzenie działalności kantorowej wymaga uzyskania zezwolenia.

Zezwolenie na prowadzenie działalności kantorowej może być udzielone osobie fizycznej, która nie została prawomocnie skazana za przestępstwo skarbowe albo za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, a także osobie prawnej oraz spółce niemającej osobowości prawnej, której żaden odpowiednio członek władz lub wspólnik nie został skazany za takie przestępstwo.

Udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności kantorowej następuje na wniosek złożony wraz z zaświadczeniem o niekaralności za przestępstwa i świadectwem ukończenia kursu albo świadectwem pracy i oświadczeniem, że osoba chcąca prowadzić Działalność .kantorową posiada fachowe przygotowanie do wykonywanie tej czynności, czyli:

- ukończyła kurs obejmujący prawne i praktyczne zagadnienia' związane z prowadzeniem działalności kantorowej, udokumentowane świadectwem lub,

- pracowała w banku, w okresie co najmniej rocznym, na stanowisku bezpośrednio związanym z obsługą transakcji walutowych, udokumentowaną świadectwem pracy oraz posiada znajomość przepisów ustawy regulujących działalność kantorową, potwierdzoną złożonym oświadczeniem warunki

- działalność kantorowa jest prowadzona wbrew warunkom nieokreślonym w zezwoleniu albo wbrew ustawie lub przepisom wydanym na jej podstawie.

Osoba, która uzyskała zezwolenie na prowadzenie działalności kantorowej, jest obowiązana zapewnić co najmniej:

- prowadzenie w sposób trwały i ciągły ewidencji wszystkich operacji powodujących zmianę

stanu wartości dewizowych i waluty polskiej, ,

- prowadzenie, w godzinach działalności kantoru, ciągłego kupna i sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu,

- wydawanie dowodów kupna i sprzedaży, imiennych lub na okaziciela, przy każdej transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, będących przedmiotem obrotu.

Wartość kupna lub sprzedaży zagranicznych środków płatniczych nie może przekroczyć w ramach jednej umowy równowartości 20 000 euro.

Minister właściwy ds. finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP, określi, w drodze rozporządzenia:

- wzór wniosku o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności kantorowej.

- warunki techniczne i organizacyjne prowadzenia działalności kantorowej, a także szczegółowy sposób prowadzenia ewidencji i wydawania dowodów kupna j sprzedaży wartości dewizowych.

68. Jakie obowiązki wynikają z przepisów prawa dewizowego ?

Osoby przekraczające granicę państwa - zarówno rezydenci i nierezydenci mają obowiązek pisemnego zgłaszania organom celnym lub organom Straży Granicznej wykonującym kontrolę celną przywozu do kraju złota dewizowego lub platyny dewizowej, a także krajowych łub zagranicznych środków płatniczych, jeżeli ich wartość przekracza łącznie równowartość 10 000 euro » limit ten dotyczy jedynie środków płatniczych.

» obowiązek obligatoryjny

Rezydenci i nierezydenci dokonujący wywozu za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, których wartość przekracza łącznie równowartość 10 000 euro, są obowiązani okazywać organom celnym lub organom Straży Granicznej wykonującym kontrolę celną, bez ich wezwania, dokumenty potwierdzające uprawnienie do wywozu lub zezwolenie dewizowe uprawniające do Wywozu.

Rezydenci i nierezydenci są obowiązani przedstawiać organom celnym lub organom Straży Granicznej wykonującym kontrolę celną, na ich żądanie, przywożone do kraju lub wywożone za granicę wartości dewizowe oraz krajowe środki płatnicze.

Rezydenci i nierezydenci wysyłający za granicę złoto dewizowe lub platynę dewizową, a także krajowe lub zagraniczne środki płatnicze, których wartość przekracza łącznie równowartość 10 000 euro, są obowiązani okazywać organom celnym, bez ich wezwania, .dokumenty potwierdzające uprawnienie do wysłania lub zezwolenie dewizowe uprawniające do wysłania

Oddzielne obowiązki rezydentów j nierezydentów

Rezydenci są obowiązani dokonywać przekazów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju z nierezydentami za pośrednictwem uprawnionych banków, jeżeli kwota przekazu lub rozliczenia przekracza równowartość 10 000 euro. Sprzedaż przez uprawniony bank rezydentowi, w celu wywozu lub wysłania za granicę, czeku lub innego dokumentu płatnego za granicą traktuje się na równi z dokonaniem przez rezydenta przekazu pieniężnego za granicę, za pośrednictwem uprawnionego banku.

Jeżeli rezydenci dokonują, za pośrednictwem uprawnionych banków, przekazów pieniężnych za granicę lub rozliczeń w kraju z nierezydentami mają obowiązek podania bankowi tytułu prawnego, z związku z którym następuje taka operacja. Jest potrzebne dla skontrolowania legalności operacji, ponieważ niektóre płatności mogą stanowić wykonanie czynności obrotu dewizowego wymagających zezwoleń dewizowych. Jeżeli to powstanie tytułu prawnego wymaga zezwolenia dewizowego, bank może wykonać zlecona operację dopiero po przedstawieniu takiego zezwolenia. W sytuacji natomiast, gdy kwota przekazu lub rozliczenia przekracza równowartość 10 000 euro, podawany bankowi tytuł .prawny potwierdzony ma być przedstawionymi bankowi dokumentami.

