CHÓD PRAWIDŁOWY

 

 

 

CHÓD - OCENA ZMIAN STATYCZNO - KINETYCZNYCH

 

       Wpływ na statykę ciała mają:

1.       pozycja ciała

-          w symetrycznej pozycji stojącej na obu nogach punkt ciężkości ciała pada w środek czworoboku podparcia (pole na którym stoimy, zawarte pomiędzy linią łączącą obydwie pięty, końce paluchów obu stóp oraz brzegami bocznymi stóp)

-          środek ciężkości przesuwa się w obrębie tego pola w miarę tego jak pochylamy tułów w przód, tył oraz na boki

-          pozycje które rozszerzają czworobok podparcia i obniżają środek ciężkości zwiększają stabilność stania

-          trwałe zmiany w budowie ciała powodują bądź zawężenie pola podparcia (brak jednej nogi), bądź trwałe symetryczne ustawienie się środka ciężkości w obrębie pola podparcia z (przymusowe odciążenie jednej kończyny, ból, niepełny zrost kostny, przykurcz, porażenie)

-          rzutowanie środka ciężkości można prześledzić za pomocą pionu spuszczanego na przedniej powierzchni ciała z wysokości II kręgu kości krzyżowej

2.       masa ciała

-          nadwaga, ciąża, zwiększa obciążenie kończyn dolnych i może powodować obniżenie się środka ciężkości, przesunięcie go do przodu w obrębie pola podparcia oraz obniżenie się sklepienia stóp

3.       siła antygrawitacyjna mięśni

-          do utrzymania pozycji stojącej w warunkach fizjologicznych potrzebna jest minimalna siła mięśniowa

-          każde przesunięcie środka ciężkości ciała wciąga w grę inne grupy mięśniowe wprowadzając je w stan napięcia

-          ogólne osłabienie siły mięśniowej prowadzi do zapadania się postawy człowieka

 

 

 

 

 

CHÓD

-          sposób chodzenia utrwala się w 7 roku życia

Definicja:

1.       seria rytmicznych, zmiennych ruchów kończyn i tułowia powodujących w rezultacie przesunięcie się do przodu środka ciężkości człowieka

2.       rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian fazach podporu i przenoszenia

Cykl chodu:

-          czynności i ruchy wykonywane przez idącego pomiędzy kontaktem pięty z podłożem jednej z kończyn i powtórnym jaj zetknięciem się z podłożem

-          podczas jednego cyklu chodu każda z kończyn dolnych przechodzi przez jedną fazę podporu i przenoszenia kończyny

Fazy chodu:

         faza podporu

-          podczas przeciętnie szybkiego chodu faza podporu jednej kończyny dolnej zajmuje około 60% czasu cyklu chodu

-          rozpoczyna się w momencie zetknięcia się pięty z podłożem, a kończy w chwili oderwania palucha

-          składa się z pięciu podfaz (w odniesieniu do stopy):

1.       kontakt pięty z podłożem

2.       „stopa płasko” - cała powierzchnia stopy przylega do podłoża

3.       pełne obciążenie - podpór właściwy (środek masy ciała znajduje się nad środkiem geometrycznym powierzchni styku stopy z podłożem)

4.       oderwanie pięty od podłoża - przetaczanie stopy (propulsja)

5.       oderwanie palucha - odbicie

         faza przenoszenia

-          podczas przeciętnie szybkiego chodu faza przenoszenia jednej kończyny dolnej zajmuje około 40% czasu cyklu chodu

-          rozpoczyna się w momencie oderwania od podłoża palucha, a kończy w chwili zetknięcia pięty tej samej kończyny z podłożem

-          składa się z trzech podfaz:

1.       przyspieszenie

-          rozpoczyna się w momencie gdy paluch kończyny dolnej zakrocznej odrywa się od podłoża i noga zakroczna goni tułów, a kończy w chwili gdy kończyna ta znajdzie się pod środkiem ciała 

2.       przenoszenie właściwe

-          sytuacja , w której oś poprzeczna stawu skokowo - goleniowego znajduje się w płaszczyźnie czołowej głównej ciała

-          w tym momencie przenoszona kończyna jest potrójnie zgięta (w stawie skokowym, kolanowym, biodrowym)

3.       hamowanie

-          po wyprzedzeniu tułowia przez kończynę dolną zakroczna następuje zwolnienie tempa ruchu kończyny ku przodowi i przygotowanie jej do kontaktu z podłożem

         faza podwójnego podparcia

-          sytuacja w której paluch nogi zakrocznej jeszcze się nie oderwał od podłoża a pięta nogi wykrocznej już się oparła

-          czas trwania fazy podwójnego podparcia jest zależny od szybkości chodu

-          im jest ona większa tym faza ta jest krótsza

-          podczas biegu faza podwójnego podparcia nie występuje - zastąpiona jest fazą lotu

 

 

CHÓD - ANALIZA DYNAMICZNA

-          określa wielkość siły mięśni, która jest potrzebna w trakcie prawidłowego chodu

-          na idącego człowieka działają dwa rodzaje sił:

1.       zewnętrzne

-          siła grawitacji, reakcja podłoża

-          na ogół działają zgięciowo

2.       wewnętrzne

-          pracujące mięśnie (utrzymanie prawidłowej postawy, stabilizacja stawów, hamowanie lub przyspieszanie poszczególnych części kończyn i tułowia)

 

       Największą aktywność podczas chodu wykazują:

-          mm. stabilizujące tułów

-          mm. odpowiedzialne za stabilizacje miednicy

         faza podporu:

-          prostownik grzbietu strony przeciwnej

-          mm. czworoboczny lędźwi strony przeciwnej

-          mm. pośladkowy średni

-          mm. przywodziciel wielki

         faza przenoszenia

-          mm. grupy strzałkowej (zabezpieczenie przed supinacją)

-          m. piszczelowy tylny (zabezpieczenie przed pronacją)

-          m. przywodziciel wielki

 

Stwierdzono iż najpracowitszą grupa dynamiczną w funkcji lokomocji jest zespół mięśniowy tylnej ściany goleni - odpowiedzialny za przetaczanie stopy.

