1.Masy powietrza i ich charakterystyka

KONTYNENTALNE	MORSKIE
arktyczno - kontynentalne - temp = -15(lato); -40(zima) - mało pary wodnej - wilgotność (f) = 60% (dużo) - duża przeźroczystość powietrza	arktyczno - morskie - t = - kilka do -kilkanaście stopni - powietrze bardzo suche (lato) - f = 85% - 90% - widoczność dobra
polarno - kontynentalne ZIMA: - t = -70 do -65 stopni - mała ilość pary wodnej - f = 45% (powietrze suche) - moderate visibility LATO: - t = +kilkanaście do +30-kilku stopni - umiarkowana zawartość pary wodnej - f < 45% (powietrze bardzo suche) - poor visibility	polarno - morskie - tp = 5 do 6 stopni lub 18 - 20 stopni - tw = 18 - 20 stopni (zimą 5 do 6 stopni) t p= tw - mało pary wodnej - f = 80% - good visibility
zwrotnikowo - kontynentalne - t = +35 do +50 stopni (lato); +20-kilka (zima) - bardzo suche powietrze (mały zapas pary wodnej) - f = 11 - 25% (niska) - najmniejsza przejrzystość powietrza	zwrotnikowo - morskie - t = +20 do +28/+30 stopni - ogromny zasób pary wodnej - f = 80% - 85% - good visibility

POWIETRZE RÓWNIKOWE:

- t = 26 stopni

- duża ilość pary wodnej

- f = 90% - 100%

- mała przejrzystość powietrza

2.Schemat pogody

KONWEKCYJNE BEZKONWEKCYJNE

T_w > T_p T_w ≤ T_p

równowaga chwiejna równowaga stała lub obojętna

T_d≥T_w T_d<T_w

kondensacja brak kondensacji

3. Typy równowagi atmosferycznej:

- równowaga chwiejna - wystarczy ruszyć powietrze, a będzie ono poruszało się samo na zasadzie różnicy temperatur

- równowaga skrajnie chwiejna - na pewnej wysokości zachodzą procesy kondensacji

- równowaga obojętna - temperatura powietrza wznoszącego jest taka jak powietrza otaczającego, powietrze nie wznosi się, pozostaje na danej wysokości, nie ma różnicy czy powietrze wznosi się czy opada, bo nadal pozostaje w równowadze z powietrzem otaczającym; ten typ równowagi powstaje, gdy długotrwały proces kondensacji wymiesza powietrze

- równowaga warunkowo chwiejna - w warunkach równowagi wznoszące się powietrze osiąga temperaturę punktu rosy (T_d)

- równowaga stała - powietrze wznoszone jest cięższe od leżącego niżej i spada do stanu początkowego, brak lub ograniczone są pionowe ruchy powietrza, ten typ równowagi powstaje, gdy ciepłe powietrze napływa nad zimne podłoże

4. Różne pojęcia:

- fog patches - są to łachy mgły, widzialność wynosi 1Nm - 2Nm

- termoklina - wąska warstwa wody, w której następuje gwałtowny spadek temperatury wraz ze spadkiem głębokości

- haloklina - granica oddzielająca wody o różnej gęstości zwłaszcza między wodą słodką i słoną

- piknoklina - warstwa wody o mniejszym zasoleniu, leży na warstwie wody o nieco większym zasoleniu

- epilimnion - cieplejsza warstwa wody znajdująca się powyżej termokliny

- masa atmosferyczna - pewna objętość powietrza charakteryzująca się względnie jednorodnymi właściwościami termodynamicznymi i optycznymi

- równikowy odcinek ruchu CT - prędkość od kilku do kilkunastu węzłów, prędkość niestabilna (przyspiesza - maleje), kierunek ruchu stabilny, cyklon wzdłuż równika, małe prawdopodobieństwo zmiany szerokości, duże prawdopodobieństwo zmiany kierunku ruchu w stronę bieguna, prędkość wzrasta do kilkunastu węzłów, ruch bardziej zdecydowany na wschód; po zwrocie (odcinek polarny) przemieszcza się z odchyleniem ku wschodowi ze stale rosnącą prędkością od 20 do 50 węzłów

- polarny odcinek ruchu CT - prędkość 20 - 30 węzłów, składowa kierunku NE, woda chłodniejsza - CT zanika, czasem metamorfoza w sztorm tropikalny, czasem przyspieszenie ruchu

- fala, wiatr - skąd płynie i skąd wieje!