Bank może zażądać dokumentów potwierdzających podany tytuł prawny również wtedy, gdy kwota przekazu lub rozliczenia nie przekracza równowartości 10 000 euro; w razie wystąpienia przez bank z takim żądaniem, realizacja operacji może mieć miejsce dopiero po przedstawieniu wymaganych dokumentów.

Dokonanie przekazu lub rozliczenia może nastąpić bez przedstawienia bankowi dokumentów potwierdzających wskazany tytuł, jeżeli rezydent złoży pisemne oświadczenie o przyczynach ich braku. W razie złożenia takiego oświadczenia i dokonania przekazu lub rozliczenia bez udokumentowania wskazanego tytułu, rezydent jest obowiązany przedstawić bankowi dokumenty potwierdzające wskazany tytuł niezwłocznie po ich uzyskaniu, nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od dnia dokonania przekazu lub rozliczenia

Dokonanie przekazu pieniężnego za granicę lub rozliczenia w kraju z nierezydentem, związanego z osiągnięciem przychodu lub dochodu, w odniesieniu do którego nierezydent podlega w kraju obowiązkowi podatkowemu, następuje, po przedstawieniu bankowi pośredniczącemu w przekazie lub rozliczeniu zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego, potwierdzającego wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wynikającego z takiego obowiązku, z wyjątkiem przypadku gdy przekaz lub rozliczenie jest związane z osiągnięciem przez nierezydenta przychodu lub dochodu, od którego podatek lub zaliczka na podatek są pobierane przez płatnika lub inkasenta będącego rezydentem, dokonanie przekazu lub rozliczenia następuje po złożeniu bankowi, przez płatnika lub inkasenta, pisemnego oświadczenia o obliczeniu i pobraniu podatku lub zaliczki na podatek oraz dowodu wpłaty podatku lub zaliczki na podatek właściwemu urzędowi skarbowemu, o ile zgodnie z odrębnymi przepisami upłynął termin ich płatności.

W celach kontrolnych wykorzystuje się obowiązek podania tytułu prawnego i ewentualnie dokumentów potwierdzających taki tytuł, a także wykonywanie obowiązku podatkowego nierezydentów przez banki pośredniczące 'przy realizacji przekazów gotówkowych nierezydentów za granicę oraz wpłat na rachunki bankowe nierezydentów.

Rezydenci. dla potrzeb kontroli skarbowej, są obowiązani przechowywać dokumenty, przez okres 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały dokonane czynności obrotu dewizowego z zagranicą, których te dokumenty dotyczą.

Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego z zagranicą są obowiązani przekazywać NBP dane w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa.

Nie dotyczy to banków, oddziałów banków zagranicznych oraz oddziałów instytucji kredytowych.

Rezydenci. na żądanie uprawnionego banku, zobowiązanego do przekazywania, na podstawie odrębnych przepisów, danych w zakresie niezbędnym do sporządzania przez NBP bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa, są .obowiązani udzielać temu bankowi informacji o dokonywanych za jej pośrednictwem obrotach dewizowych z zagranicą.

69. Kontrola dewizowa:

1. jakie podmioty uprawnione są do jej wykonywania w PL ?

Kto kontroluje obrót dewizowy:

Narodowy Bank Polski - wykonuje kontrolę:

udzielonych przez Prezesa NBP zezwoleń dewizowych;

» działalności kantorowej;

» wykonywania obowiązku, przez rezydenta, który dokonując obrotu dewizowego l zagranicą jest zobowiązany przekazywać NBP dane w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań z~granicznyd1 państwa;

- w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra właściwego ds. finansów publicznych, tj rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 września 2002 r. w sprawie trybu wykonywania przez Narodowy Bank Polski kontroli określonej w przepisach ustawy - Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 154 z 21 września 2002 r., poz. 1275), po zasięgnięciu opinii "Prezesa NBP, mając na uwadze zapewnienie prawidłowego wykonywania objętych kontrolą czynności.

2. jaki jest zakres przedmiotowy kontroli wykonywanej przez każdy z tych podmiotów ?

NBP wykonuje kontrole poprzez swoje jednostki organizacyjne:

1. Centralę;

2. oddziały okręgowe;

3. Główny Oddział Walutowo - Dewizowy w Warszawie.

Kontrola NBP polega na sprawdzaniu, czy

1. korzystanie z udzielonego zezwolenia dewizowego odbywa się zgodnie z jego warunkami,

2. działalność kantorowa jest prowadzona zgodnie z ustawą, przepisami wydanymi na jej podstawie oraz warunkami określonymi w zezwoleniu na jej prowadzenie, .

3. obowiązek, o którym mowa wart. 30 ust. 1, jest wykonywany przez rezydentów oraz czy dane przekazywane w. wykonaniu tego obowiązku są zgodne ze stanem faktycznym.

Kontrola ta jest przeprowadzana przez pracowników NBP, zwanych kontrolerami, w siedzibie jednostki kontrolowanej lub siedzibie NBP.

20

---