WYKŁAD IV

Operacje gospodarcze ich wpływ na składniki bilansu

I) POJĘCIE OPERACJI GOSPODARCZYCH

Bilans sporządzany jest na ściśle oznaczony moment czasu (moment bilansowy), stanowi zatem jednorazowy, statyczny obraz stanu gospodarczego danego podmiotu.

W praktyce zachodzą różnorodne procesy, które powodują zmianę stanu posiadanych zasobów majątkowych i źródeł ich finansowania. W księgowości nie ujmuje się wszystkich zdarzeń gospodarczych, wchodzących w zakres działalności gospodarczej. Ewidencji księgowej podlegają tylko takie zdarzenia, które powodują zmiany w posiadanych składnikach bilansowych.

Zdarzenia gospodarcze, które nie wywołają zmian w składnikach bilansu to , np. zawarcie umowy o pracę, zamówienie towarów u dostawcy. Dopiero skutki tych zdarzeń, czyli wypłata wynagrodzenia, przyjęcie towaru od dostawcy, wywołają zmiany w składnikach bilansu i znajdą odbicie w rachunkowości jako operacje gospodarcze.

Operacje gospodarcze : to te zdarzenia , które:

- dają się wyrazić wartościowo

- powodują zmiany w stanie posiadanych zasobów i źródeł ich finansowania

- są potwierdzone dowodem księgowym

II) CECHY OPERACJI GOSPODARCZYCH

Każda operacja charakteryzuje się następującymi cechami:

1. ……………………………………………………………………………….

2. Zachodzi w podmiocie gospodarczym i od jego strony jest rozpatrywana (np. akt kupna sprzedaży u kupującego wiąże się ze wzrostem zapasów - materiałów i powstaniem zobowiązań, a u sprzedającego ze zmniejszeniem zapasów - produktów gotowych i powstaniem należności)

3. ……………………………………………………………………………….

4. ……………………………………………………………………………….

III) KLASYFIKACJA OPERACJI GOSODARCZYCH

Operacje ………………………………………………………. powodują zmiany wyłącznie w pozycjach aktywów i (lub) pasywów, nie wywierając żadnego wpływu na wynik finansowy. Będzie to przykładowo, podjęcie gotówki z banku do kasy, spłata zobowiązania wobec dostawcy , zakup materiałów itp.

Operacje ………………………………………………………. obejmują operacje gospodarcze, które najpierw wpływają na wielkości kształtujące zysk lub stratę finansową ( koszty, przychody, straty i zyski nadzwyczajne ), a w końcu na wartość wyniku osiągniętego przez firmę.

(np. wystawienie rachunku/faktury sprzedaży, naliczenie odsetek i kar umownych od należności, wydanie materiałów z magazynu do produkcji, naliczenie wynagrodzeń (lista płac))

IV) TYPY OPERACJI GOSODARCZYCH

Przyjmując oznaczenia: A- aktywa; P- pasywa; Z - zmiana, przy czym +Z oznacza zwiększenie a -Z oznacza zmniejszenie danego składnika, typy operacji gospodarczych można ująć następująco:

I) ქ A + Z - Z = ქ P OPERACJE ………………………………………

Operacje gospodarcze wywołujące zmiany tylko w aktywach, tzn. jeden składnik aktywów drugi

O wartość operacji, w wyniku czego suma bilansowa …………………………………………………………………………………...

Przykład

1. Zakupiono za gotówkę materiały - 300 zł

2. Wpływ należności od odbiorcy do na rachunek bieżący- 200zł

Aktywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji	Pasywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji
Środki trwałe	10.000		10.000	Kapitał podstawowy	11.900		11.900
Materiały	3.000			Wynik finansowy	300		300
Należności od odbior.	600			Kredyty bankowe	1.800		1.800
Kasa	400			Zobowiązania wobec dost.	500		500
Rachunek bieżący	500
RAZEM	14.500			RAZEM	14.500		14.500



II ) ქ A = ქ P + Z - Z OPERACJE ………………………………………..

Operacje gospodarcze wywołujące zmiany tylko w pasywach, tzn. jeden składnik pasywów drugi

o wartość operacji, w wyniku czego suma bilansowa …………………………………………………………………………………...