- prąd oceaniczny, cyklon - dokąd płynie, dokąd się przemieszcza!

-1m/s -> 2węzły

- pamiętać o znajomości skali Beauforta(siła wiatru), skali stanu morza(wysokości fal), skali widzialności

5. Pogody frontalne

FRONT CHŁODNY

	przed frontem	na froncie	za frontem
wiatr	wzmaga się siła, często porywisty	porywisty, okresowo szkwalisty	umiarkowany
ciśnienie	spada powoli	rośnie gwałtownie	rośnie powoli
temperatura	spada powoli	spada	nie zmienia się
zachmurzenie	Ac lub As potem Cb	Cb	As oraz Cu lub Cb
opady	brak	silne ulewy, możliwe opady gradu i burze	ulewy
widzialność	dobra lub słaba, możliwe mgły	ograniczona	dobra
wilgotność	wysoka	spada	niska

FRONT CIEPŁY

	przed frontem	na froncie	za frontem
wiatr	wzmaga się siła wiatru	zmniejszenie siły wiatru	kierunek i siła wiatru nie ulega zmianie
ciśnienie	im bliżej lina frontu tym bardziej spada	stabilne	szybki wzrost
temperatura	powoli rośnie	powoli rośnie	powoli rośnie
zachmurzenie	Ci, Cs, As, Ns	Ns	St, Sc
opady	ciągły, deszcz, możliwy śnieg, mżawka	mżawka lub brak opadów	bez opadów
widzialność	dobra	ograniczona	ograniczona, możliwe mgły
wilgotność	niska	umiarkowana	duża

FRONT ZOKLUDOWANY

	przed frontem	na froncie	za frontem
ciśnienie	spada	stabilne	rośnie
temperatura	niska	spada	spada
zachmurzenie	Ci, Cs, As, Ns	Ns, Cu i Cb	Ns, As
opady	lekki deszcz	lekkie opady, czasem ulewy	opady lekkie do średnich
widzialność	słaba	słaba	umiarkowana
wilgotność	stabilna	spada	spada

6. Fala wschodnia

PRZED:

- pogoda słoneczna, bezchmurna lub niewielkie zachmurzenie, powodowanym przez Cu hum, bez opadów, bardzo dobra widzialność z wiatrami NE

NA:

- wiatr słabnie, zazwyczaj skręca dość wyraźnie ku N, pojawia się zachmurzenie, napływają chmury Cu med i Cu con, przelotne opady, obniżona widzialność

ZA:

- duże zachmurzenie, intensywne opady i burze, szkwały, wiatr w kierunku SE

7.Ogólna pogoda w strefie MSZ (ITCZ)

- pochmurność

- zachmurzenie zmienne (duże N=6-7; często całkowite N=8)

- tworzą się głównie cechy Cb (często St fractus i Cu fractus)

- opady częste, grubokropliste, bardzo intensywne, bardzo ograniczające widzialność do 100 a nawet mniej metrów

- opadom często towarzyszą burze z bardzo intensywnymi wyładowaniami atmosferycznymi i silnymi szkwałami

- krótkotrwałe zamglenia powstające z parowania opadów lub ochładzania powietrza przez chłodniejsze od powietrza deszcze

- poza strefami wiatrów burzowych, wiatry są słabe, zmienne, często panują tu całkowite cisze

- temperatura powietrze wysoka 26 - 30 stopni

- wilgotność względna powietrza jest stale bardzo duża, z reguły zawarta w granicach 90 - 100%

- wystąpienie opadu jest możliwe w każdej porze doby

8. Lody morskie, ich klasyfikacja, formy występowania i zwartość

a) klasyfikacja

- lód świeży ciemny (dark nilas); 0 - 5cm

- lód świeży jasny (light nilas); 5 - 10cm

- lód szary (grey ice); 10-15cm

- lód szaro - biały(grey - white ice); 15 - 30cm

- lód biały cienki (pierwszoroczny)(thin first year ice); 30-70cm

- lód średni(medium first year ice); 70-120cm

-lód gruby(thick first year ice); >120cm

b)forma występowania

- pasmo lodu (ice strip)

- pas lodu (ice belt)

- ławica lodu (ice patch)

