CHÓD

-chód jest powtarzającą się serią ruchów kończyn dolnych wykonywanych w celu przemieszczenia ciała do przodu, jednocześnie utrzymując postawę pionową i stabilność.

-chód jest prostym aktem padania do przodu i jednocześnie łapania równowagi.

Definicje te wyraźnie opisują potrzebę balansu dynamicznej kontroli ruchu podczas chodu.

Każdy z nas ma swój indywidualny sposób chodu i można powiedzieć, że nie istniej

absolutnie prawidłowy wzorzec .Przez całe nasze życie wzór chodu zmienia się wraz

z dostosowywaniem systemów ciała do neurologicznego i mięśniowo-szkieletowego

rozwoju - do 7 roku życia wzrost, a po 50 spadek.

Terminologia chodu

-I. faza podporu- stance phase- 60% cyklu chodu:

-1.kontakt początkowy -initial contact -moment kontaktu pięty z podłożem

-2.obciążenie- reakcja podłoża- loading response - moment przenoszenia ciężaru ciała na nogę wykroczną

-3.pełne obciążenie- midstance -

-4.końcowe obciążenie-terminal stance -moment przesuwania ciężaru ciała na przodostopie

-5.oderwanie pięty -pre-swing -szybkie oderwanie pięty

-II.faza przenoszenia- swing phase -40% cyklu chodu

-5.pre-swing

-1.początkowe przeniesienie- initial swing-

-2.właściwe przeniesienie - mid-swing -maksymalne zgięcie kolana

-3.końcowe przeniesienie - terminal swing - kolano wyprostowuje się , stopa przygotowuje się do kontaktu z podłożem

Działanie mięśni i stawów w każdej z faz chodu

1.maksymalne zgięcie biodra- 25°

2.lekkie zgięcie kolana-15°, lekkie zgięcie podeszwowe stawu skokowego-10°

3.pionowe ustawienie biodra, kolana i kostki

4.maksymalne zgięcie biodra- 20° i zgięcie grzbietowe kostki.

5.maksymalne zgięcie podeszwowe-20°, początek zgięcia kolana

1.maksymalne zgięcie kolana-60°

2.biodro wraca do maksymalnego zgięcia-25°

3.kolano w wyproście, kostka w 0°, biodro stoi w zgięciu 25°

Jak pracuje staw skokowy?

Łuki ruchu kostki są relatywnie małe, ale ważne ze względu na absorpcję szoku

i przemieszczanie się ciała. W fazie reakcji podłoża staw skokowy zgina się podeszwowo.

Grzbietowe zginanie zaczyna się w pełnym obciążeniu i osiąga największą wartość -

30° podczas odbicia z palców. Ta akcja rozpoczyna swing i zgięcie grzbietowe, które trwa przez 3 fazy swingu.

Rozpoczynając od fazy swingu zginacze grzbietowe pracują ekscentrycznie, zaraz przechodząc do pracy koncentrycznej. Taka kolejność zapewnia skuteczność ruchu , a przede wszystkim uniesienie stopy. Następnie izometryczna praca zginaczy grzbietowych utrzymuje St.sk. w neutralnej pozycji. W początkowym kontakcie ponownie zginacze grzbietowe pracują ekscentrycznie kontrolując zgięcie podeszwowe. W środkowej fazie podporu jest kokontrakcja obu grup zginaczy utrzymujących staw skokowy w neutralnej pozycji.

Rola mięśni łydki w fazie pre-swingu jest niewyjaśniona. Jedni piszą o propulsji -

odepchnięciu- koncentryczna praca. Druga wersja mówi o biernej pracy stawu skokowego

wywołanego inercją. Trzeci model mówi o koncentrycznej pracy stawu w CKC w

celu zapoczątkowania zgięcia kolana i stawu biodrowego i przygotowania do swingu.

Jak pracuje staw kolanowy?

Kolano wędruje od lekkiego zgięcia-5° do 20° w fazie reakcji podłoża. Następnie prostuje się,

aby szybko zginać się do 60° w fazie początkowego swingu, zmieniając ruch w stronę

wyprostu w końcowej fazie swingu. W fazie swingu kolano pracuje pasywnie, ruch wywołany jest przez zgięcie podeszwowe stawu skokowego i przez zgięcie biodra.

W momencie zmiany pracy w biodrze ze zgięcia na wyprost kolano jest pasywnie prostowane. W późniejszym swingu włączają się 3 gol-kulszowe ekscentrycznie w celu wyhamowanie wyprostu kolana{to jest najważniejsza funkcja gol-kulszowych}.

W momencie rozpoczęcia fazy kontaktu czworogłowy również pracuje ekscentrycznie

osłabiając efekt nacisku na podłoże. Pełne obciążenie to cisza dla obu grup

Jak pracuje biodro?

Pośladkowy wielki ,najsilniejszy mięsień przeciwdziała głównie reakcjom sił podłoża

i nie dopuszcza do nadmiernego zgięcia w stawie biodrowym. Ważną czynnością jest praca pośladkowego średniego i w mniejszym wymiarze TFL podczas fazy podporu. Ich ekscentryczny skurcz przeciwdziała opadaniu miednicy po stronie przeciwnej.