Przykład

1. Spłacono zobowiązanie wobec dostawcy ze specjalnie w tym celu zaciągniętego kredytu bankowego - 300

2. Przeznaczono część zysku na zwiększenie kapitału podstawowego - 100 zł

Aktywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji	Pasywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji
Środki trwałe	10.000		10.000	Kapitał podstawowy	11.900
Materiały	3.000		3.300	Wynik finansowy	300
Należności od odbior.	600		400	Kredyty bankowe	1.800
Kasa	400		100	Zobowiązania wobec dost.	500
Rachunek bieżący	500		700
RAZEM	14.500		14.500	RAZEM	14.500



III) ქ A + Z = ქ P + Z OPERACJE …………………………………………………


Operacje gospodarcze wywołujące jednego składnika aktywów z równoczesnym jednego składnika pasywów. Suma bilansowa …………………………………………………………………………………………………………………………...

Przykład

1. Przyjęto materiały zakupione od dostawcy. Zapłata w terminie późniejszym - 500 zł

2. Zaciągnięto kredyt bankowy. Środki wpłynęły na rachunek bieżący - 2.500 zł

Aktywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji	Pasywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji
Środki trwałe	10.000			Kapitał podstawowy	12.000
Materiały	3.300			Wynik finansowy	200
Należności od odbior.	400			Kredyty bankowe	2.100
Kasa	100			Zobowiązania wobec dost.	200
Rachunek bieżący	700
RAZEM	14.500			RAZEM	14.500



IV) ქ A - Z = ქ P - Z OPERACJE ………………………………………………..


Operacje gospodarcze wywołujące jednego składnika aktywów z równoczesnym jednego składnika pasywów. Suma bilansowa ……………………………………………………………………………………………..

Przykład

1. Spłacono gotówką z kasy zobowiązanie wobec dostawcy - 100 zł

2. Wyciąg bankowy potwierdzający spłatę raty kredytu bankowego - 400 zł

Aktywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji	Pasywa	Stan przed zaksięgow. operacji	zmiany	Stan po zaksięgow. operacji
Środki trwałe	10.000			Kapitał podstawowy	12.000		12.000
Materiały	3.800			Wynik finansowy	200		200
Należności od odbior.	400			Kredyty bankowe	4.600
Kasa	100			Zobowiązania wobec dost.	700
Rachunek bieżący	3.200
RAZEM	17.500			RAZEM	17.500

V) DOKUMENTACJA OPERACJI GOSODARCZYCH

Operacje gospodarcze podlegają ewidencji w urządzeniach księgowych. Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są ……………………………………………………….. stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej.

Dowody księgowe dzieli się na:

1. Dowody …………………………………………………. - po raz pierwszy dokumentują dokonanie danej operacji:

1) zewnętrzne ……………………………. - otrzymane od kontrahentów (np. faktury obce, wyciągi bankowe)

2) zewnętrzne ……………………………. - wystawiane przez firmę przekazywane w oryginale jej kontrahentom (np. faktury własne)

3) ……………………………………………… - dotyczące operacji zachodzących wewnątrz jednostki (listy płac, dowody wydania do zużycia w produkcji materiałów)

2. Dowody ..…………………………………………… - sporządzane na podstawie danych z dokumentów pierwotnych:

1) zbiorcze - służące do dokonywania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych (raport kasowy)

2) korygujące poprzednie zapisy

3) …………………………………………… - wystawione do czasu otrzymania obcego dowodu źródłowego

4) …………………………………………. - ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów klasyfikacyjnych

Dowód księgowy przed zaksięgowaniem jest sprawdzany pod względem:

- ………………………………………., tzn., czy wszystkie dane są zgodne z rzeczywistością, co zapewnia jego rzetelność

- ………………………………………, tzn. czy dokument został sporządzony zgodnie z wymogami prawa (czy zawiera wszystkie niezbędne dane), co zapewnia jego kompletność

- ………………………………………, tzn., czy nie zawiera błędów rachunkowych.




2




---