- pole lodu (ice field)

- gruz lodowy (brash ice)

- brekcja lodowa (ice breccia)

c) zwartość

0/10 - ice free

<1/10 - open water

1,2,3/10 - very open drift

4,5,6/10 - open drift

7,8/10 - close pack drift

9, 9+/10 - very close pack

10/10 - compact/consolidated ice

9. Obladzanie staków

OBLODZENIE BIAŁE (słonowodne)

- bardziej intensywne

- pokrywa 85% całości

- tworzy się gdy: t_p≤ -2 stopnie; V_w=13-15m/s

-obecność w powietrzu bryzg wody morskiej (marznące bryzgi)

- występowanie pyłu wodnego

- zalewanie pokładu statku

OBLODZENIE CZARNE (słodkowodne)

- mniej intensywne

-pokrywa 15% całości

- marznące mgły

- dymienie morza

- zamarzanie opadów

----------------------------------------------------------------------------------------------------------->

a) oblodzenie słodkowodne

- deszcz marznący (freezing rain); występowanie przy t_p< 0 stopni przechłodzonego opadu ciekłego

- dymienie morza (frost smoke); mgła spowodowana t_p< -10 i t_w<2

b) oblodzenie słonowodne

- marznące bryzgi (freezing spray); t_p< -2; V_w> 12m/s (5B)

Oblodzenie białe - white frost smoke - warstwa mgły poniżej oka obserwatora

Oblodzenie czarne - black frost smoke- warstwa mgły powyżej oka obserwatora

10. Tabela opadów z poszczególnych rodzajów chmur

11. Określanie parametrów wiatru

a) nakres TN-89

Na statku płynącym kursem 240 stopni z prędkością 15 węzłów zmierzono wiatr pozorny wiejący z kata kursowego 70 stopni LB i mający prędkość 10m/s.

- określamy parametry wiatru rzeczywistego:

- prędkości do węzłów: 10m/s = 20 węzłów (1m/s = 2 węzły)

- przyjmujemy jednolitą skalę dla prędkości statku i wiatru - np. 1 półokrąg równy 4 węzłom

- w punkcie odpowiadającym parametrom wiatru pozornego (70 stopni; 20 węzłów) oznaczamy punkt; czerwona kropka Wp(Kk, V) na nakresie

- z tego punktu prowadzimy zawsze w dół równoległa do pionowych linii (po kwadratach), o długości odpowiadającej prędkości statku w przyjętej skali; tu linia kończąca się kropką oznaczoną Vs

- przez punkt Vs prowadzimy prostą z centrum nomogramu (punkt 0) poza granice ostatniego okręgu; tu linia Kkwr

- kąt kursowy wiatru rzeczywistego odczytujemy z punktu przecięcia prostej z ostatnim okręgiem; tu około 108 stopni

- prędkość wiatru rzeczywistego odczytujemy jako odległość punktu Vs od środka diagramu; tu około 23 węzły

- trzeba zamienić kąt kursowy wiatru rzeczywistego na kierunek wiatru rzeczywistego:

240 - 108 = 132; odejmujemy bo lewa burta; jak prawa to dodajemy

- ostatecznie określamy parametry wiatru rzeczywistego; kierunek = 132; prędkość 23 węzły

- w zależności od tego, z której burty wiatr wieje wykorzystujemy odpowiednią część diagramu (LB, PB)

b) nakres manewrowy

Na statku płynącym kursem 345 stopni z prędkością 15 węzłów zmierzono wiatr pozorny wiejący z kąta kursowego 50 stopni PB o prędkości 10m/s.

- określamy kierunek wiatru pozornego:

345+50=395 (dodajemy bo PB)

395-360 = 035

- ujednolicamy prędkości: 10m/s = 20 węzłów

- przyjmujemy skalę prędkości na nakresie: np.1 okrąg = 2 węzły

- w punkcie odpowiadającym parametrom ruchu statku stawiamy kropkę; tu punkt S (wykreślamy kierunek = 345, a na okręgach prędkość = 15 węzłów)

- w punkcie odpowiadającym końcu wektora wiatru pozornego oznaczamy na nakresie kropkę; tu punkt o współrzędnych 035 i 10 węzłów, oznaczony jako Wp

