HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKA KAZIMIERZA WIELKIEGO

Władysław Łokietek jako król Polski był władcą zaledwie niektórych ziem polskich a jeszcze część z nich utracił na rzecz Krzyżaków. Kazimierz Wielki natomiast wyraźnie powiększył obszar kraju odziedziczonego po ojcu. Najważniejsze ziemie stanowiły Koronę Królestwa Polskiego (to pojęcie pojawiło się wtedy pierwszy raz w historii). W XIV wieku pojawiły się także herby terytorialne, które będę prezentować na tej i na następnych stronach.

Kazimierz Wielki odziedziczył w 1333 roku Królestwo Polskie składające się z Wielkopolski (Ziemia Poznańska i Ziemia Kaliska) oraz Małopolski (Ziemia Krakowska i Ziemia Sandomierska) oraz ziemi lennych - Sieradzkiej, Łęczyckiej i Wieluńskiej.

Pod koniec panowania Kazimierza Wielkiego (1333-1370) w obrębie Królestwa Polskiego znalazły się:
Wielkopolska: Ziemia Poznańska, Ziemia Kaliska;
Małopolska: Ziemia Krakowska, Ziemia Sandomierska;
Ruś: Ziemia Przemyska, Ziemia Lwowska;
Kujawy: Ziemia Brzesko-Kujawska, Ziemia Inowrocławska;
Ziemia Sieradzka;
Ziemia Łęczycka;
Ziemia Dobrzyńska;
Ziemia Wieluńska;
część Mazowsza: Ziemia Płocka;

Oprócz nich w zależności lennej od Polski pozostawały:
Podole Zachodnie
Mazowsze
Księstwo Bełskie
Księstwo Chełmińskie
Księstwo Włodzimierskie

KORONA

WIELKOPOLSKA Ziemia Poznańska Ziemia Kaliska	MAŁOPOLSKA Ziemia Krakowska	Ziemia Sandomierska
RUŚ Ziemia Lwowska	Ziemia Przemyska Ziemia Sanocka	Ziemia Halicka
KUJAWY Z. Brzesko-kujawska Z. Inowrocławska	Ziemia Dobrzyńska	Ziemia Płocka
Ziemia Łęczycka	Ziemia Sieradzka	Ziemia Wieluńska

ZIEMIE LENNE

PODOLE	MAZOWSZE
Ziemia Chełmska	Ziemia Bełska	Księstwo Włodzimierskie

HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ

RZECZPOSPOLITA 1385-1569

Herb Rzeczypospolitej

Rzeczpospolita w 1434

Rzeczpospolita w 1466

Po śmierci Kazimierza Wielkiego (1370) część polskich ziem - jako lenna Polski - dostała się w ręce Kazimierza Słupskiego i Władysława Opolczyka (po śmierci Kazimierza Słupskiego w 1377 roku przejął je Opolczyk).
W 1378 roku Polska utraciła na rzecz Węgier Ruś wraz z lennami.
W 1385 na mocy unii krewskiej okrojone Królestwo Polskie zostało złączone unią personalną z Wielkim Księstwem Litewskim.
Unia wileńsko-radomska (1401) oddała dożywotnio rządy na Litwie Witoldowi jako Wielkiemu Księciu z zachowaniem dla Jagiełły władzy zwierzchniej.
Unia horodelska (1413) wprowadziła instytucję odrębnego wielkiego księcia na Litwie, wspólne sejmy i zjazdy polsko-litewskie, urzędy wojewodów i kasztelanów na Litwie, a litewską szlachtę zrównała z polskimi rodami.
Unia grodzieńska (1432) wznowiła sojusz z Polską.
Unia została zerwana w 1440 i wznowiona jako unia wyłącznie personalna w 1447.
W 1564 roku Zygmunt II August przekazał Koronie swe prawa dziedziczne do Litwy.
Od 1569 Polska i Litwa pozostają w unii realnej.
1390 - Księstwo Słupskie lennem Polski.
1392 - Władysław Opolczyk zastawia Ziemię Dobrzyńską Krzyżakom.
1396 - Mołdawia staje się lennem Polski (do 1497).
1398 - Krzyżacy zajmują Żmudź.
1405 - Polska odzyskuje Ziemię Dobrzyńską.
1411 - Litwa odzyskuje Żmudź.
1412 - Polska otrzymuje Spisz jako zastaw od cesarza Zygmunta Luksemburczyka.
1430 - inkorporacja Podola Zachodniego do Polski.
1434 - przyłączenia Wołynia do Litwy.
1443 - Księstwo Siewierskie staje się własnością biskupstwa krakowskiego.
1456 - zakupienie przez Polskę Księstwa Oświęcimskiego.
1462 - inkorporacja do Polski Księstwa Bełskiego, Ziemi Gostynińskiej i Ziemi Rawskiej.
1466 - inkorporacja do Polski Prus Królewskich; Prusy Zakonne oraz Ziemia Lęborska i Ziemia Bytowska lennami Polski.
1476 - inkorporacja do Polski Ziemi Sochaczewskiej.
1494 - zakupienie przez Polskę Księstwa Zatorskiego.
1495 - inkorporacja do Polski Ziemi Płockiej.
1503 - Litwa traci Siewierszczyznę na rzecz Moskwy.
1522 - Litwa traci Smoleńszczyznę na rzecz Moskwy.
1526 - inkorporacja do Polski Mazowsza.
1561 - przyłączenie do Rzeczypospolitej Inflant (jako wspólnej własnoąci Polski i Litwy). Kurlandia lennem
1569 - unia lubelska - zobacz: dalej