Zgięcie biodra to przede wszystkim przejście z podporu do swingu i koncentryczny skurcz biodrowo-lędźwiowego, prostego uda i krawieckiego.

Szok absorpcja i zachowanie energii

To ważne elementy skutecznego chodu. W kontakcie początkowym prawie 60% naszego ciężaru nagle (<20 ms) obciąża kończynę wykroczną i jeśli nie ma prawidłowej pracy

mięśni i stawów, prowadzi to do zwiększonej siły reakcji podłoża i w konsekwencji do

mikrourazów i w konsekwencji do patologii. Podczas poruszania się koszt metaboliczny

jest relatywnie niski i nie odgrywa znaczącej roli w ogólnym wydatku energetycznym.

Natomiast w chodzie patologicznym wzrasta nawet do 3 razy więcej.

Subiektywna ocena chodu.

-10 m ścieżka

-światło

-krzesła na obu końcach

-zaznaczenie punktów na stawach

-znaki na ścieżce mają również minusy, pacjent dostosowuje się do nich

-trzeba zdawać sobie sprawę z dużych rozbieżności i niedokładności podczas obserwacji

-gdzie rozpoczynać obserwację? Od dołu do góry, bądź odwrotnie, od bioder w dół, bądź odwrotnie. Nie ma jednoznacznych opinii i dowodów. Warto przyjąć jeden kierunek i jego się trzymać.

-obserwacja w płaszczyźnie strzałkowej jest najbardziej wiarygodna, jak również obserwacja dużych stawów.

-dodatkową pomocą może być zaznaczanie wypukłości kostnych, jak wyrostek barkowy, ASIS, krętarz większy, kłykieć boczny, kostka boczna.

-ważna jest obserwacja zarówno w fazie podporu, jak i przeniesienia- swingu.

Proponowana tabela zapisu chodu

	faza podporu					faza przeniesienia
		kontakt	reakcja	pełne	końcowe	oderwanie	początkowe	właściwe	końcowe
		początkowy	podłoża	obciążenie	obciążenie	pięty	przeniesienie	przeniesienie	przeniesienie
ramiona
tułów/miednica
biodro
kolano
staw skokowy

Zmiany w charakterystyce chodu wraz z wiekiem

-dziecko do 7 roku życia ma podobne charakterystyki chodu z ludźmi w wieku powyżej 70

-szeroką bazę podporu

-krótki krok

-człapiący chód

-zmienna prędkość

-wraz z wiekiem zmniejsza się wysokość uniesienia stopy, tzw. toe clearance o ok. .50%,

podczas swingu z 1.5-2 cm do mniej niż 1 cm. Unosi wtedy biodro w celu kompensacji

-zmniejsza się zgięcie w stawie biodrowym podczas kontaktu początkowego

-zmniejsza się zgięcie w stawie kolanowym podczas obciążenia

Przyczyny patologicznego chodu

-osłabienie mięśni -najczęstsza przyczyna

-ból

-niestabilność

-sztywność stawów

-zespolone stawy

-przykurcze tkanek miękkich

-podwyższone napięcie mięśni

-osłabiona kontrola ruchowa- priopriocepcja

-inne patologie

Przykłady patologii

-osłabiony biodrowo-lędżwiowy: przy odbiciu z palców po stronie chorej,

następuje gwałtowne odchylenie tułowia do tyłu -posterior pelvic tilt

-porażenie nerwu strzałkowego: opadnięta stopa podczas fazy swingu,

nadmierne zgięcie kolana i biodra i klepanie stopy w momencie początkowego obciążenia

-osłabienie pośladkowego średniego: obniżenie miednicy po stronie przeciwnej podczas fazy

podporu

-osłabiony pośladkowy wielki: ruch biodra po stronie chorej do przodu

-osłabiony czworogłowy: gwałtowny, silny wyprost kolana przed początkowym

obciążeniem, szarpnięcie kości udowej do tyłu, a miednicy do przodu, aby

utrzymać wyprost kolana, może być rotacja zewnętrzna ud w celu wykorzystania

przywodzicieli do przemieszczenia kończyny do przodu

-osłabienie trójgłowego łydki: brak odbicia z pięty, przesunięcie piszczeli do przodu,

większe obciążenie czworogłowego często prowadzące do patologii kolana

-osłabienie gol-kulsz.: szorstkie, twarde uderzenie pięty w początkowej fazie kontaktu

(hamstrings nie zadziałają hamująco), może spowodować nadwyprost kolana podczas

kontaktu pięty z podłożem

-przykurczone gol-kulsz.: skrócony krok, brak wyprostu kolana, mniejsze zgięcie stawu

Biodrowego

-PFPS: mniejsze zgięcie stawu kolanowego, większe w stawie biodrowym,

Przegląd strukturalnych odmian chodu

-coxa vara

-coxa valga

-genu valgus

-genu varus

-genu recurvatum

-hip anteversion

-hip external rotation

-pronation

-supination

-pes planus (flat foot)

-pes cavus (claw foot-high arch)

Efekt zewnętrznej rotacji uda podczas obciążenia ciała ? A wewnętrznej ?

1. 2.

---