 | Pobierz cały dokument leki.pobudzajace.receptor.adrenergiczny.i.doc Rozmiar 847 KB |
Leki pobudzajace receptory adrenergiczne
i inne o działaniu sympatomimetycznym
Brian B. Hoffman, MD
Układ współczulny odgrywa istotną rolę w regulacji czynności takich narządów jak serce
i mięśnie gładkie naczyń obwodowych, co staje się szczególnie widoczne w reakcji ustroju na
stres (rozdz. 6). Za objawy pobudzenia układu współczulnego odpowiedzialna jest norepi-
nefryna (NE), która uwolniona z zakończeń nerwowych pobudza receptory adrenergiczne
umiejscowione na neuronach postsynaptycznych. Podczas stresu dochodzi również do uwal-
niania z rdzenia nadnerczy epinefryny (E), który to związek zachowuje się jak hormon, czyli
dociera z krwią do tkanek docelowych. Leki naśladujące działanie E i NE
(leki sympatomimetyczne) mogą mieć szeroki zakres działania farmakologicznego, zatem
zrozumienie ich farmakologii stanowi logiczne poszerzenie naszej wiedzy na temat fizjolo-
gicznej roli amin katecholowych.
Sposób i zakres działania leków sympatomimetycznych
Sympatomimetyki, podobnie jak leki cholinomimetyczne, można podzielić z uwagi na sposób
i zakres działania receptorowego. Niektóre z tych leków (np. NE, E) działają w sposób bez-
pośredni, to jest pobudzają receptory na drodze bezpośredniej interakcji. Inne działają pośred-
nio, tzn. ich efekt zależy od uwalniania endognnych katecholamin. Ta ostatnia grupa może
wykazywać dwa różne mechanizmy działania: (1) wypieranie z zakończeń nerwowych zma-
gazynowanych tam katecholamin (np. amfetamina i tyramina), (2) hamowanie pobierania
zwrotnego już uwolnionych katecholamin (np. kokaina, trójpierścieniowe leki przeciwdepre-syjne). Niektóre leki charakteryzują się zarówno działaniem bezpośrednim jak i pośrednim.
Obie grupy leków - o działaniu bezpośrednim i pośrednim - powodują w końcu pobudzenie receptorów adrenergicznych, co prowadzi do powstania efektów (niekoniecznie wszystkich)
charakterystycznych dla endogennych amin katecholowych. Poniżej opisano selektywność
poszczególnych sympatomimetyków wobec różnych typów receptorów.
■ I. Podstawowa farmakologia leków sympatomimetycznych
Identyfikacja receptorów adrenergicznych
Zrozumienie molekularnych mechanizmów działania katcholamin ma długą i bogatą historię.
Już 100 lat temu, John Langley i Paul Ehrlich wysunęli hipotezę, że leki wywołują swoje
efekty na drodze interakcji ze swoistymi ”wrażliwymi” substancjami. Następnie, w 1948 roku, Raymond Alquist stwierdził, że katecholaminy działają na dwa zasadnicze typy recepto-
rów, które nazwał receptorami α i β. Szeregując katecholaminy według powinowactwa do re-
 | Pobierz cały dokument leki.pobudzajace.receptor.adrenergiczny.i.doc rozmiar 847 KB |