KRÓLESTWO POLSKIE (KORONA)

Herb Królestwa Polskiego

WIELKOPOLSKA I KUJAWY

WIELKOPOLSKA

KUJAWY

Woj. Poznańskie	Woj. Kaliskie	Woj. Brzesko-kujawskie	Woj. Inowrocławskie
Woj. Łęczyckie	Woj. Sieradzkie	Ziemia Wieluńska	Ziemia Dobrzyńska

MAŁOPOLSKA I RUŚ

MAŁOPOLSKA

RUŚ

Woj. Krakowskie	Woj. Sandomierskie	Woj. Lubelskie	Ziemia Sądecka
Woj. Ruskie Ziemia Lwowska	Ziemia Przemyska Ziemia Sanocka	Ziemia Halicka	Ziemia Chełmska
Ziemia Wołyńska	Woj. Bełskie	Woj. Podolskie

MAZOWSZE

MAZOWSZE

Woj. Rawskie

Woj. Płockie

Woj. Mazowieckie

Ziemia Liwska Ziemia Wiska

PRUSY KRÓLEWSKIE

PRUSY KRÓLEWSKIE

Woj. Malborskie

Woj. Chełmińskie

Woj. Pomorskie

Bpstwo Warmińskie

KSIĘSTWA ŚLĄSKIE

Księstwo Siewierskie (od 1443 własność Bpstwa krakowskiego)

Księstwo Zatorskie od 1564 w woj. krakowskim

Księstwo Oświęcimskie od 1564 w woj. krakowskim

WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE

Herby Litwy

Woj. Wileńskie Woj. Brzesko-litewskie Woj. Mścisławskie Woj. Mińskie Woj. Podlaskie	Woj. Żmudzkie	Woj. Trockie	Woj. Witebskie Woj. Połockie
Wołyń Woj. Nowogródzkie Woj. Bracławskie (?)	Woj. Czernihowskie	Woj. Kijowskie	Woj. Smoleńskie

INFLANTY

INFLANTY

ZIEMIE LENNE

Księstwo Słupskie Ziemia Lęborska Ziemia Bytowska

Kurlandia

Mołdawia (1396-1497)

Prusy Zakonne (1466-1525)

Prusy Książęce (1525-1657)

Inne ziemie lenne zostały inkorporowane przez Rzeczpospolitą.

HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ

RZECZPOSPOLITA 1569-1772

Herb Rzeczypospolitej

Rzeczpospolita w 1569

Królestwo Polskie (Korona)

Wielkie Księstwo Litewskie

Inflanty

Księstwo Ruskie (1658)

1569 - unia lubelska

RZECZPOSPOLITA: KORONA

KRÓLESTWO POLSKIE

PROWINCJA WIELKOPOLSKA

PROWINCJA MAŁOPOLSKA

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA WIELKOPOLSKA: WIELKOPOLSKA

WIELKOPOLSKA

Woj. Poznańskie	Woj. Kaliskie	Woj. Gnieźnieńskie (od 1768)
Woj. Łęczyckie	Woj. Sieradzkie	Ziemia Wieluńska

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA WIELKOPOLSKA: KUJAWY

KUJAWY

Województwo Brzesko-kujawskie

Woj. Inowrocławskie

Ziemia Dobrzyńska

Ziemia Dobrzyńska (XVIII wiek)

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA WIELKOPOLSKA: PRUSY KRÓLEWSKIE

PRUSY KRÓLEWSKIE

Województwo Pomorskie

Woj. Chełmińskie

Woj. Malborskie

Biskupstwo (Księstwo) Warmińskie

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA WIELKOPOLSKA: MAZOWSZE

MAZOWSZE

Woj. Rawskie

Woj. Płockie

Woj. Mazowieckie

Ziemia Liwska Ziemia Wiska

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA MAŁOPOLSKA: MAŁOPOLSKA

MAŁOPOLSKA

Woj. Krakowskie	Woj. Sandomierskie	Woj. Lubelskie	Ziemia Sądecka
Księstwo Zatorskie	Księstwo Oświęcimskie	Księstwo Siewierskie (od 1790)

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA MAŁOPOLSKA: PODLASIE

PODLASIE

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA MAŁOPOLSKA: RUŚ

RUŚ

Woj. Ruskie Ziemia Lwowska	Ziemia Przemyska Ziemia Sanocka	Ziemia Halicka	Ziemia Chełmska
Ziemia Żydaczowska herb nadany przez króla Jana Sobieskiego	Woj. Wołyńskie	Woj. Bełskie	Woj. Podolskie
Woj. Bracławskie	Woj. Czernihowskie	Woj. Kijowskie

RZECZPOSPOLITA: LITWA

WIELKIE
KSIĘSTWO
LITEWSKIE

Woj. Wileńskie Woj. Brzesko-litewskie Woj. Mścisławskie Woj. Mińskie Woj. Trockie	Woj. Żmudzkie	Woj. Witebskie Woj. Połockie
Woj. Nowogródzkie	Woj. Smoleńskie (XVI wiek)

RZECZPOSPOLITA: INFLANTY

INFLANTY

RZECZPOSPOLITA: ZIEMIE LENNE; POSIADŁOŚCI KRÓLEWSKIE I BISKUPIE

Ziemia Lęborska Ziemia Bytowska

Kurlandia i Semigalia

Prusy Książęce (1525-1657)

Starostwo Spiskie własność królów Polski (1412-1769)

Księstwo Siewierskie posiadłość biskupów Krakowa (1443-1790)

RZECZPOSPOLITA: KSIĘSTWO RUSKIE (1658)

KSIĘSTWO RUSKIE

---