Agnieszka Kasprzyszak  | 
Sprawozdanie z ćw. 6 
  | 
Data wykonania: 28.04.2009  | 
Prowadzący: Mgr inż. Elżbieta Szul-Pietrzak  | 
Temat: Okresowe sygnały elektryczne, parametry amplitudowe.  | 
Data oddania: 05.05.2009 Ocena:  | 
Cel ćwiczenia
Zapoznanie ćwiczących z analogowymi sygnałami zmiennymi, ich podstawowymi parametrami czasowymi i amplitudowymi oraz sposobem obliczeniowym jak i pomiarowym wyznaczania wartości tych parametrów.
Ugruntowanie umiejętności posługiwania się oscyloskopem analogowym jako narzędziem pomiarowym.
Schemat pomiarowy
kabel koncentryczny wtyk BNC - wtyk BNC
kabel wtyk ”radiowy”
 - wtyk ”radiowy”
Spis przyrządów
Oscyloskop analogowy, dwukanałowy
Generator funkcyjny typu G-432
Multimetr cyfrowy typu Metex V544
Makieta dydaktyczna MD-1
Transformator zasilający 15-20V/0,5A/50Hz
Trójnik BNC
Kabel koncentryczny „wtyk BNC- wtyk BNC”
Kabel „wtyk radiowy-wtyk radiowy”
Tabele pomiarów
• kształt sygnału: sinusoida; f = (1±0,05) kHz; Ad=Au= (1±0,05) V; 1 dz - 0,5 V, zakres 1 V
parametr amplitudowy 
 detekcja sygnału  | 
Usk [V]  | 
Uśr [V]  | 
Uszczyt [V]  | 
Upp [V]  | 
Sygnał bez detekcji 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,30  | 
0,43  | 
0,29  | 
0,27  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
  | 
|||
Sygnał wyprostowany Detekcja dwupołówkowa 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,29  | 
0,25  | 
0,18  | 
0,19  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
  | 
|||
Sygnał wyprostowany Detekcja jednopołókowa Dodatnia połówka sygnału 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,24  | 
0,28  | 
0,38  | 
0,46  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
  | 
|||
Sygnał wyprostowany Detekcja jednopołókowa Ujemna połówka sygnału 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,17  | 
0,26  | 
0,19  | 
0,18  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
  | 
|||
• kształt sygnału: prostokąt; f = (1±0,05) kHz; Ad=Au= (1±0,05) V; 1 dz - 0,5 V, zakres 1 V
Tabela nr 2
parametr amplitudowy 
 detekcja sygnału  | 
Usk [V]  | 
Uśr [V]  | 
Uszczyt [V]  | 
Upp [V]  | 
Sygnał wyprostowany Detekcja dwupołówkowa 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,481  | 
0,025  | 
0,538  | 
0,945  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
 
 
  | 
|||
Sygnał wyprostowany Detekcja jednopołókowa Dodatnia połówka sygnału 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,313  | 
0,238  | 
0,405  | 
0,945  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
 
 
  | 
|||
• kształt sygnału: trójkąt; f = (1±0,05) kHz; Ad=Au= (1±0,05) V; 1 dz - 0,5 V, zakres 1 V
Tabela nr 3
parametr amplitudowy 
 detekcja sygnału  | 
Usk [V]  | 
Uśr [V]  | 
Uszczyt [V]  | 
Upp [V]  | 
Sygnał wyprostowany Detekcja dwupołówkowa 
 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,264  | 
0,027  | 
0,415  | 
0,835  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
 
  | 
|||
Sygnał wyprostowany Detekcja jednopołókowa Dodatnia połówka sygnału 
  | 
Wartości napięć stałych zmierzonych multimetrem cyfrowym  | 
|||
  | 
0,183  | 
0,122  | 
0,414  | 
0,835  | 
  | 
Kształt sygnału obserwowany na ekranie oscyloskopu (kanał 2)  | 
|||
  | 
 
 
 
 
 
