POLITECHNIKA ŚWIĘTOKRZYSKA W KIELCACH		LABORATORIUM Z OBRÓBKI UBYTKOWEJ
Imię i nazwisko Bramora Przemysław Dziewierz Paweł		Temat: Technologia wykonywania uzębień kół zębatych walcowych. Wykonywanie uzębień metodą kształtową i obwiedniową.
WMiBM	ROK AKAD: 2014/2015
GRUPA L01	ĆWICZENIE NR 1	Data wykonania: 11.04.2015	OCENA:	Podpis:

Cel ćwiczenia:

Celem ćwiczenia było zapoznanie się z metodami obróbki kół zębatych walcowych metodą kształtową i obwiedniową.

Budowa kół zębatych:

Klasyfikacja kół zębatych:

• koła zębate walcowe

- o zębach prostych,

- o zębach skośnych,

- o zębach daszkowych,

- z uzębieniem wewnętrznych,

- zębatka,

• koła zębate stożkowe

- o zębach prostych,

- o zębach skośnych,

- o zębach krzywoliniowych,

-płaskie,

• koła zębate ślimakowe,

• wałki uzębione,

• pierścienie zębate,

• inne części uzębione o różnej dokładności

Parametry koła zębatego:

z - liczba zębów

d_p - średnica podziałowa koła zębatego

p - podziałka

m - moduł zęba

h - wysokość zęba

h_a - wysokość głowy zęba

h_f- wysokość stopy zęba

c - luz wierzchołkowy

d_a - średnica koła wierzchołkowego( średnica wierzchołków zęba)

d_f - średnica koła stóp( średnica podstaw zębów)

Metody obróbki kół zębatych:

Obróbka uzębień kół zębatych walcowych może być przeprowadzana:

• Metodą kształtową - narzędzie ma kształt wrębu międzyzębnego. Metodą kształtową mogą być obrabiane koła walcowe za pomocą frezowania, przeciągania i dłutowania, z tym, że za pomocą dłutowania pojedynczym nożem uzębienie wykonuje się bardzo rzadko.
  Metoda ta obejmuje następujące sposoby obróbki:
  - frezowanie frezem tarczowym lub trzpieniowym,
  - dłutowanie nożami kształtowym
  - szlifowanie odpowiednio ukształtowaną ściernicą.

• Metoda obwiedniowa - zarys zęba jest obwiednią kolejnych położeń zarysu ostrza narzędzia. Uzyskuje się to dzięki ruchowi tocznemu narzędzia względem przedmiotu obrabianego.
  - metoda Sunderlanda
  - metoda Maaga,
  - meroda Fellowsa,

• metodą kopiową

Dłutowanie za pomocą metoda Magga

Narzędzie ma kształt zębatki prostej.
Narzędzie wykonuje jedynie ruch roboczy - dłutujący, natomiast koło nacinane wykonuje obydwa składowe ruchy toczne.
Etap I
Gdy narzędzie rozpoczyna nacinać pierwszy ząb, przy czym nacinane koło jak gdyby przetacza się po zębatce, wykonując jednocześnie obrót w kierunku A oraz przesunięcie w kierunku strzałki B.

Etap II
Gdy koło przesunęło się dokładnie o jedną podziałkę, a jednocześnie obróciło się o kąt odpowiadający tej jednej podziałce, a więc ząb został w części obrobiony.

Etap II
Gdy narzędzie zatrzymuje się u góry (nad nacinanym kołem), samo zaś koło przesuwa się (bez obrotu) wstecz o 1 podziałkę w kierunku strzałki C i w ten sposób następuje podział.

Metoda Sunderlanda


Etap I
Cykl rozpoczyna się.

Etap II
Końcowe położenie, gdy koło obróciło się w kierunku strzałki A o kąt odpowiadający jednej podziałce, narzędzie zaś przesunęło się o wielkość jednej podziałki obróbczo-tocznej w kierunku strzałki B.

Etap III
Moment po dokonania podziału. Podział dokonywa się w ten sposób, że narzędzie odsuwa się w kierunku promieniowym od nacinanego koła, po czym obsuwa się ku dołowi (kierunek C) do początkowego położenia i dosuwa się ku nacinanemu kołu, które podczas tego było unieruchomione (nie obracało się). Odsuwanie się narzędzia było potrzebne z tego powodu, by nie zawadziło podczas przesuwu w kierunku strzałki C o nacinane zęby (dokonywania podziału nie przestaje wykonywać ruchów roboczych).

Metoda Fellowsa
W metodzie tej narzędzie ma kształt koła zębatego. Wykonuje ono ruch roboczy dłutujący oraz powoli się obraca, przy czym obraca się jednocześnie nacinane koło w odpowiednim kierunku.(narzędzie i przedmiot tworzą przekładnie technologiczną) Ruchy obrotowe narzędzia w kierunku strzałki A i nacinanego koła w kierunku strzałki B są ze sobą ściśle powiązane.

W metodzie Fellowsa występują ruchy zasadnicze:

• ruch roboczy narzędzia posuwisto-zwrotny wzdłuż linii zęba

• obrotowy ruch narzędzia

• obrotowy ruch nacinanego koła.

Oraz ruchy pomocnicze:

• promieniowy - ruch dosuwowy wgłębny, mający na celu zbliżenie narzędzia ku kołu, aby wprowadzić narzędzie na odpowiednią głębokość w materiał nacinanego koła.

• ruch odsuwający narzędzie od przedmiotu lub przedmiot od narzędzia w czasie powrotnego skoku narzędzia. Ruch ten jest potrzebny by uniknąć tarcia zębów narzędzia

o zęby nacinanego koła.

Narzędzia do obróbki kół zębatych:

• frez modułowy krążkowy(metoda kształtowa) - koła walcowe o zębach prostych i śrubowych

• frez kształtowy palcowy(metoda kształtowa) - koła walcowe o dużych modułach

• frez ślimakowy(obwiedniowa)

• zębatki (metoda Magga i Sunderlanda)

• koła zębate (metoda Fellowsa)

Wnioski

• Metody kształtowe służą do wykonywania kół zębatych o mniejszej dokładności oraz do wstępnej obróbki kół o dużych modułach (w celu zmniejszenia zużycia narzędzi wykańczających)

• Narzędzi w metodzie kształtowej (frezy tarczowe i palcowe ) są wyspecjalizowane co oznacza że danym frezem możemy wykonać koła zębate o określonym module i z ograniczoną liczbą zębów

• Wykonywani kół zębatych za pomocą obróbki skrawaniem jest procesem długotrwałym i pracochłonnym

---