 

 

 

WYZNACZNIKI (DETERMINANTY) CHODU

       Wyznaczniki chodu prawidłowego:

-          wyróżniamy 6 determinant chodu

-          trzy z nich dotyczą zmiany położenia miednicy i stawów biodrowych

-          dwa zakresu ruchu w stawach kolanowych

-          jeden stawów skokowo-goleniowych

-          są to wyznaczniki kinematyczne

-          dotyczą chodu po gładkiej poziomej płaszczyźnie

1.       Skręty miednicy w płaszczyźnie poziomej

-          określenie prawidłowego ustawienia miednicy i stawów biodrowych w płaszczyźnie poprzecznej w fazie podwójnego podparcia

-          w chwili wysunięcia nogi wykrocznej do przodu miednica podąża za ruchem i wysuwa swą wykroczna stronę nieco do przodu

-          wykazuje ona skręt w płaszczyźnie poziomej około 4° do przodu i 4° do tyłu

-          ruch odbywa się w obu biodrach

-          na skutek ruchów miednicy udo nogi wykrocznej - rotacja zewnętrzna, udo nogi podpierającej w rotacji wewnętrznej

-          skręcanie się miednicy wydłuża krok

2.       Pochylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej

-          określa ustawienie miednicy i stawów biodrowych w płaszczyźnie czołowej

-          podczas chodu miednica (w warunkach prawidłowych) ustawia się lekko ukośnie, opadając w stronę kończyny przenoszonej

-          staw biodrowy kd. podporowej - ustawiony w przywiedzeniu

-          staw biodrowy kd. przenoszonej - ustawiony w identycznym odwiedzeniu

-          miednicę przed większym opadaniem w kierunku kończyny przenoszonej zabezpiecza napięcie mięśnia pośladkowego średniego po stronie przeciwnej

3.       Ruchy boczne miednicy

-          określa konieczność bocznych przemieszczeń miednicy w czasie chodu, wynikających z naprzemianstronnego obciążania kończyn dolnych

-          miednica podąża w kierunku nogi podporowej

-          ruchu boczne miednicy najbardziej widoczne są podczas wolnego chodu

-          podczas biegu zostają całkowicie zniwelowane

-          wykonywane są w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i obu stawach biodrowych (przywodzenie + odwodzenie + rotacja)

-          wielkość wychyleń bocznych miednicy jest osobniczo różna

4.       Zgięcie w stawie kolanowym w fazie podporowej

-          określa wielkość kąta zgięcia stawu kolanowego kończyny podporowej w fazie pełnego obciążenia

-          musi on wynosić około 20°

-          w fazie podporu gdy pięta styka się z podłożem kolano  jest wyprostowane

-          zaraz potem ulega zgięciu, aż stopa przyłoży się podeszwą do podłoża

-          zaraz po okresie pełnego obciążenie stopy znowu następuje gwałtowny wyprost stawu kolanowego

-          zgięcie stawu kolanowego w chwili gdy masa ciała przenosi się do przodu ponad nogą podporową, redukuje wysokość środka ciężkości

5.       Skrócenie czynnościowe kończyny w fazie przenoszenia

-          określa wymaganą wielkość skrócenia czynnościowego kończyny dolnej w fazie przenoszenia

-          kończyna przenoszona powinna przemieszczać się do przodu dokładnie w płaszczyźnie strzałkowej przeprowadzonej przez staw biodrowy

-          miednica po tej stronie jest lekko opuszczona

-          skrócenie czynnościowe odbywa się we wszystkich trzech stawach

-          największe jest w stawie kolanowym

-          kolano zgina się  zaraz po styku pięty z podłożem gdy kostki unoszą się zakreślając łuk ponad stępem oraz po raz drugi gdy pięta zaczyna się unosić a stopa przygotowuje się do odbicia

-          aby chód mógł być prawidłowy, staw kolanowy musi mieć możliwość zgięcia do kąta 65° (w fazie przenoszenia)

6.       Ruchy stopy i stawu skokowo-goleniowego w płaszczyźnie strzałkowej

-          określa kątową wielkość zakresu ruchomości w stawach skokowo-goleniowych w płaszczyźnie strzałkowej, która jest potrzebna przy prawidłowym chodzie

-          od 15° (W) do 20° (Z)

7.       Izochronia

-          polega na równym w czasie obciążaniu lewej i prawej kończyny dolnej

8.       Izometria

-          polega na wykonywaniu równej długości kroków prawą i lewą kończyną dolną

9.       Izotonia

-          polega na prawidłowej koordynacji ruchów kończyn górnych i tułowia z praca kończyn dolnych

 

---