 
  | 
|||
Usk - wartość zmierzonego napięcia skutecznego
Uśr - wartość zmierzonego napięcia średniego
Upp - wartość zmierzonego napięcia międzyszczytowego
Uszczyt - wartość zmierzonego napięcia maksymalnego
ΔUsk, ΔUśr, ΔUszczyt, ΔUpp - niepewności bezwzględne pomiaru poszczególnych napięć
K - współczynnik kształtu
ΔK - niepewność bezwzględna współczynnika kształtu
F - współczynnik szczytu
ΔF - niepewność bezwzględna współczynnika szczytu
Tabela nr 4
Usk  | 
ΔUsk  | 
Uśr  | 
ΔUśr  | 
Uszczyt  | 
ΔUszczyt  | 
Upp  | 
ΔUpp  | 
K  | 
ΔK  | 
F  | 
ΔF  | 
Sygnał  | 
[V]  | 
[V]  | 
[V]  | 
[V]  | 
[V]  | 
[V]  | 
[V]  | 
[V]  | 
  | 
  | 
  | 
  | 
  | 
sinusoida  | 
||||||||||||
0,30  | 
2,5⋅10-4  | 
0,43  | 
3,2⋅10-4  | 
0,29  | 
2,5⋅10-4  | 
0,27  | 
2,4⋅10-4  | 
0,698  | 
1,1 ⋅10-3  | 
0,967  | 
1,6 ⋅10-3  | 
sygnał bez detekcji  | 
0,29  | 
2,5⋅10-4  | 
0,25  | 
2,3⋅10-4  | 
0,18  | 
1,9⋅10-4  | 
0,19  | 
2,0⋅10-4  | 
1,160  | 
2,0 ⋅10-3  | 
0,621  | 
1,2 ⋅10-3  | 
prostowanie dwupołówkowe  | 
0,24  | 
2,2⋅10-4  | 
0,28  | 
2,4⋅10-4  | 
0,38  | 
2,9⋅10-4  | 
0,46  | 
3,3⋅10-4  | 
0,857  | 
1,5 ⋅10-3  | 
1,583  | 
2,7 ⋅10-3  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
0,17  | 
1,9⋅10-4 
  | 
0,26  | 
2,3⋅10-4  | 
0,19  | 
2,0⋅10-4  | 
0,18  | 
1,9⋅10-4  | 
0,654 
  | 
1,3 ⋅10-3  | 
1,118 
  | 
2,4 ⋅10-3  | 
Prostowanie jednopołówkowe (-)  | 
prostokąt  | 
||||||||||||
0,481  | 
3,4⋅10-4  | 
0,025  | 
1,1⋅10-4  | 
0,538  | 
3,7⋅10-4  | 
0,945  | 
5,7⋅10-4  | 
19,24  | 
0,1  | 
1,119  | 
1,6 ⋅10-3  | 
sygnał bez detekcji  | 
0,313  | 
2,6⋅10-4  | 
0,238  | 
2,2⋅10-4  | 
0,405  | 
3,0⋅10-4  | 
0,945  | 
5,7⋅10-4  | 
1,315  | 
2,3 ⋅10-3  | 
1,294  | 
2,0 ⋅10-3  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
trójkąt  | 
||||||||||||
0,264  | 
2,3⋅10-4  | 
0,027  | 
1,1⋅10-4  | 
0,415  | 
3,1⋅10-4  | 
0,835  | 
5,2⋅10-4  | 
9,778  | 
4,97 ⋅10-2  | 
1,572  | 
2,5 10-3  | 
sygnał bez detecji  | 
0,183  | 
1,9⋅10-4  | 
0,122  | 
1,6⋅10-4  | 
0,414  | 
3,1⋅10-4  | 
0,835  | 
5,2⋅10-4  | 
1,500  | 
3,5 ⋅10-3  | 
2,262  | 
4,0 ⋅10-3  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
Tabela nr 5
Wartości  | 
Usk  | 
Uszczyt  | 
Y  | 
CY  | 
Upp  | 
Sygnał  | 
  | 
[V]  | 
[V]  | 
[dz]  | 
[V/dz]  | 
[V]  | 
  | 
sinusoidalny  | 
||||||
zmierzone  | 
0,30  | 
0,29  | 
2,3  | 
0,5  | 
0,27  | 
sygnał bez detekcji  | 
  | 
0,29  | 
0,18  | 
2,3  | 
0,5  | 
0,19  | 
prostowanie dwupołówkowe  | 
  | 
0,24  | 
0,38  | 
2,3  | 
0,5  | 
0,46  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
  | 
0,17  | 
0,19  | 
1  | 
0,5  | 
0,18  | 
Prostowanie jednopołówkowe (-)  | 
obliczone  | 
0,41  | 
0,575  | 
2,3  | 
0,5  | 
1,15  | 
sygnał bez detekcji  | 
  | 
0,41  | 
0,58  | 
2,3  | 
0,5  | 
1,15  | 
prostowanie dwupołówkowe  | 
  | 
0,41  | 
0,58  | 
2,3  | 
0,5  | 
1,15  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
  | 
0,18  | 
0,25  | 
1  | 
0,5  | 
0,5  | 
Prostowanie jednopołówkowe (-)  | 
prostokątny  | 
||||||
zmierzone  | 
0,481  | 
0,538  | 
2  | 
0,5  | 
0,945  | 
sygnał bez detekcji  | 
  | 
0,313  | 
0,405  | 
1  | 
0,5  | 
0,945  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
obliczone  | 
0,5  | 
0,5  | 
2  | 
0,5  | 
1  | 
sygnał bez detekcji  | 
  | 
Sygnał niesymetryczny - nie można wykonać obliczeń  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
||||
trójkątny  | 
||||||
zmierzone  | 
0,264  | 
0,415  | 
2  | 
0,5  | 
0,835  | 
sygnał bez detekcji  | 
  | 
0,183  | 
0,414  | 
1  | 
0,5  | 
0,835  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
obliczone  | 
0,289  | 
0,5  | 
2  | 
0,5  | 
1  | 
sygnał bez detekcji  | 
  | 
0.144  | 
0,25  | 
1  | 
0,5  | 
0,5  | 
prostowanie jednopołówkowe (+)  | 
Przykładowe obliczenia
- obliczenie niepewności bezwzględnej pomiaru napięcia
ΔU = 0,05%rdg + 0,01% pełnej skali
ΔUsk = 0,0005*0,30 + 0,0001*1 = 0,00025 = 2,5⋅10-4 [V]
- wyznaczanie współczynnika kształtu - K - według wzoru:
![]()
K = 0,30/0,43 = 0,698
- wyznaczanie niepewności bezwzględnej współczynnika kształtu z wykorzystaniem różniczki logarytmicznej