- prędkość wiatru rzeczywistego określa odległość między punktami S i Wp, przenosimy ta odległość do początku nakresu i tam ją mierzymy; tu oznaczona jako Wr(v)[wiatr rzeczywisty, prędkość]; tu około 7,8 okręgu x 2=15,6 węzła (7,8m/s)

- kierunek wiatru rzeczywistego określamy przenosząc równolegle do środka nakresu prostą łączącą punkty S i Wp i odczytując na obwodzie nakresu kierunek; tu 084 stopni, linia Wr(k)

- określony kierunek wiatru w ten sposób jest już kierunkiem rzeczywistym i nie wymaga dalszych przeliczeń

12. Prądy oceaniczne świata

Pytania, które warto znać

1.Na jakich akwenach gęstość wody jest mniejsza niż 1,000?

- tam, gdzie woda jest ciepła (ma wys. temperaturę) oraz zasolenie jest małe np. ujścia rzek tropikalnych (Amazonka, Kongo)

2. Fala odczytana z mapy ma wysokość 3,2 metra. (12,5% fala znaczna)

Fala średnia = 3,2/1,61 = 2,0m (50%)

Fala maksymalna w grupie = 2,0 x 1,95 = 3,9m (1%)

Fala maksymalna = 2,0 x 2,97 = 5,94m (0,1%)

Stan morza podajemy na podstawie wysokości fali znacznej czyli 12,5%

3. Wiatr wieje z kierunku NW o V_w=20 węzłów. Podaj kierunek i prędkość prądu wiatrowego.

NW = 315 stopni

315 + 180 +45 = 180 czyli kierunek S

180 dodajemy zawsze

+45 gdy jesteśmy na N

- 45 gdy jesteśmy na S

Prędkość: V_p=0,02 xV_w = 0,02 x 20 = 0,4 węzła

4.Temperatura powietrza = 20 stopni, temp. punktu rosy = 12 stopni, oziębienie do 8 stopni. Jaka będzie temp. punktu rosy i wilgotność?

Temp. punktu rosy = 8 stopni

Wilgotność = 100%

5. G_B=3,5 hPa, φ=30stopni. Podaj siłę i kierunek wiatru przywodniego.

V_w=0,7
=23,6m/s -> 47,2 węzła

siła wg. skali = 9B

6.Podać pogodę w strefie średnich wiatrów pasatowych.

7.Nad obszar o temperaturze wody 4 stopnie, napłynęło powietrze morskie o temperaturze 15 stopni i temperaturze punktu rosy 11 stopni. Jaka pogoda?

t wody < t powietrza

t punktu rosy > t wody

- równowaga stała, wilgotność wzrośnie na skutek dużej ilości pary wodnej jaka przypłynęła z powietrzem, chmury Sc, St oraz mgły. Obniżenie widzialności (3-4)

8.Jak zachowuje się cyklon na równikowym odcinku toru?

9.W rejonie statku występuje TD Jonasz, opisz jakich warunków pogodowych można się spodziewać?

- pozostałość po byłym CT, depresja tropikalna; krótkotrwałe burze z Cb, ograniczona widzialność, wiatr 6-7B, falowanie martwe.

10. Za pomocą nakresów określ parametry wiatru rzeczywistego (kierunek i prędkość).

11. Odczytaj kierunek wiatru z mapy.

12. Jesteś w Zatoce Bengalskiej w lipcu. Jaka pogoda?

13. Jak zmieni się zanurzenie statku w momencie wpłynięcia na wody o mniejszej gęstości?

Zanurzenie wzrośnie.

Jeżeli gęstość wzrośnie to zanurzenie się zmniejszy.

14. Informacja: White ice, open drift, brash ice. Podaj grubość, nazwę, zwartość I formę występowania.

Lód biały, grubość 30 - 70cm, zwartość 40-60% (4-6/10), forma - gruz lodowy

METEOROLOGIA I OCEANOGRAFIA

dużo pary wodnej

mało pary wodnej

dużo pary wodnej

mało pary wodnej

duża prędkość wiatru >5-7 m/s; chmury Sc; N=6-8

mała prędkość wiatru; chmury Cb; N=3-6

mała prędkość wiatru; chmury Sc; N=2-3

deszcz, mżawka; chmury Sc; widzialność = 5-6

brak chmur; wiatr 3B; mgła

chmury Sc; wiatr 3-4B

Wiatr > 4B; chmury Sc

---