ΔK = (2,5⋅10-4 / 0,30 + 3,2⋅10-4 / 0,43) * 0,698 = 0,0011 = 1,1⋅10-3
- wyznaczanie współczynnika szczytu - F - według wzoru:

F = 0,29/0,30 = 0,967
- wyznaczanie niepewności bezwzględnej współczynnika szczytu z wykorzystaniem różniczki logarytmicznej
	
ΔF = (2,5⋅10-4 / 0,29 + 2,5⋅10-4 / 0,30) * 0,967 = 0,0016 = 1,6⋅10-3
Obliczenia parametrów sygnałów:
sygnał sinusoidalny
Upp = Y*CY = 2,3 * 0,5 = 1,15 [V]
Uszczyt = Upp/2 = 1,15/2 = 0,575 [V]
Usk = Uszczyt/√2 = 0,575/√2 = 0,41 [V]
sygnał prostokątny
Upp = Y*CY = 2,3 * 0,5 = 1 [V]
Uszczyt = Upp/2 = 1/2 = 0,5 [V]
Usk = Uszczyt = 0,5 [V]
sygnał trójkątny
Upp = Y*CY = 2 * 0,5 = 1 [V]
Uszczyt = Upp/2 = 1/2 = 0,5 [V]
Usk = Uszczyt/√3 = 0,5/√3= 0,289 [V]
Wnioski
W ćwiczeniu tym przyjęto, że niepewności pomiarów napięć wynikają jedynie z błędu, jaki posiada miernik cyfrowy. Zaniedbano błędy, jakie mogą być generowane przez makietę dydaktyczną.
Przed rozpoczęciem ćwiczenia na generatorze sygnałowym ustawiono następujące parametry w celu poprawnego wykonywania pomiarów: częstotliwość: f = (1±0,05) kHz, amplituda: Ad=Au= (1±0,05) V, sygnał stały UDC = 0V. Zakres multimetru cyfrowego dla wszystkich badanych sygnałów wynosił 1 V.
Okres sygnałów wyjściowych wynosił 0,1 ms. Wyjątek stanowi wartość okresu dla sygnału sinusoidalnego wyprostowanego z detekcją jednopołówkową (dodatnia połówka sygnału) - tu okres sygnałów wynosił 0,2 ms.
Obliczone współczynniki kształtu i szczytu różnią się od wartości tych współczynników zamieszczonych w instrukcji do ćwiczenia. Największą wartość współczynnik kształtu osiąga przy prostowaniu dwupołówkowym dla sygnału sinusoidalnego, natomiast dla sygnału prostokątnego i trójkątnego K jest największe, kiedy sygnał jest bez detekcji. Współczynnik szczytu największe wartości osiąga przy prostowaniu jednopołówkowym.
Obliczenia parametrów sygnału sinusoidalnego wykazały iż na urządzeniach pomiarowych ustawiony był zły zakres - wystąpił błąd w wykonywaniu pomiarów podczas ćwiczenia. Przy sygnale prostokątnym i trójkątnym zakres był ustawiony poprawnie.
Dość duży problem podczas wykonywania ćwiczenia sprawiło poprawne ustawianie badanych sygnałów na oscyloskopie; z tego względu nie zdążyłyśmy zrobić wszystkich zaplanowanych pomiarów dla sygnału prostokątnego i trójkątnego.
7